OHM KANUNU Bir devreden geçen akım uygulanan gerilimin büyüklüğü ile doğru orantılı, direnç büyüklüğü ile ters orantılıdır. Yani aşağıdaki devrede; Gerilim kaynağının gücü artırılırsa akım(I) artar. Azaltılırsa akım(I) azalır. Direnç değeri artırılırsa akım azalır(I). Azaltılırsa artar. Devrede harcanan gerilim(V) akım x direnç (IxR) formülünden bulunur. Devreden geçen akım(I) Gerilim / Direnç formülünden bulunur. Örnekler: 1 Birden fazla direnç seri bağlanmışsa dirençlerden geçen akım eşit, gerilim direnç büyüklükleri ile doğru orantılı olur. Yani büyük dirençte büyük gerilim küçük dirençte küçük gerilim harcanır. Dirençlerin seri bağlanması RT: Toplam EŞDEĞER DİRENÇ= R1+R2+R3 İki devreden geçen gerilim ve akım birbirine eşittir. 2. Devreye birinci devrenin eşdeğer devresi denir. İlk devredeki dirençler üzerinde harcanan gerilimler dirençlerin büyüklüğü ile orantılıdır. Yani büyük dirençte daha fazla gerilim, küçük dirençlerde daha az gerilim harcanır. İlk devrede dirençler üzerinde harcanan gerilimlerin toplamı (E ya da V) güç kaynağının gerilimine eşittir. Aşağıdaki devreler için RT(Toplam Direnç) değerlerini hesaplayın 2 Aşağıdaki devreler için önce RT(eşdeğer direnç) değerini bulun sonra (I) devreden geçen akımları Ohm Kanununu kullanarak hesaplayın Örnek: Aşağıdaki dirençlerin RT eşdeğer direncini bulun 3 Sorular: Aşağıdaki dirençler için RT eşdeğer direnci bulunuz. Seri bir devrede eşdeğer veya toplam direnç şu şekilde bulunur. RT = R1 + R2 + R3 2- Paralel Bağlanmış Devrede Akım-Gerilim ELEKTRİK 1-Seri DEVRELERİNDE Bağlanmış Devrede AKIM Paralel bir devrede bütün kollardaki potansiyel farkları birbirine eşittir. Akım şiddetleri değişebilir. Akım-Gerilim Devre elemanlarının aynı sırada ard arda bağlanarak oluşturulan devreye seri devre adı verilir. Seri bir devrede tüm noktalardan geçen akım şiddetleri birbirine eşittir. Potansiyel farkları değişebilir. i = i1 + i2 + i3 V = V1 = V2 = V3 i = i1 = i2 =i3 V= V1 + V2 + V3 4 SORULAR 5 6 ÇÖZÜMLÜ SORULAR Örnek: Şekilde verilen devrede dirençler üzerinde düşen gerilimleri beraberce bulalım. Çözüm: Öncelikle eşdeğer direnç RAB = R1 + R2 + R3 RAB = 3 + 5 + 7 = 15ohm U=30V ve devreden geçen akım (Ohm Kanunu yardımıyla) I = 30/15=2A bulunur. Not: Seri devrelerde akım aynıdır. Şimdi ise her bir direnç için Ohm Kanunu’nu uyguladığımızda; U1 = I.R = 2 x 3 = 6V U2 = I.R = 2 x 5 = 10V U3 = I.R = 2 x 7 = 14V Kirşof Kanunu’na göre dirençler üzerinde ki gerilimlerin toplamı üretecin gerilimine eşit olmalıydı; UT = U1 + U2 + U3 = 6 +10 +14 = 30V Örnek 7: Şekildeki devrenin I1 ve I2 kol akımlarını ve I akımını bulunuz. Çözüm: Kaynak gerilimi gerilimlere eşittir. U1= U2 I1 = 15/3 =5A paralel dirençlerde düşen I2 =15/6= 2,5A Kirşofun Akımlar Kanunu ile I = I1 + I2 = 5 + 2,5 = 7,5A 7 KOL AKIMLARININ BULUNMASI Karışık devre çözümlerinde devrenin akımını ve kol akımlarını bulmak için devrenin toplam direncini bulmak gerekir. Örnek: Şekildeki devrede her bir koldan geçen akımı hesaplayınız. Çözüm: Eşdeğer direnci hesaplayalım: Reş1=R1+R2= 6+12 = 18ohm 18 paralel 9 gösterimi 18//9 =6 ohm Devre akımını Ohm Kanunu ile hesaplayalım: Ut=12 V Rt=6 ohm ise It =12/6=2A bulunur. I1=? Reş1=18ohm U1=12v Not: U=12 ve dirençler ile paralel olduğundan U=U1=U2=12 volt olur. I1=12/18 Amper I2=? R3=9ohm U2=12v I2=12/9 Amper U=12v 8 Örnek DC.8: Aşağıdaki devrede 5 Ω’luk direnç üzerinde düşen gerilimi hesaplayınız. 400 Ω’luk ve 600 Ω’luk dirençler paralel bağlıdır ve bu iki dirence 160 Ω’luk direnç seri bağlıdır. Toplam eşdeğer dirence RT ve eşdeğer paralel dirençlere RP diyelim ve bunların değerini hesaplayalım. 9 10 11 Aşağıdaki soruları şekil 2.15 ve şekil 2.16’ daki elektrik devrelerine bakarak cevaplayınız. 1. şekil 2.16’ daki devrede R1 direnci 5,6 KΩ, R2 direnci 3,3 KΩ, R3 direnci 8,9 KΩ dur. Toplam direnç RT ne kadardır? Hesaplayınız. 2. şekil 2.15’ teki devrede R1 direnci 18 Ω, R2 direnci 3 Ω, R3 direnci 6 Ω‟ dur. Toplam direnç kaç Ω‟ dur? 3. şekil 2.16’daki devrede R1 direnci 5,6 KΩ, R2 direnci 3,3 KΩ, R3 direnci 8,9 KΩ dur. Devreye bağlı voltaj 20 V olduğu varsayılırsa devreden geçen akımları hesaplayınız? 4. şekil 2.15‟ teki devrede R1 direnci 18 Ω, R2 direnci 3 Ω, R3 direnci 6 Ω‟ dur. Devredeki I akımı 3 A ise devrenin voltaj değerini hesaplayınız? Cevaplar: 1- RT = 4,45KΩ 2- RT = 1,8Ω 3- IT = 4,49mA I1,I2 = 2,245mA 4- V = 5,4V 12
© Copyright 2024 Paperzz
