Dr. Mehmet KEÇECİ
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü
29 Ocak 2014, Ankara
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
YURTDIŞI GEÇİCİ GÖREV DÖNÜŞÜ
BİLGİLENDİRME TOPLANTISI
1
………………..
• Giriş
• Asya Turunçgil Psillidinin Tanımı, Zararı ve Ekonomik Önemi
• Yapılan Çalışmalar
- Tamarixia radiata’nın biyolojik özelliklerinin belirlenmesi
- Diaphorencyrtus aligarhensis’in hedef olmayan diğer
böcekler üzerine olası etkileri
- Tamarixia radiata’nın salım çalışmaları
• Yapılan ziyaretler
- Turunçgil Araştırmaları Kurumu (Citrus Research Board)
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Sunum İçeriği
• Sonuç
2
03.02.2014
Giriş
: Meyvecilikte İleri Bahçe Yönetimi
(Entegre Ürün Yönetimi)
• Eğitim Süresi
: 6 Ay (28.12.2012-28.06.2013)
• Eğitim Gördüğü Ülke: ABD
• Eğitim Aldığı Kurum : Kaliforniya Üniversitesi , Entomoloji
Bölümü, İstilacı Türler Araştırmaları Merkezi, Uygulamalı
Biyolojik Mücadele Merkezi
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Eğitim Konusu
3
03.02.2014
İstilacı Türler Araştırma Merkezi
Uygulamalı Biyolojik Mücadele Laboratuarı
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Dr. Mark S. Hoddle Lab
4
03.02.2014
İstilacı Türler Araştırma Merkezi
Uygulamalı Biyolojik Mücadele Laboratuarı
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Dr. Mark S. Hoddle Lab
5
03.02.2014
• Kaliforniya Eyaleti, Turunçgil üretimi ile Amerika Birleşik
Devletlerinde ilk sırada yer almaktadır.
• Ülkede Turunçgil üretimini sınırlayan hastalık ve zararlılara
karşı Üniversiteler ve Tarım Bakanlığı çalışmaları ile Entegre
Mücadele programları oluşturulmuştur.
• Ancak Florida Eyaletinde Asya turunçgil psillidi (Diaphorina
citri Kuwayama) nin görülmesiyle birlikte, tüm üretim
modelleri yeniden revize edilmeye başlanmıştır.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
6
03.02.2014
• Konukçuları: Turunçgiller olmak üzere, Turunçgil yasemin,
Muraya exotica, Muraya paniculata
• Ergin ömür uzunluğu: 25°C’de yaklaşık 40 günden fazla
• Yumurtlama kapasitesi: 500 yumurta dan fazla bırakır.
• 5 nimf dönemi vardır.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
7
03.02.2014
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
8
03.02.2014
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
9
03.02.2014
• Asya turunçgil psillidinin esas zararı ise Huanglongbing (HLB)
olarak bilinen hastalığa neden olan Candidatus Liberibacter
asiaticus isimli bakteriyi taşımasıdır.
• Hastalık özellikle sürgünlerden
başlayarak sararmalara yol açar.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
10
03.02.2014
• Yapraklarda çinko noksanlığı ve Stubborn (yediverenleşme)
benzeri belirtiler oluşturur.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
11
03.02.2014
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Meyveler olgunlaşmaz, normalden küçük ve yamuk olur,
12
03.02.2014
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Sürgünler kurumaya başlar ve bulaşık ağaç birkaç yıl içinde
ölür.
13
03.02.2014
• Zararlı, Amerika kıtasında ilk kez Brezilya’da 2004 yılında,
• Florida Eyaletinde ise 2005 yılında
Bu eyaletteki hastalık nedeniyle %16 lık üretimde görülen
düşüşün zararı 1.7 milyar ABD dolar
• Kaliforniya’da ise ilk kez Meksika sınırına yakın Imperial ve San
Diego şehirlerinde 2008 yılında görülmüştür. Daha sonra
zararlı Güney Kaliforniya’nın bir çok şehrinde, özellikle
mücadele yapılmayan ev bahçelerinde görülmüştür.
