Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
INVESTITOR
Agencija za izgradnju i razvoj
Podgorice, doo Podgorica
OBRAĐIVAČ
Republički zavod za urbanizam i
projektovanje, ad Podgorica
URBANISTIČKI PROJEKAT
"DRAČ – NOVA VAROŠ" -dio
U PODGORICI
- PLAN________________________________________
Odluka o Izmjenama i dopunama
UP-a "Drač-Nova Varoš-dio" u Podgorici
Broj: 01-030/13- 1022 od 09.10.2013. godine
Skupština Glavnog grada Podgrorice
Predsjedavajući
Momčilo Vujošević
_______________________
Obrađivač plana
Republički zavod za urbanizam i projektovanje, ad Podgorica
........................................................
Odgovorni planer
Branka Gogić, dipl.prostorni planer
........................................................
Podgorica, oktobar 2013. godine
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
INVESTITOR
Agencija za izgradnju i razvoj
Podgorice, doo Podgorica
OBRAĐIVAČ
Republički zavod za urbanizam i
projektovanje, ad Podgorica
PLAN
Urbanistički projekat
"Drač – Nova Varoš" – dio u Podgorici
FAZA
PLAN
ODGOVORNI PLANER:
Branka Gogić, dipl.prostorni planer
GEODEZIJA:
Zorica Krsmanović, dipl.ing.geod.
URBANIZAM:
Branka Gogić, dipl.prostorni planer
Sanja Vlahović, dipl.ing.arh.
Nađa Ponomarev, dipl.ing.arh.
Sandra Joksimović-Lončerević, dipl.ing.un.arh.
Dušan Džudović, dipl.ing.arh.
SAOBRAĆAJ:
Ilinka Petrović, dipl.ing.građ.
Jovana Vuksanović, dipl.ing.građ.
HIDROTEHNIČKA
INFRASTRUKTURA:
Radovan Žunjić, dipl.ing.građ.
Zorica Đuranović, dipl.ing.građ.
ELEKTROENERGETSKA
INFRASTRUKTURA:
Sonja Šišević, dipl.ing.el
TELEKOMUNIKACIONA
INFRASTRUKTURA:
Željko Maraš, dipl.ing.el.
PEJZAŽNA
ARHITEKTURA:
Vesna Jovović, dipl.ing.p.a.
IZVRŠNI DIREKTOR
Dušan Džudović, dipl.ing.arh.
Podgorica, oktobar 2013. godine
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
SADRŽAJ
UVOD
PRAVNI OSNOV..........................................................................................
PLANSKI OSNOV........................................................................................
CILJ IZRADE................................................................................................
OPIS I GRANICA ZAHVATA.......................................................................
1
1
1
1
PRIRODNE KARAKTERISTIKE..................................................................
4
IZVOD IZ POSTOJEĆE DOKUMENTACIJE
IZVOD IZ GUP-a PODGORICA..................................................................
IZVOD IZ DUP-a "DRAČ" (1992.g.)............................................................
IZVOD IZ DUP-a „Drač” – za urbanu cjelinu 1.2. Nova Varoš (2005.) ........
IZVOD IZ IZMJENA I DOPUNA GUP-a PODGORICE za prostor
UP-a „Drač – Nova Varoš” – dio (2013.) ....................................................
IZVOD IZ VODOPRIVREDNE STUDIJE rijeke Ribnice (2006.) ..................
7
10
12
13
16
ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA ........................................................
PROGRAMSKI POKAZATELJI POSTOJEĆEG STANJA...........................
ANALIZA KONTAKTNIH ZONA.................................................................
OCJENA PRIRODNIH I STVORENIH USLOVA ........................................
FOTODOKUMENTACIJA ..........................................................................
20
21
22
23
26
PLAN .......................................................................................................
29
KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA I NAMJENA POVRŠINA ..........
MODEL PLANA ...........................................................................................
URBANISTIČKI POKAZATELJI ................................................................
SMJERNICE ZA URBANISTIČKO-TEHNIČKE USLOVE ..........................
28
30
32
34
INFRASTRUKTURA ...................................................................................
42
SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA.......................................................
ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA.........................................
HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA....................................................
TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA...........................................
43
46
52
57
PEJZAŽNA ARHITEKTURA......................................................................
62
MJERE ZAŠTITE.......................................................................................
68
SPROVOĐENJE PLANA I FAZE REALIZACIJE........................................
71
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
UVOD
PRAVNI OSNOV
Na osnovu člana 31, 53 i 162a Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata
("Službeni list CG", br. 51/08, 34/11, 40/11 i 47/11) i člana 72 Statuta Glavnog grada
("Službeni list RCG" br. 28/06 i "Službeni list RCG" br. 39/10) i Programa uređenja
prostora Glavnog grada - Podgorice za 2012. godinu, Gradonačelnik Glavnog grada Podgorice, donio je Odluku o izradi Urbanističkog projekta "Drač - Nova Varoš" dio u
Podgorici.
Shodno gore navedenoj odluci, maja 2012. godine je urađen Programski zadatak.
Ugovor o izradi planske dokumentacije urađen u skladu sa propisanom zakonskom
procedurom, a zaključen je decembra 2012.godine između:
ƒ
ƒ
Agencije za izgradnju i razvoj Podgorice, d.o.o. Podgorica,
Republičkog zavoda za urbanizam i projektovanje ad Podgorica, kao Izvršioca.
Na osnovu ugovorenih obaveza i zakonom propisane procedure Obrađivač plana je
pristupio izradi Urbanističkog projekta „Drač – Nova Varoš – dio u Podgorici.
Planski dokument sačinjavaju: programski zadatak, analiza postojećeg stanja i potrebna
obrazloženja planskih rješenja i preporuka, odgovarajući grafički prilozi i druge
dokumentacije, koji saglasno Zakonu o uređenju prostora i izgradnji objekata,
sačinjavaju Urbanistički projekat.
PLANSKI OSNOV
Planski osnov za izradu ovog planskog dokumenta jesu Izmjene i dopune GUP-a
Podgorice za prostor UP „Drač – Nova Varoš – dio u Podgorici, kao i smjernice date
programskim zadatkom.
CILJ IZRADE
Cilj izrade plana je stvaranje planske pretpostavke za organizaciju i uređenje ovog
prostora u smislu njegove bolje valorizacije, kao i ispunjavanje funkcionalnih uslova za
realizaciju sadržaja adekvatnim priobalju rijeke Ribnice.
OPIS I GRANICA ZAHVATA
Prostor zahvata Urbanističkog projekta “Drač – Nova Varoš”- dio u Podgorici (u daljem
tekstu: UP “Drač - Nova Varoš” – dio u Podgorici) predstavlja manji segment postojećeg
DUP-a “Drač” – za urbanu cjelinu 1.2. Nova Varoš.
1
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Granica ovog urbanističkog projekta obuhvata prostor koji je sa zapada definisan
objektima Doma zdravlja i Zavoda za socijalno staranje, sa sjevera je ograničen ulicom
IV Proleterske brigade i objektom Hidrometeorološkog zavoda Crne Gore, sa istoka je
zgusnuta naseljska struktura objekata lošijeg kvaliteta, dok je južnu granicu predmetnog
zahvata čini prirodna granica - rijeka Ribnica.
Prostorni obuhvat plana se nalazi na terenu gdje
se raspon kota kreće na sjeveru od 48 mnm na
saobraćajnici u ulici IV proleterske brigade, pa se
spušta do 35 mnm na desnoj obali rijeke Ribnice.
Sve katastarske parcele u zahvatu pripadaju KO
Podgorica II.
Precizna granica zahvata načelno je određena
članom 2 Odluke o izradi UP-a “Drač - Nova
Varoš” – dio u Podgorici i obuhvata površinu cca
1.99ha.
U toku izrade ovog planskog dokumenta došlo je
do usaglašavanja granice zahvata sa granicama
Koordinate tačaka zahvata plana
prema Odluci:
X
Y
1 6604802.00
4700330.00
2 6604802.70
4700331.39
3 6604806.57
4700356.92
4 6604807.74
4700389.14
5 6604919.50
4700420.81
6 6604957.11
4700376.99
7 6604953.47
4700370.94
8 6605004.19
4700336.63
9 6605091.10
4700295.70
10 6605082.04
4700257.45
11 6604973.00
4700272.00
12 6604865.00
4700350.01
2
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
kontaktnih planova, kao i granicama katastarskih parcela. Površina zahvata plana je
neznatno promijenjena i iznosi 2.11ha, što je definisano sa novim koordinatama
prelomnih tačaka.
Koordinate tačaka zahvata plana
(korigovano):
X
Y
1 6604801.80
4700330.54
2 6604802.22
4700331.91
3 6604802.33
4700341.06
4 6604802.31
4700347.97
5 6604804.44
4700351.29
6 6604805.03
4700355.10
7 6604805.88
4700358.20
8 6604806.77
4700359.92
9 6604808.27
4700382.25
10 6604807.74
4700389.14
11 6604919.50
4700420.81
12 6604931.53
4700400.16
13 6604936.63
4700393.61
14 6604947.63
15 6604969.29
16 6604963.65
17 6605004.19
18 6605091.10
19 6605082.04
20 6605052.99
21 6605007.39
22 6604973.00
23 6604925.81
24 6604908.06
25 6604889.09
26 6604864.59
27 6604831.94
28 6604818.02
29 6604809.19
4700384.94
4700372.38
4700364.06
4700336.63
4700295.71
4700257.45
4700251.80
4700260.18
4700271.99
4700293.45
4700306.76
4700334.62
4700347.03
4700344.73
4700339.78
4700329.47
ORTOFOTO SNIMAK
3
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
PRIRODNE KARAKTERISTIKE
Topografija prostora
Grad Podgorica se nalazi na sjevernom dijelu Zetske ravnice, u kontaktnoj zoni sa
brdsko-planinskim zaleđem. Njegov geografski lokalitet je određen sa 420 26’ sjeverne
geografske širine i 190 16’ istočne geografske dužine. U odnosu na šire gradsko
područje, prostor obrađen ovim dokumentom pripada širem jezgru grada, uz desnu
obalu rijeke Ribnice.
Inđženjersko-geološke karakteristike
Prema Karti podobnosti terena za urbanizaciju, (1:5.000) rađenoj za potrebe Revizije
GUP-a Podgorice, ovaj prostor je svrstan u I kategoriju, tj. u terene bez ograničenja za
urbanizaciju.
Geološku građu ovog terena čine šljunkovi i pjeskovi neravnomjernog granulometrijskog
sastava i promjenljivog stepena vezivnosti. Nekad su to posve nevezani sedimenti, a
nekad pravi konglomerati, praktično nestišljivi, koji se drže u vertikalnim odsjecima i u
potkapinama i svodovima.
Navedene litološke strukture karakteriše dobra vodopropustljivost, a dubina izdani
podzemne vode svuda je veća od 4 m.
Nosivost terena kreće se od 300 - 500 kN/m2. Zbog neizraženih nagiba, dio prostora
zahvata plana spada u kategoriju stabilnih terena.
Dio zahvata plana u dolini rijeke Ribnice spada u IV kategoriju terena. To su uglavnom
tereni sa nagibom do 300, po geološkoj građi šljunkovi i pijeskovi neravnomjernog
granulometrijskog sastava i promjenljivog stepena vezivnosti, po stabilnosti nestabilni
tereni.
Stepen seizmičkog intenziteta
Sa makroseizmičkog stanovi{ta Podgorica se nalazi u okviru prostora sa vrlo izraženom
seizmičkom aktivnošću. Prema Seizmološkoj karti SFRJ, u razmjeri 1:1000 000, gradsko
područje je obuhvaćeno 8o MCS skale, kao maksimalnog intenziteta očekivanog
zemljotresa za povratni period od 100 godina, sa vjerovatnošću pojave 63%.
Kompleksna istraživanja i analize, sprovedeni poslije zemljotresa od 15. aprila 1979.
godine, omogućili su izradu Seizmičke mikroreonizacije gradskog područja i Studije o
povredljivosti objekata i infrastrukture, rađenih za potrebe Revizije GUP-a.
Seizmički hazard za ovaj prostor odnosi se na dva karakteristična modela terena
konglomeratisane terase, tj. za model C1 gdje je debljina sedimenata površinskog sloja
(do podine) manja od 35 m, i model C2 gdje je ta debljina veća od 35 m. Dobijeni
parametri su sledeći:
• koeficijent seizmičnosti Ks
0,079 - 0,090
• koeficijent dinamičnosti Kd
1,00 >Kd > 0,47
• ubrzanje tla Qmax(q)
0,288 - 0,360
4
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
•
intenzitet u (MCS)
9o MCS
Za prostor rijeke Ribnice, koji spada u IV kategoriju terena, karakteristični modeli terena
sa aspekta seizmičkog hazarda se odnose na C1n i C2n sa sljedećim parametrima:
• koeficijent seizmičnosti Ks
0,079 - 0,090
• koeficijent dinamičnosti Kd
1,00 >Kd > 0,47
• ubrzanje tla Qmax(q)
0,288 - 0,360
• intenzitet u (MCS)
9o MCS
Klimatske karakteristike
Urbano područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog
mora. Zime su blage, sa rijetkim pojavama mrazeva, dok su ljeta žarka i suva.
Izrazito velike mikroklimatske razlike unutar gradskog područja ne mogu se očekivati s
obzirom na relativnu topografsku ujednačenost i ne tako velike i guste komplekse visoke
gradnje.
Temperatura vazduha
U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 1555o C. Prosječno
najhladniji mjesec je januar sa 5o C, a najtopliji jul sa 26.7o C.
Maritimni uticaj mora ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća za 2.1o C, sa blažim
temperaturnim prelazima zime u ljeto, od ljeta u zimu.
U toku vegetacionog perioda (april - septembar) prosječna temperatura vazduha iznosi
21.8oC, dok se srednje dnevne temperature iznad 14o C, javljaju od aprila do oktobra.
Srednji vremenski period u kome je potrebno grijanje stambenih i radnih prostorija
proteže se od 10-tog novembra do 30-tog marta, u ukupnom trajanju od 142 dana.
Vlažnost vazduha
Prosječna relativna vlažnost vazduha iznosi 63.6% sa max od 77.2% u novembru i min
od 49.4% u julu. Tokom vegetacionog perioda, prosječna relativna vlažnost vazduha je
56.7%.
Osunčanje, oblačnost i padavine
Srednja godišnja suma osunčanja iznosi 2 456 časova. Najsunčaniji mjesec je jul sa
344.1, a najkraće osunčanje ima decembar sa 93.0 časova. U vegetacionom periodu
osunčanje traje 1 658 časova.
Godišnji tok oblačnosti ima prosječnu vrijednost od 5.2 desetina pokrivenosti neba.
