5. Alkil-halogenidi. Nukleofilna supstitucija (S ). Eliminacija

5. Alkil-halogenidi. Nukleofilna supstitucija (SN). Eliminacija (E)
Izv. prof. dr. sc. Lidija Barišić
Nu
X
Nu
X
B:
B
X
• Organski spojevi u kojima je elektronegativni atom ili skupina vezana za sp3 hibridizirani
ugljikov atom
δ
C X
δ
podliježu reakcijama supstitucije i/ili eliminacije,
• u supstitucijskim reakcijama alkil-halogenida, elektronegativni halogeni atom X (F,
Cl, Br, I) zamjenjuje se (supstituira) drugim atomom ili skupinom (nukleofilom) ⇒ SN
C
C
H
X
+
SN
Nu
C
C
H
Nu
+
X
• u reakcijama eliminacije, molekulu alkil-halogenida osim atoma X napušta i
vodikov atom sa susjednog ugljikova atoma (Cβ) uslijed akceptorskog utjecaja baze
(dehidrohalogeniranje); nastaje nova π veza ⇒ E,
β α
C C
H
+
B
E
C
C
+
X
+
B
H
X
• halogeni atom koji napušta molekulu odnoseći vezni elektronski par naziva se
odlazećom (leaving) skupinom.
• Nukleofil: neutralna ili negativno nabijena čestica sa slobodnim elektronskim parom koja
napada elektrofilni ugljikov atom.
• Nukleofilnost: brzina reakcije nukleofila s ugljikovim atomom u nevodenom mediju.
Nu
C
+
Nu
C
X
X
+
Nu
• Baza: neutralna ili negativno nabijena čestica sa slobodnim elektronskim parom koja
napada (akceptira) proton.
H
A
+
B
B
H
+
A
Odlazeće skupine
• uloga u SN2 reakcijama: polariziraju C−X vezu čineći ugljikov atom elektrofilnim, te
napuštaju molekulu odnoseći vezni elektronski par,
• potrebna svojstva odlazećih skupina:
o
moraju biti elektron-odvlačeće da bi se stvorio parcijalni pozitivni naboj na C atomu
(elektrofilnost). Elektronegativni halogeni,
kisikovi, dušikovi i sumporovi atomi čine
C
X
C
O
C
N
C
S
osnovu za dobre odlazeće skupine,
o
mora biti stabilna nakon preuzimanja veznog elektronskog para (nestabilna odlazeća
skupina povisit će energiju prijelaznog stanja i usporiti reakciju),
o
mora biti polarizabilna, da bi ostala djelomično vezana u prijelaznom stanju.
• dobre odlazeće skupine su konjugirane baze jakih kiselina (slabe baze):
H
Cl
Br
ioni
I
O
R
H
H
O
R
R
neutralne molekule
N
R
Nukleofilna supstitucija
• Dva su moguća mehanizma odvijanja supstitucijske reakcije:
1) Jednostupanjski, bimolekulski: parcijalno pozitivno nabijeni ugljikov atom (elektrofil)
privlači Nu, počinje tvorba C−Nu veze, a veza C−X cijepa se heterolitički (X odnosi
oba vezna elektrona).
C
δ
δ
+
C
S N2
Nu
C
X
C
+
X
Nu
2) Dvostupanjski, monomolekulski: (1) C−X veza cijepa se heterolitički, bez
sudjelovanja Nu, tvoreći karbokation; (2) karbokation (elektrofil) u reakciji s Nu daje
supstitucijski produkt.
(1)
C
δ
(2)
C
δ
S N1
C
C
X
+
C
X
C
+
Nu
C
C
Nu
• Mehanizam prema kojem će se odvijati supstitucijska reakcija određuju:
o
struktura alkil-halogenida,
o
reaktivnost Nu,
o
otapalo u kojem se reakcija odvija.
SN2 (supstitucija, nukleofilna, bimolekulska)
uspostavlja se nova veza
postojeća veza puca
≠
Nu
C
X
δ
Nu
C
δ
X
Nu
C
+
X
• Nukleofil napada elektrofilni C atom sa suprotne strane u
Nu
odnosu na položaj odlazeće skupine; kako C atom može
X
smjestiti samo 8 e- u svoju zadnju ljusku, dolazi do kidanja veze
C−X, te X atom izlazi odnoseći vezni elektronski par.
