kıbrıs türk kooperatif merkez bankası ltd. kredi tüzüğü

KIBRIS TÜRK KOOPERATİF MERKEZ BANKASI LTD.
KREDİ TÜZÜĞÜ
(22.5.2014 – R.G.122 – EKIII – A.E.329 Sayılı Tüzük)
KOOPERATİF ŞİRKETLER YASASI
(Fasıl 114, 28/1959, 51/1983, 28/2002, 8/2003, 8/2004 ve 46/2007 Sayılı Yasalar)
Madde 54 Altında Yapılan Tüzük
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Kooperatif Şirketler Yasası’nın 54’üncü
maddesinin kendisine verdiği yetkiye dayanarak aşağıdaki Tüzüğü yapar:
Kısa İsim
1.
Bu Tüzük, “Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. Kredi
Tüzüğü” olarak isimlendirilir.
BİRİNCİ KISIM
Genel Kurallar
Tefsir
2.
Bu Tüzükte metin başka türlü gerektirmedikçe;
“Ana Sözleşme”, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası
Limited tüzük ve tali kanunlarını anlatır,
“Banka”, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Limited’i
anlatır,
“Bölüm”, Bankanın merkezdeki faaliyetlerini yürüten üniteleri
anlatır,
39/2001
59/2002
“Donuk Alacak”, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bankalar
Yasası altında çıkarılan, “Bankaların Kredileri ile Diğer
Alacaklarının Nitelikleri ve Karşılıklar” tebliğine göre, üçüncü,
dördüncü ve beşinci gruplarda sınıflandırılan ve anaparanın veya
faizin vadesinden veya ödenmesi gereken tarihlerden itibaren
tahsilinin doksan günden fazla gecikmiş olduğu tüm alacaklar,
tahakkuk ettirilen faizlerin ve borçlu üzerindeki faiz benzeri
yüklerin anaparayı ilave edilip edilmediğine veya yeniden finanse
edilip edilmediğine baklılmaksızın konu tebliğ uygulamasında
donuk alacak olarak kabul edildiğini anlatır.
“Faiz”, Kredilerde faiz, belli bir paranın geri verilmek üzere belli
bir süre kullanılmasına karşılık alınan parayı anlatır,
1
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
“Genel Müdür”, Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Limited
Müdürünü anlatır,
“Genel Müdürlük”, Bu Tüzük kapsamında işlerin yürütülmesinde
görev yapan ve sorumluluk üstlenen Genel Müdür, Genel Müdür
Yardımcısı ve Genel Müdürün yönetimi altında bulunan tüm
bölüm ve birimlerde personeli anlatır,
Fasıl 114
28/1959
51/1983
28/2002
8/2003
8/2004
46/2007
“İdare Meclisi”, Kooperatif Şirketler Yasası ve bağlı Tüzüklerine
göre seçilen veya atanan İdare Meclisi veya İdare Memurlarını
anlatır,
“Karşılıklar”, Karşılıklar Tebliği hükümleri gereği krediler ile
diğer alacaklardan doğmuş veya doğması beklenen ancak miktarı
kesin olarak belli olmayan zararların karşılanması amacıyla mali
tablolarda hesaben ayrılarak gider yazılan tutarları anlatır,
“Karşılıklar Tebliğ”, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bankalar
Yasası altında çıkarılan, “Bankaların Kredileri İle Diğer
Alacakalrının Nitelikleri ve Karşılıklar”Tebliğini anlatır,
“Kredi Başvurusu Genel Müdürlük Onayı”, İdare Meclisine nihai
onay için sunulmak üzere Genel Müdürlük yetkililerinin
incelemeleri sonucunda verdikleri onayı anlatır,
“Kredi Değerliliğinin Zayıflaması”, Borçlunun varlıklarının
yükümlülüklerini vadesinde ve tam olarak karşılamada yetersiz
hale gelmesi, finansal kaldıraç oranının bankaca kredi
değerlendirilmesinde kullanılan standart kriterlere göre kabul
edilebilir seviyede olmaması, borç ödeme gücünden önemli
ölçüde yoksun hale gelmesi, işletme sermayesinin ve/veya
özkaynaklarının kredinin tahsil kabiliyetini zaafa uğratacak
ölçüde yetersiz kalması durumlarından herhangi birinin varlığını
anlatır,
“Kredi Fiyatlaması”, Kredi satışı yaparken hesaplamaya dahil
edilen kaynak maliyet üzerine konulan kar marjı toplamından
meydana gelen fiyat olup Kredi Fiyatlaması Bankanın krediye
uygulayacağı faizi anlatır,
“Kredilerle İlgili Esas ve Usuller Tebliği (Krediler Tebliği)”,
Yasa altında çıkarılan “Kredilerle İlgili Esas ve Usuller Tebliğini”
anlatır,
“Kredinin Kayıtlı Değeri”, Kredinin, bankanın muhasebe
2
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
defterlerinde görünen ve özel karşılık düşülmesinden önceki
hesap değerini anlatır.
