BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN KİMYA SEKTÖRÜ T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Kimya Sektörü 1. SEKTÖRÜN TANIMI : 51,52,53,54,55,56,57,58,59 : 28,29, 30, 31,32,33,34, 35,36,37,38,39 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN SITC NO ARMONİZE NO 2. TÜRKİYE'DE ÜRETİM Kimya sanayi, otomotiv, deri ürünleri, cam, tekstil ve kağıt ürünleri gibi birçok sektöre girdi sağlamaktadır. Tekstil sektörü girdilerinin %15’i, deri ürünleri sektörü girdilerinin % 12’si, kağıt sektörü girdilerinin % 50’den fazlası kimya sektöründen temin edilmektedir. Kimya sanayiinin toplam istihdam içindeki payı yaklaşık % 1 civarındadır. Bu da kimya sanayiini emek yoğun olmayıp, sermaye yoğun olduğunu kanıtlamaktadır. Sektör firmalarının büyük çoğunluğu İstanbul, İzmir, Kocaeli, Sakarya, Adana, Gaziantep ve Ankara’da faaliyet göstermektedir. Kimya sanayi üretimi içinde önde gelen sektörler, petrokimyasallar, gübreler, ilaçlar, sentetik elyaf ve iplikler, sabun ve deterjanlar ile boyalar olarak sayılabilir. Türkiye’de petrokimyasallar üretimine 1970’te başlanmıştır. Türkiye ihtiyacı olan petrokimyasalların % 25’i yerli üretimle karşılanmaktadır ve PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. tarafından üretilmektedir. Önemli miktarda petrokimyasal ise ithal edilmektedir. Şu anda PETKİM’in bünyesinde, petrokimyasallar üretimi yapan İzmir Aliağa Kompleksi ve TÜPRAŞ’a satılan Kocaeli Yarımca Kompleksi, polietilen, polistiren, polipropilen, polivinilklorür gibi temel plastik hammaddeleri ile etilen glikol, ftalik anhidrit, tereftalik asit, karbon karası gibi ana kimyasal hammaddeleri üretmektedirler. Türk kauçuk sanayi, otomotiv sanayiindeki gelişmelere bağlı olarak, çok hızlı bir gelişme kaydetmiştir. Petkim Yarımca Kompleksi, ülkemizdeki tek sentetik kauçuk üretimi yapan kuruluştur. Bu kuruluş, 1 Kasım 2001 tarihinden itibaren TÜPRAŞ bünyesine katılmış olup, TüpraşKörfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlüğü unvanıyla faaliyetine devam etmektedir. İç pazardaki toplam sentetik kauçuk tüketiminin % 49’u söz konusu kuruluş tarafından karşılanmaktadır. Zengin bir tarım ülkesi olan Türkiye güçlü bir gübre sanayiine sahiptir. Gübre üretimine 1939 yılında Karabük Demir Çelik tesislerinde az miktarlarda başlanılmış; üretim 1954 yılından sonra artmıştır. Günümüzde, sektörde altı firma faaliyet göstermektedir. Başlıca üretilen gübreler AN26, AS, DAP, TSP, üre ve kompoze gübrelerdir. Fakat son yıllarda kompoze ve TSP dışında kurulu kapasite, ancak iç talebi karşılayabilmektedir. Özellikle, ülkemizin en büyük projelerinden biri olan GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi) ile 1.7 milyon hektarlık tarım alanının da ortaya çıkması, gübre sanayiinde yeni yatırım ihtiyacını daha da artırmıştır. İlaçlar, sabun ve deterjanlar, soda, krom kimyasalları, bor kimyasalları, boyalar, sodyum sülfat, yağ asitleri ve uçucu yağlar, kimya sanayi üretiminde önde gelen ürünlerdir. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 2 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Ülkemizde temizlik ürünleri pazarının % 88’ini deterjan % 12’sini ise sabun oluşturmaktadır. Temizlik ürünleri sanayi talebin çok üzerinde bir üretim kapasitesine sahiptir. Kapasite kullanım oranının % 5560 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Sabun ve Deterjan Sanayicileri Derneği kayıtlarına göre, sektörde deterjan üretim kapasitesi 1.3 milyon ton, sabun sektörünün toplam üretim kapasitesi ise 550 bin tondur. Sektörde 709 firma faaliyet göstermekte olup, toplam 10 bin kişi istihdam edilmektedir. Toz deterjan üretiminin % 90’ını 9 büyük firma gerçekleştirmektedir. Krem deterjanlarda ise aynı durum söz konusu değildir. Üretimin önemli sayılabilecek bölümü Güneydoğu Anadolu bölgesinde faaliyet gösteren ufak işletmelerce sağlanmaktadır. Likit deterjanlarda da markalı ve kaliteli deterjan üreticilerinin sayısı az olmasına