Bilim Tarihi Öğretimi: Kum Sanatı ve Özgün Şarkılar İle Bilim Tarihi

History of Science Teaching: The Effect of Teaching History of Science with
Sand Art and Original Songs on Attitudes towards History Course
Bilim Tarihi Öğretimi: Kum Sanatı ve Özgün Şarkılar ile Bilim Tarihi
Öğretiminin Tarih Dersine Karşı Geliştirilen Tutuma Etkisi
Yasin ÇETİN
Seval ORAK
Sosyal Bilgiler Öğretmeni
Sınıf Öğretmeni
Stress is important in childhood life to happen. A large part
of the problems, especially during school lessons is for
success. Requirements are not met in childhood, feeling
blocked, sadness follows the formation of mind leads to
leave. Mum, dad and the kids, stress environmental
expectations more intense courses or exams and they live
in the process.
boyunca kum sanatıyla ölçme değerlendirme hakkında
eğitilmiştir. Öğrencilerin ölçme değerlendirmeye yönelik
görüşlerini araştırmak için nitel bir araştırma yaklaşımı
kullanılmıştır. Verileri toplamak için araştırmacılar
tarafından 1 açık uçlu sorudan oluşan bir anket
hazırlanmıştır. Anketten elde edilen sonuçlar ve yapılan
gözlem sonucunda kum sanatıyla ölçme değerlendirme
sürecinde öğrencilerin ölçme değerlendirme etkinliklerine
karşı olumlu tutum sergiledikleri görülmüştür.
Abstract
The aim of this study is in the process of assessment of
children and reduce the exam stress experienced by the
scope that is to observe that concern was reduced. 5studying in colleges at Bursa working Yonder. There were
24 students of the class. Sample 4 weeks have been trained
about assessing, measuring, the art of sand. Students to
explore their views towards the evaluation of measuring
qualitative research approach were used. The researchers
to collect data by 1 is prepared a questionnaire consisting
of open-ended questions. As a result of our observations
on the results obtained and sand art in the process of
assessment of students with assessment evaluations have
shown their positive attitude towards their activities have
exhibited.
Anahtar Kelimeler: Kum Sanatı, Sosyal Bilgiler, Bilim
İnsanları.
1. Giriş
Türkiye’de eğitim; ilköğretim, lise, üniversite ve hatta
meslek öncesi dönemde oldukça yüksek düzeyde
yarışmaya dayalı sınavların olduğu bir sisteme sahiptir.
Günümüzde bilginin artması ve bu bilgi birikiminin
yayılması, eğitim-öğretim sürecindeki ergenlerin değişen
koşullara uyum sağlamada çeşitli zorluklar yaşamasına yol
açmakta ve bunlarla uygun bir şekilde başa çıkmasını
zorunlu hale getirmektedir(Çapulcuoğlu, Gündüz 2013).
İnsanın, geçmişle arasında kurduğu ilişkiye, biz tarih
diyoruz. İlişkinin kah resmi, kah hayali, kah fırtınalı ya da
huzurlu oluşu, geçmişten değil, kendimize ve
geleceğimize ilişkin karşılaştığımız problemlerden yahut
yaptığımız tasarımlardan kaynaklanıyor. Ne de olsa bugün
var olan ve yaşayanlar bizleriz. Bununla birlikte varlığımız
ile geçmişimiz arasındaki bu ilişkinin etkiye çok da açık
olduğunu söylemek kolay değildir. Çünkü bizlerin tanım
ve tasarımlarımızın tarihe yüklediği gerilim ile onun bir
sosyal bilim olarak metodolojik güvenceleri arasında
sürekli bir didişme mevcuttur. Tarihin neden ve niçin
öğretildiği önemli olmakla birlikte, bunlardan daha da
önemli olanı tarihin nasıl öğretildiğidir.
