Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık Semineri

TEST GELİŞTİRME
Ahmet EŞ – Sancaktepe Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Nisan 2014
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık Semineri
1
TEST GELİŞTİRME
Tanımı
İstendik özelliklerde ölçme aracı hazırlama süreci
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
2
Test Geliştirmenin Basamakları
1. Testin Amacı
2. Kapsamının ve Ölçülecek Davranışların Belirlenmesi
3. Soru Yazımı
4. Soru Düzeltme Çalışmaları (Redaksiyon)
5. Test Formunun Oluşturulması ve Çoğaltma
6. Uygulama
7. Puanlama
8. Ön Uygulama Test İstatistiklerinin Hesaplanması
9. Madde analizi
10. Nihai Teste Madde Seçimi
11. Nihai Test İstatistiklerinin Kestirilmesi
12. Raporlaştırma
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
3
Test Geliştirme Basamakları
1. Testin Amacı
Testlerin hazırlanış amaçları,
öğrencilerin
konulardaki
(ünitelerdeki)
öğrenme
eksikliklerinin belirlenmesi ya da öğrenmenin izlenmesi ve
dersin birkaç konusunu kapsayan öğrenme düzeylerinin
belirlenmesi ya da erişiyi belirlemektir.
Test Geliştirme Basamakları
2. Test Kapsamının ve Ölçülecek Niteliklerin
Belirlenmesi
Amacın gerçekleştirilmesi için gerekli konu kapsamının ve
ölçülecek olan davranışların (niteliklerin) belirlenmesi
gerekir.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
5
Test Geliştirme Basamakları
3. Soru Yazımı
Açık ve anlaşılır olmalı
Test maddeleri bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır .
Seçeneklerin ifade, tarz, uzunluk ve kapsamı birbirine
benzer olmalıdır.
Olumsuz maddeler belirgin hale getirilmeli.
...
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
6
Test Geliştirme Basamakları
4. Soru Düzeltme Çalışmaları (Redaksiyon)
Soru yazarı
Türk dili uzmanı
Ölçme ve değerlendirme uzmanı
Program geliştirme uzmanı
Psikolog ve
Konu alanı uzmanı bulunmalıdır.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
7
Test Geliştirme Basamakları
5. Test Formunun Oluşturulması ve Çoğaltma
Soruların test formuna dönüştürülmesinde, cevaplamayı
kolaylaştırılacak şekilde düzenleme yapılmalıdır.
Soruların kolayca okunması ve cevapların yine kolayca
verilmesine fırsat sağlayıcı olması gerekir.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
8
6. Uygulama
Sınavın bütün öğrencilere standart şekilde yapılmasına
dikkat edilmelidir
Sınav anında uyulması gereken davranışlar,
Sınav süresi,
Soru sayısı gibi bazı bilgilerin sınav başlamadan önce
herkese duyurulmalıdır
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
9
Test Geliştirme Basamakları
7. Puanlama
Yapılan sınavların puanlaması, kullanılan ölçme araç ve
yöntemine bağlıdır.
1-0 puanlama veya
Ağırlıklı puanlama yapılabilir.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
10
Test Geliştirme Basamakları
8. Ön Uygulama Test İstatistiklerinin
Hesaplanması
Testin ilk uygulamasından elde edilen puanların,
Aritmetik Ortalaması
Ortalama Güçlüğü
Standart Kayması
Güvenirliği ve
Geçerliliği gibi test istatistikleri hesaplanır.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
11
Test Geliştirme Basamakları
9. Madde Analizi
Madde Analizi Yöntemleri,
A. Basit Yöntem
(Öğrenci sayısının 300-400 ya da daha çok olduğu
durumlarda bu yöntemin kullanılması tavsiye edilebilir)
B. Henrysson Yöntemi
(Tüm öğrencilerin cevapları hesaba katılırak yapılır, elle işlem yapması güç
olacağından pek tercih edilmez, SPSS programı gibi program ile yapılması, 6070 kişilik sınıflarda kullanılması tavsiye edilir)
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
12
Test Geliştirme Basamakları
...madde analizi- devam
Ön deneme sonuçları kullanılarak testteki her
madde için,
1. Güçlük indeksi,
2. Ayırıcılık gücü indeksi,
3. Seçenek analizi,
4. Maddeler arası korelasyonlar gibi
istatistikler hesaplanır.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
13
Test Geliştirme Basamakları
Basit Yöntemle Madde Analizi Yaparak Test
Geliştirme
Madde Analizinin Adımları
Testi alan öğrencilerin maddelere verdikleri yanıtlar;
doğru olması durumunda “1” yanlış, boş bırakılmış
ya da birden çok seçenek işaretlenmesi durumunda “0”
olarak puanlanır.
