PİSTONLU BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ RIS 7.1 ACS UYGUNLUĞU ÜRÜN YELPAZESİ Kod Kesim 1139.03.00 3/8” 1139.04.00 1/2“ 1139.05.00 3/4” Bağlantı FF UNI-EN-ISO 228 Yukarı akım azami basınç Ayarlanabilir aşağı akım basıncı 1500 KPa 50÷400 KPa [15 bar] [0,5÷4 bar] TANIMLAMA Ris serisi RBM basınç düşürücüleri pistonlu regülatörlerdir. SEÇİM AMAÇ Ris serisi RBM basınç düşürücü, akım basıncının 15 bardan yüksek olmadığı sıhhi tesisatlar için uygundur. Ris serisi RBM basınç düşürücülerinin ana amacı, akışkanın basıncını istenilen mükemmel çalışma değerlerine veya sürekli izin verilen azami değerlerin altına düşürmek, böylece düşürücüden sonra gelen kullanılan elemanların zarar görmesini önlemektir. KULLANIM Ris serisi RBM basınç düşürücüleri özellikle sıhhi tesisatlarda kullanılmak için uygundur. Özellikle, kullanıcıya giden basıncın nihai olarak düşürülmesi için önerilir. Küçük boyutları sayesinde, Ris basınç düşürücü, çok dar yerlere dahi monte edilebilir. Basınç düşürmek için doğru sayıda basınç düşürücü seçmek kavitasyon olaylarını engellemek için çok önemlidir. Nitekim bu olaylar aşırı derecede gürültüye neden olduğundan, kullanıcılara rahatsızlık verdiği gibi, diğer cıhazların zarar görmesine neden olur. Bu nedenle, elde edilmek istenen basınç düşüşü ile bağlantılı olarak optimum sayıda düşürücü seçimi için teknik özellikleri için bu konuya ayrılmış bölüme bakınız. AKSESUARLAR ÜRÜN TANIMLAMA Radyal gösterge ø 50 . Tam ölçek: 0 ÷ 16 bar. Bağlantı: 1/4 “ KOD 1213.005 1 PİSTONLU BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ RIS 7.1 YAPISAL ÖZELLİKLER • • • • • • • • Gövde: İç metal aksamlar: Mil: Mambran: Contalar: Plastik kısımlar: Dişliler: Manometre yuvası bağlantısı: Ottone CW 617N UNI EN 12165 Ottone CW614N UNI EN 12164 Ottone CW614N UNI EN 12164 Nitril elastomer NBR Nitril elastomer NBR Naylon 6 , % 30 cam elyaflı FF UNI-EN-ISO 228 F G 1/4” TEKNİK ÖZELLİKLER • • • • • Uyumlu sıvı: Nominal basınç: Azami giriş basıncı: Ayarlanabilir son basınç: Azami çalışma sıcaklığı: Su PN15 1500 KPa – 15 bar 50÷400 KPa – 0,5÷4 bar 80°C BOYUTSAL ÖZELLİKLER CODICE MISURA H [mm] L [mm] A [mm] 1139.03.00 G 3/8” 100 52 ø32 1139.04.00 G 1/2“ 100 52 ø32 1139.05.00 G 3/4” 100 52 ø32 ÇALIŞMA Ris serisi RBM basınç düşürücünün çalışma prensibi, yayın karşı kuvveti ile akışkan basıncı tarafından obtüratör üzerinde uygulanan basıncın dengelenmesine dayanmaktadır. Nitekim yay, düşürücün obtüratörü açma eğilimi gösterirken, pistonun çalışma yüzeyi üzerine uygulanan basınç, obtüratörü kapatma eğilimi göstermektedir. Basınç 3 bar ayar değerinde durmaktadır Çıkış:kullanımla r kapalı Basınç kaybı: P<3 bar Entrata Camera di compensazione Hizmet kullanımları kapalı iken, aşağı akım basıncı artarak düşürücü obtüratörünün pistonunu aşağı doğru iter. Bu şekilde obtüratör basıncı yay üzerine uygulanan kalibrasyon değerinde sabit tutarak redüktörün geçiş bölümünü kapatır; obturatör üzerinde mevcut asgari basınç farkı, obturatörün mükemmel bir şekilde kapanmasını sağlar. Çıkış: kullanımlar açık Giriş Airlock Aşağı akım yönündeki kullanımların açılması ile, piston üzerine uygulanan basınç, yayın obturatör üzerine uyguladığı kuvvetten daha fazla olduğundan obturatör açılır ve bunun sonucunda akışkanın geçmesini sağlar. Şebeke kullanıcıları tarafından su talebi ne kadar fazla ise, piston üzerindeki basınç o kadar azalır ve su geçişi o oranda artar. 