12.sınıf yazılı öncesi özet

12.SINIF YAZILI ÖNCESİ
ÖZET
1-Ekstrem doğal olayları sınıflandırarak örnek veriniz?
Tabiat olaylarının normal seyrinin dışına çıkıp aşırı değerlere
ulaşmasına ekstrem olaylar denir. 3’e ayrılır:
A)Klimatolojik karakterli ekstrem olaylar:
-Aşırı sıcaklar ve soğuklar -Şiddetli rüzgârlar ve fırtınalar
-kuraklık ve yağışlar
- kasırgalar fırtınalar
B)Jeolojik ve jeomorfolojik karakterli ekstrem olaylar:
-Tsunami, -Şiddetli deprem,
-Volkanizma, -Kütle hareketleri (heyelan)
C)Hidrolojik karakterli ekstrem olaylar:
-Akarsu ve baraj taşkınları, - Suların aşırı kirlenmesi
2. Heyelan nedir? Nerelerde etkilidir? Ne tür sonuçları
vardır? Dünyada nerelerde görülür?
Heyelan: Yerçekimine bağlı olarak toprağın kaymasıdır. Aşırı
eğimli ve aşırı yağışlı yerlerde görülür. Ülkemizde Karadeniz
kıyılarında özellikle İlkbahar mevsiminde etkilidir. Bunda karların
erimesi ve toprağın suyla doygun hale gelmesi önemlidir.
Heyelan sonunda Heyelan set gölleri oluşur. Abant, Yedigöller,
Tortum gibi göller bu şekilde oluşmuştur. Can kayıplarına yol
açabilir. Ulaşımı aksatabilir. Yerleşim alanlarını tahrip edebilir.
Göçlere sebep olabilir.
Dünyada heyelan Brezilya Flipinler Hindistan Endonezya Çin gibi
ülkelerde etkilidir.
3. Aşırı sıcak ve soğukların oluşum nedeni nelerdir?
Sanayileşme ve buna bağlı olarak çevre kirliliği. Ormanların tahrip
edilmesi. Hızlı nüfus artışı. Fosil yakıt kullanımının artması. Sera
gazlarının salınımının artması ve ozon tabakasının delinmesi.
4. Küresel Isınma nedir? Sonuçları nelerdir?
İnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi
yaratması sonucunda dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına
küresel ısınma denir. Karbondioksit, metan, Klorofloro karbon gibi
gazların oranının artması güneşten gelen ışınları tutarak
yeryüzünün daha da sıcak olmasına sebep olur. Bu gazlara sera
gazları denir. Küresel ısınma sonuçları:
-Yeryüzünde sıcaklık artışı -Ekstrem olaylarda artış
-Buzullarda erime - Dünyada aşırı kuraklık ve buna bağlı göçler
-Şiddetli fırtınalar – Dünyada ölümlerin artması
- Birçok bitki ve hayvan türlerinin yok olması
5-Kuraklığın doğrudan etkilerine örnek veriniz?
1-Tarımsal ürünlerde azalma
2-Otlaklarda azalma
3-Ormanlık alanlarda azalma
4-Yangınlarda artma
5-Su seviyesinde düşme
6-Hayvanların ölüm oranlarında artma
7-Balık türlerinin yok olması veya zarar görmesi
6-Tsunamiyi meydana getiren olayı açıklayınız?
-Deniz veya okyanus tabanında meydana gelen
depremler dev dalgaların oluşmasına neden olabilir.
Meydana gelen dev dalgalara tsunami denir.
7-Volkanik faaliyetler sonucu meydana gelebilecek
Olayları yazınız?
1-Patlamalar sonucu bol miktarda malzeme yeryüzüne çıkar.
2-Volkanik araziler oluşur.
3-Duman ve küller atmosferi kaplayarak güneş ışınlarının
yeryüzüne gelişini engeller.
