VLADA SBK/KSB MANDATNI IZVJEŠTAJ 2010-2014 SEPTEMBAR, 2014 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Saž etak POSTIZBORNI PROBLEMI SA KONSTITUISANJEM VLASTI U SBK, UKAZALI SU NA OVISNOST O ODLUKAMA STRANAČKIH CENTRALA I NESPOSOBNOST LOKALNIH POLITIČARA DA SAMI RJEŠAVAJU KONFLIKTNE SITUACIJE. Problemi oko formiranja vlasti potpuno su ogolili č injenicu da funkcionisanje kantonalnih vlasti i rješ enje problema koje građani ovog kantona imaju ne lež i u rukama predstavnika koje su, neposredno, birali u svoje kantonalne institucije već u centralama politič kih stranaka, daleko izvan Kantona. Vlast u ovom kantonu formirana je tek nakon š to je stiš ana postizborna „bura“ na viš im razinama i kada su centrale politič kih stranaka dale signal kantonalnim zvanič nicima da se mož e pristupiti formiranju vlasti u SBK/KSB. A u č itavu prič u se morao uključ iti i Visoki predstavnik, na č iju je preporuku razriješ ena vlada koja nije imala podrš ku Kluba hrvatskog naroda, te popunjeno rukovodstvo Skupš tine. Nakon posljednjih opć ih izbora 2010. godine bilo je potrebno preko 8 mjeseci da se formira zakonodavna vlast i 13 mjeseci da Srednjobosanski kanton dobije izvrš nu vlast. VLADA SBK, GENERALNO JE IMALA ISPODPROSJEČAN NIVO AKTIVNOSTI I OSTVARILA SKROMNE REZULTATE. U prosjeku, Vlada SBK imala je po dvije redovne i jednu vanrednu sjednicu mjeseč no. Ukupno je na sjednicama provela neš to preko 400 radnih sati (š to je vremenski ekvivalent 51 standardnog osmosatnog radnog dana), razmotreno je 4.655 mjera i realizovano svega 50 zakona za č itav č etverogodiš nji mandat. ANALIZA REZULTATA OSTVARENIH TOKOM MANDATA, UKAZUJE NA ZNAČAJ BRZOG USPOSTAVLJANJA IZVRŠNE VLASTI, NAKON IZBORA. U toku mandatnog perioda 2010 - 2014. godine bila su operativan ukupno tri saziva Vlade SBK. Vlada u „tehnič kom mandatu“ zadrž ala se sve do 3.11.2011. (sa dvoipomjeseč nom pauzom, od 10.05. do 26.07, kada je radila tzv. privremena vlada, razriješ ena na preporuku OHR-a). Analiza rezultata ostvarenih tokom cijelog mandata, pokazala je da je Vlada u tehnič kom mandatu, tokom ovog mandatnog perioda, postigla znatno loš ije rezultate od obje vlade imenovane od aktuelnog saziva Skupš tine (i „privremene“ i one koja je imenovana 3.11.2011), „Opozvana“ Vlada imala je najodgovorniji pristup sistemskom uređenju pitanja iz kantonalne nadlež nosti, odnosno najveć i mjeseč ni nivo zakonodavnih aktivnosti, a aktuelni saziv (imenovan 3.11.2011) imao je najveć i mjeseč ni prosjek ostalih kategorija. IZOSTAO JE STRATEŠKI PRISTUP RJEŠAVANJU NAJOZBILJNIH PROBLEMA S KOJIM SE SUOČAVAJU GRAĐANI OVOG KANTONA. Ono š to je indikativno za ovaj saziv Vlade i uopš te vlasti u ovom kantonu jeste č injenica da se na dnevnom redu Vlade (kao ni Skupš tine), od poč etka njihovog mandata, nije naš la niti jedna bitna strategija. Još uvijek ovaj kanton nema Strategiju zapoš ljavanja, Strategiju razvoja i Strategiju razvoja poljoprivrede. To su dokumenti koji bi trebali da pokaž u spremnost institucija vlasti da se sistemski bore sa problemom nezaposlenosti i koji predstavljaju polaznu tač ku u dugom nizu neophodnih mjera i aktivnosti koje bi dovele do smanjenja nezaposlenosti. VLADA JE TOKOM MANDATA IMALA IZUZETNO NIZAK NIVO ZAKONODAVNIH AKTIVNOSTI, SA RAZLIČITIM PRISTUPOM OD STRANE MINISTARSTAVA I OBLASTIMA KOJE NISU UOPŠTE SISTEMSKI TRETIRANE. U toku cijelog mandata Vlada ovog kantona realizovala je ukupno 50 različ itih zakona, š to je tek oko 12 zakona godiš nje, u prosjeku. U ukupnom broju mjera razmatranih na Vladi zakoni zauzimaju tek neš to iznad 1%. Nizak nivo zakonodavnih aktivnosti pratio je visok udio zakona koji u stvari samo mijenjaju neko postojeć e zakonsko riješ enje. Od 50 zakona samo je 28 zakona novih, tzv. temeljnih, ostalo 1 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ predstavljaju tek izmjene i dopune nekog drugog zakona. Zakonodavna aktivnost Vlade bila je najproduktivnija 2013. godine, kada je realizovano skoro 40% svih zakona u mandatu. Pregled utvrđenih zakona po predlagač ima, odnosno obrađivač ima, pokazuje da su, je u kompletnom mandatnom periodu 2010-2014, najveć i broj zakona dostavili: Ministarstvo finansija, na č elu sa ministrom Zdravkom Gavranović em – 10, Ministarstvo pravosuđa i uprave, na č elu sa Ministrom Zoranom Luković em - 9 predlož enih zakona i Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka, sa ministrom Nijazom Helezom - 8 zakona (ali je ovo ministarstvo imalo najveć i broj temeljnih zakona - 6). Nasuprot tome, u nekim drugim oblastima (socijalna politika, kultura i sport) po pitanju zakona, za ove 4 godine, nije urađeno niš ta. VLADA SBK/KSB, KAO I SKUPŠTINA, KONTINUIRANO KASNI SA DONOŠENJEM GODIŠNJIH PROGRAMA RADA, KRŠEĆI DOKUMENTE KOJI REGULIŠU NJENE OBAVEZE, I PRITOM IMA VRLO NISKU REALIZACIJU IONAKO SKROMNOG PLANA. U cjelokupnom mandatu aktuelnog ali prethodnog saziva Vlade SBK, ova institucija nije uspjela da blagovremeno donese vlastiti Program rada, s jedne strane krš eć i odredbe vlastitog Poslovnika o radu, a s druge, vremenom usvajanja, odnosno stepenom kaš njenja, potpuno obesmiš ljavajuć i ovaj proces. Aktuelni saziv je program za prvu godinu mandata donio uz č ak 11 mjeseci kaš njenja, mjesec dana prije isteka njegova trajanja. Kaš njenja su nastavljena u svakoj narednoj godini a program za posljednju godinu mandata ponovo je doneš en u vremenu koje potpuno obesmiš ljava njegovu ulogu godiš njeg plana – u 6. mjesecu, i to izborne godine. Pukim zbrajanjem vremena vidi se da je aktuelni saziv zbog kaš njenja bez programa radio skoro 2 godine (skoro 22 mjeseca), dok je prethodni saziv skoro 25 mjeseci bio bez programa rada. Dakle iako su donijeli programe za svaku godinu svog mandata oba saziva su provela oko 2 godine bez usvojenog programa koji bi izvrš avali. Slič an odnos je Vlada imala i kod njegove realizacije. Ako zanemarimo 2011. godinu koja ekstremno odstupa po obimu planiranja, vidjeć emo da vlada nije niti jednom realizovala 50% svojih godiš njih obaveza planiranih u Programu rada. SVOJIM LOŠIM REZULTATIMA VLADA DIREKTNO UTIČE I NA LOŠE REZULTATE SKUPŠTINE. Posmatramo li odnos Vlade i Skupš tine, nivo planiranih i realizovanih obaveza Vlade, te njihovu realizaciju u Skupš tini, mož e se uoč iti da je Skupš tina (kao i njena radna tijela), sve mjere koje su dostavljene iz Vlade, usvojila uz š iroku podrš ku, (u cjelokupno mandatnom periodu samo jedan zakon dostavljeno od Vlade nije dobio podrš ku Skupš tine). Istina, da niskom dinamikom rada (rijetkim zasjedanjima) Skupš tina nepotrebno usporava zakonodavne i druge legislativne procese. Međutim, niskim nivoom zakonodavnih aktivnosti i dominantnim bavljenjem dnevnooperativnim poslovima Vlada je pruž ala alibi Skupš tini za skroman rad. O tome svjedoč i svaka rasprava o Informaciji o realizaciji Programa rada Skupš tine u toku koje se stalno istič e da su sve dostavljene mjere od strane Vlade realizovane na Skupš tini i kako u Skupš tini ne postoji niti jedna mjera koja č eka razmatranje. ZA RAZLIKU OD PROGRAMA RADA, BUDŽETIRANJE JE BILO UGLAVNOM BLAGOVREMENO, ALI BEZ UČEŠĆA JAVNOSTI I SA UPITNIM NAČINOM NJEGOVA IZVRŠAVANJA. Osim 2011. godine aktuelni saziv je svaki budž et donio na vrijeme, ali sa izuzetno ubrzanom procedurom tako da je uč eš će javnosti, bilo č esto skoro nemoguć e. Kompletna procedura je bila po skrać enom postupku ili je bila završ ena za mjesec dana. Još ozbiljnija stvar je zanemarivanje preporuka Ureda za reviziju institucija u FBiH, koji već godinama upozorava na nuž nu uspostavu efikasnog sistema internih kontrola, donoš enjem i provođenjem propisanih akata u skladu sa Zakonom o budž etima u FBiH. Zbog nedostatka internih kontrola i nepoš tivanja Zakona o budž etima F BiH, vrlo č esto se deš ava da se rebalansom budž eta samo zakonski pokrivaju prekorač enja budž etskih stavki i/ili neodobrene preraspodjela unutar pojedinih 2 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ budž etskih stavki. Ovakva situacija doprinosi smanjenju transparentnosti troš enja javnih sredstava, i predstavlja odlič nu bazu za pojavu raznih oblika koruptivnog djelovanja. I PORED SKROMNIH REZULTATA VLADA SBK U AKTUELNOM MANDATU, RADILA JE ZA NIJANSU ODGOVORNIJE I PRODUKTIVNIJE OD PREDHODNOG SAZIVA. Skromni rezultati koje je Vlada SBK ostvarila u ovom mandatu neš to su iznad nivoa onih njegovog prethodnika. Aktuelni saziv Vlade održ ao je viš e sjednica, razmatrao i realizovao viš e mjera i zakona, bio odgovorniji prema programu rada i budž etiranju te ključ nim problemima građana. Međutim ta poboljš anja nisu niti blizu potrebnog nivoa aktivnosti koje su nuž ne u ovom kantonu. I, u neku ruku, predstavljaju tek poređenje loš eg sa gorim. JAVNA POTROŠNJA I DALJE RASTE, BEZ OBZIRA NA OBEĆANJA O ŠTEDNJI. Strukturalno gledano, tokom cijelog mandatnog perioda najveć i udio u budž etu imaju plate i naknade zaposlenih koje zauzimaju oko 70% ukupne planirane budž etske potroš nje i nominalno gledano porasle su za skoro 10 miliona KM u odnosu na budž et iz 2011. godine, a za preko milion KM u odnosu na proš lu godinu. Također, u odnosu na budž et sa poč etka mandata a pogotovo na budž et prethodne godine, poveć ani su i materijalni troš kovi. Ova planirana poveć anja č ine nevjerodostojnim proš le godine usvojene mjere š tednje, kao i usvojene mjere za zaustavljanje deficita u prorač unu Kantona. TRANSPARENTNOST RADA VLADE JE NA PRIHVATLJIVOM NIVOU, ALI SU NUŽNA DALJNJA POBOLJŠANJA. Transparentnost rada Vlade SBK je tokom mandatnog perioda uglavnom bila na prihvatljivom nivou sa izraž enom potrebom dodatnog poboljš anja stanja u sferi informacionoelektronskog komuniciranja sa javnoš ću. REZULTATI RADA VLASTI BEZ BITNOG UTICAJA NA POVEĆANJE KVALITETA ŽIVOTA GRAĐANA. Iako postoje izvjesni pozitivni pomaci u radu kantonalnih institucija u Srednjobosanskom kantonu, zbog č injenice da se vlast bavila uglavnom dnevno operativnim poslovima i uređenjem vlastitih odnosa, te da je intenzitet rada bio na nedovoljnom nivou, pozitivni efekti rada vlasti još uvjek se ne primjeć uju u ovom kantonu. Naprotiv, broj novih radnih mjesta sporo raste, periodič no se usljed sezonskih poslova pojavi porast ali je to obič no kratkog vijeka. Broj nezaposlenih u kontinuiranom je porastu još od 2008. godine. Investicije u Srednjobosanskom kantonu su u padu, a najdrastič niji pad biljež e investicije iz javnih budž eta. Broj uposlenih u javnom sektoru je nesrazmjeran velič ini Kantona i njegovoj ekonomskoj moć i. Budž etski prihodi opadaju. Korisnika socijalne pomoć i i javnih kuhinja je sve viš e. Prosječ na plata uposlenih u SBK/KSB je među najniž im u Federaciji itd. Sve su to pokazatelji da je kvalitet ž ivota građana u ovom kantonu iz dana u dan sve loš iji. Na sve to vlast odgovorava, rastom broja uposlenih u javnom sektoru, rastom budž etskog deficita, novim kreditnim zaduž enjima, izbjegavanjem internih kontrola troš enja javnog novca, smanjivanjem kapitalnih investicija itd. Navedeno nedvosmisleno upuć uje da aktuelna vlast nije dovoljno ozbiljno pristupala ulozi koja joj je povjerena, te da je nedovoljno bila posveć ena sistemskom uređenju pitanja iz oblasti zapoš ljavanja, zdravstva, socijalne politike itd. OPŠTE STANJE U DRUŠTVU S JEDNE I NJIHOVI LOŠI REZULTATI S DRUGE STRANE, NALAŽU POTREBU SMANJIVANJA PRIVILEGIJA KOJE UŽIVAJU DUŽNOSNICI NA VLASTI. Vlada SBK/KSB ima 9 č lanova, koji imaju status zaposlenih u Vladi i primaju punu platu po ovom osnovu, koja nakon poveć anja izvrš enog u toku mandata, iznosi između 2.600 i 3.600 KM. Pri tome č lanovi Vlade imaju pravo na isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata, š to je ionako neprihvatljivo ali je politič kim tumbanjem na poč etku mandata dovedeno do potpunog apsurda. Smjenom tek imenovane vlade, pojedini ministri su za 2,5 mjeseci rada stekli pravo na takozvani „bijeli hljeb“ (primanja plate godinu dana nakon prestanaka mandata). 3 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Sadrž aj Saž etak ____________________________________________________________________________________________________________ 1 Uvod _______________________________________________________________________________________________________________ 5 Politič ki kontekst _________________________________________________________________________________________________ 6 Osnovne informacije o radu Vlade SBK-a – Obim i dinamika rada ____________________________________________ 9 Ključ ni dokumenti za stvaranje preduslova za efikasan rad _________________________________________________ 15 Programiranje rada __________________________________________________________________________________________ 15 Realizacija programa rada __________________________________________________________________________________ 16 Budž etiranje__________________________________________________________________________________________________ 18 Zakonodavna aktivnost Vlade SBK ____________________________________________________________________________ 23 Koordinacija rada vlade i skupš tine ___________________________________________________________________________ 26 Transparentnost rada Vlade SBK/KSB ________________________________________________________________________ 27 Aktivnosti č lanova Vlade ______________________________________________________________________________________ 28 Prisustvo sjednicama skupš tine ____________________________________________________________________________ 28 Pripremanje materijala za sjednice vlade __________________________________________________________________ 29 Zakonodavna aktivnost č lanova vlade______________________________________________________________________ 30 Odgovori na poslanič ka pitanja i inicijative ________________________________________________________________ 31 Primanja č lanova Vlade ________________________________________________________________________________________ 32 Neki aspekti kvaliteta ž ivota u SBK/KSB ______________________________________________________________________ 33 Zaključ ci i preporuke ___________________________________________________________________________________________ 37 Prilog 1 – Realizovani zakoni naVladi SBK tokom mandatanog perioda (2010-2014) ____________________ 39 Prilog 2 – Mjere za zaustavljanje deficita u budž etu kantona _______________________________________________ 41 CILJ 1 - Poveć anje prihoda __________________________________________________________________________________ 41 CILJ 2 - Smanjenje rashoda __________________________________________________________________________________ 43 Prilog 3 – Primanja č lanova Vlade SBK/KSB (2010-2014) __________________________________________________ 45 Primanja u 2011. godini _____________________________________________________________________________________ 45 Primanja u 2012. godini _____________________________________________________________________________________ 