UYUŞTURUCU MADDELER VE BAĞIMLILIK
EĞİTİM PAKETİ
GENÇLİK ANKETİ
Bu araştırma, Özel Okullar Derneği ve Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi
Alkol Madde Araştırma Tedavi Merkezi (AMATEM) ortaklığıyla hazırlanmış,
İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğünün katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.
UYUŞTURUCU MADDELER VE BAĞIMLILIK EĞİTİM PAKETİ
BAŞKANLIK
Dündar UÇAR
Doç. Dr. Arif VERİMLİ
Doç. Dr. Duran ÇAKMAK
PROJE
Özel Okullar Derneği Başkanı
Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Ha.stanesi Başhekimi
AMATEM.Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları hastanesi
KOORDİNATÖRÜ
Dr. Kültegin ÖGEL
AMATEM, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi
PROJE YÜRÜTME KURULU
Dr. Defne TAMAR
Cem GÜLAN
Erkan UÇAR
Psk. JüUdeARAL
KATKIDA
AMATEM, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi
Özel Okullar Derneği Genel Sekreteri
Boğaziçi Lisesi Rehberlik Öğretmeni
AMATEM, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi
BULUNANLAR
Neylan ÖZDEMİR
Nuray ÜLKÜSEL
Bayram SAKIN
Sibel Bilal KARMAN
Mirican KAYA
Deniz Albayrak KAYMAK
Fatma BAUDOUIN
Nilgün SAĞLAM
(Robert Lisesi rehberlik öğretmeni)
(St. Joseph Lisesi rehberlik öğretmeni)
(Özel Ortadoğu Lisesi rehberlik öğretmeni)
(S & R Halk Sağlığı Eğitim Kurumu, sosyal çalışmacı, Paris)
(DURAK Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi, psikoterapist, Berlin)
(Boğaziçi Üniversitesi, Rehberhk ve Danışmanlık Bölümü Öğretim
görevlisi)
(Ottowa Royal Hospital, Madde Bağımlılığı Uzmanı, Kanada)
(St. Benoit Lisesi rehberlik öğretmeni)
VİDEO YAPIM
TV ART
İLETİŞİM
ÖZEL OKULLAR DERNEĞİ (0216) 456 17 00
AMATEM
(0212) 660 00 26
Bütün hakları saklıdır. Bu paket, uygulama konusunda gerekli eğilimi almamış kişilerce kullanılamaz.
İzin istendiği takdirde bir kısmı çoğaltılabilinir.
Bu eğitim paketi ÜTOPYA (Uyuşturucuya Karşı Toplumsal Yaygın Mücadele) programı ilkeleri doğrultusunda hazırlanmıştır.
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ VE YÖNTEM
5
BULGULAR
6
1. ÇALIŞMAYA KATILAN ÖĞRENCİLERİN ÖZELLİKLERİ
6
2. ÖĞRENCİLERİN OKUL İLE İLİŞKİLERİ
6
3. SİGARA KULLANIMI
7
4. ALKOL KULLANIMI
8
5. ZARARLI ALIŞKANLIKLAR
9
6. UYUŞTURUCUYA KARŞI TUTUMLAR
12
7. UYUŞTURUCU MADDE KULLANIMININ SIKLIĞI
17
8. AİLEDE MADDE KULLANIMI
18
9. HAYATLARI BOYUNCA HERHANGİ BİR UYUŞTURUCU
MADDEYİ DENEYENLERE AİT VERİLER
19
10. HAYATLARI BOYUNCA HERHANGİ BİR UYUŞTURUCU
MADDEYİ DENEYENLERİN KENDİLERİNE AİT
DEĞERLENDİRMELERİ
11. ESRAR KULLANANLAR
20
22
11 a. Genel özellikler
23
11b. Esrar kullanımı ve okul madde ilişkisi
26
1 Ic. Esrar kullanımı, anne baba özellikleri ve ilişkiler
27
1 İd. Esrar kullanımı ve ailede madde kullanım öyküsü
29
İle. Esrar deneyenler sigara ve alkol kullanım ilişkisi
30
SONUÇ
31
Bu anket çalışması AMATEM ve Özel Okullar Derneği işbirliği ile hazırlanan
"Uyuşturucu Maddeler ve Bağımlılık Eğitim Paketi" kapsamında yürütülmüştür.
Araştırma, bu eğitim paketi için gerekli olan temel verileri sağlamak amacı ile
düzenlenmiştir. Elde edilen bulgularm ışığında eğitim paketi oluşturulmuştur.
Eğitim 1998 yılı içinde başlayacaktır.
Anket Çalışması 1996 yılı Mayıs ayında düzenlenmiştir. Anket sorulan 1991 yılında
uygulanan bir anket çalışmasından, 1995 yılında yapılan Avrupa Okul Projesi
(ESPAD) çalışması sorularından. Sağlık Bakanlığının Türkiye çapında uyguladığı
formdan ve Michigan Üniversitesinin düzenlediği sorulardan oluşturulmuştur.
Oluşturulan anket bir grup öğrenciye uygulanmış, ortaya çıkan sorunlar
değerlendiıilerek soru formu bazı değişimlere uğramıştır. Çalışma sırasında İstanbul
İl Milli Eğitim Müdürlüğünün desteği alınmış ve önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Çalışma İstanbul'daki 62 okulda yürütülmüştür. Bu okullardan 30'u özel liseler,
32'si ise resmi devlet liseleridir.
Anket lise ikinci sınıf öğrencilerine uygulanmıştır. Seçilen okullardaki tüm sınıflar
ve tüm lise iki öğrencileri çahşmaya alınmıştır. Böylece daha geniş bir ömekleme
elde edilmeye çalışılmıştır. Bir hafta içinde çalışma sonuçlanmıştır.
Uygulamayı okullardan seçilen rehberlik öğretmenleri yürütmüştür. Bu öğretmenler
uygulama öncesinde bir eğitimden geçmişlerdir. Anket öncesinde öğretmenler sınıf
öğrencilerine yapılacak anket ile ilgili bilgi vermişlerdir. Anketin amacı anlatılmış,
verecekleri bilgilerin kesinlikle gizli kalacağı vurgulanmıştır. Öğrenciler anketi
tamamladıktan sonra soru ve yanıt formları karışık olarak toplanmış ve merkeze
ulaştırılmıştır.
Yineleyen benzer sorulara farklı yanıtlar verilen, düzmece doldurulduğu saptanan,
anket içinde bulunan bazı tuzak sorulara yanıt verilen formlar değerlendirme dışı
bırakılmıştır.
