Uyarlanmış Yoğun Tuvalet Eğitimi

Uyarlanmış Yoğun Tuvalet
Eğitimi
Yrd. Doç. Dr. Emre Ünlü
[email protected]
@emreunllu
Tuvalet Becerilerini Kazanmanın
Önemi
Kişisel Temizlik
Sağlık
Sosyal Etkileşim
Kendini yönetme
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Kendi kendine tuvaletini yapma beceri
basamakları
İşaret
İşaret
Eylem
İdrar torbası /
bağırsağın dolu
hissedilmesi
Tuvaletini
tutma
19.04.2014
•Tuvaleti
görmek
•Pantolonu
indirme
•Tuvalete
oturma
Eylem
Boşaltım
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
İşaret
İdrar torbası /
bağırsağı boş
hissetmek
Eylem
Pantolonunu
çekme
Ayağa kalkma
Tuvalet Becerisi ve Bileşenleri
Hazır
Bulunuşluk
Kişisel
Hijyen
Tuvaletini
ifade etme
El yıkama
vb.
Tuvaleti
kullanma
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Hazır bulunuşluk
Boşaltım örüntüsü
Gözlem (A-B-C)
Zihinsel işlevde bulunma düzeyi
Gece ya da gündüz kuru kalıyor mu?
Banyoya anne ya da baba ile gidiyor mu?
Anne babayı taklit ediyor mu?
Sevdiği oyuncaklar etkinlikler neler ve bunları elde etmek için nasıl bir çaba harcar?
Hiç siz söylemeden tuvalete gittiği oldu mu?
Tuvaletinin geldiği y da yapmaya başladığına ilişkin herhangi bir işaret var mı?
Tuvalet sürecinde sürekli takıldığı ya da huzursuz olduğu bir nokta var mı?
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Tuvalet Becerilerinin Edinimini
Zorlaştıran Etmenler
Fiziksel
Dil
Giyinme soyunma
Korkular
Vücudunu tanıma
Yeni bir rutin oluşturma
Farklı tuvaletler kullanma
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Bu bir maraton,
kısa mesafe koşusu
değil – Garry
Heffner
1.6 – 2 yıl
sürebilir…
Tuvalet eğitimi teknikleri
Pantolon alarmları
Model Olma
Davranışsal Ödüllendirmeler
Ceza
Beceri analizi
Aşamalı yardımla öğretim
Görsel Destek kullanımı
Teknoloji desteği
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Pantolon alarmları
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Pekiştirme
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Beceri Analizi
Tuvaletini yapma
Oturumlar
Tuvalete girer
Pantalonunu indirir
Külodunu indirir
Tuvaletini yapar
Temizliğini yapar
Külodunu çeker
Pantalonunu çeker
Sifonu çeker
Ellerini yıkar
Tuvaletten çıkar
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Görsel destekler
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Teknoloji kullanımı
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Özel Gereksinimli Bireyler için Uyarlanmış
Geleneksel Yöntem
Rol Model
Aynı cinsten olan aile bireyi ile birlikte evde
çalışılabilir. Evin banyosunda ebeveynin rol
model olmasını içermektedir.
Çalışmada ortam ve gizlilik normal şartlarda
çocuğun beceriyi nasıl gerçekleştirmesi
gerekiyorsa öyle olmalıdır. Kapılar kapalı
olmalı.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Kardeş ya da yakınlardan da
yararlanılabilmektedir, tabi ki eğer çocuğunuz
taklit etmek isteyecek ve ilgi duyacaksa. Ama bir
başkasına tepki gösterirlerse de ısrar etmemek
gerekmektedir.
Gerçekleştirilecek olan etkinliklerde aile bireyi ve
çevreden kimlerin yer alıp almayacağı önceden
belirlenmeli ve bu sayede önyargı ve yanlış
anlaşılmaların önüne geçilmeli ve yapılan
hazırlıkların boşa gitmemesi sağlanmalıdır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çocuğunuza model olurken, yaptığınız her adımı
sanki bir içsesmiş gibi çocuğunuza anlatın.
Burada sesinizin yeterli seviyede olduğundan,
açık net ve anlaşılır olduğundan emin olmanız
gerekmektedir.