“Kredi Kullandırma Talimat”, Mevcut veya gelecekte tasarımı
yapılacak olan her bir kredi çeşidinin uygulama esaslarını anlatan
Genel Müdürlük talimatını anlatır,
“Kredi Riski”, Risk Yönetmeliğindeki kredi riskinin tanımı genel
olarak, işlemin karşı tarafının, Banka ile yaptığı sözleşmenin
gereklerine uymayarak, yükümlülüğünü kısmen veya tamamen
zamanında yerine getirmemesinden veya getirememesinden
dolayı karşılaşılabilecek durum olarak tanımlanır. Kredi riski,
Bankanın tahsil edilebilir değerler dikkate alındıktan sonra karşı
tarafın ödemelerini yerine getirememesinin yarattığı zararla
ilintili riskini anlatır,
“Kredi Skorlama”, Bankanın kredi başvurusunda bulunan
müşterilerinin kredi alabileceği miktarı ve geri ödeyememe riski
sınırlarını belirlemesinde yardımcı olan sayısal tahmin ve
değerlendirme yöntemini anlatır,
“Kredilendirme Süreci”, Borçuyla ilişkilerin tesisi, yürütülmesi
ve geliştirilmesine dönük pazarlama faaliyetleri ile başlayan,
kredi teklifinde bulunulması, teminat ve diğer tahsis koşullarının
belirlenmesi, kredinin tahsisi, kullandırılan kredilerin izlenmesi
ve tahsil edilmesiyle sonuçlanan işlem ve kararlar bütününü
oluşturan süreci anlatır,
“Kredi Talebi”, Özel veya Tüzel kişilerin Bankadan imza
mukabili kredi kullanma isteğini anlatır,
“Kredi Talep veya Başvuru Formu”, Bankadan kredi kullanmak
amacıyla başvuru yapan tüm müşterilerin özelliğine göre
hazırlanmış, müşteri hakkındaki bilgileri kapsayan bilgi formunu
anlatır,
“Kredinin Vadesi”, Bir kredinin ne zaman geri ödeneceğinin veya
ne kadar süre ile kullandırılacağının, kredi kullandırılmadan evvel
bir vadeye bağlanmasını anlatır,
“Kredinin Zaafiyete Uğraması”, Yapılan değerlendirmelerde cari
şartlar ve olayların esas alınması kaydıyla, kredi sözleşmesinde
yer alan bağlayıcı şartlar çerçevesinde vadesi gelen kredi tutarının
banka tarafından tahsilinin sağlanamayacağının kuvvetle
muhtemel olması durumunu anlatır,
“Kontrollü Kredi”, Bir koşulun yerine getirilmesine bağlı olarak
kullandırılan kredileri anlatır,
3
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
“Müdür”, Banka İdare Meclisi tarafından Banka Bölümlerine
Banka Personel Tüzüğüne uygun olarak tayin edilen Müdür ve
Müdürün olmaması halinde Müdür Vekilini anlatır,
“Mali Analiz”, Kurumsal müşterilerin kredi başvurularının geriye
ödenmesi olasılığının bilanço ve diğer finansal verilerin
kullanılması yolu ile hesaplanması yöntemini anlatır,
“Nihai Onay”, Genel Müdürlük Onayı verilmiş olan kredilerin
kullandırımının gerçekleşmesi için İdare Meclisince verilen onayı
anlatır,
“Onay”, Usulüne göre alınmış yazılı ve imzalı uygunluk şerhini
anlatır,
Ön Onay”, Kredinin kullandırım aciliyeti durumlarında İdare
Meclisi onayı temin edilemeden İdare Meclisi Başkanı ve Genel
Müdürlük yetkililerinin vermiş oldukları kullandırım onayını
anlatır,
Ancak Kredi kullandırdıktan sonra olsa bile bu onay İdare
Meclisine nihai onay için sunulur.
“Şube”, Bankanın Genel Müdürlük haricindeki bankacılık
faaliyetlerini yürüten ünitelerini anlatır,
“Teminat”, Borcun geri ödenememesi riskine karşılık banka
alacağının tamamen veya kısmen güvence altına alınmasını
sağlayan her türlü varlık, garanti ve kefaletler ile sözleşmeden
doğan hakları anlatır,
“Temerrüt”, Bir borcun veya yükümlülüğün geç yerine
getirilmesini; vadesi gelmiş bir alacağın, yapılan ihtara rağmen
ödenmemesi halini anlatır,
“Valör”, Kredi için bankaca faizin işletilmeye başladığı tarihi
anlatır,
39/2001
59/2002
Amaç
“Yasa”, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bankalar Yasasını
anlatır,
3.
Bu Tüzüğün amacı Banka tarafından sağlanan nakdi veya
gayrinakdi ve hizmet kredilerinin, Bankanın kuruluş amaçları
doğrultusunda yönlendirilmesini sağlamak ve kredilerin
verilmesinden tahsil ve tasfiyesine kadar olan süre içerisinde
yapılacak esas işlem ve uygulamaları bir düzen altına almaktır.
4
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
Kapsam
4.
Bu Tüzük, Banka tarafından açılacak krediler ile ilgili işlemlere
uygulanacak kuralları kapsar.
İKİNCİ KISIM
Kredilerle İlgili Kurallar
Kredi İşlemi
5.
(1)
Bankacılıkta kredi işlemi, geri ödeyeceği konusunda
kendisine güven duyulan gerçek veya tüzel kişiliğe ait bir
firmaya veya kuruma, bir miktar paranın veya banka
itibarının, geri alınmak kaydıyla, belirli bir bedel (faiz
ve/veya komisyon) karşılığında ve belirli bir süre için
ödünç verilmesi işlemidir.