Her bir öğrencinin kağıdındaki doğru sayıları sayılarak
ham puanları belirlenir,
Test puanlarına göre öğrenci cevap kağıtları en yüksek
puandan en düşük puana doğru sıraya konulur,
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
14
Test Geliştirme Basamakları
Madde Analizinin Adımları (devam)
Test puanı en yüksek olan grubun %27’si ile en düşük
puanı alan grubun %27’si alınarak, sırasıyla üst grup ve
alt grup adları verilir. Ortada kalan grubun %46’sı ise
analiz dışında tutulur,
Testte bulunan bütün sorular için aşağıdaki gibi bir
tablo düzenlenir,
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
15
Test Geliştirme Basamakları
Madde Analizinin Adımları (devam)
Soru No
A*
Üst Grp
n(Aü)
Alt Grp
n(Aa)
Toplam
n(A)
* Doğru Cevap
B
C
D
Toplam
n(Bü)
n(Ba)
n(B)
n(Cü)
n(Ca)
n(C)
n(Dü)
n(Da)
n(D)
N(ü)
N(a)
N
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
16
Test Geliştirme Basamakları
Madde Analizinin Adımları (devam)
Öğrencilerin verdikleri cevaplara göre madde özellikleri
hesaplanır.
Madde özelliklerinden güçlük indeksi aşağıdaki formül
ile hesaplanır.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
17
Test Geliştirme Basamakları
Madde Analizinin Adımları (devam)
Madde Ayırıcılık Gücü İndeksi: Maddenin sınıfta iyi
olanlar ile iyi olmayanları birbirinden ayırabilme
derecesidir.
Madde ayırıcılık gücü indeksinin hesaplama formülü
aşağıdaki gibidir.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
18
Test Geliştirme Basamakları
Madde Analizinin Adımları (devam)
 İyi bir test maddesi uygulandıktan sonra aşağıdaki özelliklere sahip
olması istenilir.
1) Madde ayırıcılık gücü indeksi –1,00 ile +1,00 arasında
değerler alır. negatif ayırıcılık maddenin önemli bir kusuru olduğunu
gösterir ve negatif ayırıcılıktaki maddeler teste alınmaz. Teste
alınacak maddelerin ayırıcılık gücünün 0,30’dan büyük olması gerekir.
Güçlük indeksinin 0.50 (orta güçlükte) olması,
2) Ayırıcılığının mümkün olduğunca yüksek olması (1.00’a yakın olması),
3) Doğru cevabın üst grupta daha çok öğrenci tarafından cevaplandırılmış
olması,
4) Çeldiricilerin alt grupta daha çok öğrenci tarafından cevaplandırılmış
olması ve
5) Çeldiricilerin hepsinin de aynı sayıda ya da birbirine yakın sayıda cevap
çekmiş olması istenir.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
19
Test Geliştirme Basamakları
10. Nihai Teste Madde Seçimi
Ön uygulama sonuçlarına dayalı olarak
hesaplanan madde istatistikleri arasından
istendik test özelliklerine sahip olan maddelerin
seçimi yapılır.
Madde seçiminde daha çok,
1. Güçlük indeksi (Pj)
2. Ayırıcılık gücü indeksi (rjx) dikkate alınır.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
20
Test Geliştirme Basamakları
... Nihai teste madde seçimi -devam
Madde seçiminde
Orta güçlükteki,
Ayırıcılığı 0,30’un üzerindeki ve
Aralarında yüksek ilişki olan maddelerin alınması
daha güvenilir ve geçerli test yaratmak için
gereklidir.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
21
Test Geliştirme Basamakları
11. Nihai Test İstatistiklerinin
Kestirimi
Madde ve test istatistikleri arasında kurulan
fonksiyonlar ile nihai testin
A) Aritmetik ortalaması,
B) Standart Kayması
C) Güvenirliği ve
D) Geçerliliği gibi istatistikleri kestirilebilir.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
22
Test Geliştirme Basamakları
12. Raporlaştırma
Test Geliştirme sürecindeki bütün aşamalar bir
rapor halinde hazırlanarak test geliştirme süreci
tamamlanır.