Aynı zamanda çocuğunuzun düzeyine uygun bir
dil kullanmanız gerekmektedir. Çocuğunuzdan
gelebilecek sorulara sakin ve arkadaşça cevap
vermeniz gerekmektedir.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çıplaklık zamanı
Çocuğun günün belirli bir döneminde çıplak olmasına izin verilir. Bu süre
ve zaman aile tarafından belirlenmektedir bazen gün boyu buna izin
veren ailelerde görülmektedir.
Burada beklenilen amaç, çocuğun neden sonuç ilişkisi kumasını
sağlamaktır. Çişini yaptığın ne olduğu ya da ortamda ne gibi değişiklikler
olduğu, bu durumun ortaya çıkardığı rahatsızlıkları fark etmesi
amaçlanmaktadır.
Tabi bu durum çevreyi, hava şartlarını ve başka değişkenleri deişin içine
katmayı ve iyi bir planlama yapmayı gerektirmektedir.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Tabi bu durum çevreyi, hava şartlarını ve başka
değişkenleri de işin içine katmayı ve iyi bir planlama
yapmayı gerektirmektedir.
Bu zaman dilimini planlarken, daha önceden yapılmış
olan gözlemler doğrultusunda elde edilen verilerden
yararlanılabilir.
Kaza yaptığı, altına kaçırdığı zaman dilimleri önceden
belirlenmiş iste bu zaman dilimlerinde çıplak kalması
ağlanabilir ve bu aşamada ekstra sıvı alması sağlanabilir.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Bu aşamada süreç ve amacından çocuğa bahsedilebilir. Basit ve
gerçekçi olmaya özen gösterilmelidir.
Çocuğun kaygıları varsa bunları ortadan kaldırmaya çalışmalı yoksa
onu kaygılandıracak eylem ve söylemlerden kaçınmalıyız.
Sadece izleyip beklememiz gerekmektedir. Bu aşamanın özellikle
başlarında mutlaka çocuğa yakın bir konumda bulunulması
germemektedir.
Kaçınılmaz olan gerçekleştiğinde uygun tepki hemen verilmeli
ancak sakin olunmalıdır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Kazalar
Çocukların kazalara olumsuz tepkiler verdiği
sıklıkla görülmektedir. Kaza sonrası sesinizi
yükseltmeniz veya üzerinin kirlenmesi çocuğunuzu
etkileyebilir.
Muhtemelen ilk tepki bağırmak veya kızmak
olacaktır, ancak bu geri tepecektir. İlk yapılabilecek
olan çocuğu hemen tuvalete götürüp, orda devam
etmesini sağlamak veya süreci tamamlatmaktır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Kibar ve zarar vermeyecek bir şekilde onu daha kolay
temizlenecek bir zemine doğru götürmek yapılabilecek
en kolay olan şey.
Ona bunun herkesin başına gelebileceğini anlatmanız
yarar sağlayabilir ya da kendinize ait eski bir hikâye
anlatabilirsiniz.
Bu aşamada amacınız bu arada bacaklarından akan çişin,
vücudundaki ıslaklık onu rahatsız etmesine yol açarak
çişini olması gereken yere yapmaya yöneltmek olacaktır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Bu durumu kolaylaştırmak için bir lazımlık,
ya da tuvalet sandalyesi yakınınızda
bulundurulabilir ve tuvalete gitme aşaması
için bir geçiş basamağı oluşturulabilir.
Eğer tuvalet becerilerine uygun bir zaman
model olunmuş ise, kaza yaşadıktan sonra
ne yapması gerektiğini kavrama konusunda
çocuğun işi daha da kolaylaşacaktır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Kakayı çişten ayırt etme
Çoğu çocukta çiş kolayca kazanılırken kakada durum daha
zor olmaktadır. Kaka için kas, çevre, koku ve temizleme
yöntemi değişmektedir.
Bu sebeple genellikle önerilen çiş için ayrı bir planlama,
kaka için ise farklı bir planlama yapılmasıdır.
