Hrvatsko društvo za nefrologiju, dijalizu i transplantaciju Hrvatskog liječničkog zbora Hrvatski registar nadomještanja bubrežne funkcije - HRNBF Izvještaj za 2012.godinu PROF. SVJETLANA ČALA HRNBF 2012 1 Nadomještanje bubrežne funkcije (NBF) u Hrvatskoj - stanje 31.12. 2012. H R N B F broj bolesnika • hemodijaliza 2586 • peritonejska 179 dijaliza • funkcionirajući 1641 transplantat NBF razdioba prevalencija 58,7 % 4,1 % 604 pmp 42 pmp 37,2 % 383 pmp 4406 1028 pmp pmp (per million population) prema popisu stanovništva Hrvatske iz 2011. godine (4,285 mil) HRNBF 2012 2 Izvještaj za 2012. godinu je trinaesti godišnji izvještaj Hrvatskog registra za nadomještaNa kraju 2012. godine u Hrvatskoj je 4406 osoba živjelo uz pomoć nadomještanja bubrežne funkcije (NBF), što je 1,3% više nego prethodne godine. Hemodijalizom je liječeno 2586 osoba, peritonejskom dijalizom 179 bolesnika, a 1641 ih je imalo funkcionirajući transplantat bubrega. Udio bolesnika s transplantatom bubrega narastao je na 37,2%, dok je istovremeno smanjen postotak hemodijaliziranih na 58,7% i učešće peritonejske dijalize na 4,1%. nje bubrežne funkcije (HRNBF). Registrom su obuhvaćeni svi bolesnici (djeca i odrasli) koji se u Hrvatskoj liječe hemodijalizom, peritonejskom dijalizom i transplantacijom zbog konačnog zatajenja bubrega. Podatke o liječenju nadomještanjem bubrežne funkcije prikupljaju i prosljeđuju svi centri za dijalizu i transplantaciju u Hrvatskoj. 2 Nadomještanje bubrežne funkcije (NBF) u Hrvatskoj – stanje 31.12. 2012. broj bolesnika • hemodijaliza 2586 • peritonejska 179 dijaliza • funkcionirajući 1641 transplantat NBF 4406 Δ H R N B F 2011 prema 2012 - 48 - 46 + 152 + 58 pmp (per million population) prema popisu stanovništva Hrvatske 2011. godine (4,285 mil) HRNBF 2012 3 Broj bolesnika liječenih hemodijalizom 2012. manji je za 48 u usporedbi s 2011. godinom. Također je smanjen broj bolesnika liječenih peritonejskom dijalizom za 46, što je značajan pad za ovu relativno malobrojnu skupinu bolesnika. Porast bilježi samo skupina bolesnika s funkcionirajućim transplantatom bubrega. Populacija na NBF raste upravo zbog povećavanja broja transplantiranih, a usprkos smanjenju broja bolesnika liječenih hemodijalizom i peritonejskom dijalizom. 3 Nadomještanje bubrežne funkcije (NBF) u Hrvatskoj – stanje 31.12. 2012. HRNBF broj bolesnika • hemodijaliza 2586 • peritonejska 179 dijaliza • funkcionirajući 1641 transplantat NBF prevalencija 604 pmp 42 pmp 383 pmp 4406 pmp (per million population) prema popisu populacija HRNBF 2012 1028 pmp 584 40 370 993 2011. 2001. 4,285 4,437 4 U izvještaju HRNBF za 2012. godinu po prvi puta se koriste podaci iz popisa stanovništva Hrvatske u 2011. godini (kao što se navodi u dnu prikaza prevalencija i incidencija). Populacija Hrvatske 2011. godine prema novom popisu bila je 4 285 000 stanovnika, dok je prema popisu iz 2001. Hrvatska imala 4 437 000 stanovnika. Demografi tumače razliku promjenom definicije osoba obuhvaćenih popisom, zbog prilagođavanja europskim statističkim normama. Smanjenje populacije (nazivnika) dovodi do viših