Toplam 6800 öğrenciye uygulanan anketlerden 5823 adeti geçerli olarak
değerlendirilmiştir. Geçerli anket oranı %85'dir.
Aşağıda veriler sunulurken, anket sırasmda somlan sorunun metni altında yüzdeler
verilmiştir. Bu nedenle, tüm sayıların eğer belirtilmemişse, yüzdeyi gösterdiği
bilinmelidir.
1. ÇALIŞMAYA KATILAN ÖĞRENCİLERİN
ÖZELLİKLERİ
Cinsiyet
Erkek
Kadın
Toplam
n
2965
2858
5823
%
50.9
49.1
100
Anket çalışmasına katılan erkek öğrenci sayısı biraz daha fazla olmakla birlikte,
her iki cins öğrencinin eşit düzeyde temsil edildiği söylenebihr.
Yaşlara göre dağılım
%
15 yaş
16 yaş
17 yaş
18 yaş
19 yaş
20 yaş ve üstü
13.7
37.4
38.2
9.0
1.2
0.4
Beklendiği gibi ankete daha çok 15-17 yaş grubu öğrenciler katılmıştır. 15 yaş
altında hiçbir öğrenci anketi yanıtlamamıştır.
2. ÖĞRENCİLERİN OKUL İLE İLİŞKİLERİ
"Geçtiğimiz yıl boyunca aşağıdakilerden hangisini sıklıkla hissettiniz"
%
Okulda bulunmak hoşuma gitti
Okuldan nefret ettim
Okulu Çok ağır buldum
Okula sevinerek geldim
Yanıt vermeyenler
39.7
15.5
23.7
13.3
7.7
Öğrencilerin yarısı okuldan bulunmaktan mutludur. Geriye kalanlar okulda
bulunmaktan dolayı çok mutlu olmadıklarını bildirmişlerdir.
"Bugüne kadar hiç sınıfta kaldınız mı?"
Hayır
Evet, bir kez
Evet, bir çok kez
Yanıt vermeyenler
%
81.8
9.8
1.7
6.8
Öğrencilerin büyük çoğunluğu bugüne kadar hiç sınıfta kalmamıştır. Birçok kez
sınıta kalan öğrenci sayısı çok düşüktür.
3. SIGARA KULLANıMı
"Son bir ayda ee sıklıkta sigara içtiniz?"
%
Hiç içmedim
Haftada birden az
Günde birden az
Günde 1-5
Günde 6-10
Günde 11-20
Günde 20 den fazla
70.6
7.0
2.8
8.1
5.1
3.7
2.7
Sigarayı yaşam boyu en az birkez deneme oranı %30 civarındadır. Öğrencilerin
üçte ikisi hiç sigara kullanmamıştır Öğrencilerin %19.6'sı ise günde en az bir kez
sigara kullanmaktadır
"Eğer sigara kullanıyor iseniz, bırakmakta hiç zorlandınız mı?"
%
Çok zorlandım
Zorlandım
Zorlanmadım
Hiç zorlanmadım
Sigarayı bırakmayı hiç düşünmedim
11.3
16.8
26.6
30.6
14.8
Sigara kullanan öğrencilerin %28'i sigarayı bırakmakta zorlanıyor. Bir başka
deyişle sigara kullananların üçte biri sigara bağımlısı durumunda.
Sigara kullanım oranının oldukça yüksek olduğu dikkat çekicidir. Özellikle sigara
kullananların üçte birinin sigarayı bırakamadığını bildirmesi, sigara ile mücadele
konusunda okullarımızda bazı etkinliklerin düzenlenmesinin gerekliliğini
göstermektedir.
4. ALKOL KULLANIMI
"Son bir ay içinde kaç kez alkollü bir içecek içtiniz?"
O
1-2
3-5
6-9
10-19
20-30
%
65.8
16.0
7.8
4.8
3.7
1.8
Öğrencilerin üçte ikisi son bir ay içinde alkollü içecek kullanmamıştır.
"Son bir ay içinde alkol kullanma sıklığınız ne kadardı?"
Hiç kullanmadım
İki haftada bir
Haftada bir
Haftada iki kez
Haftada ikiden fazla
Günde bir kez
%
71.6
14.0
6.4
4.2
2.5
1.2
Öğrencilerin %8'i en az haftada iki kez olmak üzere alkollü içecekleri kullanıyor.
"Alkolü bırakmakta zorlandınız mı?"
Alkollü içki kullananların %6.04'ü alkolü bırakmakta zorlandıklannı bildirmişlerdir.
Bir başka deyişle bu öğrenciler bağımlılık düzeyinde alkol kullanmaktadır.
"Eğer alkollü içki kullanmadıysanız, bunun nedeni nedir?"
%
Sağlığa zararlı
Tadını sevmiyorum
İnsanlara verdiği zararları biliyorum
Pahah
Gereksinim duymuyorum
Bağımlılıktan korkuyorum
Etkilerinden hoşlanmıyorum
Çevrem izin vermiyor
Dini inançlarıma aykırı
13.7
29.9
8.9
12.4
3.5
21.8
4.1
2.9
2.7
alkolün sağlığa zararlı olmasının gençler arasında alkol kullanmamayı etkileme
oranı sadece %13 tür Bu nedenle alkolün sağlığa zararlı olduğu biçimindeki
mesajların alkol kullanımı ile mücadelede tek başına yeterli olamayacağı
düşünülebilir. Çevresinin izin vermemesinden dolayı alkol kullanmama oranı ise
çok düşüktür.
''Alkollü içki kullanma nedenleriniz nelerdir?''
%
52.0
4.0
1.3
20.2
3.6
4.4
3.3
4.9
6.3
Eğlenmek
Uyuyabilmek
Denemek
Sinirlendiğim için
Sıkıntıdan
Rahatlamak
S orunlarımdan uzaklaşmak
Arkadaşlarım içtiği için
Kendimi iyi hissetmek
Gençlerin büyük çoğunluğu eğlenmek amacı ile alkol kullanmaktadır. Gençlere
alternatifler yaratılmasının önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır. Alkol kullanma
nedenleri arasında ikinci sırada "sinirlenirini yatıştırmak" gelmektedir. Bu bulgu
alkolün insanı rahatlattığı inancı ile örtüşmektedir.
"Hayatınız boyunca kaç kez sarhoş oldunuz?"
