Organik sektöründeki VET kuruluşları için kılavuzlar

Organik
Sektöründeki
Mesleki Eğitim
Kurumları için
Kılavuz
ECVET-based training of trainers in organic food retailing to
‘EcoQualify’ Quality Assurance System (ECVET-ECOQUALIFY)
№ 2013-1-BG1-LEO05-08698/
1
ORGANİK PERAKENDECİLİĞİNDE EĞİTMENLERİN “ECOQUALIFY” KALİTE GÜVENCE
SİSTEMİNE GÖRE ECVET MERKEZİNDE EĞİTİMİ
/ECVET-ECOQUALIFY/
ÖZET
ECVET-Ecoqualify
projesinin
başlıca
amacı
organik
perakendecilik
alanındaki
öğretmen, eğitmen ve öğretim elemanları için pilot eğitim kursu sağlamaktır. Kurs,
öğretmenlere
ECVET
ve
AYÇ
merkezinde
eğitim-öğretim
kurslarını
tasarlama,
planlama ve dağıtımını yapma becerisini sağlayan öğrenme araçları sunacaktır.
Projenin belirli amaçları şunlardır:
- Ecoqualify için AYÇ ve ECVET’i ortak ülkelerin ulusal nitelik çerçevesine tercüme
etmek ve uyarlamak;
- “Ekokalite” Kalite Güvence Sistemi (KGS) merkezli organik sektördeki öğretmenlerin,
eğitmenlerin ve asistanların eğitimi için gereken pedagoji ve metodları analiz etmek,
bir araya getirmek ve tanımlamak ve AYÇ ile ECVET’in öğrenme sonuçları yaklaşımını
takip etmek;
- Online eğitim kurslarının pilot uygulamasını yapmak ve geliştirilmesi için dönüt
toplamak;
- Uygulama topluluğunun ortak çıkarlarını tanımlamak ve eğitim kursu amaçlayan bir
pazar oluşturmak adına organik perakendecilik sektöründeki VET ortakları arasında
ortak bir işbirliği anlaşması yayınlamak.
Projenin başlıca ürünleri;
-
“E(co)-Qualify Kalite Güvence Sistemine gore organik gıda perakendeciği için
AYÇ ve ECVET merkezinde eğitim kurslarının anlaşılır ve detaylı olarak
metodolojisinin elde edilmesi
-
Organik perakendeciliği sektöründeki Mesleki Eğitim-Öğretim (VET) kurumları
için kılavuz
-
Eğitim kursu ve eğitim-öğretim materyalleri (e-öğrenme de dahil olmak üzere)
-
Uygulama topluluğu için sosyal ağ platformudur.
Genel olarak proje faaliyetlerinin, genelde kabul gören nitelik ve eğitim standartlarının
yerleşmesine
katkıda
bulunarak
organik
perakendecilik
sektöründeki
VET
eğitimcilerinin yeterliliğini artırdığı öngörülmektedir.
2
Ortaklık 5 Avrupa Birliği ülkesi (Avusturya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Almanya ve
İtalya) ve bir de müzakere sürecindeki ülkeden (Türkiye) oluşmaktadır. Konsorsiyum
projenin çeşitli çalışma alanlarını da içeren bir dizi uzmanlaşmaış organizasyonu da
bünyesinde barındırmaktadır. Aynı zamanda 2 üniversitenin (UARD-Bulgaristan ve
ÇOMÜ-Türkiye) işbirliğini, 3 yetişkin eğitimi sağlayıcıyı (Adrialand-İtalya, FORUM
Berufsbildung e.V ve Ökomarkt Hamburg) ve 1 yetişkin eğitimi sağlayan kuruluşu
içermektedir.
Üstelik proje konsorsiyumu Almanya’dan Institute Equalita , Çek
Cumhuriyeti’nden Zivy Venkov ve Avusturya Viyana’da 1 adet sandalyeye sahip olan
Organik Perakendeciler Birliği’nden (ORA) oluşmaktadır.
UARD
tüm
aktiviteleri
proje
yürütücü
ve
yüklenici
koordinatör
olarak
gerçekleştirecektir.
3
ORGANİK GIDA PERAKENDECİLİĞİNDE EĞİTMENLERİN “ECOQUALIFY”
KALİTE GÜVENCE SİSTEMİNE GÖRE ECVET BAZINDA EĞİTİMİ
Yaşamboyu Öğrenme Programı
LEONARDO DA VINCI İnnovasyon Transferi
№ 2013-1-BG1-LEO05-08698
Organik Sektöründeki Mesleki
Eğitim Kurumları için Kılavuz
4
İçindekiler
1.
2.
3.
4.
4.1.
4.2.
4.2.1.
4.2.2.
4.2.3.
4.2.4.
4.3.
4.3.1.
4.3.2
4.3.3.
4.3.4.
4.4.
5
6.
7.
Giriş
Organik Gıda Perakendeciliği Eğitmenlerinin Mesleki Yeterlilikleri
Öğretim Yeterlilikleri
Değerlendirme Araçları
Değerlendirme Prensipleri
Öğrenim Metotlarının Değerlendirilmesi
Çoktan Seçmeli Test
Açık Uçlu Sorular
Bireysel Sözlü Sınav (Mülakat)
Uygulama Testleri
Sınıf Atmosferinin Değerlendirilmesi
Devamsızlık
Motivasyon
İşbirliği ve Etkileşim
Öğrenmeye Bireysel Katkı (ÖBK)
Öğrenim Değerlendirmesi için Araç-gereçler
Eğitim Programı Örneği/Şablonu
Örnek Ders Öğretimi
Kısaltmalar
6
9
13
17
17
17
17
18
18
18
19
19
19
19
20
20
23
25
27
5
1. Giriş
İnnovasyon Projesi Transfer Özeti
Proje Amaçları ve Stratejisi
İnnovasyon projesinin amacı Ekokalite için AYÇ ve ECVET’i ortak ülkelerin
ulusal nitelik çerçevesine göre tercüme etmek ve uyarlamaktı. Başlıca amaç
organik sektöründeki öğretmenlerin, eğitmenlerin ve öğretim elemanlarının
eğitimi için gereken becerileri sunabilecek bir eğitim kursu ortaya koymaktı;
böylece ECVET ve AYÇ’ye dayalı eğitim kurslarını e-öğrenme de dahil olmak
üzere tasarlayıp, planlamasını yapabileceklerdi.
