11/12/2014 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri DİJİTAL İŞLETMEYİ YÖNETME, 12. BASIMDAN ÇEVİRİ BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Öğrenme Hedefleri Bölüm 5 • ET altyapısını ve bileşenlerini tanımlamak ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ (ET) ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER • Çağdaş bilgisayar donanım platform eğilimlerini değerlendirmek • ET altyapı evriminin safhalarını ve teknoloji gelişimini belirlemek ve tanımlamak • Çağdaş yazılım platform eğilimlerini değerlendirmek • ET altyapısı yönetimi ve yönetim çözümleri konusundaki zorlukları değerlendirmek © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 2 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BART Yeni Bir ET Altyapısı ile Hızlanmakta • Problem: Eskimiş sistemler zamanında kararlar için yeterince hızlı bir şekilde enformasyon verememektedir; 7/24 faaliyetler için çok güvenilmezdir • Çözümler: Değiştirilen ve yükseltilen donanım ve yazılım ve kullanılan ileri teknoloji – Şebeke (Grid) bilgi işlem – Sanallaştırma – Yaprak sunucular • Bilgisayar enerji kullanımını azaltarak ve hizmetleri moderleştirerek; kaynakların daha etkin kullanımında ET’nin rolünü göstermektedir 3 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 ET Altyapısı • ET altyapısı: – Kurumların belirli enformasyon sistemleri uygulamaları için bir platform sağlayan paylaşılan teknoloji kaynağı – İşletme çapında hizmetler: • • • • • • Bilgi işleme hizmeti sağlayan bilgi işlem platformu Telekomünikasyon hizmeti Veri yönetimi hizmeti Yazılım uygulama hizmeti Fiziksel tesislerin yönetimi hizmeti ET yönetimi, standartları, eğitimi, araştırma ve geliştirme hizmeti – “Hizmet platformu” bakış açısı yatırımların değerinin anlaşılmasını kolaylaştırır 4 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı ET Altyapısı İŞLETMELER ARASINDA BAĞLANTILAR, ET ALTYAPISI VE İŞLETME YETKİNLİKLERİ • ET Altyapısının gelişimi – Genel amaçlı ana bilgisayar ve mini bilgisayar dönemi: 1959 -halen • 1958 IBM ilk ana bilgisayar • 1965 daha düşük ücretli DEC minibilgisayarlar – Kişisel bilgisayar dönemi : 1981 - halen • 1981 IBM PC • 80lerde ve 90larda yaygınlaşan kişisel yazılım – İstemci/sunucu dönemi: 1983 - halen ŞEKİL 5-1 5 • Masaüstü bilgisayar olarak ifade edilen istemciler, çeşitli hizmetler ve kabiliyetler sağlayan güçlü sunucu bilgisayara bağlanmaktadır • Bilgisayar işleme süreci bu iki veya daha çok makine arasında bölüşülmektedir. • Değişik tiplerde sunucular (ağ, uygulama, Web) İşletmenin; müşterilerini, tedarikçilerini ve çalışanlarını destekleme becerisi olan işletme hizmetleri, ET altyapısının doğrudan bir işlevidir. İdeal olanı, bu altyapının işletmenin işletme ve enformasyon sistemleri stratejisini desteklemesidir. Yeni enformasyon teknolojileri, müşterilere sağlanan hizmetlerine olduğu kadar işletme ve ET stratejileri üzerinde de güçlü bir etkiye sahiptir. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 6 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 1 11/12/2014 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı ET Altyapısı • ET altyapısının gelişimi (devam) ET ALTYAPISI GELİŞİMİNİN AŞAMALARI – Kurumsal bilgi işlem dönemi: 1992 - halen • İnternet standart ve uygulamaları ile farklı ağları birbirine bağlayan ağ standartları ve yazılım araçlarına döndü Burada ET altyapı gelişiminde beş dönemin her birindeki sistem yapılanmasının karakteristikleri gösterilmektedir. .