İyi İmalat Uygulamaları Denetim Sureci İnceleme Raporu 2014 Yarıyıl Sonu Doçent Dr. Özden Gür Ali tarafından AİFD için hazırlanmıştır Kasım 2014 Yönetici Özeti Bu rapor, Türkiye’ye yurtdışında ithal edilen ilaçlar için 2009’dan beri uygulanan İyi İmalat Uygulamaları (GMP – Good Manufacturing Practices) sertifikasyonu sürecinin uzunluğunu somut ve objektif bir şekilde incelemek amacı ile AIFD için hazırlanmıştır. Çalışmada AIFD üyesi şirketlerden toplanan 30 Haziran 2014’e kadar olan döneme dair GMP başvuru bilgileri kullanılmış, sonuçlar aynı anketin önceki beş sürümünden (Ocak, Nisan ve Ağustos 2012, Nisan ve Aralık 2013) elde edilenler ile karşılaştırılmıştır. Aralık 2009’dan 2014 yarıyıl sonuna kadar olan dönemde 1194 ürün ve 448 üretim yeri için toplam 1760 ürün-yer çifti için GMP başvurusu yapılmış. Başvuruların %10’u dosya üzerinden denetlenmekte. Fiziki denetime tabi 15821 ürün-yer başvurusunun 806’sı ortalama 584 günde tamamlanmış, ancak bu sürenin 38 gün kadar kısa olduğu veya 1441 güne kadar çıktığı örnekler mevcut. GMP süreci devam eden 776 ürün ise ortalama 637 günden beri beklemekte; 1585 gündür bekleyen başvuru da mevcut. Dosya üzerinden denetime tabi 178 ürün-yer başvurusunun 67’si tamamlanmış; burada ortalama 343, en az 69, en çok 1071 günlük süreler görülmekte. Diğer 111 başvuru ortalama 562 gündür sürmekte, üç buçuk yıldan fazladır bekleyen başvurular da mevcut. Süren ve tamamlanan süreçleri birlikte değerlendiren sağkalım analizi ile ortalama GMP sertifikasyonu süresi 768 gün olarak hesaplanmıştır. Son altı anket verilerinde ortalama süreler düzenli artış gösterirken ve bu sürelerin öngörülebilirliği azalmakta. Sağkalım regresyon analizi sonuçlarına göre diğer başvuru özelliklerinin etkisinden arındırıldığında, var olan denetime dahil olma ve dosya üzerinden denetim süreyi kısalttığı görülüyor. Kategorisi bilinmeyen ürünlerle karşılaştırıldığında Kategori 1 daha kısa iken kategori 2 ve 4 süreyi uzatmakta. Başvuru sayısı 2012’den 2013’e fazla değişmemiş: 2012’de 346, 2013’de 331 ürün-yer için GMP başvurusu yapılmış. 2014 ilk yarısındaki başvuru hacmi 2013 ilk yarısına benzer mertebede (123 ve 129 başvuru). Ancak sistemdeki dosya miktarında 2013 sonunda görülen azalma devam etmiyor: 2013 sonunda GMP süreci devam eden ürün-yer sayısı 866 iken, 2014 yarıyıl sonu itibarıyla bu sayı 887. 2010’da yapılan başvuruların %83’u, 2011’dekilerin %60’i, 2012’dekilerin %46’si ve 2013’dekilerin ancak %13’ü sonuçlanmış. Ayrıca, denetime gidişten itibaren üç yıllık geçerlilik süresi göz önüne alındığında, 2014 yılında 289, 2015 yılında 378 ürün-yer çiftinin tekrar sertifikalanması gerektiği görülüyor. Denetim Hizmetleri Dairesi’nde işlemden Denetime gidilmesi aşamasının sürecin en uzun kısmı olduğu tespit edilmiştir. Sağkalım analizi bu aşamada ortalama sürenin bir yılı aşkın olduğunu göstermektedir. 1 Denetim türü belirtilmemiş 47 ürün-yerin fiziki denetime tabi tutulduğu varsayılmıştır. 1 1. Giriş ve Amaç Türkiye’de satılan ithal ilaçların tüm üretim yerlerinin iyi imalat uygulamaları (İİU veya GMP) açısından T.C. Sağlık bakanlığının kendi kurulları tarafından denetlenmesi uygulaması 2009 yılında başlatılmıştır. Bu uygulamada bir ilacın sertifikasyonu için ilacın bitmiş ürünlerinin bulk, primer ambalaj üretim tesisleri ve biyoteknolojik ürünlerin etken maddelerinin üretim tesislerinin denetlenmesi gerekmektedir. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği üyeleri başvuru sayısının zaman içinde artması ve denetimlerin her ilaç için her üç yılda bir yenilenmesi gereğinden yola çıkarak sertifikasyon süresinin objektif olarak incelenmesi için Koç Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Özden Gür Ali’den bir rapor talep etmişlerdir. Bu raporun amaçlarından biri, ilaç şirketlerinin iç planlama süreçlerinde kullanılmak üzere tamamlanma süresi öngörü modeli geliştirmek; diğeri de tamamlanma süresinin uzunluğunu ve bu uzunluğu etkileyen faktörleri veriye dayanarak belgeleyerek süreç iyileştirme çalışmalarına zemin hazırlamaktır. AIFD bu amaçla üyesi şirketlerden anket ile kendi ilaçlarının süreç bilgileri hakkında veri toplamaktadır. Bu veri toplama çalışması ilk olarak Ocak 2012 kesim tarihi ile gerçekleştirilmiş, elde edilen bilgilerin yararlılığı göz önüne alınarak düzenli aralıklarla aynı verilerin toplanarak analizin tekrar edilmesine karar verilmiştir. Bu rapor 30 Haziran 2014 kesim tarihli altıncı dalga anket verilerini kullanarak sertifikasyon sürecini ve aşamalarının uzunluğunu incelemektedir. Anket sürümleri arasında bildirilen ürün-yer açısından farklılık oluşabilmektedir. Bu rapor son anketin en doğru bilgiyi içerdiği kabulüne göre hazırlanmıştır. 2. Süreç Aşamaları Sertifikasyon süreci dört aşama olarak incelenmiştir: A. Başvurudan dosyanın Denetim Hizmetleri Dairesi'ne (DHD) aktarılması B. Denetim Hizmetleri Dairesi'nce işleme alınıp Denetime gidilmesi C. Denetime gidişten GMP rapor sonuç bildiriminin firmaya iletilmesine D. GMP raporundan sertifika düzenlenmesine kadar geçen süre 3. Veri Kaynağı, Başvuru Sayıları ve Özellikleri 3.1. Veri Kaynağı Bu çalışmada AIFD üyesi şirketlerden yaptıkları GMP sertifikalanma başvurularında 30 Haziran 2014’e kadar olan gelişmeleri hakkında AIFD tarafından bir anket ile toplanan veriler kullanılmıştır. Veride toplamda 39 şirketten, 1193 ürün ve 447 üretim yerine dair 1760 ürün-yer çifti başvurusu mevcuttur. Örneğin, X firmasının A ve B ürünleri olduğunu ve bu ürünlerin ikisinin de X firmasının X1 lokasyonunda üretildiğini, ayrıca B ürününün X2 lokasyonunda da üretildiğini varsayalım; bu durumda X firması için denetlenmesi gereken iki ürün (A ve B), iki yer (X1 ve X2) ve üç ürün-yer çifti (A-X1, B-X1, ve B-X2) mevcuttur. 2 Ankette her bir ürün-denetim yeri çifti için başvuru tarihi, firma ve denetim yeri, başvurunun yeni ilaç ruhsatı için olup olmadığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından atanan öncelik kategorisi ve anket tarihine dek tamamlanan süreç aşamalarının tarihleri belirtilmiştir. Bu raporda incelenen süreç GMP denetim dosya başvuru tarihi ile başlamakta ve sertifika yayınlanma tarihi ile sona ermektedir. Ürün-yer başvurularının %66’sı yeni ruhsat, %34’ü üretim yeri değişikliği içindir. %41’inde var olan denetime dahil olunduğu ifade edilmiştir. %27’si kategori 1, %27’si kategori 2, %13’ü kategori 3, %6’sı 4e atanmış, %28’unun kategorisi ya bilinmemektedir ya da öncelik kategorisi uygulamasının başlangıcından önce başvuru yapıldığı ifade edilmiştir. Ürün ve denetim yeri ilişkisi 3.2. Anket verilerine dayanarak, genelde ürünlerin bir, iki veya üç yerde üretildiğini, ancak sekiz değişik yerde üretim denetimi yapılması gereken ürünlerin de mevcut olduğunu (Grafik 1) görüyoruz. En sık rastlanan durum denetim yerinde denetlenecek tek ürün olmasıdır, ancak aynı yerde yedi ürüne kadar sıklıkla görülebilmekte, hatta nadir de olsa otuzdan fazla ürünün aynı yerde denetlenmesi durumu oluşabilmektedir (bkz Grafik 2). Ürün için denetlenmesi gereken yer sayısı bu özellikte ürün sayısı 1000 800 793 600 400 285 200 80 25 7 1 0 2 4 5 6 7 8 0 1 2 3 denetlenmesi gereken yer sayısı Grafik 1. Ürün başına denetim yeri sayısının dağılımı 3 Denetleyecek yer sayısı Denetim yerinde ürün sayısı 200 150 100 50 0 1 2 3 4 5 6-10 11-15 16-20 20+ Yerde denetleyecek ürün sayısı Grafik 2 Denetim yerinde ürün sayısının