Najveća oblačnost je u novembru 7.0, a najmanja u avgustu 2.8. Prosječna vrijednost
oblačnosti u vegetacionom periodu je 4.3.
Srednji prosjek padavina iznosi 1 692 mm godšnje, sa maksimumom od 248.4 mm, u
decembru i minimumom od 42.0 mm, u julu. Padavinski režim oslikava neravnomjernost
raspodjele po mjesecima, uz razvijanje ljetnjih lokalnih depresija sa nepogodama i
5
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
pljuskovima. Vegetacioni period ima 499.1 mm padavina ili 20.6 % od srednje godišnje
količine.
Period javljanja sniježnih padavina traje od novembra do marta, sa prosječnim trajanjem
od 5.4 dana, a snijeg se rijetko zadržava duže od jednog dana.
Pojave magle, grmljavine i grada
Prosječna godišnja čestina pojave magle iznosi 9 dana, sa ekstremima od 1 do 16 dana.
Period javljanja magle traje od oktobra do juna, sa najčešćom pojavom u decembru i
januaru (po 2,6 dana).
Nepogode (grmljavine) javljaju se u toku godine prosječno 53.7 dana, sa maximumom
od 7.7 dana, u junu i minimumom od 1.9 dana, u januaru.
Pojava grada registruje se u svega 0.9 dana prosječno godišnje, sa zabilježenim
maksimumom od 4 dana.
Vjetrovi
Učestalost vjetrova i tišina izražena je u promilima, pri čemu je ukupan zbir vjetrova iz
svih pravaca i tišina uzet kao 1000 ‰.
Najveću učestalost javljanja ima sjeverni vjetar sa 227 ‰, a najmanju istočni sa 6 ‰.
Sjeverni vjetar se najčešće javlja ljeti, a najredje u proljeće.
Tišine ukupno traju 380 ‰, sa najvećom učestalošću u decembru, a najmanjom u julu.
Najveću srednju brzinu godišnje ima sjeveroistočni vjetar (6.2 m/sec), koji najveću
vrijednost bilježi tokom zime (prosječno 8.9 m/sec.).
Maksimalna brzina vjetra od 34.8 m/sec. (125.3 km/čas i pritisak od 75.7 kg/m²)
zabilježena je kod sjevernog vjetra. Jaki vjetrovi su najčešći u zimskom periodu sa
prosječno 20.8 dana, a najređi ljeti sa 10.8 dana. Tokom vegetacionog perioda jaki
vjetrovi se javljaju prosječno 22.1 dan.
Hidrografija i hidrologija
Rijeka Ribnica je uz Moraču glavni vodotok od interesa za grad. Oba vodotoka se
odlikuju dubokim koritom kanjonskog tipa sa obalama visokim od 15 m (Ribnica) do 18
m (Morača). Njihove vode karakteriše izražena erozivna aktivnost, što se manifestuje
postojanjem niza potkapina različitih dimenzija. Ovaj fenomen doprinosi specifičnom
izgledu i atraktivnosti rječnih korita, ali istovremeno nameće potrebu pažljivog tretmana
podlokanih odsjeka, obzirom na latentno prisutnu opasnost urušavanja njihovih
najisturenijih djelova. U oba vodotoka zabilježene su pojave zagađenja vode.
Pedološke karakteristike
Prema Pedološkoj karti teritorije Opštine Podgorica, na prostoru plana zastupljena su
smeđa zemljišta na šljunku i konglomeratu, svrstana u II i IV bonitetnu kategoriju.
6
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
IZVOD IZ POSTOJEĆE DOKUMENTACIJE
DOSADAŠNJI RAZVOJ, URBANIZACIJA, PROGRAMSKE SMJERNICE
GUP Titograda iz 1957. godine baziran je na broju od 45 000 stanovnika i koncipirao je
razvoj na tri osnovne cjeline: Stara Varoš, Nova Varoš i Novi Grad. Integracija ovih
gradskih cjelina, jednostavnim produženjem fiksiranih saobraćajnih pravaca, dovela je
do krute ortogonalne šeme. GUP je prezentiran kao plan gabarita (1:2 500) i kao takav,
poslužio je kao regulaciona osnova za izgradnju.
Revizijom GUP-a iz 1964. godine na području od oko 2 900 ha za planiranih 85 000
stanovnika, još drastičnije je sprovedena ortogonalna šema grada. Obrada ovog plana
seže do nivoa detaljnih urbanističkih planova.
Revizijom GUP-a iz 1974. godine, ukupna zahvaćena teritorija je povećana na 8 910 ha,
sa predviđenih 140 000 stanovnika.
Novi pristup kvalitetnog sagledavanja i rješavanja problematike razvoja i organizacije
gradskog prostora Podgorice, označiće Revizija GUP-a iz 1989. godine.
IZVOD IZ GUP-a PODGORICA
Generalnim urbanističkim planom Podgorice iz 1990.godine se za period do 2011.
godine, na nešto suženom prostoru od 8446ha predviđa 142 000 stanovnika.
Osnovni cilj planirane prostorne organizacije je afirmacija grada i socijalna integracija
stanovništva, unapređenje urbane strukture grada, poboljšanje kvaliteta životne sredine
u prigradskim naseljima, uz što manje zauzimanje novih površina za potrebe razvoja
grada kao i efikasnije korišćenje postojeće infrastrukturne mreže.
Na magistralni saobraćajni prsten nadovezuje sa ortogonalna mreža urbanih blokova
(Stara Varoš, Nova Varoš, Novi Grad, Zabjelo).
U globalnoj mreži saobraćajnog rješenja, ističu se transverzalni pravci:
u pravcu istok - zapad:
- Tološi - centar Kruševac - Novi Grad - Nova Varoš - Konik,
- Univerzitet - Novi Grad - Stara Varoš - saobraćajni terminal,
- Novi Grad - Nova Varoš – Masline - Zlatica,
u pravcu sjever-jug:
-Nova Varoš - Stara Varoš – Zabjelo - Kombinat aluminijuma,
- Nova Varoš - Gornja Gorica - Donja Gorica - Cetinjski put.
Kao preduslov za integraciju danas nepopunjenog gradskog tkiva pretpostavljen je
kontinuirani razvoj grada, gradnja bez "preskakanja" pojedinih područja bliža gradskom
jezgru, sa postepenim zamjenjivanjem pojedinih dotrajalih i manje vrijednih objekata,
7
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
mješovitom namjenom površina (stambeni, poslovni i drugi sadržaji) i gradskom
morfologijom gradnje (uz ulice, trgove, parkove).
Centralne površine planiranog zelenog obrasca čine obrasle površine duž rijeke Morače
i Ribnice, na koje se nadovezuje parkovsko zelenilo Nove Varoši, Novog Grada Kruševca i Stare Varoši.
Ovi prostori se putem predviđenih zelenih prodora (ulično zelenilo, drvoredi, blokovsko
zelenilo) povezuju sa Park-šumom Gorica, Ljubović i Malo Brdo. Na ovako definisani
prostor naslanjaju se ostale zelene i sportsko-rekreativne površine grada, formirajući
jedinstven sistem urbanog zelenila.
GUP-om su predviđene smjernice za uređenje i izgradnju pojedinih djelova grada. To je
prezentirano kroz date oblike intervencija za pojedine zone.
--------------------------------------------
Smjernicama GUP-a t.j. ”Planom oblika intervencija” prostor je označen kao ”urbana
revitalizacija”. Taj način intervencije odnosi se uglavnom na istorijsko jezgro grada Stara Varoš, Drač, Nova Varoš.
Samo kompleksnom urbanom revitalizacijom, tj. uključivanjem pored prostorne i
socijalno-ekonomske komponente, moguće je ovom prostoru obezbijediti razvoj
osnovnih funkcija: stanovanje, centralne gradske funkcije i vratiti im urbanu efikasnost.
Urbana revitalizacija sadrži mjere: zaštite, sanacije i rekonstrukcije.
U urbanističkom smislu zaštita se odnosi na: mjere za očuvanje urbanističko-oblikovnog
identiteta, prezentaciju kulturnih spomenika u prostoru, očuvanje postojeće namjene
prostora i isključivanje funkcija koje bi mogle imati negativan uticaj; zaštita urbanog
kapaciteta, sprečavanje suviše intenzivnog korišćenja postojećih površina.
Sanacija je glavna mjera urbane revitalizacije i obuhvata otklanjanje nedostataka u
građenoj supstanci, saobraćajnom sistemu, servisima i uslugama, komunalnim
vodovima i objektima. Usmjerena je u opštefunkcionalno, organizacijsko i ambijentalno
poboljšanje područja. Uključuje upotrebu neizgrađenih povr{ina (dogradnju), obnovu,
modernizaciju i rekonstrukciju postojećih objekata.
Rekonstrukcija je kao najradikalnija mjera u oblicima obnavljanja urbanog tkiva, vezana
za samo manje intervencije, prije svega, rušenje pojedinih sasvim dotrajalih objekata ili
onih koji su za rušenje zbog prioritetnih funkcija zaštite i prezentacije kulturnog nasleđa
ili neophodnog uređenja (bezbjednost) saobraćaja.
U socijalnom smislu revitalizacija se odnosi na oživljavanje preimarne stambene funkcije
područja (Strara Varoš, Drač), računajući sa potrebama postojećeg stanovništva i sa
potrebama različitih socijalnih grupa (starije osobe, osobe sa niskim dohocima, …)
Sanacija u socijalnom smislu obuhvata prije svega mjere za poboljšanje socijalne
strukture ovih područja. Socijalni plan kao komponenta plana revitalizacije mora sadržati
i mjere za finansiranje stambene obnove (npr.sistem kreditiranja “privatnih” vlasnika
kulturno značajnih objekata).
8
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Ekonomska revitalizacija znači organizovani, akcioni pristup, povezan sa koncentracijom
sredstava za obnovu s jedne strane i uvođenje ekonomski uspješnih djelatnosti koji će
povećati društveno-ekonomski značaj područja, sa druge strane. Ove djelatnosti treba
da su u skladu sa mogućnostima prostora i sa stambenim značajem područja (ne smiju
generirati veći saobraćaj, veću upotrebu energije,…)
Prema Generalnom urbanističkom planu prostor koji zahvata plan ima sljedeće
namjene:
- Stanovanje sa djelatnostima
- Individualno stanovanje
- Rekreacija i sport
Gustina naseljenosti za zahvat prostora DUP-a “Drač” je 150-200 stanovnika.
Tranzitne saobraćajne tokove usmjeravati izvan područija Nove Varoši, a gradske na
obodne ulice (ul. M.Pijade i J.Piletića sa produžetkom ka Ulici 13. jul, bul. B.Jovanovića
sa produžetkom ka Koniku, ul. S.Dragojevića, ul. M.Miljanova);
Problem parkiranja rješavati rubno uz ta područja i u parkirno-garažnim objektima;
Uređenje pješačkih zona i direktnih i atraktivnih pješačkih staza iz centralnih prostora
Nove Varoši prema glavnim područijima stanovanja i sportsko-rekreacionim područijima
grada.
Dogradnja i rekonstrukcija na ovom područiju je moguća uz maksimalno poštovanje
osnovnih karakteristika urbane matrice; veličine bloka; regulacija linija blokova, širine
ulica, oprema ulica drvoredima.
Postojeća odstupanja od regulacione linije moguće je rješavati dogradnjom prizemnih
sadržaja do ulične linije (npr. kod stambenih objekata intenzivno ozelenjen prostor sa
mogućnošću parkiranja, kod javnih objekata ili kod kolektivnih stambenih zgrada sa
poslovnim sadržajima u prizemlju-dogradnja prostora lokala; terasa za sjedenje,…)
U blokovima pretežno stambene namjene predviđa se: obnova i modernizacija
stambenog fonda, pretvaranje prizemlja i podruma u poslovne prostore, adaptacija
tavana za stanovanje, te uređenje dvorišnih funkcionalnih stambenih površina za
potrebe stanovnika: blokovsko zelenilo-bašte, dječja igrališta, parkiranje vozila
(podzemne garaže ispod ozelenjenih površina, parkiranje u unutrašnjosti bloka i obočno
parkiranje).
U zonama većih intervencija predvi|a se uređenje područja kolektivne stambene gradnje
uz ul. Moše Pijade (danas Bulevar Ivana Crnojevića) interpolacijom objekata tipa vilablok ( P+3 ) u cilju formiranja savremene ulične fasade.
--------------------------------------------
Predmetno područje obuhvaćeno UP-om "Drač – Nova Varoš" – dio u prostornom
smislu iskazuje se kao dio planske jedinice 1.2 (JNA) površine 2.11 ha, koja je u
sastavu planske zone 1 – Nova Varoš.
9
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Namjena površina data važećim GUP-om definisana je kao:
izgrađena površina
neizgrađena površina
individualno stanovanje
rekreacija i sport
infrastruktura
osnovna gradska saobraćajna mreža
Rijeka Ribnica sa ostacima čaršije
Granice područja: rijeka Ribnica od ušća do mosta Kapadžića, kontaktne zone Stare
Varoši i Drača.
Na relativno tijesnom prostoru u živopisnom kanjonu Ribnice i uz nju od ušća do mosta
Kapadžića, nalazili su se brojni javni, društveni sadržaji Stare Varoši.
Izgradnjom Nove Varoši, a kasnije i izgradnjom jakih saobraćajnica, ul. Braće
Zlatičanina i ul. Bratstva i Jedinstva ovo je područje bilo odsječeno od zaleđa stambenih
zona – Mahala, Stare Varoši i Drača i doživjelo je jaku prirodnu, urbanu i sadržajnu
degradaciju.
Za ovo područje predviđa se prvenstveno revitalizacija ekonomskih i društvenih funkcija
uz urbanističko-arhitektonsko otklanjanje konflikata novoizgrađenog i ostataka starog
urbanog tkiva.
Prije svega potrebno je urediti južnu fasadu i ”džepove” novih objekata spratnosti P do
P+1 pretežno javnih funkcija, zanatstva, trgovine, kulture.
Regulacija rijeke Ribnice potrebna je i zbog stabilizacije obale kao izrazito atraktivnog
objekta Podgorice, a treba da bude predmet posebne studije i projekata koji će računati
na izrazito gradski karakter ove rijeke kao zone sretanja i razmjene dviju istorijskih
cjelina grada Nove I Stare Varoši. Dio rječnih obala od Kapažića mosta do Vrela
Ribničkih potrebni je urediti u rekreativne namjene.
Izvod iz DUP-a "Drač " (1992.)
Područje zahvata DUP-a je ograničeno: sa sjeverne strane Ulicom Moše Pijade do
denivelisanog prelaza sa prugom Beograd – Bar, sa istočne strane prugom Beograd –
Bar do denivelisanog ukrštanja sa Ulicom Bracana Bracanovića; sa južne strane
Ulicama Bracana Bracanovića i Mitra Bakića; sa zapadne strane Ulicama Mitra Bakića,
Bratstva jedinstva i Marka Miljanova.