47 Primanja u 2013. godini _____________________________________________________________________________________ 48 Primanja u 2014. godini _____________________________________________________________________________________ 48 Kontakt informacija ____________________________________________________________________________________________ 50 Informacije o organizaciji ______________________________________________________________________________________ 50 4 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Uvod Izvješ taj o monitoringu rada Vlade Srednjobosanskog kantona (SBK), daje pregled rezultata rada ove institucije, ministarstava koji su njeni sastavni dijelovi, ministara koji djeluju kao javni zvanič nici u ovoj instituciji i to za mandatni period 2010 – 2014. godina, sa posebnim osvrtom na posljednju godinu mandata i komparacijom pokazatelja sa prethodnim sazivom ove institucije. Izvješ tajni period obuhvata vrijeme od posljednjih opš tih izbora održ anih 03.10.2010. godine do 12.09.2014. godine, pri tome kao poč etak aktuelnog mandata vlasti u SBK/KSB postavljamo 01.12.2010. godine. To je momenat kada su novoizabrani zastupnici formalno preuzeli osvojene mandate, č ime je formalno pravno prethodnom sazivu Skupš tine prestao mandat, a Vladi koju je taj saziv skupš tine imenovao započ eo teć i tehnič ki mandat do imenovanja nove Vlade. Pri kreiranju izvješ taja, kao ulazni parametri uzeti su: raniji izvješ taji o monitoringu rada Vlade SBK, Zapisnici i drugi materijali sa održ anih sjednica Vlade, godiš nji programi rada Vlade SBK, te ostali materijali dostavljeni od strane ove institucije (pri č emu na profesionalnosti i punoj kooperativnosti zahvaljujemo Sekretaru Vlade SBK, gospodinu Slavki Luketini i osoblju Struč ne služ be Vlade SBK/KSB). Cilj izvješ taja je da se kroz nekoliko logič kih cjelina sumiraju i na jednostavan nač in predstave podaci do kojih je CCI doš ao prateć i rad Vlade SBK tokom njenog cjelokupnog mandatnog perioda, pri tome je fokus postavljen istovremeno na uč inku Vlade i ministara u Vladi Srednjobosanskog kantona i opredjeljenosti ove institucije da se sistemski bavi problemima koji su od ž ivotnog znač aja za građane SBK. KONSTITUISANJE VLASTI Na poč etku izvješ taja objaš njen je nač in na koji je formirana zakonodavna i izvrš na vlast u Srednjobosanskom kantonu te promjene u stranač koj strukturi vlasti tokom mandatnog perioda. OBIM I DINAMIKA RADA INSTITUCIJE Cjelina koja govori o obimu i dinamici rada pokazuje koliko je i š ta ova institucija zapravo uradila u toku svog mandatnog perioda. Govori se o broju sjednica, zakonima i drugim mjerama koje su razmatrane, te vremenskoj komponenti rada Vlade. POJEDINACČ NE AKTIVNOSTI MINISTARA Kroz izvješ taj i priloge dat je sumarni pregled ministarskih aktivnosti uključ ujuć i, prisustva sjednicama, odgovore na zastupnič ka piranja, kao i pregled primanja tokom mandata. EFEKTI RADA VLASTI Na kraju izvješ taja kroz prizmu zaposlenosti i odnosa prema najugrož enijim kategorijama ovog kantona predstavljeni su efekti rada vlasti u Srednjobosanskom kantonu Mersad Avdić Konzultant za monitoring septembar, 2014 5 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Politič ki kontekst Nakon potvrde rezultata opć ih izbora 2010. godine, od strane CIK-a (02.11.2010. godine), na konstituisanje vlasti u ovom kantonu č ekalo se skoro mjesec dana. Proces je započ eo 01.12.2010. godine poč etkom konstituirajuć e sjednice koja je prekinuta zato š to nije postajao politič ki dogovor oko formiranja vlasti odnosno parlamentarne već ine. Sjednica je prekinuta bez formiranih klubova naroda i bez imenovanog rukovodstva, i to neposredno po preuzimanju mandata od strane novoizabranih predstavnika. Sjednica je nastavljena skoro mjesec dana kasnije (28.12.2010. godine) ali je ona je prekinuta bez konstituisanja rukovodstva uz imenovana dva povjerenstva/komisije i postignut dogovor o nastavku konstituirajuć e sjednice, te potrebi održ avanja vanredne sjednice zbog donoš enja finansijskih dokumenta. Nakon toga proces je iš ao vrlo sporo - konstituirajuć a sjednica je nastavljena u još tri nastavka, a na kraju je uspostavljena zakonodavna vlast sa privremenim radnim tijelima i bez saglasnosti kluba hrvatskog naroda, koji je pokrenuo pitanje vitalnog nacionalnog interesa. Ovako formirana zakonodavna vlast je imenovala Vladu koja također nije imala legitimitet kluba hrvatskog naroda. Zbog cjelokupne situacije oglasio se i ured visokog predstavnika, sa preporukom da se ponovo imenuje Vlada i da se uvaž e stavovi kluba hrvatskog naroda. Vođeni tom preporukom izabrani predstavnici Srednjobosanskog kantona razriješ ili su 26.07.2011. godine novoimenovanu Vladu, popunili rukovodstvo skupš tine predstavnicima hrvatskog naroda i mandat vratili vladi „u tehnič kom mandatu“ (izabranoj od strane prethodnog saziva Skupš tine). Nakon povratka mandata vladi u „tehnič kom mandatu“, situacija u Skupš tini se naizgled normalizovala. Predstavnici stranka HDZ BiH, HDZ 1990 i NHI su poč eli da uč estvuju u radu Skupš tine SBK. Kompletirano je rukovodstvo i radna tijela Skupš tine, ali su aktivnosti ove institucije svedene samo na ono š to je nuž no. CČ ak su i pregovori o formiranju izvrš ne vlasti bili minimizirani, uz oč igledno odustajanje od riješ avanja ovog pitanja na kantonalnoj razini sve do dogovora ključ nih politič kih subjekata na viš im nivoima. Agonija je prekinuta tek 13 mjeseci nakon parlamentarnih izbora. Srednjobosanski kanton je dobio Vladu priznatu od strane svih relevantnih politič kih subjekata u kantonu 03.11.2011. godine. Vlada u tehničkom mandatu (01.12.2010 10.05.2011 ) Opozvana Vlada (10.05 -26.07) Vlada u tehničkom mandatu (26.07- 03.11.) Nova Vlada (03.11.2011 15.09.2014) Grafikon 1. Tok konstituisanja Vlade u SBK. Prema tome nakon posljednjih opć ih izbora 2010. godine bilo je potrebno preko 8 mjeseci da se formira zakonodavna vlast i 13 mjeseci da Srednjobosanski kanton dobije izvrš nu vlast. Ono š to je puno važ nije jeste, da su problemi oko formiranja vlasti potpuno ogolili č injenicu da funkcionisanje kantonalnih vlasti i rješ enje problema koje građani ovog kantona imaju ne lež i u rukama predstavnika koje su, neposredno, birali u svoje kantonalne institucije već u centralama politič kih stranaka daleko izvan kantona i interesa građana Srednjobosanskog kantona. U komparaciji sa prethodnim sazivom koji je mandat dobio na izborima 2006. godine Vlast je konstituisana mnogo sporije. Naime, nakon predzadnjih opš tih izbora Skupš tina je konstituisana za manje od mjesec dana nakon objave izbornih rezultata (16.11. 2006. godine). Isto kao i Skupš tinu, ovaj kanton je i Vladu dobio nekoliko mjeseci ranije (10.07.2007. godine) nego je to bio sluč aj nakon opš tih izbora 2010. godine. Nakon izbora 2010. godine, mandate u Skupš tini SBK/KSB osvojilo je 8 politič kih partija HDZ BiH (7 zastupnika), SDA (6 zastupnika), SDP (6 zastupnika), HDZ 1990 (2 zastupnika), NSRZB (2 zastupnika), SBB 6 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ (3 zastupnika), SBiH (3 zastupnika), i NHI (1 zastupnik). Međutim tokom mandatnog perioda neki od zastupnika su izaš li iz politič ke stranke sa kojom su osvojili mandat i postali č lanovi neke druge stranke ili su postali samostalni zastupnici ili su podnijeli ostavku na mjesto zastupnika tako da je sastav Skupš tine tokom svog mandatnog perioda pretrpio i personalne ali i politič ko strukturalne promjene, međutim one se nisu odrazile na sastav Vlade. VLADA SBK/KSB RESOR / MINISTARSTVO Premijer Vlade SBK Ministarstvo zdravstva i socijalne politike Ministarstvo finansija Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo privrede Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministarstvo šumarstva, vodoprivrede i poljoprivrede TEHNIČKA VLADA DO 10.05. Selman Salko (SDA) Komšić Vlatka (HDZ BIH) Kuna Greta (HDZ BIH) Lozančić Anto (NHI) Luković Zoran Makić Bajro (SDA) Milanović Sedžad (SDA) Ždralović Semin (SDA) VLADA DO 10.05. DO 26.07. Lendo Tahir (SDA) Lončar Željko TEHNIČKA VLADA OD 26.07. DO 03.11. Makić Bajro (SDA) Ministar po ovlašenju Kuna Greta (HDZ BIH) Gavranović Zdravko (SDP) Selimović Senad (SDP) Helez Nijaz (SDP) Davidović Ivica (HSP) Ministar po ovlašenju Ždralović Semin (SDA) Sikirić Slavko (SDP) Karatović Anto (NSRB) Milanović Sedžad (SDA) Ždralović Semin (SDA) Milanović Sedžad (SDA) Kuna Greta (HDZ BIH) Luković Zoran Ministar po ovlašenju Milanović Sedžad (SDA) Tabela 1: Sastav Vlade Srednjobosanskog kantona AKTUELNA VLADA OD 03.11.2011. Lendo Tahir (SDA) Nikola Grubešić (HDZ) Gavranović Zdravko (SDP) Jozo Jurina (HDZ BiH) Helez Nijaz (SDP) Luković Zoran Milanović Sedžad (SDA) Jozo Lučić (HDZ 1990) Selimović Senad (SDP) Tokom 2011. godine viš e od osam mjeseci izvrš nu vlast u Srednjobosanskom kantonu obnaš ala je „stara“ Vlada u tehnič kom mandatu i to tokom dva odvojena perioda. Karakteristika oba perioda je č injenica da je Vlada u tehnič kom mandatu bila nepotpuna. Zbog ostavke Ministrice Finansija Danice Križ anović , Vlada je do 10.05.2011. godine bila bez Ministra finansija. Nakon opoziva novoimenovane Vlade izvrš nu vlast je bilo potrebno vratiti staroj Vladi u tehnič kom mandatu š to je situaciju č inilo apsurdnom, obzirom da su u međuvremenu pojedini ministri preuzeli svoje mandate u zakonodavnoj vlasti. Vrać ena Vlada je dakle bila još nepotpunija te je od devet č lanova Vlade izvrš nu Vlast preuzelo samo pet č lanova. Ovo je dovelo do toga da su za pojedine resore imenovani ministri po ovlaš tenju, tako da su tri ministra rukovodila sa š est ministarstava. Tokom 2011. godine bila su također aktuelna dva saziva novoimenovane Vlade, pri č emu je jedan saziv u periodu od 10.05.-26.07.2011. godine bio osporavan, a neslaganja oko njegovog konstituisanja su produbila krizu u odnosima grupacija parlamentarnih stranaka (HDZ BiH, HDZ 1990 i NHI sa jedne strane i stranaka koje su imenovale opozvanu Vladu sa druge strane SDP, SDA, SBiH,SBB, NSRZB). Kruto insistiranje na stranač kim stavovima i nespremnost za konstruktivan dijalog i kompromis pokazatelj su zanemarivanja interesa građana i nedostatka ž elje da se druš tveni i privredni ž ivot uredi na zadovoljstvo svih. Upravo zbog toga ovaj saziv Vlade je na prijedlog OHR-a opozvan, da bi 13 mjeseci nakon održ anih izbora i dogovora na viš im nivoima postignut sporazum oko sastava nove Vlade SBK, Vlade koja je bila priznata od strane svih relevantnih politič kih subjekata u kantonu i koju su č inili ministri iz 4 stranke i 1 nestranač ki struč njak . 7 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ STRANAČKI SASTAV VLADE SBK/KSB HDZ 1990; 1; 11% HDZ BiH; 2; 22% Nestranački stručnjak; 1; 11% SDP; 3; 34% SDA; 2; 22% Grafikon 2 – Stranačka struktura Vlade SBK/KSB Ovaj sastav Vlade je zadrž ao kontinuitet sve do kraja mandatnog perioda. 8 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Osnovne informacije o radu Vlade SBK-a – Obim i dinamika rada Nakon poč etka tehnič kog mandata 01.12.2010. godine, pa do kraja mandatnog perioda 2014. godine u Vladi SBK bila su operativan ukupno njena tri saziva. Mandatni period započ ela je Vlada u tehnič kom mandatu, koja je u poč etku radila usporeno i uz pritisak da se donesu prije svega obavezni finansijski dokumenti, ali i druge mjere neophodne za funkcionisanje vlasti. U ovom periodu Vlada u tehnič kom mandatu (stara Vlada) održ ala je ukupno 14 sjednica (7 u prvih š est mjeseci, a isto toliko nakon š to je vrać ena), „opozvana“ Vlada (djelujuć i od 10.05. do 26.07.) održ ala je 6 sjednica, dok je nova aktuelna Vlada u posljednja dva mjeseca 2011. godine imala 10 sjednica, dakle sve zajedno 27 sjednica, š to ovu godinu č ini najmanje produktivnom. Nakon toga vlada je na godiš njem nivou imala u prosjeku oko 40 sjednica. SJEDNICE VLADE SBK/KSB U PERIODU 2010-2014 Aktauelna Vlada "Opozvana" Vlada 11 3 OD 01.12.2010 6 10 2011 42 2012 Vlada u tehničkom mandatu 46 2013 Grafikon 3 – Sjednice Vlade SBK/KSB 39 2014 Kao š to mož emo vidjeti u ovom mandatnom periodu svi operativni sazivi Vlade zajedno održ ali su 157 sjednice. Sjednice su uglavnom bili jednodnevne, samo je 6 sjednica Vlade u cijelom mandatnom periodu imalo nastavke, odnosno prekinuto pa nastavljeno drugog dana, š to znač i da je ukupan broj zasjedanja u ovom mandatnom periodu Vlade SBK/KSB bio 163. Karakter sjednica je s druge strane, neuobič ajen za slič ne institucije, od 157 sjednica Vlade preko 35% sjednica ima karakter vanrednih (55 vanredne sjednice). 157 sjednica u toku mandata od kojih su 102 bile redovne, govore da je Vlada ovog kantona imala u prosjeku 3 sjednice mjeseč no, (2 redovne i 1 vanrednu sjednicu u prosjeku tokom mjeseca). Sa dvije redovne i jednom vanrednom sjednicom na mjeseč nom nivou ne mož e se reć i da je ova institucija radila intenzitetom, koji je u skladu sa potrebama ovog kantona i njegovih građana. 