Milli Gelir Hesaplama Yöntemleri

30.11.2014
Milli Gelir
İki Temel Kavram
• Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
– Bir ülkenin sınırları içerisinde belirli bir dönemde
üretilen nihai mal ve hizmetlerin (o yılın piyasa
fiyatları üzerinden) toplam parasal değeridir.
• Gayri Safi Milli Hasıla
– Bir ülkenin vatandaşları tarafından belirli bir
dönemde (gerek o ülkede gerekse başka
ülkelerde) üretilen nihai mal ve hizmetlerin (o yılın
piyasa fiyatları üzerinden) toplam parasal
değeridir.
Farklılık
• Gayri Safi Yurtiçi Hasıla – GSYİH
– Ülke sınırları içindeki üretim esas alınır.
• Gayri Safi Milli Hasıla – GSMH
– Ülke vatandaşları tarafından yapılan üretim
esas alınır.
1
30.11.2014
Karşılaştırma
• GSYİH > GSMH ise
– Yabancıların ülke içindeki üretime yaptıkları
katkı, o ülke vatandaşlarının yurtdışında
yaptıkları üretime katkıdan yüksektir.
Kesimlerarası Akım Tablosu
Mal ve Hizmet Piyasası
Reel
1 – Mal ve Hizmet Akımı
Parasal
2 – Harcama Akımı
Ev Halkı
(Tüketim
Kesimi)
Firmalar
(Üretim Kesimi)
4 – Gelir Akımı
Ücret – Faiz – Rant – Kâr
Parasal
3 – Üretim Faktörleri
Emek – Sermaye – Toprak - Girişim
Reel
Üretim Faktörleri Piyasası
1- Üretim Yöntemi ile Hesaplama
• Nihai mal ve hizmetlerin toplam değeri
2
30.11.2014
1- Üretim Yöntemi ile Hesaplama
• Katma Değer Yöntemi (Bir mal üretilirken
bütün aşamalarda oluşan değere göre
hesaplama)
1 Kg Ekmeğin Üretim Aşamaları ve Katma Değeri (Kuruş)
Üretim Aşamaları
Satış Değeri
Katma Değeri
Buğday
80
80
Un
100
20
Ekmek (Fırın)
120
20
Ekmek (Market)
150
30
Katma Değer Toplamı
-
150
Satış Değeri Toplamı
450
-
GSYİH’dan Milli Gelire doğru kavramlar
GSMH
Amortismanlar
SMH
SMH
Dolaylı
Vergiler
MG
Üretim Yöntemiyle Hesaplanan 2008
Yılı GSYİH Rakamları
Cari Fiyatlarla
(Bin TL)
Yüzde
Tarım
73.748.454
7,7
Sanayi
185.626.654
19,5
İnşaat
44.792.362
4,7
Ticaret
137.640.690
14,4
Ulaştırma
134.838.450
14,1
Mali Aracı Kuruluşlar
Konut Sahipliği
(-) Dolayı Ölçülen Mali Aracılık Hizmetleri
33.070.289
3,4
196.383.624
11,1
14.927.534
1,5
690.764.147
72,7
Kamu Yön. ve Savun. Zorunlu Sos. Güv.
36.342.253
3,8
Eğitim
27.881.295
2,9
Sağlık, İş ve Sosyal Hizmetler
15.604.806
1,6
Vergi-Sübvansiyonlar
110.837.571
11,6
GSYİH
950.144.254
100,0
Hizmetler**
3
30.11.2014
2- Gelir Yöntemiyle Milli Gelir Hesaplama
• Hanehalkını oluşturan bireylerin gelirlerinin
toplamı
• 4 nolu akım
Milli Gelir Hesaplama Yöntemleri
Ücret
Kâr
Kira
Yurtiçi
Gelir
Dolaylı
Vergiler
Safi Yurtiçi
Hasıla
Faiz
Yurtiçi
Gelir
Safi
Yurtiçi
Hasıla
GSYİH
Amortismanlar
Türkiye’nin Gelir Yöntemiyle
Hesaplanan 2006 Yılı GSYİH’sı
Cari Fiyatlar
( Bin TL)
İşgücü Gelirleri
Yüzde
129.713.653
26,6
Kamu Sektörü
64.631.580
13,2
Özel Sektör
65.082.079
13,3
238.887.709
49,0
Kira – Faiz – Kâr Gelirleri
Tarım
Diğerleri
Üretim ve İthalat Vergisi (Net)
40.342.305
8.2
198.545.404
40.7
86.885.638
17.8
Vergi
87.909.923
18.0
Sübvansiyon
-1.024.285
-0,2
Sabit Sermaye Tüketimi (Amortisman)
GSYİH (Gelir Yöntemi)
31.715.362
6,5
487.202.262
100.0
4
30.11.2014
3- Harcama Yöntemiyle Milli Gelir
Hesaplama
• Tüketim kesimini oluşturan bireylerin
harcamalarının toplamı
Türkiye’nin Harcama Yöntemiyle
Hesaplanan 2008 Yılı GSYİH’sı
Cari Fiyatlar
( Bin TL)
Yüzde
Özel Tüketim Harcamaları
665.155.442
69,6
Devlet Nihai Tüketim Harcaması
121.813.442
12,8
Gayri Safi Sabit Sermaye Yatırımı
192.831.194
20,2
Kamu
36.586.918
3,8
Özel
156.244.276
16,4
Stoktaki Değişmeler
16.923.969
1,7
İhracat
227.353.137
23,9
İthalat
-270.932.932
-28,5
GSYİH (C + I + G)
950.144.254
Toplam Yurtiçi Talep
976.800.080
100,0
Aradaki fark ne anlama gelir?
• Üretim yöntemiyle ve gelir yöntemiyle
hesaplanan GSYİH büyüklükleri
birbirinden farklı olması Kayıtdışı
Ekonominin boyutları hakkında fikir
verebilir.
5
30.11.2014
Kişi Başına Düşen Milli Gelir
• GSYİH’nın ülke nüfusuna bölünmesiyle
hesaplanır.
• Döviz Kuru Yaklaşımı
• Satın Alma Gücü Paritesi
2005 yılında bazı ülkeler için kişi başına gelir
kıyaslaması ($)
Ülkeler
Döviz Kuru Satın Alma Gücü
Almanya
33.942
30.579
Yunanistan
20.082
22.392
İngiltere
23.834
30.470
Türkiye
5.062
7.590
Fiyat artışlarından arındırma
• Nominal GSYİH
• O yılın fiyatları ile ifade edilir.
• Reel GSYİH
• Temel (baz) bir yıla göre hesaplanır.
Ekonomik Büyüme Oranı
𝑔𝑡 =
𝑌𝑡 −𝑌𝑡−1
𝑌𝑡−1
• g, ekonomik büyüme oranı
• Y, GSYİH
• t, yıl
6
30.11.2014
Neler MG hesaplarının dışında kalır?
• Kişilerin kendileri için üretimi
• Ev-içi Hizmetler
• Tarım Ürünleri
•
•
•
•
Kayıtdışı ekonomi
Çevre kirliliği
Gelirin daha adil dağılımı
Dinlenme ve boş zaman farklılığı
7

Download Report