2 PİSTONLU BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ RIS 7.1 BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ KALİBRASYONU Basınç düşürücü nihai kalibrasyonu, hidrolik sistem tamamen doluyken ve tüm kullanımlar kapalı iken yapılmalıdır. Aksine bir davranış halinde, muhtemel bir tüketim esnasında aşağı akım basıncı ihtiyaç duyulan akış miktarı ile bağlantılı olarak azalacağından yanıltıcı değerler elde etmemize neden olur. Basınç düşürücü kalibrasyonu, iç halkaya müdahale ederek gerçekleştirilir, halkayı saat yönüne döndürerek değer artar, saat yönünün tersine döndürerek değer azalır. Kalibrasyon işlemleri: • Basınç düşürücüden sonra gelen durdurma vanasını kapatınız. • Modele göre uygun bir anahtar ile müdahale etmek suretiyle basınç düşürücüyü kalibre ediniz. • Talep edilen basınç manometre üzerinde okunduğunda kalibrasyon işlemi tamamlanmış demektir. Uyarılar: • Kalibrasyonun stabilitesini kontrol etmek için bir kaç kez deşarj işlemi yapınız. • Sistem çalışır halde iken manometre üzerinde okunan basınç, termik sistemin aşırı basıncından dolayı yanıltıcı olabilir, daima sistem dururken ve ortam sıcaklığında bir düzeltme yapınız. AKIŞKAN DİNAMİĞİ ÖZELLİKLERİ Yük kayıpları diyagramı 25000 20000 Portata litri/ora Portata (l/h) 15000 10000 3/4 1/2 5000 3/8 0 0 50 100 150 200 250 300 Perdita didicarico KPa KPa (1 KPa = 101 mm H20) Perdita pressione • Diyagramlarda belirtilen değerler: 800 KPa (8 bar) üst akım basıncı; 300 KPa (3 bar) alt akım basıncı ile elde edilmiştir. • DİYAGRAMIN OKUNMASI Basınç redüktörü yük kayıpları diyagramı, kullanım çıkışındaki debiye göre basınç kaybını göstermektedir. ÖRNEK: P = 300 Kpa ya eşit bir ön kalibrasyon basıncı ile ½” lik bir basınç redüktörünü ele alalım ve kullanıcı çıkışında Q = 1.500 l/saatlik bir debi varsayalım. Diyagramda, Q debisi için basınç değerinin P1 = 60 Kpa olduğu görülmektedir. Basınç redüktörü manometresi üzerinde, kullanıcı çıkışındaki basınç değerini gösteren P0 = 300 -60 = 240 KPa değeri okunacaktır. 3 PİSTONLU BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ RIS 7.1 BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ BOYUTLANDIRMASI KAVİTASYON DİYAGRAMI Alt basınç [bar] (1 bar = 100 KPa) 4 PUNTO 2 ZONA 2 3 ZONA 3 2 PUNTO 3 PUNTO 1 1 ZONA 1 0 0 2,5 5 7,5 10 12,5 15 Giriş basıncı [bar] (1 bar = 100 KPa) Kavitasyon sorunlarına yol açmamak ve dolayısıyla komponentte aşırı bir gürütülülük oluşmasını engellemek için “KAVİTASYON DİYAGRAMI” içinde belirtilenlere göre belirli bir basınç düşüşü sağlamak için gerekli basınç düşürücülerinin sayısını boyutlandırmak gereklidir. Kavitasyon diyagramı, giriş ve çıkış basınçlarıyla bağlantılı olarak basınç redüktörünün üç çalışma alanını göstermektedir: • • • ALAN 1:Arıza alanı. Düşürücü içindeki kavitasyon vakaları rahatça görünmektedir: Düşürücü bu basınçlarda çalıştırmaktan kaçınınız. ALAN 2: Kritik alan. Düşürücü içinde kavitasyon vakaların oluşma olasılığı belirgindir. Bu basınç değer aralıkları içinde düşürücüyü çalıştırmaktan kaçınınız. ALAN 3: Çalışma alanı. Düşürücü mükemmel koşullarda çalışmaktadır ve kavitasyon yaratmamaktadır. Basınç değer aralığı düşürücü çalışması için en mükemmel değerdir. Kavitasyon vakalarını engellemek için, düşürücü ALAN 3 içinde çalıştırmanız ve ayrıca düşürücü girişi azami basıncı ile düşürücü çıkışı basınç ayarı arasındaki oranın 2,5 değerini aşmamasına dikkat etmeniz önerilmektedir. BOYUTLANDIRMA Bir basınç düşürücü aşağıdaki basınç değerlerinde çalıştırılması istenmektedir: • Giriş P : PM = 8,5 bar • Çikiş P : PV = 1,5 bar Diyagramda görüldüğü gibi (Şık 1) , bu çalışma basıncı değerlerinde, basınç düşürücü bazı kavitasyon vakaları ile karşılaşmaktadır. Bu vakaları engellemek ve azami giriş basıncı ile çıkış basınç ayarı arasındaki oranın 2,5 değerini aşmaması gerekliliğini de dikkate alarak, iki farklı basınç düşüşü ile aynı basınç düşüşünü elde etmek için ikinci bir basınç düşürücünün eklenmesi yoluna gidilebilir. Bu nedenle en makul çözüm, her ikisi de ALAN 3 de çalıştırılacak olan iki basınç düşürücü