Sosyal Biliş ve Önyargılar, Sosyal ve Kültürel Etkiler

9.Sınıf
Psikoloji
2.Ünite Psikolojinin Temel Süreçleri
SOSYAL BİLİŞ ve
ÖNYARGILAR,SOSYAL ve
KÜLTÜREL ETKİLER
21.Hafta (17-21 / 02 / 2014 )
○ SOSYAL BİLİŞ ve ÖNYARGILAR
BAŞKASI DÜŞTÜ MÜ ‘’ÇÜRÜK TAHTAYA
BASMASAYDI ‘’ deriz.KENDİMİZ
DÜŞÜNCE BASTIĞIMIZ TAHTANIN
ÇÜRÜK ÇIKMASINDAN ŞİKAYET EDERİZ.
Cenap Şahabettin
2
○ Sosyal yapı içinde davranışta
bulunurken bu yapıyı oluşturan
bireyleri anlamamız,onlar hakkında fikir
oluşturmamız,sosyal etkileşimde
bulunurken duygu ve düşüncelerimizi
düzenlememiz gerekir.Sosyal uyarıcıları
algılama ve onlar hakkında düşünceler
oluşturmayı içeren sürece ‘’SOSYAL
BİLİŞ ‘’ denir.
3
○ Sosyal Bilişin 2 öğesi vardır:
○ 1.)) Şemalar
○ 2.))Yükleme
4
○ 1.)) ŞEMALAR :
○ İnsanlar sosyal çevreyi şemaları
yoluyla algılar.
○ ŞEMALAR; gerçeklerin bellekte tutulan
basitleştirilmiş şekilleridir.
○ Sosyal algıların şemalarla
gerçekleşmesi, yeni uyarıcıların sadece
özel ve belirgin kısımlarını hatırlatır.
5
○ Bu da sosyal bilginin hızlıca
işlemlenmesine olanak verir.Her kuram
gibi, şemalar da değişmeye
dirençlidir.İlk oluşturulan şemalar
değişmeye en dirençli olanlar ise ilk
oluşturulanlardır.Buna ‘’ilklik
etkisi‘’denir.
6
○ Kadının toplumdaki rolü açısından
tutucu bir ortamda yetişmiş olan
birey,ne kadar üst düzey eğitim alsa
da,örneğin kadının çalışması
konusundaki olumsuz düşüncelerini
korur.Bu örnek,ilklik etkisinin gücünü
göstermektedir.
7
○
○
○
○
Sosyal Bilişin temelinde yatan
şemalar,’’kalıp yargı ‘’lar şeklinde
olabilir.Kalıp Yargı, bir grup veya bir
sınıf konusunda oluşturulmuş olan
basit ve duruk değerlendirmelerdir.
Kalıp yargılarda AŞIRI
GENELLEME vardır.
8
○ Kalıp yargılar,cinsiyet,ırk,bir grup veya
örgüt,ulus,yerleşim yerinde yaşayanlar
hakkında oluşabilir.Örnek;
○ ..Kadınlar duygusaldır,
○ ..Yaramaz çocuk zeki olur
○ ..Milletvekili yalancı olur
○ ..Polisler tarafsızdır vb.
9
○ Kalıp yargılar, nispeten
kalıcıdır.Çünkü,bir kalıp yargı
doğrultusunda hareket eden bireyin
davranışları,karşısındakinin de o kalıp
yargı uyarınca hareket etmesine neden
olur.
10
○ ‘’ŞİŞMANLAR NEŞELİ OLUR ‘’ kalıp
yargısı olan bir kişi,şişman bir bireye
neşeli bir iletişim beklentisi içinde
yaklaşır.Şişman birey,bu yaklaşma
biçimine ,benzer şekilde karşılık
verir.Böylece kalıp yargı
doğrulanmış,sürekliliği sağlanmıştır.
11
○ 2.)) YÜKLEME :
○ Davranışların nedenlerini bulma
sürecine ‘’ YÜKLEME
‘’denir.Davranışların nedenlerini
çıkarsamada kullanılan kurallar
Yükleme Kuramı’nda açıklanmıştır.
○
12
○ Yükleme Kuramı:
○ 1.) İçsel Nedenler
○ 2.) Dışsal Nedenler
○ Olarak incelenir.
13
○ 1.) İçsel Nedenler:Kişinin özellikleridir.
○ ..yetenekler,
○ ..kişilik,
○ ..dürtü ve güdüler,
○ ..duygular
○
14
○ 2.Dışsal Nedenler: Durumsal nedenler.
○ ..sosyal güçler,
○ ..diğer dış koşullar
15
○ İnsanlar kendi davranışlarına ilişkin
yüklemeleri, sonuca bakarak yapar.
○ ..Başarılar
içsel nedenlere
○ ..Başarısızlıklar
dışsal nedenlere
○ yüklenir.
○ Buna ‘’savunucu yükleme’’ denir.
16
○ Örn;
○ ..Sınavda kötü not aldınız
○ ..Sınavda iyi not aldınız
○ Yükleme yapılır.
17
dışsal
içsel
○ TUTUM
TUTUM;
..Duygu,(bakkalla konuşmaktan
hoşlanılır)
..Biliş,(köşedeki bakkal babacan,sevimli)
..Davranış(bakkalın önünden
geçerken,selam verilir,sohbet edilir)
3 bileşenden oluşur.
18
○ TUTUMLAR NASIL OLUŞUR?
○ Bunlara sahip kişilerden öğrenilir.