Bu amaçla ilk olarak AYÇ ve ECVET’e dayalı organik ürün perakendeciliği eğitim
kursları için uygun bir metodoloji tasarlanması gerekiyordu. VET eğitmenlerinin
rolündeki değişikliklerin araştırılması ve düzenlenmesi gerekiyordu. Yeterliliğe
dayalı
bir
yaklaşım
kullanmak
öğrenme
çıktılarının
tasarımı
üzerine
yoğunlaşmak proje ortakları için büyük önem arz ediyordu.
Çalışma sürecinin başında ortaklar organik sektöründeki öğretmen, eğitimci ve
öğretim görevlileri içim öğreti ve metotları beraber analiz edip, biraraya
getirerek tanımladılar. Tüm Avrupa ülkelerinde VET öğretim yapmak, bilgisayar
odaklı yaklaşım kullanmak ve öğrenme çıktıları önceliktir. Bunun yanı sıra
VET’teki yeni metodoloji ve didaktik yaklaşımların uygulaması önemli ölçüde
profesyonel bağlılık gerektirmekte ve hala tam olarak anlaşılması ve anlatılması
gerekmektedir. Şu anki proje Almanya-Avusturya işbirliğinin deneyim ve
pratiğine dayalı organik perakendeciliği alanında yeni pedagojiler sunmayı
amaçlamaktadır.
Oldukça geniş nitelik standartlarıyla “Ekokalite” Kalite Güvence Sistemi tüm
yeni geliştirilen eğitim önerilerinin merkezindeydi. Nitelik standartları bir
şirketin üretim, işleme ve pazar alanlarındaki bilgi, beceri ve yeterlilik
bakımından operasyonel idari seviyesini gösterir. Bunun yanı sıra “Ekokalite”
6
Kalite Güvence Sistemi öğretmenlerin niteliklerini de belirtmektedir.
Tüm eğitim birimleri “EcoQualify” Kalite Güvence Sistemine dayalı olmak
zorundaydı. Başlıca amaçlardan biri AYÇ ve ECVET öğrenme çıktıları amaçlarını
takip etmekti. Öğrenme çıktılarının ulusal versiyonları oluşturuldu ve sonrasında
değerlendirildi.
Bunun dışında konsorsiyum pilot olarak denendi ve online eğitim kurslarında test
edildi. Geliştirilmesi için üyeleri tüm kullanıcılarından dönütler toplandı. “Çıkar
Birliği”
için
bir
Sosyal
Ağ
Platformu
kurdular
ve
organik
perakendecilik
sektöründeki VET’in hissedarları arasında ortak bir işbirliği anlaşması yayınladılar.
Sonrasında pazar odaklı bir eğitim kursu şekillendi. Bunların haricinde organik
sektöründeki VET kurumları için kılavuzlar oluşturuldu.
Kazanımlar ve Öncelikler
Genişleyen organik sektörü kalifiye işçi ve yöneticilerin ve onları eğitecek olan
eğitimcilerin artan sayısından kazançlı çıkacaktır. Organik gıda perakendeciliği iyi
eğitimci
ve
öğretmenlerin
eksikliğinden
kaynaklanan
boşluk
sayesinde
şekilenmiştir. Konsorsiyum, Avrupa Parlamentosu’nun VET sağlayıcılarını da içeren
ECVET’i daha ileri götürme isteğine cevaben harekete geçti. Yeni metodolojik ve
didaktik yaklaşımları, yenilikçi eğitim metotlarını e-öğrenme de dahil olmak üzere
uygulama ihtiyacı konsorsiyum için son derece güçlü bir dürtüydü.
Proje sonuçları genelde kabul gören nitelik ve eğitim standartlarının yerleşmesine
de
katkıda
artıracaktır.
bulunarak
organik
sektöründeki
ECVET-EcoQualify
görevlilerinin ve
VET kurum
VET
VET
eğitimcilerinin
öğretmenlerinin,
yeterliliğini
eğitimcilerinin,
yöneticilerinin başlangıç
öğretim
ve devam kurslarını
desteklemeyi işaret etmektedir. Hedef grup öğretmenleri ve eğitimcileri, VET
hizmet
sağlayıcılarını
ve
yaşamboyu
öğrenme
programındaki
eğitmenleri
kapsamaktadır. Hedef sektörler eğitim, tarım, organik ticaret ve perakende satış,
ekolojik alan ve gıda güvenliğidir.
7
İnnovasyon Proje Transferinin Başlıca Ürünleri:

“E(co)-Qualify Kalite Güvence Sistemine gore organik gıda perakendeciği
için AYÇ ve ECVET merkezinde eğitim kurslarının anlaşılır ve detaylı olarak
metodolojisinin elde edilmesi

Organik perakendeciliği sektöründeki VET kurumları için kılavuz

Eğitim kursu ve eğitim-öğretim materyalleri (e-öğrenme de dahil olmak
üzere)

Uygulama topluluğu için sosyal ağ platformudur.
8
2. Organik Gıda Perakendeciliğindeki Eğitmenlerin
Mesleki Yeterlilikleri
Proje
amaçlarının
gerçekleştirilmesi
için
organik
gıda
perakendeciliği
eğitmenlerinin mesleki yeterliliklerinin, AYÇ gerekliliklerini (ECVET’le uyum
halinde) karşılaması adına belirlenmesi gerekir. Ayrıca mesleki yeterlilikler
ihraç edilecek ülkelere uygun ve uygulanabilir olmak zorundadır.
Tablo 1’de organik gıda perakendeciliği eğitmenlerinin, eğitimle uyumlu haldeki
mesleki yeterlilikleri özetlenmiştir.