R
R
H
O
+
H
C
H
I
O
C
H
+
I
R'
R'
planarne veze
≠
+
+
nukleofil
elektrofil
(supstrat)
H
HO
produkt
≠
R
H
C
R'
prijelazno stanje
I
HO
R
R
C
R'
I
odlazeća
skupina
HO
H
C
+
R'
I
• brzina SN2 reakcije ovisi o koncentracijama obaju reaktanata ⇒ reakcija 2. reda
v = k [supstrat] [nukleofil]
• konstanta brzine k opisuje koliko je teško savladati energetsku barijeru, odnosno postići
prijelazno stanje (uz višu konstantu brzine lakše se postiže prijelazno stanje)
≠
H
HO
R
C
I
Energija
R'
2
4 H
2
R
R
C
1
I 1
HO
S
3 R'
R
C
H 4
+
R' 3
Reakcijska koordinata
• egzergona reakcija; stereospecifična (inverzija konfiguracije)
I
SN2 reakcije alkil-halogenida
R−
−X
+
Nu
→
Nu
R−
−Nu
+
X
Produkt
R−X
+
I
→
R−I
alkil-halogenid
R−X
+
OH
→
R−OH
alkohol
R−X
+
OR’
→
R−OR’
eter
R−X
+
SH
→
R−SH
tiol
R−X
+
NH3
→
R−NH3+X
amin
R−X
+
C≡C−R’
→
R−C≡C−R’
alkin
R−X
+
C≡N
→
R−C≡N
nitril
R−X
+
R’−COO
→
R’−COOR
ester
Faktori koji utječu na SN2 reakciju
1) Struktura alkil-halogenida: Nu napada supstrat sa stražnje strane (suprotno od C−X veze) ⇒
dostupnost elektrofilnog ugljikova atoma igra važnu ulogu!
H 3C
Nu
X
H3C
C
Nu
X
H 3C
H 3C
3°alkil-halogenidi
C
H 3C
<
H 3C
Nu
X
C
H
H
2°alkil-halogenidi
<
H
Nu
X
H
H
1°alkil-halogenidi
C
<
H
metil-halogenidi
Dostupnost elektrofilnog ugljikova atoma za nukleofilni napad
Brzina SN2 reakcije
• tri alkilne grupe tercijarnog alkil-halogenida sprečavaju Nu da se približi tercijarnom C
atomu (ne podliježu SN2 reakciji); ugljikov atom u 1°alkil-halogenidima dostupniji je Nu.
X
• brzina SN2 reakcija ne ovisi samo o broju alkilnih skupina vezanih za C atom, već i o
njihovoj veličini:
Utjecaj alkilnih supstituenata na brzinu SN2 reakcije
Alkil
Primjer
Relativna brzina
metil
CH3−Br
> 1000
etil (1°)
CH3CH2−Br
50
izopropil (2°)
(CH3)2CH−Br
1
tert-butil (3°)
(CH3)3C−Br
< 10-3
butil (1°)
CH3CH2CH2CH2−Br
20
izobutil (2°)
(CH3)2CHCH2−Br
2
2) Reaktivnost nukleofila
o
negativno nabijene čestice su, u usporedbi sa sličnim, neutralnim česticama, jači
nukleofili:
OH > H2O,
hidroksid
o
SH > H2S,
NH2 > NH3
hidrogensulfid sumporovodik
amid
amonijak
elektronegativniji elementi jače vežu svoje nevezne elektrone (teže ih daju u novu
vezu s elektrofilom) ⇒ nukleofilnost opada s porastom elektronegativnosti:
OH > F,
o
NH3 > H2O
nukleofilnost raste s porastom veličine i polarnosti:
I > Br > Cl > F
jodid
bromid
klorid
fluorid
- s porastom atoma elektroni vanjske ljuske udaljeniji su od jezgre (slabije su vezani za
jezgru) ⇒ raste polarizabilnost,
- valentni elektroni joda smješteni su u 5. ljusci, slabije se drže za jezgru, te se i s veće
udaljenosti mogu preklopiti s orbitalom elektrofilnog C atoma
≠
H
H
C
H
X
δ
C
H
H
X
δ
H
I
- valentni elektroni fluora nalaze se u 2. ljusci, jače su vezani uz svoju jezgru koja se mora
više približiti C atomu supstrata da bi došlo do preklapanja
≠
H
H
C
F
H
X
H
δ
C
H
X
H
δ
o
sterički utjecaji na nukleofilnost: nukleofil se mora približiti ugljikovom atomu; glomazne,
velike skupine u molekuli nukloeofila ometaju njegov pristup elektrofilnom C atomu i
usporavaju reakciju,
CH3 CH2 O
elektrofilni C atom
nukleofili
CH3
CH3 C O
CH3
- sterička ometanja ne utječu na bazičnost (baza napada “otkriveni” proton), ali utječu na
nukleofilnost,
- većina baza ima nukleofilna svojstva; ukoliko želimo ostvariti učinak baze koristit ćemo
voluminozniji reagens (t-butoksid), a nukleofilni učinak postižemo korištenjem sterički
manje zahtjevnog reagensa (etoksid).