vrijednosti pri izračunu prevalencije i incidencije NBF. Prevalencija NBF u Hrvatskoj 31.12.2012. bila je 1028 bolesnika na milijun stanovnika (pmp), prevalencija liječenja hemodijalizom je bila 604 pmp, a prevalencija liječenih peritonejskom dijalizom iznosila je 42 pmp, uz korištenje podatka o veličini populacije iz popisa 2011. godine (označeno crvenom bojom). Za usporedbu, kolona uz desni rub tablice otisnuta plavo prikazuje niže vrijednosti prevalencija koje bismo dobili uz ranije primjenjivanu veličinu za populaciju. Razlika među vrijednostima u kolonama otisnutim crveno i plavo nije stvarna ali ometa praćenje trendova. 4 HRNBF Promjene broja prevalentnih bolesnika na NBF u Hrvatskoj broj prevalentnih bolesnika 5000 NBF 4500 (HD+TX+PD) 4000 +1,3% 3500 3000 HD - 1,8% TX + 10,2% 2500 2000 1500 1000 500 PD 0 - 20,4% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 HRNBF 2012 godina 5 Za prikaz trendova u nadomještanju bubrežne tokom 13 godina praćenja HRNBF korišten je stvarni broj bolesnika na kraju svake godine (broj prevalentnih bolesnika), da se izbjegne poremećaj zbog promijene načina popisa stanovništva. U 2012. godini uočljiv je nastavak trendova zamijećenih prethodnih godina. Crvena krivulja prikazuje promjene ukupnog broja osoba na NBF. Porast broja prevalentnih na NBF nastavio se je smanjivati. Početni brzi rast broja prevalentnih od 7,6% godišnje, usporen je između 2003. i 2011. na od 2,2% godišnje. Tokom 2012. godine povećanje broja bolesnika na NBF iznosilo je 1,3%. Zelena krivulja prikazuje broj bolesnika liječenih hemodijalizom. Najviše bolesnika liječenih hemodijalizom bilo je 2007., (2806 bolesnika), od tada se broj hemodijaliziranih smanjuje. Smanjenje je tokom 2012. iznosilo 1,8%. Kretanje broja bolesnika s funkcionirajućim transplantatom bubrega prikazano je crnom krivuljom. Vidljiv je trajan i značajan porast broja transplantiranih. Transplantacija je jedina metoda NBF koja se brojčano povećava. Broj osoba s funkcionirajućim transplantatom bubrega tokom 2012. godine porastao je za 10,2%. Transplantacija je nositelj porasta ukupnog broja bolesnika na NBF. Prevalentni bolesnici liječeni peritionejskom dijalizom prikazani su svjetloplavom krivuljom. Tokom 2012. broj bolesnika liječenih peritonejskom dijalizom smanjio se za više od 20%. Ukupno gledajući, prisutni su vrlo povoljni trendovi u nadomještanja bubrežne funkcije u Hrvatskoj. Prednjači brz porast broja transplantiranih, što svjedoči o broju i uspjehu transplantacija bubrega. Povoljno je i smanjivanje broja hemodijaliziranih bolesnika, a također i sve manji porast broja osoba kojima se nadomješta bubrežna funkcija. Jedino peritonejska dijaliza ne slijedi poželjne razvojne tokove. 