• HLB hastalığı ise ilk kez Los Angeles şehrinde bir ev bahçesinde
2012 yılı başlarında görülmüştür
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
14
03.02.2014
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
15
03.02.2014
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Zararlının Dünyadaki Yayılışı
16
03.02.2014
Bir başka vektör, Trioza erytreae
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Candidatus Liberibacter asiaticus Dünyadaki Yayılışı
17
03.02.2014
• Kaliforniya eyaletindeki zararlı görüldüğü yerlerde (özellikle ev
bahçeleri), Kaliforniya Tarım Birimleri tarafından, kimyasal
ilaçlama ile eradike edilmeye çalışılmıştır.
• Ancak, yüksek maliyetli ve sürdürülebilir olmayan bu
uygulama; mülk sahiplerinin zaman zaman ilaçlamaya karşı
gösterdiği direnç, diğer alanlarda yeni bulaşmaların görülmesi,
eski alanlarda zararlının yeniden ortaya çıkması ve tekrarlı
ilaçlamaların yapılmasının zorunluluğu gibi nedenlerle
başarısız olmuş ve sonlandırılmıştır.
• Turunçgil Üretimi yapılan bahçelerde ise üreticiler, özellikle
damlama sulama ve sprink sistemleriyle sistemik ilaçlar
kullanarak mücadele etmektedir.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidi
(Diaphorina citri Kuwayama)
18
03.02.2014
• Eğitim süresince Kaliforniya Üniversitesi Riverside
Kampüsünde bulunan İnsektaryum ve Karantina Birimi,
2 adet doğal düşman
• Tamarixia radiata’nın biyolojik özelliklerinin belirlenmesi
• Diaphorencyrtus aligarhensis’in hedef olmayan diğer böcekler
üzerine olası etkileri
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Yapılan çalışmalar
19
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidinin Üretimi
Asya turunçgil psillidi üretimi, seralarda yetiştirilen
Citrus volkameriana bitkileri üzerinde yapılmaktadır.
20
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidinin Üretimi
Asya turunçgil psillidi üretimi, seralarda yetiştirilen
Citrus volkameriana bitkileri üzerinde yapılmaktadır.
21
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidinin Üretimi
22
Asya turunçgil psillidi üretimi için taze sürgün sağlanması
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Asya Turunçgil Psillidinin Üretimi
23
Asya turunçgil psillidi üretimi için taze sürgün sağlanması
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
Bir faydalı türün salım yapılacak bölgeye adaptasyonu ve başarılı olup
olamayacağının belirlenebilmesi için özellikle sıcaklık ile etkileşiminin
belirleneceği temel biyolojik çalışmaların yapılmasına ihtiyaç
duyulmaktadır.
• 6 farklı sıcaklık
(beş sabit 15, 20, 24, 29, 34°C ve
dalgalı 29°C) ta
ergin öncesi gelişme süresi,
parazitleme oranı,
ergin ömrü biyolojik kriterleri
• 3 farklı sıcaklık (iki sabit 24, 29°C ve
dalgalı 29°C) ta
üreme kapasitesi
• Farklı besin kaynaklarının (bal, su,
kahverengi yumuşak koşnil ve Asya
turunçgil psillidi balsırası) T. radiata
erginlerinin yaşam süresi üzerine etkileri
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Tamarixia radiata’nın biyolojik özelliklerinin belirlenmesi
24
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Tamarixia radiata’nın biyolojik özelliklerinin belirlenmesi
25
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
- Faydalının salınacağı hedef zararlı türe yakın akraba türler,
- Faydalının salınacağı turunçgiller ile beslenen diğer türler,
- Turunçgil yetiştirilen alanların etrafındaki diğer bitki türlerinde
görülen türler,
- Doğada yerli olarak bulunan diğer psillid türler ve
- Yabancı otlarda beslenen faydalı psillid türler,
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Diaphorencyrtus aligarhensis’in hedef olmayan diğer
böcekler üzerine olası etkileri
26
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
Testlerde beklenen, faydalının salımın yapılacağı ülke/eyalette görülen doğal
türler üzerinde herhangi bir parazitleme yeteneğinin olmamasıdır. Test
sonuçları USDA tarafından bir komisyon tarafından değerlendirilmekte ve
doğaya salım izni verilmektedir.