4-Püskürmelerin şiddetine bağlı olarak sıcaklık değerlerinde kısa
süreli veya uzun süreli düşüşler görülür.
5-Okyanuslardaki püskürmeler deniz suyu sıcaklığını arttırır ve
çevredeki okyanus canlılarının yaşamını olumsuz etkiler.
6-Buzul bölgelerindeki püskürmeler buzulların hızla
erimesine ve sel felaketlerine neden olabilmektedir.
7-Volkanik faaliyet alanında kısa süreli yer sarsıntıları
oluşabilmektedir.
8. Aşırı göç alan yerlerde ortaya çıkan sorunları
yazınız?
- Çarpık kentleşme (Gecekondulaşma)
- Eğitim sağlık gibi altyapı hizmetlerinde aksamalar
- Şehirlerde yeşil alanların azalması
- Trafik ve çevre kirliliği gibi sorunların meydana gelmesi
- Kültürel yozlaşma
9.Küresel ısınmaya yol açan karbon gazlarının
atmosferdeki artışını azaltmak için neler
yapılmalıdır?
Fosil yakıtların, enerji üretiminde kullanımına sınırlama
getirilmelidir. Doğayla dost enerji(hidroelektrik, jeotermal,
güneş, rüzgar,dalga) kaynaklarının kullanımı arttırılmalıdır.
Ayrıca daha az enerji tüketen cihaz ve araçlar geliştirilmeli,
enerji daha verimli kullanılmalı ve enerji tasarrufu için
gerekli önlemler alınmalıdır.
10. Fosil yakıt kullanımındaki artış, doğal sistemleri
nasıl etkilemektedir?
Fosil yakıtların çevre kirlenmesindeki etkisi çok fazladır.
Fosil yakıtların kullanılmasıyla ortaya çıkan gazların
atmosferdeki oranının artması asit yağmurlarına neden
olacak ve içilebilir su kaynakları azalacaktır. Fosil yakıt
kullanımındaki artış atmosferdeki karbondioksit, metan ve
azotoksit gazlarının oranının artmasına ve sera etkisini
artırarak dünyanın normalden fazla ısınmasına (küresel
ısınmaya) neden olmaktadır.
7.Küresel ısınma bitki ve hayvan topluluklarını nasıl
etkilemiştir? Örneklerle açıklayınız.
Küresel ısınma bitki ve hayvan türlerinin sayısının
azalmasına, yaşam alanlarının değişmesine, yaşamlarının
değişmesine ve bazı türlerin neslinin tükenmesine neden
olmaktadır. Kanada’nın kuzeyinde yaşayan karibuların sayısı
düşmüştür. Bu durumun nedeni ısınma nedeniyle bahar
aylarının erken başlayıp erken sona ermesi nedeniyle karibu
yavrularının kışı geçirmeye yeterli ağırlığa ulaşmadan
bitkilerin kurumasıdır. Küresel ısınma nedeniyle Alaska’daki
ladin ağaçları zarar görmektedir. Avrupa'daki pek çok bitki
50 yıl öncesine göre bir hafta erken çiçek açıyor ve
sonbaharda yapraklarını beş gün önce döküyor.
11. Ruhr sanayi bölgesini açıklayın.
Büyük şirketlerin ve 44 üniversitenin yer aldığı Almanya’nın
ve Avrupa’nın en büyük sanayi bölgesidir. Havalimanlarına
ve büyük pazarlara yakındır. Yoğun olarak kömür ve çelik
üretilir. Günümüzde Eğır makine Kimya dokuma gibi
fabrikalar da vardır. Ülkemizde Çatalca – Kocaeli bölümü ve
Zonguldak çevresi Ruhr sanayi bölgesine benzer.
12.Sera etkisi nedir ? Açıklayınız.