dağılımı 3.3. Öncelik kategorisine göre dağılım Başvuruların Yeni Ruhsat ve Ürün Yer Değişikliği için olmasına göre atandıkları öncelik kategorisi dağılımı Tablo 1’de gösterilmektedir. Kategori Yeni ruhsat 1 2 3 4 Bilinmiyor Toplam Toplam ürün-yer sayısı 26% 28% 14% 6% 25% 100% 1159 Üretim Yeri Değişikliği 27% 24% 12% 4% 32% 100% 595 ReToplam sertifikasyon 17% 27% 33% 27% 0% 13% 0% 6% 50% 28% 100% 100% 6 1760 Tablo 1 Başvuru türüne göre ürün-yerlerin öncelik kategorisi dağılımı Ürün-yer başvurularının %27’si en öncelikli kategoriye atanırken, önemli bir kısmının kategorisi bulunmamaktadır. Bunların bir kısmı kategorilere ayırma uygulaması öncesine aittir, bir kısmı yeni ve henüz kategori atanmamış dosyalardır. 3.4. Dosya üzerinden denetim Bu dönemde 156 ürün ve 60 denetim yerine tekabül eden 178 yer çifti dosya üzerinden denetime tabi tutulduğu beyan edilmiştir. Ancak aynı ürün için değişik denetim yerleri fiziki veya dosya üzerinden denetime tabi olabildiği gibi, aynı yerde bazı ürünler için fiziki, bazıları için dosya üzerinden denetim görülmektedir. Dosya üzerinden denetim sürecinden geçen ürünlerin öncelik kategorilerine dağılımı Tablo 2’de sunulmuştur. Dosya üzerinden denetlenen başvuruların kategorilerinin genel dağılımdan çok farklı olmadığını ancak kategorisi bilinmeyenlerin görece olarak daha fazla olduğunu tespit ediyoruz (%35’e karşı %28). Yeni Ruhsat başvuruları, genelde olduğu gibi, Üretim Yeri Değişikliği başvurularından daha fazla; ancak Re-sertifikasyon başvurularının dosya üzerinden yapılmadığını gözlemliyoruz. 4 Kategori Yeni ruhsat 1 2 3 4 Bilinmiyor Toplam % Toplam ürün-yer sayısı 28% 27% 7% 2% 36% 100% 116 Üretim Yeri Değişikliği 23% 18% 26% 2% 32% 100% 62 Grand Total 26% 24% 13% 2% 35% 100% 178 Tablo 2. Sadece dosya üzerinden denetlenen ürün-yerlerin öncelik kategorisi dağılımı 3.5. Başvuru hacmi Grafik 3’de görüldüğü gibi başvuru sayısı 2010 yılında 423, 2011 yılında 524, 2012 yılında 346 ve 2013 yılında ise 331 ürün-yer olmuştur. Diğer bir değişle, 2011 yılında görülen yüksek başvuru hacmi 2012’de üçte bir kadar azalmış, ancak 2012’den itibaren stabilize olmuş görünümü vermektedir: 2013’de başvuru sayısında hafif bir azalma gözlemlenirken 2014 ilk yarısındaki başvuru hacmi 2013 ilk yarısına göre biraz daha yüksektir (123 ve 129 başvuru) (bkz Grafik 4). Ürün-yer çifti sayısı Başvuru yılına göre başvuru sayıları ve 30.06.2014 itibarıyla tamamlanan % 600 120% 500 100% 400 300 159 353 200 100 0 80% 312 7 0 70 2009 2010 42 60% 40% 212 187 2011 2012 289 0 129 2013 2014 20% 0% Başvuru yılı Sürmekte olan Tamamlanmış Tamamlanan % Grafik 3. Başvuru yılına göre başvuru hacmi ve 30.04.2013 itibarıyla tamamlanma yüzdesi 5 Grafik 4. Başvuru çeyreğine göre ürün-yer cinsinden başvuru hacmi Öte yandan, sertifikalanmış ürünlerin tekrar sertifikalanmak için süreçte geçmesi gerekecektir. Denetime gidişten itibaren üç yıllık geçerlilik süresi göz önüne alındığında, 2014 yılında 289, 2015 yılında 378 ürünyerin sertifikalarının yenilenmesi gerekmektedir (bkz Grafik 5). ürün yer çifti sayısı GMP Sertifikası almış ürün-yer çiftlerinin sertifika sonlanma yılları 400 350 300 250 200 150 100 50 0 378 289 140 51 15 2013 2014 2015 2016 2017 Sertifika son geçerlilik yılı Grafik 5. GMP sertifikası almış ürün-yerlerin bilinen sertifika sonlanma tarihleri 3.6. Sistemdeki dosya hacmi Grafik 3’de görüldüğü üzere, 2014 yarıyıl sonu itibarıyla, 2010 yılında yapılmış başvuruların %83’ü, 2011’dekilerin %60’ı, 2012’dekilerin %46’sı ve 2013’de yapılan başvuruların ise %13’ü GMP sertifikasyonu sürecini tamamlamıştır. Dolayısıyla 30 Haziran 2014 itibarıyla 887 başvuru GMP sertifikasyonu sürecindedir (bkz. Tablo 3) 6 4. GMP Sertifikasyon süreci uzunluğu Bu bölümde GMP sertifikasyon başvurularının ne kadar sürede sonuçlandığını ve bu sürenin başvuru özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğini ve zaman içerisinde nasıl değiştiğini irdeliyoruz. 