9 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ 13 15 4 9 10 11 17 17 12 4 2007 16 23 27 Vanredne sjednice 23 33 Redovne sjednice 33 ODNOS REDOVNIH I VANREDNIH SJEDNICA VLADE SBK/KSB 2008 2009 SAZIV 2006-2010 2010 2011 2012 2013 SAZIV 2010-2014 2014 Grafikon 4 – Sjednice Vlade SBK/KSB odnos redovnih vanrednih i komparacija sa prethodnim mandatom 1. U odnosu na prethodni mandatni period broj sjednica Vlade SBK je porastao za preko 35% pri tome su obje kategorije znatno porasle. Prethodni saziv (2006-2010) je imao 113 sjednica ukupno od č ega je bilo 34 vanrednih i 79 redovnih. U periodu 2010-2014 redovne sjednice su porasle za 25% (sa 79 na 99) a vanredne za 59% (sa 34 na 54). VRIJEME PROVEDENO NA SJEDNICAMA I RAZMATRANE MJERE NA VLADI SBK/KSB 137:00 81:40 1010 1498 121:23 2010 2011 2012 2013 2014 99 59:15 1176 Razmatrane mjere 9:40 891 Trajanje (h) Grafikon 5 – Trajanje Sjednica Vlade SBK/KSB i broj razmatranih mjera Posmatrajuć i odnos utroš enog vremena i broja donesenih mjere posljednja najefikasnija je bila prva godina mandata kada se za jedan sat zasjedanja donosilo oko 15 mjera, ali je najproduktivnija bila 2013. godina u kojoj je doneš eno skoro 1,500 mjera, odnosno skoro 1/3 svih mjera u toku mandata. Sumarno gledano sva zasjedanja Vlade trajala su ukupno neš to oko 409 radnih sati, a tom prilikom razmatrano je ukupno 4.674 različ itih mjera 2. U prosjeku, Vlada je godiš nje zasjedala oko 102 sata i razmatrala 1.169 mjera, š to iznosi prosječ no oko 8 sati i 97 mjeseč no. Sjednice Vlade u prosjeku su trajale oko 2,5 sati. Ovaj prosjek je skoro identič an prosjeku koga je imala Vlada SBK/KSB u prethodnom mandatnom periodu (2006-2010). Podaci za 2006 i 2010 su isključ eni, radi nedostajuć ih podataka za 2006. godinu Podaci za posljednju sjednicu Vlade (86. redovnu) preuzeti sa zvanič ne web stranice, i obič no se u par mjera razlikuju od stvarnog broja mjera š to u ukupnom mandatnom periodu predstavlja zanemariv dio. 1 2 10 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ KOMPARACIJA SA PRETHODNIM MANDATOM VLADE SBK/KSB 409 Sati zasjedanja 113 157 282 Broj sjednica SAZIV 2006-2010 SAZIV 2010-2014 Grafikon 6 – Komparacija rada aktuelnog mandatnog perioda sa prethodnim. Sva 2 sata i 30 minuti u prosjeku po sjednici, odnosno 409 sati koliku su trajala sva zasjedanja aktuelne Vlade SBK/KSB, Premijer i ministri koji je č ine su tokom mandatnog perioda od 4 godine, na sjednicama proveli vremenski ekvivalent od 51 standardnog osmosatnog radnog dana. Za isti periodu njihovi prethodnici u ranijem mandatu su proveli na sjednicama vremenski ekvivalent od 35 standardnih osmosatnih radnih dana. U komparaciji sa prethodnim sazivom Vlade Srednjobosanskog kantona, da se zaključ iti, da je sa stanoviš ta obima posla aktuelni saziv, uprkos problemima sa uspostavljanjem vlasti radio viš e i postigao bolje rezultate. Da bi uporedili rad različ itih sastava Vlade (obzirom da ih je bilo tri) u toku mandatnog perioda 2010-2014, zbog različ itog trajanja njihovog djelovanja, aktivnosti su im svedene na mjeseč ne prosjeke i komparirane. MJESEČNI UČINCI SAZIVA VLADE U MANDATNOM PERIODU 2010-2014 Sati zasjednja Realizovani zakoni 114 Razmatrano mjera VLADA U TEHNIČKOM MANDATU "OPOZVANA" VLADA 1,2 10:20 4,1 2,8 5:04 2,4 0,6 4:40 1,8 61 89 Broj zasjedanja AKTAUELNA VLADA Grafikon 7 – Komparacija rada različitih saziva Vlade unutar mandatnog perioda 2010-2014. Vlada u tehnič kom mandatu je tokom ovog mandatnog perioda postigla najloš ije rezultate, „Opozvana“ Vlada je imala najodgovorniji pristup sistemskom uređenju pitanja iz kantonalne nadlež nosti, odnosno najveć i mjeseč ni nivo zakonodavnih aktivnosti, š to je pokazatelj elana i ž elje da se naprave neke 11 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ promjene. Aktuelni saziv imao je najveć i mjeseč ni prosjek, ostalih kategorija, š to mož e biti pokazatelj da je vođen sigurnoš ću š iroke parlamentarne podrš ke fokus aktivnosti imao na dnevno operativnim mjerama, zapostavljajuć i tako sistemsko uređivanje vlastitih nadlež nosti. Navedeni odnos snaž no podcrtava važ nost odgovornog i brzog pristupa uspostavljanju izvrš ne vlasti nakon izbora, jer u suprotnom se nepovratno gubi dragocjeno vrijeme i novac budž etskih korisnika. ISHOD MJERA NA SJEDNICAMA VLADE 3 % O mjerama koje je razmatrala vlada je uglavnom zauzimala pozitivan stav tako da je skoro zanemariv broj mjera koje nisu dobile podrš ku vlade. Procenat usvojenih mjera je bio oko 91% u mandatnom periodu 20102014. U kategoriji odbijenih mjera na Vladi Srednjobosanskog kantona dominantno mjesto zauzimali su amandmani zastupnika, a kao š to se da zaključ iti iz grafikona njih je u 2013. godini bilo najviš e, (skoro dvostruko viš e nego u nekoj dugoj godini mandata). 5 Realizovano 4 Odbijeno Odgođeno, vraćeno... 4 3 5 8 3 92 92 88 92 2011 2012 2013 2014 Grafikon 8 – Stepen usvajanja razmatranih mjera na sjednicama Vlade STRUKTRUA RAZMATRANIH MJERA NA VLADI SBK/KSB 2010 0 2011 12 2012 15 2013 21 2014 7 Zakon 200 400 1/43/39/3/4/0/9 453 578 427 Odluka 617 600 129 167 Saglasnost 83 800 73 64 77 114 28 62 1000 179 251 173 Program/Plan 55 46 56 118 1200 207 269 Izvještaj/Informacija 108 1400 1600 186 Amandman Ostalo Grafikon 9 – Struktura mjera koje su razmatrane na sjednicama Vlade tokom mandatnog perioda. 12 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Sa stanoviš ta strukture razmatranih mjera, odnosno vrste mjera koje su na Vladi razmatrane i realizovane tokom mandatnog perioda, kontinuirano su dominantni udio imale odluke, kojih je ukupno razmatrano 2.104, zatim saglasnosti kojih je bilo 697. Ove dvije kategorije su usko povezane jer se u najveć em dijelu odnose na zaključ ivanje ugovora i raspodjelu budž etskih sredstava i zajedno č ine 60% svih razmatranih mjera u mandatnom periodu. Njih slijede mjere izvješ tajno-informativnog karaktera koje zajedno č ine oko 15% svih razmatranih mjera. Nasuprot tome, u ovom periodu Vlada SBK razmatrala je izrazito malo zakona. Tako je u cijelom mandatu, razmatrano samo 56 puta neki zakonski, odnosno neš to iznad 1% ukupnog broja razmatranih mjera. STRUKTURA RAZMATRANIH MJERA U MANDATNOM PERIODU Amandman 6% Zakon 1% Ostalo 13% Odluka 45% Izvještaj/In formacija 15% Program/Pl an 5% Saglasnost 15% Grafikon 9 – Razmatrane mjere prema tipu Struktura mjera, jasno upuć uju na č injenicu da je rad Vlade tokom mandata mož e okarakterisati kao dnevno operativan, odnosno, uglavnom fokusiran na raspored budž etskih sredstava, koje se opet u najveć em broju sluč ajeva odnose na troš enje budž etskih sredstava, odabir ponuđač a ili nabavku opreme. Strateš ki pristup problemima je skoro potpuno izostao. Osim Strategija komunikacija u Kantonu Središ nja Bosna za razdoblje 2013/2018. godina, Strategija upravljanja ljudskim resursima, prihvać enog Prijedloga aktivnosti na izradi Strategije razvoja Srednjobosanskog kantona i informacija pripremljenih za tematske sjednice Skupš tine (o obrazovanju, privredi, poljoprivredi, vodoprivredi i š umarstvu na područ ju Srednjobosanskog kantona) skoro da nije uč injeno niš ta. OBRAĐIVAČI MJERA NA VLADI SBK OBRAĐIVAČ Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo financija Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo šumarstva, poljoprivrede i vodoprivrede Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo zdravstva i socijalne politike Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i sporta Ostali Ukupno UKUPNO % 92 382 8 63 358 OD 01.12.2010 2011 2012 2013 2014 17 52 110 61 70 39 15 123 7 42 14 0 3 1 66 68 30 101 141 105 151 72 55 25 139 118 99 891 1176 17 261 372 109 112 101 160 119 102 79 119 105 61 196 136 1498 1010 525 320 222 5 481 10 568 12 285 6 269 614 1495 4674 Tabela 2: Pregled razmatranih mjera na sjednicama Vlade prema obrađivačima u periodu 2010-2014 8 6 13 32 Najviš e materijala za sjednice Vlade, odnosno mjera o kojim se odluč ivalo na sjednicama, pripremilo je Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i sporta, na č elu sa Ministrom Jozom Jurinom (HDZ BiH) – 13 % od ukupno razmatranog na Vladi. Slijede Ministarstvo š umarstva, poljoprivrede i vodoprivrede, na č elu sa 13 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Ministrom Senadom Selimović em (SDP) 12%, zatim Ministarstvo finansija sa Ministrom Zdravkom Gavranović em (SDP) na č elu 10% udjela itd. Najmanje materijala za sjednice Vlade, tokom mandata, kada su ministarstva u pitanju, pripremilo je Ministarstvo pravosuđa i uprave, na č elu sa Ministrom Zoranom Luković em (HDZ BiH) – 220 mjera. 14 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Ključ ni dokumenti za stvaranje preduslova za efikasan rad PROGRAMIRANJE RADA Blagovremeno donijeti vlastiti Program rada bez krš enja odredbi vlastitog Poslovnika o radu 3, Vlada ovog kantona (kao i Skupš tina), nije uspjela uč initi kako u aktuelnom tako niti u prethodnom mandatu. Kaš njenja koja je u ovom postupku Vlada pravila toliko su indikativna da dovode do apsurda cjelokupan proces. PROGRAMI RADA VLADE SBK PROGRAM ZA GODINU DATUM USVAJANJA ZAKAŠNJENJE BROJ MJERA U PROGRAMU BROJ ZAKONA U PROGRAMU 2007. 22.11.2007 10 mjeseci i 22 dana 97 26 21.10.2009 9 mjeseci i 21 dana 86 26 30.11.2011 11 mjeseci 44 11 12.03.2013 2 mjeseca i 12 dana 91 34 2008. 2009. 2010. 2011. 2012. 2013. 2014. 31.03.2008 03.02.2010 29.02.2012 09.06.2014 3 mjeseca 108 1 mjesec 95 2 mjeseca 6 mjeseci i 9 dana 92 100 Tabela 3: Dinamika i obim usvajanja programa rada u Skupštini SBK/KSB 28 30 36 31 Iz nekog razloga, vlade u tehnič kom mandatu smatraju da su oslobođene poslovnič ke obaveze o donoš enju Programa rada. Logič an slijed bi, međutim, bio, da se slijedi praksa donoš enja budž eta, odnosno da vlada u tehnič kom mandatu donosi godiš nji program rada, po kome se onda ponaš a, odnosno na č ijem ispunjavanju radi, do izbora nove vlade, koja onda postojeć i program revidira, u skladu sa svojim prioritetima i ciljevima. CČ ime se izbjegava „tranzicijski vakum“ i stanje hibernacije, koje je u Srednjobosanskom kantonu trajalo skoro punih 6 mjeseci u toku 2011. godine. Sukladno tome, potpuno je ispravan bio postupak aktuelne Vlade koja je odmah nakon preuzimanja mandata až urirala Program rada Vlade za 2011. Godinu (15 dana nakon imenovanja, na sjednici održ anoj 18.11.2011. godine) i ponudila ga Skupš tini na usvajanje. Tako je Aktuelni saziv je na poč etku mandata program donio mjesec dana prije kraja godine na koju se odnosi, u vrijeme kada se već trebalo raditi na izvješ taju o radu za tu godinu. U posljednjoj godini mandata kasnio je viš e od pola godine. Poredeć i sa prethodnim sazivom zapaž a se da je i on pravio velike propuste. Najbolji rezultat u proteklih 8 godina bilo je donoš enje programa sa mjesec dana kaš njenja 2010. godine. Pukim zbrajanjem vremena vidi se da je aktuelni saziv zbog kaš njenja bez programa radio skoro 2 godine (skoro 22 mjeseca), dok je prethodni saziv skoro 25 mjeseci bio bez programa rada. Dakle iako su donijeli programe za svaku godinu svog mandata oba saziva su provela oko 2 godine bez usvojenog programa koji bi izvrš avali. Program rada Vlade je ključ ni dokument koji treba da odredi zadatke i smjernice u radu Vlade tokom određenog narednog perioda i koji daje (kroz periodič no prać enje stepena njegove realizacije) moguć nost instituciji da bude na vrijeme upozorena na zastoje i probleme u određenim segmentima i potrebu preduzimanja koraka u cilju njihovog prevazilaž enje. Njegovo nedonoš enje ili donoš enje tek forme radi, pokazuje nespremnost institucije da se na zaista ozbiljan i odgovoran nač in bavi pitanjima iz svoje nadlež nosti. 3 Poslovnik definišu obavezu da se Program rada za određenu godinu u pravilu donosi prije kraja prethodne 15 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Ono š to se dodatno mož e uoč iti kada se Programiranje rada Vlade Srednjobosanskog kantona upoređuje sa programima iz predhodnog perioda (nač inom na koji je to radio prethodni saziv), jeste č injenica da je primjetan metodološ ki napredak pri njegovoj izradi. Promjena se desila kod izrade Programa rada za 2012. godinu. Ministarstva i Vlada ulož ili su dodatne napore te objasnili razloge donoš enja svake mjere pojedinač no, nač in na koji svaka planirana mjera treba biti doneš ena, objasnili su postupak donoš enja, nastojali su da preciziraju rokove, itd. Proces donoš enja programa rada Vlade SBK/KSB, u praksi, započ inje razmatranjem i usvajanjem pojedinač nih programa rada ministarstava i kantonalnih uprava, koji, nakon usvajanja postaju sastavnim dijelom Programa rada Vlade. Međutim, ne postoje jasno definisane mjere koje bi odgovorne za ovaj posao prisilile da ga završ e u odgovarajuć em roku. Ako zanemarimo 2011. godinu, u kojoj Vlada po pitanju programiranja svoga rada biljež i katastrofalne rezultate, vidimo da su ostali programi rada prilič no ujednač eni. U oba mandatna razdoblja na godiš njem nivou je planirano oko 95 mjera u prosjeku. Sa ovim prosjekom Vlada Srednjobosanskog oba spada u kantonalne vlade koji imaju skroman obim planiranja. Izolujemo li samo zakone vidjeć emo da su oni, po obimu, neznatno iznad prosjeka drugih kantonalnih vlada, ali i da u kontinuitetu svaki vladin program sadrž avao znatan udio prenesenih zakona. Radi se u stvari o zakonima koji su uglavnom zbog zanemarivanja programskih obaveza, taktiziranja izvrš ne vlasti ili politič kih neslaganja prenoš eni iz jedne godine u naredni period, kao nerealizovani. Ovakva praksa je dovela do akumuliranja nerealizovanih zakona, a takvo odugovlač enje procesa je rezultiralo time da se oblast koju su neki zakoni trebali da reguliš u toliko promijenila da je prestala potreba za njihovim donoš enjem u onom obliku u kome su prvobitno predviđeni, odnosno u tako velikim vremenskim intervalima okolnosti su se toliko promijenila da se sigurno stvorila potreba za sasvim novim zakonskim rješ enjima. Neobič nost u odnosu na druge slič ne institucije, predstavlja i praksa po kojoj su zakoni usvojeni na Vladi prethodnoj godini u formi prijedloga i upuć eni Skupš tini na razmatranje uključ ivani u program, tako se desilo da se u Programu rada za 2014. godinu naš la č ak 4 zakona koja su bila u formi prijedloga već utvrđena u Vladi i koje je Skupš tina trebala razmatrati. Radi se o: Zakonu o š umama Srednjobosanskog kantona, Zakonu o održ avanju zajednič kih dijelova zgrada i upravljanju zgradama, Zakonu o izmjeni Zakona o zaš titi okoliš a i Zakonu o izmjenama i dopunama Zakona o plać ama i naknadama policijskih služ benika Srednjobosanskog kantona. Ista stvar se dogodila i sa Zakonom o plać ama i naknadama u organima vlasti u Srednjobosanskom kantonu u 2012. godini. Iako je preostalo izjaš njavanje Vlade o potencijalnim podnesenim amandmanima na prijedloge ovakvih zakona u parlamentu, smatramo da je nepotrebno na ovaj nač in vrš iti predimenzioniranje vlastitog programa rada. REALIZACIJA PROGRAMA RADA Realizaciji vlastitih programskih obaveza Vlada SBK/KSB pristupila je sa slič nim odnosom koji je imale prema postupku njegova donoš enja, nedovoljno odgovorno. U mandatnom periodu najbolji rezultat realizacije je postignut 2011. godine, kada ja Vlada donijela program u dvostruko manjem obimu, sa 11 mjeseci zakaš njenje, planirajuć i faktič ki tu godinu retroaktivno. U ostalim godinama procenat realizacije je bio ispod 50% 4. 4 U realizaciju programa rada za 2014. godinu uključena su 4 zakona koja su usvojena u prijedlogu tokom 2013. godine, i koja su u zakonodavnim aktivnostima brojena u toj godini, a u toku 2014. godine razmatrani su samo amandmani o njima. 16 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ REALIZACIJA PLANIRANIH GODIŠNJIH OBAVEZA VLADE SBK/KSB 28 44 100 42 91 Realizovano 29 92 34 Godišnji plan 2011. 2012. SAZIV 2010-2014 2013. 2014 (DO 05.09.) Grafikon 10 – Realizacija programa rada u Skupštini SBK/KSB u periodu 2010-2014 i 2006-2010. Zakonodavni dio programa rada je kao i ukupan njegov obim bio na ujednač enom nivou, zanemarimo li opet 2011. koja je ekstremna, vidjeć emo da je aktuelni saziv planirao u prosjeku oko 5 zakona viš e na godiš njem nivou. REALIZACIJA PLANIRANIH ZAKONA IZ PROGRAMA RADA VLADE SBK/KSB 2008. 9 31 14 34 11 11 10 9 30 3 26 28 3 26 2007. 36 Realizovano 15 Godišnji plan 2009. SAZIV 2006-2010 DO 31.08.2010 2011. 2012. 