Keywords: Sand Art, Social Science, Scientist History
Özet
Stresin yaşanmasında çocukluk dönemi yaşantıları
önemlidir. Özellikle okul dönemindeki sorunların büyük
bir kısmı, ders başarısına ilişkindir. Çocukluk döneminde
gereksinimlerin karşılanmaması, engellenme duygusunun,
üzüntülerin oluşmasına, zihinde izler bırakmasına yol
açar. Anne, baba ve çevre beklentilerinin yoğun olmasıyla
çocuklar, stresi daha çok ders ya da sınav sürecinde
yaşarlar.
Bu çalışmanın amacı çocukların ölçme değerlendirme
sürecinde yaşadığı sınav stresinin ve kaygısının azaltılıp
azaltılmayacağının
saptanmasını
gözlemlemektir.
Çalışmaya Bursa Yönder kolejinde öğrenim gören 5. Sınıf
öğrencilerinden 24 kişi katılmıştır. Öğrenciler 4 hafta
Sınav stresiyle baş edebilmemiz akademik kariyerimizde
daha başarılı olmamıza yardımcı olur (Köse, 2009). Davis
ve diğerleri (1990, s.109), stresi, “bireyin duygularında,
düşünce süreçlerinde veya bedensel koşullarında bireyin
87
yer küre ve Güneş, Edison için ampül, Graham Bell için
telefon şekli yapabilir. Öğrencilerin oluşturduğu şekillerin
fotoğrafı çekilir, sergilenir. Bu süreçte öğretmen rehber
olup öğrencinin ne şekli oluşturacağı konusunda
yönlendirme yapmaz. Öğrenci özgürlük içinde özgün eser
ortaya çıkarır. Bir dersin değerlendirmesinde not verilmez.
Öğrenme eksikliklerini etkili ve keyifli bir yolla saptamak
için bu çalışma yapılır. Aynı zamanda öğrencilerin stresten
uzak durması sağlanır
çevresiyle baş edebilme gücünü tehdit eden bir gerilim
durumudur”
diye
tanımlamaktadır.
Sınavların
yaklaşmasıyla pek çok öğrenci özgüven eksikliği ve kaygı
bozukluğu yaşar. Sınav kaygısında fiziksel olarak çarpıntı,
terleme, yorgunluk, karın ağrısı, baş ağrısı, uykusuzluk,
iştahsızlık, baş dönmesi, bulantı, kusma, kaslarda
gerginlik hissi ve dişleri sıkma gibi belirtiler ortaya
çıkmaktadır. Ayrıca unutkanlık dikkat dağınıklığı
odaklanmada güçlük algılama zorluğu ve okuduğunu
anlayamama gibi şikâyetler bu duruma eşlik etmektedir.
Yoğun kaygının süreklilik kazanması kişide sıkıntı
huzursuzluk gerginlik, mutsuzluk, karamsarlık ve
sinirliliğe yol açmaktadır.
2. Araştırmanın Amacı
Günümüz öğrencilerinin tarih dersinde yaşadığı stresi,
öğrenememe kaygısını, sıkılganlık durumlarını ortadan
kaldırmak hedeflenir. Kazanımı kalıcı bir yolla edinmek
ve derse karşı olumlu tutum geliştirmek için sanatı işe
koşmak etkili bir yoldur. Modern öğretim yaklaşımlarına
göre öğrencinin sınıf içinde pasif değil aktif olarak
etkinliklerde yer alması öngörülür. Tarih gibi soyut ve
hatırlanması zor kavramların olduğu bir derste bunun
önemi daha çok artmaktadır.
Günümüzde bireyler hızla değişen bir dünya ile karşı
karşıya bulunmaktadır. Bu hızlı değişim, ilerde birer
yetişkin olacak bu bireylerin nelere gereksinim
duyacaklarını yordamamızı güçleştirmektedir. Genç
kuşakların bu değişime ayak uydurabilecek ve değişime
katkıda bulunabilecek şekilde yetiştirilmesi gerekmektedir
(Aydın,2003: 184). Bu bağlamda bilginin kalıcılığını
sağlama sürecinde öğrencinin konu alanına karşı olumlu
tutum geliştirmesi gerekmektedir. Aksi durumda
öğrenciler derste sıkılmakta ve dersin kazanımlarını
edinememektedirler.
