ders notu indir

1. HAFTA
ISL303
FİNANSAL YÖNETİM I
Yrd. Doç. Dr. Muhammet Belen
[email protected]
http://muhammetbelen.blogspot.com/
Dersle ilgili duyuru, güncelleme ve ek
kaynaklar için bloğu takip ediniz.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Kaynak Kitaplar
• Finansal Yönetim, Ercan, M. Kamil ve Ünsal
Ban, 6. Baskı, Gazi Kitabevi, 2010.
• Corporate Finance, Ross, Westerfield and Jaffe,
8th Ed. McGraw-Hill Irwin, 2008.
• Herhangi bir başka finansal yönetim kitabı da
alabilirsiniz. Ama bir kitap mutlaka alın.
• Sorumluluk alanınız ders notları olacak.
• Ders notlarını ilk slayttaki belirtilen blogdan
takip indirebilirsiniz. Her bölüm için örnek
sorular da cevaplarıyla birlikte var. Sınavlar da
örnek sorulara benzer olur.
Değerlendirme ve Ölçütler
• Ara sınav (vize)
: % 30
• Ödevler
: % 10
• Dönem sonu sınavı (final) : % 60
• Devam:
• Öğrenciler mevzuatta belirtilen devam
koşullarını sağlamalıdır.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
3
BÖLÜM
1
FİNANSAL YÖNETİME
GİRİŞ
Bölüm İçeriği
1.1 Finansın konusu nedir?
1.2 Finansal yönetim nedir?
1.3 Şirket Türleri ve Anonim Şirket
1.4 Finansal Yönetimin Amacı
1.5 Finansal Kurumlar, Finansal Piyasalar, ve
Firma (şirket, işletme)
1.6 Finansal Piyasalar ve Finansal Yönetimde
Trendler
1.7 Dersin konu başlıkları
Finans Çok Dinamik Bir Alan
• Borsalar; hisse senedi piyasaları, tahvil ve bono
piyasaları, türev ürün piyasaları, emtia piyasaları
• Faizler
• Döviz kurları
• Altın piyasası
• Trilyon dolar işlem hacimli döviz piyasaları,
• Merkez bankaları, ticari bankalar, yatırım bankaları,
• Şirket birleşmeleri, şirket satın almalar, halka arzlar,
• Krizler, 2008 küresel krizin nedenleri
• Çıkış politikaları, kur savaşları….
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
6
Finans Disiplinin (Biliminin)
Konusu
Bir bilim dalı olarak finans, iktisadın özel bir
alanını oluşturan kıt finansal kaynakların (paranın,
fonların, tasarrufların) etkin tahsisi ile uğraşır.
Kaynaklar ne kadar etkin dağılırsa başarılı şirketler
o kadar ucuz finansman sağlar.
Kaynakların etkin kullanımı = sermaye maliyetlerinin
düşmesi
Kaynakların etkin kullanımı = yatırım fırsatlarının artması
Kaynakların etkin kullanımı = genel refah düzeyinin
artması demektir.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
7
Finans
• Finansın konusu genel olarak paradır. Fonların
aktarımı, kullanımı ve yatırımıyla ilgilidir.
• Soru: Para, bol mudur, kıt mıdır?
– Bol olsaydı hava gibi, çamur gibi (!) bedava olurdu.
– Şu sıra bol, ama yine de bedava değil. FED her ay varlık alım
programıyla piyasalara (dünyaya) 85 milyar dolar enjekte ediyor.
– Paranın bolluğu sermaye maliyetlerini düşürür; enflasyonda bir
artış beklentisi yaratmadığı sürece.
– Bol olduğunda faizler düşük olur. Örneğin Türkiye’de gösterge
tahvilin faizi %4,85’lere kadar düşmüşken, FED’in varlık alım
programını bitireceği beklentisiyle % 10’ların üzerine çıkmış,
sonra biraz geri inmiştir.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
8
Finans
• Para, kıt bir kaynaktır. Nerden anlıyoruz?
• Çünkü parayı verenler verdiklerinden daha
fazlasını geri isterler veya kazanmayı umarlar.
1. Borç verenler verdikleri anaparayı faiziyle birlikte geri
isterler.
