Hareket kartı Hareket Kutusu Küçük adımlarla daha sağlıklı bir hayata 1 Önsöz Hareket kutusu adım adım daha faal olmanızı sağlayacaktır. 1. KENDİ KENDİNİ DEĞERLENDİR – NE KADAR FAALİM? Daha faal olma yolunda da hareket kartı size destek olacaktır. Hareket kartı aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır : 1.Kendinizi değerlendirin : Ne kadar faalim? 2.Kolay başlangıç: Ne ile başlayabilirim? 3.Hedef belirleme: Kendime hangi hedefleri koymalıyım? 4.Hareket günlüğü: Hedeflerime ulaşmam için yardımcı olacak bir araç. 2 Herşeyden önce şuanki durumunuzu değerlendirip kendinize en uygun programı belirlemeniz gerekmektedir. Şuanki durumunuzu 4 basit test ile kolaylıkla öğrenebilirsiniz. İlk iki test için hareket kutusunda bulunan adımsayarı kullanmalısınız. 3 Başlangıç TESTİ Puanların sayısı 0 1 2 3 < 3.000 Adım 3.000 – 6.500 Adım 6.500 – 10.000 Adım > 10.000 Adım < 600 Adım 600 – 1.000 Adım 1.000 – 1.500 Adım > 1.500 Adım (< 360 m) (360 m – 600 m) (600 m – 900 m) (> 900 m) Kuvvet (1.Resim) Diz bükme: Ara vermeden bir sandalyeye kaç kere oturup kalkabildiğinizi sayın. Bu hareketi yaparken üst vücudunuzun düz olmasına dikkat edin. Elinizi vücudunuzun önünde çapraz tutun. (Örnek 1. Resim). ≤ 12 Tekrarlar 13 – 20 Tekrarlar 21 – 24 Tekrarlar ≥ 25 Tekrarlar Koordinasyon (2.Resim) Tek ayak üzerinde durun; ikinci ayak yerden bayağı kalkmış olmalı. Tek ayak üzerinde durma: Bu pozisyonda dayanabildiğiniz kadar durmaya calışın. (Örnek 2. Resim) Diğer ayağınıza geçin. Egzersizi her iki ayağınızla da uygulayın. Her iki ayağın en iyi sonucunu toplayın. < 20 Saniye 20 – 120 Saniye 121 – 240 Saniye > 240 Saniye Günlük faaliyet Bir iş gününde ortalama kaç adım atıyorsunuz? Hareket kutunuzda mevcut adımsayarı adımlarınızı saymak için kullanabilirsiniz. Dayanma 6 dakikada kaç adım atabildiğinize bakın. Bu testi yürüyerek ya da koşarak uygulayabilirsiniz. 1.Resim diz bükme 2. Resim tek ayak üzerinde durmak Oturmadan kalçanızın kaç defa sandalyeye dokunduğunu sayın. 4 5 Ve şimdi bütün testlerin puanlarıni toplayın: 2.KOLAY Başlangıç – NE İLE BAŞLAYABİLİRİM? Değerlendirme: 0 – 3 puan Yeni başlayanlar ve uzun süre ara verip yeniden başlamak isteyenlerin programını uygulayın. 4 – 8 puan İleri seviye programını deneyin. 9 puan ve fazlası Uzman - Vücudunuz şuan çok iyi derecede faal – böyle devam edin ! Hareket kutunuz yine de size yeni fikirler sunabilir ya da programınızı geliştirmenizde faydalı olabilir. Yaptığınız dört testin sonucuna göre kendinize uygun bir program seçebilirsiniz. Aşağıdaki tablo size günlük hayatınızda daha faal olmanın, kalp ve kan dolaşım sistemini hızlandırmanın, kasları güçlendirmenin ve koordinasyonu geliştirmenin yollarıni göstermektedir. Eğer kalp ve kan dolaşım egzersizi uygulamaktaysanız, koordinasyon egzersizleriyle programınızı genişletebilirsiniz. 