Tablo 1. Organik Gıda Perakendeciliğindeki Eğitmenlerin Mesleki Yeterlilikleri
Konular
Mesleki Yeterlilikler
1.
Organik perakendeciliğine dair temel bilgiler
1.1
Organik Tarım
1.2
Sürdürülebilir Ekonomi
1.3
Ürün Yönetimi
1.4. Çalışma Prosedürleri
1.5. Perakendecilikte İletişim
Tarım, Organik Tarım ve
Toprakbilimi
gibi
uzmanlık
alanlarında
lisans mezunu olmak
1.2.1 Adil Rekabet
1.2.2 Çevre Korunması
1.2.3. Organik Gıda
Üretimi
1.2.4. CRS
1.3.1. Ürün
Yönetimi/Sipariş
1.3.2. Ürün Depolama,
Bakım ve Koruması
1.3.3. Etiketleme & İlan
1.3.4. Ürün Sergileme
& Mağaza Planı
1.4.1. Kalite Yönetimi
1.4.2. İş Güvenliği ve
Koruma
1.4.3. Hijyen ve HACCP
1.5.1. İletişim Becerileri
1.5.2. Satış İletişimi
Ekoloji, pazarlama ve
gıda
işleme
gibi
uzmanlık
alanlarında
lisans mezunu olmak
Pazarlama, lojistik ve
işletme yönetimi gibi
uzmanlık alanlarında
lisans mezunu olmak
Gıda işleme ve kalite
yönetimi gibi uzmanlık
alanlarında
lisans
mezunu olmak
Halkla ilişkiler ve insan
kaynakları gibi uzmanlık
9
Konular
Mesleki Yeterlilikler
1.5.3. Müşteri
alanlarında
lisans
Hizmetleri
mezunu olmak
1.5.4. Şikâyet Yönetimi
1.6.1. BİT ve Bilişim
Bilgisayar mühendisliği
ve bilgi teknolojileri gibi
uzmanlık
alanlarında
lisans mezunu olmak
1.6
Bilgi Teknolojisi ve Bilgisayar
Bilimleri
2.
Ürün Bilgisi I – Taze Gıdalar
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
Sebze ve Meyveler
Ekmek & Unlu Mamüller
Süt & Süt Ürünleri
Peynir
Et Ürünleri
Balık
3.
Ürün Bilgisi II – Paketlenmiş Gıdalar
3.1 Kuru Market Gıdaları
3.2. Hububat/tahıl ve Tahıl
Ürünleri
3.3 Kuru meyveler&Ceviz
3.4 Filiz ve Filizlenme için
Yetiştirilen Tohum
3.5 Sıvı ve Katı Yağ
3.6 Bal, Şeker ve Tatlandırıcılar
3.7 Sürülebilir&Baharat Ürünleri
3.8 İçecekler
3.9 Kahve ve Çay
3.10 Bebek Maması
3.11 Mezeler
Gıda
bilimi
ve
teknolojisi,
gıda
mühendisliği,
organik
gıda işleme ve idaresi
gibi
uzmanlık
alanlarında
lisans
mezunu olmak
Gıda bilimi ve
teknolojisi, gıda
mühendisliği, organik
gıda işleme ve idaresi
gibi uzmanlık
alanlarında lisans
mezunu olmak
3.12 Dondurulmuş Gıdalar
3.13
Atıştırmalıklar&Şekerlemeler
3.14 Yarı İşlenmiş Ürünler
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
Ürün Bilgisi III, Gıda Harici Ürünler
Kozmetik
Esansiyel Yağlar
Kimya,
kimya
mühendisliği ve tekstil
mühendisliği
gibi
uzmanlık
alanlarında
lisans mezunu olmak
Deterjanlar
&
Temizlik
Ürünleri
Ev
araç-gereçleri
&
Öğütücüler
Tekstil
10
Konular
Mesleki Yeterlilikler
4.6
Hayvan Maması
Ziraat mühendisliği ve
zootekni gibi uzmanlık
alanlarında
lisans
mezunu olmak
5.
Beslenme, Diyetetik ve Sağlıklı Gıda
5.1.
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
Beslenme Bilgisi
Beslenmeye Dayalı Hastalıklar
Sağlıklı Beslenme
Hastalık
Sürecinde
ve
Diyetlerde Beslenme
Gıda Takviyesi
Şifalı Bitkiler & İlaçlar
6.
İşletme ve Yönetim
Beslenme ve diyetetik,
gıda bilimi ve teknolojisi
organik gıda işleme ve
idaresi gibi uzmanlık
alanlarında
lisans
mezunu olmak
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8
6.9
6.10
6.11
İş Felsefesi& Değerleri
İş Organizasyonu
Problem Çözme
Kaydetme
Ürün Satınalma
Proje Yönetimi
Finansal Kaynak Yönetimi
İnsan Kaynaları Yönetimi
İş Yönetmeliği
Perakendecilik Yönetmelikleri
Muhasebe, Denetleme ve
Kontrol
6.12 Yatırım&Finans
İşletme
yönetimi,
ekonomi,
muhasebe,
insan
kaynakları,
pazarlama, finans ve
lojistik gibi uzmanlık
alanlarında
lisans
mezunu olmak
7.