Osnovna programska opredeljenja definišu Drač kao stambeno naselje sa pratećim
sadržajima u naslijeđenim okvirima, Cvijetin brijeg i dolinu Ribnice prevashodno kao
rekreativno područje sa transparentnim centralnim sadržajima i stanovanjem, blokovski
dio Nove Varoši kao centralno područje sa stanovanjem i putnički terminal kao
saobraćajni receptor grada.
Sprovedenom rekonstrukcijom gabarita uz početak Ulice Marka Miljanova i korišćenjem
padinskih terasa, prostor postaje vizuelna i komunikaciona spona urbane strukture Nove
Varoši ambijenta doline Ribnice.
10
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Radikalnom rekonstrukcijom zapuštenog postojećeg obrasca doline (ispod Bulevara
Mo{e Pijade) programiranim turističkim, servisnim i stambenim sadržajime, formira se
novi urbani kompleks, koji po organizaciji i kapacitetu treba da osigura realnost
rekonstrukcije, a po oblikovanju značaj pozicije i vrijednost lokaliteta oslonjenog na
neizgrađenu dolinu Ribnice i šire padine Gorice.
Iz razloga naglašavanja sklopa Nove Varoši, otvoreni lamelni sistem (kolektivnih
stambenih objekata), uz Bulevar Moše Pijade neće pretrpjeti bitnije izmjene.
Rekonstrukcija i dogradnja slijediće postojeći model izgrađenosti u dijelu javnih sadržaja
(istočni sektor bloka).
Predloženim saobraćajnim modelom oslonjenim na magistralne rubne tokove područja
će se osloboditi posrednih veza i obezbijediti samo dostupnost sadržajima.
Prioritet se daje pješačkim komunikacijama kojim se višestruko povezuje centralno
područje Nove Varoši i zaleđe sa dolinom Ribnice i Cvijetnim brijegom, a motiviše novim
sadržajima, vizuelnim doživljajem i kontrastom ambijenta.
Dolina Ribnice kao rekreativno područje, nastoji se nizom mjera unaprijediti i koristiti kao
prirodni ambijent, a sanacijom izgrađenih površina racionalno prilagoditi novim
zahtjevima.
Programom se predviđa obnova režima vodotoka Ribnice, zaštita i unapređenje
poljoprivrednog i pejzažnog obrasca uz organizovanje sportskih i rekreativnih sadržaja,
kao i dogradnja i rekonstrukcija građevinskog fonda usklađenog po formi i sadržaju sa
osnovnim karakterom područja.
Pristup zaštite ambijenta korita vodotoka oslanja se na obnovi sistema kaskada jazova
mlinova i uvođenjem novih, koji će na provjereni i najpovoljniji način osigurati atraktivno
proticanje Ribnice, a uz obezbjećenje dovoljne i stalne količine vode (regulacijom
ponora na Cijevni) omogućavati kupanje na njoj…
Aktiviranjem kulturnih, ugostiteljskih, sportskih i etnoloških sadržaja, i unapređenjem
ambijenta, uz odgovarajuće ozelenjavanje, koje je neće zatvoriti od pogleda, učiniće
Ribnicu ponovo pristupnom u užem gradskom području.
Regulacija rijeke Ribnice potrebne i zbog stabilizacija obale kao izuzetno atraktivnog
objekta Podgorice treba da bude predmet posebne studije i projekta, koji će računati na
izrazito gradski karakter ove rijeke kao zone sretanja i razmjene dviju istorijskih cjelina
grada.
Dio riječnih obala od Kapadžića most do Vrela Ribničkih potrebno je urediti u
rekreacione namjene.
Za priobalno područje rijeke Ribnice, kao lokaliteta posebnih prirodnih odlika predviđa
se izrada Prostornog plana područja posebne namjene.
11
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
IZVOD IZ DUP-a „Drač” – za urbanu cjelinu 1.2. Nova Varoš (2005.)
Prema DUP-u “Drač” iz 1992.godine na predmetnom prostoru nije došlo do značajnije
realizacije, tako je Opština Podgorica, kao Investitor 2001.godine donijela Odluku o
pristupanju izradi Izmjena i dopuna DUP-a “Drač” za urbanu cjelinu 1.2. Nova Varoš.
Predlog plana usvojen je juna 2005.godine.
Granicu Izmjena i dopuna DUP-a “Drač” za urbanu cjelinu 1.2. Nova Varoš čini prostor
omeđen: Ulicom Moša Pijade (danas Bulevar Ivana Crnojevića), rijekom Ribnicom,
željezničkom prugom Beograd – Bar i dijelom Ulice Marka Miljanova. Površina zahvata
iznosi 16.15 ha.
Važećim GUP-om Podgorice iz 1990.godine za predmetni prostor planirane namjene
su: “individualno stanovanje”, “stanovanje sa djelatnostima” i “rekreacija i sport”.
Postojeće stanje karakteriše fond od 145 objekata namjenjenjih kako stanovanju
(individualno i kolektivno), tako i poslovanju, broj od 1174 stanovnika, kao i gustina
stanovanja od 72st/ha. Dominantni su prizemni objekti (54%), dok su objekti spratnosti
P+2 i više spratova u manje zastupljenosti (46%). Stepen očuvanosti fonda je različit (od
ruševina do objekata u dobrom stanju).
Koncept organizacije budućeg korišćenja prostora posmatran je kroz smjernice date
Generalnim urbanističkim planom, analizu postojećeg stanja kao i anketu želja
zainteresovanih korisnika, čime je opredjeljen pristup izradi Izmjena i dopuna DUP-a.
Ovaj pristup je zasnovan na sljedećim stavovima i principima:
- uklapanje postojećih kvalitetnih objekata koji se zadržavaju,
- uklanjanje objekata ocijenjenih kao nekvalitetni (u građevinskom i funkcionalnom
smislu),
- poštovanje potrebnih sanitarno-tehničkih uslova,
- uklapanje internog kolskog i pješačkog saobraćaja u šemu saobraćaja datu GUPom,
- obezbjeđivanje neometanog pješačkog kretanja unutar zone i povezivanja sa
spoljnim pješačkim komunikacijama,
- obezbjeđivanje prečišćavanja otpadnih voda i zaštita životne sredine,
- obezbjeđivanje mreže infrastrukture (vodovod, kanalizacija, elektroenergetika i
telefon) kako bi se stvorili potrebni preduslovi za nesmetani razvoj predviđene
strukture.
Model plana
Važećim Detaljnim urbanističkim planom na prostoru za koji se vrše izmjene i dopune,
po namjeni, zone su označene za: individualno stanovanje, stanovanje sa djelatnostima
i rekreacija i sport.
Zona Izmjena i dopuna DUP-a “Drač” za prostor urbane cjeline 1.2. Nova Varoš
podeljena je na tri zone i to: A, B i C.
Zona A obuhvata površinu od 9.65 ha i ista je sa namjenom iz plana višeg reda GUP- a
- stanovanje sa djelatnostima. Zona A je podijeljena u 3 podzone i to: a1, a2 i a3.
12
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Zona B obuhvata površinu od 3.25 ha i ista je sa namjenom rekreacija i sport.
Zona C obuhvata površinu od 2.45 ha sa namjenom iz plana višeg reda GUP –
individualno stanovanje.
Tabela 1.
Zona
Zona A
Podzona a1
Podzona a2
Podzona a3
Zona B
Zona C
Ukupno
zahvat plana
Tabela 2.
Zona
Zona A
Podzona a1
Podzona a2
Podzona a3
Zona B
Zona C
Ukupno zahvat
plana
Urbanistički pokazatelji I (Indeks zauzetosti i indeks izgrađenosti)
Površina
Površina
Bruto građevinska površina
Indeks
Indeks
2
zahvata zone
prizemlja
(m )
zauzetosti
izgrađenosti
2
(ha)
(m )
9.65
18030
68767
0.19
0.71
3.70
7260
26596
0.19
0.71
3.90
7854
30226
0.20
0.77
2.05
2916
11945
0.14
0.58
3.25
616
855
0.01
0.02
2.45
6269.5
24084
0.25
0.95
16.15
24915.5
93706
0.15
0.58
Površina
zahvata
zone (ha)
9.65
3.70
3.90
2.05
3.25
2.45
16.15
Urbanistički pokazatelji II (Gustina naseljenosti)
Površina
Broj
Prosječna
Broj
stambenog
stambenih
veličina
stanovnika
2
2
prostora m
jedinica
stana m
40294
459
1690
14149
176
80
650
21015
210
100
770
5130
73
70
270
855
12
70
45
20634.5
206
100
760
1
61783.5
677
2495*
Gustina
naseljenosti
st/ha
170
175
195
132
13.7
311
154
*1 Napomena: U broj stanovnika uračunat je i broj postojećih stanovnika koji iznosi 1383.
Tabela 3.
Zona
Zona A
Podzona a1
Podzona a2
Podzona a3
Zona B
Zona C
Ukupno zahvat
plana
Površina
zahvata zone
(ha)
9.65
3.70
3.90
2.05
3.25
2.45
16.15
Urbanistički pokazatelji III (Poslovni kapaciteti)
Površina
Prosječna
Broj
poslovnog
veličina poslov.
poslovnih
2
2
prostora m
prost. m
jedinica
28586
368
12560
75
158
9211
75
120
6815
75
90
3149.5
31735.5
75
42
410
Broj zaposlenih
736
316
240
180
84
820
*2 Napomena: Prosječna veličina poslovnih prostora data je kao okvirni podatak potreban za proračun potrebnog broja parking
mjesta i ostalih parametara infrastrukture za maksimalne potrebe. Najveći dio poslovnog prostora u okviru zahvata plana nalazi se u
objektima administrativnog poslovanja koji neće imati usitnjene poslovne jedinice.
IZVOD IZ IZMJENA I DOPUNA GUP-a PODGORICE
za prostor UP-a Drač – Nova Varoš – dio (2013.g.)
Nova planska rješenja za predmetni zahvat nastala su kao rezultat analize osnovnih
smjernica datih GUP-om Podgorice, detaljnije planske dokumentacije, kao i kroz
definisanu potrebu za stvaranjem planskih pretpostavki koje bi omogućile usaglašavanje
razvojnih i investicionih programa korisnika prostora i prioriteta djelovanja u prostoru, a
sve u svrhu bolje valorizacije tog prostora.
13
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Osnovni cilj izrade Izmjene i dopune GUP-a za prostor UP-a “Drač – Nova Varoš” – dio
u Podgorice je pravilno usmjeravanje razvoja grada u smislu njegove afirmacije i
socijalne integracije stanovništva, a to se može postići na sljedeći način:
ƒ unapređenjem urbane strukture grada;
ƒ uklanjanje objekata koji su ocijenjeni kao neadekvatni (u građevinskom i
funkcionalnom smislu),
ƒ unapređenjem kvaliteta životne sredine uz korišćenje postojeće infrastrukturne
opreme, tj. njene dogradnje;
ƒ očuvanjem zona za infrastrukturu;
ƒ interpolacijom novih objekata;
ƒ očuvanjem i uređenjem zone rijeke Ribnice;
ƒ obezbjeđivanjem fonda uslužnih djelatnosti;
Koncept Izmjena i dopuna GUP-a sastoji se u preraspodjeli namjena površina u okviru
predmetnog prostora uz poštovanje oblika intervencija zadatih planovima višeg reda kao
i urbanističke matrice koja je započeta u već usvojenim planovima u kontaktnim
zonama.
Suština Izmjena i dopuna plana je da se stvore uslovi koji će omogućiti predmetnom
prostoru kvalitetniju prostorno-plansku perspektivu.
Uzimajući u obzir faktičko stanje na terenu, tj. djelimično zapuštenog postojećeg
građevinskog fonda i nove potrebe korisnika prostora, ovim izmjenama i dopunama
GUP-a planirane namjene su:
• površine za stanovanje manje gustine (porodično stanovanje);
• površine za stanovanje srednje gustine (višeporodično stanovanje);
• površine za pejzažno uređenje javne namjene uz rijeku Ribnicu;
Prostor uz rijeku Ribnicu je definisan linijom poplavnog talasa i linijom zaštite od
poplavnog talasa koji su dati u dokumentu „Vodoprivredna studija rijeke Ribnice u
Podgorici”. Preporuka ovog plana je da se u fazi izrade detaljnije planske dokumentacije
sagledaju smjernice iz pomenute studije koje će omogućiti korišćenje tog prostora.
Uporedni pregled površina
GUP Podgorica 1990.godine
NAMJENA
(m2)
POVRŠINA
Izmjena i dopuna GUP Podgorica
za prostor UP „Drač – Nova
Varoš“ 2013.godine
(m2)
7785
36.8%
Individualno
stanovanje /Porodično
stanovanje
Sport
i
rekreacija/Pejzažno
uređenje uz rijeku
11300
53.5%
9827
46.5%
9045
42.8%
Višeporodično
stanovanje
Ukupna
površina
zahvata:
/
/
4300
20.4%
21128
21128
14
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
•
•
•
Prosječni indeks zauzetosti (na nivou plana).....................................................0.20
Prosječni indeks izgrađenosti (na nivou plana)................................................ 0.65
Prosječna gustina stanovanja (na nivou plana).........................................170 st/ha
NAPOMENA: Prilikom izrade detaljnije planske dokumentacije daće se precizni
parametri u okviru zona sa konkretnom namjenom površina uz obavezu da se dati
parametri tretiraju kao maksimalni na nivou zone.
SMJERNICE ZA DETALJNIJU PLANSKU RAZRADU
Stanovanje manje gustine (porodično stanovanje)
Obzirom na namjenu i parametre u kontaktnim zonama, a imajući u vidu i poseban
prirodni ambijent predmetnog prostora, ovaj plan treba da obezbijedi potrebne elemente
za gradnju objekata “stanovanja manje gustine”, indeksa zauzetosti od 0.3, spratnosti
objekata do P+1+Pk uz mogućnost izgradnje podruma ili suterena gdje konfiguracija
terena to dozvoljava. Moguća su manja odstupanja od datog indeksa zauzetosti
(maksimum do 0.4) u zoni formiranja manje zone tipskog naselja u blizini rijeke Ribnice.
Takođe, dozvoljeno je planirati veću spratnost od P+2+Pk (uz mogućnost izgradnje
podruma ili suterena gdje konfiguracija terena to dozvoljava) za objekte u kontaktu sa
namjenom za “stanovanje srednjih gustina”.
