Tarım zehirleri Yrd.Doç.Dr.Cem Ertan

TARIM “ZEHİRLERİ”
Yrd. Doç. Dr. Cem ERTAN
İzmir Üniversitesi Acil Tıp Anabilim Dalı
Pestisidler
 Tarım ürünlerini ve insan sağlığını tehdit eden etkenlere karşı kullanılan kimyasallardır
 İnsektisidler
 Böcek türlerine karşı
 Herbisidler
 Yabani otlara karşı
 Fungisidler
 Bitki hastalıklarına karşı
 Rodentisidler
 Kemirgenlere karşı
Neden kullanılırlar
 Bu kimyasallardan önce zararlılarla mücadele geleneksel yöntemlerle yapılırdı. Ancak:
 Büyük şirketler,
 Büyük tarım alanları
 Büyük sulama sistemleri
 Ucuz iş gücüne yönelim
 Çiftlik makineleri
 Küçük çiftçiler?
Nerede, Ne zaman, Kim???
 Geri kalmış ülkeler
 Düşük sosyoekonomik düzey
 Düşük eğitim düzeyi
 Yüksek mortalite ve morbidite
 Genç, ekonomik aktif (işçi)
Ne kadar  Yıllık ortalama 1‐5 milyon kişi
 UZEM verilerine göre Türkiye’de 2. en sık akut zehirlenme nedeni*
 Yaklaşık 20.000 tarım işçisinde mortalite
nedeni
 Pestisit üretimi %75 gelişmiş ülkelerde, pestisit
ilişkili mortalite %99 geri kalmış ülkelerde
 Yakın zamanda tarım “zehiri” ile işlenen terör‐
iç savaş suçu hatırlayan?
*TunçokY, Kalyoncu Nİ. Birinci Basamağa Yönelik Zehirlenmeler Tanı ve Tedavi Rehberi, SB‐RSHMB Yayın No: SB‐HM‐2007/14.
Pestisidlerin Etkileri
 Genel zehirlenme bulguları
 Halsizlik
 Yürümekte güçlük
 Bilinç bulanıklığı
 Kas seyirmeleri
 Huzursuzluk
 Sinirlilik
 Uyku bozuklukları
Pestisidlerin Etkileri
 Sistemlere etkileri
 Baş ağrısı, görme sorunları, gözlerde yaşarma, pin






point pupil
Ağız ve burunda sekresyon artışı
Göğüs ağrısı, solunum güçlüğü
Karın ağrısı, ishal, bulantı‐kusma
Kol ve bacaklarda ağrı ve kramplar
Ellerde tırnak bozuklukları, döküntüler, uyuşma
Ciltte kaşıntı, döküntü, kızarıklık, büller, yanma hissi
Ağır zehirlenmede
 Bilinç kaygı
 İdrar ve gaita inkontinansı
 Titreme
 Santral siyanoz
Bebeklerde
 Daha küçük dozlarda, daha ağır tablolar
 Kolay yorulma
 Bilinç kaybı
 Nöbet  Geç etkileri de vardır
 Allerji
 Büyüme geriliği
 Öğrenme güçlüğü
 Kanser Tarım Zehirleri
 Türkiyede pek çok farklı grupta, pek çok farklı etken madde içeren tarım zehirleri mevcuttur
 Asetilkolinesteraz enzim inhibitörleri
 Organofosfatlı
 Karbamatlı
 Organoklor içerenler
 Pretrin ve pretiroidler
Ach esteraz inhibitörleri
 Organofosfat
 MSS/OSS sinaps ve sinir kavşaklarında ACh
esteraz enzimine geri dönüşsüz bağlanır

ACh aktivitesi
 Etki dakikalar‐saatler‐günler sonra ortaya çıkabilir
 Etkiler
 Nikotinik
 Muskarinik
 MSS etkileri
Organofosfatların etkileri
Organofosfatların etkileri
 İntermediate sendrom
 1‐4 gün içinde
 Proksimal ekstremite ve solunum kasları ile kafa çiftlerinde motor paralizi
 5‐15 günde iyileşme
 Gecikmiş polinöropati
 Yağda erirliği yüksek bileşiklerle
 6‐21 gün içinde
 Distal duyu ve motor nörpati
Tanı
 Tipik bulguların yanı sıra
 Plazma pseudokolinesteraz düzeyi <%50
 Diğer laboratuvar
 Ayırıcı tanı
Korunma  Tanı ve tedavi esnasında sağlık personeli koruyucu önlemler almalıdır
 Maske
 Eldiven
 Gözlük
 Tek kullanımlık önlük
Tedavi  Dekontaminasyon
 İntestinal
 Aktif kömür
 Lavaj??
 Dermal
 Kontamine giysileri uzaklaştır
 Su ve sabun
 Göz
 Bol su ile yıkama (~15 – 20 dk)
 Göz konsültasyonu
Tedavi  Özgül tedavi (Antidotlar)
 Atropin
 Oksimler
 Pralidoksim (Conthration flk 200 mg)
 Obidoksim
 Hl‐6 oksimler
Atropin
 ACh ile muskarinik reseptör için kompetisyon
 Sadece muskarinik belirtilere etkili
 Etkisi 3‐4 dk’da başlar, 12‐16 dk pik
 Atropin testi?
 Atropinizasyona sekresyonlar ‘kuruyana’ kadar devam  Tekrar artarsa, atropinizasyon da tekrar
Atropinizasyon
(Pralid)oksim
 ACh Esteraz enziminin re‐aktivasyonu
 En geç 7‐48 saat içinde başlanmalı
 Aging (yaşlanma) meydana gelirse etkisiz
 4‐6 gün ile 22 gün arasında tedavi gereksinimi
 Yan etkiler
 Ajitasyon, görme bozukluğu, baş dönmesi, baş ağrısı, hipertansiyon, laringospazm, mani, miyasteni, ağız kuruluğu…
Doz
Oksimler
 Eddleston et al (2009)
 Oksimler eritrosit ACh‐esterazını artırır ancak bunun entübasyon ihtiyacını azaltıp, sağ kalımı artırdığına ait yeterli kanıt yoktur
 Buckley et al (2005)
 182 hasta, yüksek doz pralidoksim ile mortalite, MV ihtiyacı, intermediate sendrom Diğer tedaviler
 Deneysel
 Adenozin reseptör amtagonisti PIA
 Rho‐Kinaz
 Paraoksonaz enzimi
 Taze donmuş plazma
 Plazma exchange ile plazma kolinesteraz düzeyi artabilir
Karbamatlar
 Ach‐esteraz’a geri dönüşlü bağlanır
 Yağda çözünürlüğü düşük
 Etkiler 0,5‐2 saatte çıkar, kısa sürer
 Tanı hikaye ve bulgularla
 Tedavi
 Atropin
 Pralidoksim: Sadece ağır olgularda  Organofosfatlı bileşiklerle enzim işlevinin geri dönüşü kimyasal müdahale olmadan imkansızdır
 Karbamatlar ile zehirlenmelerde ise 4‐8 saatte spontan geri döner

Download Report