Pazarlama
7.1
7.2
7.3
Pazarlama Prensip ve Teorileri
Pazarlama Teknikleri
Reklamcılık Teknikleri ve
Araç-gereçleri
E-Ticaret Strateji ve Araçgereçleri
Web Merkezli Pazarlama
Müşteri Hizmetleri Yönetimi
Organik Ürün Pazarı ve
Dağıtımı
7.4
7.5
7.6
7.7
Tablo
1’de
de
özetlendiği
gibi
İşletme yönetimi,
pazarlama, lojistik ve
organik ürün idaresi gibi
uzmanlık alanlarında
lisans mezunu olmak
organik
perakendeciliğine
dâhil
olan
eğitimcilerin/eğitmenlerin, yalnızca gerekli eğitim geçmişine sahip olmaları
değil aynı zamanda ürün, satış ve işletme yönetimi hakkında deneyimli olmaları
da avantaj sağlayacağı için istenmektedir. Eğitimde Kalite Güvence Sistemi için
hazırlanan Kalite Elkitabına göre:
11
“Ürün Bilgisi” ürünün değerlendirilmesini, organik gıdanın öğretilebilmesini ve
organik perakendecilikle ilgili pratik bilgilerin edinimini sağlayacaktır;
“Satış Bilgisi” müşterilerin yönlendirilmesi, tarımda şeffaflık ve teorik ve pratik
olmak üzere “işleme” gibi belli başlı kavramların oturmasını sağlayacaktır;
“İşletme Yönetimi” organik gıda perakendeciliğindeki girişimlerin teorik ve
pratik olmak üzere organizasyonunu ve aktif katılımla idare edilmesini
sağlayacaktır.
12
3. Öğretim Yeterlilikleri
Daha önce de belirtildiği gibi Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi, mesleki eğitimöğretim için Avrupa Kredi Sistemi ile birlikte Avrupa ülkelerindeki farklı
seviyede
mesleki eğitim-öğretimin karşılaştırmasına yardımcı
olmak için
tasarlandı. Böylelikle, yalnızca mesleki eğitimin standartları belirlenmekle
kalmadı; aynı zamanda eğitimin kalitesi de arttı. AYÇ ile birlikte, eğitim
dâhilindeki eğitimci/eğitmenlerin yeterlilikleri de eğitimin başarısı için daha
önemli hale gelmiştir.
Eğitimcilerin/eğitmenlerin mesleki geçmişine bağlı olarak öğretim yeterlilikleri,
eğitimin
başarısı
adına
hayati
önem
arz
etmektedir.
perakendeciliği eğitimi boyunca çeşitli öğretim
Organik
gıda
metotları uygulanacaktır.
Teknoloji ve küreselleşmenin gelişimi de göz önüne alınarak, organik gıda
perakendeciliğindeki eğitimci ve eğitmenlerin aktif öğretim metodlarının yanı
sıra açıklayıcı ve keşfetmeye yönelik klasik öğretim metodlarına da hâkim
olması gerekir; böylece öğrenciler organik gıda perakendeciliği eğitimi boyunca
çalışma alanlarına ilgi duyacaklardır. Öğrenciler, işlenen konulara dikkat
çekmek için eğitim aktivitelerine dâhil edilmelidirler. Bunlar; problem çözme,
işbirliğine dayalı öğrenme ve vaka çalışması metodlarıyla yapılabilir.
Problem Çözme Metodu
Problem
çözme;
hedefe
ulaşmak
için
öğrencilerden
farklı
potansiyeller
arasından etkili ve verimli araç-gereçlerin, davranışların seçimi ve kullanımının
istendiği bir süreçtir. Bu metotda bilimsel bilgi, eleştirel düşünme, karar
alabilme, sınav ve yansıtıcı düşünme uygulanır.
Bu metot problem çözme
sürecinde genelleştirmek ya da karar vermek için kullanılır. Uygulanan
aşamalar: 1- Problemin önemi ve konu seçimi 2- Problemin sınırlandırılması 3Uygulamanın planlanması 4- Çalışma planının hazırlanması 5- Kaynak sağlama
6- Problemi inceleme 7- Sonuca varma 8- Konu, görüş ve bulguları
tartışmaktır.
13
İşbirliğine Dayalı Öğrenme Metodu
İşbirliğine dayalı öğrenme, farklı beceri seviyelerindeki öğrencilerden oluşan bir
ekibin konuyu daha iyi özümsemek adına çeşitli öğrenim
aktivitelerini
kullandıkları başarılı bir öğretim stratejisidir. Ekibin her bir üyesi yalnızca
öğretileni öğrenmekten değil, aynı zamanda ekip arası işbirliğinden de
sorumludur. Bu, ekibin motivasyonunun artmasına ve pozitif bir atmosfer
oluşmasına da yardımcı olur. Kursiyerler, ekibin tüm üyeleri verilen ödevi
anlayana ve istenen görevleri yerine getirene kadar çalışırlar. İşbirliği için sarf
edilen çaba, katılımcıların ortak çıkarlar için çalışmasıyla sonuçlanır ve böylece
ekibin tüm üyeleri başarılı olur.
Vaka Çalışması Metodu
Eğitmen/eğitimci tarafından öğrencilere örnek bir vaka verilir ve öğrenciler
daha önce bir bireyin ya da bir grubun yaşadığı gerçek bir sorun ya da durumla
yüz yüze gelir. Genellikle vaka, problemle karşılaşanların ulaşabilecekleri
türden gerçeklerle birlikte problemle yüzleşenlerin yaklaşımlarını ve algıların
uzun açıklamalarını da içerir. Tartışma analizi “vakanın konusu ya da problemi
nedir?” sorusunu soran eğitmenin sorusuyla başlar. İkinci aşamada, belirtilen
durumdaki gerçeklerin analizi öğrenciler tarafından yapılır. Gerçeklerle ilgili
kişisel görüşlerden ziyade, gerçekte ne olduğu üzerinde durulur. Analizin
üçüncü aşamasında bazı kişisel çıkarımlar ve görüşler ele alınır. Tartışmanın
sonunda bazı durumlara özgü olarak birden fazla önerinin en uygunu
olabileceği gibi, içlerinden en güçlü öneri seçilir.
Konuya dâhil olan öğretmen ve öğrencilerin söz konusu metodlarla ilgili bilgi
sahibi olması gerekir. Bu öğretim metodları öğrencilerin motivasyonunu
artıracaktır.
14
Organik Gıda Perakendeciliğinde AYÇ ve ECVET ile Uyumlu Öğretim
Prensipleri
Avrupa Yeterlilik Çerçevesi’ne (AYÇ) göre başarılı bir öğretim pek çok prensip
içerir. Bunlar başlıca:
- Öğrencilerin yönlendirilmesi
- Aktif öğrenme ve uygulama yönlendirmesi
- Bilgi transferini destekleme ve güvence altına almadır.