Objekti se planiraju kao slobodno stojeći objekti i daje se mogućnost organizovanja
poslovanja u prizemnim etažama objekata. Kroz izradu detaljnije planske dokumentacije
planirati elemente urbanog zelenila u skladu sa planiranom namjenom. Krovove raditi
kose dvovodne ili viševodne, ili ravne. Saobraćaj u mirovanju riješiti u okviru objekta ili
parcele. U cilju stvaranja uslova za gradnju novog objekta, obezbjediti minimalnu
parcelu za slobodnostojeći objekat 250 - 300m2.
Stanovanje srednje gustine (višeporodično stanovanje)
Za predmetni plan je veoma značajna saobraćajnica koja vodi ulicom IV Proleterske kao
saobraćajna veza sa centralnim gradskim zonama Podgorice. Obzirom na namjenu i
parametre u kontaktnim zonama, ovaj plan treba da obezbijedi potrebne elemente za
gradnju objekata “stanovanja srednje gustine”. Izmjene su preusmjerene na način koji
će omogućiti nastajanje nove urbane forme, te se u okviru ove zone mogu planirati
objekti spratnosti P+3, uz mogućnost izgradnje podruma i jedne ili dvije suterenske
etaže, gdje konfiguracija terena to dozvoljava. Planirani indeks zauzetosti 0.3 do 0.4. Na
parcelama većeg kapaciteta radi mogućnosti funkcionalnijeg organizovanja, moguće je
formirati dva slobodostojeća objekta, pri čemu se podzemne etaže formiraju kao
integralne cjeline. Krovove raditi kose dvovodne ili viševodne, ili ravne. Posebnu pažnju
potrebno je usmjeriti ka arhitektonskom oblikovanju objekata.
U okviru zona stanovanja mogu se planirati objekti koji ne ometaju osnovnu namjenu i
koji služe svakodnevnim potrebama stanovnika područja u skladu sa članom 43
Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene
površina, elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima
(2010.godine).
Površine za pejzažno uređenje javne namjene uz rijeku Ribnicu
15
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Rješenjem uređenja toka rijeke Ribnice datom u dokumentu "Vodoprivredna studija
rijeke Ribnice” urađenom od strane Građevinskog fakulteta iz Podgorice predstavljena je
koncepcijska osnova koja će obezbijediti površine koje bi se namjenski koristile a
prvenstveno za objekte sporta i rekreacije. Na liniji zaštite od poplavnog talasa, planira
se izgradnja klasičnih odbrambenih nasipa i drugih tipova odbrambenih objekata (zidovi,
gabioni i sl.). U zoni zaštitnog zelenila uz rijeku Ribnicu, kao integralnog dijela uređenja
korita rijeke Ribnice mogu se planirati sadržaji rekreacijskog značaja. Planirani sadržaji
treba da budu faza realizacije ovog projekta i u funkciji potreba naselja sa mogućnošću
povezivanja sa zonom uređenja korita rijeke Ribnice, koja je u funkciji potreba grada.
Promjena namjene površina nisu ulsovile promjene GUP-a Podgorice u dijelu
saobraćajne i ostale potrebne infrastrukture. Planirani oblik intervencija je urbana
revitalizacija.
IZVOD IZ DOKUMENTA »VODOPRIVREDNA STUDIJA RIJEKE
RIBNICE« U PODGORICI (2006.g.)
Rijeka Ribnice (9.6km) je lijeva pritoka
Morače, koja nastaje ispod Kakaricke
gore, a ušće joj je u centru grada. Od
ukupne površine sliva Ribnice od oko
56km2 (Sl.1. “Vodoprivredna studija rijeke Ribnice”
iz 2006. Godine, str.11), 20% je pokriveno
GUP-a Podgorice, dok je urađenim i
usvojenim DUP-ovima koji se graniče sa
koritom rijeke pokriveno oko 9.5%. U
okvirima ovih planskih dokumenata za
uređenje vodotoka Ribnice nije bilo
dovoljno tehničkih elemenata za dalju
razradu.
Slika 1. Prostorni prikaz reljefa slivnog područja rijeke
Ribnice
Imajući u vidu navedeno, kao i sve mogućnosti rijeke Ribnice, zaštite od njenih voda u
priobalju (plavljenja i erozije tla), kao i stvaranje uslova da se obezbijedi zahtijevani
kvalitet vode, Agencija za izgradnju i razvoj Podgorice je inicirala izradu tehničke
dokumentacije, koja je kroz obavljenu tendersku proceduru dodijeljena i urađena od
strane Građevinskog fakulteta u Podgorici.
Rješenje uređenja vodotoka, u dijelu toka kroz urbanu sredinu, treba da bude u
“prostornom, hidrotehničkom, ekološkom i estetskom pogledu primjereno toj sredini”. U
kontekstu navedenog se pristupilo izradi Vodoprivredne studije sliva rijeke Ribnice.
Potpora za izradu pomenute studije za “tipičnu gradsku rijeku” postoji u GUP-u
Podgorice iz 1974.godine (Završni izvještaj, str.224) u kome se navodi da “… radovi koji su
započeti na njenom ušću u Moraču su opravdali potrebu regulacije i uređenja Ribnice
kao budućeg izuzetno atraktivnog objekta u Titogradu. Međutim, regulacija rijeke
Ribnice treba da bude predmet posebne studije i projekta, kako bi se ona adekvatno
uredila i iskoristila". Takođe, GUP-om iz 1990.godine su preuzete obaveze oko uređenja
Ribnice kroz poseban planski dokument.
16
RZUP ad Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Osmatranja nivoa vodostaja na Ribnici počela su prije 85 godina, ali ti podaci nisu svi
sačuvani, a takođe je u više navrata bilo prisutno prekidanje u osmatranju. Različiti
razlozi su uticali da HMZCG 1970.godine izradi “nove krive protoka u područjima malih
voda, kako bi se umanjio nelogično uvećan hidrološki bilans rijeke Ribnice”.
Godine1986 -te je postavljena nova hodrološka stanica. Podaci o protoku na Ribnici
dati od strane HMZCG na bazi izvršenih 80 mjerenja govore da minimalni izmjereni
protok iznosio 60 l/sec. u avgustu 1961.godine, a maksimalno izmjereni je oko 18
m3/sec iz septembra 1998.godine.
Rezulati hidrauličkih proračuna linija nivoa vode u toku rijeke Ribnice u slučaju pojave
prirodnih velikih voda povratnog perioda T=100 godina detaljno su dati u studiji (poglavlje
2.5.2.), a ona su pokazala da prvih 400-500m na najnizvodnijem dijelu rijeke je pod
uticajem uspora od rijeke Morače. Kota nivoa vode rijeke Morače na ušću rijeke
Ribnice je praktično nizvodni granični uslov za proračune linija nivoa vode na toku
Ribnice.
Rezultati su pokazali da na rijeci Ribnici od ukupno 14 mostova, do prelivanja može
doći na 5 mostova, što može ugroziti njihovu stabilnost uz potencijalni rizik rušenja. Do
tečenja pod pritiskom može doći na dva mosta (M7-most nizvodno od željezničkog
mosta i M9-pješački most kod kasarne), gdje je nivo vode na granici da dođe do
prelivanja. U području zahvata UP-a “Drač Nova Varoš – dio” nalazi se most M7.
Na osnovu proračuna došlo se do podataka da je u okviru vodnog toka Ribnice
plavljeno područje površine od oko 25ha.
Korišćenje i uređenje prostora, sadašnje i planirano
Način korišćenja prostora u pojasu rijeke, posebno u urbanim zonama predstavlja
najatraktivniji javni prostor, međutim, na primjeru Ribnice ukazano je na diskontinuitet, a
on se sagledava u činjenici da je u jednom dugom istorijskom periodu razvoja Podgorice
veliki broj aktivnosti bio lociran uz rijeku, zatim se 50-tih godina XX vijeka ta gradska
rijeka potpuno zapostavila, da bi se 70-tih godina kroz plansku dokumentaciju istakla
njena važnost. Danas je korišćenje i uređenje prostora u plansko – funkcionalnim
zonama uz Ribnicu regulisano planskom dokumentacijom, koju čini deset detaljnih
urbanističkih planova i jedan urbanistički projekat. Zajedničko za sve planove jeste
neuređenost obala Ribnice, a u svakom planu su obale Ribnice predviđene za uređenje.
Uređenje jeste izvršeno, ali na pjedinim potezima i iznosi 8% u odnosu na ukupnu
dužinu obale.
Nova osnova za uređenje toka Ribnice može se naći u koncesionom ustupanju lokacija
na određeni rok, nakon kojega bi izgrađena šetališta i prateći objekti (u zavisnosti šta
sve projektom bude predviđeno) postali vlasništvo lokalne zajednice. Na ovakav način
se može realizovati višedecenijsko plansko opredjeljenje za uređenje korita Ribnice,
zaštititi interes lokalne zajednice da sačuva dragocjeni fond javnog prostora i naći
zainteresovan investitor koji bi za dati rok (10, 20 ili 30 godina) izgradnjom šetališta i
pratećih sadržaja ostvario profit. Prateći sadržaji mogu biti sportski, ugostiteljski,
komercijalni, sadržaji kulture ili kombinacija predloženih. Kod materijalizacije su
moguće manje fizičke strukture objekata, prilagođene konfiguraciji obale i opštim
uslovima plavljenja.
17
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Na osnovu planskih pokazatelja demografskog karaktera iz kontaktnih zona uz rijeku
Ribnicu definisana je prosječna gustina stanovanja od 73.5st/ha, dok će u narednom
planskom periodu (planski horizont novog GUP –a Podgorice do 2020.g.) biti povećana
na približno 120 st/ha. Kako su u prostoru koji povezuje tok Ribnice izražene različitosti
u strukturi (starosno, socijalnoj, etničkoj) stanovništa, u tom smisli bi uređenje njenog
toka bilo izvjesni interaktivni prostor. Preporuke zemalja EU govore u prilog tome, gdje
se već u periodu koji traje duže od dvije decenije, značajna pažnja posvećuje prostornim
rješenjima (dostupnim i privlačnim) kojima se postiže bolja komunikacija i saradnja
različitih društvenih grupa, smanjenje socijalnih tenzija, urbanog vandalizma i sl.
Studijom su iskazana očekivanja da će novim GUP-om Podgorice prostor u kontaktnoj
zoni Ribnice biti valorizovan, te da će dio zone bliže Ribnici dobiti atraktivne centralne i
poslovne sadržaje. Takođe su izdvojene planirane površine za privredne djelatnosti
sadržane u detaljnim urbanističkim planovima, od kojih je dio u velikom obimu i
realizivan. U tom kontekstu bi se projektom uređenja korita Ribnice otvorili nove
mogućnosti, odnosno podstakle neke već započete inicijative (ponovno aktiviranje
ribnjaka na Vrelima ribničkim koji je izgrađem privatnom inicijativom i ulaganjem, a koji
sada ne radi, aktiviranje lokacija nekadašnjih mlinova za ugostiteljstvo, za što takođe
postoji inicijativa i dr.)
Korišćenje voda rijeke Ribnice za sport i rekreaciju je ograničeno, tako da se jedino
koriste izgrađena šetna staza duž desne obale Ribnice između Kapadžića mosta i
stare banje i prostor na samom ušću Ribnice u Moraču. U budućnosti se može računati
na korišćenje prostora uz Ribnicu za navedenu namjenu, ako bi se pristupilo ukidanju
međa, sprječavanja odlaganja otpada, izgradnju pristupnih staza i namjensko uređenje
preostalih slobodnih površina i sl. Teren koji neće biti zaštićen od vrlo velikih voda (kao
što je objašnjeno u poglavlju 4.2.1 studije) iako će povremeno biti plavljen moći će se
koristiti za sport i rekreaciju. Dionice vodotoka koji protiče kroz izgrađeno područje koji
može se koristiti za sport sa naglaskom na rekreaciju, u vidu šetnji, trčanja, vožnje
bicikla i sl., a korisnici tog prostora bi bili prije svega stanovnici pribrežnih naselja.
Zaštita od voda, odnosno odbrana od poplava rijeke Ribnice, od navedenih velikih voda
povratnog perioda T=100 godina, bila bi moguća izgradnjom odgovarajućih
odbrambenih objekata, u obliku nasipa ili zidova ili podizanjem nivoa terena
nasipanjem na cijeloj površini parcele predviđene za korišćenje. Na nekim dijelovima
toka moguće je proširenje korita, što bi imalo malog uticaja na smanjenje nivoa vode.
Produbljivanje korita rijeke je isključeno kao mjera za smanjenje nivoa vode zbog
limitiranih kota uliva rijeke Ribnice u rijeku Moraču.
U okviru zone plavljenja konstatovano je pretežno neobrađivanog zemljišta i nekoliko
lokaliteta prostor sa izgrađenim individualnim stambenim zgradama. Usvojeni DUP-ovi
koji pokrivaju priobalni prostor rijeke predviđaju izgradnju na površinama koje su
plavljene navedenim velikim vodama.
Potpuna zaštita cjelokupnog plavljenog terena pri utvrđenom proticaju Q100 u rijeci
Ribnici zahtjevala bi vrlo visoke odbrambene objekte. Imajući u vidu predviđenu
namjenu i upotrebnu vrijednost plavljenog zemljišta ocjenjeno je da bi bilo svrsishodno
18
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
da se od tih voda štite samo izgrađena naselja, postojeće saobraćajnice, objekti koji su
prema usvojenim detaljnim urbanističkim planovima predviđeni da se grade u danas
plavljenom prostoru, kao i neki posebni izdvojeni objekti koji bi se namjenski mogli
locirati u tom prostoru. U tom smislu odbrana od poplava je definisana odbrambenom
linijom, na taj način se štiti se oko 5 ha zemljišta, odnosno 20% ukupne plavljene
površine, koja iznosi oko 25 ha.
Na osnovu analize važećih planova i preklapanja predstavljenog nivoa stogodišnje vode
u okviru DUP-a “Drač – Nova Varoš” konstatovano je da se granica vode preklapa sa
dijelom stambene i rekreativne zone, do mjere u kojoj je onemogućena realizacija plana
usljed plavljenja dijela pristupnih saobraćajnica. Ukupna zahvaćena površina je oko 2.7
ha, dok bi se predloženom regulacijom moglo zaštititi oko 2 ha i omogućiti realizacija
plana (Sl.2. “Vodoprivredna studija rijeke Ribnice” iz 2006. godine, str.67).
Sl.2 – Problemi u zahvatu DUP “Drač – Nova Varoš” (2005.godina)
19
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA
Prostor Izmjena i dopuna GUP-a Podgorice za UP-a “Drač – Nova Varoš”-dio nalazi se
istočno od centra Podgorice, položajno “pripada” desnoj obali rijeke Ribnice i
neposredno je naslonjen na ulicu IV Proleterske. Predmetno područje obuhvata prostor
između rijeke Ribnice na jugu i jugozapadu, ul. IV Proleterske na sjeveru i prilaznih
ulica sa sjeveroistočne i jugoistočne strane. Visinski položaj prostora se kreće od
48mnm (ul. IV Proleterska) do 37.5mnm uz obalu rijeke Ribnice.