– Faiz = paranın fiyatı, borç almanın veya borç para
kullanmanın fiyatı, bedeli demektir.
2. Hisse senedi alanlar (ortaklar, özsermaye sahipleri) hisse
senedinin riskine göre artan getiriler isterler.
– Özsermayenin Getirisi= hisse senedini değerinin
artması artı kar payı.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
9
Finans
• Faizler derken çoğul kullandım, sizce neden?
– Çünkü borç verenler kime borç veriyorlarsa ona göre faiz
isterler. Borç alanın riski yüksekse daha yüksek faiz isterler.
– Beklenen enflasyon farklarından dolayı verdikleri para cinsine
göre farklı faiz isterler. Örneğin Türkiye dolar cinsinden
borçlanırsa TL cinsinden borçlanmaya göre daha düşük faizle
borçlanabilir.
– Borcu ne kadar süreyle verdiklerine göre farklı faiz isterler.
Normal durumlarda uzun vadeli borcun faizi daha yüksektir.
• Hissedarların istediği getiriler de hangi şirketin
hisse senedini aldılarsa ona göre değişir.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
10
Finans
• Sorular:
– Şirkete borç verenler mi daha yüksek getiri (faiz) ister,
özsermaye verenler mi (hissedarlar)?
– Şirket açısından borcun mu maliyeti daha yüksektir,
özsermayenin mi?
– Şirkete borç verenler mi daha yüksek riske katlanırlar,
özsermaye verenler mi (ortaklar, hisse senedi
sahipleri, hissedarlar)?
• Soruların üçü de aynıdır, yani aynı şeyi farklı
açılardan sormaktadır.
• Cevap: Hisse senedi sahipleri
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
11
Finansın Üç Alt Dalı
Şirkette ortakların ve borç
verenlerin paralarının
(sermayenin) etkin kullanımı
1. Finansal Yönetim
Diğer kullanım şekilleri şunlardır: İşletme Finansı, Şirket Finansı,
Yönetsel Finans, Finans Yönetimi, Corporate Finance, Business
Finance, Financial Management, Managerial Finance…
Finansal yönetim işletmelerin finansal yönetimiyle ilgilidir.
2. Finansal Piyasalar ve Finansal Kurumlar
Piyasadaki tüm fonların
etkin dağıtımı
Financial Markets and Institutions, Sermaye Piyasaları…
3. Menkul Değer Yatırımlarının Yönetimi
Investments, Portföy Yönetimi…
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Fon fazlası olanların
hangi menkul kıymetlere
nasıl yatırım yaptığı
12
Finansal Piyasalar
• Finansal piyasalar neden var?
– Kıt finansal kaynakların, yani fonların, paranın etkin dağıtımını
sağlamak için.
• Etkin dağıtım ne demektir?
– Doğru şirketlere, doğru fiyatlarla ve en düşük işlem
maliyetleriyle fonların aktarılmasını sağlamaktır.
• Etkin dağıtım önemli midir?
– Finansal piyasalar ne kadar iyi işlerse ekonomik büyümeye
katkısı da o kadar yüksek olur.
• Etkin dağıtım nasıl sağlanır?
– Fiyat mekanizması ile (piyasanın görünmeyen eli). Hisse
senetlerinin ve faizlerin fiyatını belirlemek suretiyle.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
13
Finansal Yönetim Nedir?
Finansal Yönetim temel olarak aşağıdaki üç
soruya cevap vermeye çalışır:
1. Şirketin uzun vadeli yatırımları ne olmalıdır?
2. Şirket gerekli gördüğü yatırımlar için parayı hangi
kaynaklardan bulabilir?
3. Şirketin giderlerini karşılayabilmek için gereksinim
duyduğu nakit ihtiyacı ne kadardır?
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
14
Finansal Yönetim Nedir?
• Karabük’te okuyan öğrenciler olarak bir araya
gelip demir çelikle ilgili bir işletme
kurduğunuzu varsayın. Örneğin bir haddehane.
• 50 öğrenci, kişi başı 1,000 TL koyduğunuzu ve
50,000 TL de kredi aldığınızı düşünelim:
Bilanço
Dönen Varlıklar 30,000
Kısa Vadeli Borç 20,000
Duran varlıklar 70,000
Uzun Vadeli Borç 30,000
Özsermaye
Aktiflerin T Değeri 10,000
50,000
Firmanın Yatırımcılar İçin Değeri 100,000
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
15
Finansal Yönetim Nedir?
