3.ders notu

B.E.A.
Beklentiler, Tüketim ve Yatırım
Tüketim teorisinde iki adet meşhur teori vardır. Bunlar Milton Friedman’ın Sürekli Gelir Teorisi ve
Franco Modigliani’nin Hayat Evreleri (veya devreleri) teorisidir.
Bir tüketicinin toplam harcaması tüketicinin serveti ile ilgilidir. Tüketicilerin iki adet serveti vardır.
Bunlar:
a) İnsani olmayan (beşeri olmayan) servet ki; bu servet türü finansal servet ve gayri menkul
servetlerden oluşur.
b) İnsani servet (beşeri) ki insanın çalışarak elde ettiği maaşların toplamından oluşmaktadır.
İnsanın beşeri ve beşeri olmayan servetinin toplamına toplam servet denir. Buna göre insanın toplam
harcaması toplam servetinin fonksiyonu olarak kabul edilmektedir.
Ct=C(Toplam Servett)
(+)
Bir işçinin maaş gelirinin bugünkü değeri: cari maaşlarının toplamının reel faiz oranı yardımıyla bugünkü
değere indirilmesi ve içinden vergi tahsil edilmesi ile bulunur.
Buna bağlı olarak da tüketici tüketim seviyesini hesaplarken hayatta elde ettiği tüm serveti göz önünde
bulundurur. Bu ilişkiler içinde toplam tüketim aşağıdaki fonksiyon ile izah edilebilir:
Ct=C(Toplam servett, YLT-Tt)
(+)
(+)
YLT reel işçi gelirini, Tt reel vergi miktarını, YLT-Tt beşeri serveti veya işçinin vergisi ödenmiş maaş gelirinin
bugünkü değerini temsil etmektedir.
Ekonomik beklentiler tüketimi iki şekilde etkilemektedir:
a) Doğrudan beşeri servetle ki (dolaylı olarak gelecek emek gelirleri ile beklenti ile ki reel faiz
oranları ile veya vergilere bağlıdır).
b) Dolaylı olarak beşeri servet ile ki bunlar hisse senetleri, tahviller ve gayrimenkullere bağlıdır.
Beşeri olmayan servetin değeri finansal piyasalarda arz ve talebin karşılaşması sonucu
doğmaktadır.
Cari Gelir, Beklentiler ve Tüketim
a) Tüketim yapı olarak cari gelirdeki değişmelere bağlı olarak bire bir değişme sergilemesi
beklenmez.
b) Tüketim cari gelir değişmediğinde de değişmesi söz konusu olabilir.
c) Yatırım tercihlerinin cari (şu anki) satışlara, reel faiz oranına ve geleceğe dönük beklentilere
bağlı olduğu kabul edilir.
d) Bir makine satın alma kararı ise karların bugünkü değeri ile söz konusu makinenin maliyetine
bağlı olduğu kabul edilmektedir.
Yatırım ve Kar Beklentileri
Bir makinanın bir yıldan bir sonraki yıla yıpranmasının gösteren değere amortisman denir ve (δ) değeri
ile gösterilir.
1
e
1  rt
t+1 dönemdeki karın bugünkü değeri : V(et) =
t 1
dir.
1
(1   ) e
(1  rt )(1  r )
e
e
t+2 dönemdeki karın bugünkü değeri : V( t) =
t 2
t 1
1
e
1  rt
Toplam iki dönemlik karın bugünkü değeri : V( t) =
dir.
1
(1   ) e
(1  rt )(1  r )
e
t 1
e
dir.
+
t 2
t 1
1
e
1  rt
t+1 döneminde et kadar kar elde eden fimanın karının bugünkü değeri
t 1
t+2
döneminde
(1-δ)
1
(1   ) e
(1  rt )(1  r )
e
t 1
et+2
kadar
kar
elde
eden
fimanın
karının
kadardır.
bugünkü
değeri
t 2
kadardır.
Bir firmanın yatırım tutarı karının bugünkü değeri ile doğrudan orantılı kabul edilmektedir:
It  I 
V
(
  

e

t
)
Eğer gelecek kar ve faiz oranlarının sabit kalacağı varsayılırsa:
te1  te2  ... =  t
rt e1  rt e 2  ... = rt
ve
olursa buna statik beklentiler
denmektedir. Buna göre karın bugünkü değeri aşağıdaki gibi hesaplanır:
V ( te ) 
t
rt  
Burdan hareketle yatırım fonksiyonunu tekrar yazabiliriz:
 t 

It  I 
 rt   
Reel faiz oranı ile amortisman oranının toplamına sermayenin kullanma maliyeti veya sermayenin kira
maliyeti olarak adlandırılmaktadır.
Kira maliyeti = (rt + δ)
Firmalar her ne kadar gelecek karlarının bugünkü değerini yatırım yaparlarken dikkate almaya
çalışırlarsa çalışsınlar, cari yani bugünkü karları da yatırımlar için çok önemli bir gösterge olarak kabul
edilmektedir. Örneğin firmanın cari karı yüksekse yatırımların finansmanı için borçlanmaya
gitmeyebilir. Bu son gelişme ile yatırım fonksiyonu aşağıdaki gibi yazılarbilir:
I  I [V ( ),  ]
e
t
t
(
+
t
, +)
Buna göre yatırımlar hem gelecek karların bugünkü beklenen değerine ve bugünkü (cari) kara bağlıdır.

Download Report