Öğrencinin bireysel farklılıklarını göz önünde
bulundurarak eğitim ve sanat ilişkisi kurulması
hedeflenmiştir. Disiplinler arası bir çalışma yürütülerek
öğrencinin etkin katılımı arttırılmaya çalışılmalıdır.
Böylece dinleme aşamasından uygulama aşamasına geçen
öğrencide hedeflenen üst düzey becerilerin açığa
çıkarılması mümkün hale gelecektir. Yaparak yaşayarak
öğrenmenin bir şeyler başarıyorum anlamına gelmesi
öğrenci için bir mutluluk kaynağı oluşturacak ve
öğrenmeye güdülenmiş hale gelmesini sağlayacaktır.
Zihin devamlı sınavla ve başarısızlık durumunda
olabileceklerle meşguldür. Bu nedenle aşırı endişe hali
gözlenmektedir. Kaygılı düşünceler sonucunda öğrencide
özgüven eksikliği gelişebilir. Sınav kaygısına yol açan
nedenler arasında; sınavın gelecek planlamasında
belirleyici olması, geçmişteki olumsuz sınav deneyimleri,
başarı odaklı mükemmeliyetçi tutum, kişinin ve ailenin
yüksek beklentisi, hedeflerin netleştirilmemesi ve gerçekçi
olmayan hedefler, ailenin yanlış tutumları, hazırlık
süresince yanlış çalışma şekli ve zamanı iyi
değerlendirememe sayılmaktadır (Güdük,2013).
Son yıllarda sınav stresini azaltmaya yönelik öğrencilerin
tükenmişlik sendromunu ortadan kaldırmak ve buna
sebebiyet vermemek adına birtakım çalışmalar yapılmaya
başlanmıştır. Bu çalışmalar genellikle strese karşı bilinç
geliştirme, stresi oluşturan risk faktörlerini ortadan
kaldırma, anne baba tutumunu iyileştirme, benlik saygısı
geliştirme üzerine yoğunlaşmıştır. Ancak esas olan ölçme
değerlendirme sürecinde öğrencinin üzerinde baskı
hissetmemesi ve süreç öncesi ve süreç anında stresin
ortadan kalkması veya minimum düzeye indirilmesidir.
Bütün bu nedenlerden dolayı sınav stresine yönelik
yapılan çalışmalar göz önüne alınarak ve uzmanların
görüşlerine başvurularak öğrencilerin sınav stresini
azaltma gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda dersin
sonuç basamağında klasik müzik eşliğinde kum sanatıyla
ölçme değerlendirme etkinliğinde öğrencinin aktif rol
alması sağlanmıştır.
Bu bağlamda ölçme değerlendirme sürecinde kum sanatı
gibi alternatif ölçme değerlendirme tekniklerinde
öğrencinin aktif rol alması, stresle başa çıkmasında
etkilidir.
3. Yöntem
Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Doğal
gözlemle
öğrenciler
iki
öğretmen
tarafından
gözlemlenmiştir. Gözlem formu doldurulmuştur. Bursa
ilinin Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Özel Yönder
Kolejinin 5. sınıf öğrencilerine bu çalışma uygulanmıştır.
Katılan öğrencilerin 12 tanesi kız, 12 tanesi erkek olup yaş
grubu 11-12 aralığıdır. Bu aşamada işlenilen konuya
uygun özgün ve konuyu özetleyen şarkılarla öğrencilerin
konuya hakim olmaları sağlanmıştır.