4.1. Gözlemlenen süre dağılımı Anketteki 1760 ürün-yer başvurusunun 873’ü için GMP sertifikası yayınlanmış ve süreç tamamlanmıştır, kalan 887 adedi ürün-yer için ise devam etmektedir. Sürenin analizi için anket kesim tarihi olan 30 Haziran 2014 son gözlem tarihi olarak kullanılmıştır. Tamamlanan ve devam eden başvurular için gözlemlenen sürenin dağılımı Grafik 6’da gösterilmiştir. Bu grafikte 1200 günden fazla bir zamandır devam eden başvuruların çokluğu göze çarpmaktadır. Tablo 3 gözlemlenen süre dağılımlarının istatistiksel özetlerini içermektedir. Burada N gözlemlenen ürün-yer sayısı, min. en küçük, maks. en büyük değerdir. Gözlemlerin dörtte biri Q1 değerinden küçük, dörtte biri Q3 değerinden büyüktür. Ortanca değer ise dağılımın yarısının kendisinden büyük yarısının küçük olduğu orta değerdir. Grafik 6. Gözlemlenen sürenin devam eden ve tamamlanmış başvurulardaki dağılımı Yeni anket sonuçları (30 Haziran 2014) Tamamlanmış Sürmekte olan N Ortalama Standart sapma Min. Q1 Ortanca Q3 Maks. 873 565 278 38 358 495 706 1441 887 628 415 0 250 602 986 1585 Tablo 3. Tamamlanmış başvuruların gerçekleşen süresi ve sürmekte olan başvuruların 31 Aralık 2013’e kadar olan sürelerinin gün cinsinden dağılımı. 7 4.2. Sağkalım (survival) analizi projeksiyonu Devam etmekte olan süreçle ilgili gözlemler, teknik terim ile ifade edersek, sağ taraftan sansürlenmiş gözlemlerdir. Bu tür sansürlenmiş süreç uzunluğu verilerinin sağlıklı analizi için sağkalım analizi (survival analysis) yöntemi kullanılmalıdır. Tamamlanan ve devam eden tüm ürün-yer çiftlerinin son anket verisinde belirtilen süreleri önceki anketler ile tutarlı olarak Weibull dağılımı ile modellendi. Bu dağılıma göre ortalama GMP sertifikasyon süresi 768 gün, ortanca süre ise 740 gündür. Sadece fiziki denetime tabi başvurular göz önüne alındığında standart sapma değeri düşse de ortalama değerler benzer şekildedir. Sağkalım analizi istatistikleri Ek-1’de sunulmuştur. 4.1. Başvuru özelliklerinin süreye etkisi ve sağkalım regresyonu Başvuruların özelliğine göre sertifikasyon süresinin değişiklik gösterebileceği düşünülerek denetim şekli (bkz Tablo 4), ruhsat durumu (bkz Tablo 5) ve atanan kategoriye (bkz Tablo 6) göre başvuru süresi dağılımı tabloları oluşturulmuştur. Fiziki denetimlerin hem tamamlanan ve hem sürmekte olan dosyaların ortalama, ortanca, en küçük ve en büyük gözlemlenen gün değerleri fiziki denetim için daha uzun. Kategoriler arasında başvuruların sonuçlanma hızı ile ilgili net bir fark gözlenmemekte (bkz Tablo 6). Tamamlanan kategori 4 başvurularının hemen hepsinin, ve tamamlanan kategori 2 ve 3 başvurularının yarısından çoğunun o lokasyonda var olan bir denetim sürecine dahil olmuş olması getirilebilecek bir açıklama. Bu tür tablolar birden fazla özelliğin önemli olduğu durumlarda etki hakkında çıkarım yapmak için elverişli olmayabilirler. Başvuru özelliklerinin GMP sertifikasyon süresine etkisini bütünsel olarak anlamak için çoklu sağkalım regresyon analizi yapılmıştır. Bu analizde ürünün öncelik kategorisi, denetim şekli ve ruhsat durumuna ilaveten var olan denetime dahil olup olmadığı bilgilerini aynı anda GMP sertifikasyon süresini tahmin etmek için kullanır ve tamamlanan ve devam eden başvuru sürelerini birlikte değerlendirir. Analizin detayları Ek1.3’de mevcuttur. Çoklu sağkalım regresyon analizi sonucuna göre diğer başvuru özellikleri sabit tutulduğunda istatistiksel olarak anlamlı etkisi olan