2013. SAZIV 2010-2014 2014 (DO 05.09.) Grafikon 11 – Realizacija zakona iz programa rada u Skupštini SBK/KSB u periodu 2010-2014 i 2006-2010. Zbog generalno niskog nivoa zakonodavnih aktivnosti godiš nje je realizovano vrlo malo zakona iz programa rada 5. Iz prethodne slike vidimo da je tek od 2009. godine Vlada podigla broj realizovanih programskih zakona iznad 10. Visok udio zakona u programu rada s jedne i neadekvatan odnos prema realizaciji vlastitih obaveze s druge strane, prouzrokovali su da je procenat realizacije zakonodavnog djela programa rada je manji nego procenat realizacije cjelokupnih programskih obaveza. Monitoring je pokazao da je Vlada SBK/KSB (uključ ujuć i oba saziva) veoma rijetko procenat realizacije planiranih zakona imala iznad 50%. Dogodilo se to 2009 i 2011. godine. Sumiramo li broj realizovanih programskih mjera dolazimo do informacije da je aktuelni saziv, za cjelokupan svoj mandat, realizovao oko 30% viš e mjera nego je bilo planirano u prosjeku na u toku jedne godine mandata. Dok je kod zakona situacija je još i gora. U cjelokupnom mandatu aktuelni saziv je realizovao 5 U realizaciju programa rada za 2014. godinu uključena su 4 zakona koja su usvojena u prijedlogu tokom 2013. godine, i koja su u zakonodavnim aktivnostima brojena u toj godini, a u toku 2014. godine razmatrani su samo amandmani o njima. 17 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ ukupno 40 „programskih“ zakona, a prosječ an godiš nji plan izuzmemo li 2011 godinu iznosio je oko 34 zakona. Prema tome, iako Vlada ovog kantona nije pokazala adekvatan odnos prema programiranju vlastitog rada, važ no je skrenuti paž nju i na č injenicu da je aktuelni saziv ovom pitanju pristupio za nijansu odgovornije od prethodnog saziva. U prosjeku manje se kasnilo sa usvajanjem, programi su bili za nijansu obimniji, unaprjeđena je metodologija planiranja, a stepen realizacije kako cjelokupnog programa, tako i zakona kao njegove najbitnije komponente u prosjeku je malo porastao. Kod realizacije programa rada svake vlade ključ no pitanje jeste kakav odnos ima svako ministarstvo koje č ini tu vladu prema vlastitom programima rada. Već je istaknuto da je program rada Vlade nastao kao produkt sublimacije pojedinač nih programa njenih ministarstava, te stoga obim planiranja i stepen realizacije vlastitog programa svakog od ministarstava u velikoj mjeri određuje i stopu realizacije programa rada Vlade. Ministarstva koja planiraju viš e imaju već i uticaj, dok ministarstva koja imaju niž i nivo planiranja imaju manji uticaj č ak i sa veš om stopom realizacije. Slika u daje prikaz kakav je odnos svako pojedino ministarstvo unutar Vlade SBK/KSB imalo prema vlastitom programu rada. REALIZACIJIA PROGRAMA PO MINISTARSTVIMA Ministarstvo prosvjete, znanosti... 2 100% Ministarstvo zdravstva i socijal.. 2 3 40% Ministarstvo prostornog uređenja... Ministarstvo šumarstva, poljoprivr.. 31 75% Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo unutrašnjih poslova Realizovano Nerealizovano 9 4 13 4 11 55% 2 9 10 100% 8 5 100% 4 100% 30% 4 6 40% 24% 3 6 33% 22% 5 6 5 Ministarstvo gospodarstva 21 67% Ministarstvo financija 2 7 3 7 30% 3 7 36% 18% 4 67% 1 4 20% 27% 2 4 33% 8 2 80% 8 5 5 7 13 25% 62% 42% 2 15 17% 5 6 10 1 9 4 5 1 7 3 5 25 45% 11 10% 7% 48% 44% 13% 38% Grafikon 12 – Realizacija programa rada po ministarstvima u periodu 2010-2014. Kao š to vidimo pojedina ministarstva kao š to su Ministarstvo unutraš njih poslova i Ministarstvo zdravstva i socijalne politike kontinuirano su imala nizak nivo planiranja uz to si imali i nisku stopu realizacije planiranih obaveza. Nasuprot njima Ministarstvo š umarstva, poljoprivrede i vodoprivrede, kao i Ministarstvo finansija imali su obimnije programe a stepenima njihove realizacije pokazale već u odgovornost prema njihovoj vlastitim obavezama, dajuć i tako i već i doprinos cjelokupnoj realizaciji programa rada Vlade. BUDŽETIRANJE Za razliku od Programa rada vlasti Srednjobosanskog kantona su Budž et za narednu godinu donosile uglavnom blagovremeno. Aktuelni saziv vlasti je samo u prvoj godini mandata (2011.) znač ajno kasnio sa donoš enjem ovog važ nog akta i finansijsku godinu započ eo sa Odlukom o privremenom finansiranju, dok je u ostalim godinama budž et donoš en na vrijeme. 18 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Pozitivno je to š to polako postaje praksa da se Budž et Srednjobosanskog kantona za narednu godinu donese prije isteka tekuć e godine, odnosno š to se izbjegavaju odluke o privremenom finansiranju. S druge strane, Budž et je akt koji se redovno donosi, č ija je procedura donoš enja propisana zakonom, od kojeg zavisi ogroman broj korisnika i upravo zbog toga on ne bi trebao biti donoš en napreč ac, niti po skrać enoj proceduri, bez javne rasprave i uč eš ća zainteresovanih građana i interesnih skupina u njegovom kreiranju, š to je raš irena praksa na ovim prostorima, pa i u ovom kantonu. BUDŽETI SBK GODINA 2007. 2008. 2009. 2010. 2011. 2012. 2013. 2014. USVOJEN IZNOS U KM I. REBALANS II. REBALANS 144.150.000 28.12.2006 132.530.500 143.200.000 22.12.2008 173.538.933 148.537.733 17.01.2008 30.12.2009 165.029.198 159.432.000 160.799.198 159.932.000 28.04.2011 172.810.000 155.917.800 27.12.2012 153.500.284 158.600.284 30.12.2011 30.12.2013 167.329.843 159.656.700 161.835.942 162.364.843 BR. UPOSLENIH KOJI PRIMAJU PLAĆE IZ BUDŽETA SBK 4.858 4.817 4.949 162.364.843 Tabela 4: Budžeti Srednjobosankog kantona, po godinama 5.043 5.128 5.095 5.093 Da uključ ivanje javnosti u proces izrade Budž eta nije u vrhu liste prioriteta vlastima SBK/KSB najbolje govori dinamika usvajanja budž eta. Tako je: • Budž et Srednjobosanskog kantona za 2011. godinu je započ eo proces kao nacrt 30.09.2010. ali je usvoje uz ogromno kaš njenje, politič ke opstrukcije i krš enje zakona, tek 28.04.2011. godine. • Budž et za 2013. godinu doneš en po skrać enom postupku, od prednacrta 28.10.2012 do usvajanja 27.12.2012. proš lo manje od dva mjeseca, dokument uopš te nije razmatran u nacrtu. • • Budž et SBK za 2012. godinu, pojavio se na Vladi kao nacrt 27.10.2011. godine ali je odgođena rasprava pa je usvojen u nacrtu tek 05.12.2011. godine. Procedura je tada toliko ubrzana da je za 25 dana završ en kompletan postupak. Usvojen je 30.12.2011. godine. Budž et za 2014. godinu, kao i njegovi prethodnici nije imao dugu proceduru donoš enja, sve je trajalo oko mjesec dana. Vlada je utvrdila nacrt 28.11.2013. a parlament usvojio prijedlog 30.12.2014. godine. Ono š to dodatno zabrinjava jesu kontinuirana upozorenja Ured za reviziju institucija u FBiH, koji iz godine u godinu ukazuje na zanemarivanje pa i krš enje Zakona o budž etima Federacije a tič u se propusta vezanih za realno i blagovremeno planiranje budž eta. Ova institucija već godinama upozorava i na nuž nu uspostavu efikasnog sistema internih kontrola donoš enjem i provođenjem propisanih akata u skladu sa Zakonom o budž etima u FBiH. Preporuč uje i izradu Smjernicama za uspostavu i jač anje internih kontrola kod budž etskih korisnika. Zbog nedostatka internih kontrola i nepoš tivanja Zakona o budž etima F BiH, vrlo č esto se deš ava da se rebalansom budž eta samo zakonski pokrivaju prekorač enja budž etskih stavki i/ili neodobrene preraspodjela unutar pojedinih budž etskih stavki, a na š ta su također upozoravali iz Ureda za reviziju institucija u FBiH. Ovo je svoju kulminaciju dož ivjelo kod budž eta za 2011. godinu kada je rebalans objavljen nakon izvješ taja o izvrš enju budž eta i tom prilikom je Ured za reviziju konstatovao slijedeć e: 19 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ „Budžet kantona za 2011. godinu u iznosu od 172.810.000 KM usvojen je 28.04.2011. godine, a rebalans istog Skupština je usvojila na sjednici održanoj 30.12.2011. godine, a Odlukom od 04.01.2012. godine, dakle nakon isteka finansijske godine i istim su prihodi i rashodi smanjeni na 155.917.800 KM. U Izvještaju o izvršenju Budžeta za određene budžetske korisnike objavljene su planske veličine u visini izvršenja, a ne u visini odobrenih sredstava od strane zakonodavnog tijela, kako bi se pokrila njihova prekoračenja stvorenih izdataka. Rebalans budžeta objavljen je 05.04.2012. godine, dakle nakon sačinjavanja finansijskih izvještaja. Navedeno je suprotno odredbama Zakona o budžetima u FBiH, kojima je propisana procedura usvajanja Izmjena i dopuna Budžeta.“ BUDŽETI SBK IZVRŠENJE ZA 2011. Iznos % Uč eš . IZVRŠENJE ZA 2012. Iznos % Uč eš . PRORAČUN ZA 2013. Iznos % Uč eš . PRORAČUN ZA 2014. Iznos % Uč eš . Bruto plać e 84.788.508 57,02 95.874.553 62,06 92.209.800 58,14 94.600.300 59,25 Kamate 125.866 0,08 77.059 0,05 85.000 0,05 150.000 0,09 Naknade zaposlenih Materijalni troš kovi Grantovi Kapitalni transferi Kapitalni izdaci Tekuć a zaliha Izvanbilanč na evidencija uvjetne obv. Ukupno 13.815.595 16.801.265 28.393.951 4.766.846 148.692.030 9,29 11,3 19,1 3,21 100 12.747.626 16.842.934 26.173.880 2.776.849 154.492.901 8,25 10,9 16,94 1,8 100 15.233.700 15.812.400 28.859.384 5.400.000 9,61 9,97 18,2 0 3,4 1.000.000 0,63 158.600.284 100 13.709.900 17.027.800 28.312.000 800.000 3.534.500 1.000.000 462.200 159.656.700 Tabela 5: Budžeti Srednjobosankog kantona, po strukturi rashoda Strukturalno gledano, tokom cijelog mandatnog perioda najveć i udio u budž etu imaju plate i naknade zaposlenih koje zauzimaju oko 70% ukupne planirane budž etske potroš nje i nominalno gledano porasle su za skoro 10 miliona KM u odnosu na budž et iz 2011. godine (sa poč etka mandata). Iznenadni skok u kategoriji plata i naknada, desio se na poč etku 2012. godine, nakon usvajanja Zakona o plać ama i naknadama u organima vlasti u Srednjobosanskom kantonu, koji je trebao da uvede red u dotadaš nji nač in obrač una plata i isplate naknada uposlenih u javnom sektoru. Donoš enjem ovog zakona pozicija bruto plata i naknada je u toku jedne godine sa oko 98,6 miliona KM poveć ana na oko 108,6 miliona KM, o ostala na tom nivou do kraja mandata. Također, u odnosu na budž et sa poč etka mandata, mada ne tako drastič no, poveć ani su i materijalni troš kovi. Ova planirana poveć anja č ine nevjerodostojnim proš le godine usvojene mjere š tednje, kao i usvojene mjere za zaustavljanje deficita u prorač unu Kantona. Prema korisnicima, struktura budž eta je, također, bila ujednač ena tokom cijelog mandatnog perioda. Najveć i korisnici su institucije obrazovanja. Integralno posmatrano, na obrazovanje se izdvajalo između 40 i 45 procenata cjelokupnih kantonalnih prihoda. Nakon obrazovanja slijede tijela uprave u koja ne ulaze zdravstvene institucije jer se finansiraju iz vlastitog vanbudž etskog fonda. Za tijela uprave se izdvajalo između 25 i 30 procenata budž eta, njih slijedi Ministarstvo unutraš njih poslova, odnosno policijske strukture, koje participiraju sa oko 20% itd. 20 8,59 10,67 17,73 0,5 2,25 0,63 0,29 100 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ BUDŽETI SBK IZVRŠENJE ZA 2011. Zakonodavna vlast Iznos 1.892.579 % Uč eš . 1,27 IZVRŠENJE ZA 2012. Iznos 2.111.885 % Uč eš . 1,37 PRORAČUN ZA 2013. Iznos 2.164.400 % Uč eš . 1,36 PRORAČUN ZA 2014. Iznos 2.254.400 MUP 29.825.608 20,06 32.179.673 20,83 30.509.000 19,24 31.774.800 Osnovno š kolstvo 44.238.520 29,75 46.205.595 29,91 43.418.400 27,38 42.538.735 Pravosuđe Tijela uprave Srednje š kolstvo Izvanbilanč na evidencija uvjetne obv. Ukupno 11.765.502 39.093.717 21.876.104 148.692.030 7,91 26,29 14,71 100 11.979.696 37.603.474 24.412.579 154.492.901 7,75 24,34 15,8 100 11.896.700 46.764.984 23.846.800 158.600.284 7,5 29,49 15,04 100 12.186.700 % Uč eš . 1,41 19,9 7,63 46.100.100 28,87 462.200,00 0,29 24.339.765 159.656.700 Tabela 6: Budžeti Srednjobosanskog kantona, po korisnicima Ono š to je karakteristič no za kraj mandata ovog saziva, odnosno za Budž eta za 2014. godinu jeste unaprijed planirano kreditno zaduž enje, u iznosu od 10.000.000 KM, kako bi se osigurala budž etska ravnotež a. Drugim riječ ima vlasti ovog kantona znaju da ć e im prihodi u 2014. godini biti nedostatni za planiranu potroš nju i odluč uju da građane ovog kantona, na kraju svog mandata, zaduž e kod komercijalnih banaka za 10 miliona KM, pri kamatnoj stopi do 4,95% na godiš njem nivo, sa rokom otplate preko 7 godina, grace-periodom preko 1 godina i to uz naknada za obradu zahtjeva do 0,75% jednokratno. SŠto znač i da ć e neka banka na ime obrade zahtjeva ovog kredita mož e odmah od Srednjobosanskog kantona odnosno od njegovih građana uzeti i do 75.000 KM. Pod ovim uslovima, već od slijedeć e godine, vlasti ovog kantona ć e trebati osigurati skoro 1,7 miliona KM (odnosno oko 1,2% budž etskih prihoda planiranih za 2014. godinu), na ime otplate kredita kojeg ć e potroš iti u ovoj godini. Ono š to zabrinjava jeste č injenica da Srednjobosanski kanton već drugi put u posljednjih 5 godina uzima kredit da bi sanirao „budž etske rupe“. Naime, 2009. godine kao potporu prorač unu od MMF (III Stand-b aranž man) vlasti SBK/KSB uzele su kredit od 6.000.000 KM koje slijedeć e 2015. godine dolazi na naplatu i trebać e osigurati 666.667 KM u 2015. godini, a ostatak od 5.333.333 KM u naredne dvije godine. Ako otplatu ovih obaveza i obaveza po kreditu koji se planira uzeti u toku tekuć e godine posmatramo zajedno onda dolazimo do podatka da ć e tokom 2015. godine vlasti morati osigurati oko 2,4 miliona KM (oko 1,6% budž etskih prihoda i primitaka planiranih za 2014. godinu), te da ć e 2016 i 2017. godine morati izdvojiti preko 4,3 miliona KM na ime otplate dugova (š to je skoro 3% budž etskih prihoda prema nekim ambiciozno planiranih za 2014. godinu). Obzirom da su ove godine izbori i da ć e u 2015. godinu uć i neka druga garnitura vlasti, jasno je da im se ne ostavlja zavidno stanje i da ć e oni na poč etku svog mandata odmah da se susretnu sa ogromnim, prije svih, finansijskim problemima. Istina, u Dokumentu okvirnog budž eta Srednjobosanskog kantona za razdoblje 2014 – 2016. godina, struč njaci predviđaju porast prihoda nekada tokom 2015 i 2016. godine ali pri tome jasno istič uć i rizike 6. 6 S obzirom na osnovne postavke projekcija neizravnih poreza i ukupne ekonomske uvjete u BiH i u svijetu ostvarenje projektirane razine prihoda od neizravnih poreza u razdoblju 2013-2016. je podložno sljedećim rizicima: - Projekcije prihoda od neizravnih poreza usko su vezane za projekcije makroekonomskih pokazatelja koje je izradila Direkcija za ekonomsko planiranje. Svako odstupanje ovih parametara od projektiranih vrijednosti predstavlja rizik za projekcije prihoda; - Usporavanje ekonomskog oporavka glavnih izvoznih partnera BiH (EU, zemlje CEFTA) povećava razinu rizika za ostvarenje makroekonomskih projekcija, a time i projekcija prihoda od neizravnih poreza u cjelini; 21 26,64 15,25 100 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Upravo ove procjene su posluž ile Vladi kao opravdanje za kreditno zaduž enje. Međutim, kako s jedne strane imamo procjenu porasta prihoda a sa druge strane sigurne anuitete, odnosno otplate kredita, vlasti ovog kantona moraju agresivnije pristupiti funkcionalnim reformama javnog sektora i nuž nim rezovima javne potroš nje. Dio tih mjera je ponuđen od Vlade i prihvać en na Skupš tini u martu 2014. godine, u Prijedlogu mjera za zaustavljanje deficita u prorač unu (Prilog broj 2), ali on treba biti daleko agresivniji i konkretniji. - Kontinuirano povećanje stope posebne trošarine na cigarete u cilju dostizanja minimalnih standarda EU postaje kontraproduktivno bez efikasnih političkih i operativnih mjera usmjerenih na zatvaranje jaza u poreznom opterećenju cigareta i rezanog duhana42 i suzbijanje porezne evazije, nelegalnog uvoza duhana i nelegalne proizvodnje cigareta. Slične distorzije prihoda i tržišta u narednim godinama može izazvati i najavljeno uvođenje diferencirane trošarine na pivo; - Eventualne izmjene politika u području neizravnih poreza, npr. u smislu diferenciranih stopa PDV-a, značajnog povećanja standardne stope, dodatnog diferenciranja kod trošarina na derivate nafte („plavi dizel" i si.), pored fiskalnih gubitaka i makroekonomskih implikacija, mogu destabilizirati postojeći sustav PDV-a i naplatu prihoda, umanjiti efikasnost rada UNO, opteretiti poslovne subjekte i značajno povećati rizik od prijevara. - Rast cijena nafte na svjetskom tržištu, budući da po automatizmu dovode do rasta cijena inputa, a time i prodajnih cijena većine dobara i usluga, u normalnim okolnostima doveo bi do rasta prihoda od poreza na potrošnju. Međutim, u vrijeme recesije kada raste nezaposlenost, a dohoci su ograničeni ili se smanjuju, rast cijena nafte može dodatno ugroziti poslovanje gospodarskih subjekata i standard građana, dajući poticaje za rast šverca, sive ekonomije i stvarajući prostor za poreznu evaziju i gubitak prihoda od neizravnih poreza. 