Öğrencilerin Yönlendirilmesi
Profesyonel eğitim-öğretimin yetişkin eğitimi olarak kabul edilmesinden bu
yana öğrencilerin heterojen
bir karışım halinde olması beklenmektedir.
Öğrenciler farklı seviyelerde mesleki ve kişisel geçmişe sahiptir. Bilgi transferi,
yalnızca farklı öğrenme hızlarına sahip bireysel özellikler ve farklılıklar
(heterojenlikle de başa çıkılarak) göz önüne alındığında başarılı olabilir.
Aktif Öğrenme ve Uygulama Yönlendirmesi
Bilgi paylaşılmalı ve yeterlilikler yerine getirilmelidir; böylece tüm açılardan
profesyonel bir satış teması, eğitimle (açıklama, ders verme) sonuçlanacaktır.
Bilgi Transferini Destekleme ve Güvence Altına Alma
Öğrenim hedeflerini kontrol etme; öğretmenin kontrol aracı, öğrencilerde
başarı algısı oluşturma ve öğrencilerin kendi kendini kontrolü açısından bir araç
olarak öğretimin sabit elementlerinden biridir.
Öğretim aşağıdaki elementleri içermelidir:
• Ders girdileri
•
Eğitim
periyodları
olarak
edinim,
kavrama
ve
öğretim
içeriklerinin
uygulanması
• Yaklaşımların gelişmesi ve ekiple birlikte çalışabilme için bir bütün olarak
sınıfın yansıtma periyodları
15
16
4. Değerlendirme Araçları
4.1. Değerlendirme Prensipleri
Öncelikle eğitimin değerlendirme prensiplerini verimli olarak tanımlamak son
derece
önemlidir.
Başarılı
bir
eğitim
gerçekleştirmek
için
sonuçların
değerlerilmesi kritik bir süreçtir. Bu yüzden eğitim faaliyetlerinin bu önemli
aşamasının uygulanmasına özel bir önem verilmelidir.
İki önemli faktör dikkate alınmalıdır:
• Öğrenimin değerlendirilmesi
• Öğrenim atmosferinin değerlendirilmesi.
Öncelikle öğrenimin, gelişimdeki benzerliklerin, yeterliliklerin ve becerilerin
sonuçları değerlendirilir. Daha sonra tüm eğitim faaliyetlerinin mümkün
olduğunca verimli şekilde iletişim kurmak, öğrenmek ve katılımda bulunmak
için doğru şekilde düzenlenip düzenlenmediği değerlendirilir.
4.2. Öğrenim Metotlarının Değerlendirilmesi
Öğretimin didaktik sonuçlarının değerlendirilmesi doğru araçlar kullanılarak
yapılacaktır; bu nedenle farklı bir yaklaşımdan gerçek öğretim içeriğine doğru
tahmin edilecektir. Değerlendirme sürecinde uygulanabilecek pek çok seçenek
bulunmaktadır:
-
Çoktan Seçmeli Test
-
Açık-uçlu Sorular
-
Bireysel Sözlü Sınavlar (Mülakatlar)
-
Uygulama Testleri
4.2.1. Çoktan Seçmeli Test
Bu metotda bilgi olabildiğince objektif biçimde değerlendirilebildiğinden en sık
kullanılan değerlendirme metotlarından biridir. Bu metot boyunca kolaylıkla
özete çevrilebilen özel içerik elementleri (mümkün olduğu takdirde) tanımlanır.
17
4.2.2. Açık-Uçlu Sorular
Bu metot öğrenciye/adaya kendini özgürce ifade etme adına gerçek bir fırsat
verir. Bu değerlendirme aracını uygulayarak eğitmen verilen bilginin ne kadar
özümsendiğini ve kişisel gelişimini ölçebilecektir.
4.2.3. Bireysel Sözlü Mülakat
Bu değerlendirme metodu öğrencilerin daha önceki test sonuçlarını göz önünde
bulundurarak ya da bilgi ve yeterliliklerine yoğunlaşarak ve aynı zamanda tüm
bunları (gerektiğinde) ilgili seviyeye göre ele alarak, kendini ifade ve
iletişimdeki kişisel yeteneğini ölçme imkânını sağlar.
4.2.4. Uygulama Testleri
Bu değerlendirme metodu eğitmenlere öğrencilerin objeleri, ürünleri veya diğer
dokunmatik özelliği olmayan ürünleri özenle hazırlama becerisini ölçmesini (bu
yeterliliği teyit etmek için gerekliyse) sağlar.
Yukarıda belirtilen değerlendirme araçları farklı şekillerde uygulanabilir (bkz.
4.4). Kullanımları, aşağıdaki sınavlar ele alındığında değişebilir:
• Başlangıç Sınavı:
Tüm katılımcı/öğrencilerin projenin amacı için gereken bilgi ve becerilerini
tanımlamak ve herkesin aynı temel bilgilere sahip olduğu bir sınıf oluşturmak
için uygulama öncesi değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
•Alıştırma testi:
Alıştırma testinin amacı, ilk olarak öğrencilerin bireysel sonuçlarını ve ardından
da tüm sınıfın ilerleme düzeyini süreç devam ederken değerlendirmektir.
•Final sınavı:
Final sınavının amacı tüm aktivitelerin ardından sonuçların toplam olarak
değerlendirilmesidir;
bu
araç
sertifika,
derece
ve/veya
becerilerin
sertifikasyonu/hesaplanmasına yol gösterir.
Tüm sınavlar, öğrencilere eğitim sürecinin başında duyurulan ve daha önceden
18
belirlenmiş bir puanlama sistemi kullanılarak hesaplanacaktır.