• Öncelikle karar vermeniz gereken, fabrika için
yer, hangi makinaların alınacağı, hangi
teçhizatın alınacağıdır. Bütün bu kararlar yatırım
kararlarıdır ve finansal yönetimin sermaye
bütçelemesi kararları başlığı altında incelenir.
• Bu yatırımları yapmadan önce de gerekli parayı
(sermayeyi) sağlamanız gerekir. Finansman
Kararları
• Firma üretime geçip satış yapmaya başladığında
da nakit yaratmaya başlamış demektir.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
16
Finansal Yönetim Nedir?
• Nakit yaratmak değerin temelidir (firma değeri).
• Firmanın amacı sizin için değer yaratmaktır
(firmanın sahipleri, ortakları, hissedarları için).
• Çünkü kurduğunuz firmanın değeri ne kadar
artarsa sizin için o kadar iyidir.
• Kurduğunuz firmanın değeri ne kadar artarsa o
kadar servetiniz artmış demektir, o kadar kazanç
elde etmişsiniz demektir, o kadar fayda elde
etmişsiniz demektir (homo economicus).
• Finansal yönetimin amacı da değeri maksimize
etmektir.
17
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Firmanın BİLANÇO Modeli
Aktiflerin Toplam Değeri
Yatırımcılara Toplam Değer
Cari
Borçlar
Cari Varlıklar
Uzun Vadeli
Borçlar
Duran
Varlıklar
1 Maddi DV
2 Maddi
Olmayan DV
Özkaynaklar
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
18
Firmanın BİLANÇO Modeli
Yatırım Kararları
(sermaye bütçelemesi kararları)
Cari
Cari Varlıklar
Borçlar
Uzun Vadeli
Borçlar
Duran
Varlıklar
1 Maddi
2 Gayri maddi
Firma hangi
uzun vadeli
yatırımları
gerçekleştir
melidir?
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Öz
kaynaklar
19
Firmanın BİLANÇO Modeli
Sermaye Yapısı Kararları
Cari
Borçlar
Cari Varlıklar
Duran
Varlıklar
1 Maddi
2 Gayri maddi
Firma yatırımları
için ihtiyaç
duyduğu fonları
nereden temin
edecektir?
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Uzun Vadeli
Borçlar
Öz
kaynaklar
20
Firmanın BİLANÇO Modeli
Net İşletme Sermayesi Yatırımına Yönelik Kararlar
Cari
Borçlar
Cari Varlıklar
Net İşletme
Sermayesi
Duran
Varlıklar
1 Maddi
2 Gayri maddi
Uzun Vadeli
Borçlar
Firma giderleri
için nekadar kısa
vadeli nakit
akışına ihtiyaç
duymaktadır?
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Öz
kaynaklar
21
Sizin İşletmeniz
Aktiflerin Toplam Değeri
Yatırımcılara Toplam Değer
Cari
Cari Varlıklar
Duran
Varlıklar
1 Maddi DV
2 Maddi
Olmayan DV
Borçlar
Öğrenciler olarak Uzun Vadeli
Borçlar
firmayı kurarken
koyduğunuz
sermaye ve
aldığınız borç
Özkaynaklar
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
22
Sizin İşletmeniz
• Finansal yönetimin amacı sizin ve borç
verenlerin sağlamış olduğu sermayeyi doğru
yatırım kararları alarak etkin kullanmak ve
dolayısıyla değer üretmektir.
• Parayı verenler olarak sizler bu yatırımdan bir
getiri istersiniz. Finansal yöneticiler sizin
istediğiniz getiriyi sağlamak zorundadır.
Sağlayamıyorsa firmanın değeri düşer, yani
ortakların serveti azalır.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
23
Sizin İşletmeniz
• Finansal yönetici, yatırımlar için
harcadıklarından daha çok kazanmadıkça değer
üretemez.
• Diğer bir ifadeyle sermayedarların koydukları
paradan daha fazlasını onlara geri
kazandırmalıdır.
