Sunum ve notlar

TEİD
ETİK VE UYUM
YÖNETİCİLERİ
PLATFORMU
NEDEN
BURADAYIZ?
İŞ ETİĞİNİN ŞİRKET PERFORMANSINA ETKİSİ
Mali ve gayri-mali
varlıklar arasındaki
oransal değişim
ŞİRKET DEĞERİ
100%
80%
60%
40%
20%
0%
1975
1985
Mali varlıklar
1995
Gayrı-mali varlıklar
2005
Kaynak: Ocean Tomo
ŞİRKET İTİBARI
%30
İtibarı
%57
Marka
değeri
%13 Defter değeri
(Mali varlıkları)
Mali ve gayri-mali
varlıklar arasındaki
oransal ilişki
Piyasa Değeri
$167 milyar
İŞ ETİĞİNİN ŞİRKET PERFORMANSINA ETKİSİ
60%
40%
20%
0%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
-20%
-40%
WME
S&P 500
FTSE 100
Kaynak: Etisphere
Hukuka uygun olmayan etik
gibi görünebilir. Dikkat et…
DANIŞ!
HUKUKA AYKIRIYSA YAPMA!
Hukuka ve şirket çıkarlarına
uygun.
YAPILABİLİR!
DANIŞ, ETİK
STANDARTLARA UYGUN
MU?
Hukuki ve Etik ancak şirket
menfaatine değil. YAPMA!
TEKRAR DEĞERLENDİR!
Şüphe etme. Doğru karar
YAP!
ETİK KARAR VERME SÜRECİ
Œ
Œ


Ž
Şirket menfaatleri
Œ 

Ž
Hukuki
sorumluluklar

Etik sorumluluklar
YOLSUZLUK
%12
%27
Kaynak: Dünya Bankası
ZİHİN YAPISI (video bul)
Birçoğumuz
Çoğumuz
Kimimiz
•  Cezadan kaçınmak için
•  Ödüllendirilmek için
•  Aile, çevre veya işverrene karşı sorumlulukten
•  Sorumlu vatandaşlık gereği
•  Her zaman doğruyu yapmak
•  Adil olmak
ETİK RİSKLER
YASAKLA YÖNETİLMEZ
SORUMLU İŞ MODELİ – KAPİTALİZM 2.0
TEMEL SORULAR
•  Bir etik programı şirketin tüm
aktivitelerine ve idari
fonksiyonlarına adapte etmenin en
etkili yolu nedir?
•  Merkezi bir etik yönetimi
departmanının rolü nedir? Bu
departman nasıl
konumlandırılmalıdır?
•  Etik yönetimi departmanının diğer
departmanlarla uyumlu çalışması
nasıl sağlanır?
ETİK VE UYUM PRG TEMEL İŞLEVLERİ
ETİK VE UYUM PRG TEMEL İŞLEVLERİ
PROGRAMLA YÖNETİLEN TEMEL RİSKLER
•  Yolsuzluk
•  Suistimal
•  Çıkar çatışmaları
•  Ek iş ve ortaklıklar
•  Insider trading
•  Etkin kaynak kullanımı
•  Gizlilik ve mahremiyet
•  Politik ilişkiler
•  Pay sahibi ilişkileri
•  Hediye ve ağırlama
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Rekabet
Bağış, sponsorluk, üyelik
Kamu ile ilişkiler
Sürdürülebilirlik
Adil Rekabet
Paydaş hakları
• 
• 
• 
• 
Pay sahipleri
Çalışanlar
Müşteriler
Toplum
•  Hukui mevzuata uyum
SORUMLULUKLAR
Hissedarlar
•  Şirket değerinin artırılması
•  Kurumsal risklerin azaltılması
•  Şirket kaynaklarının verimli kullanımı
•  Etik kurallara ve hukuka uygun iş yönetimi
•  Toplum ve çevreye saygılı bir yönetim
•  Kurumsal yönetim ilkelerine uyum
SORUMLULUKLAR
Müşteri ve Tüketiciler
•  Kaliteli, sağlıklı ve güvenli
ürün ve hizmetler
•  Etik pazarlama faaliyetleri
•  Ürün ve hizmetlerle ilgili açık,
anlaşılır ve kolay iletişim
•  Kişisel bilgi mahremiyetine
saygı
•  Rüşvetin önlenmesi
•  Kamu ihalelerine yönelik
düzenlemeler
•  Adil rekabet
•  Hediye alımı ve verilmesinin
düzenlenmesi
•  Temsil ikram giderlerinin
düzenlenmesi
•  Pazar bilgilerine hukuki ve
etik yollarla ulaşım
SORUMLULUKLAR
Çalışanlar ve Çalışma Ortamı
•  Huzurlu ve güvenli bir çalışma ortamı
•  Her türlü ayrımcılıktan arındırılmış bir çalışma ortamı ve fırsat
eşitliği
•  İnsan haklarına saygı
•  Kişisel mahremiyete saygı
•  Sağlıklı bir çalışma ortamı
•  Çalışan becerilerinin artırılmasına yönelik eğitimler
SORUMLULUKLAR
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Madde kullanımına karşı uygulamalar
İşyerinde şiddeti önleyici uygulamalar
Şirket finansal kaynaklarının etik kullanımı
Şirket mal varlığının etik kullanımı
Şirket iletişim araçlarının etik kullanımı
Çıkar çatışmalarının önlenmesi
İşyeri içi ve dışındaki davranış kodunun düzenlenmesi
Hediye alımı ve verilmesinin düzenlenmesi
SORUMLULUKLAR
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Temsil ikram giderlerinin düzenlenmesi
Çocuk işçiliğin önlenmesi
Toplu sözleşme hakkının gözetilmesi
Sendikalaşma hakkının gözetilmesi
Tazminat ve prim uygulamalarının düzenlenmesi
Çalışma mevzuatı ve hukuka uygunluk
SORUMLULUKLAR
Hissedarlar
•  Şirket değerinin artırılması
•  Kurumsal risklerin azaltılması
•  Şirket kaynaklarının verimli kullanımı
•  Etik kurallara ve hukuka uygun iş yönetimi
•  Toplum ve çevreye saygılı bir yönetim
•  Kurumsal yönetim ilkelerine uyum
SORUMLULUKLAR
İş Ortakları, Tedarikçiler, Servis
Sağlayıcılar
•  Adil ticaret ilkelerine uyum
•  Fırsat eşitliği
•  Hediye alımı ve verilmesinin
düzenlenmesi
•  Fikri mülkiyet haklarının
gözetilmesi
•  Veri güvenliğinin sağlanması
•  Mahrem bilginin korunması
•  Tedarik zinciri yönetiminde
adil karar verme
mekanizmalarının varlığı
•  Hukuka uygun davranış
•  Ticari anlaşmalara uygun
ödemelere gösterilen özen
SORUMLULUKLAR
Rakipler
•  Adil ve etik rekabet
•  Adil tanıtım ve pazarlama faaliyetleri
•  Bilgi toplamada etik ilkeler ve hukuka saygı
•  Haksız rekabet şartlarının oluşmasına engel olacak
düzenlemeler
SORUMLULUKLAR
Toplum, Kamu ve Çevre
•  Adil rekabet
•  Sosyokültürel dokuya uyum
•  Rüşvet ve yolsuzlukla mücadele politikalarının varlığı ve
uygulanması
•  Yabancı ülkelerdeki işlemlerde rüşvet ve yolsuzluğa
yönelmemek
•  Siyasi partiler ile ilişkilerin düzenlenmiş olması
15 MEKANİZMA (Federal Sentencing Guidelines)
•  Şirket, tabi olduğu kanun ve mevzuata aykırılık
risklerini tanımlamak ve önlemek üzere özel
araştırma (due diligence) yapar.
HUKUKA UYGUNLUK
(REGULATORY COMPLIANCE)
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket, etik davranışı ve kanunlara uyumu teşvik
edecek bir kurum kültürünü yerleştirir ve geliştirir.
ETİK VE UYUM PROGRAMI
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket yasa dışı davranışı engelleyecek ve ortaya
çıkartacak standartlar, politika ve prosedürler
geliştirir.
ETİK KOD, POLİTİKA ve PROSEDÜRLER
ü
POLİTİKALAR
•  Davranış politikası/Etik kodu (Code of • 
conduct/ethics)
• 
•  Uyum danışmanlığı, uyarı ve ihbar
politikası
• 
•  Veri, evrak ve kayıt saklama politikası • 
•  İşyerinde fırsat eşitliği, ayırımcılık ve
çocuk işçiliğin önlenmesi politikası
•  Veri güvenliği politikası
• 
•  Tanıtım ve pazarlama politikası
• 
•  Anti tröst ve adil rekabet politikası
• 
•  Fikri mülkiyet politikası
• 
•  Kara para aklama politikası
• 
Gümrük ve ticaret mevzuatı
Çevre politikası (Sürdürülebilirlik
politikası)
Güvenlik politikası
İçeriden haber alanların
(öğrenenlerin) ticareti (insider trading)
politikası
Kamu görevlileri ile ilişkiler politikası
Kamu ile iş yapma politikası
Çıkar çatışması politikası
Hediye politikası
Yolsuzluk politikası
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Yönetim kurulu etik ve uyum programının icrası
ile ilgili yeterli bilgi akışını sağlayacak
mekanizmaları kurar ve programın sağlıklı
işleyişini gözetir.
YK RAPORLAMA
ETİKTEN SORUMLU YK ÜYESİ
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket yöneticileri, etik ve uyum yönetimi
programının etkin bir biçimde icra edilmesini
sağlar. Üst yönetimden belirli kişi(ler) etik ve
uyum yönetimi programının koordinasyonundan
ve yönetiminden sorumlu olarak atanırlar.
ETİK KURUL ÜYESİ YÖNETİCİLER
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
• 
Şirket içerisinde belirli kişi(ler) etik ve uyum yönetimi
programının günlük operasyonundan sorumlu olarak
atanırlar. Bu kişiler etik yönetici(ler)sine bağlı çalışırlar.
Belirli durumlarda, programın etkinliği ile ilgili olarak
yönetim kuruluna rapor verebilirler. Bu kişilerin yetki
tanımlaması yapılmalı ve programın icrasına yönelik
görevlerini yerine getirmelerini sağlayacak kaynak
yaratılmalıdır.
ŞİRKETLERDEKİ ETİK TEMSİLCİLERİ
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket, etik ve uyum yönetimi programının
yönetimiyle görevlendireceği personelin
geçmişte, programın sağlıklı ve etkin icrasına
engel olabilecek yasa dışı bir aktivite içerisine
girmiş olup olmadığının bilgisine ulaşmak üzere,
mümkün olan en yüksek özeni göstererek
araştırma yapar.
ETİK YÖNETİCİSİ DUE DILLIGENCE
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
• 
Şirket, çalışanlarına yönelik olarak, etik ve uyum
programının esasları, standartları, politika ve
prosedürleri ile periyodik olarak ve anlaşılır bir
iletişim faaliyeti sürdürür. Bu iletişim, çalışanların
şirket yönetimi içindeki görev ve sorumluluk
tanımlarına uygun eğitim programları ve diğer
yöntemlerle, uyum ve etik yönetimi programının
tüm çalışanlarca tanınmasını sağlar.
SÜREKLİ EĞİTİM VE İLETİŞİM
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  8. Maddeye konu çalışanlar tanımı şirketin
yönetim kurulu, bağlı kurulları, üst düzey
yöneticileri, orta kademe yöneticileri, personeli ve
temsilcilerini içerir.
SORUMLULUK TANIMI
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket aşağıdaki hususların gözetilmesi için
gerekli önlemleri alacak, adımları atacaktır:
• 
Şirketin uyum ve etik programına uyulduğunun takibini
yapacak olan gözetim ve denetim mekanizmalarının
kurulması, uyumsuz davranışın tespiti.
İÇ DENETİM, İÇ KONTROL,
ETİK ve UYUM DENETİMLERİ
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket aşağıdaki hususların gözetilmesi için
gerekli önlemleri alacak, adımları atacaktır:
• 
Şirket çalışanları ve temsilcilerinin bir misilleme korkusu
olmaksızın, uyumsuz bir durumla ilgili ihbarda bulunacağı
veya olası bir uyumsuzlukla ilgili danışabileceği, gizliliğin
güvence altına alındığı bir sistemin kurulması ve
çalışanlara tanıtılması.
DANIŞMA HATTI
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket aşağıdaki hususların gözetilmesi için
gerekli önlemleri alacak, adımları atacaktır:
• 
Uyum ve etik programının tüm şirkette tanınmasının ve
istisnasız bir tutarlılıkla tüm şirkette uygulanmasının
sağlanması; uygun ödül ve ceza mekanizmalarının
kurgulanması ve bunların işletilmesi.
ETİK ve UYUM PROGRAMI
MEKANİZMALARI
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket aşağıdaki hususların gözetilmesi için
gerekli önlemleri alacak, adımları atacaktır:
• 
Şirketin, uyumsuz bir durumla karşılaşıldığında gerekli ve
uygun hukuki işleme başlaması, uyum ve etik
programında, ortaya çıkan uyumsuzluğun tekrar
etmemesi için, gerekli değişiklik ve güncellemelerin
yapılması.
SÜREÇLERİN KNTROLÜ, GÜNCELLEME,
RİSK HARİTASI
ü
15 MEKANİZMA (FSG)
•  Şirket aşağıdaki hususların gözetilmesi için
gerekli önlemleri alacak, adımları atacaktır:
• 
Şirketin uyum ve etik programının uygulanması
sürecinde, düzenli olarak uyumsuzluk risklerinin önceden
belirlenmesi, risk tanımlamalarının yapılması/
güncellenmesi ve bu uyum risklerinin önlenmesine
yönelik mekanizmaların kurgulanması, var olanların
revizyonu ve güncellenmesi.
ETKİN RİSK YÖNETİMİ MEKANİZMALARI
ü
SORUMLULUKLAR
•  Yerel halk ile uyum
•  Sürdürülebilir gelişmeyi hedeflemiş olmak ve bu yönde
uygulamalar geliştirmek
•  Kara para aklama ile mücadele kurallarına uyum
•  İthalat ve ihracat kanunlarına uyum
•  Hukuka ve mevzuata aykırı davranışların gönüllü paylaşılması
•  Yasal ve idari otoritelerle işbirliği
•  Sosyal sorumluluk politikalarının varlığı ve uygulanıyor olması
•  Sürdürülebilirlik politikalarının varlığı ve uygulanıyor olması
ETİK KODU
SÜREÇLER
•  Planlama Safhası
•  Etik Kodu Çalışma Grubunun Oluşturulması
•  Mevcut Prosedürlerin Analizi
•  Şirket Dinamiklerinin Analizi
•  Coğrafi Etmenler
•  Hizmet Tanımları
•  Tabi Olunan Hukuk
•  Tedarikçiler, alt yükleniciler
•  Stratejik ortaklar
•  Toplam Kalite Standartlarına Uyum Koşullarının Analizi
•  Durum ve İhtiyaçların Analizi
•  Etik Kodunun Tasarlanması
•  Kritik Etmenlerin Belirlenmesi (Risklerin analizi)
SÜREÇLER
•  Uygulama Safhası
•  Etik yönetici(ler)inin yetkilendirilmesi
•  İç denetim ve iç kontrol
mekanizmaları entegrasyonu
•  Etik eğitimleri
•  Danışma hattı, icranın başlaması
•  Yönetim araçlarının tasarlanması ve
uygulamaların başlatılması
•  Etik yöneticileri eğitimi
•  Personel eğitimleri
SÜREÇLER
•  Kontrol ve Güncelleme Safhası
•  Süreçlerin analizi, iç kontrol
mekanizmalarının kullanılması
•  İç denetim raporlarının
değerlendirilmesi
•  Düzeltici eylemler
•  Kritik etmenlerin belirlenmesi
•  Raporlama ve kayıt
•  Revizyon
BAŞARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
•  Etik ve Uyum Programı şirket ihtiyaçları ile uyum içinde
midir?
•  Tüm departmanlar ile iletişim sağlanmış ve sürdürülmekte
midir?
•  Geri bildirim kanalları açık mıdır?
•  Revizyon ve güncellemeler zamanında yapılmakta mıdır?
•  Şirket içi ve dışı paydaşların Etik ve Uyum Programına
uyumundaki başarı oranı nedir?
•  Eğitimler verimli ve yeterli midir?
ETİK YÖNETİMİ YAPILANMASI
UYUM DEPARTMANI
16:30 – 17:20
UYUM YÖNETİMİ DEPARTMANI
Şirketler
Etik yöneticisi
Şirketler
Güncelleme
Etik kurulu
Tasarım
Yönetim kuurlu
Planlama
Uygulama
•  Y.K. üyesi
•  Genel md.
Şirketler
SORU ZAMANI
S
&C