5 broj bolesnika na PD Promjene broja liječenih peritonejskom dijalizom u Hrvatskoj Joinpoint regresijska analiza HRNBF 2012 HRNBF 6 Najviše bolesnika liječenih peritonejskom dijalizom bilo je 2005. godine. Posljednjih 8 godina broj liječenih peritonejskom dijalizom smanjuje se po prosječnoj stopi od 3,5% godišnje. Utjecaj transplantacije bubrega na prevalenciju peritonejske dijalize 2008 2009 2010 2011 2012 PD na kraju godine 239 257 251 225 179 promjene tokom godine +22 +18 -6 -26 -46 TX tokom godine 15 26 43 49 44 “NOVI” (TX+ Δ) 37 44 37 23 -2 HRNBF 2012 7 HRNBF Transplantacija je jedan od razloga smanjivanja broja bolesnika na liječenju peritonejskom dijalizom. Bolesnici koji su prvi izbor za liječenje peritonejskom dijalizom, ujedno su i najbolji kandidati za transplantaciju bubrega. Liste čekanja za transplantaciju bubrega su se smanjile, a vrijeme do transplantacije se je skratilo, pa mnogi bolesnici s peritonejske dijalize budu ubrzo transplantirani. Čini se da transplantacija nije jedini uzrok zaostajanja peritonejske dijalize. Tokom 2011. godine nadopuna s “novima” za transplantirane je bila samo polovična, a 2012. broj bolesnika na PD smanjio se više nego ih je transplantirano. Bolesnici koji su započeli s nadomještanjem bubrežne funkcije tokom 2012. godine od prvog dana novi bolesnici 673 muškarci žene 398 275 HRNBF 59% 41% incidencija - bez prilagođavanja - prilagođeno za dob i spol 157 pmp 145 pmarp prema popisu stanovništva Hrvatske 2011: pmp (per million population); pmarp (per million age related population) HRNBF 2012 8 Tokom 2012. godine 673 osobe su započele s nadomještanjem bubrežne funkcije zbog konačnog zatajenja bubrega. Redovito je muškaraca više, odnos muškog i ženskog spola među incidentnim bolesnicima je približno 3:2.Incidencija NBF od 1. dana, bez prilagođavanja 2012. u Hrvatskoj je bila 157 bolesnika na milijun stanovnika (pmp). Incidencija NBF, prilagođena za dob i spol iznosila je 145 pmarp. Za izračun Incidencije i prilagođavanja korišteni su podaci popisa stanovništva Hrvatske iz 2011. godine. 8 Bolesnici koji su započeli s nadomještanjem bubrežne funkcije tokom 2012. godine od 91. dana novi bolesnici muškarci žene HRNBF 591 349 242 59% 41% incidencija - bez prilagođavanja - prilagođeno za dob i spol 138 pmp 128 pmarp prema popisu stanovnika Hrvatske 2011: pmp (per million population); pmarp (per million age related population) HRNBF 2012 9 Tokom 2012. godine, 591 novih bolesnika je živjelo duže od 90 dana uz nadomještanje bubrežne funkcije. Incidencija NBF od 91. dana, prilagođena za dob i spol, za 2012. godinu iznosi 128 pmarp. Za izračun Incidencije i prilagođavanja korišteni su podaci popisa stanovništva Hrvatske iz 2011. godine. Za usporedbu, prethodne godine (2011.) incidencija NBF od 91. dana prilagođena za dob i spol iznosila je 113 pmarp. Izračun je vršen prema procjeni populacije za sredinu 2011. godine (INTERNATIONAL DATA BASE, UNITED STATES CENSUS BUREAU). Procjenjena populacije viša je za 5% od izmjerene za 2011. godinu. 