rağmen, bu sahada üretimlerini sürdüren birçok bölgesel firma mevcuttur. Sabun sektörünün toplam kapasitesinin % 72’sini 10 büyük firma gerçekleştirmektedir. Geri kalan üretim ise çok sayıda küçük firma tarafından yapılmaktadır. İlaç İşverenleri Sendikası verilerine göre ilaç sektöründe 300 firma faaliyet göstermektedir. Sektörde 43 adet üretim tesisi bulunmaktadır. Bunların 14’ü yabancı sermayeli işletmelerdir. Diğerleri ilaçlarını fason üretimle ya da ithal ederek piyasaya vermektedir. İlaç hammaddesi üreten 11 adet firma mevcuttur. Bunlardan 10 tanesi özel sektör bir tanesi ise kamuya aittir. Özel sektördeki firmalardan 1 tanesi yabancı sermayelidir. Boya sektöründe, 20'ye yaklaşan büyük ölçekli ve gelişmiş teknolojili üretim yapısına sahip işletmeler yanında 600'e yakın küçük ve orta ölçekli işletme faaliyet göstermektedir. Toplam boya üretim kapasitesi 800 bin ton/yıl dolayındadır. Üretim kapasitesinin % 59’unu dekoratif boyalar oluşturmaktadır. Son yıllarda oto ve toz boyalarında önemli ölçüde artış olmuştur. Oto boyaları pazarının, otomotiv sektöründeki gelişmeler paralelinde daha da büyüyeceği tahmin edilmektedir. Aynı gelişme toz boyalarında da devam edecektir. Kozmetik sektörü 1990 yılı itibariyle ülkemizde hızlı bir gelişme göstermiş, üretici firma sayısı artmaya başlamıştır. Kozmetik sektöründe toplam 1372 firma faaliyet göstermektedir. Sektörde 4000 kişi istihdam edilmektedir. Sektörde saç müstahzarları üretimi en büyük payı oluşturmaktadır. Saç müstahzarları içinde şampuanların payı % 59 dur. Erkek traş müstahzarları, banyo ve duş müstahzarları, kolonya ve deodorantlar, tüy dökücü maddeler, manikür ve pedikür müstahzarları ve renkli kozmetikler üretilen diğer başlıca kozmetik ve kişisel bakım ürünleridir. Türkiye Ortadoğu’daki en büyük soda fabrikasına sahiptir ve ülkemizdeki tek soda külü üreticisi olan Soda Sanayi A.Ş. 750,000 ton/yıl kapasitesi ile Dünya soda külü kapasitesinin % 1,67 sine sahiptir. Bu fabrikada sodanın yanı sıra, sodyum bikarbonat ve sodyum silikat da üretilmektedir. Ayrıca AnkaraBeypazarı’nda, dünyanın ABD’den sonra en büyük soda külü (trona) yatakları bulunmaktadır. Türkiye’deki trona rezervi 200 milyon tondur. Eti Soda A.Ş. tarafından 2009 yılı başında üretime başlanmıştır. Yer altı işletmecilik yöntemleri ile 1.8 milyon ton civarında trona madeni çıkartılıp, 1 milyon ton doğal soda külü ve türevleri elde edilmektedir. Dünya krom cevheri ihracatının ilk sıralarında yer alan Türkiye, krom kimyasalları üretiminde de oldukça iyi bir yere sahiptir. Soda Sanayi A.Ş.’nin Mersin’de kurulu olan KROMSAN tesislerinde; sodyum bikromat, bazik krom sülfat, sodyum sülfür, kromik asit ve sodyum sülfat gibi kimyasallar üretilmekte ve ihraç edilmektedir. Dünyadaki en büyük bor rezervine sahip ülke Türkiye’dir. Ülkemizde bor madenlerinin çıkarılması ve işlenmesi Eti Maden İşletmeleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Eti Maden İşletmeleri hem ham ürün olarak pazarlayabildiği hem de rafine ürün üretiminde kullandığı iki çeşit konsantre bor cevheri ( tinkal ve kolemanit) vardır. Elde edilen başlıca rafine ürünler ise boraks pentahidrat, boraks dekahidrat, susuz boraks, borik asit ve sodyum perborat’tır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 3 Türk kimya sanayiinin gelişimini sürdürmek, üretimini artırmak için mutlaka yatırım yapılması gerekmektedir. Son yıllarda kimya sanayiindeki yatırımlar oldukça düşüktür. Yatırımlardaki gerileme son yıllarda ekonomik nedenlere bağlansa da, karşımıza temel olarak sanayi için çok önemli olan sermaye, yer seçimi ve mevzuat çıkmaktadır. Hammadde kaynaklarına, pazarlara ve limanlara yakın kimya organize sanayi bölgelerinin artması kimya sanayiinde yerli ve yabancı sermaye yatırımlarının arttırılmasında önemli bir unsur olarak görülmektedir. Kimya Sanayiinde toplam 314 adet yabancı sermayeli firma faaliyet göstermektedir. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Kimya sanayi ürünleriyle ilgili olarak TSE standardları dışında zorunlu hiç bir uygulama yoktur. Üretimde uygulanan bu zorunlu TSE standardlar yavaş yavaş yerini AB ile uyumlu, yeni yönetmelikler kapsamında daha kapsamlı uygulamalara bırakmaktadır (Bkz. REACH Sayfa 13). Sektörde faaliyet gösteren birçok firma, tedarikçimüşteri ilişkisine bağlı olarak uygulamaya konulan ISO 9000 Kalite, ISO 14000 Çevre ve OHSAS 18000 İş Sağlığı ve Güvenliği Standardlarını uygulamaktadır. Ayrıca Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği tarafından yürütülmekte olan ve gönüllü bir girişim olan “Üçlü Sorumluluk” ülkemizdeki kimya sanayinde faaliyet gösteren firmalar tarafından uygulanmakta olan bir yönetim sistemidir. 3. TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ 3.1. İhracat Türkiye’nin kimya sanayi ihracatı son beş yılda her yıl ortalama % 5 oranında artış göstermiştir ve Türkiye’nin toplam ihracatının % 5,7’sini oluşturmaktadır. 2008 yılında yaklaşık 4,9 milyar $ olan kimya sanayi ihracatı, 2009 yılında % 7,5 artarak, yaklaşık 5,2 milyar $’a ulaşmıştır. 2009 yılında, toplam kimya sanayi ihracatı içinde % 27,6 pay ile İlk şekillerde olmayan plastikler (plastikten tüpler, borular, hortumlar, levhalar, plakalar, monofil çubuk ve profiler) ilk sırayı alırken, bunu sırasıyla % 19,4 pay ile sabunlar, deterjanlar, kozmetikler ve uçucu yağlar, % 11,5 ile inorganik kimyasallar, % 9,8 ile ilk şekillerde plastikler (plastik hammaddeler), % 8,9 ile tıb ve eczacılık ürünleri, % 8,2 ile debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, pigmentler ve boyalar ve % 6 ile organik kimyasallar izlemektedir. Kimya sanayi toplam ihracatının % 40’ını tüketiciye yönelik nihai ürünler oluşturmaktadır. İhraç edilen başlıca nihai ürünler sabunlar, ilaçlar, yıkama ve temizleme müstahzarları, şampuanlar ve boyalardır. 2009 yılında kimya sanayi ürünleri ihracatının yapıldığı başlıca ülkeler, Irak, Rusya Federasyonu, Almanya, Azerbaycan, İtalya, İran ve Çin Halk Cmh.’dir. İhracatın giderek arttığı göz önüne alınırsa, önümüzdeki yıllarda ülkemizin dış ticaret politikası doğrultusunda mevcut pazarlar dışında, özellikle Türk Cumhuriyetleri ve Bağımsız Devletler Topluluğu, Doğu Avrupa ülkeleri, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine kimya sanayi ihracatımızın artacağı öngörülmektedir. Kimya sanayi dış ticaret istatistikleri SITC Rev.3Uluslararası Standart Ticaret Sınıflandırmasına göre değerlendirilmiştir. Kimya Sanayi İhracatı, (Değer: 1000 ABD Doları) SITC Ürün Grupları 2007 2008 2009 © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 Başlıca İhracat Pazarları, 2008 4 Rev. 3 51 Organik kimyasallar 355.877 461.550 320.077 52 İnorganik kimyasallar 508.249 672.942 610.699 53 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, pigmentler ve boyalar Tıb ve eczacılık ürünleri 364.114 462.900 437.861 401.930 469.238 473.016 848.026 1.074.88 Almanya, ABD, İsviçre, İngiltere, , KKTC 1.030.843 Irak, Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Ukrayna,İsrail 84.196 216.818 83.169 315.004 397.901 353.202 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN 54 İtalya, İspanya, ABD, Yunanistan, Mısır Çin, İtalya, Belçika, İspanya,Mısır Irak, Azerbaycan, Çin, Romanya, Gürcistan 55 56 Sabunlar, deterjanlar ve diğer temizlik ürünleri; kozmetikler, parfümler ve tuvalet suları, uçucu yağlar Mineral kimyasal gübreler 57 İlk şekillerde plastikler 58 İlk şekillerde olmayan plastikler (plastikten tüpler, borular, hortumlar, levhalar, plakalar, monofil çubuk ve profiler) 59 Başka bir yerde belirtilmeyen kimyasal ürünler (nişasta, tutkallar, patlayıcılar, ateşlemeyi önleyiciler ve diğer kimyasal ürünler) 5 Toplam Kaynak: DTM (Dış Ticaret Müsteşarlığı) İtalya, İran, Hindistan, KKTC, Brezilya 489.028 489.028 521.638 Almanya, Mısır, Rusya Federasyonu, Ukrayna, Yunanistan 1.372.873 1.751.535 1.461.705 Libya, Rusya Federasyonu, Irak, Azerbaycan, İran İran, Azerbaycan, Mısır, Irak, Türkmenistan 