ŞEKİL 5-2 – Bulut ve mobil bilgi işlem dönemi: 2000’den günümüze • Bilgi işlem kaynakları (bilgisayarlar, depolama cihazları, uygulamalar ve hizmetler) havuzuna ağ üzerinden (çoğunlukla internette) ulaşılmasını sağlayan bir bilgi işlem modelini ifade etmektedir • Bilgi işlemin en hızlı gelişen şekli 7 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 8 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı ET Altyapısı ÇOK KATMANLI İSTEMCİ/SUNUCU AĞI (N-KATMANLI) ET ALTYAPISI GELİŞİMİNİN AŞAMALARI (devam) Burada ET altyapı gelişiminde beş dönemin her birindeki sistem yapılanmasının karakteristikleri gösterilmektedir. ŞEKİL 5-2 ŞEKİL 5-3 9 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Çok katmanlı istemci/sunucu ağında istemcinin hizmet talepleri farklı seviyedeki sunucular tarafından karşılanır. 10 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı ET Altyapısı • Altyapı gelişiminde teknoloji desteği sağlayıcılar – Moore kanunu ve mikroişlemci gücü • İşleme gücü her 18 ayda ikiye katlanmakta • Nanoteknoloji: – Transistor boyutları atom genişliğine kadar küçültülebilir MOORE KANUNU VE MİKRO İŞLEMCİ PERFORMANSI Minik bir mikroişlemcide 2 milyar transistor olması işleme gücünü katlanarak arttırmaktadır. İşleme gücü 500.000 MIPS (saniyedeki milyon başına işlem sayısı) üzerinde artış gösterir. ŞEKİL 5-4 – Yığınsal dijital depolama kuralı • Her yıl depolanan veri miktarı ikiye katlanmaktadır 11 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 12 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 2 11/12/2014 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı ET Altyapısı ÇİPLERİN DÜŞEN MALİYETİ NANOTÜP ÖRNEKLERİ Daha az alanda daha fazla sıkıştırılması, transistorün maliyetini düşürdüğü gibi kullanıldığı ürünün maliyetini de düşürmüştür. Nano tüpler insan saçından 10.000 kere daha incedir. Bunlar karbon altıgenlerin sarılmış sayfalarından oluşmaktadır, çok küçük kablolar veya elektronik cihazlar kadar potansiyel kullanımları vardır ve elektrik akımının oldukça güçlü iletkenleridir. ŞEKİL 5-5 ŞEKİL 5-6 13 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 14 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı ET Altyapısı • Altyapı gelişiminde teknoloji desteği sağlayıcılar (devam) VERİ DEPOLAMANIN MALİYETİ ÜSTEL OLARAK DÜŞMEKTEDİR 1950-2010 – Metcalfe’nin kanunu ve ağ ekonomisi • Ağdaki üye sayısının büyümesiyle doğrusal olarak, tüm sistemin değeri üstel ve üye sayısı artışına bağlı olarak sürekli büyümektedir • Ağ üyeleri arttıkça daha çok kişi kullanmak isteyecektir (ağ erişim talebi artar) 1955’de ilk manyetik depolama cihazı kullanıldığından beri, kilobyte verisinin depolama maliyeti üstel olarak azaldı ve ortalama her 15 ayda bir dijital depolama miktarı katlandı. ŞEKİL 5-7 15 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 16 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı ET Altyapısı İNTERNET İLETİŞİM MALİYETLERİ ÜSTEL OLARAK DÜŞÜYOR • Altyapı gelişiminde teknoloji desteği sağlayıcılar (devam) – Azalan iletişim maliyetleri ve internet • Dünya çapında tahminen 1.5 milyar insanın internet erişimi var • İletişim maliyetleri çok küçük değerlere düşer ve sıfıra yaklaşırsa, iletişim kullanımı ve bilgi işleme imkanları patlar ŞEKİL 5-8 17 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 18 İnternet popülasyonundaki büyümenin bir nedeni internet bağlantısı ve tüm iletişim maliyetlerinin hızlı düşüşüdür. İnternet erişiminin kilobit başına maliyeti 1995’den beri üstel olarak azalmaktadır. Dijital abone hattı ve kablo modemler bir kilobitlik iletişimi 2 sentlik perakende ücretle sağlamaktadırlar. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 3 11/12/2014 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı Altyapı Bileşenleri • Altyapı gelişiminde teknoloji desteği sağlayıcılar (devam) • ET altyapısı 7 ana bileşenden oluşmaktadır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. – Standartlar ve ağ iletişimi • Teknoloji standartları: – Ürünlerin uygunluğunu ve ağla iletişim sağlama becerileri – Güçlü ölçek ekonomileri serbest bırakır ve üreticilerin bir standarda bağlı ürünlere odaklanmaları ile fiyatlar düşer 19 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Bilgisayar donanım platformları İşletim sistemi platformları Kurumsal yazılım uygulamaları Veri yönetimi ve depolama Ağ/ telekomünikasyon platformları Internet platformları Danışmanlık ve sistem bütünleştirme hizmetleri 20 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER ET Altyapısı Altyapı Bileşenleri ET ALTYAPISI EKO-SİSTEMİ • Bilgisayar donanım platformları – Sunucu makineleri Bir işletmede ahenkli bir altyapının sağlanması için koordine edilmesi gereken yedi temel bileşen vardır. Burada listelenenler temel teknolojiler ve her bir bileşenin tedarikçileridir. • Masaüstü bilgisayar, mobil araçlar– PDA’lar, laptoplar – Sunucular • Yaprak sunucular: ultra ince, raflarda saklanan bilgisayar – Anabilgisayar: ŞEKİL 5-9 • IBM anabilgisayarı, binlerce küçük yaprak bilgisayar kullanma yeteneği – En büyük çip üreticileri: AMD, Intel, IBM – Lider işletmeler: IBM, HP, Dell, Sun Microsystems 21 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 22 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Infrastructure Components Altyapı Bileşenleri YENİYE DOKUNUŞ • İşletim sistemi platformları Etkileşimli Oturumu okuyunuz ve aşağıdaki soruları tartışınız – İşletim sistemi • Sunucu seviyesi: % 75 Windows; % 25 Unix ya da Linux • Kullanıcı seviyesi: – % 90 Microsoft Windows (XP, 2000, CE, gibi) – El cihazları işletim sistemi (Android, iPhone işletim sistemi ) – Bulut bilgi işlem işletim sistemi (Google - Chrome işletim sistemi) • Kurumsal yazılım uygulamaları – Kurumsal uygulama sağlayacıları: SAP ve Oracle – Arayazılım sağlayacıları: BEA 23 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 • Çoklu dokunuş teknolojisi hangi problemleri çözmüştür? • Çoklu dokunuş ara yüzlerinin avantaj ve dezavantajları nelerdir? Nasıl kullanılır? Açıklayınız. • Çoklu dokunuş ara yüzünden faydalanan üç tane iş uygulaması tanımlayınız. • Eğer siz veya işletmeniz çoklu dokunuş ara yüzü sistemi veya bilgisayarı kullanmayı düşünüyorsanız, hangi yönetim, örgüt ve teknoloji sorunları ele alınmalıdır? 24 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 4 11/12/2014 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Altyapı Bileşenleri Altyapı Bileşenleri • Veri yönetimi ve depolama • Ağ/telekomünikasyon platformları – Telekomünikasyon hizmeti • Telekomünikasyon, kablo, telefon işletmelerinin ses hatları ve internet erişim ücreti • AT&T, Verizon – Ağ işletim sistemleri: • Windows Server, Novell, Linux, Unix – Ağ donanım sağlayıcılar: • Cisco, Alcatel-Lucent, Nortel, Juniper Networks – Veritabanı yazılımı: • IBM (DB2), Oracle, Microsoft (SQL Server), Sybase (Adaptive Server Enterprise), MySQL – Fiziksel veri depolama: • EMC Corp (büyük-ölçekli sistemler), Seagate, Maxtor, Western Digital – Depolama alanı ağları (DAA): • Depolama için ayrılmış bir yüksek hızlı ağ üzerinde