Sl.3. ul. IV Proleterske brigade
Sl. 4. Pješački most na rijeci Ribnici
Sl. 5. Dio naseljske strukture uz rijeku Ribnicu
U funkcionalnoj strukturi zahvata dominira individualno stanovanje koje je koncentrisano
bliže rijeci, lošijeg kvaliteta fizičkih struktura, uglavnom su to prizemni objekti.
Na zahvatu, pri ulici samoj ulici nalazi se objekat namjenjen kolektivnom tipu stanovanja,
novijeg datuma izgradnje sa spratnošću P+2+Pk. U nastavku, al sa znatnim odmakom
od ulice nalazi se porodični objekat koji datira iz vremena gradnje dvadesetih godina
prošlog vijeka. Na njega se zidom naslanja još jedan porodični objekat, al opet novijeg
20
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
datuma i strukture gradnje. Dakle, prisutna je raznodobnost izgradnje, kao i različit
pristup samoj izgradnji.
U obuhvatu Plana nema objekata društvenih djelatnosti, a prisutni su oblici obavljanja
poslovanja u prizemnim dijelovima pojedinih objekata pri gravnoj ulici.
Za potrebe izrade ovog dokumenta rađena je anketa korisnika prostora paralelno sa
obilaskom terena. Takođe je anketiranje korisnika sprovedeno pismenim putem u vidu
zahtijeva vlasnika katastarskih parcela koje su zainteresovani dostavljali na adresu
Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora i zaštitu životne sredine, Glavnog grada –
Podgorice.
Anketa je dala različite rezultate, od toga da jedan dio korisnika nije bio zainteresovan
za učešće u anketiranju, dok su zahtjevi većinskog vlasničkog tijela u zahvatu plana
iskazali kroz svoje zahtjeve potrebe za: dogradnjom, obezbjeđenjem pristupa na
saobraćajnicu, povećanjem spratnosti i izgradnjom stambeno-poslovnih objekata većih
kapaciteta, a posebnu na potezu uz Ulicu IV Proleterske brigade.
Terensko snimanje postojećeg stanja i anketiranje korisnika prostora pokazalo je da na
prostoru zahvata plana egzistira ukupno 27 objekata različite namjene i kvaliteta. Pri tom
se izdvajaju 3 objekta namjenjena stanovanju sa poslovanjem u prizemlju - novije i
kvalitetnije stambene izgradnje, dok su preostalih 14 objekata namjenjeni stanovanju i
10 pomoćnih objekata, na pojasu u blizini Ribnice, sa izraženim nedostatkom osnovnih
stambenih i funkcionalnih gradskih karakteristika. Predmetni prostor, naročito u dijelu
naselja pri Ribnici, opterećen je neizgrađenošću adekvatne saobraćajne mreže i
komunalne infrastrukture. Spratnost objekata dominantno karakteriše prizemlje (P),
posebno u dijelu naselja pored rijeke Ribnice. Veće je zastupljenost prizemnih objekata
(88 %) u ukupnom broju objekata u čitavom zahvatu. Stepen očuvanosti objekata je
različit i kreće se od ruševina do objekata koji su u dobrom stanju.
Programski pokazatelji postojećeg stanja:
Površina zahvata zone …………………………………………………. 1,99 ha
Ukupna površina prizemlja ……………………………………………… 1502 m2
Ukupna BGP …………………………..…………….…………................ 2236 m2
BGP stanovanje ……………………………………………………………1728 m2
BGP poslovanje …………………………………………………………… 260 m2
BGP pomoćni objekti ………………………………………………………. 248 m2
Indeks zauzetosti (PP/PZ )………………………………………............. 0.07
Indeks izgrađenosti (BGP/PZ) …………..…………………………......... 0.11
Broj stambenih jedinica ….………………………………………….…...
23
Prosječna br.čl.domaćinstva ……………………………………………..
3
Broj postojećih stanovnika ………………………………………….…...
69
Gustina stanovanja (st/ha) ……………………………………………….. 35 st/ha
21
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Postojeće zelene površine se najvećim dijelom nalaze u zaleđu objekata, pružajući se
na prostranoj ravni na desnoj obali Ribnice, gdje je uz samo korito rijeke prisutno
karakteristično rječno rastinje i žbunje, ali su prisutne i znatne količine različitog otpada.
Sl. 6. Zelene površine u zahvatu
Sl. 7. Rijeka Ribnica
Sl.8. Pješački most na Ribnici
Analiza kontaktnih zona
Predmetna zona zahvata plana predstavlja zonu koja je “nepravedno” zapostavljena ili
“namjerno” zaboravljena obzirom na njen položaj u gradskoj zoni. Privođenje ovog dijela
grada namjeni, prema planskoj dokumentaciji, nije u prethodnom periodu u potpunosti
sprovedeno.
Predmetni prostor neposredno kontaktira sa dva planski tretirana područja:
ƒ sa sjevera, istoka i zapada nalazi se DUP “Drač” za urbanu cjelinu 1.2. Nova
Varoš, čiji segment se mijenja ovim dokumentom i
ƒ sa juga nalazi se DUP “Drač – Cvijetin brijeg”.
22
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
U oba navedena planska dokumenta nalaze objekti namjenjeni pretežno stanovanju,
kako višeporodičnom, tako i porodičnom, dok su u manjem obimu zastupljeni sadržaji
centralnih djelatnosti, kao adekvatna dopuna osnovnoj namjeni (predškolska ustanova,
objekti osnovnog, srednjoškolskog obrazovanja, zdravstvenih ustanova i
administrativnih funkcija - gradskog i državnog značaja). Na području naselja Cvijetin
Brijeg realizovana je izgradnja osnovne škole (2010.godine), što predstavlja primjer
sprovođenja planske dokumentacije.
Plansko područje u širem obuhvatu okružuju DUP-ovi “Gorica C” i “Nova Varoš 2”, sa
zapada “Nova Varoš” i “Drač – Vatrogasni centar”, sa juga “Drač – Putnički terminal” i
sa zapada “Ibričevina” i “Konik-sanacioni plan”.
Može se konstatovati da uže i šire kontaktne zone ovog plana su sa sačuvanom
mrežom ulica koje su skoro u potpunosti zadržane i koje su urbanistički pretežno
dovršeni predjeli, gdje se ne očekuje neka veća aktivnost u urbanoj dogradnji. Na
području ovih planova očekuje se neznatno povećanje gustine stanovanja, odnosno
povećanje korisnika ove zone.
Budući da je namjena ovog prostora prevenstveno opredjeljena za stanovanje, poslovne
sadržaje, kao i rekreativne sadržaje uz Ribnicu, oni predstavljaju svojevrstan nastavak i
proširenje područja gradskog karaktera.
Iz predhodno navedenog može se zaključiti da postojeće stanje na predmetnom
prostoru karakteriše manja gustina stanovanja sa uglavnom nižim izgrađenim
strukturama (uglavnom pri rijeci Ribnici), a nešto većim pri ulici, ali uopšte sa manjim
stepenom urbanizovanosti i komunalne opremljenosti.
Ocjena prirodnih i stvorenih uslova
Sa apekta prirodnog okruženja za predmetni prostor u poglavlju “A” opisane su prirodne
karakteristike. Prostor je prirodno naglašen, te ga treba tretirati kako zalužuje, kako u
fazi planske izrade, tako i u narednoj fazi - privođenju namjeni.
Izuzetno vrijedne kontaktne zone (sl.9 i sl.10), kao i sam zahvat sa povoljnom
orijentacijom, predstavljaju dijelove grada koje vrijedi više koristiti, jer same po sebi
pripadaju centralnoj gradskoj zoni. Uređenje Ribnice do danas je tretirano po
segmentima, te su tu čuvene Skaline i šetalište na desnoj obali od mosta kod Banje do
mosta Kapadžića, i u tom smislu treba stvarati uslove da se “glavna” gradska rijeka u
Glavnom gradu – Podgorici više uključi kako u urbanističkom, tako i u arhitektonskom
konceptu grada. Za buduće uređenje ove gradske rijeke, kao predfaza koja bi pethodila
uređenju jeste čišćenje od različitih vrsta deponovonog materijala.
Sa aspekta stvorenih uslova ovaj prostor je izdvojen, “blizak” centru grada i
istvovremeno pristupačan za nova arhitektonsko – urbanistička rješenja. Objekti novije
stambene izgradnje sa svojim prostornim oblicima, pri “glavnoj” ulici na sjevernoj granici
zahvata, u značajnoj mjeri čine ovaj prostor povoljnim za njegovo dalje aktiviranje u
urbanom smislu. Individualni objekti pri Ribnici su različitog kvaliteta - srednjeg ili lošeg
stanja, gdje pojedini objekti čine prostorije kao stambene jedinice.
23
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
U kontaktnoj zoni postoji TS “Cvijetin brijeg” koja će bitno uticati na smanjenje troškova
izgradnje elektrotehničke infrastrukture za predmetni obuhvat.
Sl.9. Skaline – ušće Ribnice u Moraču
Sl. 10. Uređenje korita Ribnice od Banje do Kapadžića mosta
Postojeće stanje:
Broj kat.
parc.
Površin
a kat.
parcele
Broj
objekta
Površina
prizmelja
Ukupna
BGP
Spratnost
Namjena
BRUTO
stanovanje
3487/1
614.5
1
75
75
2
12
12
3
22
22
P
stanovanje
75
P
pomoćni objekat
12
pomoćni objekat
stanovanje sa
poslovanjem
stanovanje sa
poslovanjem
22
255
91
3
190
68
3
3483/4
91
1
91
346
3483/5
57
1
68
258
P
Po+P+2+
Pk
Po+P+2+
Pk
3506/3
8
BRUTO
poslovanje
BRUTO
pomoćni
objekti
Br.st.
jedinica
1
3483/3
61
1
61
61
P
stanovanje
61
1
3483/2
147
1
51
51
P
stanovanje
51
1
3482/2
192
1
37
37
P
stanovanje
37
1
2
59
59
P
59
1
261
1
101
202
P+1
stanovanje
stanovanje sa
poslovanjem
101
1250
n.b.
58
58
P
stanovanje
58
1
12
12
P
garaža
2
16
16
P
pomoćni objekat
3
50
100
P+1
stanovanje
100
4
103
103
P
stanovanje
103
54
54
P
garaža
3482/1
dio
3465
dio
3485/1
dio
3466
dio
3478
3478
1
1
2371
483
1007
1007
12
16
121
1
66
66
P
stanovanje
66
3475
218
1
63
63
P
stanovanje
63
2
8
8
P
pomoćni objekat
1
48
48
P
stanovanje
2
6
6
P
pomoćni objekat
391
1
1
54
3476
3477
101
1
1
8
48
1
6
24
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
3468
3467
Ukupno
1091
285
3
45
45
P
stanovanje
1
88
88
P
pomoćni objekat
2
9
9
P
pomoćni objekat
3
106
106
P
stanovanje
n.b.
21
21
P
pomoćni objekat
1
172
1502
310
2236
P+Pk
stanovanje
45
1
88
9
106
1
21
310
1728
260
3
23
248
Opremljenost prostora
U naselju pored rijeke Ribnice (dio zone C – oznaka iz prethodnog DUP-a) veći broj
objekata je u srednjem ili lošem stanju, gdje je evidentna primjena lakih materijala, i to:
drvo, lim i sl., međutim, ima i objekata koji su podignuti kasnije gdje se javlja opeka, a u
posljednje vrijeme beton i armirani beton. Krovovi su uglavnom izvedeni u drvenoj
konstrukciji sa odgovarajućim krovnim pokrivačem, lim, salonit, crijep i sl. Objekti u ovom
dijelu zahvata su priključeni na vodovodnu i električnu mrežu, telefonski priključak je
izveden kod većine objekata, ali nije priključen na gradsku kanalizaciju, već su
priključeni na septičke jame. Objekti pri Ulici 4.Proleterske brigade imaju priključak na
svu cjelovitu gradsku infrastrukturu, različitog su vremena izgradnje, spratnosti i
arhitektonskog sklopa.
25
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Foto-dokumentacija
26
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
27
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
28
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
PLAN
Koncept organizacije prostora
Predmetni obuhvat UP-a „Drač-Nova Varoš“- dio u Podgorici predstavlja
• segment DUP-a „Drač“ – za urbanu cjelinu 1.2 Nova – Varoš (iz 2005.godine),
• odnosno, dio gradskog prostora kojim su obuhvaćene Izmjene i dopune GUP-a
Podgorice za prostor UP-a „Drač – Nova Varoš“ – dio (iz 2013.godine).
Analizom predmetnog prostora kroz usmjerenja data iz Izmjena i dopuna GUP-a
Podgorice za prostor UP-a „Drač – Nova Varoš“ – dio, stvoreni su uslovi da ovaj zahvat
dobije nove prostorno-planske uslove i u urbanističko-arhitektonsko-smislu, novi značaj.
Pri tom se vodilo računa da se primjene kriterijum slične namjene površina kao
jedinstvenog režima uređenja u bližoj kontaktnoj zoni.
Definisani planski okvir u vidu urbanističkog projekta daje mogućnost da predmetni
prostor posmatra cjelovito - na detaljnijem nivou, ali i da je konceptualno blizak planskim
kontaktima na koji se oslanja.
Odluka o izradi urbanističkog projekta i programski zadatak su inicijalni dokumenti kojim
je iskazana potreba za izradom ovakve vrste dokumenta. Kako se urbanistički projekat
radi za uža područja koja predstavljaju posebno karakteristične cjeline, u tom smislu je i
planer pristupio i u posmatranju istog.
Na osnovu analiza datih kroz prethodna poglavlja pripremljen je planski dokument u
kome su stvoreni uslovi i u kojima su uvaženi kriterijumi dati o pravilima uređenja i
građenja definisani Izmjenama i dopunama GUP-a Podgorice za prostor UP-a „Drač –
Nova Varoš“ – dio. Osnovni cilj izrade ovog planskog dokumenta je pravilno
usmjeravanje razvoja grada u smislu njegove afirmacije, a zasnovan je na sledećim
stavovima i principima:
ƒ uklapanje postojećih kvalitetnih objekata koji se zadržavaju,
ƒ uklanjanje objekata koji su ocijenjeni kao neadekvatni (u građevinskom i
funkcionalnom smislu),
ƒ uklapanje internog kolskog i pješačkog saobraćaja u šemu saobraćaja datu GUPom,
ƒ obezbjeđivanje neometanog pješačkog kretanja unutar zone i povezivanja sa
spoljnim pješačkim komunikacijama,
ƒ obezbjeđivanje mreže infrastrukture (vodovod, kanalizacija, elektroenergetika i
telekonikacione mreže) kako bi se stvorili potrebni preduslovi za nesmetani razvoj
predviđene strukture.
