ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ Nurel KILIÇ

AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ– SEKTÖREL
ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ
Nurel KILIÇ
Ülkemizin
alanıdır.
207.630
Bunun verimli
100.270 km2’lik
ortalama
10
endüstriyel
yapılmaktadır.
km2’si
orman
orman niteliğindeki
kısmından her yıl
milyon
metreküp
odun
üretimi
Orman ürünleri sanayisi; odun hammaddesini bükme, yarma, kesme, soyma,
biçme, yongalama, liflendirme, yapıştırma, presleme, buharlama, kurutma,
emprenye vb. işlemlerle değiştirmek suretiyle yarı mamul veya mamul üreten,
ayrıca orman ağaç ve diğer bitkilerinden elde edilen ürünleri işleyerek uygun
diğer sanayi dallarına hammadde üreten ve gerektiğinde birbirinin mamullerini
hammadde olarak kullanabilen entegre nitelikte bir sanayi dalıdır.
Orman ürünleri sanayisi üç ana grupta
sınıflandırılabilir.
1- Birincil İmalat Sanayi
Kereste Endüstrisi
Levha endüstrisi (kaplama, kontrplak,
kontratabla, yonga levha, lif levha vb.)
Kağıt hamuru ve kağıt endüstrisi
2- İkincil İmalat Sanayi
Birinci imalat sanayisinin mamul ve yarı mamullerini hammadde olarak kullanan
parke,
doğrama, mobilya, prefabrik ev üretimi vb.
3- Diğer Orman Ürünleri Sanayi
Müzik aletleri, ayakkabı kalıbı, ahşap oyuncak, ahşap torna mamulleri, kalem
sanayi vb.’dir.
Dünyada ortalama olarak kesilen ağaçların yarısı yakacak olarak diğer yarısı da kâğıt
imalatında ve çeşitli işlerde kereste olarak kullanılmaktadır.
3
AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ – SEKTÖREL
Kereste endüstrisinde hammaddenin maliyete etkisi fazla olduğundan hammadde
konusu önemli faktördür. Ağaç malzeme günümüzde hem masif hem de odun
kompozitleri olarak çok geniş ve değişik alanlarda değerlendirilmektedir.
Masif ağaç malzemenin yapısı, geniş yüzey gerektiren kullanım yerlerinde yetersiz
kalması ve ekonomik nedenler nedeniyle odun hammaddesinden teknik yollarla
yonga levha, lif levha, kontrplak vb. ahşap levhalar üretilmektedir.
Türkiye’de yonga levha ve lif levha endüstrileri 1950’li yıllarda kurulmuştur. Özellikle,
şehirlerin yeniden yapılandırılması çalışmalarında geniş boyutlu malzemeye duyulan
ihtiyaç nedeniyle yonga levha ve lif levha endüstrileri hızla gelişmiştir.
Üretim için gereken hammadde temini ve ürünlerin pazarlanmasına bağlı olarak
ilişkide bulunulan sektörler ilişki yoğunluklarına göre; mobilya sektörü,
ormancılık, tutkal ve kimyasal madde üretim sektörü, kereste fabrikaları ve
marangozlar, kâğıt sektörü, inşaat sektörü, dekorasyon, odun tüccarları, petrol
ürünleri satıcıları, otomotiv sektörü, enerji, profil üreticileri, orman-köy
kooperatifleri, çimento üretim sektörü, metal sanayii, boya, cila, izolasyon
gereçleri, cam ve benzeri gereçler, kapı, pencere doğramaları ve madeni
aksamları olarak sıralanmaktadır.
Kereste üretimi; kullanımı oldukça artan ahşaptan üretilen parke, laminat, lamine ve
masif parke olmak üzere üç şekilde adlandırılmaktadır.
Mobilya sektörünün önemli girdilerinden biri olan ahşap kaplama malzemelerinin
üretiminde genel olarak kesme kaplama teknolojisi kullanılmaktadır.
Ülkemizde sektörde üretim yapan firmaların büyük bir bölümü Marmara Bölgesi’nde
(% 80’i) bulunmakta, bu bölgeyi %15 ile İç Anadolu Bölgesi izlemektedir.
Yaş ve kuru sistemlerle kontrplak üretim yöntemleri olmasına rağmen daha çok kuru
sistemle kontrplak üretimi yapılmaktadır.