birden fazla depolama aygıtlarına bağlanmaktadır 25 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 26 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Altyapı Bileşenleri Altyapı Bileşenleri • Danışmanlık ve sistem bütünleştirme hizmetleri • Internet platformları – Donanım, yazılım, web barındırma hizmeti, (Web hosting hizmeti dahil) intranets, extranets – Internet sunucu bilgisayar pazarı: Dell, HP/Compaq, IBM – Web yazılım uygulama/geliştirme araçları: Microsoft (FrontPage, .NET) IBM (WebSphere) Sun (Java), bağımsız yazılım geliştiriciler: Adobe, RealMedia 27 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 – Büyük bir işletmenin bile personel, yetenek, bütçe, ya da tüm ET altyapısını toparlamak ve oluşturmak için gerekli kaynakları yoktur. – Yazılım bütünleştirmesi: Yeni altyapının eski sistemlerle çalışmasını sağlama – Miras kalan sistemler: Ana bilgisayarlar için yaratılmış, yenilenmesi ve yeniden tasarlanması yüksek maliyetli olabilecek hareket işleme sistemleridir. – Accenture, IBM Küresel Hizmetler, EDS, Infosys, Wipro 28 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri • Şebeke bilgi işlem • Gelişmekte olan mobil dijital platform – Cep telefonu, akıllı telefonlar (BlackBerry, iPhone) • Veri transferi, internette gezinme, e-posta ve anlık mesajlaşma – Netbooklar: • Kablosuz iletişim ve temel bilgi işlem görevleri için optimize edilmiş küçük, daha ucuz ve hafif kısmi dizüstü bilgisayarlar – Tabletler (iPad) – Dijital e-kitap okuyucu (Kindle) 29 BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 – Sanal süper bilgisayar yaratmak amacıyla coğrafi olarak birbirlerinden uzak olan bilgisayarların tek bir ağ üzerinden işlem güçlerinin birleştirilmesidir – Maliyet tasarrufu, hız ve çeviklik sağlar • Sanallaştırma – Tek bir fiziksel kaynağın (sunucu veya depolama aygıtları gibi) kullanıcıya birden çok mantıksal kaynak olarak görünmesine olanak verir (Örneğin, bir sunucu veya ana bilgisayarın farklı makineler olarak hareket ederek birçok farklı işletim sistemini aynı anda çalıştırabilmesi). – Donanım ve güç harcamalarını azaltır – Donanım yönetimi merkezileşir 30 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 5 11/12/2014 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri • Yeşil bilgi işlem • Bulut bilgi işlem – İhtiyaç duyulan kaynağın fiziksel konumuna veya kullanıcıların kendi konumlarına bağlı kalmaksızın kullanıcıların elde etmesine imkân tanır • Bir hizmet olarak altyapı • Bir hizmet olarak platform • Bir hizmet olarak yazılım – Bulut kamu veya özel olabilir – İşletmelerin ET yatırımlarının en aza indirgenmesine imkan verir – Sakıncaları: güvenlik ve güvenilebilirlik 31 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 – Bilgisayarlar, sunucular ve bunlarla ilgili monitör, yazıcı, depolama aygıtları, ağ ve iletişim sistemleri gibi araçların tasarımı, üretimi, kullanımı ve atılmasının çevre üzerindeki etkisini en aza indirmeyi pratik ve teknolojik olarak ifade eder • Otonom bilgi işlem – kendi kendilerini yapılandıran, optimize eden ve ayarlayan, bozulduğu zaman kendilerini onaran ve dışarıdaki davetsiz misafirlere ve kendine zarar vermeye karşın kendilerini korumak için geliştirilmiş endüstri çapında bir çabadır – Otomatik virüs güncelleme yazılımları gibi; Apple ve Microsoft ikisi de otomatik güncelleme kullanır • Yüksek performans ve güç tasarruflu işlemciler – Çok çekirdekli işlemci 32 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri YEŞİL BİLGİ İŞLEM İŞLETME İÇİN