GÖZ AT - Optimist Kitap

Aşağıdaki iki resmin çizeri 6 yaşındaki oğlum Baybars Gürel,
bu kitabın satışını yapmak için sabırsızlanıyor,
bir de büyünce cumhurbaşkanı olmak istiyor.
Hülya GÜREL: Konya Selçuk Üniversitesinde Çocuk
Gelişimi ve Eğitimi Bölümünden mezun olan Hülya Gürel,
15 yıl boyunca çeşitli rehabilitasyon merkezleri, anaokulları,
üstün veya özel yetenekli çocuklara eğitim veren okullarda
çalıştı. Şu anda çocuk gelişimi ve öğretmeni olarak meslek
hayatına devam ediyor. 0-12 yaş çocuklarına gelişim ve eğitim
danışmanlığı yapan yazarın bu yıl okula başlayan bir oğlu var.
www.hulyagurel.com adresini ziyaret edebilir, yazarla
[email protected] adresinden iletişime geçebilirsiniz.
Anne Çişim
Var!
Anne Çişim
Var!
Tuvalet Eğitimİ İÇİN BİR Rehber
Hülya GÜREL
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Öğretmeni
ISBN 978-605-5090-64-7
© Optimist Yayım Dağıtım, 2014
Optimist Yayım Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti.
Sertifika no.
: 11970
Telefon
: 0216 481 29 17-18
Faks
: 0216 521 10 64
e-posta: [email protected]
www.optimistkitap.com
facebook.com/optimistkitap
twitter.com/optimistkitap
www.youtube.com/OptimistKitap
www.optimistkitapblog.com
Optimist yay›n no. : 373
Konu
: Anne Baba Kitapları
Yay›na haz›rlayan : Mutlu Dinçer
Bas›m : Haziran 2014, ‹stanbul
Düzenleme
: Selim Talay
Dü­zel­ti
: Pelin Duru
‹llüstrasyonlar
: Ayşe Nur Ataysoy
Sertifika no.
:13137
Baskı ve cilt
:Tor Ofset San. Tic. Ltd. Şti.
Hadımköy Yolu Akçaburgaz Mah.
4. Bölge 9. Cadde 116. Sokak. No: 2
Esenyurt - ‹STANBUL
Tel: 0212 886 34 74
İçindekiler
Tuvalet eğitimini verecek ebeveyn sözleşmesi
9
Anne çişim var!
13
Tuvalet eğitimi için doğru zamanı seçmek…
14
Baba bir eğitim: Tuvalet eğitimi
16
Çocuğuma tuvalet eğitimi vermeye hazır mıyım?
17
Tuvalet eğitimini ne kadar zamanda verebilirim?
20
Tuvalet eğitimini verebilecek yeterlilikte miyim?
21
Çocuğum tuvalet eğitimi almaya hazır mı?
24
Çocuğunuzun tuvalet eğitimine hazır olduğunu
gösteren ipuçları: 26
a. Çocuğunuzun mesane volümü ve kontrolü
yeterince gelişmiş mi?
26
b. Bedensel gelişimi tuvalet eğitimi alabilecek
olgunluğa ulaşmış mı?
c. Zihinsel gelişimi tuvalet eğitimine hazır mı?
27
28
d. Duygusal açıdan çocuğunuz tuvalet eğitimi
almaya hazır mı?
29
Tuvalet eğitiminde yapılan yanlışlar nelerdir?
30
Çocuk gözüyle tuvaletler nasıl mekânlardır?
36
Çocuğunuzu tuvalet eğitimine nasıl hazırlamalısınız? 38
Tuvaleti çocuğunuzun kullanımına nasıl hazırlarsınız? 40
Tuvalet eğitiminde oturak (lazımlık) kullanmak
gerekli midir?
42
Lazımlık alırken nelere dikkat etmeli?
44
İşte bezden kurtuluyoruz!
