www.pwc.com.tr UFRS Bülten Yeni Kiralama İşlemleri Standardının Muhtemel Etkileri Nisan 2015 Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Bülteni Yeni Kiralama İşlemleri standardının muhtemel etkileri Uzun bir süredir, Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (UMSK) ve (Amerikan) Finansal Muhasebe Standartları Komitesi (FMSK) (ya da Komiteler) kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesini geliştirmek üzere ortak bir çalışma yürütmekteler. Komiteler, varlık kiralayan bir müşterinin (kiracı), bu kiralamadan kaynaklanan varlık ve borçlarını (bugünkü bilanço dışı olan kiralama işlemleri dahil) muhasebeleştirmesi gerektiğini düşünmekteler. Bu doğrultuda, Mayıs 2013’de ortaklaşa ‘Kiralama İşlemleri standartının gözden geçirilmiş taslak metinini’ yayımlayan Komiteler, bu taslak metinin önerilerine istinaden çeşitli çevrelerden kapsamlı geribildirim aldılar ve çok çeşitli görüşler ile karşılaştılar. Mart 2014’ten beri ise Komiteler bu projenin hemen hemen tüm yönlerini tekrar müzakere etmekteler ve önümüzdeki birkaç ay içerisinde ‘Yeni Kiralama İşlemleri’ standardının yürürlülük tarihi üzerinde karar verecekler. Buna göre, UMSK’nın 2015 yıl sonundan önce ‘Yeni Kiralama İşlemleri’ standardını yayımlaması beklenmekte. Yeni standarda genel bir bakış: Esas itibarıyla tüm kiramalar için, UMSK modeli bir kiracının: a. Bilançosunda kiralama konusu varlık ve borçlarını, kira sözleşmesinin başı itibariyla zaruri kira ödemelerinin bugünkü değeri üzerinden ölçerek muhasebeleştirmesini, b. Kiralama konusu varlıkların amortismanını ve kiralama süresi boyunca kiralama konusu borçların faizini muhasebeleştirmesini, c. Toplam ödenen nakit parayı anapara ödemesi (finansman faaliyetleri içerisinde) ve faiz (ya işletme faaliyetleri ya da finansman faaliyetleri içerisinde) olarak ayrıştırmasını gerektirmektedir. 2 Yeni standardın muhtemel etkileri: Bilanço 1. Bilançoda muhasebeleştirme UMSK, kiracıların tüm kiralama işlemlerinden kaynaklı varlık ve borçlarını bilançoda muhasebeleştirmesini gerekli kılmaktadır. Modele göre, kiralama başlangıcında, bir kiracı bir varlığın kullanım hakkını belirli bir süre için elde etmektedir ve bu hak için ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. UMSK ayrıca, bir kiracının (a) kiralama süresi 12 ay veya 12 aydan az (kısa vadeli) ve (b) önemsiz varlıkların (dizüstü bilgisayar ve ofis mobilyaları gibi) kiralama işlemlerinin varlık ve borçlarını muhasebeleştirmesini zorunlu tutmama kararı almıştır. 2. Kiralama işleminden kaynaklı borçların ölçümü UMSK, kiracıların tüm kiralama işlemlerinden kaynaklı borçlarını gelecekteki kira ödemelerinin bugünkü değeri üzerinden ölçmesini kararlaştırmıştır. Ancak, bir kiracı tarafından elde edilecek ödemeye ilişkin esnekliği yansıtmak ve karmaşıklığı azaltmak için, borçlar sadece ekonomik açıdan zaruri ödemeleri içermelidir ve ödemelerdeki değişiklikliklerle başa çıkabilmek için, basitleştirilmiş bir yaklaşım vardır. Kiralama işlemlerinden kaynaklı borçlar kiracının yapacağı makul sabit ödemeleri (enflasyona dayalı ödemeler dahil) ve diğer ihtiyarı ödemeleri içermektedir, kullanıma ya da satışa bağlı değişken kira ödemelerini içermemektedir. 