ƒ unapređenje urbane strukture grada i kvaliteta životne sredine;
ƒ očuvanje i uređenje zone rijeke Ribnice;
29
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
MODEL PLANA
Uzimajući u obzir faktičko stanje na terenu, djelimično zapušten postojeći građevinski
fond i nove potrebe korisnika prostora, ovim planom se stvaraju uslovi za formiranje
novih planskih rješenja koji bii vodili ka realizaciji istih.
Izmjenama i dopunama GUP-a za predmetni prostor označene su površine koje se po
namjeni opredjeljene za:
• površine za stanovanje manje gustine do 120st/ha (porodično stanovanje);
• površine za stanovanje srednje gustine 120-250st/ha (višeporodično stanovanje);
o u okviru zona stanovanja mogu se planirati objekti koji ne ometaju
osnovnu namjenu i služe svakodnevnim potrebama stanovnika u skladu sa
članom 43 Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta,
kriterijumima namjene površina, elementima urbanističke regulacije i
jedinstvenim grafičkim simbolima (2010.godine), te se u tom smislu u
okviru ove zone planira ugostiteljski objekat kao svojevrstan nastavak
rekreativne zone;
• površine za pejzažno uređenje javne namjene uz rijeku Ribnicu;
Planirani oblik intervencija urbana revitalizacija.
Model plana na osnovu kojeg će se oblikovati predmetno područje se u određenom
obimu oslanja na preporuke postojećeg plana, ciljeve iz Programskog zadatka, zahtjeve
korisnika prostora, situacije na terenu, kao i na konkretna usmjerenja data Izmjenama i
dopunama GUP-a. Pri tom je distribucija sadržaja u planu definisana na osnovu
određenih specifičnosti, kako stečenih tako i prirodnih elemenata. U tom smislu data su
urbanistička rješenja:
• za lokaciju naseljske strukture uz Ribnicu;
• za lokaciju pri ul.4.Proleterske;
• za područje pejzažnog uređenja – rijeka Ribnica;
Lokacija naseljske strukture uz Ribnicu
Nakon analize opredjeljenja prethodnog plana za predmetni zahvat, smjernice date kroz
Izmjene i dopune GUP-a, kao i stanje postojećih objekata u okviru ove zone, može se
ocijeniti, u građevinskom smislu, da su objekti u lošem stanju. Tako da u ovom dijelu
zahvata status ostaje isti - previđa se uklanjanje nekvalitetnih postojećih struktura. Pri
tom se planira zadržavanje objekta na UP6 i formiranje zone porodičnog stanovanja
(UP7 do UP20) čiju koncentaciju namjene upotpunjuje planirani ugostiteljski objekat
(UP21).
Lokacija pri ul. 4. Proleterske brigade
Prostor na potezu navedene ulice, u odnosu na namjenu “individualno stanovanje” iz
postojećeg DUP-a, a u skladu sa smjernicama Izmjena i dopuna GUP-a, u narednom
periodu će imati mogućnost da se oblikuje kao zona nove gradnje sa kapacitetima za
objekte namjene “stanovanje srednjih gustina”. Dato opredjeljenje daje ovoj lokaciji
znatne urbanističke mogućnosti i sklad sa kontaktnim fizičkim strukturama. Na ovom
prostoru predviđa takvo formiranje gabarita objekata koji će podržati ulični niz i fasadu,
30
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
što podrazumijeva oblikovanje i rekonstrukciju postojećih objekata sa nadgradnjom
(UP2 i UP3) i interpolaciju novih (UP1, UP4 i UP5).
Područje pejzažnog uređenja – rijeka Ribnica
Obzirom da se predmetni zahvat na jugu oslanja na rijeku Ribnicu u ovoj zoni planirane
su zelene površine duž obale vodotoka - površine za pejzažno uređenje. Cilj je da se
stvore planske pretpostavke kako bi se i ovaj segment plana doveo do nivoa zaštite i
uređenja priobalja rijeke Ribnice, kao mjesta za šetnju, odmor i rekreaciju. U okviru ovog
prostora izvršena je i parcelacija površina za pejzažno uređenje (UPZ 1 do UPZ5) u
čijim okvirima će se dati projektno rješenje.
31
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
URBANISTIČKI POKAZETLJI
32
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Broj
urb.
parc.
Površina
urb.parcele
(m2)
Namjena urbanističke
parcele
Spratnost
Maksimalna
površina
pod
objektima
Maksimalna
ukupna
BGP
Postignuti
Iz
Postignuti
Ii
Urbanistički pokazatelji
S1+P+3 do S1+S2+P+3 P+3 S1+P+3 do S1+S2+P+3 S+P+3 S1+P+3 do S1+S2+P+3 P+2+Pk P+2+Pk
P+2+Pk
P+2+Pk 610 158 292.8 150 323.2 80 156
132
112 3050 632 1464 752 1616 320 624
528
448 0.3 0.86 0.4 0.4 0.4 0.30 0.30
0.30
0.30 1.5 3.43 2.0 2.0 2.0 1.2 1.2
1.2
1.2 Površina zahvata (m2) Površina urb.parcela (m2) BGP prizemlja BGP objekata BGP stambenog prostora BGP poslovnog prostora Prosj.vel.stana Prosj.vel.poslovanja
21127 10486 3528 13690 9762 3928 100
50
m2 UP1 UP2 UP3 UP4 UP5 UP6 UP7 UP8 UP9 2031 184 732 376 808 262 522
441
372 stanovanje srednjih gustina stanovanje srednjih gustina stanovanje srednjih gustina stanovanje srednjih gustina stanovanje srednjih gustina porodično stanovanje porodično stanovanje
porodično stanovanje
porodično stanovanje UP10 UP11 UP12 UP13 381 298
260 250 porodično stanovanje porodično stanovanje
porodično stanovanje porodično stanovanje P+2+Pk P+1+Pk
P+1+Pk P+1+Pk 114 100
100 100 456 300
300 300 0.30 0.34
0.38 0.40 1.2 1.0
1.2 1.2 br.stambenih jedinica br.poslovnih prostora
br.stanovnika (3.7 /dom) 97 78
359 UP14 UP15 330 341 porodično stanovanje porodično stanovanje P+1+Pk P+1+Pk 100 100 300 300 0.30 0.29 0.9 0.9 Iz ‐ na nivou zahvata plana Ii ‐ na nivou zahvata plana 0.16 0.64 UP16 UP17 UP18 UP19 312 309
315
460 porodično stanovanje porodično stanovanje
porodično stanovanje
porodično stanovanje P+1+Pk P+1+Pk
P+1+Pk
P+1+Pk 100 100
100
100 300 300
300
300 0.32 0.32
0.32
0.22 1.0 1.0
1.0
0.7 Površina UP (m2)
Iz ‐ na nivou ur.parcela
Ii ‐ na nivou urb.parcela 10486
0.33
1.3 UP20 452 porodično stanovanje P+1+Pk 100 300 0.22 0.7 UP21 UPZ1 UPZ2 UPZ3 UPZ4 1050 10486 243 844 1512 1088 centralne d.‐ugostiteljski o. pov. za pejzažno uređenje pov. za pejzažno uređenje pov. za pejzažno uređenje pov. za pejzažno uređenje P+1 400 3528 800 13690 Bruto gus.stanovanja br.st./pov.planskog pod 170 st/ha UPZ5 543 4230
pov. za pejzažno uređenje 0,38 0.8 33
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
SMJERNICE ZA URBANISTIČKO-TEHNIČKE USLOVE
U skladu sa Zakonom o planiranju i uređenju prostora, urbanističko-tehnički uslovi su dati u
sklopu plana kroz tekstualni dio i grafičke priloge. U daljem tekstu date su bliže smjernice za
sprovođenje plana.
Parcelacija i regulacija
Kao osnov za izradu UP-a poslužila je topografsko-katastarska podloga. Ukupan izgrađeni
prostor zahvaćen ovim planom je izdijeljen na urbanističke parcele, kao osnovne urbanističke
cjeline. Urbanističke parcele imaju direktan pristup sa saobraćajnice. Na grafičkom prilogu "Plan
parcelacije" grafički su prikazane granice urbanističkih parcela, dok su numerički prikazane
koordinate prelomnih tačaka.
Regulacija ukupnog zahvata plana počiva na saobraćajnim rješenjima, koordinatama i drugim
podacima koji omogućavaju tačnost prenošenja na teren.
Građevinska linija je linija do koje se može graditi i definisana je u odnosu na osovinu
saobraćajnice, što omogućava očitavanje neophodnih elemenata za prenošenje na teren.
Građevinske linije ispod zemlje je linija u čijim okvirima je moguće graditi podzemni dio objekta,
pri čemu ona ne smije zauzeti više od 80% urbanistčke parcele. U okviru ovog dokumenta
građevinska linija ispod zemlje je ucrtana na samo jednoj lokaciji UP1, zbog specifičnosti
prostora i konfiguracije terena, dok je na ostalim urbanističkim parcelama ostavljena mogućnost
formiranja podzemne etaže shodno prethodno datoj smjernici.
Urbanističke parcele date u grafičkim prilozima mogu se udruživati ukoliko je to zahtjev
investitora.
Nivelacioni plan je urađen na osnovu kota terena prezentiranih na geodetskoj podlozi i tehničkih
propisa. Predloženim nivelacionim rješenjem postignuti su nagibi saobraćajnica koji su dovoljni
za odvođenje površinskih voda do slivnika atmosferske kanalizacije i dalje do recipijenta.
Kote koje su date u nivelacionom planu nijesu uslovne, jer kote na terenu prikazane u
geodetskoj podlozi ne omogućavaju izradu kvalitetnog nivelacionog plana. Detaljnim snimanjem
terena i izradom glavnih projekata saobraćajnica moguće su manje korekcije kota iz plana na
način da se obezbijedi odvođenje atmosferskih voda sa lokacije principom samoodvodnjavanja.
Kote prizemlja novih objekata treba odrediti na osnovu nivelacije saobraćajne mreže, pri čemu
je potrebno voditi računa da se oborinske vode razlivaju od objekta prema okolnim ulicama.
U skladu sa Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata, urbanističko-tehnički uslovi su
dati u sklopu plana kroz tekstualni dio i grafičke priloge. U daljem tekstu date su bliže smjernice
za sprovođenje plana.
34
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Visinska regulacija
Najveća visina etaže za obračun visine građevine, mjerenja između gornjih kota međuetažnih
konstrukcija iznosi:
• za garaže i tehničke prostorije do 3.0 m;
• za stambene etaže do 3.5 m;
• za poslovne etaže do 4.5 m;
• izuzetno za osiguranje prolaza za pristup interventnih i dostavnih vozila, najveća visina
prizemne etaže na mjestu prolaza iznosi 4.5
Spratne visine mogu biti veće od gore navedenih visina određenih Pravilnikom, ukoliko to
iziskuje specijalna namjena objekta ili primjena posebnih propisa.
Položaj objekata je definisan prema ulicama građevinskim linijama u prizemlju objekata.
Planom se ostavlja mogućnost da se iznad prizemnih prostora formira nastrešnica ili erkeri u
širini od 1.5-3.0m radi zaštite od atmosferskih padavina i osunčanja pješačkih površina, ulaza i
prizemnih prostora.
Urbanističko-tehnički uslovi za tretman postojećih objekata
Uslovi pod kojim se objekti ruše
Prethodnim DUP-om je planirana intervencija rušenja objekata pri rijeci Ribnici, što je ovim
planom i zadržano. Objekti koji su predviđeni za rušenje biće uklonjeni tek kad se steknu uslovi
za privođenje prostora definisanoj namjeni, a do tada treba omogućiti nesmetano korišćenje
ovog prostora za postojeće namjene, ali ne i njihovo proširivanje ili mijenjanje namjena van onih
propisanih ovim planom. /grafički prilog 4/.
Uslovi za intervencije na postojećim objektima (UP2, UP3 i UP6)
U zoni pri ulici IV Proleterske postojeći objekti su zadržani, pod određenim uslovima. Obzirom
da se radi o objektima različite strukture i vremena izgradnje daju se sledeći uslovi:
postojeći objekat na UP2
- planirana namjena: stanovanje srednjih gustina
- planirana je rekonstrukcija i nadgradnja postojećeg objekta uz poštovanje zadatih planskih
parametara;
- predviđeno je zadržavanje postojeće namjene (poslovanje u prizemlju, stanovanje u
spratnim etažama);
- krovove raditi ravne, kose dvovodne ili viševodne;
- ukupna bruto građevinska površina data je u tabelama je maksimalna;
-
-
postojeći objekat na UP3
planirana namjena: stanovanje srednjih gustina
planirana je rekonstrukcija i nadgradnja postojećeg objekta uz poštovanje zadatih planskih
parametara;
krovove raditi ravne, kose dvovodne ili viševodne;
predviđeno je poslovanje u prizemlju, stanovanje u spratnim etažama;
ukoliko se investitor odluči za uklanjanje postojećeg objekta i izgradnju novog treba
primijeniti smjernice za novu izgradnju objekata “UTU za novoplanirane objekte stanovanja
srednjih gustina UP3, UP4 i UP5” i parametre date u tabeli;
ukupna bruto građevinska površina data u tabelama je maksimalna;
35
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
postojeći objekat na UP6
- planirana namjena: stanovanje malih gustina
- predmetni objekat porodičnog stanovanja postojeće spratne visine P+1 se zadržava uz
mogućnost adaptacije i tekućeg održavanja; predviđeno je zadržavanje postojeće namjene
(poslovanje u prizemlju, stanovanje na spratnoj etaži);
- ukoliko se investitor odluči za uklanjanje postojećeg objekta i izgradnju novog treba
primijeniti smjernice date kroz grafičke priloge i zonu gradnje (određenu građevinskom
linijom), kao i planske parametre date u tabeli za novu izgradnju objekata “stanovanja malih
gustina”;
- krovove raditi kose, dvovodne ili viševodne;
- ukupna bruto građevinska površina data u tabelama je maksimalna;
Odluka o primjeni urbanističko-tehničkih uslova za rekonstrukciju i nadgradnju objekta na UP2 i
UP3 će biti doneseni nakon detaljne računske analize konstrukcije objekata.