özelikler, etki sırasına göre şöyledir: Var olan denetime katılanların süresi denetimde ana ürün olanlara göre daha kısa Dosya üzerinden denetim süresi fiziki denetime göre daha kısa Kategori 2 öncelikli ürünlerin süresi kategorisi bilinmeyenlere göre daha uzun Kategori 1 öncelikli ürünlerin süresi kategorisi bilinmeyenlere göre daha kısa Kategori 4 öncelikli ürünlerin süresi kategorisi bilinmeyenlere göre daha uzun. 8 Denetim Şekli 30.6.2014 itibarıyla N Fiziki Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış 776 806 111 67 Dosya üzerinden Ortalama Minimum Ortanca Maksimum 637 584 562 343 0 38 31 69 604 535 595 364 1585 1441 1288 1071 Tablo 4. Denetim şekline göre tamamlanmış ve sürmekte olan başvuru süreleri Ruhsat Durumu 30.6.2014 itibarıyla Üretim yeri değişikliği Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Yeni Ruhsat Re-sertifikasyon N Ortalama Minimum 592 549 652 573 184 0 69 11 38 182 317 278 564 595 6 0 Ortanca Maksimum 620 495 604 516 182 1448 1205 1585 1441 195 Ortanca Maksimum 447 548 684 580 958 667 944 577 250 398 1585 1406 1442 1441 1460 1212 1456 1183 1455 1359 Var olan denetime katılan 20% 28% 35% 57% 48% 60% 52% 97% 32% 52% Tablo 5. Ruhsat durumuna göre tamamlanmış ve sürmekte olan başvuru süreleri Kategori 1 2 3 4 Diğer 30.6.2014 itibarıyla N Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış 213 257 256 211 122 114 67 31 229 260 Ortalama Minimum 515 595 699 611 828 681 823 506 489 455 31 38 20 179 20 81 20 165 0 66 Tablo 6. Kategoriye göre tamamlanmış ve sürmekte olan başvuru süreleri ve var olan denetime katılma yüzdeleri 9 4.2. Son altı anket sonucunun karşılaştırılması Tablo 7’te önceki beş anket ve mevcut son ankette gözlemlenen tamamlanan ve devam eden başvurular için görülen süre dağılımları mevcuttur. Tablo 8’de ise bu anketlerdeki ürün, ürün-yer çifti, tamamlanma yüzdesi ve sağkalım analizi sonucu elde edilen ortalama süre projeksiyonu verilmektedir. Bu dağılımları ve sağkalım analizi sonuçlarını karşılaştırdığımızda, Tamamlanan ve sürmekte olan başvurularda ortalama gözlemlenen sürenin ve buna bağlı olarak projeksiyon ortalama sürenin, her anket döneminde uzamış olduğunu tespit ediyoruz Hem süren hem de tamamlanmış başvuru sürelerinin standart sapmalarının her ankette arttığını gözlemliyoruz, yani öngörülebilirliğin azaldığını görüyoruz. Öte yandan, süren başvuru sayısındaki nispi azalmanın son yarıyılda tekrar artışa döndüğünü tespit ediyoruz. 10 Anket kesim tarihi Tamamlanan Süreci devam eden Ürünyer çifti Ortalama Standart sapma Min Q1 Ortanca Q3 Maks Ürünyer çifti Ortalama Standart sapma Q1 Ortanca Q3 Maks 20.01. 2012 201 519 132 207 389 569 612 756 819 298 196 112 274 451 828 30.04.2012 245 388 142 69 322 379 457 918 937 332 205 165 308 489 840 31.08.2012 339 438 177 69 330 399 528 918 962 383 222 200 343 567 917 30.04.2013 564 465 190 69 330 424 600 1029 883 528 276 279 532 710 1159 31.12.2013 765 529 246 38 348 472 674 1329 866 571 381 210 559 879 1405 30.06.2014 873 565 278 38 358 495 706 1441 887 628 415 250 602 986 1585 Tablo 7. Önceki beş ve mevcut anketteki devam eden ve tamamlanan başvuru süre dağılımları. Anket kesim tarihi Ürün Ürün-yer çifti Tamamlanan % Sağkalım analizi ortalama gün 20.01. 