(2)
Yasa altında tanımı yapılan aşağıdaki işlemler izlendikleri
hesaba bakılmaksızın bu Tüzük uygulamasında kredi
sayılır;
(A) Nakdi krediler,
(B)
Teminat mektupları, kontrgarantiler, kefaletler, aval,
ciro ve kabuller gibi gayri nakdi krediler ve bu
niteliği haiz taahhütler,
(C)
Satın alınan tahvil ve benzeri sermaye piyasası
araçları,
(Ç)
Tevdiatta bulunmak suretiyle veya herhangi bir şekil
ve surette verilen ödünçler,
(D) Varlıkların vadeli satışından doğan alacaklar,
(D) Vadesi geçmiş nakdi krediler,
(E)
Gayri nakdi kredilerin nakdi tahvil olan bedelleri,
(G) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile benzeri
diğer sözleşmeler nedeniyle üstlenilen iştirakler ve
ortaklık payları,
(H) Tahakkuk etmekle birlikte tahsil edilmemiş faizler,
(I)
Kredi
Kullandırma
6.
(1)
Ters repo işlemlerinden alacaklar.
Herhangi bir sözleşme ve/veya borç senedi tanzim
edilmeden müşterilere kredi kullandırılamaz.
5
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
Şartları
Kredi
Kullandırma
Prensipleri
7.
(2)
Kullandırılacak her kredi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Bankalar Tek Düzen Hesap Planı İzahnamesine uygun
olarak kullandırılır.
(3)
Yürürlükteki Yasalar, nizamat ve ana sözleşme hükümleri
saklı kalmak kaydı ile Banka tarafından verilecek tüm
nakdi ve gayri nakdi kredilerin bu Tüzük hükümlerine
uygun olması koşuldur.
Müşteri lehine tesis edilecek kredilerin, banka politika ve
stratejisine tamamıyla uygun olması gerekir. Banka politika ve
stratejisinin en önemli hedeflerinden birisi de, kalitesi yüksek bir
kredi portföyü oluşturmaktır. Yüksek kaliteli bir kredi
portföyünün özellikleri aşağıdaki maddelerde belirtildiği gibi
olmalıdır;
(1) Geri Ödeme Kabiliyeti: Geri Ödeme Kabiliyeti,
ekonomideki dalgalanmalarla mücadele edebilmesi ve
istikrarlı bir nakit akışı ile öngörülen geri ödemeyi
sağlayabilmesidir.
(2)
Uzun Vadeli İşbirliği: Uzun vadeli işbirliği ile bankaya
kaynak ve verim sağlayan müşterilerden oluşmasıdır.
(3)
Risklerin Banka Stratejisine Uygunluğu: Risklerin; sektör,
ürün, bölge ve konu yönüyle ve bankanın stratejisine
uygun biçimde çeşitlendirilmesidir.
(4)
Kredi Fiyatı: Kredi Fiyatının alınan riske ve verilen
hizmete uygun olarak belirlenmesidir. Fiyatlama
yapılırken, sunulan hizmetin bedeli tam olarak alınmalıdır.
Müşteriye zor bulunan değerli bir ürün sunuluyorsa veya
yüksek risk alınıyorsa, fiyatlama buna uygun yapılmalıdır.
(5)
Risklerin Bankanın Büyüme Hedeflerine Uygunluğu:
Bankanın büyüme hedefleri ve risk alma kuralları ile
uyumlu olmasıdır.
(6)
Kredinin Geri Ödenmesi: Kredi, borçlunun krediyi,
öngörülen koşullarda geri ödeyeceğine kesin olarak ikna
olunursa tahsis edilir.
(A) Ticari Kredilerde: Bir müşterinin “Risk Derecesi”
kredi kullanım süresince aynı şekilde devam etmesi
veya daha iyi bir dereceye gelmesi beklenmelidir.
(B)
Tüm kredi türlerinde geri ödeme; borçlunun geçmişi,
geri ödeme kapasitesi ve moralitesi hakkında tam bir
istihbarat yapılmış olmasına, kredi talebi ve
6
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
borçlunun geri ödeme kaynaklarının, tam ve doğru
olarak analiz edilmesine, doğru bir kredi planlama
sisteminin var olmasına bağlı olacaktır.
(7)
Kredinin Tahsis Edilmesi:
(A) Kredi, krediyi alanın geri ödeme kapasitesinin yeterli
olduğunun belirlenmesi ve yeterli teminat tahsis
edilmesi ve/veya daha başka geri ödeme
kaynaklarının varlığı halinde tahsis edilir.
(B)
Kredi, tahsis koşulları ve teminatlar açısından,
istisnai durumlar dışında, aynı müşteriye kredi veren
başka kredi kuruluşlarının varlığı halinde, Banka’nın
konumunun en az diğer kredi veren kurumlar kadar
veya daha iyi durumda olması halinde tahsis edilir.
(C)
Kredinin tahsis edilmesi prensibi, Ticari Krediler için
geçerlidir. Bu prensibe uyulması durumunda, borçlu
geri ödeme sıkıntısına düştüğünde, uzlaşma ve tahsil
açısından Banka en az diğer kredi kurumları kadar
güçlü durumda olacaktır.
(Ç)
Kredi, borçlunun krediyle satın alacağı varlığı
kaybetmeyi göze alamayacağına ikna olunursa tahsis
edilir.
(D) Borçlunun, kredi ile satın alacağı varlıktan veya
yapacağı yatırımdan vazgeçemeyeceği beklentisinin
veya menfaatinin olması, geri ödemesini teşvik
edeceğinden bu durumun, kredi tahsisinde göz
önünde bulundurulması gerekir. Kredinin tahsis
edilme prensibi, tüm krediler için geçerlidir.