4.739.297 4.921.912 5.292.210 İhraç Edilen Başlıca Kimyasal Maddeler ve Ürünler (Değer: milyon ABD Doları) GTİP 3917 3920 3004 3401 2840 3916 3402 3921 3307 3907 2902 3906 2836 3305 3208 Ürün adı Plastikten tüpler, borular, hortumlar; conta, dirsek, rakor vb Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmıs) Sabunlar, yüzey aktif organik maddeler Boratlar; peroksiboratlar (perboratlar) Plastikten monofil, çubuk, profillerenine kesiti > 1mm. Yıkama, temizleme müstahzarlarısabunlar hariç Plastikten diğer levhalar, yaprak, pelikül, varak ve lamlar Tras müstahzarları, vücut deodorantları, tuvalet müstahzarları Poliasetaller, diğer polieterler, epoksitalkid reçineler vb (ilk şekilde) Siklik hıdrokarbonlar Akrilik polimerleri (ilk şekilde) Karbonat; peroksikarbonat; amonyum karbonat içeren ticari amonyum karbonat Saç müstahzarları Sentetik polimerler esaslı; susuz ortamda eriyen/dağılan, 2007 452,1 463,3 309,9 2008 647,0 561,0 372,2 2009 582,2 433,0 378,5 266,3 167,3 285,3 170,9 140,2 131,8 371,6 231,1 328,6 196,9 166,9 164,3 361,2 246,9 217,3 195,2 161,8 156,3 158,4 170,4 155,3 162,1 196,1 144,1 106,8 128,8 125,3 79,2 99,2 123,4 69,8 74,9 © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 89,3 101,0 90,2 89,3 5 77,7 112,8 70,3 92,3 89,1 86,2 73,4 99,7 77,9 107,5 32,0 48,0 85,1 78,0 67,4 61,5 149,3 65,3 92,1 48,5 63,4 49,8 58,1 63,2 62,8 56,7 56,0 46,1 55,4 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN boya ve vernık 3824 Kimya ve bağlı sanayide kullanılan kimyasal ürünler 3214 Macunlar, renkli çimentolar ve boyacılıkta kullanılan sıvama maddeleri 3304 Güzellik/makyaj ve cilt bakımı için müstahzarları 2810 Bor oksitleri; borik asitler 3919 Plastikten, yapışkan levha, yaprak, şerit, lam vb. düz şekilde 3105 Azot, fosfor ve potasyum gibi; iki/üçünün karışımları 3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) 3808 Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici 3405 Ayakkabı, mobilya, döşeme vb temizleyen boya, cila, pasta vb 3202 Debagatte kullanılan sentetik organik, anorganik maddeler müstahzarlar Kaynak: DTM (Dış Ticaret Müsteşarlığı) 64,2 Türkiye’nin Ülkelere Göre Kimya Sanayi İhracatı (Değer: milyon ABD Doları) Ülke 2007 173,4 393,2 2008 263,7 468,9 Irak Rusya Federasyonu Almanya 230,7 286,7 Azerbaycan 146,4 224,6 İtalya 238,1 313,6 İran 151 178 Çin Halk Cmh. 113,4 163,3 Libya 53,5 96,7 Romanya 223,8 284,6 Mısır 107,5 160,9 Ukrayna 240,1 274,5 A.B.D. 104,6 145 İngiltere 127 148,5 Bulgaristan 132,4 172,7 Gürcistan 102,3 143,1 İspanya 174,8 174,7 Kazakistan 127,9 117,4 Suriye 71,4 99,7 Türkmenistan 41,6 66,8 İsrail 95,2 110,1 Diğer 1691 1028,4 Toplam 4.739,3 4.922 Kaynak: DTM (Dış Ticaret Müsteşarlığı) 2009 317,2 306,3 266,4 230,2 214 210,4 205,6 199,7 175,9 159,3 158 135,7 129,1 120,8 120,1 119,7 108,3 101,3 98,4 97,4 1818,4 5.292 İthalat Türkiye’nin kimya sanayi ithalatı 2009 yılında 20 milyar dolar dolar olmuştur. İthalatta 2008 yılına göre yaklaşık % 21 oranında gerileme yaşanmıştır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 6 Kimya sanayi ithalatı ihracatın 4 katı olup, ithalatta en önemli payı birçok sektörde ara girdi olarak kullanılan hammaddeler almaktadır. 2009 yılında kimya sanayi mamulleri ithalatında ilk sırayı % 26,4 ile ilk şekillerde plastikler almaktadır. Tıp ve eczacılık ürünleri % 22 pay ile ikinci sırada yer alırken bu ürünü % 16 ile organik kimyasallar takip etmektedir. 2009 yılında kimya sanayi ithalatın gerçekleştiği başlıca ülkeler Almanya, Fransa, ABD, İtalya, Belçika, İngiltere ve Çin Halk Cmh.’dir. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Türkiye’nin Kimya Sanayi İthalatı (Değer: Milyon ABD Doları) SITC Rev. 3 51 2007 2008 Organik kimyasallar 3.793,9 4.168,6 52 İnorganik kimyasallar 1.092,8 1.667,5 53 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, pigmentler ve boyalar Tıb ve eczacılık ürünleri 1.531,3 1.585,8 3.838,4 4.738,4 Sabunlar, deterjanlar ve diğer temizlik ürünleri; kozmetikler, parfümler ve tuvalet suları, uçucu yağlar Mineral kimyasal gübreler 1.064,6 1.244,4 992,8 1.474,6 54 55 56 Ürün Grupları 57 İlk şekillerde plastikler 58 İlk şekillerde olmayan plastikler (plastikten tüpler, borular, hortumlar, levhalar, plakalar, monofil çubuk ve profiller Başka bir yerde belirtilmeyen kimyasal ürünler (nişasta, tutkallar, patlayıcılar, ateşlemeyi önleyiciler ve diğer kimyasal ürünler) 59 5 Toplam 6.835,1 7.320,9 1.035 1.165 1.922,8 2.176,4 Başlıca Tedarikçi Ülkeler 2009 3.123,9 ABD, Almanya, Çin, Hindistan, İspanya 1.079,6 Rusya Fed., Almanya, Çin, Fas, Ukrayna 1.079,6 Almanya, İtalya, Çin, Fransa, Hindistan 2009 4.413,8 Almanya, ABD, İsviçre, Fransa, İngiltere 1.189,2 Almanya, Fransa, İrlanda, Polonya,İsviçre 1.051,7 Rusya Fed., Ukrayna, Tunus, Romanya, Mısır 5.300,4 Almanya, Belçika, Suudi Arabistan, Hollanda, Fransa 938,2 Almanya, İtalya, Çin, Fransa, Güney Kore 1.865,1 Almanya, İtalya, Fransa, ABD, Çin 22.106,7 25.541,6 20.041,5 Kaynak: DTM (Dış Ticaret Müsteşarlığı) Türkiye’nin Ülkelere Göre Kimya Sanayi İthalatı (Değer: Milyon ABD Doları) Ülke Almanya Fransa A.B.D. İtalya Belçika 2007 3.447,5 1.514,9 1.523,1 1.462,1 1.194,2 2008 3.754,6 1.704,0 1.600,9 1.581,2 1.206,4 2009 3.030,7 1.454,5 1.394,2 1.214,8 946,1 © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 7 896,4 808,6 769,9 758,8 751,5 732,9 608,5 575,1 542,2 431,1 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN İngiltere 944,2 1.081,8 Çin Halk Cmh. 800,0 1.017,9 Hollanda 847,1 887,3 Rusya 639,3 872,8 Federasyonu İsviçre 694,4 812,5 İspanya 913,6 987,2 Suudi Arabistan 603,9 811,1 İrlanda 491,2 678,7 Hindistan 603,7 685,8 Güney Kore 488,8 568,7 Cum. İsrail 340,7 522,2 İsveç 282,6 337,7 Japonya 277,9 313,1 Ukrayna 563,8 899,0 Avusturya 251,6 303,8 Romanya 457,8 459,2 Mısır 174,4 229,9 Tayvan 284,2 271,1 Yunanistan 175,0 238,3 Polonya 131,3 167,4 Diğer 2.999,5 3.549,2 Toplam 22.106,7 25.541,7 Kaynak: DTM (Dış Ticaret Müsteşarlığı) 378,0 312,9 304,4 302,6 295,4 242,4 214,5 210,2 187,6 168,8 2.707,4 20.239,5 Türk kimya sanayi ithalatı ve ihracatında uyulması gereken bazı kurallar ve kısıtlamalar mevcuttur. Bu kısıtlamaların amacı kimyasal ürünlerin dış ticaretinin, ülke ekonomisinin yararına ve uluslararası ticaretin gereklerine uygun olarak düzenlenmesini sağlamaktır. İthalattaki Uygulamalar: İthalat Rejimi Kararı’nın 7. Maddesi gereğince eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali izne tabidir. Dış Ticarette Standardizasyon (2008/3) , (2008/6) ve (2008/7) sayılı Tebliğler kapsamındaki maddeler için, Çevre Bakanlığı tarafından yapılan kontroller sonucunda verilen Kontrol Belgesi, eşyanın ilgilisine teslimi sırasında gümrük idarelerince aranmaktadır. Dış Ticarette Standardizasyon (2008/4) sayılı Tebliğ kapsamında yer alan maddeler için Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen Kontrol Belgesi; Dış Ticarette Standardizasyon (2008/5) sayılı Tebliğ kapsamında yer alan maddeler için ise Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen Kontrol Belgesi fiili ithal sırasında ilgili gümrük idarelerince aranmaktadır. Türk Standardları Enstitüsü Tarafından Uygunluk Değerlendirmesi Yapılan Ürünlerin İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/1) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/3) Sağlık Bakanlığı’ndan Özel İzin Alınması Gereken Maddelerin İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/4) © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 8 Tarım Ve Köyişleri Bakanlığı’nın Denetimine Tabi Ürünlerin İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/5) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Kimyasalların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/6) Kozmetik Ürünlerin İthalatında Bildirim Esaslarını Düzenleyen Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/12) BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Deterjan Ürünlerinin İthalatında