2012 712 1020 20% 30.04.2012 839 1182 21% 631 31.08.2012 903 1301 26% 659 30.04.2013 939 1447 39% 677 31.12.2013 1110 1630 47% 736 30.06.2014 1194 1760 50% 768 Tablo 8. Son altı anket GMP sertifikasyon süresi projeksiyonu sonuçlarının karşılaştırması 11 5. Süreç aşamalarının toplam süreye katkıları Bu bölümde ürün-yer GMP sertifikasyonu sürecinin her aşamasının uzunluğu incelenmektedir. Hatırlanacağı üzere aşamalar şöyledir: A. Başvurudan dosyanın Denetim Hizmetleri Dairesi'ne (DHD) aktarılması B. Denetim Hizmetleri Dairesi'nce işleme alınıp Denetime gidilmesi C. Denetimden GMP rapor sonuç bildiriminin firmaya iletilmesine D. GMP raporundan sertifika düzenlenmesine kadar geçen süreTablo 9’da her aşama için, o aşamayı tamamlamış olan başvurular ve anket kesim tarihinde o aşamanın içinde olan (süren) başvurulara göre gözlemlenen süre istatistikleri sunulmuştur. Beklenildiği gibi aşamalar ilerledikçe gözlem sayıları azalmaktadır. Ayrıca, ankette bazı ürün-yer çiftlerinde kimi aşamalar için tarihlerin bildiril(e)mediği için de gözlem sayıları düşmektedir. Her aşama için o aşamayı tamamlamış ürün-yer çiftlerinden elde edilen ortalama değerlerinin, sürmekte olanlardan elde edilen ve anket kesim tarihi itibarı ile o aşamada geçirilen süreyi esas alan değerlerden daha kısa olduğunu görüyoruz. Sonuç olarak, sadece tamamlanmış aşamalara bakarak çıkarım yapmak fazlaca iyimser sonuçlar verecektir. Tabloda ayrıca her bir aşama için hem tamamlanmış hem devam eden gözlemleri birlikte değerlendiren sağkalım analizi sonucu elde edilen dağılımın ortalama ve ortanca süreleri mevcuttur. Her aşama için daha detaylı tablo ve istatistikler Ek-2’de sunulmuştur. Aşama A. Başvurudan DHD’ye aktarılmaya B. DHD’de işlemden Denetime gidilmesine C. Denetimden GMP raporuna D. GMP raporundan GMP sertifikasına 30.6.2014'te Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Ürünyer sayısı 958 258 763 161 840 299 619 166 Sağkalım analizi projeksiyon Gözlemlenen Ortalama gün 140 426 276 662 165 315 111 247 Ortalama gün Ortanca gün 199 151 376 264 178 174 115 97 Tablo 9. Tamamlanmış ve süren aşama uzunluğu istatistikleri ve sağkalım analizi ile kestirilen dağılımın ortalaması 12 Aşama Uzunlukları - Sağkalım Analizi Projeksiyonları 400 350 300 gün 250 200 150 100 50 0 Başvurudan DHD'yeDHD'den Denetime Denetime gidişten GMP Raporundan GMP Rapora Sertifikaya Ortalama Ortanca Grafik 7. Sağkalım analizi sonucu elde edilen her aşama için ortalama ve ortanca süreler Grafik 7’da aşamalar sağkalım analizi sonucu belirlenen ortalama ve ortanca süreler ile karşılaştırılmaktadır. Bu grafikten başvurunun Denetim Hizmetleri Dairesine gelişinden Denetime gidişine kadar olan aşamanın en uzun ve GMP raporundan GMP Sertifikasının düzenlenmesine kadar olan aşamanın en kısa olduğunu görüyoruz. Ürün-yer sayısı Aşama A. Başvurudan DHD’ye aktarılmaya B. DHD’de işlemden Denetime gidilmesine C. Denetimden GMP Raporuna D. GMP raporundan GMP sertifikasına 30.06.2014'te Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Tamamlanmış Sürmekte olan Kategori 1 Kategori 2 259 287 60 57 236 231 16 39 256 231 101 72 173 150 35 88 Gözlemlenen Ortalama gün Kategori 1 Kategori 2 123 145 313 450 267 338 421 558 154 169 328 279 122 119 274 194 Tablo 10. Kategori 1 ve 2 başvuruların aşamalarda geçirdiği ortalama gün Tablo 10’da kategori 1 ve başvurularının tamamlanmış ve sürmekte olanlarının anket kesim tarihi itibarıyla süreç aşamalarında geçirdiği ortalama gün sayısı verilmektedir. Grafik 8’de aynı çeyrekte yapılan başvuruların 30.6.2014 itibarıyla hangi aşamada oldukları gösterilmektedir. Örneğin 2014 yılı ilk çeyreğinde (28+4+19+5)=56 başvuru yapıldığı beyan edilmiş, 30 Haziran 2014 itibarı ile bunlardan 5 tanesi için GMP raporu bildirilmiş, 19u için denetime gidilmiş, 4ü Denetim Hizmetleri Dairesine intikal etmiş ve beklemektedir. Diğerleri henüz başvurudan öte geçmemiştir. 13 Aynı tablodaki verileri Grafik 9’da son tamamlanan işleme göre dosya birikimi açısından görüyoruz. 