Çişe odaklandığınız durumlarda kakayı yok sayın, başka bir
ifade ile temizlenmesine yardımcı olun.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Bir iç çamaşırı ile çalışmaya devam edilmesi
gerekmektedir. Kendi seçtiği ve değer verdiği bir
çamaşırın seçilmesi işleri kolaylaştırabilir.
İç çamaşırı kullanırken, çamaşıra pamuksu bir
tabaka ilave edilmesi, çocuğun kendini daha
konforlu hissetmesini sağlayacaktır.
Zaman içerisinde ilave ettiğiniz tabakayı alarak
sadece iç çamaşırı ile çalışmaya devam
edebilirisiniz.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Başlangıçta bir saatlik bir zaman diliminde 15 dakika iç
çamaşırı giymesini sağlarken, süreç ilerledikçe tüm gün
boyunca çamaşırını giymesine olanak sağlayın.
Çocuğunuza çamaşır giydirerek çalışmaya başladığınız ilk
gün, çabucak bir kazanın meydana gelmesini önlemek
için hazırlıklı olun ve dikkatli şekilde onu izleyin.
Çocuğunuz bu aşamada henüz yeni seçtiği ve giymeye
başladığı iç çamaşırını kirletmesi performansını olumsuz
etkileyebilir.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Tuvalet Eğitimi için İpuçları
Bir rutin oluştur. Çocuğunuzu en ok gitme ihtiyacı duyacağı belirli aralıklarla tuvalete oturtun. İlk olarak sabah, sonrasında öğle
yemeği ve yatmadan önce en temel zaman aralıklarınız olabilir. Başarılı bir tuvalet eğitiminde doğru zamanı yakalamak önemlidir.
Çocuğunuza düzenli olarak tuvaleti kullanmasını hatırlatın. Eğer bir zaman çizelgesi kullanıyorsanız belirli aralıklarla tuvalete gidin.
Bazı çocuklarda tuvaletlerinin geldiğini anlatmaları için görsel uyaranlardan yararlanabilirisiniz.
Görsel sembollerden yararlanın.
Kazalar meydana geldiğinde sakinliğinizi koruyun. Zman dest
Sesinizin tonunu oldukça doğal tutmaya çalışın.
Çocuğunuz başarılı olduğunda kullanmak için anlamlı ve etkili ödül ve pekiştireler kullanın.
Gece ıslaması gibi durumlarda önlem olarak yatak şiltesi gibimateryaller kullanarak zararı en aza indirin.
Bazı yardım ve destekler al.
Eğer
başa ıkmada gülük çekiyorsanız uzman desteği alın.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Karşılaşılan Genel Problemler
Çocuğum tuvaleti nasıl kullanacağını bilmiyor
Oğlumla defalarca çalışmama rağmen o bir türlü tuvaletini tuvalete
yapmayı öğrenemedi. Tüm çabama rağmen çişi ve tuvalet arasındaki
ilişkiyi kuramadı.
Onunla olan deneyimlerim, oğluma bir şeyi öğretmenin en iyi yolunun
ona öğretilecek şeyi doğrudan göstermek olduğunu gösteriyor.
Aslında bazen sözel ipuçlarını kullanarak yardım etmekte işe yarıyor.
Son olarak, babasından onunla çalışmasını istedim. Babası ona ne
yapması gerektiğini gösterdi. Bir süre çalıştıktan sonra bunun işe
yaradığını gördük. Artık çişi geldiğinde tuvaleti kullanıyor.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çocuğum tuvalete oturmak istemiyor.
Kızım küçükken tuvalete oturmaktan çok korkardı. Sanırım
bu onda büyük bir delikte uyuyormuş hissi uyandırıyordu.
Bende çalışmaya başladığımızda, oturağın alt kısmına bir
karton koydum ve artık delik görünmüyordu.
İkinci haftaya geldiğimizde karton artık sadece tuvaletin
deliğini kapatıyordu ve kızım bunu fark etmemişti bile.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çocuğum sıkça evin içine ya da etrafına çişini veya
kakasını yapıyor
İşin anahtarı tepki göstermekti. Oğlum kendisine
tepki gösterilmesini seviyordu.