İYİ MİDİR? Etkileşimli Oturumu okuyunuz ve aşağıdaki soruları tartışınız • Linux ve açık kaynak yazılımlar – Açık kaynak yazılım: dünya çapında yüz binlerce programcı bir topluluk tarafından üretilmiştir – Linux: Açık kaynak kodlu işletim sistemi • Veri merkezi enerji tüketiminin neden olduğu iş ve sosyal sorunlar nelerdir? • Bu sorunlar için ne gibi çözümler mevcuttur? Hangileri çevre dostudur? • Web için yazılımlar – Java: • Nesne-tabanlı programlama dili • İşletim sistemi, bağımsız işlemci • Bu çözümlerin işletmeye faydaları ve maliyetleri nelerdir? – Ajax • Asenkron JavaScript ve XML • bir istemci ve sunucuya sayfanın yeniden yüklenmesine gerek kalmadan küçük değişiklikler yapma imkânı sağlar • Tüm işletmeler yeşil bilgi işlem (çevreci bilgi işlem)’e doğru hareket etmeli midir? Neden? 33 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 34 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri • Hizmet odaklı mimari (SOA) • Web Hizmetleri – Web standartları ve dilleri kullanarak veri değişimi sağlayan yazılım bileşenleri – XML: Genişletilebilir İşaretleme Dili – Birbirleriyle haberleşen çalışan yazılım uygulamaları oluşturmak için kendi kendine yeten hizmetler grubudur – Yazılım geliştiriciler bu hizmetleri gerektiğinde diğer uygulamaları bir araya getirerek diğer birleşmelerle yeniden kullanır • HTML’den daha güçlü ve esnek • Etiketleme bilgisayarlara otomatik veri işleme izni verir – SOAP: Basit Nesne Erişim Protokolü • veri ve talimatların birinden diğerine aktarılmasını sağlayan uygulamalarda mesajların yapılandırılması için bir dizi kurallardır • Örnek: Bir işletmede basılı fatura hesaplama ve gönderme için “fatura hizmeti”. – WSDL: Web Hizmetleri Tanımlama Dili • Web hizmet ve yeteneklerinin tanımlandığı çerçevedir – Dollar Rent A Car – UDDI: Evrensel Açıklama, Keşif ve Bütünleştirme • Southwest Havayolu’nun web sayfası kullanılarak çevirimiçi rezervasyonu yapılabilmesi • Web hizmetleri dizini 35 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 36 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 6 11/12/2014 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri DOLLAR WEB SERVİSLERİNİ KULLANARAK NASIL ARABA KİRALIYOR • Dış kaynak yazılımı ve bulut hizmetleri – Yazılım için üç dış kaynak: 1. Yazılım paketleri ve kurumsal yazılım 2. Dış kaynak yazılım – İç: » Öncelikle arayazılım için entegrasyon hizmeti ve yazılım desteği – Denizaşırı: » Dış kaynaklı yeni programlar artmasına rağmen öncelikle alt düzey bakım, veri girişi ve çağrı merkezi operasyonları ŞEKİL 5-10 Dollar Rent A Car, diğer işletmelerin enformasyon sistemleri ile “konuşmak” için standart bir ara katman yazılımı ile Web hizmetlerini kullanır. Dollar Rent A Car, diğer işletmelerin enformasyon sistemlerine bağlanma işini, her işletme sistemleri için ayrı bir bağlantı kurmak zorunda kalmadan buradaki bir dizi Web hizmetlerini kullanarak yapabilmektedir. 37 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 38 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri • Dış kaynak yazılımı ve bulut hizmetleri (devam) 3. Bulut tabanlı yazılım hizmeti • Hizmet olarak yazılım (SaaS) • İnternet üzerinden web tarayıcısı ile ulaşılır • bireyler ve küçük işletmeler için ücretsiz veya düşük maliyetli araçlara ek olarak, kurumsal yazılım ve diğer karmaşık işletme fonksiyonları, büyük ticari yazılım satıcıları hizmetleri • Kullanıcı her alışveriş veya abonelik için ödeme yapar • Örneğin: Salesforce.com • Hizmet Seviyesi Anlaşması (HSA): servis