4.3. Öğrenme Atmosferinin Değerlendirilmesi
Öğrenme ortamını ve sınıfiçi atmosferi nicel değerlerle ölçmek oldukça güç
olduğundan aşağıdaki esaslar ve göstergeler uygulanmalıdır:
4.3.1. Devamsızlık
Öğrencilerin/katılımcıların tüm kurs faaliyetlerine olan katılımı konusundaki
hassasiyetin önemli olduğu düşünülmektedir. Derse devam, katılımcıların derse
olan ilgisi ve eğitim faaliyetlerine dahli konusunda bilgi sağlayacaktır.
4.3.2. Motivasyon
Motivasyon, katılımcılar arasında iyi ilişkiler kurmak ve eğitmen ile katılımcılar
arasındaki etkileşimi artırmak adına oldukça büyük öneme sahiptir. Bu
gösterge, önerilen içerik ve katılımcıların mesleki ilgileri arasındaki uyumu açık
bir biçimde göstermektedir.
4.3.3. İşbirliği ve Etkileşim
Öğrenme ortamının sınıf atmosferi bakımından analizi, hem öğrencilerin
sunulan aktivitelere olan katılımı hem de kendi aralarındaki işbirliği üzerine
odaklanabilir. Bu, öğrencilerin iyi bir atmosfer oluşturma becerisine yardımcı
olan eşler arası bir ilişki oluşturacaktır.
4.3.4. Öğrenmeye Bireysel Katkı (ÖBK)
Bu faktör; daha önceki elementlerin özeti gibi görünse de, başlıca olarak
bireysel katılımın boyutları üzerinde durur ve her bir katılımcının amaçları için
verdiği çabayı ve başarıyı gösterir. Eğitim faaliyetlerine olan yüksek katılım
19
çoğu zaman kursların değerlendirme süreci sonunda elde ettiği başarılı
sonuçlara zemin oluşturur.
4.4.
Öğrenme
Ortamının
Değerlendirilmesi
için
Araçlar
Öğrenim sürecinin değerlendirilmesi ve “Organik Ürün Perakendeciliği için AYÇ
ve ECVET bazında Eğitim Kursları METODOLOJİSİ”’nde varsayılan öğrenme
sonuçlarının kazanılması için önerilen araçlar ve öğrenme çıktıları-ulusal
versiyonları Tablo 2’de özetlenmiştir.
20
Tablo 2. Öğrenme Ortamının Değerlendirilmesi için Araçlar
Aşama
İleri Düzeyde Eğitim
Eğitmen Seçimi
Başlıca Elementler
1. Eğitmenlerin sayısının öngörüleni aşıp aşmadığına dair
resmi değerlendirme
2.
Gerektiğinde
seçme
sınavı
uygulanabilir.
Bu
sınav
aşağıdaki gibi olabilir:
A) Çoktan Seçmeli Test: Bu test genellikle eğitim için
seçilecek eğitmenleri belirlemenin yanı sıra bilgi seviyesini
değerlendirmek için de kullanılabilir.
B) Açık-uçlu Sorular: Bu tarz bir deney, eğitim alanındaki
kursiyerlerin yeterliliklerini ölçmek için kullanılır.
C)
Sözlü
Mülakat:
Kursiyerlerin
deneyim,
motivasyon,
isteklilik ve kişisel davranışlarını değerlendirmek için görüşme
biçiminde uygulanacaktır.
Kurs Süresince
Başlıca elementler
Yapılan Sınavlar
Uygulama
Bu sınav; açık uçlu sorular, bilgi teknolojisi ya da eğitmenin her
Sınavları
bir modül (becerinin tamamlanan kısmı) için oluşturacağı bilgi
teknolojisi ya da dili için alıştırmalarla biraraya getirilen
Öğrenci
bireysel
çalışmalarla
birlikte
uygulama
performansını
Değerlendirm
değerlendirmek için kullanılır. Bu tarz bir değerlendirme
e Dosyası
genellikle eğitimci tarafından eğitim uygulamaları ya da kişisel
görüşmeler yoluyla sürece dâhil edilir. Değerlendirmenin
sonuçları genellikle öğrenci değerlendirme dosyasında eğitmen
tarafından belirtilir.
Final Sınavı
Başlıca Elementler
21
Final sınavı
Final sınavı genellikle yazılı sınav ya da sözlü mülakat
şeklinde uygulanır.
Öğrenci
Yazılı sınav daha önce de belirtildiği gibi
Değerlendirm
a) çoktan seçmeli test
e Dosyası
b) açık-uçlu sorular
c) uygulama testleri şeklinde olabilir.
Bireysel sözlü sınavlar mülakat şeklinde yapılabilir:
a) yazılı sınav konularının tartışılması
b) eğitim faaliyetlerinde mesleki uygulamaların tartışılması
c) eğitim programı konularının incelenmesi
Öğrenci değerlendirme dosyası final sınav sonuçlarının yanı
sıra kurs süresince yapılan sınavları da içerecektir.
22
5. Eğitim Programı Örneği/Şablonu
Tablo 4’te daha önce geliştirilen “Organik Gıda Perakendeciliği için AYÇ ve
ECVET
bazında
Eğitim
Kursu
Metodolojisi”
ve
“Öğrenme
çıktıları-ulusal
versiyonları” ile uyumlu halde örnek eğitim programı sunulmuştur:
Mesleki Profil: Tarım Gıda Mağazası Yeni Başlayan Çalışan
Tablo 4. Tarım Gıda Mağazası Yeni Başlayan Çalışan için Eğitim Planı
Seviye 1 – 1. Seviyeye ilişkin öğrenme çıktıları:
B: ürünlerle ilgili temel bilgiler;
Be: mağaza içindeki basit görevleri yerine getirebilmek için gereken temel
bilgiler;
Y: yapılandırılmış bir birimde doğrudan denetim altında çalışma.