İnsanların sanayide ürettikleri kloroflorokarbon gazları,
orman ve fosil yakıtların yanmasıyla açığa çıkan is, duman
ve karbondioksit güneşten gelen ışınların geçmesine imkan
verir. Ancak dünyadan atmosfere yansıyan uzun boylu
ışınların geçmesini engeller. Bu nedenle yansıyan ısının bir
kısmı hapsedilmiş olur. Dünya atmosferi cam seralara
benzer bir özellik gösterir. İşte bu durum “sera etkisi”
olarak nitelendirilir. Bu olay sonucu Dünya daha çok ısınır.
Sera gazları: karbondioksit, kloroflorokarbon gibi sera
etkisini oluşturan gazlardır.
13.Sellerin doğal süreçlere olan etkisini örneklerle
açıklayınız.
Seller sonucunda can ve mal kayıpları yaşanmaktadır. Seller
sonucunda ekili alanlar zarar görmekte, salgın hastalık tehlikesi
ortaya çıkmaktadır. Selin etkilediği yerlerdeki ekosistemlerde
değişiklik olmakta bitki ve hayvan türleri bundan olumsuz
etkilenmektedir. Selin etkilediği alanlarda çatlakların ve oyukların
oluşması ve bunun sonucu olarak yamaçlarda çökmeler heyelan
olur..Büyük miktardaki toprak başka yerlere taşınır.Tarım arazileri
selin getirdiği maddelerle örtülür ve toprak verimsizleşir.
14. Volkanlar ve depremler dünyada nerelerde yoğundur.
Magma üzerinde yüzen büyük kara parçalarına levha denir. Yerin
içi akışkan lavlardan oluştuğu için kara parçaları sürekli hareket
halindedir. Levhaların birleştiği yerlerde volkan ve deprem olur.
Akdeniz çevresi, Alp-Himalaya kuşağı gibi. Özellikle Büyük
Okyanusta Amerika kıtasının batısında ve Asya Kıtasının
doğusunda volkanik faaliyetler ve depremler yoğun olarak
yaşanır. Bu abölgeye Ateş çemberi denir.
Ancak çok eski kara parçalarında deprem ve volkanizma riski
azdır. Arabistan, Sibirya, Kanada gibi…
15-Bir deprem sonucunda meydana gelebilecek doğadaki
olaylara örnek veriniz?
1-Yer sarsıntısı
2-Fay oluşumu
3-Zemin sıvılaşması
4-Yamaç ve çamur akıntısı
5-Tsunami
6-Göllerde ve su seviyelerinde değişmeler
7-Göllerde yer altı su seviyelerinde değişmeler
8-Kaynak ve kaplıca sularında değişmeler
16. Toplumların İnsanlık tarihi açısından geçirdiği
aşamalar nelerdir?
1. aşama tarım toplumuna geçiştir. Böylece insan yerleşik hayata
geçmiştir.
2. Aşama Sanayi toplumuna geçiştir. Böylece üretimin ve
tüketimin arttığı bir hayata geçilmiştir.
3. Aşama Bilgi toplumuna geçiştir. Bu aşamada refah bilgi ve
nitelikli insan önem kazanmıştır.
17. Teknolojinin İnsana verdiği fayda ve zararlar nelerdir
Yararları:
-Üretim ve tüketimin artması
-Yeni İş alanlarının açılması
-Hayat standartlarının yükselmesi
-Ulaşım ve iletişimin kolaylaşıp hızlanması vs…
Zararları:
-Çevre sorunlarının artması
-İşsizliğin artması
-Doğal kaynakların tükenmesi
-Sosyal ve psikolojik sorunların artması vs…
18-Bu güne kadar yapılan ölçümlerde en yüksek hava
sıcaklığı Libya’da ölçülmüştür. Neden sürekli güneş
ışınlarını dik ve dike yakın alan ekvator ve çevresinde
değil de 30˚ enlemlerinde yer alan Libya’da en yüksek
sıcaklığın ölçüldüğünü açıklayınız?
-Ekvator ve çevresi genel anlamda nemli bölgelerdir. Nemli
bölgelerde hava aşırı ısınmaz ve soğumaz.