○ ..Yaşamın ilk yıllarında:anne-babadan
○ ..Ergenlikte:akranlardan
○ ..Yetişkinlikte:fazla değişim olmaz
○ ..İleri yetişkinlikte:tutuculuğa doğru
gider.
19
○ TUTUMLARIN İŞLEVLERİ:
○ ..Tutumlar,bilgilere bir düzen getirir
○ ..Birey kendisini aynı tutumu paylaşan
sosyal grubun parçası hisseder
○ ..Tutumlar değer yargılarımızı ve
kendilik algımızı yansıtır
20
○ ..Tutumlar,kaygı yaratan durumun
kendilik değerimize yönelttiği tehditten
bizi korur. Buna tutumların ‘’ego
savunma işlevi ‘’denir.
○ (Önyargının GÜNAH KEÇİSİ KURAMI)
21
ÖN YARGILAR
○ Kalıp Yargı:
○ Bir grup yada sosyal sınıfın bütün
bireyleri tarafından paylaşıldığı
varsayılan özellikler kümesidir.
○ Ön Yargı :
○ Bir grup ve onun üyelerine yöneltilen
adil olmayan olumsuz tutumlardır.
○
22
○ Ön yargılara hedef olan insanlar,sosyal
bakımdan uzakta tutulur,dışlanır
○ Ön yargılar gereksinimleri doyuma ulaştırır
○ (günah keçisi kavramı )
○ Ön yargı seçici algılamaya yol açar.(ön
yargıya uygun bilgiler alınır,ters düşen
bilgiler görmezden gelinir)
○
○
23
○
Ön yargılı kişiler çoğu zaman,hedef
aldıkları grupların önüne sosyal
engeller koyarlar,böylece beklentilere
uyacak sonuçlar yaratırlar.
24
○ Ön Yargılar Değiştirilebilir mi?
Hedef olan kişi veya grubu yakından
tanımak ön yargının değişmesinde
etkilidir.
25
○ Ayrımcılık:Ön yargılar sonuçlarından
çekinildiği yada fırsat bulunamadığı için
davranışa dönüşmeyebilir.Ön yargı
davranışa dönüşüyorsa,,AYRIMCILIK
adını alır.AYRIMCILIKbir birey yada
gruba ön yargılar doğrultusunda
yapılan olumsuz ve haksız
davranışlardır.
26
○ SOSYAL ve KÜLTÜREL ETKİLER
○ ‘’En Zor Şey,Başkalarının Olmanızı
İstediği Kişi Olmaktır’’
○
Leo Buscaglia
27
○ Sosyalleşme;sosyal psikolojinin ikinci
öğesidir.
○ Sosyalleşme;aile üyeleri ve toplumdaki
diğer etkili kişilerin,toplumun değer ve
normlarını,kültürünü gelişmekte olan
bireye aktarmasını
içerir.Sosyalleşme,toplumsal kurallar
ve kültürün çocuğa öğretilmesini,
28
○ Çocuğun da aile ve kültüre uygun
tutum ve davranışları öğrenmesini
içerir.Her yeni kuşağın, bazı özellikler
bakımından bir öncekinden farklı
olması doğaldır.Teknolojik
gelişmeler,sosyo-kültürel yaklaşımlar
ve olaylar buna neden olur.Yine
de,toplumlar ve kültürler bazı temel
özellikler açısından aynı kalır.
29
○ Sosyokültürel çevre ve bu çevrenin
etkisiyle ortaya çıkan davranış biçimleri
aşağıda verilmiştir::
○ 1.)YARDIM ETME:Karşılıksız yapılan
yardıma ‘’özgeci
davranış’’denir.Genelde,yardıma
ihtiyacı olan kişiyi izleyenlerin sayısı
arttıkça,özgeci davranış azalır.
30
○ ‘’tanık etkisi’’olarak adlandırılan bu
durumun nedeni,sayı arttıkça
sorumluluğun yayılmasıdır.
○ 2.) ÇEKİCİLİK:Kişiler arası etkileşimde
çekicilik önemli bir
etmendir.Çekicilik,bilişsel ve duygusal
bileşenlerden oluşur,hoşlanmaya yol
açar.Fiziksel görünüm önemlidir.
31
○ 3.)Uygu:Olgun bir insandan,kendi
değerlendirmeleri uyarınca bağımsız
hareket etmesi beklenir.
○ 4.) Kimliksizleşme:Kitle içinde kişiler
birey olarak değil,büyük bir grubun
adsız üyeleri gibi yer alır.Burada
‘’KARTOPU’’etkisi vardır.
32
5.) Grup Düşünme :Bu,sağlıklı olmayan
karara varma biçimlerinden biridir.Grup
düşünmede üyeler,kendi gruplarının
yenilmez ve dokunulmaz olduğu
konusunda, gerçek olmayan bir
düşünceye sahiptirler.Genelde,kötü
liderlere sahip gruplarda görülür.
33
○ 6.) Sapkınlık: Kabul edilen inanç ve
uygulamalardan sapma
durumudur.Bunun sonucu birey toplum
dışına itilir.
○ 7.) Saldırganlık :Sosyal psikolojinin ele
aldığı konular arasında, saldırganlığa
neden olan çevresel koşulların
incelenmesi de vardır.
34
○ Model alma ve taklit
etmenin,,engellenmenin saldırganlık
üzerindeki rolü araştırılmaktadır.
35
36
37
○ TEŞEKKÜR EDERİM
○ HAZIRLAYAN
○ HARİKA ATA
38

Download Report