Müfredatın öngördüğü hedef ve kazanımlara uygun olarak
bir Sosyal Bilgiler dersi işlenir. Dersin sonuç basamağında
klasik müzik açılır. Kum, kum sanatı levhasının uygun bir
kısmına yerleştirilir. Öğrenciler teker teker öğretmen
masasına gelerek, yeteri kadar kum alıp derste işlenenleri
ifade edici kum sanatıyla birer imge oluşturur. Bilim
insanlarının konu olarak işlenildiği bir derste, öğrencinin
bilim insanı ve buluşu hakkında ilgili bir imgelem
oluşturması ve bu betimlemeyi kum sehpasına resmetmesi
istenir. Galileo Galile hakkında bir inceleme yapıldıysa bir
Bu tekniklerin ardından dersin özet basamağında kum
sanatı ile öğrenilen bilgilerin tekrarı söz konusu olmuştur.
Belirtilen teknikler bir dersin sonuç kısmındaki özet
88
kum sanatı levhasını gördüklerinde şaşırmıştır. Merak edip
öğretmenine ne için kullanılacağını sormuştur cevabı
verilmiştir. Bir başka araştırma sorusu olan Öğrenciler
sınıf içindeki etkinliklere nasıl katılmaktadır?Sorusuna
öğrenciler sınıf içindeki etkinliklere hevesli, aktif olarak
ve ısrarcı bir şekilde katılmışlardır. Araştırma sorularından
bir diğeri öğrenciler klasik müzik eşliğinde kum sanatı
levhasına öğrendiklerini nasıl aktarmaktadır? Sorusuna
verilen cevap ise öğrenciler klasik müzik eşliğinde kum
sanatı levhasına öğrendiklerini betimlenen imgeleri aslına
benzeterek istekli bir şekilde aktarmıştır. Son araştırma
sorusu ise “Öğrencilerin ölçme değerlendirme sürecindeki
beden dili stresi nasıl ifade etmektedir?”, olmuştur. Bu
soruya gözlemciler tarafından verilen cevap öğrencilerin
ölçme değerlendirme sürecindeki beden dili stresin
ortadan kalktığını ve öğrencilerin istekli bir şekilde ölçme
değerlendirmeye katıldığını göstermiştir. Bir an önce
sıranın kendisine gelmesini beklemiştir.
basamağında kullanılmıştır. Bu sayede yapılan
çalışmaların etkililiği arttırılmış öğrencide kalıcı izli
davranış değişimi yaşanması sağlanmaya çalışılmıştır.
Öğrenciler
bireysel
farklılıkları
göz
önünde
bulundurularak görsel, işitsel ve bedensel kinestetik
davranışlar kazandırılmaya çalışılmıştır. Öğrenciler
özgürlük duygusu içinde öğrendiklerini ifade etme ve bir
ürün ortaya koyma olanağı bulmuştur.
4. Bulgular
Öğrencilerin ölçme değerlendirme etkinliklerinde yaşadığı
stres durumları ve yaşadıkları duygulardan elde edilen
bulgular ve yorumlar bu bölümde verilmiştir. Aşağıda
öğrencilerin gözlenmesi için seçilen bir gözlem formu ve
gözlem formuna gözlem yapan öğretmenler tarafından
doldurulan yorumlar verilmiş olup bu çalışmanın
öğrencinin sınav stresinin azalması adına ne denli etkili
olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan
gözlem sonucunda araştırma soruları olarak sorulan
sorulardan sınıf içinde kum sanatı levhası öğrencilerin
ilgisini nasıl çekmektedir? Sorusuna sınıf içinde öğrenciler
Veri toplama aşamasında sınıf ortamı, sınıfın biçimsel
yapısı, sınıf içi etkileşim, bilişsel yapı değişkenleri üzerine
yorumlamalar yapılmıştır ve aşağıdaki tabloda
gösterilmiştir.
Şekil 1. Gözlem Formu Sorular
Gözlem Formu
Amaç:
Bu gözlemin amacı, sınıf içinde ölçme değerlendirmenin neden olduğu stresi tespit etmek ve kum sanatıyla
ölçme değerlendirme yapmanın stresi yok etmeye olan katkısını ortaya çıkarmaktadır.