Ona tepki göstermeyi bıraktığımızda bazı şeylerin
değişmeye başladığını görmeye başladık. Aile
üyeleri olarak bir anlaşma yaptık, ne kadar kötü
olursa olsun, tepki göstermeyecektik.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Hiçbir şey olmamış gibi davranacaktık. gerçekten zordu ancak
üstesinden gelebildik.
Pantolonunu her çıkarmaya çalıştığında herhangi bir tepki
göstermeden, nazikçe onu durdurduk, nerdeyse hiçbir ifade de
bulunmadan onu tuvalete götürdük ve her tuvalete yapışında
onu abartılı bir şekilde pekiştirdik.
Yaptığı bu harika işin bizi nasıl memnun ettiğini ona gösterdik.
Bizden alabildiği tek tepki buydu (Chakravarty)
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Kızım beyaz olmayan klozetlerden korkuyor.
Evimizdeki banyomuz beyaz renkte. Oğlum evde iken tuvalet eğitimini
çok iyi şekilde uyguluyoruz ve oldukça başarılı.
Ancak dışarıya çıktığımızda, onun tuvaleti gelince problemler başlıyor.
O, ahşap görünümlü ya da renkli banyoları kullanmayı reddediyor.
Sanırım o edindiği beceriyi evden farklı ortamlara genellemedi. Renkli
tuvaletleri kullanması için çabaladığımda, o yüksek sesle bağırıp
çağırıyor ve bizde bir an evvel eve dönmek zorunda kalıyoruz.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Bu annenin kendince bulduğu çözüm oldukça etkili ve basitti.
Anne yanında hijyenik kağıt taşıyordu.
Rengi beyaz olan bu kağıt havlu oturağı kapladığı için sorun
yaşanmasını engelliyordu. Zaman geçtikçe annesi kullandığı
kağıt havlu miktarını azaltmaya başladı.
Kestikçe kesti sonunda kağıt o kadar az kaldı ki oğlu
neredeyse sadece klozete oturuyordu.
Oğlu hale renkli tuvaletlerde kağıt kullanmak istese de,
annesi oldukça mutlu çünkü artık bu üstesinden
gelinmeyecek bir durum değil.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çocuğum sifonun çekilmesinden korkuyor
Bu çok yaygın görülen problemlerden birisi
değildir. Özellikle OSB gösteren bireylerin
ses hassasiyetinden dolayı bu durum
rahatsız edici olabilmektedir.
Hele ki sesin kaynağına çok yakıda olmaları
gerektiği düşünülünce bu durum kaçınılmaz
olmaktadır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Torunum neredeyse eline geçirdiği her türlü şeyle hazır ol
….. başla (yerlerinize….. hazır…. Başla)oyunu oynamayı çok
sever.
Bende bunu sifon sesi korkusundan kurutulması için
kullanmaya karar verdim.
Onun ilk tepkisi her zaman yaptığı gibi kapıya doğru
koşmaktı, ancak ben dışarıya çıkmasına izin vermedim ve
ona sihirli kelimeyi söyledim “ hazır ol……” ve bağırarak
otomatikman cevap verdi “başla ” ve sifonu çektim.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Ona uyarıda bulunmak gerçekten
de fark yarattı. O hala sifonun
çekildiği bir tuvalette bulunmayı
pek sevmiyor ancak artık
kendisini ne beklediğini ve ne
zaman olacağını artık biliyor.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çocuğum çişini yaparken çoğu zaman klozeti
ıskalıyor
Tuvaletin suyuna bir miktar yeşil gıda boyası
döktüm, bu oğlumun amacına ulaşmasında önemli
katkı sağladı.
Biz tuvaletimize yeşil plastik bir kurbağa koyduk (
sifon çekildiğinde gitmeyecek kadar büyük). O
misafirleri eğlendirirken, oğlumun da doğru noktayı
hedef almasını sağlıyordu (Tabi babasının da!)
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çocuğum dışkısını bulaştırmaya başladı
Bu en hoş olmayan tuvalet eğitimi problemlerinden
birisi olarak görülmektedir. Çocuğunuzun
yaptığından fiziksel olarak etkilenmişken bir şey
yokmuş gibi davranmak oldukça zordur.
