Kamuoyuna Duyuru (Adalet Bakanlığı Stratejik Planı Yenileniyor) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu uyarınca hazırlanan Bakanlığımızın ilk Stratejik Planının 2010- 2014 yıllarını kapsıyor olması nedeniyle 20152019 yıllarını kapsayan Bakanlığımız İkinci Dönem Stratejik Planının hazırlanması çalışmaları başlatılmıştır. Yeni Plan Bakanlığımızın ikinci stratejik planı olacaktır. Günümüzün hızla gelişen ve değişen ortamı, birinci stratejik plan hazırlıklarına başladığımız 2007 yılından oldukça farklıdır. Dünya genelinde adalet sistemleri yeni fikir ve oluşumlarla biçimlenen bir çağa girmektedir. Bu çağda artan ve çeşitlenen ekonomik, kültürel ve sosyal faaliyetler, iletişimde baş döndürücü ilerlemeler, insan hakları, çevre, göç ve terör gibi olgular hukuksal uyuşmazlıkların çeşit, nitelik ve sayısını artırmıştır. Bu nedenlerle yeni hazırlanacak planın bu çağa uygun, halkın sürekli çeşitlenen ve sürekli değişen ihtiyaç ve beklentilerine cevap veren, yeni yaklaşımları dikkate alan, yargının bağımsız ve tarafsızlığını önceleyen, “herkes için erişilebilir adalet” ilkesini tüm unsurlarıyla toplumsal hayata geçirmeyi amaçlayan bir plan olması gerekmektedir. Adalet Bakanlığı İlk Dönem Stratejik Planı ve Planla Kaydedilen Gelişmeler Stratejik yönetim anlayışının kamu yönetimimizde yerleşmeye başlaması ile birlikte Bakanlığımız, büyük bir heyecanla stratejik planlama çalışmalarına başlamıştır. Adalet hizmetleri alanında reform arayışlarının hızlandığı dönemde uygulanmaya başlanan bu yöntem önemli imkanlar sağlamıştır. İlk Planda Bakanlığımızın vizyonu “Güven Veren Bir Adalet Sistemi” olarak belirlenmiş ve buna yönelik amaç ile hedefler oldukça geniş bir perspektifte hazırlanmıştır. Adalet sistemine ilişkin önemli alanların Planda yer alması sağlanmıştır. Stratejik planlama dönemi ile birlikte adalet sistemine ilişkin; stratejisi olmayan, birbirinden kopuk, günübirlik ve sadece bazı sorunlara odaklanmış anlayış terk edilmiştir. Bunun yerine, vizyon belirlenmesini ve bir takvim dahilinde önceden belirlenmiş adımların atılmasını öngören stratejik yönetim anlayışı benimsenmiştir. Bu yöntem değişikliğinin sadece Bakanlığımız yönetim kadrosunca değil tüm kademelerce ve bundan da öte tüm yargı aktörlerinde benimsenmesi hedeflemiştir. Bakanlığımız belirtilen politika belgelerinin kâğıt üzerinde kalmaması için etkin bir izleme ve değerlendirme sistemi kurmuştur. Bu izleme ve değerlendirme sistemi sorunlu 1 alanların giderilmesi için gerekli adımların atılmasını sağlamaktadır. Yürütülen çalışmalar neticesi geldiğimiz noktada önemli mesafeler kat edilmiştir. Plan döneminde adalet hizmetlerinde de baş döndürücü gelişmeler yaşanmıştır. Bu kapsamda; mevzuat altyapısının modernizasyonunda, insan kaynaklarının niteliği ile niceliğinin geliştirilmesinde, fiziki ve teknik altyapının yenilenmesinde büyük yol kat edilmiştir. Yargı süreçlerinin makul sürede sonuçlandırılmasının sağlanması, hak arama yollarının güçlendirilmesi ve insan hakları uygulamalarının geliştirilmesi de bu dönemin öncelikleri olmuştur. Yargı reformu çalışmalarımız kapsamında mevzuat alanında atılan adımlar büyük önem taşımaktadır. Bu alandaki gelişmeler temel kanunların yenilenmesi ve mevzuat değişikliği paketleri ile yaşanmıştır. Plan döneminde 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan halk oylaması ile Anayasanın belirli maddelerinde demokratikleşme ve hukuk devletinin gereklerinin yerine getirmek adına değişikliğe gidilmiş adalet hizmetlerini doğrudan ilgilendiren temel kanunlar; Türk Ticaret Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Arabuluculuk Kanunu çıkartılmıştır. Bu mevzuat değişikliklerinin sistemimize getirdiği iyileştirmeler çok önemli boyuttadır. Gerçekleştirilen mevzuat değişiklikleri ile gelişmiş birçok ülkede bulunan kurumların ve usullerin ülkemize kazandırılması sağlanmıştır. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerine ilişkin ilk somut adım da bu Plan döneminde atılmıştır. Hukuki uyuşmazlıklarda arabuluculuk sayesinde hukuki sorunları çözmenin tek yolu çekişmeli dava usulü olmaktan çıkmıştır. Vatandaşlarımız, dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında uyuşmazlıkların daha hızlı çözümü için arabulucuya başvurabileceklerdir. Ülkemizin insan hakları karnesinin iyileştirilmesi de önemli bir reform alanı olarak gündemimizi oluşturmuştur. Bu kapsamda Adalet Bakanlığında İnsan Hakları Daire Başkanlığı kurulmuş ve 1 Mart 2012’den itibaren Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi nezdindeki savunma görevini Bakanlığımız üstlenmiştir. Uzun yargılamalardan kaynaklanan AİHM önündeki derdest başvuruları çözmek için iç hukukumuzda Tazminat Komisyonu kurulmuştur. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkının düzenlenmesi ve Kamu Denetçiliği Kurumunun hayata geçirilmesi de bu Plan döneminin diğer önemli bazı sonuçları olmuştur. 2 Bu başvuru yollarından alınan sonuçlar ülkemizde hak ve özgürlüklerin gelişmesini sağlamaktadır. Adalet alanında gelişmenin en çok hissedildiği alanlardan birisi de adalet saraylarının yenilenmesi olmuştur. Devam eden çalışmalarla birlikte adalet saraylarımızın toplam kapalı alanı 5.266.623 m² ye ulaşmıştır. Öte yandan bölge adliye mahkemelerinin bir kısmının binaları tamamlanmış; bir kısmının ise tamamlanması yönündeki çalışmalar çeşitli aşamalarda sürdürülmektedir. Yargıda etkinlik ve verimliliğin sağlanması insan kaynaklarında da dönüşümü gerektirmektedir. Bu kapsamda Plan döneminde çok önemli gelişmeler yaşanmıştır. Personel sorunu büyük oranda çözülmüş, hâkim ve savcı sayısında önemli bir artış sağlanmıştır. Planda insan kaynaklarına salt sayısal olarak yaklaşılmamış niteliği artırıcı adımların atılması da yer almıştır. Bunun sonucu olarak uygulamada çok sayıda hâkimin yurt dışında yabancı dil eğitimi alması ve akademik kariyer yapmaları sağlanmıştır. Bugün için çok sayıda yargı mensubumuz uluslararası kurumlarda görev yapmaktadır. Öte yandan ilk kez yurt dışı adli müşavirlik uygulamasına geçilmiştir. Vatandaşlarımızın yoğun yaşadığı başkentlere adli müşavirler görevlendirilmiştir. Ulusal Yargı Ağı Projesinde de son yıllarda önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bu kapsamdaki uygulamalar çeşitlendirilerek geliştirilmiştir. Avukatlar ve vatandaşların internet üzerinden dava açabilmeleri mümkün hale getirilmiştir. Entegre olunan kurum ve kuruluş sayısı artırılmıştır. Öte yandan bu alanda yaşanan bir diğer önemli gelişme ise duruşma salonlarında, Cumhuriyet savcılıklarında ve ceza infaz kurumlarında Sesli ve Görüntü Bilişim Sisteminin (SEGBİS) kurulması olmuştur. Yargı reformu çalışmalarımızın önemli bir parçasını da ceza infaz sistemi oluşturmaktadır. Bu dönemde inşa edilen yeni kurumlarla modernizasyon büyük oranda tamamlanmıştır. Öte yandan insani yaşam koşulları ve infaz politikaları itibariyle ıslah amacını karşılamayan cezaevleri kapatılmıştır. Cezaevlerinin ulusal ve uluslararası denetime açılması, denetimli serbestlik uygulamasının hayata geçirilmesi ve bu kapsamda “Elektronik Kelepçe” uygulamasının başlatılması ile tutuklu ve hükümlülerin insani nitelikteki haklarının geliştirilmesi bu alanda yaşanan diğer gelişmelerin sadece bazılarıdır. 