Araştırma soruları:
(1) Sınıf içinde kum sanatı levhası öğrencilerin ilgisini nasıl çekmektedir?
(2) Öğrenciler sınıf içindeki etkinliklere nasıl katılmaktadır?
(3) öğrenciler klasik müzik eşliğinde kum sanatı levhasına öğrendiklerini nasıl aktarmaktadır?
(4) Öğrencilerin ölçme değerlendirme sürecindeki beden dili stresi nasıl ifade etmektedir?
Veri Toplama:
İlköğretim 5inci sınıf düzeyinde bir sosyal bilgiler sınıfında öğretmen ve öğrenciler arasında oluşan etkileşim
biçimlerini keşfetmek için üç ders gözlenmiştir. Aşağıda yer alan boyutlara göre alınacak notlar yanında, sınıf içi
etkileşimi kaydetmek için bir görüntü kayıt cihazı kullanılır. Araştırma verisi sınıf ortamı dört boyutu çerçevesinde
toplanır.
(1) Sınıf ortamı: Sınıf içindeki fiziksel ortama ilişkin bilgiler (sıra düzeni, sınıf içindeki resim, levha, duvar
rengi gibi fiziksel özellikler), sosyal ortama ilişkin bilgiler (öğrenciler ve öğretmenin çeşitli özellikleri,
öğrenci sayısı gibi) psikolojik ortama ilişkin bilgiler (öğretmen-öğrenci ilişkisi, davranış biçimleri gibi) ve
bilişsel ortam (sınıf içi ortam yön veren içerik, içeriğin paylaşımı ve dağılımı gibi),
(2) Sınıfın biçimsel yapısı: Sınıfın içindeki rollere, sorumluluklara ve değerlendirmelere ilişkin bilgiler
(3) Sınıf içi etkileşim: Öğretmen ve öğrenciler arasındaki ve öğrencilerin kendi aralarındaki etkileşim
biçimleri.
(4) Bilişsel yapı: Uygun olan ve olmayan öğrenci yanıtları, sınıf içi tartışma süreci ve yönlendirilmesi,
öğrencilerden beklenenler.
89
Şekil 2. Gözlem Formu Cevaplar
Gözlem Formu Cevap Formu
Amaç: Bu gözlemin amacı, sınıf içinde ölçme değerlendirmenin neden olduğu stresi tespit etmek ve kum sanatıyla
ölçme değerlendirme yapmanın stresi yok etmeye olan katkısını ortaya çıkarmaktadır.
Araştırma soruları:
(1) Sınıf içinde öğrenciler kum sanatı levhasını gördüklerinde şaşırmıştır. Merak edip öğretmenine ne için
kullanılacağını sormuştur.
(2) Öğrenciler sınıf içindeki etkinliklere hevesli, aktif olarak ve ısrarcı bir şekilde katılmışlardır.
(3) Öğrenciler klasik müzik eşliğinde kum sanatı levhasına öğrendiklerini betimlenen imgeleri aslına
benzeterek istekli bir şekilde aktarmıştır.
(4) Öğrencilerin ölçme değerlendirme sürecindeki beden dili stresin ortadan kalktığını ve öğrencilerin istekli
bir şekilde ölçme değerlendirmeye katıldığını göstermiştir. Bir an önce sıranın kendisine gelmesini
beklemiştir.
Veri Toplama: İlköğretim 5inci sınıf düzeyinde bir sosyal bilgiler sınıfında öğretmen ve öğrenciler arasında oluşan
etkileşim biçimlerini keşfetmek için üç ders gözlenmiştir. Aşağıda yer alan boyutlara göre alınacak notlar yanında,
sınıf içi etkileşimi kaydetmek için bir görüntü kayıt cihazı kullanılır. Araştırma verisi sınıf ortamı dört boyutu
çerçevesinde toplanır.