Kullanıldığı yerler olarak;
İnşaat sektöründe; beton kalıbı, parke
altı kontrplak, çiftliklerde iç duvar
yapılarında, iç duvar ve dış duvarlarda
döşeme ve kaplama malzemesi olarak,
tarım ürünlerinin depolanması için
sandık
yapımında,
merdiven
basamaklarında, çatı yapımında, şantiye
işleri
için
levhalarda,
endüstriyel
zeminlerde, depo için zeminlerde, kalıp
sistemlerinde, ara bölme levhasında,
platformlarda,
yaya
geçitlerinde,
köprülerde, çocuk oyun bahçelerinde,
4
AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ – SEKTÖREL
Mobilya üretiminde; mobilya için yan ve alt panellerde, mobilya yüzey çalışmasında,
Ulaştırma sektöründe; tır, treyler, römorklar, kamyonet ve otobüsler, konteynerler,
römorkların duvar, tavan ve iç kaplamasında, LNG taşıyıcılarında, membran tankları
için yalıtım panelleri tamamlayıcısı,
Ambalaj sektöründe; ahşap sandık, yüksek kaliteli paketleme, düşük kaliteli ambalaj
ve reklam stantları, trafik işaretleri ve göstergelerde,
Türkiye’deki ahşap kaplama fabrikalarında ceviz, karaağaç, dişbudak, meşe, kayın,
kavak, çam, çınar ve akçaağaç gibi yerli ağaçlarımızdan başka bazı yabancı
türlerden okume, abaçhi, sapelli, sipo, makore, zigana, avodire, moringui, teak,
meranti, sereya gibi türler de ahşap kaplama levhaları elde etmek amacıyla
kullanılmaktadır.
1. Dünyadaki Durum
Dünyanın toplam ormanlık alanı yaklaşık dört milyar hektar (ha) olup, toplam karasal
alanın % 31’ini oluşturmaktadır. Mevcut ormanların yaklaşık % 95’i doğal
ormanlardan, % 5’i ise plantasyonlardan oluşmaktadır.
En fazla orman alanına sahip kıtalar ve toplam dünya orman alanına oranları
itibariyle; Avrupa % 46, Kuzey ve Orta Amerika % 25,7 ve Afrika % 21,8’dir.
Orman bakımından dünyanın en zengin beş ülkesi olan Rusya Federasyonu,
Brezilya, Kanada, ABD, Çin dünya toplam ormanlık alanlarının yarısına sahiptir.
Dünya yuvarlak odun üretimi yıllık 3,4 milyar m³ civarında olup bunun % 53’ü
yakacak odun, % 47’si endüstriyel odundur. Yakacak odunun yaklaşık % 90’ı
gelişmekte olan ülkeler tarafından üretilip tüketilmekte iken endüstriyel odun
üretiminin % 79’u gelişmiş ülkeler tarafından üretilmektedir.
Endüstriyel odun üretiminde belli başlı ülkeler sırasıyla; ABD, Kanada, Rusya
Federasyonu, Brezilya ve Çin Halk Cumhuriyeti’dir. Yakacak odun üretim ve
tüketiminde belli başlı ülkeler; Hindistan, Çin Halk Cumhuriyeti, Brezilya ve
Endonezya’dır.
Dünyadaki yıllık uluslararası endüstriyel odun ticareti 123 milyon m³, yakacak odun
ticareti ise 2,5 milyon m³ civarında gerçekleşmektedir. Son yıllarda Çin Halk
Cumhuriyeti ithalatçı olarak öne çıkmış, Fransa ve Almanya da ihracat artışı ile dikkat
çekmektedir.
Endüstriyel odunda beli başlı ihracatçı ülkeler; Rusya Federasyonu, ABD, Yeni
Zelanda, Malezya, Kanada ve Almanya iken ithalatçı ülkeler arasında Çin, Japonya,
Finlandiya ve İsveç gibi ülkeler yer almaktadır.