-
Bactericera cockerelli Patates psillidi),
Euphyllura olivina (Zeytin Pamuklubiti),
Heteropsylla sp. (Akasya psillidi),
Heteropsylla texana (Prosopis psillidi),
Arytainilla spartiophylla (Scotch brom psillidi)
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Diaphorencyrtus aligarhensis’in hedef olmayan diğer
böcekler üzerine olası etkileri
27
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
Tamarixia radiata’nın salım çalışmaları
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
USDA tarafından salım izni verilen T. radiata’nın salım çalışmaları,
28
03.02.2014
Yapılan çalışmalar
Tamarixia radiata’nın salım çalışmaları
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Faydalın salım sonrasında doğaya yerleşip yerleşmediğinin kontrolü, ne
kadar hızla doğada yayılabildiği, kışı geçirip geçirmediği ve zararlıyı baskı
altına alıp alamadığı gibi konuların belirlenmesi
29
03.02.2014
Yapılan ziyaretler
• Üreticilerin kurduğu birlik olan Citrus Research Board da
incelemeler yapıldı. Bu birliğin temel amacı üreticilerin
sorunlarını çözecek bilgi ve sistemler üretmektir.
• Kurum, USDA, CDFA ve birçok üniversite ile işbirliği
yapmaktadır. Üreticilerin ve devletin katkısı ile fon
oluşturmakta ve ihtiyaç duyduğu konularda işbirliği ile
araştırmalar yapmaktadır.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Turunçgil Araştırmaları Kurumu (Citrus Research Board)
30
03.02.2014
Yapılan ziyaretler
Turunçgil Araştırmaları Kurumu (Citrus Research Board)
Bu laboratuarda Kaliforniya eyaletinin her bölgesini kapayacak
şekilde yapılan örneklemeler ile
- Asya turunçgil psillidinin popülasyonu ve
- HLB hastalığının mevcudiyeti taranmaktadır.
Ayrıca kurum T. radiata’nın üretim çalışmalarına başlayarak
üreticilere dağıtmayı da planlamaktadır.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Turunçgil Araştırmaları Kurumu Laboratuvarı
31
03.02.2014
• Ülkemizde Turunçgil Yetiştiriciliğinde Entegre Mücadele
başarılı bir şekilde uygulanmaktadır.
• Bu eğitim programında ile ülkemize gelmesi muhtemel
zararlı Asya turunçgil psillidinin özellikle biyolojik mücadelesi
konusunda çalışmalar yapılmıştır.
• Bu kazanımların ülkemizdeki olası zararlı sorununun
çözümüne katkı sağlayacağı beklenmektedir.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SONUÇ
32
03.02.2014
• Henüz ülkemizde bulunmayan Asya turunçgil psillidinin
taşıdığı, Huanglongbing (HLB) olarak bilinen hastalığının
erken teşhisinin bu hastalığın yayılmasını engellemede
önemli olduğu bildirilmektedir. Bu hastalığın erken ve hızlı
teşhisine yönelik alınacak muhtemel eğitimlerin zararlı ve
hastalığın ülkemize olası bulaşmaları sonrasında önemli
olabileceği düşünülmektedir.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SONUÇ
33
03.02.2014
• MEVZUAT
Biyolojik mücadele etmenlerinin ruhsatlandırılması, ithali,
üretimi ve kullanımı hakkında tebliğ (tebliğ no: 2008/28)
Biyolojik etkinlik denemeleri
MADDE 7 – (1) Ek-3’de yer almayan ve ülkemizde
bulunmayan türlerin biyolojik etkinlik denemeleri için Bakanlığa
bildirimde bulunulur. Yapılacak biyolojik etkinlik denemeleri ile ilgili
olarak ruhsata esas denemelerde aşağıdaki esaslar uygulanır.