3) Utjecaj otapala na nukleofilnost
o
protična otapala (sadrže kiseli proton iz
O
OH ili NH skupine) smanjuju nukleofilnost
H
zato što tvore vodikove veze s nukleofilom
za čije je cijepanje potrebna dodatna
energija; pri tomu jače solvatiraju manje
H
H
O
H
H
H
F
H
H
O
H
C
R
X
R'
O
anione (lakši pristup).
o
aprotična otapala (ne sadrže OH ili NH skupine) povećavaju nukleofilnost (anion je
reaktivniji jer nije solvatiran, nema H veza).
Uobičajeni nukleofili
jaki
(CH3CH2)3P, ¯SH, ¯I, (CH3CH2)2NH, ¯CN, (CH3CH2)3N, ¯OH, ¯OCH3
srednje jaki
¯Br, NH3, CH3SCH3, ¯Cl, CH3COO¯
slabi
¯F, H2O, CH3OH
SN1 (supstitucija, nukleofilna, monomolekulska)
C2H5
(1)
H7C3
C
C2H5
H7C3
Br
CH3
C
CH3
C2H5
(2)
H7C3
C
spora ionizacija ⇒ elektrofilni karbokation
Br
+
C2H5
C2H5
+
H
O
H7C3
H
CH3
C
O
H7C3
H
C2H5
O
H
H
Br
H
deprotoniranje
H O
C
H + H3O
H
nukleofilni napad na
karbokationski međuprodukt
C2H5
O
CH3
CH3 H
O
H7C3
C
H
H7C3
C+
C
H7C3
H3C
H3C
CH3
H 5C 2
C2H5
OH
+
HO
C 3H 7
C
CH3
disocijacija
+
+
planarni (sp2), akiralni
karbokationski međuprodukt
retencija
inverzija
racemizacija
1. PS
2. PS
energija
C2H5
H7C3
C
CH3
C2H5
H7C3
C
C 2H 5
Br
CH3 +
H
O
H
H7C3
C
O
H
CH3
reakcijska koordinata SN1
• egzotermna, monomolekulska reakcija (u sporom 1. stupnju koji određuje brzinu reakcije
sudjeluje samo supstrat)
Faktori koji utječu na SN1 reakciju
1) Struktura alkil-halogenida: brzina SN1 reakcije ovisi o stabilnosti karbokationskog
intermedijara; višesupstituirani karbokationi su stabilniji (hiperkonjugacija!)
stabilnost karbokationa
3° >
2°
>
1°
>
CH3+
reaktivnost alkil-halogenida u SN1 reakcijama
o
alkilne skupine ometaju pristup nukleofila u SN2 reakcijama (nepovoljan učinak); u
SN1 reakcijama stabiliziraju karbokationski međuprodukt (povoljan utjecaj)
SN1 supstrati:
3° > 2°
SN2 supstrati:
CH3X > 1° >
2°
2) Utjecaj nukleofila: nukleofil ulazi u reakciju tek nakon nastanka karbokationa, što znači
da njegova reaktivnost nema utjecaja na SN1 reakciju; u većini SN1 reakcija ulogu
nukleofila ima otapalo
SN1:
jakost nukleofila nevažna
SN2:
potreban je jaki nukleofi (koji će “istisnuti” odlazeću skupinu)
3) Utjecaj otapala: u sporom stupnju SN1 reakcije nastaju dva iona; solvatiranje je
krucijalno za njihovu stabilizaciju i snižavanje energije aktivacije; vrlo polarna otapala
(voda, alkohol); refluks
H
H
O
O
H
δ
H
δ
O
H
H
O
+
C
H
H
O
H
H
O
HH
O
H H
H
H
X
O
O
H
H
O
H
H
SN1:
polarna otapala ubrzavaju reakciju
SN2:
polarna otapala smanjuju snagu nukleofila jer ga solvatiraju
Usporedba faktora koji utječu na SN1 i SN2 reakcije
S N1
S N2
Mehanizam
dvostupanjski
jednostupanjski
Kinetika
1. red
2. red
Molekularnost
monomolekulska
bimolekulska
Stereokemija
inverzija i racemizacija
inverzija
Nukleofil
slabi
jaki
Supstrat
3° > 2°
CH3X > 1° > 2°
Odlazeća skupina
dobra (slaba baza)
dobra (slaba baza)
Eliminacija
• supstrat gubi proton i odlazeću skupinu, te dolazi do tvorbe π veze,
• eliminacija se javlja uz supstituciju (kompeticijske reakcije),
• mijenjanjem reagenasa ili reakcijskih uvjeta, moguće je usmjeriti reakciju prema eliminaciji
ili prema supstituciji,
• ovisno o reagensima i ostalim uvjetima, eliminacijske reakcije mogu biti mono- (E1) ili
bimolekulske (E2).