Dünya kereste üretimi, 2010 ve 2011 yılları arasında 362 milyon m³, dünya kereste
ihracatı ise 2010 yılında 28,9 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
5
AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ – SEKTÖREL
Dünya kereste ihracatı 2006 yılında 32,8 milyar dolar düzeyinde iken, 2010’da 28,9
milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Dünya kereste ihracatının % 16,9’u Kanada, %
11,4’ü İsveç ve % 10,4’ü de Rusya Federasyonu tarafından yapılmaktadır. Bu
ülkelerden sonra en yüksek payı sırasıyla ABD (% 7,7) ve Almanya (% 6,4)
almaktadır. Türkiye ise 178 ülke arasında 69. sırada kereste ihracatçısı olarak yer
almaktadır.1
Dünya kontrplak üretiminin, 2010 ve 2011 arasında 88 milyon m³ civarında
gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Dünya kontrplak ihracatının; 2006–2010 yılları
arasında inişli çıkışlı bir eğilim izlediği tespit edilmiş ve 2010’da 12,1 milyar dolar
olarak gerçekleşmiştir.
Dünya kontrplak ithalatı son beş yılda % 8,6 gerileyerek 2010 yılında 11,6 milyar
dolara düşmüştür.
Yapılan değerlendirmeler; gelişmiş ülkeler başta olmak üzere bazı ülke ve bölgelerde
ormansızlaşmanın stabilize edildiği, hatta orman alanlarının bir miktar artmakta
olduğu (Avrupa’da yıllık ortalama 881 bin ha), buna karşılık gelişmekte olan ülkelerin
ağırlıkta olduğu çoğu ülke ve bölgelerde ormansızlaşmanın halen devam ettiği tespit
edilmiştir.
Forest Resources Assessment (FRA) 2010 Raporu’na göre; dünyada orman
alanlarındaki azalma geçtiğimiz 10 yıl içinde (2000-2010) yıllık ortalama 5,2
milyon hektar olurken, Türkiye son 10 yılda yaptığı ağaçlandırma ve
rehabilitasyon çalışmaları ile orman varlığını artıran ülkeler arasında üst
sıralarda yer almıştır. 2
Dünyanın ağaç ve kağıt üretiminin % 90’ını yapan 43 ülkenin üye olduğu
‘’Uluslararası Orman ve Kağıt Dernekleri Konseyi’’ bilgilerine göre; dünya
orman ürünleri sanayi 470 milyar dolardan daha fazla hacme sahip olup, bu
sektörde 14 milyonun üzerinde kişi istihdam edilmektedir. Sektörün 2023
yılında 1 trilyon dolar düzeyinde bir büyüklüğe ulaşacağı öngörülmektedir.
2. Ülkemizdeki Mevcut Durum
Birçok ülkenin toplam yüzölçümünden daha fazla orman varlığına sahip olan
Türkiye’nin ormanlık alanı % 26’dır. Yaklaşık 300.000 kişiye istihdam imkânı
sağlayan “Türkiye Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri Sektörü”nün büyüklüğü
19 milyar dolar değerindedir.
Türkiye’de kereste üretimi 2010 ve 2011 yılları arasında 6,2 milyon m³ olarak
gerçekleşmiştir. Türkiye, 166 ülke arasından 13. üretici olarak yerini almış ve dünya
üretiminden % 1,6 oranında pay almıştır.
1
Trademap, 2011.
“Türkiye’de Kereste ve Parke Endüstrisinin Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri, Mustafa Hilmi
ÇOLAKOĞLU, Doktora Tezi, (Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi), Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Ocak 2014.
2
6
AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ – SEKTÖREL
Türkiye’deki kereste ve parke üretimi ile ilgili toplam işyeri sayısı 2011 yılı
itibariyle 3.469, çalışanların sayısı ise 15.405’tir.
Türkiye 15 milyon dolar ile 178 ülke arasında 69. sırada kereste ihracatçısı olarak yer
almaktadır. Kereste ithalatının ise 132,3 milyon dolara kadar çıktığı tespit edilmiştir.
Kontrplak üretiminde 126 ülke arasından 200 bin m³ üretim ve % 0,1 pay ile 35.
sırada, ahşap kaplamada 100 bin m³ üretim ile dünyada 25. sırada yer almaktadır.
Türkiye’de levha sektörünün toplam üretim kapasitesi yaklaşık 9 milyon m³ olup,
2011 yılı üretim miktarı 7,5 milyon m³ (4 milyon m³ yonga levha ve OSB, 3,5 milyon
m³ lif levha) düzeyindedir.
