10 şantiye malzeme kayıpları

ŞANTİYELERDE MALZEME KAYBINI AZALTMA ŞARTLARI
Şantiyede yapılacak olan bir imalatın yaklaşık %70-80’inin
malzeme ve %20-30’nunda işçilik olduğu kabul edersek, imalata girmeyen
ve şantiye alanındaki bu malzemeler şantiye koşullarında %20’sinin
kullanılmayacak duruma gelmesi muhtemeldir. İşe yaramayacak duruma
gelen bu malzemenin yaklaşık %15’i, yani tüm işçilik tutarının yarısını aşan
bir orandaki malzemenin şantiyede kullanılmadığını anlamış oluruz.
Deneyimli bir şantiye şefi, şantiyedeki bu kaybı asgariye indirmenin
yollarını arayarak şantiyede oluşacak zararı en az seviyede tutmuş
olacaktır. Her şantiyede zayiat hesabın yapılması gelecekteki malzeme
kayıplarının meydana gelmesini önleyecektir.
Şantiyelerdeki malzeme kayıpları;
 Malzemeyi teslim alma, depolama ve saklama sırasında oluşan kayıplar
 Malzeme kullanımında oluşan malzeme kayıpları
 Hatalı imalattan dolayı oluşacak malzeme kayıpları
Malzemenin teslim alma, depolama ve saklama sırasındaki kayıplar;
 Şantiyelerdeki malzeme kayıplarının çoğu eksik, kalitesiz veya yanlış
teslim alma koşullarından meydana gelir.
 Demir, sac gibi malzeme kantarda tartılmalıdır.
 Adetle tuğla, kiremit, mahya, çimento, kireç torbası gibi belirlenecek
malzemeyi sayarak irsaliye ile karşılaştırılmalıdır.
 Kum, çakıl, mıcır, taş gibi malzemeyi boşaltmadan kamyon kasasında
ölçmek veya kantarda, dolu boş yaparak miktarı tespit edilmelidir.
 Kazan, yakıt tankı, hidrofor gibi ağır ve nazik malzemeleri taşıttan
vinçle indirirken hasara uğramamalarına özen gösterilmelidir.
 Nakledilecek malzemenin şantiyeye mesai saati içinde teslim edilmesine
özen gösterilmelidir.
 Şantiyede depolanacak malzemenin sadece (girdi-çıktı) kayıtlarını
tutmakla yetinilmeyerek, bilgisayar programı ile kayıtlar takip edilmeli,
cinslerine ve özelliklerine göre depolamak gerekir.
 Kullanılacak malzeme açık ve kapalı depo alanlarına stoklayarak,
malzemenin israf ve zayiatı önlenmeli.
 Açık alan ambarları taşıt ve inşaat makinelerinin çarpıp ezemeyeceği
alanlardan seçilmelidir. Tuğla, kiremit, sac, çinko gibi malzemeler çok el
değiştirilmeden kullanılabileceği yere yakın depolanmalıdır.
 Kurşun boru, bakır kablo, şiber vana, musluk, su ve elektrik sayacı gibi
kolay çalınabilir malzemelere karşı güvenlik önlemleri alınmalıdır.
İyi bir tuğla nasıl olmalı?
 İyi pişmiş, kenar ve yüzeyleri düzgün olacak şekilde, düzgün kalıplanmış
olmalıdır.
 Üzerinde çatlak yarık ve boşluklar bulunmamalı, yanık olmamalıdır.
 Tuğla homojen, kesif ve ince daneli olmalı
 1.50m yüksekten sert bir zemine bırakıldığında ikiden fazla parçaya
ayrılmamalıdır.
 Üzerine çekiçle
vurulduğunda tiz
ve berrak bir ses
çıkarmalı
 Su içerisinde 12
saat bekletildiğinde
ağırlığının %20’sinden fazla su emmemelidir.
İyi bir agrega nasıl olmalı?
 Tane dağılımı TS 706’nın gereklerini yerine getirmelidir. Boşluksuz bir
beton karışımı elde edilmesine elverişli olmalıdır.
 Tane şekli kübik olmalıdır. Şekilce kusurlu (yassı ve uzun) taneler
içermemeli.
 Tane dayanımı, istenen özellikte bir betonun yapımı için yeterli
olmalıdır. Sert, dayanaklı ve boşluksu olmalıdır. Aşınmaya dayanımlı
olmalı
 Sık sık donma-çözülme etkisinde kalan betonlar için kullanılan agrega,
dona dayanıklı olmalıdır.
 Kil, silt mil ve toz gibi beton dayanımını ve aderansı olumsuz etkileyen
zararlı maddeler içermemelidir.
 Organik kökenli ve hafif maddeler içermemelidir.
 Beton ve betonarmenin durabilitesini olumsuz yönde etkilememelidir.
 Betonda alkali silika reaksiyonuna neden olabilecek aktif silisleri
içermemelidir.
Malzemenin kullanımı sırasındaki kayıplar;
 Tuğla duvar ören usta parça tuğlayı aramaz, eline aldığı ilk sağlam
tuğlayı malanın keskin kenarı ile küçültür ve bir parçasını kullanır diğer
parça kendisi için önemli olmadığından kullanmadığı parçayı bir kenara
atar.