– Ortaklara: hisse senedinin değerini artırmak ve kar
payı dağıtmak suretiyle
– Borç verenlere: Faiz ve anaparayı geri ödemek
suretiyle
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
24
Sizin İşletmeniz
• Sizin kurduğunuz işletmenin iki tür yatırımcısı
var: ortaklar olarak siz ve kredi verenler
(bankalar).
• Soru: bu yatırımcılar ne kadar getiri isterler bu
işletmeye yatırdıkları sermayeden?
– İşletmenin riski ne kadar fazla ise o kadar fazla getiri
isterler.
• Soru: Riski belirleyen nedir?
– İşletmenin varlıklarının yapısı (faaliyet alanı)
– İşletmenin finansman yapısı
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
25
Sermaye Yapısı
Şirketin Değerini bir pasta
olarak düşünmek mümkündür.
Yöneticinin amacı pastayı
büyütmektir.
Sermaye Yapısı Kararı
pastanın en iyi şekilde nasıl
dilimleneceği kararıdır.
70%
25%50%
30% Özkay
Borç
BorçDebt nak
75%
50%
Özkayn.
Equity
Pastanın nasıl dilimlendiği pastanın büyüklüğünü
etkiliyorsa (değeri artıyorsa), sermaye yapısı
kararı önemlidir.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
26
Finansal Yönetimin Amacı
•
•
•
•
•
•
•
Varlığını sürdürmek
Finansal sıkıntı ve iflastan kaçınmak
Rekabette başarılı olmak
Satışları veya piyasa payını maksimize etmek
Maliyetleri minimize etmek
Karları maksimize etmek
Hisse senedinin değerini maksimize etmek
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
27
Finansal Yönetimin Amacı
• Soru: Neden en uygun finansal amacın hisse
senetlerinin değerini maksimize etmek diyoruz?
– Çünkü varlığını sürdürmekle ilgili amaçlar düşük
risk almayı gerektirirken, karlılıkla ilgili amaçlar
yüksek risk almayı gerektirir. Yani çelişir.
– Hisse senedinin değerini maksimize etme amacı ise
hem risk hem de karlılığı bir arada değerlendiren,
aynı anda dikkate alan bir amaçtır.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
28
Finansal Yönetimin Amacı
• Soru: Neden en uygun finansal amacın hisse
senetlerinin değerini maksimize etmek diyoruz?
– Çünkü özsermaye sahipleri firmada artık hakka sahip
olanlardır. Yani firma özsermaye sahiplerine bir kar
payı dağıtmadan önce, çalışanların maaşını ödemek,
tedarikçilere olan ödemeleri yapmak, borçların faizini
ve anaparasını ödemek ve son olarak da devlete
vergisini ödemek zorundadır. Gelir tablosundan
bakarsanız net kar en son kalemdir.
– Yani özsermaye sahiplerine değer sağlamak için zaten
önden diğer paydaşlara değer sağlamak zorundadır.
– Ayrıca, bir şirketi nihai olarak yönetenler ortaklardır.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
29
Finans Yöneticisi
• Finans yöneticisinin en önemli görevi yatırım,
finansman ve nakit yönetimi faaliyetleri ile
değer yaratmaktır.
• Soru: Finans yöneticileri nasıl değer yaratır?
– Maliyetlerinden daha çok nakit yaratan varlıkları
(aktifleri) almaya çalışarak
– Hisse senedi, tahvil ve diğer finansal enstrümanlarla
firmaya yatırım yapanlara maliyetlerinden daha çok
nakit sağlayarak
– Yani firma kullandığından daha fazla nakit yaratmak
zorundadır.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
30
Finans Yöneticisi
• Finansal yönetici değer yaratmak için şu üç
değişkeni dikkate almak zorundadır:
– Nakit akımlarının büyüklüğü
– Nakit akımlarının riski
– Nakit akımlarının zamanları
• Finansal yönetici alacağı her kararın hisse
senedinin değerine etkisini düşünmek
zorundadır.
• Eğer düşünmez ve değer artışı sağlayamazsa
kovulur.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
31
Firma ve Finansal Pazarlar
Arasındaki Nakit Akımları
Aktiflere yatırım
yapar
(B)
Firma menkul kıymet ihraç eder (A)
Finansal
Pazarlar
Firmada alıkonan
Nakit akışları (E)
Kısa Vadeli Borç
Cari Varlıklar
Firmadan
Duran Varlıklar nakit akışı (C)
Son analizde,
firmanın varlık
nedeni nakit yaratma
faaliyetidir.