(E)
Krediler, faaliyet konusu dışındaki amaçlara veya
spekülasyona yönelik olarak tahsis edilmemelidir.
(F)
Ticari kredilerde, firmanın esas faaliyetlerini
destekleyecek konular için kredi tahsis edilmelidir.
(G) Bireysel kredilerde, sadece tüketicinin kişisel
ihtiyaçlarına yönelik kredi tahsis edilmelidir.
(H) Kredi, kullanım ihtiyacı ve geri ödeme imkanları
gözetilerek tahsis edilir. Kurumsal ve ticari kredilerin
tahsisinde aşağıdaki hususlar göz önüne alınmalıdır:
7
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
(8)
(a)
Ticari müşteriler için krediler, tek veya en
büyük bankası olmayacağımız prensibi
gözetilerek tahsis edilir. Bu prensip, firma
riskinin tamamını yüklenmemek ve Banka’nın
kredi politikasında meydana gelebilecek
değişikliklerden
firmanın
olumsuz
etkilenmemesi için uygulanmalıdır.
(b)
Krediler, müşterilerin moralitesi mutlaka göz
önüne alınarak tahsis edilir. Bu prensip,
firmanın, firma ortaklarının veya yönetimde
etkinliği bulunan profesyonel yöneticilerin
geçmişlerinde konkordato, tefecilik, mali suç,
dolandırıcılık, hileli iflas, kaçakçılık gibi
olaylar bulunan firmalara, kredi tahsis
edilmemesini içerir. Kabul edilebilir süre
ve/veya gerekçelerle ifade edilebilen çek yasağı
kaydı bulunan ve/veya daha önce kanuni takibe
uğramış müşterilere kredi tahsisi, tutarlarına
göre Genel Müdür ve İdare Meclisi
yetkisindedir.
Geri Ödeme Kaynakları: Kredide geri ödemenin asıl
kaynağı ticari kredilerde borçlunun esas faaliyetinden
doğan nakit akışıdır. İkincil geri ödeme kaynağı ise asıl
kaynaktan geri ödemenin sağlanamaması durumunda
devreye giren kaynaktır.
(A) Ticari Kredilerde, borçlunun geri ödeyememesi
halinde firma bilançolarındaki likit aktifler ve
istenildiğinde nakde dönüşebilecek kıymetler ile
müşterek, müteselsil borçlu durumundaki ortakların
veya grup firmaların diğer varlıkları, ikincil geri
ödeme kaynağıdır.
(B) Nakde dönüşümü hızlı olan değerli ipotekler dışında
kalan diğer ipotekler tahsilinin uzun zaman
almasından dolayı, genellikle ikincil geri ödeme
kaynağı olarak tercih edilmez. Ancak müşterinin
durumundan dolayı bu tür ipoteklerin alınması
gerekiyorsa onay makamı İdare Meclisidir.
(9)
Kredinin Tutarı, Vadesi ve Türü: Kredinin tutarı, vadesi ve
türü; müşterinin ihtiyacına uygun olmalıdır.
8
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
(10) Kredinin Geri Ödeme Planı: Geri ödeme planı, tahsis
edilecek kredi ile sağlanacak nakit akışına uygun
düzenlenmelidir. Geri ödeme planı ile beklenen nakit
akışının zamanlamasının birbirine uymaması kredi riskini
arttırır.
(11) Teminatların
Değerlendirilmesi:
Teminatlar
değerlendirilirken, teminatın değerinin zaman içinde
düşebileceği
ve
nakde
çevirmede
güçlükle
karşılaşılabileceği
ihtimalleri
göz
önünde
bulundurulmalıdır.
(12) Bankanın Kredi Hedefi: Bankanın kredi vermedeki hedefi,
sadece müşterinin kredi ihtiyacını karşılamak değil, aynı
zamanda, müşterinin, Banka’nın sunduğu diğer
hizmetlerden de yararlanmasını sağlamaktır. Bu prensip
tüm krediler için geçerlidir. Bankanın amacı, sadece kredi
hizmeti vermek değil, aynı zamanda mevduat ve diğer tüm
bankacılık hizmetlerini de müşteriye sunmaktır. Bu
prensip, sadece pazarlama veya kar hedefini değil, çapraz
satış imkanları ile portföy kalitesini ve çeşitliliğini de
sağlamalıdır.
Kredilendirme
İlkeleri
8.
Kredi işlemlerinde müşterilerin öncelikle güvenilirlik, akışkanlık
ve verimlilik ilkeleri yönünden incelemeye tabi tutulmaları
gerekmektedir. Bu üç ilke verilen kredinin sorunsuz bir şekilde
geri dönmesi açısından önem arz etmektedir.
(1)
Güvenilirlik: Kredinin geri ödenme olasılığının yüksek
olmasıdır. İyi bir istihbarat ve mali analiz, sağlam ve riski
karşılar değerde teminat, faaliyet döngüsüne uygun vade,
riskin yayılması, kredi sürecinde firmaların kontrol
edilmesi, güvenilirliği sağlayan faktörlerdir.