30 Haziran 2014 itibarıyla devam eden 887 dosyanın 260’ı sadece başvuru aşamasını tamamlamış, bunların arasında 2011 yılında başvurusunu yapmış olan bazı dosyaların da olduğunu görüyoruz. Dosyaların 161’i DHD’ye aktarılmış ve beklemede, 299’u denetime gidiş aşamasını tamamlamış, 167’si ise GMP raporunu almış ve sertifikayı beklemekte. Grafik 8. Başvuruların 30.06.2014 itibarıyla tamamladıkları son aşama – başvuru tarihine göre Grafik 9. Son tamamlanan işleme göre dosya birikimi 14 EK-1 İyi imalat uygulamaları denetim süreci – Sağkalım Analizleri Ek1.1. Tüm Haziran 2014 anket verileri ile Distribution Analysis: son gozlemlenen sure – Tum gozlemler Variable: son gozlemlenen sure Censoring Information Uncensored value Right censored value Count 873 887 Censoring value: tamamlanmis mi? = 0 Estimation Method: Least Squares (failure time(X) on rank(Y)) Distribution: Weibull Parameter Estimates Parameter Shape Scale Estimate 2.31756 867.172 Standard Error 0.0467447 11.4790 95.0% Normal CI Lower Upper 2.22773 2.41101 844.963 889.965 Log-Likelihood = -6956.897 Goodness-of-Fit Anderson-Darling (adjusted) = 628.963 Correlation Coefficient = 0.974 Characteristics of Distribution Mean(MTTF) Standard Deviation Median First Quartile(Q1) Third Quartile(Q3) Interquartile Range(IQR) Estimate 768.311 351.850 740.326 506.561 998.422 491.861 Standard Error 10.2256 6.72187 10.6834 9.74987 12.7449 9.08019 95.0% Normal CI Lower Upper 748.529 788.617 338.919 365.275 719.681 761.564 487.808 526.036 973.753 1023.72 474.382 509.984 15 Ek1.2. Sadece Fiziki Denetim Variable: son gozlemlenen sure Fiziki = 1 Censoring Information Uncensored value Right censored value Count 806 776 Censoring value: tamamlanmis mi? = 0 Estimation Method: Least Squares (failure time(X) on rank(Y)) Distribution: Weibull Parameter Estimates Parameter Shape Scale Estimate 2.48462 860.335 Standard Error 0.0504034 11.1056 95.0% Normal CI Lower Upper 2.38777 2.58540 838.842 882.380 Log-Likelihood = -6423.943 Goodness-of-Fit Anderson-Darling (adjusted) = 564.793 Correlation Coefficient = 0.963 Characteristics of Distribution Mean(MTTF) Standard Deviation Median First Quartile(Q1) Third Quartile(Q3) Interquartile Range(IQR) Estimate 763.231 328.401 742.342 521.067 981.208 460.141 Standard Error 9.98715 5.86121 10.5710 9.92163 11.9974 8.05308 95.0% Normal CI Lower Upper 743.905 783.058 317.112 340.092 721.909 763.352 501.979 540.880 957.973 1005.01 444.625 476.199 16 Ek1.3. Sağkalım regresyonu Regression with Life Data: son gozlemle versus yeni_ruhsat, kat1, ... Response Variable: son gozlemlenen sure Censoring Information Uncensored value Right censored value Count 873 887 Censoring value: tamamlanmis mi? = 0 Estimation Method: Maximum Likelihood Distribution: Lognormal Regression Table Predictor Intercept yeni_ruhsat kat1 varolan paper kat2 kat3 kat4 Scale Coef 6.83769 -0.0421908 -0.163876 -0.409185 -0.227660 0.182744 0.0377474 0.192543 0.686825 Standard Error 0.0483742 0.0414322 0.0568117 0.0403062 0.0655983 0.0479053 0.0538264 0.0863554 0.0169994 Z 141.35 -1.02 -2.88 -10.15 -3.47 3.81 0.70 2.23 P 0.000 0.309 0.004 0.000 0.001 0.000 0.483 0.026 95.0% Normal CI Lower Upper 6.74288 6.93250 -0.123396 0.0390148 -0.275225 -0.0525269 -0.488184 -0.330187 -0.356230 -0.0990897 0.0888511 0.276636 -0.0677504 0.143245 0.0232896 0.361797 0.654302 0.720965 Log-Likelihood = -6762.073 17 EK-2 Aşama Süreleri – Sağkalım Analizleri A. Başvurudan Dosyanın Denetim Hizmetleri Dairesine gelişine Distribution Analysis: A * NOTE * 1216 cases were used * NOTE * 544 cases contained missing values Variable: A Censoring Information Uncensored value Right censored value Count 958 258 Censoring value: A tamam = 0 Estimation Method: Least Squares (failure time(X) on rank(Y)) Distribution: Weibull Parameter