Zijad Krnjić,dipl.ecc Direktor FZ MIO/PIO -da li je visina doprinosa na i iz plata osnovni uzrok visoke nezaposlenosti u FBiH?  -komparacija visine doprinosa na plate sa ekonomijama u okruženju.  -struktura trenutne zaposlenosti u FBiH po sektorima.  -da li je smanjenje stopa doprinosa na plate „čarobni štapić“ za rješenje problema nezaposlenosti u FBiH?   Zbirna stopa doprinosa iz bruto plate: 1.Bosna i Hercegovina ◦ a)RS 33,00% ◦ b)FBiH 37,55% 2.Hrvatska 37,25% 3.Srbija 35,80% 4.Slovenija 38,20% U svim navedenim državama,osim BiH,država sufinansira redovne penzije iz budžeta,dakle iz poreznih prihoda,pored prikupljenih sredstva po navedenim stopama.U Srbiji i Hrvatskoj to sufinansiranje iz budžeta se kreće sa oko 50%  1.Bosna i Hercegovina ◦ a)RS ◦ b)FBiH 2.Srbija 3.Hrvatska 4.Slovenija 5.Makedonija 6.Austrija 7.S.R.Njemačka Podaci su za 2010.g. 9,82% 10,70% 9,70% 13,74% 10,63% 11,22% 8,10% 14,99% 12,83%       VRSTA STOPA IZ BRUTO STOPA NA NETO -PIO 17,0% 6,0% -Zdravstvo 12,5% 4,0% -nezaposl. 1,5% 0,5% UKUPNO 31,0% 10,5% Preračunata stopa iz bruto plate bi bila u FBiH 37,55%       1.Ukupne bruto plate u FBiH za 2011.g. -bruto plate 7.097.856.745,53 -doprinosi na osnovicu 745.274.958,28 (10,5%) -doprinosi po smanjenoj stopi(6%) 425.871.404,73 -ukupna ušteda 319.403.553,55    2.Bruto plate budžetskih korisnika -bruto plata 3.098.991.261,14 -doprinosi na osnovicu(10,5%) 325.394.082,42 -doprinosi po smanjenoj stopi(6%) 185.939.475,67 -ukupna ušteda 139.454.606,75        3.Bruto plate u finans. i uslužnom sektoru -bruto plata 1.074.933.461,15 -doprinosi na osnovicu(10,5%) 112.868.013,42 -doprinosi na smanjenu osnovicu(6%) 64.496.007,67 -ukupna ušteda 48.372.005,75        4.Bruto plate u proizv.i proizvodno-usl.sekt. -bruto plata 2.932.932.024,10 -doprinosi na snovicu(10,5%) 307.012.862,53 -doprinosi na smanjenu osnovicu(6%) 175.435.921,45 -ukupna ušteda 131.576.941,08    a)ukupno naplaćeni doprin. 1.732.178.759 b)po smanjenoj stopi 1.544.352.147 c)finansijski efekat 186.826.612        -a)ukupno naplaćeni doprin. 1.213.431.789 -b)po smanjenoj stopi 1.081.854.848 -c)finansijski efakat 131.576.941 Relativna struktura naplaćenih doprinosa i potencijalnih ušteda po sektorima je: -plate budžet.korisnika 43,66% -plate finans.i uslužnog sektora 15,14% -plate proizv.i prozv.-usluž.sekt. 41,20%    -Smanjenje opterećenja na plate kod budžetskih korisnika,u najboljem slučaju, smanjuje deficite -Smanjenje kod finansijskog i uslužnog sektora povećava profitabilnost,jer nema utacaja na povećanje tog tržišta -Samnjenje opterećenja na plate u proizvodnom i proizv.-uslužnom sektoru će stvarno osloboditi neka sredstva      a)Karakterisitke kompanija u proizvodnom sektoru -socijalistička nasljeđa, -nagovmilani i tekući gubici, -kašnjenje u razvoju, -administrativni problemi u pristupu stranim tržištima        b)Poslovni rezultati proizvodnog sktora u FBiH u 2011.g. -ukupna prihod 13.965.946.637 -ukupni rashodi 13.880.393.925 -ostvarena neto dobit 638.157.650 -ostvareni gubici 577.680.604 -razlika neto dobiti i gubit. 60.477.046 Dobit su ostvarile,u glavnini,monopolističke kompanije iz telekom.i elektroenerg.sektora       Od oslobođenih sredstava smanjenjem opterećenja na plate bi se,na bazi pretpostavki o cijeni 1 r.m. moglo investirati u otvaranje broja r.m.: -pretpostavljena cijena r.m. 250.000 KM, -oslobođeni iznos sredstava u proizvodnom i proizvodno-usl.sektoru 131.576.941 -mogući broj novih r.m. 526 -prihodi od doprinosa na plate novootvorenih r.m. 3.116.755 KM    1.Opterećenje na plate u BiH je ispod nivoa u većini država Evrope, 2.Struktura zaposlenih u FBiH je da u proizvodnom i proizvodno-uslužnom sektoru radi 41,20 % zaposlenih te bi u tom procentu trebalo i računati na „svježi“ investicioni kapital od ukupnih ušteda,a gubici u fondovima bi bili 100%, 3.Kako se izdaci fondova ne mogu bitno,a u kratkom roku pogotovo,smanjiti zbog nedostajućih sredstava pojavio bi se pritisak na     budžete,a time na povećanje poreza, 4.Da smanjenje opterećenja na plate,kao pojedinačna mjera,ne daje nikakav efekat na povećanje zaposlenosti primjer je RS, 5.Dugoročno gledano,komparirajući sa razvijenim državama Evrope,očekivati je povećanje a ne smanjenje doprinosa na plate,što znači da ekonomske politike treba voditi sa tom pretpostavkom 6.Povećanje zaposlenosti se može desiti samo direktnim stranim i domaćim investicijama,te  aktivnom spoljnotrgovinskom politikom države,uz potpuno uređenje privrednog sistema u pravcu pojednostavljenja i pojeftinjenja općih uvjeta za poslovanje.