3. Kiralama işleminden kaynaklı varlıkların ölçümü Bir kiracı kiralama işlemlerinden kaynaklı varlıklarını başlangıçta kiralama işlemlerinden kaynaklı borçları ile aynı tutardan kaydedecek, ve ayrıca doğrudan kiralama işlemine girmek için katlanılan maliyetleri de dahil edecektir. Kiralama işlemlerinden kaynaklı varlıklar sonrasında, maddi duran varlık gibi amortismana tabi diğer varlıklara benzer şekilde genellikle kira dönemi boyunca doğrusal amortisman uygulanacak şekilde amortismana tabi tutulacaktır. Bilanço Etkileri Kiralama işlemlerinden kaynaklı varlıklar Kiralama işlemlerinden kaynaklı borçlar Bugün bilanço dışı kiralama işlemleri olan kiracılar için, yeni kiralama işlemleri standardının en önemli etkisi kiralama işlemlerinden kaynaklı varlık ve finansal borçların artması olacaktır. Buna göre, kiracının varlık ve borçlarından elde edilen temel finansal oranlarında değişiklik olacaktır (örneğin; kaldıraç ve performans oranları). Kiramala işlemlerinden kaynaklı varlıkların defter değeri kiralama işlemlerinden kaynaklı borçların defter değerinden genellikle daha çabuk azalacaktır. Bu durum ise, öevcut durum ile karşılaştırıldığında bilanço dışı kiralama işlemi bulunan kiracıların raporlanan özkaynaklarının azalmasına neden olacaktır. Bir kiracının raporlanan özkaynağı üzerindeki gerçek etkisi, kiracının kaldıracına, kiralama şartlarına, kiralama işlemlerinden kaynaklı borçlarının özkaynağa oranına bağlıdır (bir de kiracının faaliyetlerini nasıl finanse ettiğine bağlıdır). 3 4. Kiralama işlemlerinden kaynaklı borçların gösterimi UFRS hali hazırda finansal borçların gösterimine ilişkin UMS 1 ‘Finansal Tabloların Sunuluşu’ standardında gerekli şartları belirtmiştir. UMSK, bir kiracının kiralama işlemlerinden kaynaklı borçlarını bu şartlara göre bilançosunda diğer finansal borçlar gibi göstermesine karar vermiştir. Sonuç olarak, bir kiracı kiralama işlemlerinden kaynaklı borçları ayrı bir satır olarak gösterebilecek, ya da kiracının finansal pozisyonunun anlaşılması açısından uygun olduğu sürece kiralama işlemlerinden kaynaklı toplam borç tek bir satır yerine birden fazla satır öğesi olarak ayırabilecektir. Bir kiracı ayrıca ödemelerin zamanlamasına göre, kiralama işlemlerinden kaynaklı borçları kısa ve uzun vadeli olarak ayırabilecektir. 5. Kiralama işlemlerinden kaynaklı varlıkların gösterimi UMSK, kiralama işlemlerinden kaynaklı varlıkları bilançoda; a. Sahip olduğu maddi duran varlıklarla birlikte (eğer ayrı bir satır olarak gösterilmemişse); ya da b. Kiracının finansal durumunun anlaşılması açısından uygun ise ayrı satır kalem(leri) olarak gösterilmesine karar vermiştir. Gelir tablosu 6. Tek kiracı modeli UMSK, bir kiracının bilançosunda tanımladığı tüm kiralama işlemlerini aynı şekilde muhasebeleştirmesini gerektirmektedir. Çünkü UMSK bir kiracının tüm kiralama işlemlerini, kiralama işleminin başlangıcında, kullanım hakkını elde ettiği varlık ve (eğer ödemeler zaman içerisine yapılıyorsa) elde ettiği finansman olarak görmektedir. Sonuç olarak, bir kiracı her zaman a. Kiralama işleminden kaynaklı varlıkların amortismanını ayrı olarak b. Kiralama işleminden kaynaklı borçlarının faizini muhasebeleştirmek ve sunmak zorundadır. Bu finansal tablolardaki karmaşıklığı azaltarak, yatırımcıların anlaması için basitleştirir. Ayrıca varlık kiralayanlar ile varlık almak için borçlananlar arasında karşılaştırma yapmayı da sağlar. Gelir Tablosundaki Etkileri FAVÖK Faaliyet karı ve finansman gideri Vergi öncesi kar Hali hazırda önemli derecede bilanço dışı kiralama işlemi bulunan kiracılar için, UMSK modeli bugün raporlanan tutarlar ile karşılaştırıldığında daha yüksek faiz öncesi kar elde etmelerine neden olacaktır (örnek; faaliyet karı). Çünkü, UMSK modelinde, bir kiracı daha önce bilanço dışı tuttuğu kiralama işlemleriyle ilgili maliyetleri faaliyet giderinin bir parçası olarak sunarken, ilgili kiralama işlemlerinde zımnen yer alan faizi finansman giderinin bir parçası olarak sunacaktır. Faaliyet karındaki ve finansman giderlerindeki artışın büyüklüğü, yapılmış olan kiralama işlemlerinin önemliliğine, kiralama işlemlerinin uzunluğuna ve uygulanan iskonto oranına bağlıdır. 