(2)
Akışkanlık: Akışkanlık, kredinin dolu ve
bırakılmaması, vadesinde geri dönmesidir.
akışkanlığını sağlamak için;
donuk
Kredi
(A) Mevsimlik iş kolları için kredi vadelerinin tahsilatın
kolay yapılacağı devrelere denk getirilmesi,
(B)
Firmalara
ihtiyacının
edilmemesi,
(C)
Taksitli kredilerin taksitlerinin zamanında alınması,
9
üzerinde
kredi
tesis
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
(Ç)
Faizlerin devrelerinde nakden tahsili,
(D) Tahsis olunan kredinin amacına uygun olarak
kullandırılması,
(E)
Çek/senetlerin yenileme/değiştirme işlemlerine yer
verilmeden tahsili akışkanlığı,
gereklidir.
(3)
Krediyi
Riske 9.
Sokan Durumlar
Verimlilik: Krediden faizin yanı sıra komisyon ve diğer
gelirlerin de elde edilmesi; kredi kullanana Banka’nın diğer
ürünlerinin de çapraz
pazarlama
yöntemi
ile
kullandırılması ile elde edilecek gelirlerin artırılmasıdır.
Aşağıda belirtilen durumların varlığı halinde, firmalara kredi
açılamayacağı gibi, kredi açıldıktan sonra bu durumlardan birinin
ortaya çıkması halinde riskleri tasfiye edilir. İdare Meclisinden
onay alınmaksızın veya olumsuzluklar ortadan kalkmadan yeni
kredi ilişkisine girilmez.
(1)
Bankalara ve diğer finans kuruluşlarına olan borçlarını
ödememeleri
nedeniyle
haklarında
yasal
takip
başlatılanlara,
(2)
İflas ve konkordato yapanlar, yeniden itibarını kazananlar
hariç ticaretten men edilenlere,
(3)
Vergi, gümrük ve diğer parasal suçlardan, kaçakçılıktan
ağır hüküm giymiş olanlara,
(4)
Çek kullanma yasağı kapsamında bulunanlar ve/veya son
bir yıl içerisinde protestoları süreklilik arz eden ve/veya
açık protestoları bulunan firmalara (son istihbarat ve mali
tahlil raporunun olumlu olması halinde kredi tespiti onay
makamlarının yetkisindedir),
(5)
Medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip olmayanlar
veya mahkeme kararıyla bu haktan yoksun kılınanlara,
(6)
Ticaret şirketlerinde, ana sözleşmelerinde yazılı çalışma
konusu dışında faaliyet gösterenlere, bu faaliyetlerini
finanse etmek üzere,
(7)
Orta ve uzun vadeli krediler hariç, yeni kurulmuş ve henüz
bilanço devresini tamamlamamış firmalara (Nakit,
Mevduat, Devlet Tahvili, Hazine Bonosu, Banka Teminat
10
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
Mektubu karşılığı krediler hariç)
prensip olarak kredi açılmaz.
Ancak, ticari geçmişi belli kişilerce bu kişilerin
faaliyette bulundukları ve başarılı oldukları iş konularında
faaliyet göstermek üzere kurulan firmalara, bilanço
devresinin tamamlanmasını beklemeksizin İdare Meclisi
yetkisinde kredi açılabilir.
Kredi Taleplerinin 10. Kredi taleplerinin sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi ve bu
Değerlendirilmesi
Tüzük hükümlerinin daha iyi bir şekilde uygulanmasını sağlamak
amacıyla, kredi talep eden hakkında ilgili Bölüm Müdürünce
herhangi bir diğer Bölümden istenen her türlü bilgi makul bir süre
içerisinde ve azami titizlikle sağlanır. Kredi taleplerinin
değerlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar İdare Meclisince
çıkarılacak Krediler Yönetmeliğinde detaylandırılacaktır.
Kredi
Almada 11. Kredinin verilebilmesi için krediyi talep edenin aşağıdaki
Hak Sahipliği
niteliklere haiz olması gerekir;
(1) Kooperatiflerde aranan nitelikler;
(A) Banka ana sözleşmesinin kooperatiflere kredi
verilebilmesi için öngördüğü şartları yerine getirmiş
olmak,
(B) Borçlanma limitini aşmamış olmak.
(2)
Şahıslarda aranan nitelikler;
(A) Yeterli gelir ve ödeme gücüne sahip olmak,
(B) Reşit olmak, mümeyyiz olmak, muteber olmak,
(C) Bankada vadesi düşmüş borcu bulunmamak,
(Ç) Başka bankalarda vadesi düşmüş borcu bulunmamak.
(3)
Hükmi şahsiyeti haiz olan veya olmayan kuruluşlarda
aranan nitelikler;
(A) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kayıtlı olmak,
(B) Yeterli gelir ve ödeme gücüne sahip olmak,
11
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
(C) Borçlanma yetkisine sahip olmak,
(Ç) Bankada vadesi düşmüş borcu bulunmamak,
(D) Banka ile çalıştığını ve
olduğunu kanıtlamış olmak,
(E)
(4)
Banka’nın
müşterisi
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vergi işleri ile
görevli daireye ödenmemiş vergi borcu olmamak.
Belediyelerle özel yasa ile kurulmuş Kamu Kurum ve
Kuruluşları da Yasa kuralları çerçevesinde mali analizleri
yapılıp olumlu sonuç alınması halinde kredi almaya hak
sahibidirler.
Kredi Almada
12. Aranan niteliklerden bir veya birden fazla aykırılığı olan
Hak Sahipliği İçin
müşterilerin talep ettiği kredilerin değerlendirilmesi sorumluluğu
Aranan Niteliklere
doğrudan İdare Meclisine aittir.