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
23
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Tipleri
Madde Tipleri:
I) Doğru Cevaba Göre Sınıflama
a) Doğru cevabı kesin ve biricik olan maddeler:
b) Anahtarlanmış cevabı en doğru olan maddeler:
c) Anahtarlanmış cevabı birden fazla olan maddeler
d) Birleşik cevap gerektiren maddeler
e) Doğru cevabı gizli maddeler:
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
24
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Tipleri
Madde Tipleri (Devam):
II) Madde Köküne Göre Sınıflama
a) Kökü soru kipinde olan maddeler
b) Kökü eksik cümle yapısında olan maddeler
c) Kökü olumsuz maddeler
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
25
Madde Tipleri
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Tipleri(Devam):
III) Maddelerin Gruplanışlarına Göre Sınıflama
a) Ortak köklü maddeler
b) Ortak seçenekli maddeler
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
26
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler:
1.Maddeler anlaşılır olmalı, “çoğunlukla”, “bazen”, “nadiren”
gibi kelimeler kullanılmamalıdır. Çünkü, verilen belirsiz
kelimeler görecelidir ve bu nedenle kişiden kişiye farklılık
gösterir,
2. Uygulama zamanının çoğu okumaya ayrıldığı için, her
madde mümkün olduğunca az kelime ile yazılmalıdır,
3. Test maddelerinin dil düzeyi cevaplayıcıların dil düzeyinin
altında olmalıdır. Bu ise soru ile ne sorulduğunun
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
anlaşılmasını sağlar,
Semineri
27
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
4. Test maddeleri bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır
(Ezberi önlemek için),
5. Her test maddesi diğerlerinden bağımsız
Cevaplandırılmalıdır,
6. Maddenin noktalama ve yazım kurallarına uygun olarak
yazılması farklı şekillerde algılanmasını önler,
7. Bir maddede verilen bilgi başka bir sorunun cevabını
açıklamamalıdır,
8. Bir maddenin yarısı bir, diğer yarısı ise başka sayfada
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
olmamalıdır,
Semineri
28
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
9. İyi bir çoktan seçmeli test maddesinin, madde kökü
okunduğunda seçeneklere bakılmadan doğru cevap
verilmelidir,
10. Seçeneklerin ifade, tarz, uzunluk ve kapsamı birbirine
benzer olmalıdır,
11. Çeldiriciler bilmeyeni ve yanlış bileni yanıltmalıdır,
12. “Yukarıdakilerin hepsi” seçeneği dikkatli kullanılmalı,
birinin yanlışlığı açıkça belli ise kullanılmamalıdır,
13. “Yukarıdakilerin hiçbiri” seçeneği dikkatli kullanılmalı, en
Ölçme ve maddelerde
Değerlendirme Farkındalık
doğru cevabı gerektiren
kullanılmamalıdır,
Semineri
29
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
14. “Yukarıdakilerin hepsi” ve “Yukarıdakilerden hiçbiri”
seçenekleri aynı anda kullanılmamalıdır,
15. Çeldirici bulmada güçlükle karşılaşıldığında madde formu
değiştirilmeli. Örneğin. birleşik cevap gerektiren madde
formu ile çok sayıda çeldirici yazılabilir,
16. Anlamlı bir sıraya konulabilecek seçenekler bu sıraya göre
yerleştirilmelidir (büyükten küçüğe ya da tam tersi olacak
şekilde),
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
30
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
17. Bir testteki seçenek sayısı cevaplayıcıların düzeyine göre
ayarlanmalıdır. İlköğretim okullarının ilk kısımlarında iki ve
üç seçenekli maddeler kullanılması, ikinci kısımda dört
seçeneğe çıkartılması ve ortaöğretim ve daha üstünde beş
seçenekli madde kullanılması daha uygundur,
18. Bir testin bütün maddeleri aynı sayıda seçeneğe sahip
olmalı, bazı sorular dört ve bazıları da beş seçeneğe sahip
olmamalı, hepsinde aynı sayıda seçenek olmalıdır,
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
31
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
19. Doğru cevaplar test formu içerisine belirli bir örüntüyle
yerleştirilmemelidir. Eğer öğrenci ilk yapmış olduğu
sorularda bu örüntüyü yakalarsa, diğer soruları okumadan
doğru cevabı bulabilir,
20. Doğru cevaplar seçeneklere yaklaşık olarak eşit
dağıtılmalıdır. Dört seçenekli bir testi tamamen tahminle
cevaplandıran bir öğrencinin alması beklenen başarı düzeyi
%25 olmalıdır. Düzeltme formülü uygulandığında, tahminle
cevaplayan öğrencinin beklenen puanı olması gereken;
Farkındalık
yani, sıfır olmalıdır, Ölçme ve Değerlendirme
Semineri
32
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
21. Seçenekleri belirtmede büyük harf kullanılması, küçük
harf kullanılmasına göre daha az hataya neden olabilir.