%
O
1-2
3-5
6-9
10-19
20-39
40 ve üstü
69.6
17.6
6.7
2.7
1.7
0.5
1.2
Hayat boyu en az bir kez sarhoş olma oranı %30.4 olarak bulunmuştur. Bu çahşmada
15-17 yaş grubunu değerlendirdiğimiz gözönüne alınacak olursa, gençlerin üçte
birinin en az bir kez sarhoşluğu denemiş olması yüksek bir oran olarak
değerlendirilebilir. Hayatı boyunca bir iki kezden fazla sarhoş olanların oranı %13
civarındadır.
"En son içki içtiğinizde neredeydiniz?9 » !
%
Hiçbir zaman içki içmem
Evdeydim
Başka birisinin evindeydim
Dışarıda (sokak, park, açık hava)
Bar ya da kafe
Diskoda
Lokanta
Diğer
35.4
22.5
9.3
9.1
9.6
5.0
4.0
5.2
Görüldüğü gibi gençlerin büyük çoğunluğu içkiyi evlerinde kullanmaktadır.
5. ZARARLI ALIŞKANLIKLAR
Zararlı alışkanlıklara ilk başlama yaşı
Hiç kullanmadım
11 yaş öncesi
12 yaş öncesi
13 yaş öncesi
14 yaş öncesi
15 yaş öncesi
16 yaş öncesi
Bira
39.6
10.5
9.2
8.4
11.3
12.3
8.7
Sarhoş olmak
73.2
1.6
1.2
2.0
4.5
7.3
10.2
îlk sigara
48.5
9.2
6.2
6.9
10.7
10.4
8.0
Hergün
81.5
0.7
1.0
1.2
3.0
4.8
7.8
İlk birayı içme yaşı 14 yaş öncesine kadar uzanmaktadır. Ancak öğrencilerin %10'u
ilk biralarını 11 yaş öncesinde kullanmıştır. İlk kez sarhoş olma ise büyük oranda
16 yaş öncesindedir.
Sigara kullananların büyük çoğunluğu 13 yaş sonrası kullanmaya başlamıştır.
Hergün sigara içmeye başlama 15 yaş sonrası en üst düzeye ulaşmaktadır.
Bu bulgulara bakarak alkol ve sigara ile ilgili önleme programlarma 14 yaş öncesinde
başlanması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
"Almak istediğiniz taktirde aşağıdaki maddelere ulaşmakta ne kadar zorluk
çekersiniz?"
Bira
Esrar
İmkansız
17.4
Zor
Kolay
76.2
6.4
Bilmiyorum
43.7
14.6
14
27.7
Sakinleştirici
ve yatıştırıcılar
42.0
12.2
17.8
28.0
Kokain
Eroin
Uçucu
maddeler
Ecstc
45.6
14.4
9.8
30.2
46.6
13.7
10.0
30.3
38.7
8.3
29.3
23.7
45.7
13.5
10.0
30.8
Genel olarak öğrencilerin %40'ı uyuşturucu maddeleri bulamayacaklarma
inanmaktadırlar. Uçucu maddeler en kolaylıkla ulaşabileceklerini düşündükleri
maddedir. İkinci sırada ise evde bulunma olasılığı yüksek olan sakinleştirici ve
yatıştırıcı ilaçlar gelmektedir
"Sizce arkadaşlarmızm kaç tanesi aşağıdakileri kullanıyor"
Hiçbiri
10.6
59.4
83.7
91.5
91.2
90.3
Sigara
Haftada en az bir kez sarhoş olan
Esrar
Ecstasy
Eroin
Uçucu madde
Kullananlar var
89.4
40.6
16.3
8.5
8.8
9.7
Gençlerin sadece onda birinin arkadaşları içinde sigara kullanan kişi yoktur Yarıya
yakınının haftada en az bir kez sarhoş olan bir arkadaşları vardır. Esrar ve uçucu
madde kullanan arkadaş sayıları diğer maddeler ile karşılaştırıldığı zaman daha
yüksek orandadır.
Esrar ve uçucu madde kuUammı gençler arasında yüksek oranda çıkmıştır. Arkadaşları
arasında da bu iki madde kullanımının sık olmasının bildirilmesi, bulguları doğrular
gözükmektedir.
"Aşağıdaki maddeleri kullanmanız için size ne kadar ısrar ediliyor"
Sigara
Alkol
Esrar
Hiç
71.1
75.8
96.4
Israr edenler var
28.9
24.2
3.7
Sigara ve alkol, kullanılması için sıklıkla ısrar edilen maddelerdir
6. UYUŞTURUCUYA KARŞI TUTUMLAR
Ankete katılan tüm öğrencilerin uyuşturucu maddelere karşı tutumları bu bölümde
özetlenmeye çalışılmıştır.
"Uyuşturucu maddeler insanı sorunlarından uzaklaştırır"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
59.4
12.1
17.8
6.3
4.4
Öğrencilerin %28.5'i uyuşturucu maddelerin insanları sorunlardan uzaklaştırdığına
inanmakta veya bu konuda bir fikri olmadığını belirtmektedir.
"Uyuşturucu kullanmak toplumdan farklı olmak demektir"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
39.4
16.8
20.9
14.0
8.8
Öğrenciler %22.8 oranında uyuşturucu kulanımını toplumdan farklı olmak olarak
değerlendirmektedir.
"Sorunları olan kişiler uyuşturucu madde kullanmaya daha yatkındır"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
15.6
8.5
16.3
33.8
25.7
Ankete katılanların %59.5'i sorunları olan kişilerin bu maddeleri kullandığına
inanır gözükmektedir. Bu bulgu iki anlama gelebilir. Birincisi sorunları olmayan
insanlar uyuşturucu kullanmazlar. İkincisi uyuşturucu maddeler somnları giderebilir.
"Uyuşturucu kullanan kişiler zayıf iradeye sahip kişilerdir"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
11.8
7.8
16.3
26.3
37.8
Gençlerin büyük çoğunluğu (%64.1) uyuşturucu madde kullanan kişilerin zayıf
iradeli olduğunu düşünmektedir. Bu inanç, kendisini zayıf iradeli olarak
görmeyenlerin uyuşturucu kullanmayı daha kolaylıkla denemesi gibi bir eğilimin
ortaya çıkmasına neden olabilir.
"İnsan uyuşturucu kullanımını denetleyebilir"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
20.8
11.1
32.1
20.1
16.0
Öğrencilerin sadece üçte biri insanların uyuşturucu kullanımını denetleyemeyeceği
inancını taşımaktadır Bir başka deyişle zayıf iradeli insanlar uyuşturucu kullanımını
denetleyemediği için kullanmaktadırlar.
"Uyuşturucu maddeler ile ilgili bilginiz ne kadar?"