UTU za novoplanirane objekte stanovanja srednjih gustina
(UP1)
Obzirom na smjernice date planom većeg reda, usmjerenja iz programskog zadataka i potrebe
korisnika prostora, a imajući u vidu poseban odnos fizičkih struktura u kontaktnom području,
dalja regulacija pri Ulici 4. Proleterske je svojevrstan nastavak započetog procesa urbanizacije
ove gradske zone. Na datoj lokaciji neophodno je uvažiti sledeće uslove gradnje:
ƒ namjena objekata je stanovanje sa poslovanjem, pri čemu se na spratnim etažama
planira stanovanje, a poslovanje u prizemlju i suterenskim etažama;
ƒ parcelacija je izvršena u skladu sa vlasničkim statusom (budući da se radi o lokaciji koja
je u kontaktu sa rijekom Ribnicom), pri čemu je u okviru urbanističke parcele formirana
zona gradnje (definisana građevinskim linijama) i pojas zaštitnog zelenila prema rijeci;
ƒ zbog konfiguracije terena i pozicije prema rijeci Ribnici mogu biti planirane dvije
suterenske etaže S1 i S2, namjenjene stanovanju ili poslovanju, koje bez redukcije ulaze
u proračun postignute bruto površine;
ƒ ukoliko se investitor odluči daje se mogućnost da prizemlje i suterenske etaže budu sa
namjenom stanovanje;
ƒ kota prizemlja dozvoljena je do 1,20m od kote terena i u skladu s tim planirati pristup
licima sa posebnim potrebama;
ƒ u jedinstvenom kompleksu koji u svakom pogledu funkcioniše kao cjelina, planirani
objekti su smješteni na najoptimalniji način u odnosu na lokaciju kao cjelinu;
ƒ na nivou prizemne etaže (kada je prizemlje sa namjenom poslovanje) preporuka je
projektovanje natkrivenih prolaza duž gabarita objekta i prolaza (portuna) koji će
omogućiti nesmetanu komunikaciju;
ƒ na parceli se mogu graditi dva objekta sa dozvoljenim rastojanjem od 7m, pri čemu se
planira da podzemna i suterenske etaže oba objekta budu povezana i čine funkcionalnu i
komleksnu cjelinu;
ƒ maksimalna spratnost objekta je S1+P+3 do S1+S2+P+3, a s obzirom da se radi o terenu u
nagibu, pod etažom se podrazumjevaju i suterenske etaže, koje bez redukcije ulaze u proračun
ukupne BGP;
ƒ
ƒ
ƒ
indeks zauzetosti 0.3;
ukupna bruto građevinska površina data u tabelama je maksimalna;
objekti mogu biti i manjeg kapaciteta od datog i mogu se realizovati fazno, po objektima
ili cjelinama, do maksimalnih parametara;
36
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
obavezna je izgradnja podzemne garaže i pratećih podrumskih prostorija u funkciji
objekata, čije površine ne ulaze u proračun ukupne BGP iskazane ovim dokumentom;
namjena podzemne etaže (može se predvidjeti i više podzemnih etaža) je garaža i
tehnički sistemi objekta;
građevinske linije na zemlji (GL1) su date u grafičkom prilogu „plan nivelacije i regulacije“
sa grafičkim i numeričkim podacima u čijim okvirima je moguće smjestiti objekte prema
zadatim urbanističkim parametrima;
namjena podzemne etaže je garaža i tehnički sistemi objekta, a gabariti podzemne
etaže:
o definisani su građevinskom linijom pod zemljom (GLO) i označeni grafički i
numerički u grafičkom prilogu „plan nivelacije i regulacije”, a formirani su i nakon
pregleda Aneksa - Elaborata o geotehničkim uslovima izgradnje – stambeno
poslovnih objekata (Geotehnika doo, Bijelo Polje, Nikšić mart 2009.godine) u kome je iskazano da je
„u cilju poboljšanja ulaznih parametara koji direktno utiču na stabilnost objekta i
terena (morfologija teran, geomorfološki uslovi, kosine, zasjeci, fizičko-mehaničko
stanje geotehničkog modela i uticaja podzemnih voda) spuštanjem fundiranja
objekta na kotu 37mnm bi bio zadovoljen uslov stabilnosti terena i budućeg
objekta.“
o se mogu formirati i na način u kome se daje mogućnost da se gabarit podzemne
etaže može projektovati na minimalnom odstojanju 1,0m od granice urbanističke
parcele ili do granice urbanističke parcele ali uz obaveznu saglasnost vlasnika
susjedne parcele i zadovoljenje svih tehničkih i bezbjedonosnih standarda zaštite,
pri čemu nije moguće pomjerati građevinsku liniju pod zemljom orjentisanu prema
Ribnici;
veličina stambene jedinice 100 - 200m2;
oblikovanje i arhitektura svih objekata treba da budu prilagođeni savremenom izrazu, uz
upotrebu odgovarajućih materijala i tehnologija koje će pružiti maksimalan konfor;
uređenje zelenila planirati u skladu sa smjernicama za datu namjenu u poglavlju
„pejzažne arhitekture“;
u projektovanju objekata koristiti isključivo savremene materijale i likovne izraze;
parcelacija je izvršena u skladu sa sadašnjim vlasničkim statusom, a budući da se radi o
jedinstvenom kompleksu koji u svakom pogledu funkcioniše kao cjelina, planirani objekti
su smješteni na najoptimalniji način u odnosu na lokaciju kao cjelinu;
u grafičkom prilogu 14c dat je prikaz tipskog idejnog rješenja, čiji koncept nije
obavezujući, ali služi kao osnova za dalju razradu;
potreban broj parking mjesta obezbjediti prema normativima datim u poglavlju
„saobraćaj“;
broj stanova u objektu može se planirati slobodno u zavisnosti od zahtjeva investitora ili
potreba tržišta, uz uslov da se za sve stambene jedinice, u skladu sa propisanim
normativom, moraju obezbjediti parking mjesta;
prilikom izgradnje novih objekata u cilju obezbjeđenja stabilnosti terena, potrebno je
izvršiti odgovarajuće saniranje terena, ako se za to pojavi potreba;
izgradnji objekata mora da prethodi detaljno geomehaničko ispitivanje terena, a tehničku
dokumentaciju raditi isključivo na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških
i hidrogeoloških podataka, kao i rezultata o geomehaničkim ispitivanjima tla;
nije dozvoljeno ograđivanje parcele;
ukoliko je suteren namjenjen garažiranju vozila i za tehničke podrumske prostorije,
njegova površina ne ulazi u ukupnu BGP;
37
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
UTU za novoplanirane objekte stanovanja srednjih gustina
(UP3, UP4 i UP5)
Obzirom na smjernice date planom većeg reda, usmjerenja iz programskog zadataka i potrebe
korisnika prostora, a imajući u vidu poseban odnos fizičkih struktura u kontaktnom području,
dalja regulacija pri Ulici 4. Proleterske je svojevrstan nastavak započetog procesa urbanizacije
ove gradske zone. Na datoj lokaciji neophodno je uvažiti sledeće uslove gradnje:
ƒ namjena objekata je stanovanje na spratnim etažama i poslovanje u prizemlju i
suterenskim etažama, zbog povoljne konfiguracije terena;
ƒ ukoliko se investitor odluči daje se mogućnost da prizemlje i suterenske eteže budu sa
namjenom stanovanje;
ƒ kota prizemlja dozvoljena je do 1,20m od kote terena i u skladu s tim planirati pristup
licima sa posebnim potrebama;
ƒ namjena podzemne etaže (može se predvidjeti i više podzemnih etaža) je garaža i
tehnički sistemi objekta;
ƒ na nivou prizemne etaže (kada je prizemlje sa namjenom poslovanje) preporuka je
projektovanje natkrivenih prolaza duž gabarita objekta i prolaza (portuna) koji će
omogućiti nesmetanu komunikaciju;
ƒ na parceli se mogu graditi slobodnostojeći, objekti u nizu ili dvojni, prilagođeni
konkretnim uslovima parcele, odnosno terena;
ƒ maksimalna spratnost objekta je S1+P+3 do S1+S2+P+3, a s obzirom da se radi o terenu u
nagibu, pod etažom se podrazumjevaju i suterenske etaže, koje bez redukcije ulaze u proračun
ukupne BGP;
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
obavezna je izgradnja podzemne etaže (Po) - garaže i pratećih podrumskih prostorija u
funkciji objekata, čije površine ne ulaze u proračun ukupne BGP;
indeks zauzetosti 0.4;
izuzetno se dozvoljava, a u cilju stvaranja jedinstvenog uličnog fronta, formiranje objekta
na UP4 koji bi činio strukturnu cjelinu sa objektom na UP5 (uz saglasnost vlasnika), u
okvirima zadatih građevinskih linija, uz povećanje koeficijenta zauzetosti na UP4 od 0.5;
preporuka je da se poslovni sadržaji orjentišu prema ulici, što bi bio nastavak poslovne
zone (preko puta ovih parcela nalazi se administrativno-poslovni objekat novije gradnje),
a da stambene jedinice budu orjentisane prema Ribnici;
krovove raditi ravne, kose dvovodne ili viševodne;
spratnost je data u grafičkim prilozima i tabelarno;
objekti mogu biti i manjeg kapaciteta od datog i mogu se realizovati fazno, po objektima
ili cjelinama, do maksimalnih parametara;
građevinske linije na zemlji (GL1) su date u grafičkom prilogu „plan nivelacije i regulacije“
sa grafičkim i numeričkim podacima u čijim okvirima je moguće smjestiti objekte prema
zadatim urbanističkim parametrima;
građevinske linije ispod zemlje nisu označene grafički ni numerički, a mogu se
organizovati ispod zone gradnje (horizontalni gabariti podzemne etaže ne mogu biti veći
od 80% urbanističke parcele); gabarit podzemne etaže projektovati na minimalnom
odstojanju 1,0m od granice urbanističke parcele ili do granice urbanističke parcele ali uz
obaveznu saglasnost vlasnika susjedne parcele i zadovoljenje svih tehničkih i
bezbjedonosnih standarda zaštite;
prosječna veličina stambene jedinice 80 - 100m2;
oblikovanje i arhitektura svih objekata treba da budu prilagođeni savremenom izrazu, uz
upotrebu odgovarajućih materijala i tehnologija koje će pružiti maksimalan konfor;
38
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
uređenje zelenila planirati u skladu sa smjernicama za datu namjenu u poglavlju
„pejzažne arhitekture“;
u projektovanju objekata koristiti isključivo savremene materijale i likovne izraze;
parcelacija je izvršena u skladu sa prethodnim planom, sadašnjim vlasničkim statusom i
iskazanim potrebama, a planirani objekti će biti smješteni na najoptimalniji način u
odnosu na lokaciju kao cjelinu;
u grafičkom prilogu 14c dat je prikaz tipskog idejnog rješenja, čiji koncept nije
obavezujući i služi kao osnova za dalju razradu;
potreban broj parking mjesta obezbjediti prema normativima datim u poglavlju
„saobraćaj“;
broj stanova u objektu može se planirati slobodno u zavisnosti od zahtjeva investitora ili
potreba tržišta, uz uslov da se za sve stambene jedinice, u skladu sa propisanim
normativom, moraju obezbjediti parking mjesta;
prilikom izgradnje novih objekata u cilju obezbjeđenja stabilnosti terena, potrebno je
izvršiti odgovarajuće saniranje terena, ako se za to pojavi potreba;
izgradnji objekata mora da prethodi detaljno geomehaničko ispitivanje terena, a tehničku
dokumentaciju raditi isključivo na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških
i hidrogeoloških podataka, kao i rezultata o geomehaničkim ispitivanjima tla;
nije dozvoljeno ograđivanje parcele;
ukoliko je suteren namjenjen garažiranju vozila i za tehničke podrumske prostorije,
njegova površina ne ulazi u ukupnu BGP;
UTU za novoplanirane objekte stanovanja malih gustina
(UP6, UP7, UP8, UP9 i UP10)
Obzirom na smjernice date planom većeg reda, a imajući u vidu poseban prirodni ambijent, dati
su uslovi za gradnju, koji će svojim parametrima obezbijediti izgradnju objekata istih prostornih
mogućnosti. Na lokacijama navedenih urbanističkih parcela planira se gradnja koja predstavlja
prelazak iz zone “stanovanja malih gustina” u zonu “stanovanja srednjih gustina”, pri čemu je
data mogućnost formiranje objekata veće spratnosti. Dati su uslovi za gradnju sa parametrima
u poglavlju “urbanistički pokazatelji”, a neophodno je uvažiti da su:
ƒ namjena objekata je stanovanje;
ƒ novoplanirani individualni stambeni objekti slobodnostojeći, a da je planirana spratnost
objekata P+2+Pk sa mogućnošću izgradnje podruma ili suterena u zavisnosti od potrebe
investitora i uslova terena;
ƒ indeks zauzetosti 0.3;
ƒ građevinske linije na zemlji su date u grafičkom prilogu „plan nivelacije i regulacije“ sa
grafičkim i numeričkim podacima u čijim okvirima je moguće smjestiti objekte;
ƒ građevinske linije ispod zemlje nisu označene grafički ni numerički, a mogu se
organizovati ispod zone gradnje (horizontalni gabariti podzemne etaže ne mogu biti veći
od 80% urbanističke parcele);
ƒ ukoliko se investitor odluči u prizemljima ili dijelu prizemlja se mogu organizovati
djelatnosti koje ne ugrožavaju životnu sredinu i ne remete komfor stanovanja susjeda
(npr. trgovina, poslovanje, uslužne djelatnosti, ordinacije, kancelarije, i sl. a prema
propisima za svaku od ovih djelatnosti) i stanovanje na spratnim etažama;
ƒ krovove raditi ravne, kose dvovodne ili viševodne;
ƒ podrumske prostorije namjenjene za garažiranje i prateće prostorije u funkciji
stanovanja i nisu uračunate u ukupnu BGP;
39
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
uređenje zelenila planirati u skladu sa smjernicama za datu namjenu u poglavlju
„pejzažne arhitekture“;
oblikovanje i arhitektura objekata treba da budu prilagođeni savremenom izrazu, uz
upotrebu odgovarajućih materijala i tehnologija koji će pružiti maksimalan komfor
stanovanja;
u grafičkom prilogu 14b dat je prikaz tipskog idejnog rješenja, čiji koncept nije
obavezujući, ali služi kao osnova za dalju razradu;
nivelisanje urbanističkih parcela izvršiti prema postavljenoj pješačkoj stazi, odnosno
saobraćajnici;
potreban broj parking mjesta obezbijediti u okviru parcele, u vidu parkinga na otvorenom
ili u garažama u sklopu objekta;
ograđivanje parcele objekata porodičnog stanovanja:
o ka bočnom susjedu i zadnjoj granici, parcele se mogu ograđivati živom ogradom
do visine od 1.80m;
o ka regulaciji, parcele se mogu ograđivati živom ili transparentnom ogradom
maksimalne visine 1.8m ili zidanom ogradom do visine od 0.90 m (računajući od
kote terena ispred) sa transparentnim dijelom do visine od 1.8m.