3 İlk Plan Döneminin ve Mevcut Durumun Analizi Adalet hizmetleri alanında durum analizi çalışması süreç içerisinde çok yönlü anketler, geniş temsilli toplantılar ve bilimsel çalışmalarla yürütülecektir. Bu kapsamda ayrıca Türkiye’de yargının etkin ve verimli işleyişine yönelik reform girişimlerinin etkisini analiz etmek amacıyla, "Türkiye’de Adaletin Verimli ve Etkin Biçimde İşlemesi için Yargı Reformu Sürecinin Etki Değerlendirmesi" Projesi yürütülmektedir. Proje kapsamında Bakanlığımız ile UNDP Türkiye işbirliğiyle yargının etkin ve verimli işleyişine yönelik reformları izlemek ve geliştirmek için ortak bir strateji geliştirilmektedir. Adalet Bakanlığı İkinci Dönem Stratejik Plan Hazırlığında Teknik İşbirliği Plan hazırlığı kapsamında Türkiye ve Orta Doğu amme İdaresi Enstitüsü ve üniversitelerle teknik işbirliği yapılmaktadır. Bu işbirliklerinden çalışmalara teknik rehberlik ve bakış açısı zenginliği beklenmektedir. Diğer yandan, ana kullanıcısı Kalkınma Bakanlığı olan kamu kurumlarında etkin bir stratejik planlama kapasitesi oluşturmayı hedefleyen Stratejik Yönetimde Kapasite Geliştirme Projesi'nde Bakanlığımız pilot kuruluşlardan biridir. Bu bağlamda Kalkınma Bakanlığı ile işbirliği halinde çalışmalar devam etmektedir. Plan Hazırlığında Organizasyon Yapısı Stratejik plan yenilenme çalışmaları Strateji Geliştirme Başkanlığının koordinatörlüğünde tüm birim amirlerinin katılım ve katkıları ile yürütülecektir. Çalışmaların yürütülmesinde organizasyon yapısı ve çalışmanın ilkeleri teşkilatımıza bir İç Genelge ile duyurulmuştur. Organizasyon yapısı;  Bakanlık politikalarını belirlemek üzere, Müsteşar başkanlığında, tüm birim amirlerinden oluşan Bakanlık Strateji Geliştirme Kurulu,  Çalışmalara rehberlik etmek ve Stratejik Planlama Ekibince kendisine sunulan konuları görüşüp karara bağlamak üzere, Strateji Geliştirme Başkanı başkanlığında müstakil daire başkanları/başkan yardımcıları ve birim genel müdür yardımcılarından oluşan Yönlendirme Kurulu, 4  Hazırlık faaliyetlerini yürütmek üzere, tüm birimlerin temsilcilerinden oluşan ve başkanlığını Strateji Geliştirme Başkanlığı stratejik planlamadan sorumlu Daire Başkanının yaptığı, Bakanlık Stratejik Planlama Ekibi,  Bakanlığımızın tüm birimlerinde stratejik planlama çalışmalarını yürütmek, Stratejik Planlama Ekibince verilen diğer işleri yapmak üzere birim amirlerince belirlenen asgari üç kişilik Birim Stratejik Planlama Ekipleri, şeklinde oluşturulmuştur. Yeni Plan, Yeni Perspektif Bakanlığımız 2015-2019 Stratejik Planı ile:  Suçun önlenmesi için etkin işbirliği  Yargıda kalite, etkinlik ve verimliliğin artırılması  Alternatif çözüm yollarının geliştirilmesi  Klinik hukuk uygulamalarının yaygınlaştırılması  Adalete erişimin güçlendirilmesi  Dezavantajlı gruplara yönelik uygulamaların geliştirilmesi  Yargılama sürelerinin makul seviyelere ulaştırılması  Ceza infaz sisteminin güçlendirilmesi ve alternatif infaz modeli uygulamalarının geliştirilmesi  Saydamlık ve hesap verebilirlik  İnsan haklarının korunmasına yönelik uygulamaların geliştirilmesi  İcra sisteminin etkinleştirilmesi  Fiziki ve teknik alt yapının geliştirilmesi  Mahkeme ve savcılıklarda ses ve görüntü teknolojilerinin kullanımının genişletilmesi ve süreçleri hızlandıracak teknolojilerin uygulamaya konulması  Hakim-savcı sayısının uluslararası standartlara çıkarılması  Adli tıp hizmetlerinin kapasitesinin geliştirilmesi  Mağdur haklarının iyileştirilmesi  Adalet Hizmetleri Uzmanlığı kadrosunun oluşturulması 5  İş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi Hedeflenmektedir. Belirtilen hedefler sadece Bakanlığımız aracılığıyla gerçekleştirilemez. Güvenli ve adil bir toplum için tüm sektör paydaşlarımız, vatandaşlar ve sivil toplum örgütleri ile birlikte çalışmamız gerektiğinin farkındayız. Görüşleriniz Bizler İçin Yol Gösterici Olacaktır. Stratejik Plan çalışmalarının yılsonu itibariyle tamamlanması planlanmaktadır. Süreç boyunca Bakanlığımıza ulaşan görüşler titizlikle incelenecektir. Katkı sağlamak isteyenlerin [email protected] adresinden Strateji Geliştirme Başkanlığı'na ulaşmaları mümkündür. Kamuoyuna saygıyla duyurulur. Stratejik Plan Sorumluları 1.Alpaslan AZAPAĞASI Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Daire Başkanı 2.İbrahim ÇETİN Tetkik Hakimi 3.Jale YILMAZ Tetkik Hakimi İletişim: 0 312 414 72 46 6