22 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Zakonodavna aktivnost Vlade SBK Vidjeli smo ranije kako je udio UKUPNA ZAKONDAVNA AKTIVNOST zakona u ukupnim aktivnostima VLADE SBK Vlade permanentno bio na vrlo Utvrđeni prijedlozi Utvrđeni nacrti niskom nivou tokom cjelokupnog mandatnog perioda. Iznosio je oko 1% ukupnog broja razmatrani 2 mjera. U cjelokupnom mandatnom periodu 2010-2014, Vlada SBK je 4 1 utvrdila ukupno 56 zakonska akta 19 u nekom od oblika (prijedlogu ili 1 11 11 nacrtu). Međutim Vlada nije 6 konač na instanca na 1 zakonodavnom putu, to je OD 2011 2012 2013 2014 01.12.2010 Skupš tina. Kada Vlada, odnosno ministarstvo kreira zakon i uputi Grafikon 13 – Odnos utvrđenih prijedloga i nacrta zakona na Vladi ga u proceduru ogroman dio posla SBK/KSB je već završ en, preostaje samo još njegovo poliranje u skladu sa miš ljenjima Skupš tine i drugih interesnih grupa. To je zapravo i razlog zaš to se utvrđeni nacrti zakona na vladi na neki nač in mož e smatrati za nju i realizovan. Kada ć e neki zakon biti konač no usvojen i objavljen u služ benom listu dalje je stvar politič ke volje parlamentarnih snaga. Zakonodavni proces č esto se komplikuje i politizira, pa mož e trajati i po nekoliko godina, tako da vremenska projekcija realizovanih zakona ne znač i i stvarni broj zakona usvojenih u nekoj instituciji njenom mandatnom periodu. Tako je i kod Vlade SBK/KSB ona jeste sumirajuć i godiš nju dinamiku utvrdila 56 zakonska rješ enja, ali obzirom da su neka od njih bila po viš e puta razmatrana (nacrt, prijedlog,...) stvarni broj zakona na kojima je ova institucija radila u mandatu je neš to manji. Radi se o 50 različ itih zakona, od kojih je na kraju mandatnog perioda bilo 47 utvrđenih u prijedlogu a samo tri su na kraju mandata ostala utvrđena od strane Vlade u formi nacrta. Lista zakona koji su utvrđeni na Vladi data je u prilogu broj 1. STRUKTURA RAZMATRANIH ZAKONA Izmjene i dopune 44% Temeljni zakoni 56% Grafikon 14 – Odnos temeljnih zakona i izmjena i dopuna Osim za sam zakonodavni proces i količ inu posla koju je potrebno ulož iti u pripremu nekog zakonskog rješ enja veoma bitan segment je sadrž aj zakona odnosno njegova forma. Po količ ini ulož enog posla i ekspertize bitno se razlikuje izrada novog, cjelovitog zakonskog rješ enja tzv temeljnog zakona, od izrade zakona koji u stvari mijenja tek nekoliko riječ u u nekom postojeć em zakonu. U tom kontekstu sumarno gledano od 50 realizovanih zakona tokom mandatnog perioda, č ak 44% zakona predstavljaju izmjene i dopune nekog već postojeć eg zakonskog rješ enja (22 zakona), dok je 28 zakona bilo izrađeno u cijelosti. 23 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ ZAKONODAVNA AKTIVNOST PO OBRAĐIVAČIMA MINISTARSTVIMA Temeljni zakoni MINISTARSTVO UNUTRAŠNJIH POSLOVA Izmjene i dopune zakona 3 MINISTARSTVO PRAVOSUĐA I UPRAVE MINISTARSTVO FINANCIJA MINISTARSTVO GOSPODARSTVA 2 MINISTARSTVO ŠUMARSTVA, POLJOPRIVR... MINISTARSTVO PROSTORNOG UREĐENJA... MINISTARSTVO ZDRAVSTVA I SOCIJALNE... MINISTARSTVO PROSVJETE, ZNANOSTI... OSTALI 1 1 5 5 3 1 2 2 1 2 4 3 6 5 2 2 Grafikon 15 – Realizacija zakona u Skupštini SBK/KSB u mandatnom periodu 2010-2014. Pregled utvrđenih zakona po predlagač ima, odnosno obrađivač ima, pokazuje da je u kompletnom mandatnom periodu (2010-2014) Ministarstvo finansija na č elu sa ministrom Zdravkom Gavranović em (SDP) na vladu dostavilo najveć i broj zakona 10, njega slijede Ministarstvo pravosuđa i uprave na č elu sa Ministrom Zoranom Luković em (nestranač ki struč njak) koje je imalo također 9 predlož enih zakona. I Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka sa ministrom Nijazom Helezom (SDP) sa 8 zakona ali je ovo ministarstvo imalo najveć i broj temeljnih zakona (6). Ministarstvo zdravstva i socijalne politike na č elu sa Nikolom Grubeš ić em (HDZ BiH) i Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i š porta na č elu sa Ministrom Jozom Jurinom (HDZ BiH), zbog najmanjeg broja temeljnih zakona ostvarili su najslabije rezultate. Tako je u oblastima zdravstva i obrazovanja, tokom cijelog mandatnog perioda, kada je sistemski pristup nadlež nostima kantona u pitanju, urađeno po jedno cjelovito zakonsko rješ enje te su po dva zakona izmijenjena. U drugim oblastima nad kojima ova ministarstva imaju ingerencije (socijalna politika, kultura i sport) po pitanju zakona nije urađeno niš ta. U komparaciji sa prethodnim mandatom primjetno je kako je broj zakona koji je aktuelni saziv Vlade Srednjobosanskog kantona razmatrao neš to već i od prosječ nog godiš njeg broja utvrđenih zakona u periodu 2006-2010. godina. Porast ukupnog broja utvrđenih zakona na godiš njem nivou pratio je pad udjela vanprogramskih zakona. Drugim riječ ima, u prosjeku je udio utvrđenih zakona na sjednicama Vlade koji nisu bili obuhvać eni programom rada manji kod aktuelnog saziva nego kod prethodnog, š to je jedan od pokazatelja boljeg planiranja, odnosno planiranja koje se oslanja na preciznije evidencije nerealizovanih zakona i njihovo adekvatno uključ ivanje u programe rada za naredni period. 24 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ UKUPNA ZAKONDAVNA AKTIVNOST VLADE SBK Programski Vanprogramski 12 4 3 2007 3 3 2008 15 2009 SAZIV 2006-2010 3 9 DO 31.08.2010 2 10 2011 4 11 2012 7 14 2013 SAZIV 2010-2014 2 5 2014 (DO 12.09.) Grafikon 16 – Utvrđeni zakoni na Vladi SBK/KSB u mandatnom periodu 2010-2014 i komparacija sa prethodnim mandatnim periodom 7. 7 Podaci za 2006 i 2010 su isključ eni, radi nedostajuć ih podataka za 2006. godinu 25 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Koordinacija rada vlade i skupš tine Ranija deš avanja izvan kantona (promjena koalicionih partnera i politič ka previranja na viš im nivoima vlasti) odrazili su se na rad Vlade i Skupš tine i njihov međusobni odnos. Obje institucije imale su na poč etku mandata pad intenziteta rada, a pitanja od ž ivotne važ nosti za građane kantona su potisnuta u drugi plan. Nakon poč etnih problema oko formiranje vlasti, imenovanja pa razrješ enja privremene Vlade, formirana je š iroka parlamentarna već ina koje je imenovala vladu u kojoj su participirale skoro sve parlamentarne stranke. Novoformirana vlada na taj nač in imala je odlič ne predispozicije da napravi znač ajne pozitivne pomake u kantonu, jer praktič no nije imala smetnje i opstrukcije u parlamentu, kao neke druge institucije. Skupš tina je (kao i skupš tinska radna tijela), sve mjere koje su dostavljene iz Vlade, usvojila uz š iroku podrš ku. O tome dovoljno govori podatak da u cjelokupno mandatnom periodu samo jedan zakon dostavljeno od Vlade nije dobio podrš ku skupš tine radi se o Zakonu o novč anim poticajima u poljoprivredi na područ ju Srednjobosanskog kantona. Međutim, niskom dinamikom rada (rijetkim zasjedanjima) Skupš tina nepotrebno usporava zakonodavne i druge legislativne procese. S druge strane niskim nivoom zakonodavnih aktivnosti i dominantnim bavljenjem dnevnooperativnim poslovima Vlada je pruž ala alibi Skupš tini za skroman rad, ali istovremeno stvarala percepciju vlastite nemoć i i bezidejnosti kako da riješ i nagomilane probleme u kantonu. Nasuprot tome Vlada se dosta strož ije odnosila prema onome š to predstavlja najč iš ći rezultat zastupnič koga djelovanja, a to su amandmani na zakonska rješ enja. Skoro polovinu amandmana koji su dolazili od zastupnika su odbijeni od strane Vlade. Odgovori na zastupnič ka pitanja također su č esto zanemarivani od strane Vlade i institucija za koje je vlada nadlež na. Odnosom prema vlastitim programima rada (kaš njenje, niska stopa realizacije,...) obje institucije jasno stavljaju do znanja da nemaju potpuno jasnu viziju š ta treba da se uradi u ovom kantonu. CČ ekati program rada jedne institucije da bi se donio program rada druge predstavlja traž enje alibija za vlastiti nizak nivo aktivnosti. Isto tako je oč igledno da nije dalo ž eljene efekte fokusiranje vlasti samo na aktivnosti koje, zahvaljujuć i ranije donesenim propisima, svoj oslonac imaju na budž etu, bez poduzimanja konkretnijih i agresivnijih mjera kojima bi se javna potroš nja dovela u realne okvire, ali takve da zadovoljavaju i druge interese građana osim njihove potrebe da imaju vlast. Naime, akumulirani deficit na kraju 2011. godine, bio je preko 19 miliona KM, on se na kraju 2012. godine popeo na 33 miliona, procjenjuje se da ć e deficit u 2013 biti oko 10 miliona KM a u 2014. godinu se već unaprijed ulazi sa planiranim kreditom od 10 miliona KM. Prvo su tematske sjednice Skupš tine iz proš le godine a zatim građanski protesti sa poč etka ove godine, neoborivo dokazali da bi bolji međusobni odnosi Vlade i Skupš tine, prvenstveno oslobođeni uticaja partikularnih stranač kih interesa i temeljeni na uzajamnom povjerenju i uvaž avanju olakš ali prevazilaž enje teš ke finansijske, privredne i socijalne situacije u koju Srednjobosanski kanton ulazi i koja ć e, prema procjenama finansijskih institucija, kako vrijeme odmič e biti sve tež a. Obje institucije su o ovom mandatnom periodu razmatrale nedovoljno mjera koje sistemski utič u na kvalitetniji ž ivot građana, š to govori da je već ina važ nih, započ etih procesa privremeno usporena. Razoč aravajuć a je č injenica upravo to š to je ovaj saziv Vlade, imao kontinuitet od izbora i š iroku parlamentarnu podrš ku (preko 2/3), zbog č aga je imao sve preduslove da stvari u ovom kantonu pomjeri sa mrtve tač ke, ali se ipak reforme i nuž ni reformski procesi nisu desili. 26 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Transparentnost rada Vlade SBK/KSB Transparentnost rada Vlade SBK je tokom mandatnog perioda uglavnom bila na prihvatljivom nivou sa izraž enom potrebom dodatnog poboljš anja stanja u sferi informaciono-elektronskog komuniciranja sa javnoš ću. Ovdje prije svega mislimo na uspostavljanje funkcionalne web stranice koja bi trebala da omoguć i uvid u rad Vlade i materijale koji se na njenim sjednicama pojavljuju. ELEMENT TRANSPARENTNOSTI R. BR. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 PREDMET POSMATRANJA Sloboda prisustva sjednicama Skupš tine Prenos sjednica Postojanje web stranice Funkcionalnost web stranice Dostupnost materijala Brzina odgovaranja na zahtjeve za dostavljanjem materijala Sadrž ajnost zapisnika sa sjednica Skupš tine Dostupnost stenograma sa sjednica Skupš tine Dostupnost odgovora na poslanič ka pitanja Dostupnost podataka o prisustvu sjednicama I razlozima odsustva Dostupnost podataka o pojedinač nom glasanju poslanika Postojanje sistema elektronskog glasanja Postojanje zapisnika sa sjednica komisija Sadrž ajnost zapisnika sa sjednica komisija Dostupnost dokumenata u elektronskom obliku Profesionalnost I kooperativnost struč nih služ bi STANJE DA NE DA (Zastarjela) Loš a Ogranič ena – samo na zahtjev Dobra Tabela 7: Transparentnost rada Vlade SBK Dobra DA, na zahtjev NE Djelimič no DA DA, na zahtjev Dobra DA NE DA (Zastarjela) 27 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Aktivnosti č lanova Vlade PRISUSTVO SJEDNICAMA SKUPŠTINE U mandatnom periodu, održ ana su 157 zasjedanja Vlade SBK/KSB, od kojih je aktuelni saziv imao 143, Vlada u tehnič kom mandatu 14 i Opozvana Vlada 6 Tabla u nastavku daju detalje o prisustvu č lanova Vlade u svakom od navedenih saziva. PRISUSTVO ČLANOVA VLADE SBK SJEDNICAMA BROJ SJEDNICA ČLAN VLADE PRISUTAN ODSUTAN AKTUELNI SAZIV VLADE SBK/KSB Gavranović Zdravko Grubešić Nikola Helez Nijaz Jurina Jozo Lendo Tahir Lučić Jozo Luković Zoran Milanović Sedžad Selimović Senad Davidović Ivica Gavranović Zdravko Helez Nijaz Karatović Anto Lendo Tahir Lončar Željko Milanović Sedžad Selimović Senad Sikirić Slavko SDP HDZ BiH SDP HDZ BiH SDA HDZ 1990 Nrestarnački stručnjak SDA SDP HSP SDP SDP NSRB SDA NK SDA SDP SDP 143 143 143 143 143 143 143 143 143 138 140 135 5 3 8 135 143 141 136 126 122 8 0 2 7 17 21 6 4 5 6 0 2 1 0 4 4 14 0 OPOZVANA VLADA PERIOD OD 10.05.2011-05.07.2011. G 6 6 0 6 6 0 6 5 1 6 6 0 6 6 0 6 6 6 6 VLADA U TEHNIČKOM MANDATU PERIODI 01.12.2010-10.05.20111 I 15.07.2011-03.11.2011. G. Komšić Vlatka HDZ BiH Ždralović Semin SDA Kuna Greta Lozančić Anto Luković Zoran Makić Bajro Milanović Sedžad Selman Salko HDZ BiH HSS HDZ BiH SDA SDA SDA 8 14 8 14 14 14 8 14 Tabela 8: Prisustvo sjednicama Vlade SBK 14 4 13 14 14 8 0 4 1 0 0 0 Najviš e izostanaka sa sjednica napravili su Selimović Senad iz (SDP) – 21 izostanka i Milanović Sedž ad (SDA) 17 izostanka. 28 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ PRIPREMANJE MATERIJALA ZA SJEDNICE VLADE Od 4.655 različ itih mjera koje su se RAZMATRANE MJERE, PO PREDLAGAČIMA tokom mandatnog perioda naš le na dnevnom redu Vlade SBK/KSB, njih Pripremljene 3.162 je pripremljeno od strane od strane nekog od ministarstava. Ostalo su drugog predlagača mjere koje su pripremili drugi 32% predlagač i (kantonalne uprave, agencije, Skupš tina SBK/KSB,...). Najviš e materijala za sjednice Vlade, odnosno mjera o kojim se Pripremljene od strane odluč ivalo na sjednicama, nekog od pripremilo je Ministarstvo ministarstva 68% prosvjete, znanosti, kulture i š porta, na č elu sa Ministrom Jozom Grafikon 17 – Predlagači mjera za sjednice Vlade SBK/KSB Jurinom (HDZ BiH) – 13 % od ukupno razmatranog na Vladi. Slijede Ministarstvo š umarstva, poljoprivrede i vodoprivrede, na č elu sa Ministrom Senadom Selimović em (SDP) 12%, zatim zatim Ministarstvo finansija sa Ministrom Zdravkom Gavranović em (SDP) na č elu 10% udjela itd. OBRAĐIVAČI MJERA NA VLADI SBK OBRAĐIVAČ Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo financija Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo šumarstva, poljoprivrede i vodoprivrede Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo zdravstva i socijalne politike Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i sporta Ostali Ukupno OD 01.12.2010 2011 17 110 15 123 7 42 14 0 3 1 66 52 68 30 2012 101 61 141 105 151 72 55 25 139 118 99 891 1176 17 261 372 2013 109 70 UKUPNO % 92 382 8 63 358 2014 39 112 101 160 119 102 79 119 105 61 196 136 1498 1010 525 320 222 5 481 10 568 12 285 6 269 614 1495 4674 Tabela 9: Pregled razmatranih mjera na sjednicama Vlade prema obrađivačima u periodu 2010-2014 8 6 13 32 Najmanje materijala za sjednice Vlade, tokom mandatnog perioda pripremilo Ministarstvo pravosuđa i uprave, na č elu sa Ministrom Zoranom Luković em (HDZ BiH) - 5% udjela u razmatranim mjerama na sjednicama Vlade. 