46
a. Psikolojik hazırlık: model alma—tuvaleti
keşfetmek
47
b. Zamanın geldiğini haber almak—güdüleyici
somut bir ödüle sahip olmak
50
c. İstenilen davranışı pekiştirmek—tutarlı
bir şekilde amaca gitmek 55
Tuvalet Eğitimine Gündüz ve Gece Birlikte
Başlanmalı mı?
Gündüz ve gece tuvalet eğitimi
58
60
Geceleri Mesane kontrolünü kazanamayan
çocuğunuz için öneriler
64
Tuvalet eğitiminin ardından yaşanan kazalar ve
nedenleri
70
Tuvalet Eğitimini Verecek
Ebeveyn Sözleşmesi
• Tuvalet eğitimine bilinçlenmeden, bilgi edinmeden,
çocuğumun hazır olduğunu bu bilgilerle
doğrulamadan başlamayacağım.
• Kaptan benim! Çocuk benim çocuğumsa,
gözlemlerimi, edindiğim bilgileri, sezgilerimi
kullanarak en iyi ben yorumlarım. Çevremden
etkilenip kendimi ve çocuğumu
yıpratmayacağım.
• Bu süreci yönetecek, aksaklıkları bulup
düzenlemeleri yapacak kişi benim. Ancak
sorumluluk çocuğumun. Bu sürecin ne kadar
zamana yayılacağını o belirleyecek.
Sabırlı olacağım.
• Tuvalet eğitimi bir sabır işidir. Hayatımda hiç
olmadığı kadar sabırlı ve sevgi dolu olacağım.
Çocuğumu incitmeden, ona kuralları verecek, onun
başarısını takdir edecek, bu işi çocuğumla birlikte
başaracağım.
• Kurallarım net ve anlaşılır olacak. Çocuğum canla,
başla, bütün sevimliliği ve bütün çekilmezliğiyle
bu kuralları yıkmak için günün 24 saati bitmez
bir enerjiyle çalışacak. Kuralları kabul etmek
istemeyecek. Biliyorum. Ama bunu sadece benim
9
çocuğum yapmıyor, her zaman bunun farkında
olacağım.
• Bu süreçte tuvalet eğitimine ait her çabası için
çocuğuma “aferin!” diyeceğim. Bu konuda cimrilik
yapmayacağım. Aferin, aferin, aferin!
• Çocuğum oturağa/klozete oturduğunda onu yalnız
bırakmayacağım. Özellikle ilk aylarda onu orada
bırakıp iş yapmaya gitmeyeceğim.
• Abartılı ödüller vermek için kendimi ve bütçemi
zorlamayacağım. Onu heyecanlandıracak, en
basit, en ulaşılabilir ödülleri önceden düşünüp
ayarlayacağım. En çok da zevkle mideye indireceği
ödülleri seçeceğim.
• Tuvalet kullanımıyla ilgili diğer çocuklardan model
alması için çocuğuma ortam hazırlayacağım.
• Bu işe başlarken, hem bez bağlayıp hem
tuvalet eğitimi vermeye çalışarak çocuğumu
zorlamayacağım.
• Şartlarım elverirse, hem gündüz hem gece aynı anda
tuvalet eğitimi vermeye çalışarak, çocuğumun ikilem
yaşamasını engelleyeceğim.
• Başlarken, tuvaletimizi çocuğumla birlikte
keşfe çıkacağım. Onda mekânla ilgili olumlu
duygular oluşturmak için burada çocuğuma kitap
okuyacağım.
10
• Başlarken günde 1-2 kez çişi olsun ya da olmasın,
giysilerini çıkarsın ya da çıkarmasın, tuvalete
oturup 1-2 dakika zaman geçirmesine fırsat
vereceğim.
• Çocuğumun tuvaleti benim kontrolümde
dokunarak tanımasına, sifonu çekmesine izin
vererek ona tuvalette kalabilme alıştırması
yaptıracağım.
• Çocuğuma dakika başı çişin var mı diye sorup
onu bunaltmayacağım. Yatmadan önce, uykuya
daldıktan bir saat sonra, uyandıktan sonra,
yemekten sonra, çocuğuma özel diğer zamanlarda
onun düzenli olarak, gün içinde ortalama 2 saatte
bir, oturağına çiş yapmasını sağlayacağım.