9 Promjene broja incidentnih bolesnika na NBF u Hrvatskoj HRNBF broj incidentnih bolesnika 750 700 od 1. dana 650 600 od 91. dana 550 500 450 400 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 godina HRNBF 2012 10 Razlika između mjera incidencije od 1. ili 91. dana NBF je znatna, a ovisi o veličini incidencije. Od 2004. godine, uz veće brojeve incidentnih bolesnika, incidencija od 91. dana je približno 10% niža nego incidencija od 1. dana. Izražavajući incidenciju od 91. dana NBF isključuju se bolesnici koji umiru ili oporave bubrežnu funkciju tokom prva 3 mjeseca. Među umrlima je dio bolesnika s akutnim pogoršanjem bubrežne funkcije, pa je incidencija od 91. dana NBF bolja mjera učestalosti konačnog zatajenja bubrega i promjena prevalencije. Većina registara prikazuje incidenciju i preživljavanje na NBF od 91. dana. 10 Trendovi incidencije NBF u Hrvatskoj od 91. dana, prema popisu 2011., prilagođeno za dob, spol i incidencija (pmp) osnovnu bubrežnu bolest godina HRNBF 2012 11 Incidencija NBF u Hrvatskoj ne povećava se od 2004. godine. Nakon rasta incidencije od 7,6% godišnje do 2004. godine (crveni dio krivulje), zamjetan je trend spuštanja od prosječno 0,7% godišnje, premda bez statističke značajnosti. Čini se da su potrebe za nadomještanjem bubrežne funkcije u Hrvatskoj zadovoljene i da se priljev bolesnika s kroničnim zatajenjem bubrega smanjuje. Praćenje trendova otežavaju promjene u popisivanju stanovnika na početku i kraju praćenog razdoblja. Izračun incidencija od 2000. do 2010. godine osnivao se na procjeni populacije za sredinu svake godine (mid year population, INTERNATIONAL DATA BASE, UNITED STATES CENSUS BUREAU). Procjenjena populacija za 2011. godinu veća je za 5% od one utvrđene popisom stanovništva Hrvatske 2011. Za izračun incidencija NBF za 2012. godinu korišteni su podaci o veličini i osobinama populacije iz popis 2011. godine. Rezultat je precijenjena incidencija za 2012. u odnosu na prethodne godine (ili obrnuto, podcijenjena incidencija od 2000. do 2011.) Dob bolesnika koji su započeli liječenje NBF tokom 2012. godine (od 1. dana) 250 medijan 67 broj incidentnih bolesnika m 65; ž 70 200 raspon 1-94 HRNBF 150 100 50 III dob 55% 0 0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 HRNBF 2012 60-69 70-79 80-89 90-99 dob 12 Za bolesnike koji su započeli s nadomještanjem bubrežne funkcije tokom 2012. medijan dobi je bio 67 godina, s rasponom od 1 do 94 godine. Najveća je grupa bolesnika bila u osmom desetljeću života, između 70. i 79. godine. Više od polovine bolesnika (55%) koji započinju s nadomještanjem bubrežne funkcije imaju 65 i više godina. Medijan dobi incidentnih bolesnika ne povećava se od 2005. godine. Žene započinju s NBF pet godina kasnije nego muškarci (medijan dobi žena je 70 godina, muškaraca 65 godina). 12 Osnovna bubrežna bolest novih na NBF 2012 godine NP 2% EN 1% DN - dijabetička nefropatija VB - vaskularna bolest OS IN 2% 11% GN DN 29% PC 8% PN 15% GN 11% PN PC IN EN VB 21% OT NP HRNBF 2012 - glomerulonefritis - pijelonefritis - policistoza - intersticijski nefritis - endemska nefropatija - ostalo - nepoznato 13 F HRNB Uzroci gubitka bubrežne funkcije nisu se mijenjali značajno tokom 13 godina praćenja HRNBF. Šećerna bolest je trajno vodeći uzrok gubitka bubrežne funkcije. Na drugom mjestu su vaskularne bolesti bubrega, a među njima je najčešća hipertenzivna nefroangioskleroza. Dijabetes i hipertenzija su odgovorni za gubitak bubrežne funkcije u polovine bolesnika koji započinju s NBF. Godine 2012. pijelonefritisi su brojčano nadmašili glomerulonefritise u novih bolesnika na NBF. Među pijelonefritisima koji vode gubitku bubrežne funkcije najčešće su stečene opstruktivne bolesti bubrega. 