29 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ ZAKONODAVNA AKTIVNOST ČLANOVA VLADE Od 50 zakona utvrđenih na sjednicama Vlade SBK/KSB, tokom cjelokupnog mandata, 46 zakona je predlož eno od strane vladinih ministarstava. Iako su sva ministarstva imala realizovanih zakona tokom mandata, nisu sva dala isti doprinos zakonodavnim aktivnostima vlade. Tako su: • • • 3 ministra pripremili i na razmatranje proslijedili po 3 zakona. 1 ministar je pripremio i na razmatranje poslao 4 zakona 4 ministra su pripremili i na razmatranje proslijedili 5 i viš e zakona. KREIRANJE ZAKONA Dostavljena 3 zakona 37% Dostavljeno 5 i više zakona 50% Dostavljena 4 zakona 13% Grafikon 18 – Kreirani zakoni po ministarstvima Pregled utvrđenih zakona po predlagač ima, odnosno obrađivač ima, pokazuje da je u kompletnom mandatnom periodu (2010-2014) Ministarstvo finansija na č elu sa ministrom Zdravkom Gavranović em (SDP) na vladu dostavilo najveć i broj zakona 10, njega slijede Ministarstvo pravosuđa i uprave na č elu sa Ministrom Zoranom Luković em (nestranač ki struč njak) koje je imalo također 9 predlož enih zakona. I Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka sa ministrom Nijazom Helezom (SDP) sa 8 zakona ali je ovo ministarstvo imalo najveć i broj temeljnih zakona (6). Ministarstvo zdravstva i socijalne politike na č elu sa Nikolom Grubeš ić em (HDZ BiH) i Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i š porta na č elu sa Ministrom Jozom Jurinom (HDZ BiH), zbog najmanjeg broja temeljnih zakona ostvarili su najslabije rezultate. 30 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ ODGOVORI NA POSLANIČKA PITANJA I INICIJATIVE Na 46 sjednica (54 zasjedanja) Skupš tine SBK, u posmatranom periodu, od strane zastupnika je prema Vladi, ministarstvima i drgim subjektima upuć eno je i pokrenuto ukupno 3778 pitanja i inicijativa (277 poslanič ka pitanja i 100 poslanič kih inicijativa). Od 277 pitanja i, njih 225 je upuć eno prema Vladi i ministarstvima. OBRAĐIVAČI MJERA NA VLADI SBK Ministarstvo financija Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i športa Ministarstvo šumarstva, poljoprivrede i vodoprivrede Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministarstvo zdravstva i socijalne politike Premijer i Vlada Kantona Središnja Bosna Ostali UKUPN O INICIJATI VE ZAPRIMLJE NO PITANJA ODGOVORE NO U ROKU ODGOVORE NO POSLIJE ROKA NE ODGOVORE NO PITANJA 20 3 17 11 2 4 23 3 4 0 19 3 9 2 2 0 8 1 10 3 7 5 0 2 61 13 48 12 12 24 26 4 22 2 1 19 25 43 1 15 24 9 6 5 9 15 86 29 57 21 3 33 388 101 288 91 48 149 91 29 28 63 8 12 17 Tabela 10: Odgovori ministara na poslanička pitanja i inicijative u periodu 2010-2014 34 Ukoliko od 225 pitanja izuzmemo 5 (jer su postavljeni na posljednjoj sjednici Skupš tine i rok za odgovore nije istekao) dolazimo do inormacije da je Vlada trebala odgovoriti na 220 pitanja. Međutim, do kraja decembra je odgovoreno na njih 110 š to je 50%. 8 Neka pitanja su upuć ena na viš e adresa pa je stvarni broj pitanja i inicijativa 388. 31 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Primanja č lanova Vlade Vlada SBK/KSB ima 9 č lanova, koji imaju status zaposlenih u Vladi i primaju punu platu po ovom osnovu, pri tome č lanovi Vlade imaju pravo na isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata, š to se potpuno neracionalno odrazilo u vrijeme smjena i imenovanja vlasti sa poč etka ovog mandatnog perioda. Nepotrebnim smjena pojedini ministri su za 2,5 mjeseci rada stekli pravo na takozvani bijeli hljeb (primanja plate godinu dana nakon prestanaka mandata). Sumarno gledano na poč etku mandatnog perioda mjeseč na primanja č lanova vlade bilu su od 2.100 do 3.200 KM i tokom mandatnog perioda porasla su otprilike 100 KM godiš nje pa su na kraju mandata iznosila između 2.600 i 3.600 KM. Detalji sa primanjima č lanova Vlade, obrađeni u ranijim izvješ tajima o monitoringu dati su u prilogu broj 3. 32 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Neki aspekti kvaliteta ž ivota u SBK/KSB Jedna od osnovnih funkcija svake savremene vlasti jeste briga o egzistencijalnim pitanjima njenih građana. Stoga se i efekti rada vlasti, neke administrativne jedinice, najcjelovitije mogu sagledati u odnosu te vlasti prema kvalitetu ž ivota građana koji ž ive u toj administrativnoj jedinici. Kako je u naš em druš tvu nezaposlenost jedan od glavnih faktora koji svoj odraz imaju i na ostale probleme građana, jasno je da jedan od ključ nih ciljeva rada zakonodavne i izvrš ne vlasti treba biti obezbjeđivanje visokog stupnja zaposlenosti, odnosno suzbijanje pojave nezaposlenosti građana. Stopa nezaposlenosti u nekoj administrativnoj jedinici predstavlja, zapravo, jedan od najboljih pokazatelja efekata rada te vlasti. Usko vezano sa ovim pitanjem efekte rada vlasti mož emo mjeriti i odnosom prema najugrož enijim kategorijama stanovniš tva, strateš kim razvojem itd. KRETANJE ZAPOSLENOSTI I NEZAPOSLENOSTI U TOKU MJESECA Broj zaposlenih Ukupno na evidenciji Prijavljeni na evidenciju Brisani sa evidencije Zaposleni sa evidencije 2011 dec 38.847 39.030 822 553 289 2012 dec 38.218 40.356 904 699 431 2013 dec 39.230 41.711 743 481 322 2014 jan 38.928 41.976 986 721 393 feb 38.893 41.864 756 868 151 mar 40.283 41.432 696 1.128 680 Tabela 11: Zaposlenost i nezaposlenost u Srednjobosanskom kantonu. apr 41.746 40.919 618 1.131 781 maj jun 41.777 40.830 41.035 625 955 714 750 496 536 Posmatrajuć i broj zaposlenih u posljednjih nekoliko godina (prema zvanič nim statistič kim podacima 9) on je imao svoj maksimum tek poč etkom ove godine (2014.), kada se popeo na skoro 42.000 lica koja su u toku jednog mjeseca imala zaposlenje u SBK. Prvi put nakon decembra 2008. godine, broj zaposlenih je znač ajnije premaš io broj nezaposlenih, i kao takav zadrž ao se tokom aprila i juna. U isto vrijeme , broj nezaposlenih je od 2018. uz manja osciliranja u stalnom porastu i svoj maksimum dosegao je u januaru ove godine. Nakon toga je neznatno smanjen. ZAPOSLENOST I NEZAPOSLENOST U SBK 44.000 Zaposleni 42.000 Nezaposleni 40.000 36.000 34.000 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI 38.000 9Podaci preuzeti web portala. 2011 2012 2013 Grafikon 19 – Kreirani zakoni po ministarstvima 2014 iz zvaničnih biltena Federalnog zavoda za statistiku, Federalnog zavoda za zapošljavanje, te njihovih 33 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Kako se znatnim skokom zaposlenih nje desio isto tako znač ajan pad broja nezaposlenih i kako vlasti u ovom periodu nisu imale znač ajne investiciono-kapitalne projekte, niti su imale neke mjere koje bi bitnije uticale na privredna kretanja u kantonu ne mož e se tvrditi da se ovaj porast zaposlenosti desio zahvaljujuć i njihovim aktivnostima. Analizom podataka iz prethodnih godina (slike u nastavku) jasno je da su ovi trendovi zaposlenosti i nezaposlenosti viš e odraz periodič nih promjena, odnosno zapoš ljavanja osoba na sezonskim poslovima ili až uriranja spiskova. Tome svjedoč i kretanje investicija u Srednjobosanskom kantonu. Kao š to u slijedeć em pregledu mož emo vidjeti, u periodu od 2007 do 2012. godine, osim iz udruž enih sredstava, investicije po svim izvorima su u padu. Pad investicija posmatrano po izvorima nije bio istog intenziteta. Dok su investicije iz svih ostalih izvora koje su smanjenje, imale pad od maksimalno 50%, najdrastič niji pad imale su investicije iz budž etskih sredstava skoro 8 puta (Sa 5,4 miliona KM investicije iz budž etskih sredstava su pale na 763.000 KM). ISPLATE ZA INVESTICIJE PO OSNOVNIM IZVORIMA FINANSIRANJA U SREDNJOBOSANSKOM KANONU ( U 000 KM) UKUPNO IZ SOPSTVENIH SREDSTAVA IZ UDRUŽENIH SREDSTAVA ISKORIŠTENI FINANSIJSKI KREDITI FINANSIJSKI LIZING IZ SREDSTAVA FONDOVA I BUDŽETA IZ OSTALIH IZVORA 2007 242.786 125.423 6.353 56.686 29.705 5.447 19.172 2009 174.369 103.145 8.684 35.625 11.841 2.212 12.862 2008 2010 2011 2012 233.436 151.802 166.361 168.429 131.202 80.583 107.606 112.597 2.345 3.673 822 11.309 58.026 38.079 35.558 22.944 21.967 9.735 13.274 11.569 Tabela 12: Investicije u Srednjobosanskom kantonu po izvorima finansiranja 9.797 1.208 3.191 763 10.098 18.523 5.910 9.247 Negativni trendovi (porast broja nezaposlenih i pad zaposlenih) doveli su do toga da je na samom poč etku 2014. godine nepovoljna razlika između broja nezaposlenih lica i broja osoba koje imaju posao u ovom kantonu preš la 3000. Ovakvo stanje bi trebalo da otvori oč i odgovornim osobama u vlasti Srednjobosanskog kantona i podstakne ih da proaktivnije i odluč nije djeluju u pravcu koji bi za cilj imao borbu protiv nezaposlenosti, odnosno osiguranje ambijenta za otvaranje novih radnih mjesta. Kao š to je reč eno ovakva situacija traje od 2011. godine i upravo zbog toga je važ no da Vlada (kao i ostale institucije vlasti u kantonu) ovo pitanje tretira kao urgentan i ozbiljan problem, te nastavi i ubrza, još prije dvije godine započ ete aktivnosti, odnosno donoš enje mjera koje se mogu dovesti u vezu sa zapoš ljavanjem 10. Pozitivan pomak u ovom pravcu prepoznajemo u informacijama koje je Vlada pripremila za tematske sjednice Skupš tine i zaključ cima koje su po tim informacijama usvojene iz proš le godine (dati u prilogu 4), kao i mjerama za zaustavljanje deficita u budž etu kantona iz ove godine dati u prilogu broj 3. 10 Prijedlog aktivnosti na izradi Strategije razvoja Srednjobosanskog kantona, Odluke o izdvajanju sredstava za poticaje privredi, poljoprivredi te projekti koji za cilj imaju generalno promociju zapošljavanja i razvoja, Rješenje o imenovanju Povjerenstva za osnivanje Fonda za poticaje gospodarstvu, poljoprivredi i braniteljsko-invalidskoj skrbi itd 34 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ KRETANJE ZAPOSLENOSTI I NEZAPOSLENOSTI BROJ ZAPOSLENIH XII 2012 XII 2013 NETO PLAĆA U KM VI 2014 FEDERACIJA BiH 435.356 438.593 443.752 Tuzlanski kanton 81.095 82.619 81.182 Unsko - sanski kanton 31.238 Kanton Posavski Zeničko - dobojski kanton Bosansko - podrinjski kanton Srednjobosanski kanton Hercegovačko neretvanski Zapadno- hercegovački Kanton Sarajevo Kanton 10 5.555 67.294 6.158 38.218 46.221 16.261 125.856 9.460 31.792 5.639 68.747 6.412 39.230 47.216 16.214 123.497 9.227 32.335 5.647 69.514 6.436 40.937 48.475 16.445 125.284 9.497 BRUTO PLAĆA U KM XII VI XII 2012 2013 2014 XII 2012 XII 2013 I 2014 837 845 827 1.279 1.291 1.262 737 746 730 1.115 1.130 1.104 780 782 687 692 728 736 721 749 705 707 892 895 811 792 795 1.186 694 724 846 1.047 1.102 746 1.114 1.099 663 1.144 1.062 855 1.068 1.366 788 1.372 1.233 1.035 1.048 1.032 820 1.187 1.042 1.204 1.600 822 1.244 1.622 Tabela 13. Pokazatelji zaposlenosti, nezaposlenosti i prosječnih primanja u Federaciji BiH 1.285 1.210 1.050 1.095 1.138 996 1.308 1.196 1.595 1.248 U odnosu na druge administrativne jedinica skoro cijeli mandatni period prosječ na plata u Srednjobosanskom kantonu je bila među najniž im u Federaciji, tač nije bila je najniž a ili predzadnja, kada je tu nepopularnu poziciju povremeno preuzimao Posavski kanton. Trenutno je prosječ na plać a u Federaciji najniž a u Srednjobosanskom kantonu. ZAPOSLENI U SBK/KSB ZAPOSLENOST UKUPNO Poljoprivreda, š umarstvo i ribolov Vađenje ruda i kamena Prerađivač ka industrija Proizvodnja i snabdijevanje/opskrba električ nom energijom, plinom/ gasom, parom i klimatizacija Snabdijevanje/Opskrba vodom; uklanjanje otpadnih voda, upravljanje otpadom te djelatnosti sanacije okoliš a Građevinarstvo Trgovina na veliko i na malo; popravak motornih vozila i motocikala Prijevoz i skladiš tenje Djelatnosti pruž anja smješ taja te pripreme i usluž ivanja hrane (hotelijerstvo i ugostiteljstvo) Informacije i komunikacije Finansijske djelatnosti i djelatnosti osiguranja Poslovanje nekretninama PROSJECNA NETO PLACĆ A Prosjek 2012 Prosjek 2013 2014 januar Prosjek 2012 Prosjek 2013 2014 januar 996 929 927 854 952 1.063 38.719 1.239 38.975 1.283 38.928 1.303 708 732 766 784 10.110 10.023 706 1.559 1.565 1.637 604 600 621 638 660 600 8.102 489 486 500 685 1.338 1.421 1.300 1.197 1.260 1.246 8.038 1.596 458 325 43 8.317 1.733 437 314 41 1.899 462 697 414 484 712 10.284 683 484 698 500 436 466 669 406 678 431 420 1.266 1.368 1.503 44 504 483 473 305 1.040 1.041 1.048 35 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Struč ne,nauč ne i tehnič ke djelatnosti Administrativne i pomoć ne usluž ne djelatnosti Javna uprava i odbrana; obavezno socijalno osiguranje Obrazovanje Djelatnosti zdravstvene socijalna zaš tite Umjetnost, zabava i rekreacija Ostale usluž ne djelatnosti Neraspoređeno 380 404 428 2.946 2.931 2.928 2.916 2.940 2.913 128 3.723 442 317 1.068 176 3.773 482 335 804 694 617 627 1.072 1.092 939 977 191 1.147 1.145 3.839 795 763 624 341 768 Tabela 14. Struktura zaposlenih u SBK i primanja u kantonu 1.064 936 400 918 740 384 905 390 896 - 915 - - Struktura uposlenih pokazuje da broj uposlenih u javnom sektoru (uprava, obrazovanje i zdravstvo) predstavlja jednu č etvrtinu svih uposlenih u kantonu, a ako njima dodamo uposlene u javnim preduzeć ima dolazimo do podatka da su preko 30% svih uposlenih u SBK korisnici javnih sredstava, odnosno uposleni u institucijama drž ave i javnim preduzeć ima. Pri tome su njihova prosječ na primanja (plać e) daleko iznad prosjeka u kantonu. Istovremeno socijalna slika u kantonu je iz godine u godinu sve loš ija, sve je viš e osoba koje su u stanju socijalne pomoć i. SOCIJALNA SKRB U SBK/KSB korisnici subvencioniranja troškova korisnici bez dovoljno prihoda za izdržavanje ostale socijalno-zaštitne potrebe (teške stambene prilike, pogođeni nesrećama,…) 2011 2012 2013 11.612 21.457 22.319 176 7.276 Tabela 15. Struktura zaposlenih u SBK i primanja u kantonu 326 13.088 326 14.500 Umjesto da ovi pokazatelji budu alarm za hitno i ozbiljnije bavljenje ovim problemom i dalje se vlasti usporeno bave izradom strateš kih i sistemskih rješ enja ovog problema. Tako ovaj kanton još uvjek nema Strategije privrednog razvoja, Strategije zapoš ljavanja, Strategije razvoja poljoprivrede... To su dokumenti koji bi trebali da pokaž u spremnost institucija vlasti da se sistemski bori sa problemom nezaposlenosti i predstavljaju polaznu tač ku u dugom nizu neophodnih mjera i aktivnosti koje bi dovele do smanjenja nezaposlenosti. Svako odugovlač enje na ovom polju samo pokazuje nemoć i bezidejnost vlasti kako da riješ e krucijalne probleme građana Srednjobosanskog kantona. Pokazatelj tromosti vlasti ovog kantona i jedan od prioritetnih pravaca u kojim bi njeni napori trebali ić i jeste otklanjanje propusta na koje je ukazao Ured za reviziju institucija u F BiH, odnosno revizija budž eta SBK. Neki od tih propusta ponavljaju se iz godine u godinu i prosto je neprihvatljivo da niko ne odgovara za njih. Otklanjanje nedefiniranih procedura, bahatog i neodgovornog troš enja javnih sredstava, zloupotrebe javnih nabavki i ostalog na š to ukazuje Revizija treba biti prvi korak u unaprjeđenju vlastitog rada, a pogotovo zbog č injenice š to ć e unaprjeđenja u ovom segmentu osigurati bar dio sredstava potrebnih za druge namjene i reforme. 