• Çocuğumu oturağa oturtup sabırsızlık
yapmayacağım. Bu davranışa alışması için zamana
ihtiyacı var. Ona istediği kadar zaman vereceğim.
Ancak bu zamanın onda sıkıntı yapacak kadar
uzamasına da izin vermeyeceğim.
• Çişinin geldiğini söylediği anda aslında zaten
yapmış olduğunu gördüğümde ya da bir dakika
içinde üzerine yaptığında onu gülümseyerek oturağa
yetiştireceğim ve oturağa bir damla çiş yaptığı için
onu kutlayacağım.
• Çişi geldiğini anladığı halde, son ana kadar
tuvalete gitmeyip tuvaletin önünde altını ıslatan
11
yavruma, haklı olmama rağmen kızmayacağım.
Derin bir nefes alıp sakinleşeceğim. Böyle kazaların
olabileceğini söyleyeceğim. Bir sonrakinde
hemen gelirse bu kazanın yaşanmayacağını ona
anlatacağım.
• Çişini veya kakasını en olmadık zamanda
altına kaçırdığında bile kuzucuğumun canını
yakmayacağım. Gururunu incitmeyeceğim.
• Çocuğum çişini/kakasını yaptığında “Bu ne böyle!
Berbat koktu. İğrenç!” gibi sözlerle yaptığı işten
dolayı onu utandırmayacağım.
• Eğer çocuğum edindiğim bilgileri uyguladığım
halde, aşırı tepki veriyorsa, tutarlı davranacağım
diye onu yıpratmayacağım, iki hafta tuvalet
eğitimine ara verip bir uzmana danışacağım.
• Çocuğum tuvalet eğitimini çabucak kazanamazsa,
bu benim ya da çocuğumun beceriksizliği değildir.
Bir süreç meselesidir.
• Çocuğumun sıkı bir hazırlık ve güzel bir uygulama
sürecinin ardından tuvalet eğitimini 1-2 haftada
aldıktan ve ilerleyen aylarda bu işte iyice
ustalaştıktan sonra bez kullandığı günlerin tarihe
karışacağını hiç unutmayacağım.
12
Anne çişim var!
Bu sözü duymak hayal değil! Sabırlı ve bilinçli bir
sürecin ardından sizin çocuğunuz da diğer ağabey ve
ablaları gibi tuvalet eğitimini almış olacak. İnanın,
sizin sayenizde bu mucizeyi gerçekleştirecek!
Yeterli tecrübeye sahip olamayan her anne
çocuğuna tuvalet eğitimini nasıl vereceği hakkında
endişeye kapılır. Çevresindeki insanlardan bu işin
inceliklerini öğrenmeye çalışır. Edindiği bilgilerin
hangisinin çocuğu üzerinde etkili olacağını kestiremez,
belki de zamanı gelmemiştir diye düşünür, erteler. Bu
arada alanın uzmanlarının bir TV programında ya
da bir kitap, gazete veya internet sitesinde verdikleri
bilgilerden tuvalet eğitimine başlanması gereken
zamanın çocuğunun bulunduğu yaş olduğunu
öğrenince paniğe kapılır. Geç kaldığını düşünerek
bir an önce bu işi bitirme kararı alır. Oysa daha
başlamadığı, planlayamadığı işi bitirmenin o kadar
kolay olmadığını bildiği için daralır, bunalır, bütün
sevimliliğini kaybeder. Çocuğuna sürekli sinirli
davranmaya başlar. Keşke bu işi de öğretmenler ya
da doktorlar öğretselerdi. Hiç değilse bu eğitimi nasıl
vereceğine dair bir kursa falan katılsaydı! Ama bütün
bunlar için geç kalınmıştır. İş başa düşmüştür artık!
Peki, nereden başlamalı? Nasıl yapmalı da bu işi
çocuğuna bir zarar vermeden başarmalı?
13