4 Nakit akım tablosu UMSK, bir kiracının nakit ödemelerinin a. anapara kısmını finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları, b. faiz kısmını ise diğer faiz ödemelerinin gerekliliklerine uygun olarak sınıflandırabilmesine karar vermiştir. Nakit Akış Tablosundaki Etkileri Faaliyetlerden kaynaklanan nakit akışları Finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları Toplam nakit akışları Kiralama işlemleri muhasebesindeki değişiklik, ekonomik bir değişiklik olmadığından ötürü toplam nakit akışlarında, bir değişikliğe neden olmamaktadır. Bununla birlikte, UMSK modeli, bugün raporlanan tutarlar ile karşılaştırıldığında, faaliyetlerden kaynaklanan nakit akışları azaltırken, buna karşılık gelen finansman faaliyetlerinden kaynaklanan akışları arttırmaktadır. Çünkü, hali hazırda, kiracılar bilanço dışı tuttukları kiramala işlemlerine dair olan nakit akışları faaliyetlerden kaynaklanan nakit akışları olarak göstermektedir. UMSK modelinde ise, bütün kiralama borçlarına ilişkin anapara ödemeleri finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları içerisine dahil edileceklerdir. UFRS gereği faiz de finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışlara dahil edilebilmektedir. Yeni standardın diğer muhtemel etkileri: Borçlanma maliyetleri Yeni Kiralama İşlemleri ile ilgili standart, halihazırda, önemli seviyede bilanço dışı kiralama işlemi olan işletmelerin daha yüksek finansal yükümlülük (ve daha yüksek varlık) raporlamasına neden olacaktır. Bu sadece muhasebesel bir değişiklik olup, kiracının mevcut finansal taahütleri açısından daha şeffaf bilgi sağlayacaktır. Sonuç olarak, UMSK borçlanma maliyetlerindeki değişikliklerin kiralama işlemleriyle ilgili daha doğru bilgiler verilmesi dolayısıyla oluşacağını düşünmektedir. Borç verenler, işletmenin kredi riskine istinaden daha bilgili ve böylece riski anlamak ve fiyatlandırmak açısından daha donanımlı olacaklardır. Sunulan yeni bilginin yatırımcı ve analistlerin karar vermesi açısından daha iyi bir baz olacağı beklenmektedir. Borç taahhütleri Kiralama işlemleri muhsebesine getirilen değşiklikler bazı borç taahütlerini de değiştirebilir. Bu değişiklikler, bazı işletmelerin yeni standardı uygulamalarından dolayı borç taahhütlerine artık uymadıkları sonucunu doğurabilir, eğer borç taahhütleri işletmelerin UFRS finansal tablolarına bağlı ise. Buna göre, UMSK borç taahhütleri taraflarca müzakere edilirken, yeni standardın gerektirdiği muhasebe değişikliklerini yansıtacak şekilde ayarlanacağını, şart ve koşullarının buna göre belirleneceğini beklemektedir. Zorunlu sermaye yeterlilikleri Yeni Kiralama İşlemleri Standardı, halihazırda önemli seviyede bilanço dışı kiralama işlemi bulunan işletmelerin daha yüksek varlık ve daha düşük özkaynak raporlamasına neden olacaktır. Bu da finansal kuruluşlar gibi kiracının zorunlu sermaye yeterliliklerini etkileyebilir. 5 Sorularınız için bize danışabilirsiniz... PwC Türkiye UFRS Danışmanlık Ekibi [email protected] © 2015 PwC Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede “PwC” ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited’in bir üye şirketi olan PwC Türkiye’yi ifade etmektedir. “PwC Türkiye”, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A. Ş. , Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A. Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye’de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan PwC Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.
© Copyright 2024 Paperzz