%
Tamamen yeterli
Yeterli
Orta
Yetersiz
Çok yetersiz
19.7
29.4
27.9
15.2
7.7
Ankete katılan öğrencilerin büyük çoğunluğu uyuşturucu maddeler ile ilgili
bilgilerinin yeterli olduğunu ileri sürmektedirler
3^^
"Gençlerin uyuşturucu maddeler hakkmda yeterince bilgileri vardır"
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
%
39.1
29.1
18.6
8.9
4.2
Ancak diğer gençlerin bu konuda yeterli bilgilerinin olmadığını düşünmektedirler.
Bir başka deyişle, "ben biliyorum" ama "diğerleri bilmiyor".
Bugüne kadar uyuşturucu ile ilgili bir bilgilendirme toplantısına katıldınız
mı?
%
Evet
Hayır
45.9
54.1
Gençlerin önemli bir kısmı kendjerini bu konuda bilgili sayarken, sadece yarısı
konu ile ilgili bir bilgilendirme toplantısına katılmıştır.
"Bir arkadaşım uyuşturucu kullansa ben ona yardımcı olabilirim"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
13.5
6.2
30.6
24.8
24.9
Öğrencilerin yarısı uyuşturucu madde kullanan arkadaşlarına yardımcı
olabileceklerine inanmaktadır. Halbuki, uyuşturucu madde kullanan biri ile yakın
ilişkiler kurmak, kişinin kendisi için bir risk faktörüdür.
"Uyuşturucu maddelerin etkilerinin ne olduğunu merak ediyorum"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
47.7
15.4
17.2
11.8
7.9
"Uyuşturucu kullanan insanlardan hoşlanmıyorum"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
14.3
11.1
19.0
20.4
35.3
"Uyuşturucu kullananları nasıl tanımlardınız?"
%
Psikopat
Yardıma muhtaç
Suçlu
Mutlu
Özgür
10.4
69.1
3.8
7
15.9
Büyük çoğunluğu madde kullananlara acımaktadır. Öte yandan dörtte bire yakını
onları tanımlarken "mutlu ve özgür" terimlerini kullanmıştır.
Kimler uyuşturucu madde bağımhsı olabilir?
%
Zenginler
Sorunları olan insanlar
Kötü eğitilmiş insanlar
Sokak çocukları
Herkes
Yanıtsız
6.9
21.1
18,3
3.8
36.4
13.5
Sadece %36 oranında "herkes uyuşturucu madde bağımhsı olabilir" yanıtı alınmıştır.
"Uyuşturucu madde kullandığında kişi daha cesur olur"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
52.5
11.7
21.2
8.6
5.9
''Bir kez uyuşturucu kullanmaktan birşey çıkmaz"
%
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
63.0
14.8
14.0
4.6
3.7
"Benim iradem güçlü olduğu için uyuşturucu kullansam dahi bağımlı olmam"
Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum
Bilmiyorum
Katılıyorum
Tamamen katılıyorum
%
50.8
16.3
21.7
5.6
5.5
"Uyuşturucu maddeler ile ilgili olarak basında yeralan bilgiler sizi nasıl
etkiliyor?"
%
Merakımı azaltıyor
Merakımı etkilemiyor
Merakımı artırıyor
59.7
31.7
8,6
Gençler basında yeralan haberlerin meraklarını azalttığını ileri sürmüşlerdir.
7. UYUŞTURUCU MADDE KULLANIMININ
SIKLIĞI
Hayat boyu madde kullanım oranı
Kullanmadım
1-2 kez
3-5 kez
6-9 kez
10-19 kez
20-39 kez
40 veya daha fazla
Esrar
%
95.8
2.1
0.6
0.6
0.2
0.2
0.5
Uçucu
Madde
%
96
2.7
.8
.4
.2
.2
.3
Sakinleştirici ve
Yatıştırıcılar
%
95.0
2.5
1.0
.6
.3
.2
.5
Eroin
%
99,3
0,3
0,2
0,1
0,1
O
O
Hayat boyu en az bir kez
esrar kullananların oranı
uçucu madde kullananların oranı
eroin kullananların oranı
sakinleştirici ve yatıştırıcılan kullananların oranı
olarak saptanmıştır.
%4.2
%4
%0.7
%5
1995 yıhnda yine lise öğrencileri arasında yapılan araştırmada, esrar kullanma
oranı %4, uçucu madde kullanma oram ise %3.8 olarak bulunmuştur. Bir yıl sonra
bu maddeleri deneyenlerin oranında bir artış gözlenmektedir.
KOKAIN
%
Kullanmadım
1-2 kez
3-5 kez
6-9 kez
10-19 kez
20-39 kez
40 veya daha. fazla
99.2
0.5
0.1
0
0.1
0
0.1
ECSTASY
%
AMFETAMIN
%
LSD
%
99.1
0.5
0.1
0
0.1
0.1
0
99.6
0.2
0.1
0
0
0
0
99.5
0.3
0.1
0.1
0
0
0
Hayat boyu en az bir kez
kokain kullanların oranı
ecstasy kullananların oranı
amfetamin kullananların oranı
LSD kullananların oranı
olarak bulunmuştur.
%0.8
%0.9
%0.4
%0.5
"Hayatınız boyunca eroini hiç enjeksiyon yolu ile kullandınız mı?"
%
Kullanmadım
Evet birkez
Evet ara sıra
Evet düzenli olarak
81.4
9.8
4.9
3.8
Eroin kullananların beşte biri enjeksiyon ile eroin kullanımını denemişlerdir.
8. AİLEDE MADDE KULLANIMI
"Ailenizde sigara içen kimse var mı?"
%
Evet
74.2
Hayır
25.8
Gençlerin ailelerinin dörtteüçünde sigara kullanan vardır. Bu oldukça yüksek bir
orandır.
"Eğer ailenizde alkol içen kimse varsa, kendisinin alkol içme sıklığı nedir?"
%
Çok seyrek
34.6
Seyrek
20.3
Bazen
28.0
Sık sık
11.5
Çok sık
5.5
"Ailenizde esrar kullanan kimse var mı?"
%
Evet
4.6
Hayır
95.4
Ailesinde esrar kullananların varlığı, esrar kullanım oranı ile benzerdir.
"Ailenizde eroin kokain gibi maddeleri kullanan kişi var mı?"
%
Evet
Hayır
4.4
95.6
9. HAYATLARı BOYUNCA H E R H A N G I BIR
UYUŞTURUCU MADDEYI DENEYENLERE AIT
VERILER
"Eğer bugüne kadar kullandıysanız ilk olarak hangi madddeyi denediniz?''