6 7 Yeni başlayanlar ve ara verip yeniden başlayanlar İleri seviyedekiler Uzmanlar (4 – 8 puan) (> 9puan) (orta bedensel faaliyet) (yüksek bedensel faaliyet) (0 – 3 puan) (düşük bedensel faaliyet) »» orta tempoda her gün 20 dakika yürümek Günlük faaliyet ya da »» orta tempoda haftada 150 dakika yürümek (ortalama 18.000 adım eder) Haftada 2 seans Dayanma »» her defa en az 20 dakika Haftada 1 antrenman seansı: »» 6 kas grubu ile 2 geçiş ve en az 30 tekrarlama Kuvvet »» orta tempoda her gün 40 dakika yürümek orta tempoda her gün 45 dakika yürümek ya da »» orta tempoda haftada 300 dakika yürümek (ortalama 36.000 adım eder) Haftada 3 seans »» her defa en az 30 dakika Haftada 2 seans 1. Seans »» 2 geçiş »» 6 kas grubu ile »» jher hareket en az 30 defa tekrarlanacak Haftada 3 – 4 seans : »» her defa en az 40 – 60 dakika Haftada 2 – 3 seans : »» 2 – 3 geçiş »» 8 kas grubu ile »» her hareket en az 15 defa tekrarlanacak 2. Seans »» 2 geçiş »» 6 kas grubu ile »» jher hareket en az 15 defa tekrarlanacak Koordinasyon Tek ayak üzerinde durmak (tutunarak) Tek ayak üzerinde durmak (tutunmadan) Tek ayak üzerinde durmak (gözler kapalı) Örnek antrenman planları ve egzersiz örnekleri size uyan egzersizleri seçmenizde yardımcı olacaktır. 8 9 3. KENDİME HANGİ HEDEFLERİ KOYMALIYIM? Hedef Belirleme aşağıdaki gibi olabilir: ÖRNEK – HEDEF Belirleme Hedefin belirlendiği tarih Günlük faaliyet – günlük adımlar Günde kaç adım atıyorum? Ne yapıyorum? Dayanıklılık Kuvvet »» Belirlediğiniz hedefleri doktorunuzla da görüşmelisiniz. »» Hedeflerinizi yazı olarak kaydetmeniz önemlidir. Yazdığınız hedeflerinizi her dört ayda bir gözden geçiriniz. »» Her kategoride hedef belirlemeniz gerekmez – ilk etapta günlük adım sayınızı arttırmanız yeterli olacaktır. 10 Koordinasyon Süre? er 5000 Adım Nordic Walking 40 Dakika Haftada kaç kere yapıyorum? Kere Haftada kaç kere yapıyorum? Kere Bir seansta kaç egzersiz yapıyorum? Hangi egzersizleri yapıyorum? 2 1 4 Egzersiz Tek ayak üz- erinde durmak Avusturya önerileri : »» Sağlıklı kalmanız için günde 20 dakika yürümelisiniz : Bu 20 dakikada en az 3000 adım atmalısınız. »» Sağlığınızı korumak için uzun vadede günde 40 dakika ya da daha fazla yürümelisiniz - yanı sıra kalp ve kan dolaşım egzersizleri, kuvvet ya da koordinasyon egzersizleri uygulamalısınız. 11 Hedef koyduktan sonraki önemli adımlar: »» Hedeflerin yapılabilirliğini kontrol etmelisiniz. »» Hedeflerinizi görünür bir yere asarsanız sürekli hatırlamanızı sağlar. »» Hedeflerinize adapte olmanız ve bulunduğunuz duruma göre ayarlamanız da önemlidir. HEDEF Belirleme Hedefin belirlendiği tarih Günlük faaliyet – günlük adımlar Günde kaç adım atıyorum? Adım Ne yapıyorum? Dayanma Süre? Dakika Haftada kaç kere yapıyorum? Haftada kaç kere yapıyorum? Kuvvet Bir seansta kaç egzersiz yapıyorum? Koordinasyon 12 Kere Kere Egzersiz 4.HAREKET GÜNLÜĞÜ – HEDEFLERİME ULAŞMAM İÇİN BİR ARAÇ Hareket günlüğü ile hareket davranışınızı kaydedebilirsiniz. Ayrıca hedeflerinize ulaşıp ulaşmadıgınızı kontrol edebilirsiniz. Aşağıdaki sayfalar 12 ay boyunca hareket davranışlarınızı kaydetme şansı tanıyacak ve böylece gerekli değişimleri kolaylaştıracaktır. Hangi egzersizleri yapıyorum? 