07.11.2014 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması 10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 11.Hafta ( 24-28 / 11 / 2014 ) AMPUL VE FLAKON BİÇİMİNDEKİ İLAÇLARIN HAZIRLANMASI 1.) Enjektörler ve İğneler AMPUL ve FLAKON BİÇİMİNDEKİ İLAÇLARIN HAZIRLANMASI Slayt No : 21 2 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Enjeksiyon yolu ile ilaçların verilmesinin avantajları; Verilecek ilaçtan çabuk etki elde etmek, Ağızdan alınamayan ilaçları uygulamak, Ağızdan ilaç alamayan hastaların ilaçlarını vermek, Lokal anestezi etkisi yaratmak, Midede bozulan veya oral yolla etkilemeyen ilaçları vermek amacıyla tercih edilir. 3 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Ağrılı ve kullanılan farmasötik şekillerin pahalı olması, Hatalı uygulama sonucu damar ya da doku zedelenmesine, damar içi yerine yanlışlıkla doku içine ilaç verilmesine yol açabilmesidir. Enjeksiyon uygulaması değişik enjektörler ve iğneler ile yapılır. 5 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Parenteral yolla yapılan tedavinin dezavantajları : Enfeksiyon riski, Toksik ve allerjik reaksiyonların/ anafilaktik reaksiyonların diğer yollara oranla çok daha sık gelişmesi Uygulama yerine iğne batırmayı ve asepsiyi gerektirmesi, Psikolojik strese neden olabilmesi, Hastanın çoğu zaman kendi kendine enjeksiyon yapamaması nedeniyle , enjeksiyonu yapacak birisine gereksinim duyması, 4 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması ENJEKTÖRLER ve İĞNELER ENJEKTÖRLER : ..plastikten yapılmıştır, ..tek kullanımlıktır ( disposable ), ..hazne- ajutaj- piston denen 3 bölümden oluşur. Hazne : enjektöre ilacın çekildiği yer Ajutaj : haznenin uç kısmı Piston : haznenin içinde bulunan, ilacı çekmeye ve vermeye yarayan hareketli kısım. 6 1 07.11.2014 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Enjektörler : ..steril paketler içindedir, ..mutlaka steril kullanılır, ..üzerinde imal tarihi ve son kullanma tarihi yazılıdır, ..değişik bıyutlarda ve şekillerdedir. 1-2-5-10-20-50 mlt. lik enjektörler vardır. Ayrıca içinde hazır insülini bulunan insülin enjektörleri vardır. Bazı damar genişletici ilaçlarda, içinde ilacı ile birliktedir. 7 8 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması 1 mlt.enj.( insülin) 2 mlt.enj. 5 mlt.enj. 9 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması 10 mlt. Enj. 20 mlt.enj. 50 mlt.enj. 10 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması 100 mlt.enj. 11 12 2 07.11.2014 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması İĞNELER : .. Farklı uzunlukta ve kalınlıkta, ..paslanmaz metal, ..steril, ..hem tek paketler halinde, hem de enjektörle birlikte bulunur, Her iğnenin 3 özelliği vardır : 1.)iğne ucu sivriliği 2.)iğne uzunluğu 3.)iğnenin iç çapı 13 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması GÜVENLİ ENJEKTÖR ( özellikle kemoterapi ilaçları ) Güvenli enjektör, iğneyi koruma özelliği olan enjektördür. ..İğne batması yaralanmaları enfeksiyon riskine neden olmaktadır ve hastanelerde en sık rastlanılan kazalardır. ASağlık personeli ve tıbbi atıklarla ilgilenen çalışanlar ; a)HIV / AİDS, e) tüberküloz, b)Hepatit, f)herpes, c)sifiliz, g)kırım Kongo kanamalı ateşi d)sıtma, gibi hastalıklara yakalanırlar( iğne batması nedeniyle ) 15 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması 14 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Güvenli enjektörlerde iğneyi kilitleme mekanizması vardır. 16 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması İĞNESİ KAYBOLAN ( vanishpoint ) ENJEKTÖR .. İğne, enjeksiyon işleminin sonunda ve kas içindeyken, pistonun sonuna kadar bastırılmasıyla ,yaylı mekanizması sayesinde , enjektörün içine otomatik olarak çekilir. Böylece : ..kontaminasyon riski azalır ..iğne batmaya riskini sıfıra indirir. ----------Enjeksiyon sononda iğne piston içine, piston da hazne içine hapsolduğundan,,ebatı iyice küçülür ve tıbbi etık kutusunda da az yer kaplar. 17 18 3 07.11.2014 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması PİSTONU DÖNDÜRÜLEN ( rotate ) ENJEKTÖRLER : Enjeksiyon işlemi bittikten sonra piston, tıklama sesi duyuluncaya kadar saat yönünde, yaklaşık 30º döndürülüp geriye çekilir. Bu esnada iğne, hazne içine girer. Piston ileri doğru bastırılınca iğne, hazne içinde bükülmüş olarak kalır. 19 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Pistonu Döndürülen Enj. 20 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması PİSTONU KIRILAN ENJEKTÖRLER : İğne, enjeksiyon işleminin sonunda ve kas içindeyken pistona tam bastırılıp tıklama sesi duyulunca hastadan çıkarılır. Tıklama sesi, emniyet mekanizmasının başlangıcıdır. Piston, sonuna kadar geri çekilir ve kırılır (bastır, çek, kır / push pull snap). İğnenin koruyucu kapağı da ajutaja tersinden takılır. Piston geri çekilirken iğne, haznenin içine girer ve pistonun kırılan parçası hazneyi kilitler. İğne sabit olmayıp gerektiğinde değiştirilebilir. Enjektörün emniyet mekanizmasını zamanından önce aktif hale getirmemek için ilaç çekilmeden önce piston, sonuna kadar itilmemelidir 21 Çekilmeden önce Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması 22 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması KLİPSLİ ( surguard ) ENJEKTÖR : İğne köküne yerleştirilmiş kilit vardır. Güvenlik kalkanı da denilen kilitleme mekanızması üzerine tıklama sesi duyuluncaya kadar bastırılır. Tek elle uygulanabilir. Enjektörle birlikte ya da tek iğne paketlenmiş halde bulunur. 23 24 4 07.11.2014 Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması HAZIRLAYAN HARİKA ATA 25 5