%
Sakinleştirici veya yatıştırıcı maddeler 37.1
Esrar
49.3
LSD
3.1
Crack
4.2
Kokain
1.4
Ecstasy
3.8
Eroin
1.0
Hayatları boyunca herhangi bir maddeyi en az bir kez deneyenlerin yarıya yakını
ilk olarak esrar kullanmışlardır. İkinci sırada sakinleştirici ilaçlar (diazem vb)
gelmektedir.
"Denediğiniz bu maddeyi nereden buldunuz?"
Ağabeyim ya da ablamdan
Benden yaşça büyük bir arkadaşdan
Benim yaşlarımda ya da daha küçük bir arkadaşdan
Bildiğim fakat kişisel olarak tanımadığım bir kişiden
Bir yabancıdan
Bir grup arkadaş tarafından paylaşıldı
Bir arkadaştan satın aldım
Bildiğim fakat tanımadığım bir kişiden aldım
%
43.9
3.1
17.6
14.0
2.1
0.8
14.7
2.8
Aile içinden bir üye tarafından maddenin verilmesi oldukça sıktır. Bunun dışında
birçoğu arkadaşlarından maddeyi temin etmektedir. Ancak dikkat çekici bir nokta
tanımadıkları bir kişiden, yani bir yabancıdan madde alanların oranının düşük
olmasıdır.
10. HAYATLARı B O Y U N C A H E R H A N G I BIR
UYUŞTURUCU MADDEYI DENEYENLERIN
KENDILERINE AIT DEĞERLENDIRMELERI
Katılmıyorum
Çoğunlukla kendimi yanlız hissederim
Kullanmamış
Kullanmış
Yardım istediğim zaman yanımda çoğu zaman
birini bulabilirim
Kullanmamış
Kullanmış
Tehlikeli şeyleri yapmaktan her zaman çekinirim***
Kullanmamış
Kullanmış
Kendimi olayların dışında kalmış hissediyorum
Kullanmamış
Kullanmış
Herzaman daha iyi arkadaşlarım olsun istemişimdir*^
Kullanmamış
Kullanmış
Birlikte olabileceğim arkadaş sayısı azdır**
Kullanmamış
Kullanmış
Ben Çevrem tarafından sevilen bir insanım
Kullanmamış
Kullanmış
Kendimi şanssız biri olarak görüyorum
Kullanmamış
Kullanmış
Kendimi seviyorum***
Kullanmamış
Kullanmış
Hayat bana sıklıkla anlamsız geliyor***
Kullanmamış
Kullanmış
Diğer insanlar ile aynı değerdeyim
Kullanmamış
Kullanmış
Kendim ile övünecek birşey yapmadım
Kullanmamış
Kullanmış
En az diğer insanlar kadar başarılıyım*
Kullanmamış
Kullanmış
Gelecek umutsuz gözüküyor***
Kullanmamış
Kullanmış
Kendimi denemekten ve riskli şeyler yapmaktan hoşl
Kullanmamış
Kullanmış
* p <0.05,
p <0.01, *** p <0.001
Yanıtsız
Katılıyorum
52.3
48.1
20.1
21
27.6
30.9
19.6
21.6
15.7
16.5
64.7
61.9
39.6
47.5
19.5
18
40.9
34.5
60.5
58.5
21.2
22.9
18.3
18.6
39
39.3
8.1
11
53
49.7
60.1
57.3
7.6
10.6
32.2
32.1
6.6
7.0
29.2
28.0
64.2
65
50.5
48.7
20.3
23.2
29.2
28.1
12.2
15.7
15.8
18.3
72.0
66
55.3
47.5
16.7
17.3
28
35.3
35
37.3
23.6
22.5
41.3
40.2
63.7
60.9
16.6
16.6
19.6
22.5
11.7
13.8
17
19.4
71.3
66.8
65.7
58.6
19.1
22.4
15.2
19
27.3
25
18.1
15.4
54.6
59.5
Yukandaki tablo değerlendirilecek olursa daha önce herhangi bir uyuşturucu madde
deneyenler,
• tehlikeli şeyleri yapmaktan denemeyenlere göre daha fazla hoşlanıyorlar.
• hayatı daha anlamsız buluyor
• arkadaş çevrelerinden daha memnun
• kendilerini daha az seviyorlar
• kendilerini diğer insanlara göre daha az başarıh buluyor
• gelecekten daha umutsuzlar
• kendilerini denemekten ve riskli şeyler yapmaktan hoşlanıyorlar
Umutsuzluk temel olarak alındığında aşağıdaki tablo bize daha ayrıntılı bilgi
verebilecektir.
Daha iyi olacak
Dünyanın durumu
Kullanmamış
Kullanmış
Türkiye'nin durumu
Kullanmamış
Kullanmış
Kendi yaşantınız***
Kullanmamış
Kullanmış
Değişmeyecek
Daha kötü olacak
29.4
28.3
25.9
25.1
44.7
46.5
32.3
28.5
24.8
27
42.9
44.4
76.7
71.1
17.5
16.3
5.8
12.5
p<0.001
Yukarıdaki tablodan anlaşılacağı gibi, uyuşturucu madde deneyenlerin dış dünyaya
karşı bakış açılan, denemeyenlere göre önemli bir farklılık göstermezken, kendilerine
bakışları daha olumsuzdur.
Dinsel uğraşlar
"Din sizin hayatınızda ne kadar önemli?"
Kullanmamış
Kullanmış
Hiç
8.4
14.1
Biraz
15.5
19.1
Önemli
33.1
27.6
Çok önemli
43.1
39.1
Bazen
36.7
34.7
Düzensiz
36.9
32.6
Düzenli
11.2
11.9
"İbadet ediyor musunuz?"
Kullanmamış
Kullanmış
Hiç
15.1
20.8
Ki kare=17.48, SD=3, p <0.0001
"Dine inanıyormusunuz?"
Kullanmamış
Kullanmış
Tamamen
77.7
64.9
Kısmen
13.2
18
İnanmıyorum
5.9
8.4
Hiç inanmıyorum
3.1
8.7
Ki kare=81.4, S D - 3 , p <0.0001
Daha önce madde deneyenlerin dinsel uğraşlarının, denemeyenlere göre daha
düşük olduğu söylenebilir. Ancak bu kişilerin madde denemeden önce dinsel
düşüncelerinin ne olduğunu söylemek bu bulgular ile olanaksızdır.
Hayat boyu en az bir kez esrar kullanımı bu çalışmada uyuşturucu madde kullanımı
için bir risk faktörü olarak ele alınmıştır. Çünkü bu gençler yasak bir madde olan
esrara ulaşabilmişlerdir. Kendileri için bir "tabu" olan uyuşturucu bir maddeyi en
az bir kez dahi olsa kullanmışlardır Öte yandan bilmekteyiz ki. esrar bir "kapı"
maddesidir.