E1 (eliminacija, monomolekulska)
CH3
(1)
CH3
C
CH3
CH3
CH3
C
CH3
+
spontana
Br
CH3
CH3
β
CH2
H
α
C
CH3
alkil-
halogenida i tvorba karbokationa
Br
(2)
disocijacija
+
H2O
CH2
C
CH3
+
H2O
H
deprotoniranje
(baza
proton s Cβ atoma)
akceptira
• zašto baza “otkida” proton s Cβ atoma?
B
H
preklapanje
C
β
H
+
C
α
CH3
+ B
H
CH3
H
• hiperkonjugacija: σ elektronski oblak iz veze susjedne pozitivno nabijenom C atomu
proširuje se na njegovu praznu p orbitalu; posljedica je stabilizacija karbokationa, ali i
povećanje kiselosti Cβ−H veze.
E2 (eliminacija, bimolekulska)
• jaka baza brzo napada proton s Cβ atoma, istovremeno se počinje stvarati dvostruka veza
i odlazeća skupina napušta molekulu; reakcija se odvija u jednom stupnju
≠
CH3
β
CH2
H
α
C
Br
CH3
CH3
+ CH3O
CH3O
CH2
C
H
Br
CH3
CH3
CH2
C
CH3 + CH3O
H + Br
Usporedba faktora koji utječu na E1 i E2 reakcije
E1
E2
Mehanizam
dvostupanjski
jednostupanjski
Kinetika
1. red
2. red
Molekularnost
monomolekulska
bimolekulska
Stereokemija
bez posebne geometrije
koplanarno prijelazno stanje
Baza
slaba
jaka
Supstrat
3° > 2°
3° > 2° > 1°
Odlazeća skupina
dobra (slaba baza)
dobra (slaba baza)
• za razliku od supstitucijskih reakcija, struktura supstrata ne igra ključnu ulogu u
određivanju
molekularnosti
eliminacijskih
reakcija
(pretrpanost
supstituentima
ometa
pristup nukleofila u SN reakcijama!),
• jakost i koncentracija baze su presudni; E1 reakcija nastupa kod 3° i 2° supstrata kad je
baza slaba ili niske koncentracije; E2 mehanizam se javlja u prisutnosti jače baze ili pri
višim koncentracijama baze.
Supstitucija ili eliminacija?
Br
E2
H
H
H
O
CH
S N2
CH3
H
H
C
H
C
CH2
#
H
CH3O
C
H3C
OCH3
OCH3
Br
CH3
CH3
CH
CH3
+ Br
SN2
H
H
E2
C
H
Br
C
#
Br
CH2
H
CH
CH3
CH2
CH
CH3
H
H
+
OCH3
CH3OH
+
Br
• SN2 / E2 reakcije: jak nukleofil / jaka baza,
• negativno nabijena čestica može kao nukleofil napasti Cα tvoreći supstitucijski produkt ili
može djelovati kao baza i akceptirati proton s Cβ atoma dovodeći do eliminacijskog
produkta,
• “pretrpaniji” supstrati skloniji su eliminaciji (nukleofil teže prilazi 3°supstratu)
S N2
1°
>
2°
>
3°
E2
3°
>
2°
>
1°
CH3
CH3
CH
CH3
(1)
Br
C
β
α
H
CH3
CH3
CH
β
αC
+
Br
CH3
E1
(2)
CH3
H2O
H2O
S N1
(2)
CH3
H
H
E1
H
H
C
H
CH3
H
CH
C
H
CH3
SN1
O
+ H3O
C
CH3
CH3
H
C
CH
OH2
CH3
H
H
CH3
C
H
C
C
H
H
CH
C
H
CH3
OH
+ H3O
H
H
• SN1 / E1 reakcije: slabi nukleofil / slaba baza,
• alkil-halogenid disocira stvarajući stabilni karbokation kojeg može napasti nukleofil
tvoreći supstitucijski produkt ili mu baza može akceptirati proton s Cβ atoma vodeći k
eliminacijskom produktu,
• 3°supstrati su reaktivniji u SN1 / E1 reakcijama od 2°
Očekivani produkti supstitucijskih i eliminacijskih reakcija
Alkil-halogenid
SN2 / E2
SN1 / E1
Uglavnom supstitucija (u prisutnosti jakog nukleofila);
Primarni
iznimno eliminacija (u prisutnosti jake baze te u slučaju
Ne podliježu
sterički ometanog reaktanta ili nukleofila)
Sekundarni
Obje reakcije; eliminacija prevladava u prisutnosti jače i
Obje reakcije
glomaznije baze
Tercijarni
Samo E2
CH3
CH3
O
H
C
O
Obje reakcije
CH3
CH3
CH3
C
O
CH3
SN2
E2
• Eliminacija
je
favorizirana
u
prisutnosti baze kao i pri povišenoj
O
CH3
C
O
O
SN2
jači nukleofil/ slabija baza
CH3 CH2
C
temperaturi.