36 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Zaključ ci i preporuke POSTIZBORNI PROBLEMI SA KONSTITUISANJEM VLASTI U SBK, UKAZALI SU NA OVISNOST O ODLUKAMA STRANAČKIH CENTRALA I NESPOSOBNOST LOKALNIH POLITIČARA DA SAMI RJEŠAVAJU KONFLIKTNE SITUACIJE. Formiranju vlasti nakon izbora, parlamentarne stranke trebaju pristupiti krajnje odgovorno i sa već im stepenom politič ke samostalnosti i međustranač kog uvaž avanja, tolerancije i politič ke kulture. Politič ke dogovore pož eljno je završ iti prije preuzimanja mandata od strane poslanika, a konstituirajuć a sjednica treba da ima karakter sjednice u kontinuitetu, kako bi se sve strukture zakonodavne i izvrš ne vlasti formirale prije poč etka naredne godine. I kako bi umjesto sama sobom, vlast š to prije poč ela da se bavi rješ avanjm problema građana. VLADA SBK, GENERALNO JE IMALA ISPODPROSJEČAN NIVO AKTIVNOSTI I OSTVARILA SKROMNE REZULTATE, PRI TOME SVOJIM LOŠIM REZULTATIMA VLADA DIREKTNO UTIČE I NA LOŠE REZULTATE SKUPŠTINE Sumarno gledano svi sazivi Vlade u aktuelnom mandatnom periodu imali su za nijansu bolje rezultate od Vlade u prethodnom mandatu, međutim nivo njihovih aktivnosti još nije na potrebnom nivou. Vlada ovog kantona treba č eš će zasjedati, a broj mjera pogotovo zakona treba znač ajno podić i. Odgovornijim i efikasnijim pristupom potrebno je osigurati materijale za redovan i produktivniji rad Skupš tine. Posebnu paž nju vlasti treba da posvete sistemskom uređivanju pitanja iz vlastite nadlež nosti, odnosno zakonima. IZOSTAO JE STRATEŠKI PRISTUP RJEŠAVANJU NAJOZBILJNIH PROBLEMA S KOJIM SE SUOČAVAJU GRAĐANI OVOG KANTONA. Vlasti ovog kantona moraju hitno pristupiti izradi neophodnih strateš kih dokumenta. Srednjobosanskom kantonu hitno je potrebna Strategija zapoš ljavanja, Strategija razvoja i Strategiju razvoja poljoprivrede, ali i drugi važ ni strateš ko dokumenti iz oblasti obrazovanja, zdravstva, socijalne politike, borbe protiv korupcije itd. VLADA SBK/KSB, KAO I SKUPŠTINA, KONTINUIRANO KASNI SA DONOŠENJEM GODIŠNJIH PROGRAMA RADA, KRŠEĆI DOKUMENTE KOJI REGULIŠU NJENE OBAVEZE, I PRITOM IMA VRLO NISKU REALIZACIJU IONAKO SKROMNOG PLANA Neophodno je da Vlada, kao i Skupš tina, u potpunosti promjene odnos prema programiranju rada. Programi rada se trebaju donijeti prije isteka godine za narednu. Potrebno je razviti sistem prać enja realizacije programa, i definisati mehanizme za prevazilaž enje problema, poveć anje stepena realizacije. U tom pravcu potrebno je izmjeniti i poslovnike o radu, i drugu potrebnu legislativu, te uz preciziranje rokova, predvidjeti i nač ine utvrđivanja i pokretanja odgovornosti za propuste u realizovanju planiranih obaveza. ZA RAZLIKU OD PROGRAMA RADA, BUDŽETIRANJE JE BILO UGLAVNOM BLAGOVREMENO, ALI BEZ UČEŠĆA JAVNOSTI I SA UPITNIM NAČINOM NJEGOVA IZVRŠAVANJA. U procesu donoš enja budž eta nuž no je dosljedno se pridrž avati odredbi Zakona o budž etima Federacije BiH. Budž et mora proć i javnu raspravu, tokom koje ć e interesnim grupama, sindikatima, nvo, građanima uopš te, biti omoguć en uticaj na njegov konač ni sadrž aj. A pored toga vlast hitno treba implementirati i 37 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ preporuke ureda za reviziju budž eta, pogotovo u dijelu uspostavljanja internih kontrola u troš enju javnog novca. JAVNA POTROŠNJA I DALJE RASTE, BEZ OBZIRA NA OBEĆANJA O ŠTEDNJI U cilju rastereć enja budž eta nuž no je pristupiti sveobuhvatnoj reformi javnog sektora. TRANSPARENTNOST RADA VLADE JE NA PRIHVATLJIVOM NIVOU, ALI SU NUŽNA DALJNJA POBOLJŠANJA Izraž ena je potreba dodatnog poboljš anja stanja u sferi informaciono-elektronskog komuniciranja sa javnoš ću. REZULTATI RADA VLASTI BEZ BITNOG UTICAJA NA POVEĆANJE KVALITETA ŽIVOTA GRAĐANA. Urgentno treba pristupiti rješ avanju pitanja koja tretiraju privredni rast, zaposlenost, smanjenje nezaposlenosti, socijalnu politiku, zdravstvo, obrazovanje itd, a mjerama iz ove oblasti treba osigurati visok prioritet i adekvatnu budž etsku podrš ku. 38 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Prilog 1 – Realizovani zakoni naVladi SBK tokom mandatanog perioda (2010-2014) ZAKONI UTVRĐENI U PRIJEDLOGU I NACRTU TOKOM MANDATNOG PERIODA RBR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ZAKON Zakon o izvršavanju Budžeta SBK za 2011. godinu Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o izvršenju budžeta SBK za 2010. Zakon o državnoj službi Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o šumama Zakon o osnivanju fonda za zaštitu okoliša Zakon o sprječavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama Zakon o dopuni i izmjenama Zakona o porezu na promet nekretnina Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o kantonalnim administrativnim pristojbama Zakon o komunalnim pristojbama Zakon o plaćama i naknadama u organima vlasti u Srednjobosanskom kantonu Zakon o plaćama policijskih službenika Srednjobosanskog kantona Zakon o izvršavanju Budžeta Srednjobosanskog kantona za 2012. godinu Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o mjerodavnosti kantonalnih tijela SBK u oblasti zaštite i spašavanja ljudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesreća Zakon o komunalnim djelatnostima Zakon o zakupu/najmu stana Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o rudarstvu Zakon o o organizaciji i djelokrugu kantonalnih ministarstava i drugih tijela kantonalne uprave Kantona Središnja Bosna Zakon o prestanku važenja Zakona o nadziđivanju zgrada, izgradnji potkrovih stanova i dogradnji stanova Zakon o izmjenama Zakona o zdravstvenom osiguranju (2012) Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o Agenciji za privatizaciju Zakon o održavanju zajedničkih dijelova zgrada i upravljanju zgradama Zakon o izmjenama Zakona o zdravstvenom osiguranju (2010) – (Realizovano 2012 - nije bio još na Skupštini) Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o srednjem školstvu Zakon o državnoj službi Srednjobosanskog kantona (2012) PREDLAGAČ Ministarstvo financija Ministarstvo financija Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo šumarstva, poljoprivrede i vodoprivrede Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministarstvo financija Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo financija Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministarstvo financija kantonalna uprava za civilnu zastitu Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo zdravstva i socijalne politike Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo zdravstva i socijalne politike Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i športa Ministarstvo pravosuđa i uprave 39 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ 25 27 Zakon o zaštiti od požara Zakon o izmjeni i dopunama Zakona o izvršenju Budžeta Srednjobosanskog kantona za 2012. godinu Zakon o izvršenju Budžeta SBK za 2013. godinu 29 Zakon o koncesijama (izmjene i dopune) 26 28 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 Zakon o visokom obrazovanju Zakon o šumama Srednjobosanskog kantona Zakon o javno-privatnom partnerstvu Srednjobosanskog kantona Zakon o novčanim poticajima u poljoprivredi na području Srednjobosanskog kantona - Skupština ga odbacila Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o službenim novinama Kantona Središnja Bosna Zakon o cestovnom prijevozu na području SBK Zakon o ugostiteljskim djelatnostima SBK - usvojen u nacrtu Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o komunalnim taksama Zakon o izmjenama Zakona o pravima izabranih dužnosnika, nositelja izvršnih dužnosti i savjetnika u institucijama vlasti u Kantona Središnja Bosna Zakon o izmjeni Zakona o zaštiti okoliša Zakon o zdravstvenoj ispravnosti i zdravstvenom nadzoru živežnih namirnica i predmeta opće upotrebe Zakon o izvršavanju Budžeta Srednjobosanskog kantona za 2014. godinu Zakon o nabavljanju, držanju i nošenju oružja i municije Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o plaćama i naknadama u organima vlasti Srednjobosanskog kantona Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o izvršenju Budžeta Srednjobosanskog kantona za 2013. godinu Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o plaćama i naknadama policijskih službenika Srednjobosanskog kantona Zakon o upotrebi znakovnog jezika u Srednjobosanskom kantonu - usvojen u nacrtu Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o osnovnom školstvu Zakon o prostornom uređenju Kantona Središnja Bosna Zakon o građenju Zakon o izmjeni Zakona o dopunskim pravima branitelja Zakon o označavanju i evidenciji naseljenih mjesta, ulica i trgova i kućnih brojeva - usvojen u nacrtu Vlada Kantona Središnja Bosna Ministarstvo financija Ministarstvo financija Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i športa Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo šumarstva, poljoprivrede i vodoprivrede Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo šumarstva, poljoprivrede i vodoprivrede Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo financija Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo zdravstva i socijalne politike Ministarstvo financija Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo financija Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministarstvo pravosuđa i uprave Ministarstvo prosvjete, znanosti, kulture i športa Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka Kantonalna uprava za pitanja branitelja i invalida Kantonalna uprava za geodetske i imovinsko pravne poslove 40 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Prilog 2 – Mjere za zaustavljanje deficita u budž etu kantona Na nastavku 33. Redovne sjednice Skupš tina je razmatrala i usvojila i Prijedlog mjera za zaustavljanje deficita u prorač unu kantona. Mjere su date u nastavku CILJ 1 - POVEĆANJE PRIHODA Mjera 1 – Kreditno zaduženje Aktivnost Očekivani rezultat aktivnosti Donoš enje odluke o kreditnom zaduž enju Kantona. Smanjen deficit Kantona Institucija (nositelj aktivnosti) Vlada-Sabor Kantona Rok do 1.3.2014. Razdoblje implementacije 2014 Mjera 2 - Poboljšati poresku politiku Aktivnost Očekivani rezultat aktivnosti Zauzeti aktivniju ulogu u izmjeni Zakona o raspodjeli prihoda sa jedinstvenog rač una u Federaciji Bosne i Hercegovine Poveć ano uč eš će KSB u raspodjeli prihoda od neizravnih poreza Hitno usvojiti zakone prosljeđene u saborsku proceduru Sagledati i izvrš iti izmjene i dopune svih propisa koji reguliraju poresku politiku, u cilju vrš enja kompletnog nadzora nad ubiranjem prihoda u Kantonu. Uraditi jedinstven pregled svih koncesijskih ugovora zaključ enih u Kantonu, i stupanj realizacije istih u posljednje tri godine. Hitno rješ avanje pitanja kontrole i prać enja uplata naknada za koncesije, poduzimanje mjera za prinudnu naplatu dospjelih a neizmirenih potraž ivanja po ovom osnovu (ponovno upuć ivanje Doneseni zakoni U š to krać em roku donijeti Zakon o š umama Kantona Središ nja Bosna U š to krać em roku donijeti Zakon o lovstvu Kantona Središ nja Bosna. Poveć ana naplata prihoda Poveć ana naplata prihoda Kvalitetan nadzor i naplata prihoda u Kantonu Bolji uvid u stanje koncesijskih naknada Poveć ana naplata koncesijskih naknada Institucija (nositelj aktivnosti) Vlada u suradnji sa viš im razinama vlasti Vlada-Sabor Kantona Vlada-Sabor Kantona Sabor Kantona Sva ministarstva u okviru svoje nadlež nosti Ministarstvo privrede i Ministarstvo poljop. Ministarstvo gospodarstva i Rok Razdoblje implementacije do 30.6.2014. 2014.-2017. do 30.6.2014. trajno do 1.3.2014. do 31.3.2014. do 30.6.2014. do 31.3.2014. do 31.3.2014. trajno trajno trajno trajno trajno 41 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ opomena pred tuž bu, odnosno aktiviranje mjenica ili drugih sredstava za plać anje koncesijskih naknada). Hitno izvrš enje geodetskih premjera, odnosno geodetskih snimaka kamenoloma radi snimanja i utvrđivanja stvarnih eksploatiranih količ ina mineralnih sirovina po ugovorima. Sudjelovanje Vlade odnosno njenih predstavnika u steč ajnim postupcima u svrhu naplate svojih potraž ivanja Naplata sredstava od SŠumskog gospodarskog druš tva po osnovu nakanda za opć ekorisne funkcije š uma za 2012. i 2013. godinu Preporuka kantonalnom poreznom uredu za pojač ani angaž man u naplati naknada za opć ekorisne funkcije š uma Bolji uvid u stanje eksploatacije mineralnih sirovina Naplata potraž ivanja Naplata potraž ivanja Naplata potraž ivanja Ministarstvo poljoprivrede, Ministarstvo gospodarstva Ministarstvo gospodarstva i Ministarstvo poljop. Ministarstvo poljoprivrede, š umarstva i v. Ministarstvo poljoprivrede, š umarstva i v. do 31.3.2014. 2014. do 30.6.2014. trajno do 1.3.2014. trajno do 1.3.2014. trajno Rok Razdoblje implementacije Mjera 3 Poboljšati inspekcijski nadzor Aktivnost Očekivani rezultat aktivnosti Institucija (nositelj aktivnosti) Jač ati kapacitete inspekcije u cilju bolje naplate prihoda (fiskalizacije, izdavanja rač una, itd.), a posebice u oblasti doprinosa i kontrole poslodavaca u oblasti rada i upoš ljavanja. Efikasnija naplata poreza i doprinosa Ministarstvo privrede i Ministarstvo poljop. Očekivani rezultat aktivnosti Institucija (nositelj aktivnosti) Rok Razdoblje implementacije PoVeć an kvalitet i broj projekata na područ ju Kantona Vlada Kantona do 1.5.2014. 2014.-2017. Vlada Kantona do 1.4.2014. 2014. -2017. trajno Mjera 4 Povećati sredstva donacija i vlastitih prihoda Aktivnost Uspostaviti koordinaciju svih ravnatelja ustanova i agencija, zavoda i direktora druš tava č iji je osnivač Kanton, u cilju koordiniranog rada na zajednič kim projektima od interesa za Kanton. Uspostaviti koordinaciju pomoć nika i tajnika ministarstava u cilju angaž mana na realizaciji projekata, koji se financiraju sa viš ih razina vlasti, iz donacija i iz sredstava pretpirstupnih fondova EU. Poveć anje donacija i sredstava iz EU fondova 42 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Sva ministarstva, uprave i niž e potroš ač ke jedinice trebaju pripremiti plan vlastitih prihoda i donacija . Bolji uvid i efikasnije prikupljanje vlastitih prihoda i donacija Svi prorač unski korisnici do 15.3.2014. 