Çocuğunuz kalın bir işçi elbisesi tarzı kıyafet
giydirmek çıkarması zor olması ve kakalı bir beze
ulaşması engellemesi açısından işe yarar olabilir.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Bazı diğer aileler ise çözümü, arkada
fermuarlı ve sadece arkadan
açılabilen elbiseler kullanmakta
bulmuşlardır ( Schopler, 1995). Bu
çözümle rkısa sürelidir ancak tuvalet
eğitiminde işe yaramaktadır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Eğer bulaştırma belirli bir ortamda meydana geliyor ise,
çocuğunuzun o ortamda yalnız başına uzun bir süre
kalmasının önüne geçebilirsiniz.
Düzeltme ve aşırı düzeltme kullanıldığı durumlarda
görülmektedir.
Eğer çocuğunuzun, dışkısının formu, kokusu ya da başka bir
özelliğinden duyuşsal bir uyaran elde ettiğini fark ederseniz,
benzer uyaranı sağlayacak, etkinlik ya da materyaller bularak
yerini almasını sağlayabilirsiniz.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çocuğum tuvaleti kullanıyor ancak kendisini
peçete ile temizlemek istemiyor
Oğlumun öğretmeni ile onun ellerini yıkamaya karşı
duymuş olduğu isteksizlikten bahsettim.
Öğretmeni de okulda parmak boyası yapma gibi
etkinlikleri yapmak istemediğini belirtti.
Öğretmeni ile evde ve okulda parmaklarını kirletmesine
neden olacak etkinlikler yaptırmaya karar verdik.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Bu oyunlar birkaç dakika sürüyordu ve bu süre
sonunda bir parça kurabiye ile
ödüllendiriyorduk.
Sonrasında ellerini sıvı sabun ile yıkamasına izin
veriyorduk ( pompasına basmayı çok
seviyordu).
Hala ellerini yıkarken isteksiz olabiliyor ancak
artık bunu yapabileceğini ve bunun işine
yarayacağını biliyor.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Yoğunlaştırılmış Tuvalet Eğitimi
Giriş
Tuvalet eğitiminin bu ilk bölümünde, tuvaleti
geldiğini haber verme becerisi olmaksızın
tuvaleti kullanma ve uyanıkken kuru kalma
becerileri öğretilmektedir.
Ancak, tuvaleti kullanma becerileri gelişirken
çocuk tuvaleti geldiğini haber verme becerisini
de edinebilir.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Tuvaleti kullanma becerilerinin öğretimi, bir-kaç ay süreyle yoğun çaba
gerektirecek ve gün boyu çok zaman alacak bir süreçtir.
Ayrıca programda, iki gün boyunca çocukla birlikte tuvalette zaman
geçirmeyi gerektiren ve oldukça stresli geçen yoğun tuvalet eğitimi
günleri de yer almaktadır.
Dolayısıyla, çocukla etkileşimi olan herkes bu sürece kendisini
hazırlamalıdır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Araçlar
Müzikli ya da
müziksiz
oturak (klozeti
kullanamayan
çocuklar için)
19.04.2014
Favori
içecekler ve
tatlı-tuzlu
yiyecekler
Favori
oyuncaklar ve
araç-gereçler
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çalar saat
5-6 adet şort
(kolay
kuruyan
kumaştan
dikilmiş)
Hazırlık Çalışmaları
Hazırlık çalışmaları 2- 3
hafta süreyle yürütülür.
Hazırlık çalışmalarının
yürütüldüğü haftalarda
çocuğun altı bağlanmaya
devam edilir.
Her saat başı çocuk
tuvalete götürülür.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Tuvalete giderken
çocuğa ‘hadi çiş yapalım’
ya da ‘çiş’ gibi bir sözel
yönerge verilir ve
çocuğun da bu yönergeyi
yinelemesi teşvik edilir.
19.04.2014
Eğer çocuğun konuşma
becerisi sınırlıysa, sözel
yönerge verilirken basit
bir jest de kullanılır ve
çocuğun da bu jesti
yinelemesi teşvik edilir.
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Daha sonra çocukla birlikte tuvalete gidilir.