13 Umrli na nadomještanju bubrežne funkcije u Hrvatskoj 2012. • od 1. dana NBF • od 91. dana NBF broj umrlih 575 512 HRNBF Mortalitet bez prilagođavana (Crude mortality rate) broj umrlih na 100 bolesnik-godina 2010. 2011. od 1. dana NBF 11,6 11,5 od 91. dana NBF 10,7 10,7 HRNBF 2012 2012. 13,2 11,7 14 Računajući od prvog dana nadomještanja bubrežne funkcije, u Hrvatskoj je tokom 2012. godine umrlo je 575 bolesnika. Izraženo kao broj umrlih na 100 bolesnik‐godina bez prilagođavanja, mortalitet od prvog dana NBF iznosio je 13,2%. Tokom 2012. godine umrlo je 512 bolesnika koji su na NBF bili duže od 90 dana. Mortalitet bez prilagođavanja za bolesnike na NBF duže od 90 dana u Hrvatskoj 2012. godine je bio 11,7 umrlih na 100 bolesnik‐godina. Mortaliteti bez prilagođavanja od prvog dana i od 91. dana NBF za 2012. godinu u Hrvatskoj nešto su veći nego prethodnih godina. Iz ovakvog načina prikaza mortaliteta ne može se znati radi li se o stvarnom povećanju mortaliteta ili o slučajnoj varijaciji. 14 PREŽIVLJAVANJE NA NBF U HRVATSKOJ od 91. dana, prilagoðeno za dob, spol, dg 1,0 kumulativno preživljvanje ,9 ,8 ,7 ,6 ,5 ,4 ,3 ,2 ,1 0,0 0 1 0 365 2 731 3 1096 4 1461 5 2192 6 7 1826 8 2922 2557 3653 4383 9 10 11 12 13 3287 4018 4748 godine NBF godine petogodišnje preživljavanje (svi 2000-2012) 57,4% (95%CI 57,1-57,7) Cox regresijska analiza HRNBF 2012 15 Preživljavanje na NBF u Hrvatskoj prikazano je zajedničkom krivuljom preživljavanja za razdoblje od 2000. do 2012. godine. Preživljavanje od 91. dana NBF, prilagođeno je za dob, spol i osnovnu bubrežnu bolest izabrano je za usporedbu s ERA‐EDTA registrom. Petogodišnje preživljavanje za sve bolesnike koji su započeli s NBF u Hrvatskoj od 2000. do 2012. godine iznosi 57,4%. COX REGRESIJSKA ANALIZA Variables in the Equation DOB ZSPOL DN HN GN YSTART B ,049 -,094 ,497 ,071 -,399 -,024 SE ,002 ,034 ,039 ,046 ,062 ,006 Wald 1025,659 7,866 159,740 2,323 41,673 16,919 df 1 1 1 1 1 1 HRNBF 2012 Sig. ,000 ,005 ,000 ,127 ,000 ,000 Exp(B) 1,050 ,910 1,644 1,073 ,671 ,976 95% CI for Exp(B) Lower Upper 1,047 1,053 ,852 ,972 1,522 1,776 ,980 1,175 ,594 ,757 ,965 ,988 16 Varijable korištene u Cox regresijskoj analizi preživljavanja navedene su u prvom stupcu tablice. Pozitivni predznak u stupcu B označava veći rizik smrti. Dob i dijabetes (DN) statistički značajno povećavaju rizik smrti. Rizik smrti je značajno manji za ženski spol (ZSPOL), uz glomerulonefritis kao osnovnu bubrežnu bolest (GN) i za svaku kasniju godinu početka NBF (YSTART) Povoljan učinak nedavnog početka NBF je važan pokazatelj trajnog poboljšanja liječenja. PREŽIVLJAVANJE NA NBF U HRVATSKOJ od 91. dana, prilagodjeno za dob, spol, osnovnu bolest kumulativno prezivljavanje 1,0 ,9 ,8 ,7 ,6 ,5 kohorte ,4 ,3 2008-2012 ,2 2004-2007 ,1 0,0 2000-2003 0 1 365 731 2 1461 3 1096 4 2192 5 1826 6 2922 7 2557 3653 4383 8 3287 9 10 4018 11 124748 godine NBF HRNBF 2012 17 Kada se zasebno prikažu preživljavanja za kohorte 2000.