Aykırı Olanlar
Kredilerin Takip
ve Tahsili
13. Banka alacaklarının vadelerinde veya ödenmeleri gereken
tarihlerde tahsil edilememesi durumunda Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti Merkez Bankasınca çıkarılan yürürlükteki
Bankaların Kredileri ile Diğer Alacaklarının Nitelikleri ve
Karşılıklar Tebliği kuralları uygulanır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Teminatlar
Kredi Teminatları
14. Yasa, nizamat, ana sözleşme ve bu Tüzük hükümleri ve
Kooperatiflere tanınan kolaylık ve kısıtlamalar saklı kalmak kaydı
ile, kredilerde muteber şahsi kefalet ve/veya ipotek ve/veya
mevduat blokesi ve/veya rehin ve/veya bir Banka’nın garanti
mektubu ve/veya devlet kefaleti ve/veya kamu kurum ve
kuruluşlarından olan istihkak ve alacağın temliki ve/veya devlet
tahvili ve/veya kamu kurum ve kuruluşlarından alınan maaş rehni
ve/veya ihracat vesaiki ve/veya müşteri çeki ve/veya poliçe veya
durum ve şartlara göre birinin veya birkaçının teminat olarak
alınması koşuldur.
(1)
Şahsi Kefalet: Şahsi kefaletin kabul edileceği hallerde
kefillerin sayısı ikiden az olamaz.
(2)
Banka Garanti Mektubu veya Devlet Kefaleti: Banka
Garanti Mektubu veya Devlet Kefaleti gibi vadeli
12
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
teminatlarda teminat vadesinin kredi vadesinden en az on
beş gün sonra olması şartı aranır.
(3)
(A) Kredi veya Teminat Oranı: Teminat, taşınır mal rehni
veya gayrimenkul ipoteği şeklinde olacaksa kredinin
teminat değerinin azami yüzde yetmiş beş (%75)’ini
aşmaması şartı aranır. İdare Meclisi, Bankada asgari
5 yıl süreyle borç hesabı bulunan ve bu hesapları
düzgün bir şekilde çalışan, tüm taahhütlerini gününde
yerine getiren Banka müşterilerine kredinin teminat
değerini yüzde seksene (%80) kadar yükseltebilir.
(B) Teminat alınacak gayrimenkullerin değerlendirmeleri
Genel Müdürlüğün onaylayacağı ve Banka ile
arasında sözleşme tanzim edilen değerlendirme
uzmanları tarafından yapılacaktır.
(C) Banka uygulamasında teminatların sınıflandırması
Kuzay Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası
“Karşılıklar Tebliği” doğrultusunda aşağıdaki şekilde
düzenlenmiştir:
Teminat Türleri
15.
(1)
Birinci Grup Teminatlar:
(A) Nakit ve mevduat,
(B) Hazine veya Hazine kefaletiyle ihraç edilen bono ve
tahviller,
(C) “OECD” ülkeleri merkezi yönetimleri ile Merkez
Bankalarınca veya bunların kefaletiyle ihraç edilen
menkul kıymetler,
(Ç) Avrupa Merkez Bankasınca veya bu Bankanın
kefaletiyle ihraç edilecek menkul kıymetler.
(2)
İkinci Grup Teminatlar:
(A) Altın ve diğer kıymetli madenler,
(B) Borsaya kote edilmiş hisse senetleri,
(C) Varlığa dayalı menkul kıymetler,
(Ç) Özel sektör tahvilleri,
13
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
(D) Kuzay Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde faaliyette
bulunan bankaların kendi kredi sınırları dahilinde
verecekleri kefaletler ve teminat mektupları,
(E)
“OECD” ülkelerinde faaliyet gösteren bankaların
garantileri,
(F)
“OECD” ülkeleri merkezi yönetimleri ile merkez
bankalarının kefaletleri,
(G) Avrupa Merkez Bankasınca verilecek garanti ve
kefaletler,
(H) Kredi riskine karşı koruma sağlayan kredi türev
anlaşmaları,
(I)
Firmaların kamu kurumları nezdindeki doğmuş
istihkak alacaklarının temliki veya rehni,
(İ)
Paraya tahvili kolay menkul kıymetler ile emtiayı
temsil eden kıymetli evrak, piyasa değerini aşmayan
tutarda rehinli her türlü emtia ile menkuller,
(J)
Ekspertiz kıymeti yeterli olmak kaydıyla, tapulu
gayrimenkullerin ipotekleri ile tahsisli araziler
üzerine yapılan gayrimenkullerin ipotekleri,
(K) Müşterilerden alınan gerçek kambiyo senetleri.
(3)
Üçüncü Grup Teminatlar:
(A) Ticari işletme rehni,
(B) İhracat vesaiki,
(C) Taşıt rehni,
(Ç) Uçak veya gemi ipoteği,
(D) Kredibilitesi yüksek gerçek ve tüzel kişilerin
kefaletleri,
(E)
Müşterilerden alınan diğer senetler.
14
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
(4)
Dördüncü Grup Teminatlar: İlk üç grup dışında kalan
teminat türlerini içerir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Yetki ve Sorumluluklar
Kredi Açma
Yetkisi
16.
(1)
Yasa kurallarına göre, kredi açma yetkisi Banka İdare
Meclisine aittir. İdare Meclisi bu yetkisini yürürlükteki
yasa ve tebliğlerin belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde
kredi komitesi veya Genel Müdürlüğe devredebilir. Genel
Müdürlük, kendisine devredilen kredi açma yetkisini diğer
birimleri ve şube müdürlükleri aracılığı ile de kullanabilir.