13 Uygulama: ÖRNEK Sayfanın başına hangi ayda olduğunuzu yazın. »» Sol sütunun içine attığınız adımları not edin. Dayanıklılık, kuvvet ve koordinasyon egzersizleri; günlük hedefinize ulaştığınızda ilgili alana X işareti koyun. Günlük hedefinizi kısmen uyguladıysanız, mesela 30 dakika yerine 15 dakika günlük faaliyette bulunduysanız ilgili alana „X/2“ yazın. Gün 1 2 3 4 5 6 7 »» Eğer antrenman yapılmayacaksa ilgili alanı boş bırakın. 8 9 10 »» Aşağıda hareket günlüğünün nasıl olabileceği bir örnekle gösterilmektedir: 11 12 13 1. Ay : Haziran atılmış adımlar 5210 10561 2564 5256 2952 16752 1450 4624 7534 2346 3263 2654 Kalp ve kan dolaşımı egzersizi Kuvvet egzersizi x x/2 x x Koordinasyon egzersizi x x x x 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 14 26 27 15 1 Gün Kalp ve kan dolaşımı egzersizi 1. Ay : Atılmış Adım Kuvvet egzersizi Koordinasyon egzersizi 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 17 16 1 Gün Kalp ve kan dolaşımı egzersizi 2. Ay : Atılmış Adım Kuvvet egzersizi Koordinasyon egzersizi 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 19 18 1 Gün Kalp ve kan dolaşımı egzersizi 3. Ay : Atılmış Adım Kuvvet egzersizi Koordinasyon egzersizi 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 21 20 1 Gün Kalp ve kan dolaşımı egzersizi 4. Ay : Atılmış Adım Kuvvet egzersizi Koordinasyon egzersizi 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 23 22 KENDİ KENDİNİ DEĞERLENDİRME – KENDİMİ GELİŞTİRDİM Mİ? İlk dört ayı başarıyla tamamladınız. Tebrikler! Önceki teste göre gelişme Topladığım puanlar Su anki sonuç Bu dört testi tekrar uygulayarak gelişme olup olmadığını tespit edebilirsiniz. Ayrıntılı bilgi hareket kartınızın 4. sayfasında bulunmaktadır. Geçmiş aylarda hedeflerinize ulaşabildiniz mi? Sonuçları doktorunuzla görüşün ve kendinize yeni hedefler koyun! Sonraki adım olarak gelecek 4 ayın hedeflerini belirleyin : HEDEF BELİRLEME Hedef belirlemenin tarihi Günlük faaliyet – günlük adımlar 1. Günlük faaliyet Bir iş gününde ortalama kaç adım atıyorsunuz? 2. Dayanma Diz bükme. Kaç defa tekrar ettiğinizi not edin. dayanıklılık Kuvvet Süre? Koordinasyon Dakika Haftada kaç kere yapıyorum? Kere Haftada kaç kere yapıyorum? Kere Bir seansta kaç egzersiz yapıyorum? 4. Koordinasyon Tek ayak üzerinde durma: Sağ ve sol ayağın en iyi sonucunu toplayın. adım Ne yapıyorum? Hızlı yürüdüğünüzde 6 dakikada kaç adım atabiliyorsunuz? 3. Kuvvet Günde kaç adım atıyorum? Egzersiz Hangi egzersizleri yapıyorum? Hedeflerinizi yenilemek için hareket kartınızın başındaki tavsiyelerden faydalanabilirsiniz. 24 25 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Gün Adım sayısı 5. Ay: Kalp ve kan Kuvvet egzersizi dolaşım egzersizi Koordinasyon egzersizi 27 26 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Gün Adım sayısı 6. Ay: Kalp ve kan Kuvvet egzersizi dolaşım egzersizi Koordinasyon egzersizi 29 28 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Gün Adım sayısı 7. Ay: Kalp ve kan Kuvvet egzersizi dolaşım egzersizi Koordinasyon egzersizi 31 30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Gün Adım sayısı 8. Ay: Kalp ve kan Kuvvet egzersizi dolaşım egzersizi Koordinasyon egzersizi 33 32 KENDİ KENDİNİ DEĞERLENDİRME – KENDİMİ GELİŞTİRDİM Mİ? Artık 8 aydır uygulamaktasınız! Artık bu dört testi uygulamak sizin için bir alışkanlık haline gelmiş olmalıdır. Hedef belirleme tarihi Günlük faaliyet – günlük adımlar Önceki teste göre gelişme Topladığım puanlar Su anki sonuç Ayrıntılı bir açıklama hareket kartınızın 4. sayfasında bulunmaktadır. Hedeflerinizi yine şuanki performansınıza göre ayarlayın : HEDEF Belirleme Dayanıklılık Haftada kaç kere yapıyorum? 