Çünkü, küçük harfler daha çok birbirine benzediğinden
birbirleri ile karıştırılması daha kolaydır.
22. Maddelerin seçenekleri mümkünse alt alta gelecek
sıralarda verilmelidir. Eğer, yerden tasarruf yapıp kısa olan
seçenekleri yan yana yazmak gerekiyorsa, bütün
seçenekler aynı sıralamaya göre verilmelidir,
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
33
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
23. Olumlu maddeler arasına dağıtılan olumsuz maddeler
(özellikle -ma hecesi ile olumsuzlaştırılanlar), dikkat
dağıldıkça öğrenciler tarafından olumlu gibi algılanabilir.
Bu nedenle madde kökünde mümkün olduğunca olumsuz
ifade kullanılmamalı, madde olumlu sorulabiliyor ise
olumlu formda sorulmalıdır. Olumsuz madde formu
kullanılmak durumunda ise, olumsuz ifadenin dikkat
çekecek şekilde belirtilmesi uygun olur. Bunun için koyu
yazım, BÜYÜK HARF ve alt çizmekle olumsuzluk belirgin
hale getirilebilir,
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
34
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
24. Bir testteki bütün maddeler, aynı düzen içerisinde
verilmelidir. Özellikle maddeler arasındaki boşluklar iyice
fark edilebilecek düzeyde bırakılmalıdır. Madde kökü ile
seçenekler arasında her maddede aynı ayarda boşluk
bırakılmalıdır. Seçenekler arasında bırakılan boşluklar da
bütün maddelerde benzer olmalıdır,
25. Ortak köklü ve ortak seçenekli soruların diğer sorularla
karıştırılmaması için başlangıcında ve bitiminde bir çizgi ile
ayrılması uygun olabilir. Ayrıca, bu tipteki soruların ortak
olan kök ve seçenekler ile aynı sayfada bulunması dikkatin
dağılmasını önleyebilir,
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
35
Madde Yazılımında Genel İlkeler
MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
26. Madde köküne verilen olası cevaplarda (seçeneklerde),
yazım yanlışlığı yapılarak çeldirici yazılmamalıdır.
Çeldiriciler başka soruların doğru cevapları arasından
seçilebilir.
27. Madde eksik bilgi ve yanlışlık olmamalı.
28. 1,2,3. sınıflara yönelik hazırlanacak testlerde 14 punto,
diğer sınıflarda ise 12 puntodan daha küçük
yazılmamasına ve aralıklarının 1,5 satır aralığında
yazılmasına özen gösterilmesi
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
36
Ölçme Sonuçları Üzerinde İstatistiksel İşlemler
Ölçme Sonuçlarının Düzenlenmesi
 1) Puanların sıraya konulması:
 2) Puanların grafikle gösterilmesi:
 3) Betimleyici istatistiklerin hesaplanması:
a) Merkezi yığılma ölçüleri:
1) Tepe değer (mod):
2) Ortanca (medyan):
3) Aritmetik ortalama
b) Merkezi dağılım ölçüleri:
1) Dizi genişliği (Ranj):
2) Çeyrek kayma:
3) Standart kayma
(sapma) ve varyans:
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
37
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
Ölçme ve Değerlendirme Farkındalık
Semineri
38