Bu nedenle esrar kullananlar ile kullanmayanların karşılaştırılması bize uyuşturucu
kullanımı açısından risk altında olan grup hakkında önemli ipuçları verecektir
İla. Genel özellikler
Cinsiyet
Erkek
Kadın
Toplam
N
152
70
222
%
68.3
31.7
100
Erkekler arasında esrar deneme oranının daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu
bulgu Türkiyeide daha önce yapılmış çalışmalar ve dünya literatürü ile uygunluk
göstermektedir.
"İlk olarak esrar kullanma nedeniniz neydi?"
%
Eğlenmek için
Uyuyabilmek için
Merak için
Sinirlendiği için
Sıkıntıdan
Denemek için
Rahatlamak için
S orunlardan uzaklaşmak için
Arkadaşları içtiği için
5.4
3.6
23.2
21.4
5.4
5.4
25.0
1.8
8.9
En sıklıkla rahatlamak amacı ile kullandıklarını belirtmişlerdir. Daha sonra ise
merak ve sinirlerini yatıştırmak için kullanmışlardır. Burada rahatlamaktan ne
anlaşıldığı büyük önem taşımaktadır. Ancak gençlerin rahatlamak için esrarı yararlı
bir ajan olarak değerlendirmeleri dikkat çekicidir.
"Esrarı bırakmak veya kullandığınız miktarı azaltmakta zorlandınız mı?"
Esrarı kullandığı dönem içinde bırakmakta veya miktarını azaltmakta zorlananların
oranı %27.6 olarak belirtilmiştir. Bir başka deyişle esrar kullananların üçte biri
esrarı daha uzun süre kullanmakta ve bağımlı olabilecek düzeye ulaşmaktadır.
Uyuşturucu maddeler hakkında inançlar
Aşağıda yeralan tabloda (+) işareti esrar deneyenleri, (-) işareti ise bugüne kadar
hiç esrar denemeyenleri göstermektedir.
İnşam rahatlatır
Sağlığa zararlıdır
Sorunlardan uzaklaştırır
Eğlencelidir
Kontrolü kaybettirir
Cesaret verir
Katılmıyorum
+
34.8
72.0
21.2
17.1
43.0
72.5
32.5
72.2
18.8
21.1
34.8
64.8
Bilmiyorum
+
10.8
15.3
6.6
2.4
17.5
15.5
16.2
17.1
9.7
7.6
15.2
17.6
Katılıyorum
+
54.4
12.7
72.2
80.5
39.5
12.1
51.3
10.8
71.5
71.2
50.0
17.6
Esrarı deneyen beş gençten biri esrarın sağlığa zararlı olmadığını düşünmektedir.
Bu inanç, bu kişilerin esrar kullanmaya devam edeceklerini göstermektedir. Öte
yandan esrar deneyenlerin dörtte üçü sağlığa zararlı olduğuna inanmaktadır. Ancak
bu kişiler sağlığa zararlı olduğunu bilmelerine rağmen esrar kullanmışlardır.
Esrar kullanların yarısı esrar kullanmanın eğlenceli olduğunu da belirtmişlerdir.
"Aşağıdaki etkenlerin esrar kullanmaya başlamada önemi nedir?"
Okul idaresinin zayıf olmasının payı var
Polisin sıkı davranması kullanmayı etkilemiyor
Ailenin sıkı davransaydı kullanmazdım
Konu hakkında bilgili olsam kullanmazdım
Bir kez denemekten hiçbir zaman kaçmmazdım
Kullanmamda ailem ile olan ilişkilerim belirleyiciydi
Katılmıyorum
69.7
30.6
73.4
75.0
23.0
60.2
Bilmiyorum
12.6
16.8
11.8
14.9
13.2
19.3
Katılıyorum
17.7
52.6
14.8
10.2
62.9
20.5
Yukarıda yeralan bulgulardan en önemlisi, esrar kullanan gençlerin büyük
çoğunluğunun esrarı denemekten hiçbir zaman kaçınmayacaklarını belirtmeleridir.
Kullanan gençler aile ile olan ilişkilerinin kullanmada ciddi bir etken olarak
belirlemezken, konu hakkında bilgili olmanın da kendilerini esrar kullanmaktan
alıkoyamayacağım belirtmişlerdir.
Kullanan gençlerin yansı polisin sıkı önlemler almasının kullanımı engellemeyeceği
görüşündedir. Bu bulgular önleme programları için değerli bir veri olup, buna
yönelik önlemler alınması gereklidir.
"Esrarı nerede kullandınız?"
Evde
Arkadaşının evinde
Okulda
Okul yakınında
Arabada
Partide
Gezme sırasında
Hiç
67.9
54.6
72.1
76.0
72.0
65.7
65.7
1-2 kez
15.0
24.0
13.7
11.7
13.7
16.6
19.3
3-5 kez
6.2
11.5
6.6
4.5
6.0
7.7
8.3
6 veya daha fazla
10.9
9.8
7.7
7.8
8.2
9.9
6.6
Gençlerin esrarı sıklıkla arkadaşlarının evinde kullandıkları görülmektedir. Daha
sonra ise parti ve gezme sırasında kullanma gelmektedir. Okul ise kullanım için
en az sıklıkla tercih edilen mekandır.
"Esrar içmeniz için size ısrar ediliyor mu?"
%
66.3
19.6
10.6
3.5
Hiç
Çok az
Biraz
Çok fazla
Yüzde otuza varan oranda esrar kullanmaları konusunda ısrar edildiği gözlenmektedir.
Bu noktada gençlere baskılara karşı koyabilme yetisinin kazandırılması önem
kazanmaktadır.
"Diğer uyuşturucuları kullanmanız için bir ısrar var mı?"
Kullanan
81.7
8.6
6.1
3.6
Hiç
Çok az
Biraz
Çok fazla
Kullanmayan
98.0
0.9
0.4
0.6
Esrar kullanmayan gençlere diğer uyuşturucu maddeleri kullanmaları için ısrar
çok düşük oranda iken, esrar kullanan gençler için bu oran oldukça yüksektir. Esrar
kullanmanın diğer uyuşturucu madde kullanımı için bir risk olduğunu bu bulgu
vurgulamaktadır.