Dünya levha ihracatı, 2010’da 15,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Türkiye ise,
139 ihracatçı arasında 318.682 milyon dolarla 13. levha ihracatçısı olarak dünya
levha pazarındaki yerini almıştır. Türkiye’nin levha ithalatı, 2010 yılında yaklaşık 326
milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir.
3. Dış Ticaret
2012 yılında Türkiye ağaç mamulleri ve orman ürünleri ihracatı, 2011 yılına göre
yaklaşık % 14’lük bir artışla 3 milyar 865 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Sektörün 2012 yılı Türkiye toplam ihracatındaki payı % 2,5 olmuştur.
2012 yılında en çok ağaç mamulleri ve orman ürünleri ihracatı yapılan başlıca ülkeler
Irak, İran, Azerbaycan, Libya, Almanya, İngiltere, Gürcistan, Türkmenistan, Mısır ve
Rusya Federasyonu’dur.
Dünya’da sektör ihracatı 2000-2008 döneminde 1,5 kat büyümüştür. Aynı dönemde
Türkiye’nin sektör ihracatı 7 kat büyümüştür. 2008 yılı itibariyle Türkiye’nin toplam
ağaç ve orman ürünleri ihracatı (gemi hariç) 2,95 milyar dolar düzeyine ulaşmıştır.
2012 yılı ağaç mamulleri ve orman ürünleri sektörü ihracatı iller bazında
incelendiğinde; İstanbul’un 1,6 milyar dolar ile ilk sırada yer aldığı ve bir önceki yılın
aynı dönemine göre sektör ihracatında değer bazında % 9,5 artış yaşandığı tespit
edilmiştir.
Türkiye’de bu yılın ilk iki ayında ağaç ve orman ürünleri ihracatı, 2013 yılının
aynı dönemine göre % 13,8'lik artışla 707 milyon 211 bin dolara yükselmiştir.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre; ağaç ve orman ürünleri sektöründe
ihracat yapan firmalar, ocak-şubat aylarındaki performansını geçen yıla göre % 13,8
artırmıştır.
Sektör, söz konusu dönemdeki 707 milyon 211 bin dolarlık dış satımla ülke
ihracatının % 2,9'unu karşılamıştır.
Sektörde en fazla ihracat yapan iller dağılımında ilk sırada yer alan İstanbul, bu
sektördeki dış satımını geçen yılın aynı dönemine göre % 16,9 artışla 312
milyon 400 bin dolara çıkarmıştır.
7
AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ – SEKTÖREL
Bu şehri 78 milyon 105 bin dolarla İzmir, 68 milyon 188 bin dolarla Bursa, 47 milyon
700 bin dolarla Kayseri, 31 milyon 477 bin dolarla Gaziantep izlemiştir.
Ocak-Şubat döneminde ihracat yapılan ülkeler arasında ilk sıralarda 111 milyon 798
bin dolarla Irak, 62 milyon 311 bin dolarla İran, 47 milyon 771 bin dolarla Libya, 44
milyon 662 bin dolarla Azerbaycan-Nahçıvan yer almıştır.
Geçen ay ise ağaç ve orman ürünleri ihracatı, 2013'ün aynı ayına göre % 10,1'lik
artışla 344 milyon 577 bin dolar olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’de kereste ithalatı, 2000-2010 yılları arasında inişli çıkışlı bir eğilim
göstermiştir. 2000 yılında 33 milyon dolar olarak gerçekleşirken 2010’da bu değerin
% 300 artarak 132,3 milyon dolara kadar çıktığı tespit edilmiştir.
2010 yılında Türkiye, kereste ithalatının % 30,5’ini Rusya Federasyonu’ndan, %
25,5’ini ise Ukrayna’dan yapmıştır. Rusya Federasyonu ve Ukrayna’dan sonra
Türkiye’nin en çok kereste ithal ettiği ülkeler sırasıyla Romanya (% 9,9), Kamerun (%
8,5) ve Bulgaristan (% 4,9) olmuştur.
Dünya kereste ithalatının % 13,1’ini 3,8 milyar dolarlık değeriyle Çin Halk
Cumhuriyeti yapmaktadır. Onu sırasıyla ABD (% 12,2), Japonya (% 7,8), İngiltere (%
6,2) ve İtalya (% 5,8) takip etmektedir. Türkiye ise 223 kereste ithalatçısı arasında
37. sırada yer almaktadır. 3
4. Sonuç
Hammaddenin % 12’sine tekabül eden 900 bin ton odun işleme artığı ve bir o kadar
da (tapulu kesim ve kavak ve benzeri şekilde) özel sektörden odun temin edilmekte,
geriye kalan 4 milyon tonun üzerindeki % 54’lük odun hammaddesi ormanlarımızdan
sağlanmaktadır.