Ünite Numarası 1.1
Ünite Adı: Organik Perakendeciliği Temel Bilgiler
Geçerlilik Süresi: 40 saat
Dersler
Organik Tarım
Dâhil olan konular
Süre
Organik tarım kavramının ulusal düzeyde ve 8 saat
dünya çapında gelişimi
Organik tarımcılığın temel kavramları
Organik ve geleneksel tarım arasındaki başlıca
farklılıklar
Ulusal ve uluslararası organik tarım kurum ve
kuruluşları
Organik tarım ile ilgili AB düzenlemeleri
Organik tarımın denetlenmesi ve sertifikasyonu
Organik hasat üretimi
Organik hayvancılık
Birtakım bitki ve hayvan türleri için üretim,
Ürün
işleme, taşıma ve paketleme metodları
Bakımı, Ürün muhafazası ile ilgili temel kavramlar
Muhafazası
Depolama
ve Su, hava ışık, sıcaklık ve haşerelerin
6 saat
ürün
kalitesine olan etkileri
Ürünlerin özelliklerine göre muhafaza edilmesi
23
İş Güvenliği ve Güvenlikle ilgili düzenlemeler
Koruma
8 saat
İş güvenliğiyle ilgili AB düzenlemeleri
Müşteri ve çalışan güvenliği
Mağazada
Hijyen
Temel ilk yardım prensipleri
Kişisel hijyen standartları
ve HACCP standartları
HACCP
İletişim
Kalite standartları
Müşterilerle ilteşimin temel prensipleri
Becerileri
Müşteri talepleri
BİT
6 saat
Müşteri-dostu davranışlar
ve Bilgisayar ve temel yazılım sistemleri
Bilgisayar
Yazılım ve donanım
Bilimi
Kelime işlemcisi, elektronik tablolar
6 saat
6 saat
Mağaza uygulama yedeklemeleri
Şikayet yönetimi için veritabanı
6. Örnek Ders
Organik ürün perakendeciliği üzerine örnek bir ders aşağıda sunulmuştur.
Eğitimde etkili bir ders işleme mümkün olduğunca gerçek hayata yakın
24
olmalıdır.
Organik Sebze ve Meyvelerin Muhafazası
Giriş
niteliğindeki
bir
derste
katılımcılar,
sebze
ve
meyvelerin
genel
özellikleriyle ilgili bilgi sahibi olacaklardır. Farklı sebze ve meyve türlerine
örnekler ve farklı muhafaza şartları anlatılacaktır. Üstelik organik ürünlerin
muhafaza usulünü daha iyi anlamaları için sebze ve meyvelerin besinsel ve
çevresel özellikleriyle ilgili de bilgilendirileceklerdir. Belirtilen sebze ve
meyvelerin mevsimlere göre ulaşılabilirlikleri de sunulacaktır.
İşlenmemiş organik sebze ve meyvelerin muhafazasını daha iyi kavramaları
için, organik ve geleneksel tarım ürünleri arasındaki farklılıklar analiz
edilecektir. İşlenmemiş tarım ürünlerinin muhafazası için Avrupa Birliği
Kalite Standartları detaylı olarak işlenecektir.
Derslerde edinilen bilgiye dayanarak, katılımcılardan bir organik gıda
mağazasında gerçek bir organik sebze ve meyve standı hazırlamaları
istenecektir. Son tüketim tarihlerinin yanı sıra muhafaza koşullarının Avrupa
Birliği
standartlarıyla
uyumlu
olup
olmadığı
da
değerlendirilecektir.
Katılımcıların ders materyalini kavrama düzeylerini değerlendirmek için
kursiyerler gruplara ayrılacak ve kendi organik sebze ve meyve köşesi ya da
mağazalarını tasarlama görevi verilecektir.
Kendi organik sebze ve meyve köşesi ya da mağazalarını tasarlamak için
katılımcı gruplarından aşağıdaki görevleri yerine getirmeleri istenecektir:
1. görev: Kendi organik sebze ve meyve köşesi ya da mağazalarını
piyasaya sürmek:
yer – alan büyüklüğü - isim – tahmini müşteri oranı
- genel konsept – köşe/mağazanın dekorasyonu
2. görev: Satışa sunulacak organik sebze ve meyvelerin sınıflamasının
25
belirlenmesi
3. görev: Tarım ürünlerinin muhafaza koşulları ve farklı özelliklerinin
belirlenmesi. Tarım ürünlerinin muhafazası için gereken ekipman
çeşitlerinin belirlenmesi ve buzdolaplarının kurulumu, köşe ya da
mağaza için gereken deponun belirlenmesi.
4. görev: Organik sebze ve meyveler için köşe/mağazanın portresinin
çizilmesi (sebze ve meyvelerin sergilenmesi).
5. görev: Organik sebze ve meyvelerin pazarlama stratejisinin yanı
sıra yukarıda bahsedilen ürünlerin farklı özellikleri için kontrol
listesinin oluşturulması. Her bir grubun organik sebze ve meyve
satışı için kendi stratejik planını oluşturması beklenmektedir.
26
7. Kısaltmalar
ECVET
AYÇ
AB
HACCP
ÖBK
BIT
UYÇ
KGS
VET
Mesleki Eğitim-Öğretim için Avrupa Kredi Sistemi
Avrupa Yeterlilik Çerçevesi
Avrupa Birliği
Risk Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları
Öğrenmeye Bireysel Katkı
Bilgi ve İletişim Teknolojisi
Ulusal Yeterlilik Çerçevesi
Kalite Güvence Sistemi
Mesleki Eğitim-Öğretim
27
Proje Konsorsiyumu
Proje Koordinatörü
University of Agribusiness and Rural Development /UARD/
BULGARİSTAN
Proje koordinatörü olan University of Agribusiness and
Rural development Plovdiv Bulgaristan hükumetinin
kararıyla
1992
yılında
kurulmuş
olup,
milli
değerlendirme ve akredite ajansı tarafından bakanlar
kurulunda tarım üniversitesi yüksekokulu olarak
akredite edilmiştir. 20 yıllık başarılı bir gelişimin ve bir
dizi akreditasyon prosedürünün ardından 6500’ün
aşkın öğrencisiyle şu an Bulgaristan’ın en büyük özel
üniversitesi haline gelmiştir. Üniversite tarım ticareti
kırsal kalkınma alanında 6 lisans ve 10 yüksek lisans
ana bilim dalı ile hizmet vermektedir.