Ancak 30˚enlemindeki Libya dinamik yüksek basıncın etkisiyle
sürekli sıcaktır ve çöl alanı olmuştur.
Çöller de nem azdır. Dünyadaki en sıcak alanlar 30 derece enlemi
civarı olan Kuzey Afrika’dır.
19-Heyelanlar sonucu oluşan göllere heyelan set
gölleri denir. Bunlara örnek vererek bu göllerin
ülkemizde bu göllerin nerede yoğunlaştığını yazınız?
-Tortum, Sera, Uzungöl, Abant, Yedigöller…..
Bu göller Karadeniz'e yakın bölgelerde yoğunlaşmıştır.
Çünkü heyelan aşırı eğim ve aşırı yağış sebebiyle
Karadeniz’de görülür.
YERYÜZÜNDE KURULAN İLK
MEDENİYETLER VE ÖZELLİKLERİ
Mezopotamya Medeniyeti
Fırat ve Dicle arasında kalan verimli topraklara
Mezopotamya denir. İklimin sıcak olması, su kaynaklarının
bol olması ve verimli topraklar ilk yerleşmelerin burada
olmasını sağlamıştır. Burada Babil, Asur, Sümer gibi
medeniyetler kurulmuşlardır. Bölgede taş azdır evler toprak
ve kerpiçten yapılmıştır. Tarih boyunca çok istilaya uğramış
ve günümüze pek az eser kalmıştır. Yazının icadı burada
olmuştur.
Mısır Medeniyeti:
Afrika’da Nil nehri etrafında gelişmiş bir medeniyettir. Nil
nehrinin taşma zamanları hesaplanarak Güneş yılı esaslı
takvim bulunmuştur. Etrafı çöl ve denizle kaplı olduğu için
diğer medeniyetlerle etkileşimi az olmuştur. Piramitler bu
bölgede bulunur. Firavunlar için piramitler yapmışlar,
ölülerini mumyalamışlardır. Bu durum, öldükten sonra
dirilme inancının olduğunu göstermektedir. Kendilerine özgü
hiyeroglif ( resim yazısı) yazısını kullanmışlardır. Yazılarını
“papirüs” adı verilen bitki yapraklarına yazmışlardır.
Eczacılık, kimya ve tıpta gelişmişlerdir. Matematikte “pi”
sayısını bulmuş ve astronomide gelişmişlerdir.
Çin Medeniyeti
Sarı Irmak ve Gök Irmak çevresindeki verimli topraklarda
yayılmışlardır. Kâğıt, matbaa, barut ve pusulayı
bulmuşlardır. Astronomi Matematik Tıp alanında
ilerlemişlerdir.
Akdeniz Medeniyetleri
Akdeniz, Ege çevresinde kurulmuşlardır. Denizcilik ve
ticarette gelişmişlerdir. İyon, Roma, Yunan, Fenike ve
Roma uygarlıklarını oluşturmuşlardır.
Hint Medeniyeti:
İndus ve Ganj nehirleri çevresinde yaşamışlardır. Matematik
Astronomi ve felsefe alanında ilerlemişler. Sıfırı
bulmuşlardır.
Aztek Medeniyeti:
Amerika Kıtasında bugünkü Meksika’da hüküm sürmüştür.
Tarımla uğraşmışlardır. 13-16 yy arasında yaşamışlardır.
Maya Medeniyeti
Orta Amerika’da yayılmıştır. Bu günkü Kızılderililerin atası
olarak bilinirler. Mimarileri gelişmiştir.
İnka Medeniyeti:
Bugünkü Peru, Bolivya, Şili civarında And dağları üzerinde
kurulmuşlardır. Astronomik gözlem yapmış güneşi
incelemişlerdir. Şehir ve kalelerini savunmak için And
dağlarının yükseklerinde yaşamışlardır.

Download Report