2014.-2017. CILJ 2 SMANJENJE RASHODA Mjera 1 Izvršiti reorganizaciju u organima Kantona Aktivnost Očekivani rezultat aktivnosti Osnivanja Ureda za javne nabavke. Efikasno provođenje javnih nabavki Razrješ enje svih postojeć ih povjerenstava za javne nabave. Izrada planova javnih nabavki za 2014. godinu svih prorač unskih korisnika. Formiranje Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Smanjiti broj javnih ustanova (š kola) koje su izgubile status Ustrojavanje odjeljenja u obrazovanju po pedagoš kim standardima rok 1.7.2014. godine. Preispitati opravdanost postojanja pojedinih š kola sa malim brojem uč enika, kao i moguć nost smanjenja broja odjela u zavisnosti od broja uč enika. Preispitati organizaciju svih organa uprave Izvrš iti racionalizaciju i reorganizaciju u Ministarstvu unutarnjih poslova Zaustaviti svako novo upoš ljavanje i ugovore o djelu, iznimno odlukom Vlade mož e se odobriti novo upoš ljavanje ili ugovor o djelu. ZŽ urno donijeti rješ enja o umirovljenu za sve koji su stekli uvjete. Racionalno planiranje nabavki Koordiniraniji i efikasniji rad inspekcija Smanjenje izdvajanja u š kolstvu Smanjenje izdvajanja u š kolstvu Smanjenje izdvajanja u š kolstvu Reorganizacija i smanjenje troš kova uprave Smanjenje izdvajanja u MUP-u Zaustavljenje dodatnog izdvajanja za plać e i naknade Smanjenje izdvajanja za plać e i naknade Institucija (nositelj aktivnosti) Vlada Kantona Vlada Kantona Svi prorač unski korisnici Vlada Kantona Ministarstvo prosvjete, zanosti Ministarstvo prosvjete, zanosti Ministarstvo prosvjete, zanosti Vlada Kantona Vlada Kantona i MUP Svi prorač unski korisnici Svi prorač unski korisnici 31.3.2014. Razdoblje implementacije trajno 31.3.2014. 2014.-2017. Rok 31.3.2014. 30.6.2014. do 1.7.2014. do 1.7.2014. do 1.7.2014. do 1.6.2014. do 31.3.2014. trajno trajno 2014. -2017. 2014. -2017. 2014. -2017. 2014. -2017. 2014. -2017. 2014.-2017. 2014.-2017. 43 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Mjera 2 Racionalizirati isplate plaće i naknada Aktivnost Očekivani rezultat aktivnosti Institucija (nositelj aktivnosti) Rok Razdoblje implementacije Hitno pokrenuti pregovore s predstavnicima Sindikata korisnika Prorač una Kantona o izmjenama i dopunama zakona i uredbi o plać ama, naknadama i kolektivnim ugovorima i Smanjenje izdvajanja sredstava Vlada i Sindikat Kantona odmah 2014.-2017. Aktivnost Očekivani rezultat aktivnosti Institucija (nositelj aktivnosti) Rok Razdoblje implementacije Ministarstva koja tekuć e transfere usmjeravaju prema korisnicima prava iz oblasti koje pokrivaju, a regulirani su odgovarajuć im zakonima, moraju hitno krenuti u izmjene i dopune tih zakona i svesti ih u realne okvire. Transferi koji su zakonski regulirani uklopljeni u realne okvire, sukladno raspolož ivim sredstvima Racionalno i transparentno troš enje sredstava Navedena ministarstva do 31.3.2014. 2014. -2017 do 15.3.2014. 2014. Mjera 3 Smanjiti izdvajanja za transfere Uraditi programe utroš ka sredstava za sva ministarstva Vlada i ministarstva Kantona Mjera 4 Reducirati materijalne izdatke Aktivnost Očekivani rezultat aktivnosti Institucija (nositelj aktivnosti) Rok Razdoblje implementacije Restrikciju materijalnih izdataka svih korisnika prorač una po svim moguć im pozicijama. Smanjenje izdataka za materijal i usluge 10 % u odnosu na 2013. godinu Svi prorač unski korisnici odmah 2014. 44 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Prilog 3 – Primanja č lanova Vlade SBK/KSB (2010-2014) PRIMANJA U 2011. GODINI U momentu pisanja izvješ taja za 2011. godinu bila su nam dostupna primanja č lanova Vlade za jedanaest mjeseci 2011. godine. Slijedeć a tabela prikazuje primanja č lanova Vlade, gdje je prikazan iznos mjeseč ne plate (i toplog obroka) kao i ukupan iznos koji su č lanovi Vlade dobili u periodu januar - novembar 2011. godine. 2011 (JANUAR-NOVEMBAR) IME I PREZIME Salko Selman PLATA PLATA I TOPLI OBROK 13.077,49 Komšić Vlatka 2.373,59 25.031,72 Greta Kuna 2.255,49 32.950,84 Ždralović Semin 2.317,23 31.661,54 Milanović Sedžad 2.177,29 32.307,77 Bajro Makić 2.667,46 12.303,88 Luković Zoran 2.259,26 26.162,75 Lendo Tahir 2.830,46 17.326,56 Lončar Željko 1911,44 12.408,19 Gavranović Zdravko 2.254,04 13.020,99 Selimović Senad 1.998,54 12.510,47 Helez Nijaz 2.157,74 11.608,26 NAPOMENA Primao platu do maja 2011. Do maja primala platu kao član Vlade, a nakon toga ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata U tehničkoj Vladi pored redovne plate odobrena je isplata i dodatnih 70% od neto plaće ministra u Vladi Srednjobosanskog kantona( za obavljanje poslova ministrice po ovlaštenju u Ministarstvu zdravstva i socijalne politike) U tehničkoj Vladi pored redovne plate odobrena je isplata i dodatnih 70% od neto plaće ministra u Vladi Srednjobosanskog kantona (za obavljanje poslova ministra po ovlaštenju Ministarstvu prostornog uređenja, obnove i povratka). Od novembra ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata U tehničkoj Vladi pored redovne plate odobrena je isplata i dodatnih 70% od neto plaće ministra u Vladi Srednjobosanskog kantona ( za obavljanje poslova ministra po ovlaštenju u Minstarstvu privrede). U opozvanoj i aktuelnoj Vladi je Ministar privrede U tehničkoj Vladi do maja 2011. godine primao platu kao Ministar privrede, a od jula do novembra kao premijer Vlade. Od novembra ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata U tehničkoj Vladi imao primanja kao Ministar pravosuđa i uprave. Od novembra ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata U opozvanoj Vladi bio Premijer Vlade (maj-juli), a nakon toga ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata. Od novembra ponovo imenovan za Premijera Vlade SBK U opozvanoj Vladi bio Ministar zdravstva (maj-juli), a nakon toga ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata. U opozvanoj Vladi bio Ministar finansija (maj-juli), a nakon toga ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata. Od novembra ponovo imenovan za Ministra finansija U opozvanoj Vladi bio Ministar obrazovanja, nauke, kulture i sporta (maj-juli), a nakon toga ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata. Od novembra imenovan za Ministra šumarstva, vodoprivrede i poljoprivrede U opozvanoj Vladi bio Ministar prostornog uređenja, obnove i povratka (maj-juli), a nakon toga ima primanja na osnovu 45 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Davidović Ivica 1.994,67 11.091,35 Sikirić Slavko 2.209,04 14.160,24 Karatović Anto 2.120,19 13.025,14 2.109,3 2.265,1 Lučić Jozo Jurina Jozo Grubešić Nikola Lozančić Anto Ukupno 2.448,96 1.940,47 2.604,76 2.096,27 10.957,85 296.571,17 prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata. Od novembra ponovo imenovan za Ministra prostornog uređenja, obnove i povratka U opozvanoj Vladi bio Ministar pravosuđa i uprave (maj-juli), a nakon toga ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata. U opozvanoj Vladi bio Ministar untrašnjih poslova (maj-juli), a nakon toga ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata U opozvanoj Vladi bio Ministar šumarstva, vodoprivrede i poljoprivrede (maj-juli), a nakon toga ima primanja na osnovu prava za isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata U aktuelnoj Vladi (od novembra) Ministar untrašnjih poslova U aktuelnoj Vladi (od novembra) Ministar obrazovanja, nauke, kulture i sporta U aktuelnoj Vladi (od novembra) Ministar zdravstva i socijalne politike U tehničkoj Vladi do maja 2011. godine primao platu kao Ministar prostornog uređenja, obnove i povratka Inač e, č lanovi Vlade imaju pravo na isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata a ovo pravo su koristili: • Komš ić Vlatka – koristi ovo pravo od juna 2011. godine • Greta Kuna- koristila to pravo samo za mjesec juni jer se opozivom Vlade vratila na mjesto Ministrice prosvjete, nauke, kulture i sporta • Luković Zoran - koristio ovo pravo za mjesec juni jer se opozivom Vlade vratio na mjesto Ministra pravosuđa i uprave, te pravo na isplatu plate ponovo koristi od novembra 2011. godine • Bajro Makic - koristio ovo pravo samo za mjesec juni jer se opozivom Vlade vratio na mjesto Premijera Vlade SBK, te pravo na isplatu plate ponovo koristi od novembra 2011. godine • ZŽdralović Semin -koristio ovo pravo samo za mjesec juni jer se opozivom Vlade vratio na mjesto Ministarstvo š umarstva, vodoprivrede i poljoprivrede, te pravo na isplatu plate ponovo koristi od novembra 2011. godine • Lendo Tahir- koristio ovo pravo od avgusta do novembra, kada je imenovan za Premijera Vlade • Lonč ar ZŽeljko - koristi ovo pravo od avgusta mjeseca • Gavranović Zdravko - koristio ovo pravo od avgusta do novembra, kada je imenovan za Ministra finansija • Selimović Senad - koristio ovo pravo od avgusta do novembra kada, je imenovan za Ministra š umarstva, vodoprivrede i poljoprivrede • Helez Nijaz - koristio ovo pravo od avgusta do novembra kada, je imenovan za Ministra prostornog uređenja, obnove i povratka • Davidović Ivica- koristi ovo pravo od avgusta mjeseca • Sikirić Slavko - koristi ovo pravo od avgusta mjeseca • Karatović Anto - koristi ovo pravo od avgusta mjeseca Također u tehnič koj Vladi Ministrici obrazovanja, nauke, kulture i sporta Greti Kuni, pored redovne plać e, odobrena je isplata 70% od neto plać e ministra u Vladi Srednjobosanskog kantona, i to za obavljanje poslova ministrice po ovlaš tenju u Ministarstvu zdravstva i socijalne politike, od 12. januara 2011. godine do konač nog imenovanja ministra zdravstva i socijalne politike. Pored ministrice Grete Kune, pravo na 46 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ dadatnu plać u stekli su i Ministri Milanović Sedž ad i ZŽdralović Semin jer su imenovani da obavljaju poslove po ovlaš tenju u Ministarstvu privrede i Ministarstvo prostornog uređenja, obnove i povratka. Svim č lanovima, opozvane i tehnič ke Vlade, tokom 2011. godine isplać en je i regres u iznosu od 400 KM. Za 11 mjeseci 2011. godine za plate i topli obrok č lanovima Vlade Srednjobosanskog kantona (tri saziva) iz Budž eta je izdvojeno skoro 300.000 KM. Ovaj iznos je i već i ukoliko dodamo poreze i doprinose koji se plač aju na ova primanja. PRIMANJA U 2012. GODINI Slijedeć a tabela prikazuje primanja č lanova Vlade, gdje je prikazan iznos mjeseč ne plate kao i ukupan iznos koji su č lanovi Vlade dobili u 2012. godini (plata, topli obrok i ostale naknde). 2012 (AKTUELNI SASTAV) IME I PREZIME Lendo Tahir Grubeš ić Nikola Gavranović Zdravko Jurina Jozo Helez Nijaz Luković Zoran Milanović Sedž ad Luč ić Jozo Selimović Senad Ukupno MJESECČ NA NETO PLATA 2.577,68 2.289,90 2.419,99 2.488,69 2.315,44 2.424,53 2.336,36 2.990,07 2.279,44 22.122,10 PLATA I NAKNADE U 2012 33.740,21 31.640,92 33.194,79 33.576,10 31.999,46 33.068,20 31.847,79 39.669,05 31.613,65 300.350,17 Inač e, č lanovi Vlade imaju pravo na isplatu plate godinu dana nakon isteka mandata a ovo pravo u 2012. godini koriste slijedeć i bivš i č lanovi Vlade SBK: • • • • • Bajro Makic - pravo na isplatu plate koristi od novembra 2011. godine ZŽdralović Semin - pravo na isplatu plate koristi od novembra 2011. godine Davidović Ivica- pravo na isplatu plate koristi od avgusta 2011. godine Sikirić Slavko - pravo na isplatu plate koristi od avgusta 2011. godine Karatović Anto - pravo na isplatu plate koristi od avgusta 2011. godine 2012 (AKTUELNI SASTAV) IME I PREZIME ZŽdralović Semin Bajro Makić Davidović Ivica Sikirić Slavko Karatović Anto PLATA 2.488,69 2.418,83 1.081,48 2.209,04 1.162,26 PLATA JAN-MAJ 20.622,49 11.067,14 5.685,47 11.045,2 7.201,39 47 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ CČ lanovi Vlade su u iznosu plata za januar dobili i razliku plata za 10, 11 i 12. mjesec 2011. godine, koja je izvrš ena po obrač unu po novom Zakonu o platama. Vidimo dakle da se mjeseč no se za neto plate č lanova Vlade SBK iz Budž eta izdvaja 22.122,10 KM, dok se za neto plate bivš ih č lanova Vlade SBK mjeseč no izdvaja 9.360 KM. Iznos je puno već i kada na ove iznose dodamo zakonima propisane poreze i doprinose. PRIMANJA U 2013. GODINI U prosjeku, mjeseč na neto primanja č lanova vlade kreć u se od 2.800 KM do 3.600 KM. U momentu pisanja izvješ taja za 2013. godinu bila su nam dostupna primanja č lanova Vlade za period januar - novembar 2013. godine. Slijedeć a tabela prikazuje primanja č lanova Vlade, gdje je prikazan iznos mjeseč ne plate kao i iznosi ostalih primanja koja su č lanovi Vlade imali u ovam period. 2013 (JANUAR-NOVEMBAR) CČ LAN VLADE Lendo Tahir Jozo Luč ić Milanović Sedž ad Nikola Grubeš ić Jozo Jurina Gavranović Zdravko Helez Nijaz Luković Zoran Selimović Senad Ukupno NETO PLATA 28.453,66 33.013,17 25.804,66 25.303,96 27.427,89 26.745,41 25.624,26 26.763,97 25.188,90 244.325,88 TOPLI OBROK 1.742,73 1.710,81 1.454,51 1.743,03 1.484,64 1.760,05 1.626,16 1.502,75 1.661,19 14.685,87 PREVOZ 300,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 300,00 NAKNADE 3.300,00 3.300,00 2.400,00 3.300,00 3.000,00 3.300,00 3.300,00 3.300,00 3.300,00 28.500,00 TROSŠKOVI MOBITELA 1.089,50 1.800,32 1.477,85 1.638,50 1.416,82 1.714,82 1.772,60 1.417,45 1.919,13 14.246,99 UKUPNO 34.885,89 39.824,30 31.137,02 31.985,49 33.329,35 33.520,28 32.323,02 32.984,17 32.069,22 302.058,74 PRIMANJA U 2014. GODINI U momentu pisanja ovog izvješ taja bila su nam dostupna primanja č lanova Vlade za period januar - mart 2014. godine. U nastavku dajemo pregled primanja č lanova Vlade SBK/KSB za period 01.01 – 31.03.2014. godine. 2014 (JANUAR-MART) CČ LAN VLADE Lendo Tahir Jozo Luč ić Milanović Sedž ad Nikola Grubeš ić NETO PLATA 7.777,13 9.024,61 7.061,40 6.932,48 TOPLI OBROK 476,52 484,88 459,80 468,16 PREVOZ NAKNADE 0,00 900,00 0,00 0,00 0,00 900,00 0,00 900,00 TROSŠKOVI MOBITELA 292,20 390,22 528,25 441,04 UKUPNO 9.445,85 10.799,71 8.049,45 8.741,68 48 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Jozo Jurina 7.497,45 468,16 0,00 600,00 401,92 8.967,53 Luković Zoran 7.304,97 443,08 0,00 900,00 314,85 8.962,90 Gavranović Zdravko Helez Nijaz Selimović Senad Ukupno 7.322,73 6.998,62 6.901,08 66.820,47 476,52 443,08 501,60 4.221,80 0,00 0,00 0,00 0,00 900,00 900,00 900,00 6.900,00 442,36 569,61 466,31 3.846,76 9.141,61 8.911,31 8.768,99 81.789,03 Kao š to vidimo iz predhodne tabele, č lanovi Vlade SBK/KSB su imali, u prosjeku, mjeseč na neto primanja (plata i ostale nakade) od 2.680 KM do 3.600 KM. 49 VLADA SREDNJOBOSANSKOG KANTONA - MANDATNI IZVJEŠTAJ Kontakt informacija To replace a photo with your own, right-click it and then choose Change Picture. MERSAD AVDIĆ MAJDA BEHRAM STOJANOV Tel +035-35-274-470 Fax +035-35-274-470 [email protected] Tel +035-35-274-470 Fax +035-35-274-470 [email protected] Informacije o organizaciji Centri civilnih inicijativa Ludviga Kube 7, 75000 Tuzla Tel +035-35-274-470 Fax +035-35-274-470 www.cci.ba 50
© Copyright 2025 Paperzz