O
• Supstitucija prevladava u prisutnosti
E2
slabiji nukleofil/ jača baza
nukleofilnijeg reagensa.
Primarni alkil-halogenidi
SN2
CH3
CH
CH2
Br
+
CH3
OCH3
CH2
H
E2
CH2
OCH3 + CH3
CH
CH2 +
CH3OH
+
Br
10%
90%
dodatni supstituent na 1°alkil-halogenidu usmjerava k eliminaciji
SN2
CH3
CH3
C
CH2
CH3
Br
+
CH3
OCH3
CH3
CH
H
CH2
CH2
CH2
CH
CH2
Br
+
+ CH3
SN2
CH2
CH2
15%
CH2 +
CH3OH
+
60%
atomu; prevladava eliminacija
CH3
E2
CH3
CH2
CH
voluminozni nukleofil teže prilazi Cα
OCCH3
H
CH3
OCH3
40%
CH3
CH3
E2
CH2 OCCH3
CH3
+
CH3
CH2
CH2
85%
CH3
CH
CH2
+
HOCCH3
CH3
+
Br
Br
Sekundarni alkil-halogenidi
SN2
CH3
CH
CH2
Cl
H
+
OCH2CH3
CH 3
CH
CH3CH2O
E2
CH3
+ CH3
CH
CH2 +
CH 3CH2OH +
Cl
75%
25%
jaka baza favorizira eliminacijski produkt
slaba baza favorizira supstitucijski produkt
S N2
O
CH3
CH
CH2
Cl
H
+
CH3
OCCH3
CH
CH3CO
O
CH3
+
Cl
100%
Tercijarni alkil-halogenidi
E2
CH3
CH3
C
CH2
Cl
H
CH3
+
OCH2CH3
CH3
C
CH2
+
CH3CH2OH
+
Cl
100%
pretrpanost supstituentima onemogućava nukleofilni napad, nastaje eliminacijski produkt
Usmjerenje eliminacije
• eliminacijom asimetričnih reaktanata nastaje smjesa izomernih alkenskih produkata
u različitim omjerima (regioselektivna reakcija).
CH3CH2OH
H
CH3
H
C
C
H
CH3 H
β
CH3
Cβ H
C
C
CH3
H
CH3
CH3
+
CH2
C
CH2
+
CH3CH2OH2
CH3
2-metilbut-2-en
2-metilbut-1-en
trisupstituirani (90%)
disupstituirani (10%)
Zajcevljev produkt
Hofmannov produkt
• stabilnost alkena ovisi o broju alkilnih supstituenata vezanih za sp2 ugljikov atom; veći broj
supstituenata ⇒ veća stabilnost
R
R
C
R
C
R
tetrasupstituirani
R
>
H
C
R
⇒
C
R
trisupstituirani
E2
3°
H
>
2°
R
H
C
R
>
i
C
R
disupstituirani
1°
H
C
R
>
C
H
R
>
H
C
H
C
H
monosupstituirani
• alkilne skupine vezane na dvostruku vezu stabiliziraju alken:
o
elektronski utjecaj - alkilne skupine su elektron-donirajuće te doprinose elektronskoj
gustoći π-veze,
o
sterički utjecaj – dvostruka veza povećava udaljenost između alkilnih skupina
H 3C
H 3C
CH CH CH2
H3 C
CH CH CH3
H3 C
više supstituiran
manje supstituiran
H
H
H3C
109,5 °
C
H3C H
C
H
C
H
H3C
120 °
C
CH3
C
CH3
Stereokemija eliminacijskih reakcija
• E2 reakcija podrazumijeva istodobno uklanjanje dviju skupina sa susjednih C atoma ⇒
usklađeni mehanizam zahtijeva posebni koplanarni geometrijski raspored: elektroni iz σ
veze na Cβ-atomu delokalizirat će se u praznu orbitalu karbokationa dajući dvostruku vezu.