Bildirim Esaslarını Düzenleyen Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/13) Tıbbi Malzemelerinin İthalat Denetimlerini Düzenleyen Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/16) Sağlık Bakanlığı’nın Denetimine Tabi Bazı Ürünlerin İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2009/20) Radyoaktif elementler, radyoaktif izotoplar ve bunların bileşikleri; bu bileşikleri içeren karışım ve atıklar, bunların dışında kalan izotoplar, bunların belirli bir kimyasal yapıda olsun olmasın organik ve inorganik bileşiklerinin ithalatında Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’ndan uygunluk yazısı alınması zorunludur. Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus maddelerin ithalatında, Ulaştırma Bakanlığı’nın (Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden) uygunluk yazısı alınması zorunludur. Bazı patlayıcı maddelerin gümrük beyannamelerinin tescilinde, gümrük idarelerince İçişleri Bakanlığı’nın (Emniyet Genel Müdürlüğü) genel güvenlik ve asayiş yönünden uygunluk yazısı aranır. Solvent ve bazı petrol ürünleri ithalatında da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan (Petrol İşleri Genel Müdürlüğü) uygunluk yazısı alınması gerekir. İşçi sağlığını ve iş güvenliğini etkileyen bazı maddelerin ithalatında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Merkezi) tarafından düzenlenecek belge aranır. Ozon tabakasını incelten maddelerin ithalatı, Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü Kopenhag Değişiklikleri çerçevesindeki düzenlemelere göre yapılması gerekir. 1 Mart 1995’den itibaren bazı Avrupa ülkeleri tarafından, kanserojen madde içerdiği belirlenen azo boyar maddelerinin üretimi ithalatı ve ihracatı yasaklanmıştır. Azo boyar maddeleri ile ilgili bu yasak tekstilden hazır giyime, deri giyim, ayakkabı, çarşaf, nevresim, yastık kılıfı gibi vücutla doğrudan teması bulunan tüm ürünler için geçerlidir. Kendi halkımızın sağlığı açısından ve aynı zamanda önemli bir tekstil ve konfeksiyon üretici ve ihracatçısı olduğumuzdan bu maddelerin ülkemizde üretimi, kullanımı, ihracatı ve ithalatı yasaklanmıştır. Gübre ithalatında da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan uygunluk yazısı alınması mecburidir. Kimyasal silahlar sözleşmesi ekinde yer alan kimyasal maddelerin ithalatı 4/4 1997 tarihli ve 4238 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunan ve 29/4/1997 tarihli, 97/9320 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan “Kimyasal Silahların Geliştirilmesinin, Üretilmesinin, Stoklanmasının ve Kullanılmasının Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme” hükümlerine göre yapılır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 9 İhracattaki Uygulamalar: İhracatta ise bazı ürünler, ihracı ön izne bağlı mallar listesinde yer almaktadır. Söz konusu ürünlerin ihracatı için ilgili kurumlardan izin alınması gerekmektedir. Bunlar: BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Uyuşturucu maddeler ve 1972 tarihli Protokolle değiştirilen 1961 tarihli Uyuşturucu Maddeler Tek Sözleşmesi, 1971 tarihli Psikotrop Maddelere İlişkin Sözleşme ve 1988 tarihli Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Yasadışı Trafiğinin Önlenmesine İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi kapsamındaki malların ihracatı için Sağlık Bakanlığı’ndan izin alınması gerekir. Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınımının ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi Kapsamındaki malların ihracatı için Çevre Bakanlığı’ndan izin alınması gerekir. Gübreler (Kimyevi gübreler hariç), zirai mücadele ilaç ve aletleri ve veteriner ilaçlarının ihracatı için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan izin alınması gerekmektedir. Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi ile bu sözleşmeye ait protokoller ve değişiklikler kapsamındaki ihracat, 6.6.1990 tarih ve 3655 ve 3656 sayılı Kanunlarla uygun bulunan ve 8.9.1990 tarih ve 20629 sayılı RG’de yayımlanan 1.8.1990 tarih ve 90/733 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi ile Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü, 27.9.1994 tarih ve 4042 sayılı Kanunla uygun bulunan ve 28.12.1994 tarih ve 22155 sayılı RG’de yayımlanan 8.11.1994 tarih ve 94/6214 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile onaylanan Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü Değişikliğine (Londra Değişikliği) göre yapılması gerekir. Kimyasal silahlar sözleşmesi ekinde yer alan kimyasal maddelerin ihracatı 4/4 1997 tarihli ve 4238 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunan ve 29/4/1997 tarihli, 97/9320 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan “Kimyasal Silahların Geliştirilmesinin, Üretilmesinin, Stoklanmasının ve Kullanılmasının Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme” hükümlerine göre yapılır. Bilindiği üzere 1.1.1996’dan itibaren AB ile gümrük birliğini gerçekleştirmiş olduğumuzdan, tüm sanayi ürünlerinde olduğu gibi kimya sanayi ürünlerinin AB’den ithalatı ve AB’ye ihracatında gümrük vergisi alınmamaktadır. AB dışı ülkelerden yapılan ithalatta ise Ortak Gümrük Tarifesi çerçevesinde AB’nin uyguladığı gümrük vergisi oranları uygulanmaktadır. Ayrıca, Avrupa Birliği’nin Yeni Kimyasallar Politikasını teşkil eden REACH Sisteminin (Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals) uygulanmasını öngören 1907/2006(EC) sayılı REACH Yönetmeliği 1 Haziran 2007 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu yönetmelikle AB pazarına sürülen kimyasalların denetiminin daha etkin bir şekilde yapılması amaçlanmaktadır. Yönetmelik, AB’de kimyasallar alanındaki mevcut 40 direktif ve yönetmeliğin yerini alacaktır. Firmalarımız aşağıdaki web adreslerinde REACH sistemi hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirler. Avrupa Kimyasallar Ajansı, Ülke yardım masaları , REACH rehberi, Yönlendirici program www.immib.org.tr/duyurular/reach/reach_nedir.asp Kimya Sanayi dış ticareti ile ilgili tüm kurallar ve kısıtlamalar hakkındaki detaylı bilgileri ilgili kurumların web sitelerinden temin edinilebilir. T.C. Başbakanlık (http://rega.basbakanlik.gov.tr) © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 10 T.C. Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (http://www.shgm.gov.tr) T.C. Sağlık Bakanlığı (http.//www.saglik.gov.tr) T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı (http://www.cevreorman.gov.tr) BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü (http://www.egm.gov.tr) T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (http://pigm.gov.tr) T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (http://www.tarim.gov.tr) T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Merkezi (www.calisma.gov.tr/birimler/isggm/index.htm) Dış Ticaret Müsteşarlığı (http://www.dtm.gov.tr) Türk Standardları Enstitüsü (http://www.tse.gov.tr) Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (http://www.taek.gov.tr) İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi (http://www.igeme.gov.tr) Dünya Kimya Sanayi Üretim Dünya kimya sanayi dinamik bir sanayidir. Sanayileşmiş ülkelerde ilk üç sanayiden biridir. Dünya kimya sanayi geçen yüzyılın son çeyreğinden itibaren kömür katranı ürünleri ve boyar maddelerle başlayıp; inorganik ve organik sentezlerle 30’lu ve 40’lı yıllarda petrokimyasal ve plastik ürünlerdeki gelişmelere ve 60 70’li yıllarda gelinen belli bir seviyeye kadar istikrarlı bir yükselme göstermiştir. Son yıllarda farmasötik, biyokimya ve gen teknolojilerinde yaşanan çok büyük gelişmeler, kimya sanayini küresel bir düzeye ulaştırmıştır. AB, ABD ve Japonya’nın dünya kimya sanayi ticaretindeki etkinliği artmaya devam edecektir. Bunun yanı sıra Asya ülkelerinin dünya pazarında rolü de artarak sürecektir. Çin’in ve Hindistan’ın kimya sanayi üretimi de artmaktadır. İhracat Dünya kimya sanayi ihracatı 2008 yılı itibariyle plastik