Orman ürünleri sektörünün genelinde yeni kapasite oluşumu için gelecek dönemde
planlanmış yatırımlara ilişkin yeterli ve detaylı bilgi bulunmamaktadır. Ancak, özellikle
kereste, parke ve kaplama sektörlerinde gitgide zorlaşan rekabet şartları, atölye tipi
üretim yapan işletmelerin fabrika tipi üretime geçmeleri için yeni teknoloji içeren
yatırımlara yönelmelerini zorunlu kılmaktadır. Bu durum toplam kurulu işletme
sayısında azalma (kapanma veya birleşme nedeniyle), orta ölçekli ve modern
teknolojiyle üretim yapan ihracata yönelik yatırımlarda artış ve kurumsal bir dönüşüm
olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu dönüşüm yatırımları süreci öz kaynakların ve teşviklerin yetersizliği, kredi
maliyetlerinin pahalılığı nedenleri ile yapılamamakta ya da yavaş seyretmektedir.
3
(2010 Yılı Trademap verileri.) “Türkiye’de Kereste ve Parke Endüstrisinin Durumu, Sorunları ve
Çözüm Önerileri, Mustafa Hilmi ÇOLAKOĞLU, Doktora Tezi, (Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi), Gazi
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ocak 2014.
8
AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ – SEKTÖREL
Teknoloji bakımından, CNC kontrollü tezgahlar ile kurutma, buharlama ve emprenye
tesislerine yatırım yapılması, bölgesel kalkınmayı ve teşviklerin esas alınması, sektör
kuruluşlarının desteklenmesi sektöre özel avantajlar sağlayacaktır.
Ormanlarımızdan kereste-parke ve kaplama-kontrplak sanayisinin talebine uygun
nitelikte tomruk yeterince üretilmemektedir.
Ülkemizde kereste üretiminin yaklaşık % 70’i inşaat, % 20’si mobilya, % 10’u ise
ambalaj ve diğer sektörlerde kullanılmaktadır. Kişi başına kereste tüketimi 0,0750,085 m3 arasında değişmekte olup, (İsrail’in yıllık tüketim miktarı, Türkiye’ye yakın
değerde iken İsveç, Finlandiya, Norveç, Kanada ve Amerika’da 0,40-0,50 m3/yıl olup
Türkiye’nin kişi başına tüketimin ortalama beş katıdır.) üretim girdileri; hammadde
açısından tomruk ana maliyet kalemini (% 78) oluşturmaktadır. Boya, vernik, demir
ve çelik, metal eşya vb. maddeler ise diğer harcama kalemleridir. İşçilik, enerji ve
işletme giderleri ise kereste üretim maliyetinde diğer önemli maliyet unsurlarıdır.
Türkiye’de tomruk işleme, kereste ve parke üretim makinelerinin tamamı
üretilmektedir. Masif parkenin yanı sıra son yıllarda ülkemizde dünyadaki gelişmelere
paralel olarak lamine parke ve laminat parke kullanımı yaygınlaşmaktadır.
Kereste sektörü işletme sayısı ve çalışan sayısı bakımından Adana, Ankara, Bolu,
Bursa, Bartın, Giresun, Isparta, İçel, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Ordu, Sakarya, Samsun
ve Düzce illerinde gelişmiş olup sadece işletme sayısı bakımından Düzce, Samsun,
Bolu ve Adana illeri; çalışan işçi sayısı bakımından ise Düzce, Bolu, Ankara, Adana,
İzmir, Samsun ve Kocaeli illeri ön plana çıkmaktadır.
Kereste üretiminde kullanılan hammaddeler içinde tüketilen değer açısından tomruk
% 63,3 ile birinci sırada gelmektedir.
Parke üretiminde tüketilen değer açısından % 96,08 ile tomruk ana maliyet
unsurudur.
Ülkemizin tomruk ithalatının ortalama % 66’sı BDT ülkelerinden, % 15’ini OECD
ülkelerinden yapılmaktadır.
Sektörde tomruktan parkeye kadar uzanan üretim hattında ondört kadar farklı makine
kullanılabilmektedir. Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa illerinde yoğunlaşan makine
üreticileri entegre bir kereste ve parke fabrikası kurulabilmesi için gerekli tüm makine
ve ekipmanları üretebilmektedir.
Yerli hammadde temininde karşılaşılan güçlüklerden dolayı üretimdeki açıkların
ithalat yoluyla karşılanma zorunluluğu, ülke ekonomisi ve orman kaynaklarımızdan
yeterince yararlanamama yanında kaynak israfına da yol açmaktadır. Bu nedenle,
verimsiz ve bozuk orman alanları yeniden düzenlenerek, standartlara uygun üretime
öncelik verilmesi önemlidir.
Özel ormancılığın teşviki ve yaygınlaştırılması, hızlı büyüyen endüstriyel ağaç
türlerine öncelik verilmesi çözüm için önemli katkı olarak değerlendirilmektedir.
Devlet ormanlarının sertifikalanması, sertifikalı üretimin arttırılması kaliteli üretim
açısından zorunluluk arz etmektedir.
9
AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ – SEKTÖREL
Türkiye’nin kereste sektörü ve diğer alt sektörlerin; pazar talebi kendi
kaynaklarımızdan üretilen kereste ve diğer üretim girdileri ile karşılanamamaktadır.
Ürünlerin fiyatları çok yüksek, buna karşın bazı ürünlerin kaliteleri ihtiyaca cevap
verememektedir. Son yıllarda ithalat yoluyla daha ucuza temin edilen ürünlerle
karşılanan bu ihtiyacın uzun vadede çözümüne yönelik çalışmalara gidilmesi önem
kazanmaktadır.
Kaplama ve kontrplak sektörü, ülkemizde ahşap kaplama malzemeleri sektöründe
tam kapasite ile çalışamamakta olup, bunun en önemli nedenlerinin başında talep
yetersizliği, hammadde yetersizliği ve finansman sıkıntısı gösterilmektedir.
Yonga ve lif levha sektörü, sektörde faaliyet gösteren kuruluşların çoğunluğu TSE
kalite yeterlilik belgesi ve TSE uygunluk belgelerini almış olup üretimlerinde
standartlara uymaktadırlar. Ayrıca bazıları ISO 9001, ISO 9002, ISO 14000, OHSAS
18001 ve SA 8000 standart belgelerine sahiptir. Sektördeki kapasite kullanım oranları
yonga levha için % 80, lif levha için ise % 97’dir. Kuruluşların çoğunluğu TSE kalite
yeterlilik ve TSE uygunluk belgeleri, bazıları ise ISO 9001,ISO 9002, ISO 14000,
OHSAS 18001 ve SA 8000 standart belgeleri almışlardır. Buna göre, sektörün kaliteli
üretim yaparak rekabet gücünü koruduğu söylenebilir.
Dış ticarette (ihracat-ithalat) ve iç tüketimde daha çok kamu alımlarında aranan kalite
analiz ve testlerinin yapılabildiği kontrol ve AR-GE laboratuarları bulunmamakta ya
da yetersiz kalmaktadır. Bu doğrultuda, kapsamlı olarak üniversitelerde veya özel
sektörde orman ürünlerine yönelik hizmet verecek test ve analiz laboratuarları ya da
sektör kuruluşlarında yeterli cihaz-aletler ile donatılmış laboratuarlar oluşturulmalı,
ürünlerin standartlara uygunluğu konusunda sürekli bir geri besleme sağlanmalıdır.
Ortak bir bilgi bankası kurularak işletmelerin bu sisteme entegre olması
sağlanmalıdır.
Sektörün ihracattaki en önemli problemlerinden biri enerji sorunudur. Enerji maliyeti
Avrupa ülkelerine kıyasla yüksektir. Bu durum rekabeti olumsuz yönde
etkilemektedir.
Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Cezayir, İran tarafından Türk ürünlerine yüksek
oranlı gümrük vergileri uygulanmaktadır.
Dünya pazarlarında sektörün rekabet gücünü arttırmak için hammadde maliyeti
üzerindeki bu ilave vergilerin kaldırılması, Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Cezayir,
İran tarafından Türk ürünlerine uygulanan yüksek oranlı gümrük vergisinin
düşürülmesi için çalışmalar yapılmalıdır.