‐2003., 2004.‐2007. i 2008.2012., vidi se odvajanje krivulja nakon prve godine dana i dalji tok bez preklapanja. Za svaku noviju kohortu preživljavanje je bolje nego za prethodne. Vjerojatno je glavni uzrok boljeg preživljavanja sve veći udio transplantiranih bolesnika na NBF. PREŽIVLJAVANJE NA NBF incidentni bolesnici od 91. dana NBF, prilagođeno za dob, spol i osnovnu bubrežnu bolest 1 godina 2 godine 5 godina HRNBF kohorta 2000-2003 kohorta 2003-2007 kohorta 2008-2012 89,0% 79,3% 54,3% (CI 88,5-89,5) (CI 78,9-79,7) (CI 53,9-54,7) 89,3% 80,5% 57,5% (CI 88,7-89,9) (CI 80,2-80,8) (CI 57,1-57,9) 90,3% 82,9% (CI 89,5-90,8) (CI 82,6-83,2) ERA-EDTA REGISTRY kohorta 2001-2005 kohorta 2004-2008 89,3% 80,5% 58,2% (CI 89,1-89,5) (CI 80,2-80,8 (CI 57,8-58,6) 90,0% 81,9% (CI 89,8-90,2) (CI 81,1-81,8) HRNBF 2012 18 U tablici su navedene brojčane vrijednosti i granice pouzdanosti preživljavanje na NBF za pojedine kohorte incidentnih bolesnika. U gornjem dijelu tablice prikazani su podaci za Hrvatsku. Zamjetna su bolja preživljavanja za “mlađe” kohorte. Od druge godine NBF razlike preživljavanja su statistički značajne. Donji dio tablice prikazuje preživljavanje na NBF u Europi prema ERA‐EDTA izvještaju za 2011. godinu. Hrvatski registar nadomještanja bubrežne funkcije SAŽETAK izvještaja za 2012.godinu: • Broj novih bolesnika na NBF ne povećava se od 2004. godine • Porast broja osoba na NBF u 2012. bio je 1,3%. • Broj hemodijaliziranih se trajno smanjuje od 2007. godine • Porast NBF rezultat je porasta broja osoba s funkcionirajućim transplantatom bubrega. Postotak transplantiranih na NBF narastao je na 37,2%! • Peritonejska dijaliza se brojčano smanjuje od 2009. godine. • Preživljavanje osoba na NBF se trajno povećava. HRNBF 2012 19 Izvještaj HRNBF za 2012. godinu potvrdio je i učvrstio trendove zamijećene prethodnih godina. Broj novih (incidentnih) bolesnika na NBF ne povećava se od 2004. godine, unatoč potpunoj dostupnosti dijalize. Stagnacija broja novih bolesnika vjerojatno znači manje konačnog zatajenja bubrega u populaciji. Mjere kojima se uspješno smanjuje kardiovaskularna smrtnost usporavaju nastanak i progresiju kronične bubrežne bolesti. Uz stabiliziran priljev novih bolesnika, broj osoba kojima se nadomješta bubrežna funkcija narastao je za 1,3% tokom 2012. godine. Porast je posljedica povećanja broja osoba s transplantiranim bubregom, jer se istovremeno smanjio broj bolesnika na hemodijalizi i peritonejskoj dijalizi. Porast broja transplantiranih tokom 2012. godine bio je 10,2%, a udio transplantiranih dosegnuo je 37,2% od ukupnog broja osoba na NBF. Broj prevalentnih bolesnika na peritonejskoj dijalizi smanjuje se od 2009. godine, ne samo zbog učestalije transplantacije, već i manjeg priljeva novih bolesnika. Preživljavanje bolesnika na NBF se kontinuirano popravlja, najviše zbog uspješne transplantacijske aktivnosti. 19 Hrvatski registar nadomještanja bubrežne funkcije zahvaljuje na 13 godina predane suradnje svim centrima za dijalizu i transplantaciju HRNBF 2012 20
© Copyright 2024 Paperzz