eşya dahil yılı 1.824 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Dünya kimya sanayi ihracatının, İhracatta önde gelen ürün grupları, organik kimyasallar, ilaçlar, plastik hammaddeleri, inorganik kimyasallar, temizlik maddeleri, kozmetikler ve boyalardır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 11 İhracatta Almanya, ABD, Belçika, Fransa, İngiltere, İsviçre, Irlanda, Kore Cumhuriyeti, Kanada ve Çin başlıca ülkelerdir. Dünya Kimya Sanayi İhracatı, (Değer: 1000 ABD Doları) SITC Ürün Grupları 2007 2008 Başlıca İhracatçı Ülkeler, 2008 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Rev. 3 2006 51 Organik kimyasallar 297,5 344,8 371 52 İnorganik kimyasallar 81,8 100,9 126,1 53 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, pigmentler ve boyalar 57,4 64,6 67 54 Tıb ve eczacılık ürünleri 287,5 342,2 391,2 55 Sabunlar, deterjanlar ve diğer temizlik ürünleri; kozmetikler, parfümler ve tuvalet suları, uçucu yağlar 100 116,4 130,1 56 Gübreler 29,1 42 71,9 57 İlk şekillerde plastikler 195,6 229,6 241,4 İlk şekillerde olmayan plastikler (plastikten tüpler, borular, hortumlar, 58 levhalar, plakalar, monofil çubuk ve profiler Başka bir yerde belirtilmeyen kimyasal ürünler (nişasta, tutkallar, patlayıcılar, 59 ateşlemeyi önleyiciler ve diğer kimyasal ürünler) 5 Toplam Kaynak: International Trade CenterTrademap ABD, Almanya, Belçika, Çin, İrlanda ABD, Çin, Almanya, Fransa, Avustralya Almanya, ABD, Belçika, Japonya, İngiltere Almanya, Belçika, İsviçre, ABD, Fransa Fransa, Almanya, ABD, İrlanda, İngiltere Rusya Fed., ABD, Kanada, Çin, Almanya ABD, Almanya, Belçika, Kore Cumh., Hollanda 186 212,6 227,5 Almanya, Çin, ABD, İtalya, Japonya 147,6 168,6 197,9 ABD, Almanya, Japonya, Fransa, Çin 1.382,5 1.621,7 1.824,1 İthalat Dünya kimya sanayi ithalatı 2008 yılında 1.862 milyar dolar olmuştur. Başlıca ithalatı yapılan ürün grupları sırasıyla organik kimyasallar, ilaçlar, plastik hammaddeler, inorganik kimyasallar, kozmetikler, temizlik maddeleri ve ilk şekillerde olmayan plastiklerdir. Dünya ithalatı incelendiğinde, önemli ihracatçı ülkelerin pek çoğunun aynı zamanda önemli ithalatçı ülkeler olduğu görülmektedir. İthalatın önemli kısmı AB ülkeleri tarafından yapılmaktadır. Ülkeler bazında incelendiğinde önemli kimyasal maddeler ithalatçısı ülkeler ABD, Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere, Kanada, İsviçre, Kore Cumh., Brezilya ve Çin’dir. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 12 Dünya Kimya Sanayi İthalat, (Değer: Milyar ABD Doları) SITC Rev. 3 2006 2007 Organik kimyasallar 316,6 369,6 2008 Başlıca İthalatçı Ülkeler, 2008 390,6 ABD, Çin, Almanya, Belçika, Fransa 134,5 ABD, Çin, Almanya, Japonya, Fransa 68,1 Almanya, Çin, Fransa, ABD, İtalya BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN 51 Ürün Grupları 52 İnorganik kimyasallar 89,5 108,1 53 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, pigmentler ve boyalar Tıb ve eczacılık ürünleri 57,7 65,1 295,6 351,7 97,8 114 33,7 47 197,4 232 54 55 56 Sabunlar, deterjanlar ve diğer temizlik ürünleri; kozmetikler, parfümler ve tuvalet suları, uçucu yağlar Gübreler 57 İlk şekillerde plastikler 58 İlk şekillerde olmayan 188,7 215,2 plastikler (plastikten tüpler, borular, hortumlar, levhalar, plakalar, monofil çubuk ve profiller 59 Başka bir yerde 150,8 174,7 belirtilmeyen kimyasal ürünler (nişasta, tutkallar, patlayıcılar, ateşlemeyi önleyiciler ve diğer kimyasal ürünler) 1.427,8 1.677,4 1.862,2 5 Toplam Kaynak: International Trade CenterTrade Map © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 398,7 ABD, Almanya, Belçika, , Fransa, İngiltere 128,4 ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya 68,7 Hindistan, Brezilya, ABD, Fransa, Çin 243 Çin, Almanya, İtalya, ABD, Fransa 233,2 ABD, Almanya, Çin, Fransa, İngiltere 197 Almanya, ABD, Çin, Fransa, Tayvan. 13 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İ İÇ LE İN
© Copyright 2024 Paperzz