sağlayıcılarla yapılan resmi anlaşma 39 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İŞLETME YAZILIMININ DEĞİŞEN KAYNAKLARI 2010 yılında, ABD işletmeleri yazılım için 291 milyar USD üzerinde harcama yapacaktır. Bunun yaklaşık yüzde 40’ı (116 milyar USD) ya kurumsal yazılım satıcılarının sattığı işletme çapında uygulamalar ya da bireysel başvurularla hizmet sağlayıcının kiraladığı veya sattığı yazılım modülleri işletme dışından kaynaklarla karşılanmış olacaktır. Başka bir yüzde 10 (29 milyar USD) yazılım hizmeti satıcılarına çevrimiçi bulut tabanlı bir hizmet olarak harcanmaktadır. ŞEKİL 5-11 40 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri Yönetim Konuları • Dış kaynak yazılımı ve bulut hizmetleri (devam) • Platform ve altyapı değişimi ile başa çıkmak – Mashup • iki veya daha fazla çevrimiçi uygulamanın birleştirilmesi (Google Maps) – İşletme büyüdükçe veya küçüldükçe ET esnek ve ölçeklendirilebilir olmalıdır – Ölçeklendirme: • çok sayıda kullanıcıya bir bilgisayar, ürün ya da sistemi bozulmadan hizmeti genişleterek sunabilme yeteneği – Mobil bilgi işlem ve bulut bilgi işlem için • Yeni politika ve yöntemlere gereksinim • Bilgi işlem çalışması ve yazılım ihtiyacının karşılanması için sözleşmeye dayalı anlaşma – Uygulamalar • internet üzerinden dağıtılan ve bilgisayarınızda veya cep telefonunuzda internet ile çalışan küçük yazılım parçalarıdır – iPhone, BlackBerry, Android • Genellikle internet üzerinden dağıtılır 41 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 42 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 7 11/12/2014 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Yönetim Konuları Yönetim Konuları • Akıllı altyapı yaptırımları yapma • Yönetim ve Yönetişim – Teknoloji Varlıklarına Toplam Sahip Olma Maliyeti – ET altyapısını kim kontrol ediyor? – ET bölümü nasıl örgütlenmeli? • Kira – satın alma – Toplam sahip olma maliyeti (TCO) • Merkezi • Doğrudan ve dolaylı maliyetlerin analizi • Donanım ve yazılım satın alma maliyetleri hesabı TCO’da sadece yaklaşık yüzde 20’dir • Diğer maliyetler: Kurulum, eğitim, destek, çalışmama süresi, altyapı, mekan ve enerji • TCO bulut bilgi işlem kullanılarak, donanım ve yazılım kaynaklarında daha çok merkezileşme ve standartlaşma ile azaltılabilir – Merkezi ET bölümü karar alır • Merkezsiz – ET iş bölümleri kendi kararlarını alırlar – Altyapı harcamaları iş birimleri arasında nasıl tahsis edilecektir? 43 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 44 Yönetim Bilişim Sistemleri Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER BÖLÜM 5: ENFORMASYON TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI VE GELİŞMEKTE OLAN TEKNOLOJİLER Yönetim Konuları Yönetim Konuları İŞLETME YAZILIMININ DEĞİŞEN KAYNAKLARI • ET Altyapı yatırımı için rekabeti etkileyen güçler modeli 1. 2. 3. 4. 5. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşletmenizin hizmetleri için piyasa talebi İşletmenizin iş stratejisi İşletmenizin ET stratejisi, altyapısı ve maliyeti ET değerlendirmesi Rakip işletme hizmetleri 6. Rakip işletme ET altyapı yatırımları ŞEKİL 5-12 45 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 46 “İşletmemizin ET altyapısına ne kadar harcaması gerekir?” sorusunu yanıtlamak için altı faktörü kullanabilirsiniz. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. Printed in the United States of America. Copyright © 2011 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall 47 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 8