spektroskopi

Spektroskopi Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve University EBN Medical School Department of Biochemistry Spektroskopi Nedir? •  Maddeyle ışığın (elektromagneEk radyasyon) etkileşimini inceleyen disipline spektroskopi denir •  Spektrofotometri, bir maddenin ışıkla etkileşimi sonucu gösterdiği ışık absorbans veya yansıtma değerlerinin kanEtaEf olarak ölçülmesidir ElectromagneEk Spektrum Spektrofotometri •  Neredeyse bütün kimyasal moleküller ışığı absorbe ederler veya yansıLrlar •  Spektrofotometri, moleküllerin bu özelliğini kullanarak kanEtaEf olarak maddelerin analiz edilmesini sağlar •  Kimya, fizik, biyoloji, biyokimya, malzeme bilimi, besin kimyası ve endüstriyel alanlarda yaygın bir şekilde kullanılır Spektrofotometre •  Spektrofotometre, bir madde içerisinden geçen ışığın ne kadarının o madde taraQndan geçirildiğini ölçmeye yarayan bir aleRr •  Bu şekilde o maddenin miktarı (derişimi) hesaplanabilir •  Spektrofotometreler kullandıkları ışık kaynağının dalga boyu (wavelength) aralığına göre iki ana kısma ayrılabilirler: 1)  UV-­‐visible spektrofotometre: ultraviyole bölge (185 -­‐ 400 nm) ve görünür bölge (400 -­‐ 800 nm) 2)  IR (infrared) spektrofotometre: kızılötesi bölge (800 -­‐ 15000 nm) Spektrofotometre •  Spektrofotometre iki ana kısımdan oluşur: 1) spektrometre: istenilen dalga boyunda ışık üreten kısım 2) fotometre: ışık maddeden geçEkten sonra geçen ışığın yoğunluğunu ölçen kısım •  Ölçüm yapılacak maddeyi içerek küvet spektrometre ve fotometre arasına koyulur •  Geçen ışık miktarı fotometre yardımıyla ölçülür Spektrofotometre Absorbance (Emilim) and Transmi_ance (Geçirgenlik) Beer-­‐Lambert Kanunu absorpEvity (constant) concentraEon Absorbance The length of the light path •  Bir maddenin üzerine gönderilen ışığı absorbe etme miktarı, o maddenin derişimi ile doğru oranLlıdır Kromofor (Chromophore) Madde •  Belirli dalga boylarındaki ışığı absorbe eden maddelere kromofor (chromophore) denir •  Biyolojik moleküllerin birçoğu kromofordur (substratlar, koenzimler gibi) •  Genelde 200-­‐800 nm arasında (UV-­‐Vis bölge) ışığı absorbe eden kromoforlar analiz için uygundurlar •  Bu tür maddelerin derişimleri spektrofotometre yardımıyla ölçülebilir Spektrofotometrinin Kullanım Alanları •  Spectrophotometri, bir örnekte bulunan kromofor maddelerin derişimlerinin hesaplanmasında kullanılır •  Enzim akEviteleri ve bazı biyolojik moleküllerin derişimleri de (protein ve DNA gibi) spektrofotometreler aracılığıyla hesaplanabilir •  Proteins absorb light at 280 nm •  Nucleic acids (DNA, RNA) absorb light at 260 nm Enzim AkEvitesinin Spektrofotometrik Yöntemle Belirlenmesi •  Enzimlerin akEvitesi spektrofotometrik yollarla ölçülebilir •  Bunun için, substrat ve/veya ürünler kromoforik olmalıdır (koenzimler de kromoforik olabilir) •  Spektrofotometre aracılığıyla enzimaEk bir reaksiyonda bir ürünün oluşması veya bir substraLn (veya koenzimin) kaybolması zamana bağlı olarak monitör edilir •  Bu şekilde enzim kineEği (akEvitesi) hesaplanır 340 nm’de izlenebilir Coupled EnzymaEc Assay Enzim AkEviteleri ve Hastalık Teşhisi •  Plazmada bulunan bazı enzimlerin akEvitesine bakılarak hastalık teşhisi ve hastalıkların izlenmesi yapılır •  Bu tür akEvite analizlerinde genelde spektrofotometrik metodlar kullanılır Absorpsiyon ve Tamamlayıcı Renkler