kullanmak, basınç farkını iki basınç düşüşüne bölüştürmek ve aralarındaki basınç farkının 2,5 değerini aşmaması olacaktır. Alternatif çözüm: A Basınç düşürücü [ŞIK 2]: • Giriş P : PMA = 8,5 bar • Çıkış P : PVA = 3,5 bar B Basınç düşürücü [ŞIK 3]: • Giriş P: PMB = 3,5 bar • Çıkış P : PVB = 1,5 bar Basınç oranı 8,5/3,5 = 2,4 < 2,5 Basınç oranı: 3,5/1,5 = 2,3 < 2,5 NOT: Basınç regülatöründen çıkış basıncı, meydana gelebilecek hasar ve arızaları önlemek açısından basınç düşürücü çıkışında bulunan komponentlerin azami çalışma basıncını aşmamalaıdır. Basınç düşürücü kavitasyon vakaları, basınç düşüşüne müdahale etmenin haricinde, düşürücüden geçen akışkan için doğru bir hız değeri seçmek suretiyle de kontrol edilebilir. Dolayısıyla, basınç düşürücünün çapını,düşürücü boyunca yol alan akışkan hızının aşağıdaki değerler arasında kalabileceği şekilde seçiniz: • Su için: V = 0,7 ÷ 1,5 m/s (meskenlerde kullanım için) V = 1 ÷ 3,5 m/s (ensüstriyel kullanımlar için) * NOT: Kavitasyon diyagramı, seçilen komponentin belirli bir ölçekteki sisteme bağlanması için teknisyenin süratli bir şskilde başvurabileceği bir kaynak olarak hazırlanmıştır. Tabloda verilen değerler bağlayıcı değildir, dolayısıyla komponentlerin verimsel sınırlarını göstermemektedir. 4 PİSTONLU BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ RIS 7.1 MONTAJ OK Montajla ilgli uyarılar: • • • • • • Daima tesis girişine bir filtre takılmasını öngörünüz. Filtrelerin olağan bakımının yapılmasını sağlayınız. Gövdenin üzerindeki ok ile gösterilen yöne riayet ediniz. Muhtemel bakım işlemleri için durdurma vanaları kullanınız. Muhtemel hasarları engellemek için redüktör giriş ve çıkışındaki boruları temizleyiniz. Basınç düşürücüler dikey, yatay ve aşağı bakacak şekilde monte edilebilir. RIS BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ İLE KULLANILABİLECEK BAŞLICA KOMPONENTLER KOD TANIMLAMA 3.03÷13.00, 3.03÷13.10, 3.03÷09.70, 3.03÷13.20 Çıkarılabilir kartuşlu hat filtresi. Azami çalışma basıncı: 16 bar. Dişler UNI-EN-ISO 228. Filtreleme kapasitesi 800 μm ila 50 μm. 858.04÷09.02 Çıkarılabilir kartuşlu hat filtresi. Azami çalışma basıncı: 16 bar. Dişler UNI-EN-ISO 228. Filtreleme kapasitesi 400 μm. 126.03÷13.10 Su için, göstergeli manometre ve hortum bağlantılı küresel tahliye musluklu, çıkarılabilir kartuşlu kendiliğinden temizlenen filtre Azami çalışma basıncı: 16 bar. Dişler UNI-EN-ISO 228. 583.04÷17.00 Su için, göstergeli manometre ve hortum bağlantılı küresel tahliye musluklu, görsel olarak tıkanma derecesinin görülebildiği, çıkarılabilir kartuşlu, kendiliğinden temizlenen filtre. Azami çalışma basıncı: 16 bar.. Dişler UNI-EN-ISO 228. Seri 929, 930, 931, 959, 1041, 1156, 1171, 1173, 1200, 1201, 1215, 3952 Y biçimli, kendiliğinden temizlenen, tek ve çift göstergeli yedek hat filtreleri. 187.05÷08.02 İçme suları için 10” lik filtre kartuşlarının koyulduğu şeffaf plastik çanaklı hazne. Azami çalışma basıncı: 5 bar. Dişler UNI-EN-ISO 228. sarmal telli (188.00.02), aktif karbonlu (188.00.12), naylon (189.05.02 ve 189.07.02) filtreler mevcuttur. 304.04÷13.00 Fiziksel su arıtımı için manyetik anti-kalker kireç filtre. Azami çalışma basıncı: 16 bar. Dişler UNI-EN-ISO 228. 67.04÷07.02, 67.04÷07.12 Toplam su geçişi için küresel, kelebek kafalı vana, MF bağlantılar, Dişler UNI-ENISO 228. 67.05.70, 67.06.70, 67.05.00, 67.06.00 Toplam su geçişi için küresel, kelebek kafalı vana, MF bağlantılar, O-ring contalı rakor, Dişler UNI-EN-ISO 228. 72.04÷09.00, 72.06.50 Üç parçalı, düz birleştirme MM rakor. Azami çalışma basıncı: 10 bar Dişler UNI-ENISO 228. 1100.05.00, 1100.06.00 Üç parçalı, bağlantılar üzerinde O-ring sızdırmazlık contaları, düz birleştirme MM rakor. Azami çalışma basıncı: 10 bar Dişler UNI-EN-ISO 228. 5