2. Dayanma Haftada kaç kere yapıyorum? Tek ayak üzerinde durma: Sağ ve sol ayağın en iyi sonucunu toplayın. 34 Kere Kere Kuvvet Bir seansta kaç egzersiz yapıyorum? Diz bükme. Kaç defa tekrar ettiğinizi not edin. 4. Koordinasyon Süre? Dakika Bir iş gününde ortalama kaç adım atıyorsunuz? 3. Kuvvet Adım Ne yapıyorum? 1. Günlük faaliyet Hızlı yürüdüğünüzde 6 dakikada kaç adım atabiliyorsunuz? Günde kaç adım atıyorum? Egzersiz Koordinasyon Hangi egzersizleri yapıyorum? Şu noktada hareketsiz bir hayat düşünebiliyor musunuz? 35 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Gün Adım sayısı 9. Ay: Kalp ve kan Kuvvet egzersizi dolaşım egzersizi Koordinasyon egzersizi 37 36 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Gün Adım sayısı 10. Ay: Kalp ve kan Kuvvet egzersizi dolaşım egzersizi Koordinasyon egzersizi 39 38 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Gün Adım sayısı 11. Ay: Kalp ve kan Kuvvet egzersizi dolaşım egzersizi Koordinasyon egzersizi 41 40 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Gün Adım sayısı 12. Ay: Kalp ve kan Kuvvet egzersizi dolaşım egzersizi Koordinasyon egzersizi 43 42 KENDİ KENDİNİ DEĞERLENDİRME – KENDİMİ GELİŞTİRDİM Mİ? TEBRİK EDERİZ Önceki teste göre gelişme Topladığım puanlar Su anki sonuç Son olarak dört testi tekrarlamanızı öneririz. 1. Günlük faaliyet Bir iş gününde aşağı yukarı kaç adım atabiliyorsunuz? 2. Dayanma Hızlı yürüdüğünüzde 6 dakikada kaç adım atabiliyorsunuz? 3. Kuvvet Diz bükme. Kaç defa tekrar ettiğinizi not edin. 4. Koordinasyon Tek ayak üstünde durma. Sağ ve sol ayağın en iyi sonucunu toplayın. 44 Başardınız! Hareket kartınızı gözden geçirdiğinizde kendi çabalarınızla son 12 ayda neler değiştirdiğinizi göreceksiniz. Başarınızdan dolayı kendinizle gurur duyabilirsiniz! Böyle devam edin! »» www.bewegungsbox.at sayfasında hareket kutusu hakkında güncel bilgilere ulaşabilirsiniz. »» Yeni bir hareket kartı istediğinizde 4€ (+kargo) karşılıgında www.bewegungsbox.at sayfasından sipariş edebilirsiniz ya da bir sonra-ki sayfada bulunan sipariş kartını kullanabilirsiniz. 45 46 Posta kutusu / yer : _______________ Adres : ________________________ Grafik: www.deliciouswien.at Adı : __________________________ Yazan: Christian Lackinger, Sandra Haider, Joakim Huber, Thomas Wascher Gönderen : Falkestraße 1 1010 Wien E-Mail: [email protected] http://sportunion.at/de 4€ (+kargo) karşılığında bir hareket kimliği sipariş vermek istiyorum. Sipariş kartını aşağıdaki adrese yollayınız : Sportunion Avusturya ile işbirliği içinde Soyad : ________________________ Safedeck GmbH Tiefer Graben 8-10/2 1010 Wien frankieren ausreichend Österreichische Diabetes Gesellschaft Währinger Straße 76/13 1090 Wien E-Mail: [email protected] http://www.oedg.org/ Bitte BASKI 47