MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK PRATİK ÇALIŞMASI

MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK PRATİK ÇALIŞMASI -IV
25.12.2014
OLAY 1
İzmir'de ikamet eden Türk Vatandaşı Temel, Yunanistan'da kiraladığı bir otomobil ile
Yunanistan'da seyahat etmektedir. İstanbul'da yaşayan Yunan vatandaşı Dursun, aynı
tarihlerde ailesini ziyaret etmek amaçlı otomobili ile gittiği Yunanistan'da arabası ile seyir
halindeyken, Temel'in kullandığı araba ile çarpışır.
Soru: Olayı kanunlar ihtilafı çerçevesinde değerlendirerek hangi ülke hukukunun
uygulanması gerektiğini gerekçeleriyle belirtiniz.
OLAY 2
Merkezi Almanya'da bulunan X şirketi, K markası altında ürettiği elektrik
süpürgelerini dünyanın birçok ülkesine pazarlamaktadır. Türk ihracat firması Y, Türkiye'de
imal edilen L markası benzer süpürgeleri Almanya da dahil olmak üzere dünya çapında
pazarlamaya başlamıştır. Bunun üzerine X şirketi, Türkiye'de Y firması aleyhine dava açar ve
süpürgelerin piyasaya arzının yasaklanmasını ister.
Soru: Olayı kanunlar ihtilafı hukuku çerçevesinde değerlendirerek, gerekçeleriyle birlikte
uygulanması gereken hukuku belirleyiniz.
OLAY 3
Türk vatandaşı Berk ve Alman vatandaşı Hans, tatil için Türkiye’yi tercih etmişler ve
karayoluyla Almanya'dan Türkiye’ye gitmeye karar vermişlerdir. Önlü-arkalı iki farklı arabayı
kullanan Berk ve Hans, Bulgaristan’da çarpışmışlardır. Kaza sonucu Berk’in kullandığı
arabanın tekerinde bir hasar meydana gelmiştir. Bu hasarı başta fark edemeyen Berk,
Bulgaristan’da tekerin araçtan fırlaması üzerine şarampole yuvarlanmış ve Edirne'de bir
hastanede 15 gün boyunca tedavi görmüştür. Berk, Hans aleyhine maddi ve manevi tazminat
talebiyle Edirne mahkemesinde dava açmıştır.
Soru: Edirne Mahkemelerinin yetkili olduğu düşünüldüğünde, hakim davada hangi
hukuku uygulamalıdır? Gerekçeleriyle belirtiniz.
OLAY 4
Türkiye'ye çalışmak için gelen 19 yaşındaki ve kendi hukukuna göre ergin olan Alman
vatandaşı (A), bir süre sonra Türk inşaat şirketinde iş bulmuş ve aralarında iş sözleşmesi
akdettikten sonra İstanbul'da çalışmaya başlamıştır. Çalışmasının ikinci ayında işvereninin
talimatıyla Bursa'ya geçici olarak çalışmaya giden (A), Bursa'daki kaba inşaatın 3. katından
aşağı düşer ve ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılır. Bu sırada kendisine avukat bulan (A),
Bursa'da şirket aleyhine maddi ve manevi tazminat davası açmıştır ve gerekli güvelik
önlemlerinin şirket tarafından alınmadığını iddia etmektedir. Türk şirket savunmasında
(A)'nın talebinin kabul edilemez olduğu, tehlike doğurucu davranışlardan kaçınma
yükümlülüğünü ihlal eden (A)'nın zararın doğumuna kendisinin sebebiyet verdiğini
söylemektedir.
(Not:Türk Hukuku'nda 21 yaşın altındaki kişilerin inşaat işlerinde çalışmasını
engelleyen emredici bir hüküm olduğunu farz ediniz.)
Soru: Bursa Mahkemesi'nin yetkili olduğu düşünüldüğünde siz hakim olsaydınız, davada
hangi hukuku uygular ve nasıl bir yol izlerdiniz? Gerekçeleriyle açıklayınız.
OLAY 5
İngiliz vatandaşı olan Bay A'nın ikametgahı İngiltere'dedir. Bay A, merkezi
Hollanda'da olan bir Hollanda şirketinin sözleşmeli ilaç temsilcisidir ve şirketin İstanbul
şubesinde çalışmaktadır. İcra ettiği hizmet gereği sürekli olarak Avrupa'nın çeşitli şehirlerinde
seyahat halindedir. İşvereni tarafından iş sözleşmesinin sona erdirilmesi üzerine Bay A, Türk
mahkemelerinde işe iade davası açmıştır.