a) İthal edilen faydalı organizmanın biyolojik mücadele amaçlı
olarak tarlada veya serada kullanılabilmesi için organizmaların ruhsata
esas etkinlik denemelerinin yapılması ve bu deneme sonuçlarının
komisyon tarafından yeterli bulunması gerekir. Ek-3’de yer alan veya
ülkemiz faunasında bulunan biyolojik mücadele etmenlerinin biyolojik
etkinlik denemeleri aranmaz. Ancak ırk oluşturan türlerde etkinlik
denemesi yapılır.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SONUÇ
34
03.02.2014
• MEVZUAT
Biyolojik mücadele etmenlerinin ruhsatlandırılması, ithali,
üretimi ve kullanımı hakkında tebliğ (tebliğ no: 2008/28)
Araştırma amaçlı ithal edilecek olan biyolojik mücadele etmenleri
MADDE 10 – (1) Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri ve
Biyolojik mücadele alanında çalışan özel kuruluşlarca araştırma
amacıyla getirilecek biyolojik mücadele etmenleri, kapalı alanlarda
denenmesi şartı ve ilgili Müdürlüğün gerekçeli yazısı ile Genel
Müdürlükten alınacak izne tabidir.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SONUÇ
35
03.02.2014
• MEVZUAT
Biyolojik mücadele etmenlerinin ruhsatlandırılması, ithali,
üretimi ve kullanımı hakkında tebliğ (tebliğ no: 2008/28)
Araştırma amaçlı ithal edilecek olan biyolojik mücadele etmenleri
MADDE 10 – (1) Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri ve
Biyolojik mücadele alanında çalışan özel kuruluşlarca araştırma
amacıyla getirilecek biyolojik mücadele etmenleri, kapalı alanlarda
denenmesi şartı ve ilgili Müdürlüğün gerekçeli yazısı ile Genel
Müdürlükten alınacak izne tabidir.
Mevzuatta bu testlerin nasıl yapılacağı ve kim(ler) tarafından
değerlendirileceğine ilişkin daha açıklayıcı bilgileri içeren bir
değişikliğin yapılması uygun olacaktır.
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SONUÇ
36
03.02.2014
• Kaliforniya (Riverside) da, Ülkeye yeni getirilen faydalıların
konukçu testleri,
Üniversite bünyesindeki Karantina laboratuarında
yapılmaktadır. Karantina binası yaklaşık 15 sera bölümü ve 70
adet iklimlendirilmiş odadan oluşmaktadır.
Bu binada ülkeye/eyalete getirilen organizmaların testler
sırasında dışarıya bulaşmasını engelleyecek özel güvenlik
önlemleri bulunmaktadır.
• Laboratuvar önlüğü ve/veya vücudun tamamını örten bir
giysi giyme zorunluluğu,
• karanlık koridorlar,
• binadan çıkacak tüm malzemelere (çöp atıklar dahil) 3 gün
soğuk muamale +1 gün sıcak muamele ve/veya otoklav
yapılması zorunluluğu
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SONUÇ
37
binadaki özel önlemlerden bazılarıdır.
03.02.2014
SONUÇ
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
• Kaliforniya (Riverside) da, Ülkeye yeni getirilen faydalıların
konukçu testleri, Karantina Laboratuvarı
• Ülkemizdeki alt yapının yeniden değerlendirilmesinin uygun
olacağı düşünülmektedir.
38
03.02.2014
39
03.02.2014
TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE
POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