Nesmetan tok elektrona iz jedne veze u drugu omogućen je koplanarnošću σ-orbitala koje
vode do π-veze.
• Koplanarni raspored C−H i C−X veza ostvaruje se na dva načina:
X
HX
H
H
H
X
X
sin-periplanarna
konformacija
sin-eliminacija
(s iste strane C C veze)
antiperiplanarna
konformacija
• Sin-periplanarna konformacija je nepovoljna (zasjenjena!).
anti-eliminacija
(s suprotnih strana C C veze)
≠
H
B
H
X
X
anti-PS
anti-periplanarni reaktant
alkenski produkt
• U SN2 reakcijama nukleofil istiskuje odlazeću skupinu, dok u E2 reakcijama elektronski
par iz susjedne C−H veze istiskuje odlazeću skupinu.
C
Nu
C
S N2
X
C
H
E2
X
• E2 reakcije: stereoselektivne (suvišak jednog stereoizomera),
• ukoliko Cβ atom sadrži 2H atoma, nastat će dva konfiguracijska izomera Z (njem. zusammen,
zajedno) i E (njem. entgegen, nasuprot) ⇒ moguće su dvije anti-periplanarne konformacije,
• stabilniji
biti
će
onaj
alkenski
produkt
kod
kojeg
su
voluminoznije
skupine
na
suprotnim stranama dvostruke veze (E!).
C
CH3CH2CH2CH
CH3CH2 C CHCH3
α
C
H
pent-1-en
Hofmannov produkt
H Br
β
CH2
CH3CH2O
(E)-pent-2-en
+
41%
β
H
2-brompentan
CH3CH2CH
CH3
CHCH3
pent-2-en
Zajcevljev produkt
glavni produkt!
CH2CH3
H
C
C
H
CH3
(Z)-pent-2-en
14%
Z A J C E V LJ E V I P R O D U K T I
CH3CH2 H
• E1 reakcije: u 1. stupnju izlazi odlazeća skupina i nastaje planarni karbokation; u 2.
stupnju izlazi proton s Cβ atoma, a elektroni se planarnom nabijenom C atomu mogu
približiti s obje strane (sin- i anti-eliminacija) ⇒ nastaju oba konfiguracijska izomera Z i E,
• prevladava produkt u kojem su voluminozne skupine na suprotnim stranama dvostruke
veze.
CH3CH2CHBr
CH3CH2
C
CH3CH2O
H3C
C
+
2-brombutan
Br
CH3
CH3CH2CH
C
CH2CH3
CH3CH2CH
C
CH2CH3
Cl
+ Cl
3-klor-3,4-dimetilheksan
CH3
CH3
C
C
H
H
CH3
(Z)-but-2-en
(E)-but-2-en
glavni produkti
CH3 CH3
H3C
+
C
H
CH3
CH3
H
H 3C
CH2CH3
C C
CH3
CH3CH2
(E)-3,4-dimetilheks-3-en
CH3CH2O
+
H 3C
CH3
C
CH3CH2
C
CH2CH3
(Z)-3,4-dimetilheks-3-en
Z A J C E V LJ E V I P R O D U K T I
H
Stereokemija supstitucijskih i eliminacijskih reakcija
Mehanizam
Produkti
SN1
Tvore se oba stereoizomera (R i S)
E1
Nastaju oba stereoizomera (E i Z), prevladava onaj u kojem su
voluminozne skupine na suprotnim stranama dvostruke veze
SN2
Inverzija konfiguracije
Nastaju oba stereoizomera (E i Z), prevladava onaj u kojem su
E2
voluminozne skupine na suprotnim stranama dvostruke veze; iznimno
ukoliko je na Cβ atom vezan samo jedan H atom nastaje samo jedan
stereizomer čija konfiguracija ovisi o konfiguraciji reaktanta

Download Report