Proje Koordinatörü:
Mariana
Ivanova
[email protected]
78 Dunav Blvd.
4003 Plovdiv,
BULGARIA
+ 35932960356
http://www.uard.bg
Project Ortakları
Organik Perakendeciler Derneği/ORA/ Avusturya
Uluslararası Organik Perakendeciler Derneği,organik
perakendecileri ve hissedarlar için Avrupa Şemsiye
kuruluşudur.. Özellikle transfer, mesleki nitelik ve
eğitimle ilgilenmektedir. Danışmanlık, eğitim ve
lobicilik faaliyetleri aracılığıyla ulusal ve uluslar arası
organik pazar konusunda destek sunmaktadır.
Tom Václavík
[email protected]
AT-1070 Wien,
Seidengasse 3335/13
+43-1-907631325
www.o-r-a.org
Zivy venkov Çek Cumhuriyeti
Zivy venkov, kar amacı gütmeksizin özellikle kırsal
alanlardakiürün gelişimini ve organik gıda ürünlerinin
pazarlamasını sağlamaya çalışan, ve kobilere, yerel
girişimcilere ve pazarlama müteşebbislerine yardımcı
olan bir kuruluştur. Zivy venkov eğitime, proje ve iş
geliştirmeye, pazarlama ve yönetime yardımcı
olmaktadır.
Dana
Václavíková
[email protected]
Vinohradska 261
66434 Moravske
Kninice
+ 541263456
www.zivyvenkov.cz
FORUM Berufsbildung e.V.
ALMANYA
FORUM
Berufsbildung
e.V.
organik
gıda
perakendeciliği, toplumsal refah, iş ekonomisi ve
bilgisayar okuryazarlığı gibi farklı iş alanlarında
meslekiçi eğitimler ve seminerler gibi ileri eğitimler
sunan, bağısız ve kar amacı gütmeyen bir eğitim
kurumudur.
Dr. Helmut
Riethmüller
Charlottenstr. 2
10969 Berlin
+ 49 30 259008 254
www.forum-berufsbildung.de
Ökomarkt Verbraucher und Agrarberatung e. V. ALMANYA
28
Ökomarkt e. V. 25 yıldan bu yana organik tarım ve
ürünleri hakkında tüketicileri bilgilendiren bir sivil
toplum örgütüdür. Bu bağlamda birtakım etkinlikler
düzenlemiştir. Bu etkinliklerden birisi de organik ürün
dükkanlarında çalışmak üzere işsizlere eğitim
vermesidir.
Prof. Dr. Dieter
Beger
Osterstr. 58
20259 Hamburg
+ 49-40-6565042
www.oekomarkt-hamburg.de
Institute Equalita
ALMANYA
Institute
equalita
Almanya
Köln’de
bulunup
Avrupa’da kalifikasyon ve ağ geliştirme ile uğraşan
ve kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. 1992’den bu
yana sayısız proje, işve eğitimin yanı sıra ekolojik ve
sosyal
kurumlar
için
danışmanlık
hizmeti
yürütmüştür. Web tabanlı etkinlikler, eöğrenme,
organiktarım
ve
perakendeciliği
eğitimine
odaklanmıştır.
Eng. Ulrich
Diermann
[email protected]
DE-50825 Köln,
Heliosstr. 6a
+ 49 2215108860
www.equalita.de
Associazione terre dell’Adriatico /ADRIALAND/
İTALYA
Association Terre dell‘Adriatico /ADRIALAND/ kar
amacı
gütmeyen
bir
kuruluş
olup
1995’te
kurulmuştur ve kırsal girişimler için verdiği bilgi ve
hizmetin yanı sıra meslekiçi eğitimle ilgilenmektedir.
İtalya Marche Bölgesi tarafından akredite edilmiş bir
meslekiçi eğitim birimidir.
Dr. Gaetano
Sinatti
[email protected]
Strada della Bruciata
14/1
60019 Senigallia
+393296425490
www.adrialand.it
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
TÜRKİYE
ÇOMÜ 1992’de kurulmuştur. Son yıllarda hızla gelişen
üniversite şu an 4 enstitü, 13 fakülte, 8 yüksekokul
ve 13 meslek yüksekokulunda öğrenim gören 40000’i
aşkın öğrenciye sahiptir. ÇOMÜ yaşam boyu öğrenme
programı çerçevesinde pek çok proje içerisinde yer
almıştır.
www.comu.edu.tr
Prof. Dr. Feyzi
UĞUR
[email protected]
u.tr
Çanakkale Onsekiz
Mart Üniversitesi
Terzioğlu Kampüsü,
17100 Çanakkale,
+ 90 286 18 00 18
EğitimAraştırmalarıBirliği /EAB/- TÜRKİYE
EAB araştırma aracılığıyla eğitimde teori ve pratiğin
gelişimi için çalışan eğitim araştırmacılarının ulusal
kuruluşudur.
Eğitim
araştırmalarını
ilerletmeyi,
bilimsel sorgulamayı teşvik etmeyi ve eğitim
politikalarını etkilemek için diğer eğitim ve bilim
kuruluşlarıyla işbirliği içinde olmayı hedeflemektedir.
Doç. Dr. Ali
Karabayır
[email protected]
Hasan Mevsuh Sok.
No: 33
17100 Canakkale
+ 90 286 214 28 00
www.eab.org.tr
Daha fazla bilgi için : www.ecvet-ecoqualify.eu
Organik perakendeciliğinde eğitmenlerin “Ekokalite” kalite güvence sistemine göre ECVET
merkezinde eğitimi projesi № 2013-1-BG1-LEO05-08698 Avrupa Komisyonu tarafından finanse
edilmektedir. Bu yayın yalnızca yazarın görüşlerini içerip içeriğindeki bilgilerin kullanılmasın hiçbir
şekilde Komisyon sorumlu tutulamaz.
29
http://www.ecvet-ecoqualify.eu
30