Ülkemizdeki enerji fiyatlarının gelişmiş ülkelere oranla yüksek olması nedeniyle
sektörün rekabet gücünün korunması için enerji fiyatlandırmasının revize edilmesi
sanayicinin rekabet gücünü arttıracaktır.
Ayrıca, KDV tevkifatının yeniden gözden geçirilmesi, 1.000 TL’lik alt sınırın 5.000
TL’ye yükseltilmesi ve tevkifat oranlarında mali müşavir onayı gerektiren 4.000 TL’lik
limitin de 8.000 TL’ye yükseltilmesi önemlidir.
10
AR&GE BÜLTEN
2014 TEMMUZ – SEKTÖREL
Orman İşletme Müdürlüklerinin işletme depolarından ve dikili kesim tabir edilen özel
alanlardan yükleme yapılan araçların tüm depolarda kantar olmamasından dolayı
tonaj ayarlaması büyük sıkıntı yaratmakta olup, üyelerimizi mağdur etmektedir.
Konuyla ilgili olarak Orman İşletme Müdürlüklerinden sevk olunan araçlara tonaj ceza
istisnası sağlanmalıdır,
Ayrıca, kapalı araçlarla ilgili yapılan son düzenleme ile maksimum yüksekliğin
4.08m’ye düşürülmesi, sektörde faaliyet gösteren ve aracı bulunan firmaları mağdur
etmiştir. Düzenlemenin gözden geçirilerek, araç yüksekliğinde eski uygulamaya
dönülmesinin sağlanması önemlidir.
AB ülkelerinde tomruk ve endüstriyel odun hammaddesinin kaynağında uygulanan
KDV oranının AB mevzuatına uyum çerçevesinde düşürülmesi gerekmektedir. Bu
sorun, sanayicinin ihracat ve iç piyasada rekabet gücünü zayıflatmakta ve finansman
temininde önemli sorun yaratmaktadır.
Tüm alt sektörler itibariyle; özellikle Rusya, Türkî devletler, İran gibi ülkelere
yapılacak ağaç mamulleri ve orman ürünleri ihracatını kolaylaştıracak serbest ticaret
anlaşmalarının hayata geçirilmesi, Eximbank’ın sektöre uygun uzun vadeli kredi
modeli geliştirmesi, rakip ülkelerin yaptığı gibi alıcıya finansman yapacak modeller
geliştirmesi düşünülmelidir.
Teşvikler konusunda küçük ve orta ölçekli firmaların daha fazla bilgilendirilmesi
sağlanmalı ve bu firmaların teşvik kullanabilmesi için teşvikler cazip hale
getirilmelidir.
Sonuç olarak; Ar-Ge, ihracat ve fuarların teşvik edilmesi, teknik eleman sayısının
artması, istihdam üzerindeki vergilerin azaltılması, girdi kalitesinin yükseltilmesi,
sertifikalı ürün kullanımının yaygınlaşması ve çevre konularına önem verilmesi
sektörün rekabet gücünü artıracaktır.
KOSGEB tarafından işletmelere sağlanan yurtiçi-yurtdışı fuar katılımı, fuar ziyareti,
kongre, konferans, sempozyum, panel katılımı vb. amaçlı desteklerden sektörün
daha yoğun olarak yararlanması önerilmektedir.
Sektör kuruluşlarına yeni teknolojilerin kullanılması, işletmelerin fabrika ölçekli
üretime geçmeleri, ürün çeşitliliği ve sertifikalı ürün satışının artması konusunda
gerekli destek verilmesi de önemlidir.
Yararlanılan Kaynaklar:
 Mustafa Hilmi ÇOLAKOĞLU, “Türkiye’de Kereste ve Parke Endüstrisinin
Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Doktora Tezi, (Mobilya ve
Dekorasyon Eğitimi), Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ocak 2014.
 Uzm. Ercan EKTİ, “Endüstriyel Orman Ürünleri 2013”, T.C. Doğu Marmara
Kalkınma Ajansı, Düzce Yatırım Destek Ofisi.
 Orman Ürünleri Sanayi Bilgi Notu.
 Ağaç ve Orman Ürünleri Sektörü, Mart 2010, Türkiye İhracatçılar Meclisi.
11

Download Report