Esrar kullanan ve kullanmayanlarda eroin deneme
Kullanmayanlar
Kullananlar
Eroin denememiş
99.8
74.6
X^=1059.4, sd=6,p<0.001
Eroin denemiş
0.2
25.4
Esrar deneyenler, denemeyenlere göre daha yüksek oranda en az bir kez eroin
kullanmışlardır. Bu bulgu esrarın bir "kapı" maddesi olduğunu doğrulamaktadır.
Esrar kullananlarda hap kullanımı
Hap kullanmamış
96.7
58.3
Kullanmayanlar
Kullananlar
Hap kullanmış
3.3
41.7
X^=757.7, sd=6, p<0.001
Benzer bir sonuçtan hap kullanımı içinde sözedilebilir.
11b- Esrar kullaeımı ve okul madde ilişkisi
'^Son bir ay içinde çeşitli nedenlerden dolayı okula kaç gün devam etmediniz?''
Kullanmayanlar
Kullananlar
Hiç
56.4
34.4
1 gün
17.3
18.1
2 gün
12.2
19.5
3-4 gün
8.1
12.7
5-6 gün
2.5
4.1
7 ve daha fazla
3.5
11.3
X^=69.19, SD=5,p<0.000
Esrar kullanan gençlerin okula devamsızlıkları kullanmayanlar ile karşılaştırıldığında
daha yüksek orandadır.
"Son bir ay içinde gitmek istemediğiniz için kaç gün okula devam etmediniz"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Hiç
42.2
16.3
1 gün
18.9
12.7
2 gün
16.6
20.8
3-4 gün
13.2
22.2
5-6 gün
4.1
10.0
7 ve daha fazla
5.0
18.1
X^=136.15, SD=5,p<0.000
Esrar kullanan öğrencilerin %83.7 oranında gitmek istemediği için okula devam
etmedikleri gözlenmiştir.
"Bugüne kadar hiç sınıfta kaldınız mı?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Hayır
88.9
74.1
Evet, bir kez
9.8
15,0
Evet, birçok kez
1.3
10.9
X^=123.4, SD=2, p<0.000
Risk altında olduğunu varsaydığımız öğrenci grubunun derslerinde daha yüksek
oranda başarısızlık olduğu gözlenmektedir.
"ilk dönem sonunda karnenizde kırık not var mıydı?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Hayır
46.7
32.4
Evet, bir ders
20.5
21.6
Evet, 2-3 ders
21.8
31.1
Evet, 4 dersten çok
11.0
14.9
X-=20.57, SD=3, p<0.000
Risk grubunun büyük çoğunluğunda ders başarısı düşüktür.
Yaşıtları ile karşılaştırıldığında okul başarıları hakkında düşünceleri
Kullanmayanlar
Kullananlar
Mükemmel
6.0
9.7
Çok iyi
15.8
10.6
Orta
44.1
34.3
Orta altı
28.3
30.1
Zayıf
4.4
7.9
Çok kötü
1.3
7.4
X-=66.2, SD=5, p<0.000
İle. Esrar kullanımı, anne baba özellikleri ve ilişkiler
Baba eğitim düzeyi
İlk
Kullanmayanlar
30.5
Kullananlar
19.3
Ki=24.19, SD=5, p<0.001
Orta
16.3
13.0
Lise
19.0
18.8
Yüksek terk
3.8
6.3
Yüksek
28.8
38.5
Bilmiyorum
1.7
4.2
Esrar kullanmış öğrencilerin babalarının eğitim düzeyi daha yüksek olarak
bulunmuştur
Baba eğitim düzeyi
Kullanmayanlar
Kullananlar
İlk
41.0
21.8
Orta
14.1
16.6
Lise
23.0
30.1
Yüksek terk
3.3
7.3
Yüksek
15.1
19.7
Bilmiyorum
3.6
4.7
X2=33.5, SD=5, p<0.001
Kullanan gençlerin anneleri, kullanmayanlar ile karşılaştırıldığında, ilkokul mezunu
annelerin sayısı daha az ve lise mezunu anne sayısının daha fazla olduğu
görülmektedir
"Hayatınızda bir sorun olduğu zaman bunu anne ve babanız ile paylaşabihyor
musunuz?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Evet, bütün sorunlarımı
33.1
22.6
X-=27.52, SD=2, p<0.000
Evet, en azından birkaç sorunumu
49.3
'
45.6
Hayır
17.6
31.8
Esrar kullanan gençlerin üçte biri sorunlarını aileleri ile paylaşamadıklarını
düşünmektedirler. Aile içi iletişimsizliğin madde kullanımı ile ilgili önemli bir veri
olması çalışmanın bulgularını doğrulamaktadır.
Aşağıdaki tabloda esrar kullanan gençler ile kullanmayan gençlerin aile ilişkilerini
sorgulayan bazı d e ğ i ş k i n l e r d e n elde edilen bulgular sunulmuştur.
"Aileniz ödev yapıp yapmadığınızı
kontrol ediyor mu?"
Hiç
54.5
68.4
Kullanmayanlar
Kullananlar
X =14.83, SD=3,p<0.01
Seyrek
15.6
12.6
Bazen
19.2
12.1
Sıklıkla
10.7
6.8
19.8
28.4
25.0
15.3
10.4
5.8
52.6
62.3
15.3
12.0
21.4
15.7
10.7
9.9
26.5
26.3
16.8
17.4
31.2
21.6
25.6
34.7
"Aileniz derslerinize yardım ediyor mu?"
Kullanmayanlar
44.9
Kullananlar
50.5
X =18.8, SD=3,p<0.001
"Aileniz televizyon seyretme
sürenizi kısıtlıyor mu?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
X^=7.44, SD=3, p=0.059
"Aileniz akşamları sokağa
Çıkmanıza izin veriyor mu?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Kİ=11.33,SD=3,p=0.01006
Yukarıda yeralan dört tabloyu kısaca özetleyecek olursak, esrar kullanan gençleri
diğer grup ile karşılaştırdığımız zaman, ailelerinin ödev yapıp yapmadıklarının
kontrol etmediklerini ve derslerine aileleri tarafından yardım edilmediğine
inandıklarını görüyoruz. Ancak aileler her iki grup öğrencilerin televizyon seyretme
sürelerini kısıtlıyor ve akşamları sokağa çıkmalarına izin vermiyor. Bu bulgu,
ailenin baskısının değil, çocuğuna gösterdiği ilginin niteliğinin önemli olduğunu
göstermektedir.
"Anne ve babaeızm ee kadar iyi aelaştığmı düşünüyorsunuz?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Çok iyi
41.6
25.8
İyi
36.5
36.3
Orta
11.9
17.9
Az
3.9
6,8
Çok az
6.2
13.2
X^=34.2, SD=4, p<0.000
Esrar kullanan gençlerde anne ve baba anlaşmazlığı daha yüksek oranda bulunmuştur.