Bu çerçevede Banka tarafından kullandırılan tüm
kredilerde bu tüzüğün 6’ncı maddesinde de belirtilen kredi
kullandırma şartlarında belirtilen hususlarla birlikte
aşağıdaki süreçler uygulanır:
(A) Müşteriden kredi başvurusu/talebi
evraklarının alınması,
ve
gerekli
(B) Krediyi takip eden ilgili şube, birim veya bölümün
olumlu değerlendirme yapması,
(C) Olumlu değerlendirilen bu
Müdürlük onayının verilmesi,
başvuruya
(Ç) Genel Müdürlükçe onaylanan
Meclisince nihai onayın verilmesi.
Kredi
Kararlarında
Sorumluluk
17.
krediye
Genel
İdare
(2)
Yukarıdaki (1)’inci fıkranın (A), (B) ve (C) bendlerinde
belirtilen süreçten geçmeyen hiçbir kredi başvurusu İdare
Meclisi’ne nihai onay için getirilemez ve yukarıdaki
(1)’inci fıkranın (A), (B) ve (C) bendlerinde belirtilen
süreçten
geçmeden
doğrudan
İdare
Meclisinin
onaylayacağı kredilerin tüm sorumluluğu sadece
münferiden ve müştereken İdare Meclisine aittir.
(1)
Kredilendirme sürecindeki sorumluluklar; işlemleri yerine
getiren tüm yetki sahiplerinin kredilendirme sürecinde
kendilerine verilmiş olan görev ve yetkileri kullanması ile
sınırlıdır.
(2)
Kredi tahsis ve onay sürecinde yer alan yetkililerin,
bankanın kredi politikalarını ve kredi riski stratejilerini
15
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
bildiği, bunların karşılığında alınan riskleri algılayabildiği
ve Bankanın bu riskleri kabullenmesi için yeterli istihbari
bilgiyi temin etmiş olduğu varsayılır.
(3)
Kredi kararının oluşmasında rol alan yetkililer,
kredilendirme sürecindeki görevleri çerçevesinde yaptıkları
işlemlerden sorumludur. Bu bağlamda, kredilendirme
sürecine katılan tüm yetkililer, kendilerince sağlanan ve
kredi kararının oluşturulmasına mesnet teşkil eden her türlü
veri ve bilginin doğruluğu ve güvenilirliğinden
sorumludur.
(4)
Bu Tüzük kurallarına uygun olarak tahsis edilmiş olan
kredilerin, açılmasındaki sorumluluk, Yasada tanımlanmış
bulunan İdare Meclisi görev ve yetkileri arasında
olduğundan, kredi tahsisine yetkili nihai karar makamı olan
Banka İdare Meclisine aittir.
(5)
İhmal, tedbirsizlik veya kasıtlı olarak bankayı zarara
sokanlar veya Yasa, ana sözleşme veya bu Tüzükle verilen
yetkiler dışında işlem yapanlar ve/veya yetkilerini aşanlar
veya bu Tüzük hükümlerinin amacını saptırmak suretiyle
işlem yapanlar hakkında Bankadan ihraç dahil, İdare
Meclisince uygun görülecek her türlü disiplin işlemi ve
Yasada belirtilen şahsi sorumluluk dahil ceza kuralları
uygulanır. Ayrıca Bankanın hakları saklı tutulur.
Yönetmelik
Yapma Yetkisi
18. Banka İdare Meclisi kredilerin sınıflandırılması, tahsisi, takibi,
tahsili ve sair konuların düzenlenmesi ile ilgili yönetmelik yapma
yetkisini haizdir.
Yetkinin Geri
Alınması Veya
Kısıtlanması
19. Bu Tüzükle İdare Meclisi dışındaki organlara verilen her türlü
yetki İdare Meclisinin gerekçeli kararı ile geri alınabilir veya
kısıtlanabilir.
Ancak, Genel Müdürlük uygun gördüğü hallerde herhangi
bir Bölüm Müdürünün bu Tüzükle verilmiş yetkilerini geri
alabilir veya kısıtlayabilir. Bu uygulama, müteakip ilk
toplantısında İdare Meclisinin onayına sunulur, İdare Meclisi
Genel Müdürlük kararını onaylamazsa, Genel Müdürlüğün bu
konudaki kararı yürürlükten kalkar.
16
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
BEŞİNCİ KISIM
Faiz, Komisyon ve Harçlar
Faiz, Komisyon
ve Harçlar
20. Kredilerde faiz, belli bir paranın geri verilmek üzere belli bir süre
kullanılmasına karşılık alınan paradır. Faizlerin tahsil edileceği
dönemler, kredilerin kullandırma şekillerine göre değişiklik
göstermektedir. Kredilere uygulanacak faiz oranları, faiz
dönemleri, komisyon ve harçlar Genel Müdürlüğün teklifi ve
İdare Meclisinin onayı ile tespit edilir ve Genel Müdürlükçe ilgili
Bölümlere ve diğer ilgililere bildirilir.
Faiz Hesaplaması
21. Faiz Hesaplaması EK’teki cetvelde olduğu gibi hesaplanıp, kredi
anlaşmasında müşteri ile aksine bir anlaşma yoksa faiz her yılın
Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları sonları olmak üzere üçer
aylık veya yıllık devrelerde hesaplanır. Kredi bu tarihler dışında
kapatılırsa faiz hesap kapatılırken hesaplanır. Faiz Hesaplaması
ekteki cetvelde olduğu gibi hesaplanarak anaparaya eklenir.