 Kalıpçı kalıbı yerine göre kullanmak üzere kısa boylu keresteyi aramaz,
eline geçen muhtelif boydaki tahtayı kesip istediği ölçüye getirerek
kullanır.
 Kalıp ustası, çivi çalmaz ama yere düşeni de almaz diye bir söz vardır.
Çünkü kalıp yaparken yere düşen çiviyi kesinlikle eğilip almaz
önlüğünden bir yenisini kullanır.
 Kalıp ve iş iskelesini sökerken meydana gelen kereste zayiatını asgariye
indirmek gerekir.
 Demirciler demir kesimine başlamadan önce bir demir kesim planı
hazırlamalıdır.
 Harçların toprak zemine dökülmesini önlemek için taşınabilir sac
tekneler kullanılmalıdır.
 Dökülecek günlük betona göre beton siparişi verilmelidir.
 Şantiyede arızalı su tesisatı onarılarak, akaryakıt, elektrik ve su
harcamaları asgari düzeye indirilmelidir.
Hatalı imalatın neden olduğu kayıplar:
 İmalata geçmeden önce mimari, betonarme projeleri ve detayların
birbirleri ile uygunlukları kontrol edilmeli gereksiz yıkım ve imalatın
önüne geçilmelidir.
 Beton dökmeden önce, elektrik tesisatının döşenmiş, duman ve hava
bacası ile tesisat deliklerinin kasnakları yerlerine konulmuş olmalıdır.
 İş esnasında veya sonradan olabilecek yıkma, tamirat, temel ve zemin
dolguları, sıva ile düzeltmeler vb. işlerin önüne geçmek için zamanında
kontrol edilmelidir.
 Kalıpların düşeyliği nivo ile dikkatlice kontrol edilerek, kalıpların
şakülünde, terazisinde ve doğrultusunda yapılması sağlanmalıdır.
 Duvarların doğrultusunda şakülünde ve gönyesinde yapılmasına, tuğla
briket sıralarının 1.2cm harçla yatay, kapı ve pencerelerin yerinde
kenarlarının şakülünde olmasına dikkat edilmelidir.
 Yalıtım yapılacak yüzeyin düzgünlüğü kontrol edildikten sonra üzerine
ve dışına yapılacak imalata başlanmalıdır. İmalat sırasında yalıtımın
bozulmamasına özen gösterilmelidir.
 Boya işlerinde son imalat işleri bitmeden son kat boyalar
vurulmamalıdır.
 Bir yer tamir edilirken işçilerin bir başka yeri ya da işi bozmaları
bilinmeli ona göre tedbiri alınmalıdır
 Şantiyede bütün projeler, detaylar ve şartnameler detaylı olarak
incelenmeden hiçbir zaman işe başlanmamalıdır.
Şantiyelerde Verimliliği Arttırmanın Şartları;
 İlerde olabilecek itilaflarının önüne geçmek için şantiye yerleşim planını
zemine uygularken mülkiyet sınırları tapu sicil müdürlüğünden
getirilecek teknik elemanlara gösterilmelidir.
 Şantiye sahasında yeraltı elektrik kablosu, yüksek gerilim enerji hattı,
su boruları ve telefon hatları gibi alt yapı tesislerinin bulunabileceği
düşünülerek bu tesisler için işe başlamadan önce ilgili dairelere haber
verilmeli ve gerekli alt yapı tadilatları en kısa sürede yapılmalıdır.
 Şantiyede gündüz
bırakılmamalıdır.
yapılması
uygun
olan
işler
gece
vardiyasına
 Şantiyede kullanımına karar verilen makine, ekipman ve malzeme işi
aksatmadan süresi içinde satın alınarak işyerine getirilmelidir.
 Şantiye servis yollarının bakımlı olması, iş makinelerinin verimlini
arttırdığı gibi peryodik bakım ve onarım süresini de etkiler.
 Kendi kullandığı iş makinesinin özelliğini iyi bilen operatörleri,
kullanmadıkları başka makinelerde çalıştırılmamalıdır.
 Yapılacak işi iyi bilmek ve kullanılacak ekipmanı da buna göre seçerek
düşük maliyetli üretim yapılabilir.
 Şantiye birimleri arasındaki koordinasyon toplantıları prensip olarak
çalışma saati dışında düzenlenmeli, çok acil bir durum olmadıkça
sahadan hiç kimse büroya çağrılmamalıdır.
 Ekonomik bir toprak işi çalışmasında, iş makinelerinin yükleme boşaltma
ve taşıma kapasiteleri arasında bir denge oluşturulmalıdır.
 Taşeron çalışanları ve ekipmanları, taşeron için hazırlanacak bir iş
programıyla şirketin çalışanları ve ekipmanlı gibi kontrol edilmelidir.
 Şantiyede yapılan iş ile iş programı ve üretimlerdeki adam-saat ve
makine – saat değerleri sürekli kontrol edilmelidir.
 Beton dökümüne başlanmış temellerin betonlama işlemine ara vermeden
devam edilmelidir.
 Tadilata uğramış projeler zaman kaybedilmeden ilgililere onaylatılıp
dağıtılmalıdır.
 Üretim kalitesinden fedakarlık etmekle verimlilik sağlanmaz. Üretimde
verimlilik ancak şartnamelere uyularak hazırlanan yeni teknolojik
metotların uygulanması ile gerçekleşir.

Download Report