Oturağın / klozetin başına gelindiğinde, eğer
çocuk pantolon indirme becerisine sahipse,
pantolonunu indirmesi için fırsat yaratılır.
Eğer çocuk pantolon indirme becerisine sahip
değilse, öğretmen çocuğun pantolonunu
indirir ve bezini çıkarır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Daha sonra çocuk oturağa / klozete oturtulur ve
3 - 5 dakika süreyle çocuğun hiç kalkmadan
oturması sağlanır.
Oturma sürecini keyifli hale getirmek için
çocukla çeşitli etkinliklere yer verilir.
Eğer çocuk tuvalette otururken çişini / kakasını
yaparsa, çok özel bir yiyecek / içecek
pekiştireci verilir ve çok coşkulu sosyal
pekiştirme yapılır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Eğer çocuk 3 - 5 dakika içinde çiş /
kaka yapmazsa, ‘peki, kalkalım o
zaman’ deyip tuvaletten kaldırılır.
Müzikli oturak çiş / kaka yapıldığını
fark etmeyi ve pekiştirmeyi
kolaylaştıracaktır.
Daha sonra çocuk tuvaletten
kaldırılır, altı temizlenir, bezi
bağlanır ve pantolonu giydirilir.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
S aat başı aynı
işlemler yinelenir.
19.04.2014
Y oğun tuvalet
eğitimine birkaç gün
kala tuvalete gitme
sıklığı artırılır ve çocuk
yarım saatte bir
tuvalete götürülür.
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Y oğun Tuvalet Eğitimi G ünleri
19.04.2014
Çoğu çocuk, iki
gün süreyle
yürütülen yoğun
tuvalet eğitimi
sonunda çiş
kontrolünü edinir.
Ancak, pek çoğu
kaka kontrolünü
daha ileriki
zamanlarda
kazanacaktır.
Ayrıca, az ya da
çok, kaza da
meydana
gelecektir.
Dolayısıyla, tüm
bunlara hazırlıklı
olmak işleri
kolaylaştırabilir!
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
N eredeyse tüm gün tuvalette zaman geçirileceğinden,
çocukla birlikte tuvalette yapılacak etkinlikler ve dönüşümlü
olarak görev alabilecek ekip üyeleri belirlenir.
Çalar saat kullanılarak tuvalet ve teneffüs zamanlarının
belirlenmesi kolaylaştırılır.
U ygulamalarla ilgili gözlem notları tutulur.
Y atmadan önce çocuğun altı bağlanır.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Aşama 1
Çocuk sabah kalkınca, sözel / j estsel
yönlendirmeyle çocuğu tuvalete götürün ve
oturağa / klozete oturtun.
Tatlı-tuzlu yiyecek ve içecek vererek; ayrıca,
keyifli etkinlikler sağlayarak, oturakta /
klozette oturmayı pekiştirin.
Eğer çocuk çiş / kaka yaparsa, yoğun
pekiştirme yapın ve beş dakika süreyle
tuvaletten kalkarak teneffüs yapmasına izin
verin.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Eğer çocuk yarım saat içinde çiş / kaka
yapmazsa, en fazla beş dakika yerinden
kalkmasına izin vererek teneffüs yaptırtın.
Teneffüste çocuğun belden aşağısını çıplak
bırakın ve tuvaletten uzaklaşmamaya
çalışın.
Eğer çocuk teneffüs sırasında çiş/kaka
yapmaya başlarsa, hemen tuvalete oturtun
ve tuvalete çiş / kaka yapmasını pekiştirin.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Eğer müdahale edilinceye
kadar çocuk çişini /
kakasını yere yaparsa, 3 5 saniye süreyle çocuğun
yeri silmesini sağlayın (eğer
caydırıcı olacaksa ! )
19.04.2014
Daha sonra ikinci
denemeyi başlatın.
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Eğer çocuk üst üste üç
denemede tuvalete çiş /
kaka yaparsa ve
teneffüslerde kuru kalırsa,
tuvalette oturma süresini
25 dakikaya indirerek,
teneffüs süresini 7
dakikaya çıkarın.