Temettü ve Borç
ödemeleri (F)
Uzun Vad. Borç
Vergiler (D)
Firma
Hissedarlar
Devlet
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Firmanın yarattığı
nakit(C), Finansal
Pazarlardan temin edilen
nakitten (A) büyük
olmalıdır.
32
Finans Yöneticisi
• Soru: Doğru veya yanlış kararlar hangileridir?
– Yanlış kararlar: Şu an hayatta olmayan şirketlerin
karları yanlış kararlardı. Adlarını bilmediğimiz
binlerce şirket gibi (yaratıcı yıkım). Too big to fail?
– Doğru kararlar: Değer yaratarak ayakta kalan
şirketlerin kararları. Yaşayan şirketler doğru kararlar
veren şirketlerdir. Doğru kararları almamış olsalardı
şu an olmazlardı.
– Daha doğru kararlar: Microsoft, Apple, Samsung,
Facebook gibi 100 milyarlarla ölçülen değerlere
ulaşan şirketler.
• Finans bilimi doğru karar veren şirketlerin kararlarını
KBUZEM
Karabük
Üniversitesi
33
inceler.
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Vekalet Maliyetleri
• Hissedarlarla yöneticiler arasındaki ilişkiye vekalet
ilişkisi adı verilir.
• Vekalet ilişkisi şuna benzer: arabanızı satması için bir
agentaya yetki verebilirsiniz. Eğer satış için sabit bir
komisyon verirseniz agenta sizin çıkarınızı düşünmeden
arabayı hemen satmak isteyecektir (çıkar çatışması).
Fakat satış fiyatı üzerinden belli bir oranda komisyon
verirseniz agenta mümkün olan en yüksek fiyattan
satmaya çalışır (çıkarların uyuşması).
• Ortak çıkarda buluşmak için katlandığınız komisyon
maliyeti de vekalet maliyetidir.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
34
Vekalet Maliyetleri
• Büyük şirketlerde yöneticiler ile ortaklar
ayrışmıştır (özellikle Anglosakson ülkelerinde).
Yani bu şirketlerde üst yönetimin gücü fazladır.
• Bu şirketlerde yöneticilerin amaçları ortakların
hedeflerinden farklı olabilir.
• Ortaklar ile yöneticiler arasındaki çıkar
çatışmasından kaynaklanan maliyetler vekalet
maliyetleri olarak adlandırılır.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
35
Vekalet Maliyetleri
• Doğrudan vekalet maliyetleri
– Maliyetine ortakların katlandığı, faydasından
ise yöneticilerin yaralandığı harcamalar.
Örneğin şirket jetleri, lüks oteller, akrabaları
kayırmalar gibi.
– Yöneticileri denetlemek için katlanılan
maliyetler. Örneğin bağımsız denetim
şirketlerine yapılan ödemeler, iç denetim
birimlerinin kurulması vb.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
36
Vekalet Maliyetleri
• Dolaylı vekalet maliyetleri
– Yöneticiler, başarısız olup pozisyonlarını kaybetmek
korkusuyla ortakların çıkarına olacak kısmen riskli
bir yatırıma girişmekten çekinebilirler.
– Yöneticiler kendi güçlerini artırmak için şirketleri
olması gerekenden daha fazla büyütmeye
eğilimlidirler. Örneğin başka şirketleri satın almak
için gereğinden fazla ödeme yaparlar. Bu mevcut
hissedarların çıkarıyla uyuşmayabilir.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
37
Vekalet Maliyetleri
• Yöneticilerin hissedarların çıkarına dönük
hareket edip etmeyecekleri şu iki faktöre
bağlıdır:
• 1. Yöneticilerin amaçları ile hissedarların
amaçları ne kadar uyumlaştırılmıştır?
– Yöneticilerin ücretlendirilme yöntemleriyle ilgili,
– Örneğin, sabit fiyattan hisse senedi alım opsiyonu olan bir
yönetici hisse senedinin değerini artırmak isteyecektir.