ALTINCI KISIM
Diğer Kurallar
Kredi Talep ve
22. (1)
Başvuruda Olması
Gereken Bilgiler
Kredi başvurusunda verilen bilgilerin yeterli ve açık olması
zorunludur. Kredi talebinin gerekçesini kanıtlayan ve
destekleyen belgelerin kredi başvuru formuna eklenmesi
esastır.
(2)
İlk defa kredi ilişkisine girilmesi söz konusu olan bir taraf
lehine ticari nitelikli kredi teklifinde bulunulurken onay
makamına iletilmesi zorunlu asgari bilgiler aşağıdaki
gibidir;
(A) Teklif edilen kredinin amacı,
kullandırım koşulları ve şekli,
kullanım
yeri,
(B) Kredi ilişkisine girilmesi teklif edilen tarafın geçmiş
ve halihazırdaki mali kapasitesi, finansal borçlarının
boyutu ve yükü, Bankayla ve diğer bankalarla olan
ilişkisi,
(C) Varsa kefilin mali kapasitesi, Bankayla olan ilişkisi,
(Ç) Kredi teminatları ve varsa diğer risk azaltıcı etmenler
hakkında değerlendirme,
17
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
(D) Borçlunun ve varsa kefilinin geçmişteki ve hali
hazırdaki risk dereceleri,
(E)
Kredi ilişkisine girilmesi teklif edilen tarafın iktisadi
faaliyetinin ve içinde bulunduğu sektörün risk
değerlendirmesi,
(F)
Kredi ilişkisine girilmesi teklif edilen tarafın işlerinin
ya da işletmesinin yönetiminin yetkinlik ve
profesyonellik açılarından değerlendirilmesi,
(G) Teklif edilen kredilerin ödemesinde kullanılacak
kaynaklar,
(3)
Krediyi Verecek
Olan Bankacılık
Şubesi
Kredi Onayı veya
Reddi Sürecinden
Sonraki Tebligat
Kredi ilişkisi sürmekte olan portföy müşterileri lehine
teklifte bulunulurken ise yukarıda belirtilen asgari
bilgilerin Banka nezdinde güncel olarak mevcudiyeti şartı
aranır. Güncelliğini yitirmiş bilgilerin son hali
belirlenmeden süreç devam ettirilemez.
23. Bankada, herhangi bir Kooperatif, şahıs ve hükmi şahsiyeti olan
veya olmayan teşekkül sadece bir tek Bankacılık şubesinden kredi
kullanabilir. Bu Bankacılık Şubesinin belirlenmesinde aşağıdaki
kıstaslar esas alınır.
(1)
Kooperatifler; her Kooperatifin kredi için müracaat edeceği
bankacılık şubesi, ulaşım ve alışagelmiş ilişkiler dikkate
alınarak Genel Müdürlükçe saptanır ve ilgililere bildirilir.
(2)
Şahıslar ve hükmi şahsiyeti olan veya olmayan teşekküller;
şahısların kredi başvurularını kabul edecek bankacılık
şubesi, ikametgah ve iş yerlerinin bulunduğu yere en yakın
şubedir. Şahıslarda, iş yeri ve ikametgahın ayrı ilçelerde
bulunması halinde ve ayrıca hükmi şahsiyen olan veya
olmayan teşekkülde, başvuru, işyeri merkezinin bulunduğu
yöredeki şube tarafından kabul edilecektir.
24. İdare Meclisi ve/veya kredi komitesi tarafından onaylanacak veya
reddolunacak kredi teklifleri ilgili bölüm yetkilisine Genel
Müdürlük tarafından yazılı olarak tebliğ edilir.
18
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
YEDİNCİ KISIM
Son Kurallar
Yürürlükten
Kaldırma
25. Bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak Kredi Tüzüğü
yürürlükten kaldırılır.
R.G 7
22/01/1985
EKIII
A.E.19
Yürürlüğe Giriş
26. Bu Tüzük, Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten başlayarak
yürürlüğe girer.
19
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
FAİZ HESAPLAMASI
Bu Tüzük kurallarınca faiz hesaplaması aşağıdaki 3 şekilde de hesaplanabilir.
F = FAİZ TUTARI
A = MÜŞTERİYE VERİLEN BORÇ PARA TUTARI
n = GÜN SAYISI
t = FAİZ ORANI
1.
F = (A x n x t ) / (100 x 360)
Formülün birinci kısmında borç tutarı, günle çarpılıp yüze bölünür.
Buradan elde edilen tutara “adat” denir.
2.
F = ((A x n ) / 100 ) x ( t/360 )
Formülün ikinci kısmında ise faiz oranı 360’a bölünmektedir. Bu
işlemde elde edilen tutara “sabit sayı” denir.
D = ( A x n ) / 100 ve S = t / 360 Faiz = D x S
3.
Kredi işlemleri, hesap açıldığı günden, faiz hesabının yapılacağı güne
kadar çok sayıda borç ve alacak işlemi görür. Bu hareketlerin hepsi için
tek tek faiz hesaplanamaz. Bunun yerine; ( A x n ) / 100 formülüyle
borç ve alacak hareketinin adatı bulunur. Bulunan adatların toplamı
alınır ve toplam adat t/360 formülü uygulanarak alınması gereken faiz
hesaplanır.
20
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01

Download Report