Helenistik Dönemde Bilim

Helenistik Dönem
• İskender’in fetihleri (M.Ö. 334-323)
• Yunan + Mısır + Mezopotamya bilimi
Helenistik Dönem
• Evrende sınırlı ve özel sorunlara yönelme
• Metafiziksel yaklaşımlardan gözlemsel
incelemeye geçiş
• Teknolojik araç tasarımı
• Teori + Uygulama
İskenderiye
• Helenistik dönemin bilim merkezi (M.Ö. 331)
• İskenderiye Müzesi (General Ptolemy)
• Gözlemevi
Diseksiyon odası
• Hayvanat bahçesi Botanik bahçesi
• İskenderiye kütüphanesi
• ≈ 500.000 kitap
• 100’den fazla ücretli öğretim üyesi
• Öklid
• Zamanla Yunan yerine Mısır ekolü
Öklid (M.Ö. 323-283)
• Euclid
• Atina’daki Akademi’de eğitim gördü
• 13 kitaplık Geometrinin Öğeleri (Elemanlar)
– Batı düşünce tarihini en çok etkileyen
kitaplardan
– Gençliğinde bu kitabın büyüsüne
kapılmamış bir kimse, kuramsal bilimde
önemli bir atılım yapabileceği hayaline
boşuna kapılmasın! (Albert Einstein)
• Aksiyom ve postulalar yoluyla teorem ispatı
– Dedüktif yöntem (Tümdengelim)
Öklid (M.Ö. 323-283)
• En Ünlü Postula: 5. Postula (Paraleller Postulası)
–
• Yeni geometriler ancak 19. yy’da geliştirilebildi.
– Riemann (eliptik) ve
– Lobatchevski (hiperbolik) geometrileri
Arşimet (M.Ö. 287-212)
• Antik Çağların en ünlü mühendisi
– Tüm çağların en iyi matematikçilerinden
• Siraküz’de (Sicilya) yaşadı.
• Parabol altındaki alan hesabı
– Tüketme yöntemi
– Sonsuz küçükler hesabına yaklaştı.
Arşimet (M.Ö. 287-212)
• Matematiği deneysel verilere uyguladı.
– Suyun kaldırma ilkesi
• Basit makineler tasarımı
– Kaldıraç ve Bileşik makara
– Arşimet silindiri (burgusu)
Aristarkus (M.Ö. 310-230)
• Güneş merkezli (heliosentrik) model.
– Güneş sabit ve merkezde
– Dünya ile diğer gezegenler dairesel
yörüngelerde
• Görüşleri bilimsel çevrelerde kabul görmedi.
– Aristo fiziğine ve sağduyuya aykırı
• Ay ve Güneş’in Büyüklükleri ve Uzaklıkları
eserini yazdı.
RGÜNEŞ
RDÜNYA
=7
Hipparkus (M.Ö. ~190-120)
• İskenderiye ve Rodos adasında çalıştı.
• Antik Çağ’ın en ünlü astronomi gözlemcisi.
• 700 yıldız için katalog
• Güneş, Ay ve gezegenlerin konumlarını belirleme
– Değişen uzaklıkları açıklamada iç ve dış
çembersel yörüngeler
• Açıları ölçmek için kirişler cetveli hazırladı.
Hipparkus (M.Ö. ~190-120)
• İskenderiye’deki çalışmaları sonuçlarına göre:
RAY
= 0,33
RDÜNYA
DAY−DÜNYA
= 33,67
RDÜNYA
Eratosthenes (M.Ö. 273-192)
• İskenderiye müzesi baş matematikçisi ve
kütüphanecisi
• Dünyanın eksen eğikliği açısını hesapladı.
Hesaplanan değer = 23°51'
Bugün bilinen değer = 23°27‘
Dünya’nın çevresini ve Dünya-Güneş arası
mesafeyi hesapladı.
İlk bilimsel haritacılardan
Enlem ve boylam çizgileri kullanımı
Fiziksel coğrafyanın kurucusu
İskenderiye Mekanik Okulu
• Basınç ve denge prensipleri ile çalışan mekanik araç tasarımları
– Hava basıncına (Pnömatik) dayalı ilk çalışmalar
• Tulumba, su saati,
– Otomat tasarımı
• En ünlü üyeleri
– İskenderiyeli Ctesibius (kurucusu)
– İskenderiyeli Heron
– Bizanslı Philon
• Boşluk konusunda Aristo ve atomcuları uzlaştırma girişimleri
– Doğada büyük ölçekli boşluk yoktur ama
– Atomlar arasında küçük ölçekli boşluklar vardır.
Heron (M.S. 1. yy)
• Hava, su ve ateş ile hareket eden otomatlar
– İlk buhar makinesi tasviri
• Optik alanında çalışmalar
• Yansıma kanunu
• Göz-ışın teorisi