Estimates Parameter Shape Scale Estimate 1.13328 208.155 Standard Error 0.0201103 5.88289 95.0% Normal CI Lower Upper 1.09454 1.17339 196.939 220.011 Log-Likelihood = -6347.463 Goodness-of-Fit Anderson-Darling (adjusted) = 334.313 Correlation Coefficient = 0.995 Characteristics of Distribution Mean(MTTF) Standard Deviation Median First Quartile(Q1) Third Quartile(Q3) Interquartile Range(IQR) Estimate 198.966 175.934 150.637 69.3323 277.690 208.358 Standard Error 5.20647 4.68385 4.72543 2.85637 7.28959 5.19854 95.0% Normal CI Lower Upper 189.019 209.437 166.989 185.358 141.655 160.190 63.9540 75.1629 263.764 292.351 198.414 218.800 18 B. Denetim Hizmetleri Dairesine gelişten Denetime gidişe Distribution Analysis: B * NOTE * 924 cases were used * NOTE * 836 cases contained missing values Variable: B Censoring Information Uncensored value Right censored value Count 763 161 Censoring value: B tamam = 0 Estimation Method: Least Squares (failure time(X) on rank(Y)) Distribution: Weibull Parameter Estimates Parameter Shape Scale Estimate 1.01790 378.763 Standard Error 0.0264768 13.4074 95.0% Normal CI Lower Upper 0.967307 1.07114 353.376 405.974 Log-Likelihood = -5369.506 Goodness-of-Fit Anderson-Darling (adjusted) = 71.098 Correlation Coefficient = 0.985 Characteristics of Distribution Mean(MTTF) Standard Deviation Median First Quartile(Q1) Third Quartile(Q3) Interquartile Range(IQR) Estimate 375.995 369.400 264.236 111.377 522.069 410.692 Standard Error 12.7321 15.7880 10.3489 6.02197 17.7080 14.3823 95.0% Normal CI Lower Upper 351.850 401.796 339.716 401.677 244.711 285.318 100.178 123.828 488.491 557.956 383.449 439.871 19 C. Denetime gidişten GMP Rapor tarihine Distribution Analysis: C * NOTE * 1132 cases were used * NOTE * 628 cases contained missing values Variable: C Censoring Information Uncensored value Right censored value Count 840 292 Censoring value: C tamam = 0 Estimation Method: Least Squares (failure time(X) on rank(Y)) Distribution: Weibull Parameter Estimates Parameter Shape Scale Estimate 2.60527 199.885 Standard Error 0.0228235 3.06870 95.0% Normal CI Lower Upper 2.56091 2.65038 193.960 205.991 Log-Likelihood = * Goodness-of-Fit Anderson-Darling (adjusted) = 423.900 Correlation Coefficient = 0.924 Characteristics of Distribution Mean(MTTF) Standard Deviation Median First Quartile(Q1) Third Quartile(Q3) Interquartile Range(IQR) Estimate 177.551 73.2215 173.654 123.906 226.585 102.679 Standard Error 2.76963 0.632638 2.86786 2.39626 3.24608 0.895312 95.0% Normal CI Lower Upper 172.205 183.063 71.9920 74.4720 168.123 179.366 119.297 128.692 220.311 233.037 100.939 104.449 20 D. GMP Raporundan Sertifika Yayımlanmasına kadar geçen süre Distribution Analysis: D * NOTE * 785 cases were used * NOTE * 975 cases contained missing values Variable: D Censoring Information Uncensored value Right censored value Count 619 166 Censoring value: D tamam = 0 Estimation Method: Least Squares (failure time(X) on rank(Y)) Distribution: Weibull Parameter Estimates Parameter Shape Scale Estimate 1.39590 126.108 Standard Error 0.0234398 3.86315 95.0% Normal CI Lower Upper 1.35071 1.44261 118.759 133.912 Log-Likelihood = -4158.835 Goodness-of-Fit Anderson-Darling (adjusted) = 156.253 Correlation Coefficient = 0.912 Characteristics of Distribution Mean(MTTF) Standard Deviation Median First Quartile(Q1) Third Quartile(Q3) Interquartile Range(IQR) Estimate 114.991 83.4525 96.9869 51.6555 159.355 107.700 Standard Error 3.30142 1.75161 3.30113 2.21886 4.43638 2.44587 95.0% Normal CI Lower Upper 108.699 121.647 80.0891 86.9572 90.7279 103.678 47.4847 56.1927 150.893 168.292 103.011 112.602 21
© Copyright 2024 Paperzz