Alternatif ölçüt olarak,
çocuğun altı deneme üst
üste teneffüslerde kuru
kalmasını kullanabilirsiniz.
19.04.2014
Belirtilen ölçütleri
kullanarak, tuvalette oturma
süresini aşamalı olarak 5
dakikaya indirin, teneffüs
süresini ise aşamalı olarak 1
5 dakikaya çıkarın.
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Tuvalette Oturma
3 0
Teneffüs Y apma
dak.
5 dak.
25
dak.
7 dak.
20
dak.
1 0 dak.
1 5
dak.
1 0
dak.
5
1 2 dak.
dak.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
15
dak.
1 5
dak.
Eğer çocuk birinci günün öğleden
sonrasında 1 0 dakikanın
üzerindeki teneffüslerde kuru
kalamazsa, tuvalet eğitimini 2 - 4 ay
erteleyin.
Çocuk 5 dakika tuvalette
oturma ve 1 5 dakika teneffüs
yapma basamağ ında ölçütü
karşıladığında, Aşama 2’ye geçin.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Aşama 2
Bu aşamada teneffüslerde çocuğa şort
giydirin.
Tuvalete otururken şortun indirilmesini
sağlayın.
Tuvaletten kalkınca, şortu yukarı çekin.
Tuvalete çiş/kaka yapmayı ve teneffüslerde
kuru kalmayı pekiştirmeye devam edin.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Çocuk şortuna çiş / kaka yaptığında
‘Hayır’ deyin ve hemen şortu çıkarın ki
üzerindeki ıslaklığa alışmasın.
Hemen ardından çocuğun 3-5 saniye
süreyle yeri silmesini sağlayın (eğer
caydırıcı oluyorsa ! )
Daha sonra beş dakikalığına çocuğu
tekrar tuvalete oturtun.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Tuvalette oturma süresini giderek azaltıp,
teneffüs süresini giderek artırmaya
devam edin.
S on basamakta, 3 dakika süreyle
tuvalette oturup, 30 dakika süreyle
teneffüs yapmayı hedefleyin.
Bir basamaktan diğerine geçişte, Aşama
1 ’ deki ölçütleri kullanmaya devam
edin.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Tuvalette Oturma
Teneffüs Y apma
5 dak.
1 5 dak.
5 dak.
20 dak.
4 dak.
20 dak.
4 dak.
25 dak.
3 dak.
25 dak.
3 dak.
3 0 dak.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
S on basamaklarda
teneffüs sırasında
çocuğun tuvaletten
ayrılmasına izin
vermeye başlayın.
19.04.2014
G iderek,
teneffüslerde
çocuğun günlük
rutinini
sürdürmesini
sağlayın.
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Bu basamaklarda da
tuvalete çiş / kaka
yapmayı coşkuyla
pekiştirmeye ve
çocuğa tatlı-tuzlu
yiyecek ve bol bol
içecek vermeye
devam edin.
Teneffüslerde arada
bir şort kontrolü
yaparak kuru
kalmayı pekiştirin.
19.04.2014
K azalarda ise
hemen şortu çıkarın
ve yeri çocuğa
sildirin (eğer
caydırıcı oluyorsa!)
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
İ lerleyen G ünler
Y oğun tuvalet
eğitimi günlerinden
sonra, çocuğun
günlük rutinine geri
dönün.
19.04.2014
G ünlük rutin
içinde, Aşama 2’nin
son basamaklarında
uyguladığınız süreci
uygulamaya devam
edin.
Teneffüs sürelerini,
2-3 günde bir 5
dakika artırarak, bir
ya da bir buçuk
saate kadar çıkarın.
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Ü st üste kazalar
olduğunda, teneffüs
süresini 5 dakika
kısaltın.
P antolon / Ş ort İndirme ve
Çekme
Tuvalet becerilerinin öğretimine
geçmeden önce ya da tuvalet
eğitiminin devamında pantolon / şort
indirme ve çekme becerilerinin
öğretilmesi planlandığında, ‘S
oyunma- G iyinme Becerilerinin Ö
ğretimi’ programına başvurulabilir.
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ
Kaynakça
19.04.2014
Yrd. Doç.Dr. Emre ÜNLÜ

Download Report