– Şirkette yükselebilme imkanları. Şirkette yükselebilme imkanları
varsa yöneticiler ortakların çıkarını daha çok düşünecektir.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
38
Vekalet Maliyetleri
• Yöneticilerin hissedarların çıkarına dönük
hareket edip etmeyecekleri şu iki faktöre
bağlıdır:
• 2. Hissedarların amaçlarını gözetmeyen
yöneticiler değiştirebiliyor mu (kovulabiliyor
mu)?
– Şirketin Yönetim kurulu hissedarların çıkarlarını
korumak için vardır. Başarısız yöneticileri kovar.
– Hisse fiyatını ençoklayamayan yöneticinin şirketi
dostça olmayan şirket ele geçirme operasyonuna
maruz kalabilir (takeover).
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
39
Vekalet Maliyetleri
• Uyarı!
• Türkiye’de vekalet maliyetleri yöneticiler ile
ortaklar arasındaki çıkar çatışmasından değil,
daha çok şirkete egemen aile ile küçük ortaklar
arasındaki çıkar çatışmalarından kaynaklanır.
• Özellikle birbirini kontrol eden halka açık
şirketlerden oluşan holding şirketlerinde bu
çıkar çatışması daha fazla olabilir.
• Bu çıkar çatışmalarının maliyeti hisse senedinin
piyasa değerinin daha düşük olmasına yol açar.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
40
Önemli Şirket Formları
• Şahıs şirketleri
• Sermaye Şirketleri
– Limited Şirket
– Anonim Şirket
 Halka açık anonim şirket
 Borsada işlem gören
 Borsada işlem görmeyen
 Halka kapalı anonim şirket
• Anonim Şirketlerin Özellikleri
– Sonsuz süreli (+)
– Hissedarlık devredilebilir (+)
– Sınırlı sorumluluk (+)
– Çifte vergileme (-)*
– Halka açılma (+)
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
41
Ortaklığın ve Kontrolun Ayrılması
Yönetim Kurulu
Varlıklar
Hissedarlar
Borç
Borçverenler
Yöneticiler
Özkaynak
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
42
Hipotetik Organizasyon Yapısı
Yönetim Kurulu
Yönetim Kurulu Başkanı ve (CEO)
Başkan ve Chief
Operating Officer (COO)
Başkan Yardımcısı ve
Chief Financial Officer (CFO)
Finans
Muhasebe
Nakit Yönetimi
Kredi Yönetimi
Vergi Yönetimi
Maliyet Muhasebesi
Yatırım Harcamaları
Finansal Planlama
Finansal Muhasebe
Veri İşleme
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
43
Finansal Piyasalar
• Para Piyasaları
– Borç şeklindeki fonlar el değiştirir
– Bir yıldan kısa vadeli
• Sermaye Piyasaları
– Borç ve Özsermaye şeklindeki fonlar
– Bir yıldan uzun vadeli (Hisse senedi sonsuz vadelidir)
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
44
Finansal Pazarlar
• Birincil Pazarlar
– Bir işletme menkul kıymet ihraç edince fon akışı
yatırımcıdan şirkete doğrudan gerçekleşir.
– Genellikle işin içinde bir underwriter vardır.
• İkincil Pazarlar
– Daha önce ihraç edilmiş menkul kıymetlerin broker
aracılığıyla yatırımcılar arasında alınıp satıldığı
piyasalardır (Auction markets) (İMKB).
– Tezgahüstü Piyasalar (Dealer markets) (NASDAQ).
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
45
Finansal Pazarlar
Tahvil ve
Hisse Senetleri
Yatırımcılar
Firmalar
Para
M.Kıymet
Ayşe
Ali
Para
Birincil Piyasalar
İkincil Piyasalar
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
46
Kaynakça
• Finansal Yönetim, Ercan, M. Kamil ve Ünsal
Ban, 6. Baskı, Gazi Kitabevi, 2010.
• Corporate Finance, Ross, Westerfield and Jaffe,
8th Ed. McGraw-Hill Irwin, 2008.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
47
Teşekkür Ederim
Sağlıklı ve mutlu bir hafta
geçirmeniz temennisiyle, iyi
çalışmalar dilerim…
KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
48