Soru: Bay A'nın açmış olduğu davada uygulanması gereken hukuku gerekçeleriyle birlikte
tartışarak belirtiniz.
OLAY 6
Türkiye'de ikamet eden ve Alman Üniversitesi'nde akademisyen olan Türk vatandaşı
Bayan Z merkezi Amerika'da bulunan Apple firmasından eşine tablet hediye etmek
istemektedir. Eşi Türkiye'de çalışmakta olduğu için sık sık Türkiye'ye gelip ailesini ziyaret
etmektedir. Bayan Z, Almanya'da bir kafede otururken Apple'ın internetteki sitesinde gördüğü
ilan üzerine sipariş vermiş, teslimat adresini de eşinin Türkiye'deki adresi olarak göstermiştir.
Siparişi verdikten 3 gün sonra Türkiye'ye yola çıkan bayan Z, Türkiye'ye varışının ikinci
gününde kargolarının gelmesi üzerine hediyesini eşine vermiştir. Ancak tabletin
dokunmatiğinin çalışmadığını fark eden Bayan Z, malı Türkiye'deki şubesine götürdüğünde
yetkililer tableti geri almamış ve tablette kullanıcı hatasından kaynaklı bir ayıp olduğunu ileri
sürmüşlerdir. Bunun üzerine Bayan Z, Türk mahkemelerinde malın iadesi için dava ikame
etmiştir.
Soru: Olaya uygulanacak hukuk kanunlar ihtilafı çerçevesinde değerlendiriniz.
OLAY 7
Merkezi Polonya'da bulunan Polonya şirketi R, Türkiye'de battaniye işi ile uğraşan X
markası sahibi L ile Polonya'da lisans sözleşmesi akdetmiştir ve marka kullanım hakkı ilgili
ülkelerde ayrı ayrı R'ye devredilmiştir. Sözleşme uyarınca R şirketi, X markası battaniyeleri
Polonya, İsveç, Norveç ve İzlanda'da marka kullanım ve mal satış hakkına sahip olacak ve
yalnızca L şirketi tarafından üretilen battaniyeleri satacaktır. Sözleşmenin akdedilmesinden bir
ay sonra, Norveç fiyortlarına turistik gezi amacı ile giden L şirketi ortağı bay T, R şirketinin
şubesini ziyaret etmiş; mağazada X marka battaniyelerin yanında, L şirketinin en büyük rakibi
S marka battaniyelerin de satışının yapıldığına; ayrıca X marka battaniyelerin izinsiz olarak
başka mağazalar tarafından da satışının yapıldığına da tanıklık etmiştir. Bunun üzerine Türk
şirketi L, R aleyhine Türk mahkemelerinde dava ikame etmiştir ve marka kullanım hakkının
iptali ile doğan zararların tazminini istemektedir.
Soru: L şirketinin R şirketi aleyhine açtığı davaya kanunlar ihtilafı hukuku gereğince
uygulanması gereken hukuku gerekçelerini de açıklayarak belirleyiniz.
Soru: R şirketi dışında kalan ve battaniyelerini satmakta olan diğer yabancı firmaların
şubelerinin Türkiye'de olduğu ve bu kullanımlara yönelik L şirketi tarafından kendilerine dava
açıldığı farz edilirse hakim bu davaya hangi hukuku uygulamalıdır? (Şirket merkezinin
Polonya'da olduğu düşünülerek cevaplanacaktır.)
OLAY 8
Merkezi Hollanda'da bulunan nakliye şirketi (Y) ile Türk firması (Z) arasında, (Y)
firmasının Türkiye'deki şubesi aracılığıyla, mülkiyeti (Z) firmasına ait olan pres makinelerinin
tamiri amacıyla merkezi Almanya'da bulunan imalatçı (X) firmasına taşınması için sözleşme
akdetmişlerdir. Türkiye'den çıkan Hollanda şirketine ait tırlar, Romanya'da trafik kazasına
karışmış ve makineler kullanılamaz hale gelmiştir. Bunun üzerine (Z) firması, Türkiye'de (Y)
firması aleyhine dava ikame etmiştir. Dava devam ederken Y firması, makine ihtiyacını
gidermek amacıyla (X) firması ile görüşmüş, ancak (X) firması belirtilen sürede makineleri
hazır edemeyeceğini; (X) firması ile aralarında tek satıcılık sözleşmesi bulunan Fransız (R)
firması ile görüşmesini, 3 gün önce Fransız firmasına büyük bir sevkiyatın yapıldığını,
istedikleri sayıda makineyi (R) firmasından temin edebileceğini söyler. Bunun üzerine (R)
firması ile görüşen (Z); 20 adet pres makinesinin satışı konusunda anlaşır. Makineleri teslim
alan Ukrayna vatandaşı (Z) firması işçisi (G), makineyi kullanmakta iken gerçekleşen bir
patlama sonucu ağır yaralanmış ve hastaneye kaldırılmıştır. Ayrıca yangın sonucunda (Z)'nin
fabrikasında da büyük bir zarar meydana gelmiştir. Bu zararın tazmini amacıyla (Z) firması,
(R) firması aleyhine dava ikame etmiş; ancak yalnızca lisans hakkı sahibi olan R'nin bu
miktarda bir zararı karşılayamayacağını da düşünmektedir.
Soru 1: Y ile Z arasındaki davaya uygulanacak hukuku tespit ediniz.
Soru 2: Zararın karşılanmasına yönelik olarak Z 'nin avukatı olsaydınız, böyle bir durumda
firmaya nasıl bir yol gösterirdiniz?
OLAY 9
Rus vatandaşı, Victoria Secret mankeni Bayan (C) Amerika'da ikamet etmektedir.
Şirket merkezi Hollanda'da bulunan moda dergisi (G)'nin Türkiye'deki Aralık 2014 sayısında,
Bayan (C)'nin hamile olduğu ve bu sebeple kilo almakta olduğu gibi iddialara yer verilmiştir.
Ayrıca Bayan (C)'nin photoshop ile oynanmış iki-üç adet bikinili fotoğrafı da derginin ilgili
sayfasında yerini almıştır. Asılsız iddialara sinirlenen bayan (C), Amerika'da hamile
olmadığına dair hastaneden aldığı bir doktor raporu ve diyetisyeninden aldığı aylık kilo
çizelgesi ile birlikte (G) aleyhine Türkiye'de dava açmıştır. Ayrıca (C) daha fazla maddi zarara
sebebiyet vermemesi için iddiaların asılsızlığını da elindeki raporlara dayanarak Türkiye'de
kanıtlamak istemektedir. (Türk Hukuku uyarınca süreli yayınlara ilişkin cevap hakkı, Basın
Kanunu'nun 14 maddesine tabidir.)
Soru 1: (C)'nin avukatı olarak davada hangi hukukun uygulanacağı konusunda
kendisine yol gösteriniz.
Soru 2: G tarafından iddiaların asılsız olduğunu duyurabilmesi için Bayan (C)'ye
nasıl bir yol önerirsiniz? Kanunlar ihtilafı uyarınca değerlendiriniz.
OLAY 10
Merkezi Almanya'da bulunan ve dünya çapında güzellik ürünleri pazarlayan X firması,
Türk vatandaşı Y'den kiraladığı dükkânda bir alışveriş merkezinde güzellik salonu
işletmektedir. X firması, 01 Mart 2012 tarihinde yapılan sözleşme ile işyerini 75 000 TL
karşılığında İngiliz vatandaşı Z'ye devreder. Z, bir ay kadar güzellik salonunu işlettikten sonra
işlerin kötü gitmesi üzerine işyerini kapatmış ve dükkân içindeki malzemeler ile diğer araç
gereçleri ihtiyaç sahiplerine bağışlamıştır. 13.11.2013 tarihinde bir rahatsızlığı nedeniyle
hastaneye kaldırılmıştır. Yapılan tetkikler sonucunda Z'nin 2006 yılında karbonmonoksit
zehirlenmesine maruz kaldığı ve bunun beyin fonksiyonlarında bozukluklara yol açtığı ve bu
tarihten itibaren ayırt etme gücüne sahip olmadığı anlaşılmıştır. Bu tespit üzerine Y'nin
kardeşi İngiliz vatandaşı C, Z'ye vasi olarak atanmıştır. C, kardeşinin X firması ile yaptığı
sözleşmeden 20.01.2014 tarihinde haberdar olmuştur. C, X firmasına başvurarak, kardeşi Z ile
yaptığı sözleşmenin fiil ehliyetinin bulunmaması sebebiyle batıl olduğunu, bu nedenle de
Z'nin ödediği 75 000 TL’nin iadesini talep eder. X firması da, söz konusu parayı ancak
işyerinin kendisine devri karşılığında iade edebileceğini, fakat ortada bir güzellik salonu
kalmadığı için satım bedelini iade ile yükümlü olmadığını ileri sürmüştür.
Soru: Z'nin kardeşi C'nin X firmasına karşı dava açmak istemesi durumunda, kanunlar
ihtilafı kuralları açısından kendisine nasıl bir yol gösteririsiniz.

Download Report