(1) Sınıf ortamı: Kum sanatı levhası, sınıfın önünde herkesin göreceği yere konulmuştur. Etkinlikte arka fonda
klasik müzik çalınmıştır. Sıralar öğrencilerin levhaya gelişini engellemeyecek u şeklinde düzenlenmiştir.
Öğretmen birkaç deneme yaparak kum sanatının uygulanışını göstermiş ve öğrencilerin deneme yapmasına
izin vermiştir. Uygulamada 24 öğrenci ve iki öğretmen bulunmuştur. Öğrenciler öğretmenlerinin
davranışlarına kendilerine yakın bulmuşlardır ve öğrencilerin etkinliğe katılımda istekliliklerini artırmıştır.
Öğretmen şarkıyla içeriği anlatırken öğrenciler dikkatini öğretmene yönlendirmişlerdir.
(2) Sınıfın biçimsel yapısı: Sınıfın içinde öğrenci aktif öğretmen yön verendir.
(3) Sınıf içi etkileşim: Öğretmen ve öğrenciler arasındaki ve öğrencilerin kendi aralarındaki etkileşim biçimleri
istenilen düzeyde olumludur.
(4) Bilişsel yapı: Öğrencilerin eksikliklerinde geri bildirim ve dönüt verilmiştir. Bu sayede öğrenilenlerin
kalıcılığı arttırılmıştır.
Kaynakça
4.1. Ölçme Değerlendirme sürecinde Kum sanatı
kullanmanın stres ve kaygıyı azaltmaya uygun
olup olmadığına yönelik öğrencilerin görüşlerine
yönelik bulgular;
Bulut, Mehmet Ali ( 2010, 15 Kasım). Bir kavram olarak
stresin tanımı ve stresin zihinsel, duygusal,sosyal,ruhsal ve
fiziksel
belirtileri.
http://www.tavsiyeediyorum.com/makale_5945.htm
Şekil 3. Öğrencilerin Uygulamaya Dair Görüşleri
Cinsiyet
Kız
Erkek
Uygundur
12
12
Kısmen
Uygundur
0
0
Çapulcuoğlu, Uğur. Gündüz, Bülent. (2013,Nisan)
Öğrenci tükenmişliğini yordamada stresle başa çıkma,
sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne baba tutumları.
Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi. (3) 1.
Uygun
Değildir
0
0
Güdük, Mehmet (2013,14 Mart). Sınav stresi ile başa
çıkma yolları. Zaman Gazetesi, s.16.
Karataş, Zeki. Sosyal bilimlerde nitel araştırma
yöntemleri. Karşılaştırmalı araştırma teknikleri dersi
ödevi.
5. Sonuç
Bu çalışma kapsamında öğrencilere uygulanan kum
sanatıyla ölçme değerlendirme sonucunda elde edilen
verilere dayanarak aşağıdaki sonuçlara varılabilir.





Köse,
Mehmet.
(2009,
5
Mart).
http://www.makaleler.com/ruh-sagligimakaleleri/pdf/coktan-pes-etmeyi-secmis-birini-nasilmotive-ederiz.pdf
Uygulama sürecinde öğrencilerin keyif aldığı,
Öğrencilerin ölçme değerlendirme stresinin ortadan
kalktığı ve kendilerini rahat ifade edebildikleri,
Öğrendiklerini farklı bir yolla ortaya koydukları,
Öğrenilenlerin
ortaya
konulurken
ölçme
değerlendirmeye ayrılan zamanın arttırılması
gerektiği,
Sınıf öğrencilerinin yaş düzeyine uygun olduğunu bu
çalışma göstermektedir.
Safran, Mustafa. (2010). Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih
Öğretmenleri İçin Özel Öğretim Yöntemleri. İstanbul.
Yıldırım, A.Şimşek, H.(2004). Sosyal Bilimlerde Nitel
Araştırma Yöntemleri. Ankara.
90

Download Report