En azından gençler aile içi sorunları bu biçimde algılamaktadırlar.
l l d . Esrar kullanımı ve ailede madde kullanım öyküsü
"Ailenizde sigara içen kimse var mı?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Evet (%)
73.8
77.1
Hayır (%)
26.2
22.9
X-=1.01,SD=l,p=.312
Ailede sigara kullanımmın sıklığı her iki grup arasında istatiksel olarak anlamlı
bir farklılık göstermemektedir.
"Ailenizde eğer alkol kullanan kişi var ise kendisinin alkol içme sıklığı nedir?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Çok seyrek
35.1
21.8
Seyrek
20.5
19.0
Bazen
27.9
29.9
Sıksık
11.3
16.1
Çok sık
5.3
13.2
X-=30.30, SD=4, p<0.000
Esrar kullanan gençlerin ailesinde sıklıkla alkol kullanma oranı %29.3 iken, bu
oran diğer grupta % 16.6'dır.
"Ailenizde esrar içen kimse var mı?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Evet (%)
4.2
17.3
Hayır (%)
95.8
82.7
X-=70.0, SD=l,p<.0000
Ailede esrar kullanımının varlığı esrar kullanan gençlerde belirgin derecede
yüksektir. Bir başka deyişle ailede uyuşturucu madde kullanan bir kişinin varlığı,
gençlerin uyuşturucu madde kullanımı için bir risk etkeni olabilir.
"Ailenizde eroin, kokain içen kimse var mı?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Evet (%)
4.0
14.6
Hayır (%)
96.0
85.4
X W . 8 8 , S D = l , p < 0000
Aynı biçimde ailede eroin kokain gibi "hard drug" kullanan kişinin varlığı, esrar
kullanan gençlerde daha yüksektir.
İle. Esrar kullananlarda sigara ve alkol kullanım ilişkisi
" Son bir ay içinde ne sıklıkta sigara içtiniz?"
Kullanmayanlar
Kullananlar
Hiç
Haftada
birden az
72.6
16.4
7.1
5.0
Günde
birden az
2.9
3.2
1-5
6-10
11-20
7.9
15.5
4.8
16.9
2.8
25.1
20 ve üstü
2.0
28.7
X2=647.5, SD=6, p<000
Esrar kullanan gençlerde sigara kullanım oranı kullanmayanlara göre daha yüksek
oranda bulunmuştur.
"Eğer sigara kullanıyorsanız, hiç sigarayı bırakmakta zorlandmızmı?"
Çok zorlandım
Kullanmayanlar
Kullananlar
11.1
9.8
Zorlandım
Zorlanmadım
Hiç zorlanmadım
Bırakmayı
düşünmedim
16.2
23.8
27.3
17.1
32.7
9.3
12.7
39.9
x2=134.11,SD=4,p0000
Yine esrar kullanan gençler arasında sigarayı bırakmakta zorlananların oranı daha
yüksek bulunmuştur. Öte yandan bu gençler arasında sigarayı bırakmayı düşünenlerin
oranı da daha düşüktür.
"Son bir ay içinde kaç kez alkollü içki içtiniz?"
O
67.8
12.8
Kullanmayanlar
Kullananlar
1-2
16.2
15.1
3-5
7.5
13.7
6-9
4.4
19.6
10-19
2.9
23.3
20-30
1.2
15.5
X2=675.34, SD=5, p<0000
Kullanıcıların %38.8'inin geçen ay içinde 10 kezden daha fazla sıklıkta alkollü
içececek kullandığı gözlenmiştir.
"Hayatınız boyunca kaç kez alkollü içki içtiğiniz için sarhoş oldunuz?"
o
Kullanmayanlar 71.7
Kullananlar
17.8
1-2
3-5
6-9
10-19
20-39
17.4
23.5
6.0
24.9
2.2
9.4
1.3
11.7
0.5
2.8
40 ve üstü
0.9
9.9
X^=518.82, SD=6,p<0000
Yukarıda yeralan soruya koşut olarak, sarhoş olma sıklığı da belirgin derecede
yüksektir.
Çalışma bulguları kısaca değerlendirilecek olursa, madde kullanım oranları yıllar
içinde artış göstermektedir. 1991 yılında yaşam boyu esrar kullanımı %0.7 iken,
bu oran 1995 yılında %4'e ve araştırmanın yapıldığı yıl içinde ise %4.2'ye kadar
yükselmiştir. Bu ciddi bir artışın göstergesidir. Aşağıda yer al an grafikte artış
oranları görülebilir.
Grafik
4.5
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
O
4
4.2
Ü.7
Öte yandan elde ettiğimiz oranları dünyada madde kullanımının yaygınlığı ile
kıyaslayacak olursak, oldukça düşüktür. Aşağıda yeralan tabloda dünyanın çeşitli
kentlerinde esrar kullanım oranları görülmektedir. Ancak bu noktada önemli olan,
Türkiye'de bir artışm yaşandığıdır. Bu dumm, önleme programlanna olan gereksinimi
de açığa çıkarmaktadır.
Avrupa'nın çeşitli kentlerinde ve AB D'de hayatlarında en az bir kez esrar kullanma oranı
Kent
Amsterdam
Barcelona
Kopenhag
Hamburg
Helsinki
Lizbon
Londra
ABD
Yas
16-19
18-24
18
12-24
17-18
17-18
11-16
19-28
Yıl
1990
1982
1990
1991
1992
1988
1987
1992
%
23
2252
21
19
28
12
25.2
önemli bir başka veri ise, arkadaşların madde kullanımmda oynadığı roldür.
Arkadaşlar madde kullanımına neden olan etkenlerin başında gelmektedir.
Arkadaşlarına "hayır" deme becerisinin kazandmlması, madde kullanımım önlemede
önemli bir yere sahip gözükmektedir.
Gençlerin bağımlılık konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması da, eğitim
programlarının gereksinimi göstermektedir.
Araştırmanın sonuçları, önleme programlarına olan gereksinimi açıkça ortaya
koymuştur. Eğitim programları, bilgilendirmenin yanında maddeler ve madde
k u l l a n ı m ı n a y ö n e l i k t u t u m l a r ı n d e ğ i ş t i r i l m e s i n i de i ç e r m e l i d i r .

Uçak Tipleri Ve Özellikleri

Sunu - Prof.Dr.Ender YARSAN.

Trafik ve Çevre Bilgisi Ders Notları

iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi

diş hekimliğinde fotoğrafçılık - Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi