İzmir Genç Girişimci Ekosistemi Çalıştayı Raporu Koordinasyon & Planlama Onur Selek Emre Ustaoğlu Mert Görkem Ayaz Masa Moderatörleri Rüveyda Çalışkan (Moderatör Kolaylaştırıcısı) Alper Biçer Buğucemre Üründü Gözde Akdeniz Hüseyin Emin Kurnaz Mahmut Can Melis Doğan Merve Ece Meral Sevcan Eşim Tayfun Kardaş Paydaşlarımız Katılımcı Kulüpler Kenan Keskinoğlu Semih Erden Turgut Atik 1 Eğitmenler Özlem Sun Emre Ustaoğlu Görsel Destek Okan Çağlar Taylan Demirkaya Onur Selek Yılmaz Çubukçuoğlu Giriş Çalıştay; 22 Kasım 2014 tarihinde Ege Üniversite Teknoloji Geliştirme Bölgesi İnci Binasında gerçekleşti. Destekleyen kuruluşlar Ege Üniversitesi EBİLTEM ve İzmir Kalkınma Ajansı, çalıştay öncesi ve süresince bilgi ve deneyim paylaşımlarıyla çalıştaya katkı sundular. DEÜ1 Genç Girişimciler Kulübü, DEÜ Gençİz, DEÜ İşletme Kulübü, İzmir Üniversitesi Bilişim Kulübü, Ege Üniversitesi İşletme Kulübü, Katip Çelebi Üniversitesi Genç Girişimciler Topluluğu çalıştaya kurumsal olarak katılım göstermiştir. Ekonomi Üniversitesi ve Yaşar Üniversitesi’nden bireysel katılımlar bulunmaktadır. Çalıştay katılımcıları belirlenirken genç girişimci ekosistemi hareketlendiricileri olarak “girişimcilik odağı ile çalışan” öğrenci kulüplerinin karar alıcıları davet edildi ve kurumsal katılımcı kulüpler 6 kişilik takımlarla katılım göstererek ilgili masalarda çalışmalarda yer aldı. Her masaya örgütsüz genç girişimcileri temsilen iki katılımcı dahil oldu. Çalıştayda izlediğimiz metot; Açılış konuşmaları: İzmir Kalkınma Ajansı Uzmanlarından ve İZKA tarafından gerçekleştirilen İzmir’i Planlıyorum çalışmalarının, “İzmir Girişimcilik Ekosisteminin Geliştirilmesi Stratejisi” raporunun hazırlanmasında İZKA bünyesinde katkı koyan Esra Ata, İzmir girişimcilik ekosistemi üzerine analizleri, durum değerlendirmesi ve gelecek ile ilgili ön görülerilerini paylaştı. Genç girişimci ekosistemi çalıştayı öncesi İzmir’de durum ve öngörü konusunda katılımcılara bilgi verdi. Ege Üniversite Öğretim üyelerinden Murat Pehlivan ise girişimcilik ekosisteminde Ege Üniversite EBİLTEM ve TeknoPark çalışmaları ile bilgi verdi. Masalar: Çalıştay süresince 6 masa ve 6 başlık üzerinden çalışmalar yapıldı. Masa ve katılımcı eşleşmesi, katılımcıların kulüplerindeki görev tanımları ile paralel şekilde yapıldı. ● Strateji Masası, ● Bilişim Masası, ● Eğitim Müfredatı Masası ● Proje ve Planlama Masası ● Gönüllü ve Paydaş Yönetimi Masası ● Kulüp Başkanları Masası olmak üzere altı masada çalıştaylar gerçekleşti. Eğitimler : Konularında İzmir’de değerli kişiler ile masaların tecrübe paylaşımı yapması amacıyla 45 dakikalık çalışmalar gerçekleşti. Kenan Keskinoğlu, Onur Selek, Semih Erden, Özlem Sun, Emre Ustaoğlu ve Taylan Demirkaya isimlerinden oluşan eğitmenlerimiz ilgili masalarla buluşup çalışmalarını gerçekleştirdi. 1 Dokuz Eylül Üniversitesi 2 Atölye Çalışması: Katılımcıların aktif katılımını sağlamak ve katılımcıların odak noktasında kalmalarını sağlamak amacıyla akran masa moderatörleri masalarda çalışmaları kolaylaştırdı. Çalıştay Sonuç Bildirgesi 1 Network toplantılarının çoğalması İzmir’de gerek sektörel rolleri gerekse farklı kampüslerden ortak amaç üzerine çalışan kişileri bir araya getirecek etkinliklerin düzenlenmesi gerekmektedir. Eylem Planı 1 : İzmir’de network buluşmalarının artması ve organize edilmesi ile ilgili Girişim 35 olarak sorumluluk alınacaktır. Buluşmalar birinci aşamada; ● Sağlık ● Mühendislik ● Sanayi ● Eğitmen (Akran Eğitmenler) ● Yazılım/Bilişim ● İşletme başlıkları üzerinden planlanacaktır. İhtiyaçlar düzenli olarak tespit edilip eylem planına eklenecektir. Literatürde “meet up” olarak geçen buluşmalar için planlama çalışması yapılacaktır. Kültürel ve alışkanlık olarak "meet up"ların İzmir Genç Girişimcilik Ekosistemi'nde henüz gelişmediği üzerine görüşler alınmış ve çözüm olarak, ● yurt dışı meet up çalışmalarının analizi ● meet up oyunlaştırmaları üzerine çalışmak ● meet up için oyun kitleri hazırlamak ● meet up takımları kurmak başta olmak üzerine sorumluluklar çıkartılmıştır. Multidisipliner çalışmanın önemi çalıştayda gündeme gelmiştir. Bu çıktı üzerinden buluşma etkinliklerin bazılarında en az iki farklı disiplinin eşleşmesi ile gerçekleştirilecektir. ( Örneğin, sağlık bilişim, eğitmen bilişim gibi) 2 Ortak network alanı oluşturulması ve devamlılığı Katılımcıların üzerinde durduğu temel konuların başında “ İzmir’de sık sık Girişim 35 çalıştayı benzeri etkinliklerin olmadığı ve ilgili kişileri bir araya getirecek ortak network çalışması eksiği” gelmektedir. Ayrıca katılımcılar bu çalışmanın devamlılığı ile ilgili isteklerini dile getirmişler, daha sık bir araya gelmek istediklerini çıktılara eklemişlerdir. 3 Eylem Planı 2: Girişim 35’in organizasyonel olarak devam etmesi konusunda hem fikir olunmuştur. Başta İzmir’de yer alan, farklı üniversitelerdeki girişimcilik odaklı çalışan öğrenci kulüpleri olmak üzere girişimcilik ve gençlik gündemi olan tüzel kişiler, nonformal gruplar ve örgütsüz gençleri kapsayan bir network ağı olması kararlaştırılmıştır. Girişim 35 bünyesinde eylem planının takibi amacı ile sekreterya kurulacaktır. Girişimcilik doğasında hiyerarşi olmadığına vurgu yapılmış ve planlanan organizasyon şemasında hiyerarşi ve hiyerarşiyi anımsatan kavramlardan uzak bir yapılanma gerçekleşecektir. Girişim 35 iletişim kanalları İzmir’de gerçekleşen girişimcilik etkinlikleri/ haberleri/ fırsatları ile ilgili iletişim portalı olarak kullanılacaktır. 3 Girişimcilik üzerine tecrübeli kişilerin ağının oluşturulması ve tecrübe paylaşımları Tecrübe paylaşımları konusunda ilham verici / yönlendirici kişilerin dağınık bir şekilde networkte bulunması ve bu kişilere ulaşmakta sorunların olması ile ilgili konu dile getirilmiştir. Eylem Planı 3: Girişimcilik üzerine tecrübeli kişilerin ( ekosistem aktörleri, girişimciler, melek yatırımcılar, kamu görevlilieri, mentörler vb.) ağının oluşturulması birinci aşamadır. Ağımızda yer alan kişilerin ekosistemle buluşmalarına kolaylaştırıcılık yapmak ve bunu yaparken farklı araçlar kullanmak ikinci adımımızdır. ( Online randevu sistemi ile buluşmaları kolaylaştırmak, online konuşmalar ile arşiv oluşturmak, konuşmacı ağı oluşturmak gibi) 4 Girişimcilik odağı ile çalışan kulüpleri girişim ekosistemi mentörü ile buluşturmak Çıktılardaki bir diğer önemli konu ise üniversite kulüplerinin danışman öğretim üyeleri ile yaşadıkları sorunlardır. Eylem Planı 4: Danışman öğretim görevlisi sisteminin handikapları giderilmesi ayrı bir çalışma konusu olarak bırakılmış olup kulüplere yardımcı danışman olarak girişim ekosisteminden birisinin destek olması planlanmıştır. Bu yöntemle hem tecrübe paylaşımları arttırılmış olup hem de kulüp & ekosistem organik bağı güçlendirilmiş olacaktır. 4 5 Belli aralıklarla paydaş görüşmeleri yapılması İzmir’de 9 farklı üniversite, dağınık kampüs yerleşkelerinin yanı sıra, girişimcilik/kalkınma odaklı çalışan bir çok tüzel kişilik, nonformal grup mevcuttur. Fakat iletişim eksikliği nedeniyle birbirini tekrarlayan etkinlikler düzenlenmekte ve birikerek ilerleme sağlanamamaktadır. Eylem Planı 5: Girişim 35 paydaş strateji haritası oluşturulacaktır. Potansiyel paydaşlarla online haberleşme ağlarının yanı sıra düzenli aralıklarla paydaş toplantıları ile durum analizi ve ileriye yönelik hedefler ile ilgili paydaşların birbirlerini güncellemesi sağlanacaktır. 6 Kulüplerin yıllık faaliyet planları ile ilgili toplantı ve yıllık ortak plan yazılması Yapılan çalıştayda karşımıza çıkan bir diğer konu ise, kulüplerin yıllık faaliyet planlarını yaparken birbirleri arasında koordine olmaması, faaliyet planlarında yeniliklere ihtiyaç olması ve farklı kulüplerin birbirini tekrarlayan odak dışı etkinliklerinin olması gündeme gelmiştir. Eylem Planı 6: Yapılan çalıştayda gördük ki, kulüpler genel itibari ile Mayıs döneminde takımlarını yeniliyorlar ve yaz dönemini planlamaya ayırıyorlar. Bu noktadan çıkarak yazın yapılacak bir kamp ile hem kulüpleri bir araya getirmek, hem yeni ekiplerin “takım olma” süreçlerini hızlandırmak hem de her kulübün ayrı ayrı ve yıllık ortak plan yazılması eylem planlarımız arasında yer almıştır. 7 Farklı lokasyonların hareketlendirilmesi ve ekosisteme dahil edilmesi Çalışmaların genel itibari ile öğrencilerin yoğun olduğu bölgelerde gerçekleştiği göze çarpmış ve coğrafi olarak dezavantajlı olan bölgeler belirlenmiştir. Bu durum ayrıca, kulüpler arası bağların güçlü olmaması ve birbirlerine kapasite gelişimi üstüne destek verememelerine neden olmaktadır. Dolaylı olarak farklı kampüslerdeki ortak odak noktasına sahip öğrenciler arasında network kurulamamaktadır. Eylem Planı 7: Kulüplerin birbirlerine ev sahipliği yaptığı organizasyonlarla hem kulüpler arası bağ arttırılacak olup hem de kulüplerin paydaşlıkları ile kapasite artımı sağlanacaktır. Uzun vadede tüm kampüsleri kapsayan bu eylem planı ile İzmir’in genç kitlesi arasında network artımı sağlanması beklenmektedir. 5 8 Kulüplerin odak noktası dışında etkinlik yapmaları Girişimcilik odağında çalışan kulüplerin odak dışı etkinlik yapmaları konusu gündeme gelmiştir. Bu durumun nedenleri ile ilgili ise; ● kulüplerin standart bütçelerinin olmaması ve sponsora ihtiyaç duymaları ● üyelerinin ihtiyacı ve talepleri ● üye kazanma stratejileri öne çıkmaktadır. Eylem Planı 8: Uzun dönemde kulüplerin ve üniversite yönetimlerinin bütçe yönetmelik ve pratikleri ile ilgili çalışma planlanmaktadır. Kulüplerinin yıllık bütçelerinin net olması ve etkin yönetimi ile ilgili çalışmalar yapılacaktır. Gündeme gelen odak dışı etkinliklerin başında KPSS etkinlikleri gelmektedir. Girişimcilik odağında olan kulüplerin KPSS etkinliğini yıl içinde bir veya bir kaç kez düzenlemeleri üzerinde tartışılmıştır. Varolan öğrenci talepleri göz ardı edilmeden KPSS etkinlikleri ile ilgili çalışmalar planlacaktır. Orta vadede girişimcilik odağında çalışan kulüplerin KPSS etkinliğini faaliyet planlarından çıkarma hedefi belirlenmiştir. 9 Girişimcilik kültürü ve farklı yaş grupları Ülkemizde girişimcilik kültürü oluşmaya başlamıştır. Çalıştayda çıkan sonuçlar arasında oluşturulacak girişimcilik eğitimi müfredatının farklı yaş gruplarına göre hazırlanmasına karar verilmiştir. 617 yaş arasına özel girişimciliği teşvik eden / geliştiren eylem planı hazırlanması gerekmektedir. Eylem Planı 9: 617 yaş arasına özel girişimciliği teşvik eden / geliştiren eylem planı hazırlanmıştır. Buna göre, bu yaş grubu için bilişim yönünden destek/ tecrübe kazandırma / eğlenerek öğrenme ve oyunlaştırmalar ile özel çalışılacaktır. Farklı yaş gruplarını kapsayan eğitim müfredatı, eğitim kitleri, oyun kitleri hazırlanacaktır. 10 Gençlik İş dünyası buluşması İş dünyasında yer alan organizasyonlar ile gençlerin buluştuğu ve bir arada etkin çalıştığı mekanizma eksikliği çıktılarımızda bulunmaktadır. 6 Eylem Planı 10: Öncelikli olarak İzmir’de bulunan TeknoPark’larda ikamet eden şirketler ile iç inovasyon stajyeri buluşmasını sağlamak eylem planımızda yer almaktadır. Stajyer kavramı üzerinde konuştuktan sonra belli bir misyon ile stajyer şirket buluşması sağlamamız durumunda etkin sonuçlar alamayacağımızı gördük. 10. eylem planımıza göre; teknoparkta yer alan şirket ile şirkete başvuran stajyer buluşturduktan sonra, 2 aylık stajını tamamlayan kişi staj yaptığı şirkete sunulmak üzere iç inovasyon raporu hazırlayacaktır. Bu vesile ile hem stajyerin daha gerçek temellerle girişimciliğe adım atması sağlanmakta, hem tecrübe paylaşımı/edinimi sağlanmakta hem de şirkete 3. göz tarafından geliştirici yenilikçi fikirlerin sunumu gerçekleşmektedir. Diğer bir adımda ise, start up dönemini atlatmış şirket ile sorunlarının çözümü üzerine gençlerin takımlarla çalıştığı etkinlikler organize edilecektir. 11 Ulusal ve Uluslararası etkinliklere katılım Çalıştayda çıkan maddelerden bir tanesi de İzmir’den ulusal ve uluslararası girişimcilik odaklı etkinliklere katılım azlığıdır. Türkiye’de ve dünya’da gerçekleşen etkinlikleri takip edememek / etkinliklerden haberdar olamamak sorunlardan bir tanesidir. Nitelikli ve farklı disiplinlerden takım kuramamak, katılımların düşük olmasından etkenler arasındadır. Katılım için gerekli bütçe oluşturamamak ( ulaşım, konaklama gibi) katılımı kısıtlamaktadır. Eylem Planı 11: ● Türkiye’de ve dünya’da gerçekleşen etkinlikler hakkında Girişim 35 iletişim ağlarından bilgilendirme yapmak, ● Takım kurma ve network sağlama konusunda meet up organizasyonları ve Girişim 35 ağları kullanılacaktır, ● Fon kaynakları bulma ve bu kaynaklara erişim hakkında Girişim 35 sekreteryası çalışma yürütecek ve katılımcılara kolaylaştırıcılık yapacaktır. 12 Başarı ve Başarısızlık Hikayeleri Başarı hikayelerinin yanında başarısızlık hikayelerinin paylaşılması ve tecrübe paylaşımlarının arttırılması gerektiği çalıştay çıktılarımızdandır 7 Eylem Planı 12: İzmir’den çıkan başarı ve başarısızlık geçmişlerinin toplanması Toplanan geçmişlerin hikayeleştirilmesi ve hikaye anlatıcılığı metodolojisi ile anlatılabilir, merak edilebilir hale gelmesi, Oluşan hikayelerin Girişim 35 iletişim kanalları ile yayılmasının sağlanması planlanmaktadır. 13 Akran Mentör ağı oluşturmak Çalıştayda çıkan bir diğer konu ise fikir zengini bir şehiriz fakat fikirden uygulamaya giden yolda bir mentör ihtiyacı söz konusudur. Akran eğitim modellerinin başarısı göz önünde olduğundan “akran mentör” desteği ortaya çıkmaktadır. İzmir’de fikri olan kişilerle birincil çalışmaları yürütecek bir akran mentör ağına ihtiyaç bulunmaktadır. Eylem Planı 13: Ekosistemin içinde yer alan ve girişimciler, melek yatırımcılar kadar önemli aktörlerden olan mentör ile ilgili çalışma yapılacaktır. İzmir’de akran mentör ağı oluşturulması ve akran mentör eğitimlerinin hazırlanması konusunda Girişim 35 sorumluluk alacaktır. 14 İzmir’de Melek Yatırımcı Ağı İle İlgili Çalışma İzmir’de girişim çıkmaması nedenleri arasında “yeterli melek yatırımcı olmaması ya da melek yatırımcılara erişim” sorun olarak gösterilmiştir. Eylem Planı 14: İzmir’de varolan melek yatırımcılar ile ilgili çalışma yapılacaktır. Melek yatırımcılara erişim kanalı olarak Girişim 35 buluşturucu etkinlikler düzenleyecektir. 15 Takım Kurma Çalışmaları Girişimciliğin bireysel değil bir takım çalışması gerektirdiği, bu konuda nitelikli kişilerin ve farklı disiplinlerden gelen bireylerin buluşamaması, fikirlerin gelişmesi ve hayata geçmesi için önemli bir eksikliktir. 8 Eylem Planı 15: Takım kurma, birlikte çalışma kültürünün geliştirilmesi, buluşma ve ortak çalışma için fiziki ve sanal ortamların hazırlanması, dikey ve yatay meet up etkinliklerinin organize edilmesi planlanmaktadır. 16 Uluslararası Girişimcilik Ağı Girişimcilik ile ilgili uluslararası gelişmeleri takip etmek ve deneyim kazanımı açısından girişimcil gençlerin uluslararası hareketliliği önemlidir. Henüz yeni kavramlar olan inovasyon ve girişimin uluslararası boyutunu görmek, anlamak, deneyimlemek için fırsatlar eksikliği ve duyurluluğu azdır. Eylem Planı 16: Girişim ekosistemi paydaşlarının hareketliliği konusunda ekip kurulacaktır. Hem Girişim 35 bünyesinde girişim ekosistemindeki paydaşların hareketliliği konusunda çalışmalar organize edilecektir hem de paydaşlarımıza ( teknoparklar, kulüpler, vb.) bu hareketlilik konusunda iş birliği çerçevesinde paydaşlık stratejisi oluşturulacaktır. Daha fazla bireyin ve kurumun girişimcilik ve inovasyon temalı uluslararası hareketlilikte bulunmasına fırsat sağlanması için çalışmalar planlanacaktır. 17 Üniversitelerin Stratejileri Üniversitelerin bünyesindeki disiplinlerin stratejisi ve genel üniversite stratejisi bilinirliği konusunda eksiklik vardır. Üniversitelerin belirli alanlarda uzmanlaşması ve bu uzmanlık alanlarında girişim ekosistemine yön vermesi çalıştay çıktıları arasında yer almaktadır. Eylem Planı 17: İzmir’de bulunan tüm üniversitelerin strateji raporları temin edilecektir. Strateji planları ve uzmanlık alanları doğrultusunda sektörel meet up ve girişim etkinlikleri üniversitelerde gerçekleştirilecektir. 9