o ograde na uglu raskrsnica ne mogu biti više od 0.90 m računajući od kote
trotoara, zbog zaštite vizuelne preglednosti raskrsnice;
o ograda se postavlja oko urbanističke parcele, i to tako da ograda, stubovi ograde i
kapija budu na parceli koja se ograđuje;
o vrata i kapije na uličnoj ogradi ne mogu se otvarati izvan regulacione linije.
prilikom izgradnje novih objekata u cilju obezbjeđenja stabilnosti terena, potrebno je
izvršiti odgovarajuće saniranje terena, ako se za to pojavi potreba;
izgradnji objekata mora da prethodi detaljno geomehaničko ispitivanje terena, a tehničku
dokumentaciju raditi isključivo na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških
i hidrogeoloških podataka, kao i rezultata o geomehaničkim ispitivanjima tla;
UTU za novoplanirane objekte stanovanja malih gustina
(UP11, UP12, UP13, UP14, UP15, UP16, UP17, UP18, UP19 i UP20)
Obzirom na smjernice date planom većeg reda, a imajući u vidu poseban prirodni ambijent, dati
su uslovi za formiranje manjeg naselja sa tipskim kućama, koje će svojim položajem formirati
zonu čiji objekti treba da su reprezentativni sa kvalitetnim materijalima i savremenim
arhitektonskim rješenjima. Dati su uslovi za gradnju sa parametrima u poglavlju “urbanistički
pokazatelji”, a neophodno je uvažiti sledeće:
ƒ namjena objekta je za stanovanje;
ƒ novoplanirani individualni stambeni objekti slobodnostojeći;
ƒ planirana spratnost objekata P+1+Pk sa mogućnošću izgradnje podruma;
ƒ
ƒ
maksimalna površina prizemlja objekta 100m2 ;
maksimalna BGP objekta 300m2 ;
ƒ
podrumske prostorije namjenjene za garažiranje i prateće prostorije u funkciji
stanovanja i nisu uračunate u ukupnu BGP;
građevinske linije na zemlji su date u grafičkom prilogu „plan nivelacije i regulacije“ sa
grafičkim i numeričkim podacima u čijim okvirima je moguće smjestiti objekte;
ƒ
40
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
građevinske linije ispod zemlje nisu označene grafički ni numerički, a mogu se
organizovati ispod zone gradnje (horizontalni gabariti podzemne etaže ne mogu biti veći
od 80% urbanističke parcele);
ukoliko se investitor odluči u prizemljima ili dijelu prizemlja se mogu organizovati
djelatnosti koje ne ugrožavaju životnu sredinu i ne remete komfor stanovanja susjeda
(npr. trgovina, poslovanje, uslužne djelatnosti, ordinacije, kancelarije, i sl. a prema
propisima za svaku od ovih djelatnosti) i stanovanje na spratnim etažama;
uređenje zelenila planirati u skladu sa smjernicama za datu namjenu u poglavlju
„pejzažne arhitekture“;
oblikovanje i arhitektura objekata treba da budu prilagođeni savremenom izrazu, uz
upotrebu odgovarajućih materijala i tehnologija koji će pružiti maksimalan komfor
stanovanja;
krovove raditi ravne, kose dvovodne ili viševodne;
u grafičkom prilogu 14a dat je prikaz tipskog idejnog rješenja, čiji koncept nije
obavezujući, ali služi kao osnova za dalju razradu;
nivelisanje urbanističkih parcela izvršiti prema postavljenoj pješačkoj stazi, odnosno
saobraćajnici;
potreban broj parking mjesta obezbijediti u okviru parcele, u vidu parkinga na otvorenom
ili u garažama u sklopu objekta;
ograđivanje parcele objekata porodičnog stanovanja:
o ka bočnom susjedu i zadnjoj granici, parcele se mogu ograđivati živom ogradom
do visine od 1.80m;
o ka regulaciji, parcele se mogu ograđivati živom ili transparentnom ogradom
maksimalne visine 1.8m ili zidanom ogradom do visine od 0.90 m (računajući od
kote terena ispred) sa transparentnim dijelom do visine od 1.8m.
o ograde na uglu raskrsnica ne mogu biti više od 0.90 m računajući od kote
trotoara, zbog zaštite vizuelne preglednosti raskrsnice;
o ograda se postavlja oko urbanističke parcele, i to tako da ograda, stubovi ograde i
kapija budu na parceli koja se ograđuje;
o vrata i kapije na uličnoj ogradi ne mogu se otvarati izvan regulacione linije.
prilikom izgradnje novih objekata u cilju obezbjeđenja stabilnosti terena, potrebno je
izvršiti odgovarajuće saniranje terena, ako se za to pojavi potreba;
izgradnji objekata mora da prethodi detaljno geomehaničko ispitivanje terena, a tehničku
dokumentaciju raditi isključivo na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških
i hidrogeoloških podataka, kao i rezultata o geomehaničkim ispitivanjima tla;
UTU za novoplanirani objekat namjene „centralne djelatnosti” –
ugostiteljski objekat (UP21)
U cilju vraćanja nepravedno zapostavljenog, kvalitetnog kontakta sa rijekom Ribnicom, a pri
tom poštujući vrijednost prirodnih i stvorenih uslova u okviru predmetnoh zahvata, planiran je
nastavak rekreativne zone u vidu formiranja objekta namjenjenog ugostiteljskoj djelatnosti. Dati
su uslovi za gradnju sa parametrima u poglavlju “urbanistički pokazatelji”, a neophodno je
uvažiti da je:
ƒ novoplanirani ugostiteljski objekat orijentisan prema rijeci Ribnici;
ƒ planirana spratnost objekta P+1 sa mogućnošću izgradnje podruma;
ƒ građevinske linije na zemlji su date u grafičkom prilogu „plan nivelacije i regulacije“ sa
grafičkim i numeričkim podacima u čijim okvirima je moguće smjestiti objekat;
41
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
građevinske linije ispod zemlje nisu označene grafički ni numerički, a mogu se
organizovati ispod zone gradnje (horizontalni gabariti podzemne etaže ne mogu biti veći
od 80% urbanističke parcele);
krov objekta ravni, a krovni pokrivač od savremenih materijala;
uređenje zelenila planirati u skladu sa smjernicama za datu namjenu u poglavlju
„pejzažne arhitekture“;
namjena podrumskih prostorija je garažiranje i prateće prostorije u funkciji objekta;
u grafičkom prilogu 14d dat je prikaz tipskog idejnog rješenja, čiji koncept nije
obavezujući, ali služi kao osnova za dalju razradu;
nivelisanje urbanističke parcele izvršiti prema postavljenoj pješačkoj stazi, odnosno
saobraćajnici;
potreban broj parking mjesta obezbijediti u okviru parcele, u vidu parkinga na otvorenom
ili u garažama u sklopu objekta;
nije predviđeno ograđivanje parcele ugostiteljskog objekta, a efekat ograđivanja na
pojedinim djelovima postići kombinacijom prirodnog i uređenog zelenila radi formiranja zaštićenih
ambijenata ili zidićima rađenim u kamenu u maniru suvomeđe maksimalne visine 50cm;
ƒ
ƒ
prilikom izgradnje novih objekata u cilju obezbjeđenja stabilnosti terena, potrebno je
izvršiti odgovarajuće saniranje terena, ako se za to pojavi potreba;
izgradnji objekata mora da prethodi detaljno geomehaničko ispitivanje terena, a tehničku
dokumentaciju raditi isključivo na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških
i hidrogeoloških podataka, kao i rezultata o geomehaničkim ispitivanjima tla;
Uređenje korita rijeke Ribnice
(UPZ1, UPZ2, UPZ3, UPZ4 i UPZ5)
Za priobalno područje rijeke Ribnice GUP-om Podgorice iz 1990.godine je bila predviđena
izrada PPPN. Detaljni urbanistički planovi (1992. i 2005.godine) su tretirali ovaj prostor i sa
svojim rješenjima obezbijedili određeni nivo preporuka i detaljnosti. Izradom “Vodoprivredne
studije rijeke Ribnice” (2006.godine) se obezbijedio dokument koji daje još konkretnija
usmjerenja. Studijom je definisano da “nova osnova za uređenje toka Ribnice može se naći u
koncesionom ustupanju lokacija na određeni rok, nakon kojega bi izgrađena šetališta i prateći
objekti (u zavisnosti šta sve projektom bude predviđeno) postali vlasništvo lokalne zajednice.
Na ovakav način se može realizovati višedecenijsko plansko opredjeljenje za uređenje korita
Ribnice, zaštititi interes lokalne zajednice da sačuva dragocjeni fond javnog prostora i naći
zainteresovan investitor koji bi za dati rok (10, 20 ili 30 godina) izgradnjom šetališta i pratećih
sadržaja ostvario profit. Prateći sadržaji mogu biti sportski, ugostiteljski, komercijalni, sadržaji
kulture ili kombinacija predloženih. Kod materijalizacije su moguće manje fizičke strukture
objekata, prilagođene konfiguraciji obale i opštim uslovima plavljenja”.
Uvažavajući navedeno, a vodeći se činjenicom, da je neophodan detaljniji nivo urbanističke
obrade, u nastavku će se dati i smjernice za uređenje u vidu idejnog rješenja (poglavlje
“pejzažne arhitekture”) uz obalu rijeke Ribnice. Uz zaštitu i uređenje korita rijeke Ribnice
stvaraju se uslovi za formiranje uže zone za odmor i rekreaciju od gradskog značaja.
Obalni pojas u zahvatu projekta, nalazi na niskoj koti, tako je paralelno uz rijeku planirana
pješačka staza koju treba izvesti sa minimalnim intervencijama uz rijeku sa manjim
proširenjima, bez narušavanja prirodnog ambijenta. Ovim se stvaraju uslovi za poboljšanje
zelene površine i stvaranje atraktivnog prostora, koji predstavlja nastavak rekreativne zone 42
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
planiranog gradskog izetišta uz rijeku Ribnicu iz kontaktnog plana (DUP »Ibričevina«). Pri tom
treba imati u vidu činjenicu da se jedan dio prostora predmetnog zahvata plavi vodama Ribnice,
a na to ukazuje gore pomenuta Studija.
U skladu sa navedenim može se zaključiti da dionioca rijeke Ribnice koja protiče kroz područje
ovog plana može se sagledati kroz sledeće segmente:
ƒ namjena: rekreacija (u vidu šetnji, trčanja, vožnje bicikla i sl.), zelenilo u priobalju rijeke,
šetne staze, platoi;
ƒ šetnica u zahvatu urbanističkog pojekta predstavlja nastavak pješačke komunikacije u
mreži pješačkih staza planiranih prema važećem DUP-u;
ƒ u grafičkom prilogu 14e dat je prikaz idejnog rješenja šetališta – poprečni profil koji služi
kao osnova za dalju razradu;
ƒ materijalizacija staza i platoa treba da bude isključivo od prirodnih materijala lokalnog
karaktera;
ƒ linija zaštitnog nasipa naznačena je u planskim grafičkim prilozima sa smjernicama za
datim u poglavlju „hidrotehničke infrastrukture“;
ƒ uređenjem prostora rijeke Ribnice dobiće se interaktivni prostor za sve strukture
stanovništva, a korisnici tog prostora bi bili prije svega stanovnici pribrežnih naselja;
preporuke EU u tom segmentu jeste da se formiraju prostorna rješenja koja stvaraju
povoljan ambijent za druženje različitih društvenih grupa, smanjenje socijalnih tenzija, i
sl.;
43
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
INFRASTRUKTURA
44
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA
POSTOJEĆE STANJE
Područje zahvata UP-a „Drač – Nova Varoš“ u Podgorici čini dio postojećeg DUP-a „Drač (za
urbanu cjelinu 1.2 Nova Varoš“).
Sjeverna granica zahvata je ulica IV Proleterske. Ova saobraćajnica, sekundarne saobraćajne
mreže, za predmetni plan predstavlja glavnu vezu sa primarnim gradskim saobraćajnicama.
Ulica IV Proleterske ima kolovoz širine 2x3m i obostrane trotoare širine 3m. Izvedena je od
asfalta, opremljena rasvjetom, a odvodnjavanje je riješeno atmosferskom kanalizacijom.
Pristupne saobraćajnice, pored rijeke Ribnice su asfaltirane ali bez trotoara i oivičenja i sa
nerješenom pratećom uličnom infrastrukturom. Parkiranje je rješavano u sklopu urbanističkih
parcela.
Preko rijeke Ribnice, sa južne strane zahvata, nalazi se stari most koji je u dosta lošem stanju i
čija se rekonstrukcija planira.
PLANIRANO STANJE
Rješenja važećeg DUP-a „Drač – za urbanu cjelinu 1.2. Nova Varoš“ (RZUP, jun 2005 god.)
uklapaju se u koncept saobraćajnog rješenja ovog predmetnog plana, te su ista zadržana uz
manje izmjene u cilju prilagođavanja novom urbanističkom konceptu.
Veza naselja pored Ribnice sa ulicom IV Proleterske ostvarena je pristupnom saobraćajnicom
sa planiranog kružnog toka, širine kolovoza 5.5m i obostranim trotoarima širine 1.5m. Na ovoj
saobraćajnici obezbjeđeno je 28 upravnih parking mjesta dimenzija 2.5x5.0m.
Prilikom izrade Glavnih projekata saobraćajnice na pojedinim djelovima, zbog konfiguracije
terena, postoji mogućnost potrebe za izgradnjom potpornih zidova, škarpi i sl., te je u tu svrhu
ostavljen putni pojas širine od 0.5m. U slučajevima kada je širina elemenata usjeka i nasipa
manja od gore navedene širine putnog pojasa istu iskoristiti na račun proširenja trotoara.
Prilikom nivelisanja svih saobraćajnica potrebno je uzeti u obzir specifičnost terena. Podužne
nagibe ne treba planirati ispod 0.30%, dok posebnu pažnju treba posvetiti poprečnom
odvođenju voda, odnosno na dužine nultih nagiba pri vitoperenju kolovoza. Maksimalni podužni
nagibi su 10%.
Zastori kolskih saobraćajnica su od asfalta, trotoara i samostalnih pješačkih staza od asfalta,
kamena, betona, granita i sl. tj. od elemenata izrađenih od pomenutih mterijala, a planirana
parking mjesta su od raster elemenata beton - trava i behaton elemenata, ili od asfalta.
Sve saobraćajnice treba da budu opremljene rasvjetom i odgovarajućom saobraćajnom
signalizacijom.
Na svim pješačkim prelazima sa uzdignutim ivičnjakom, kao i na prilazima objektima treba
predvidjeti prelaze za hendikepirana lica saglasno standardima JUS U.A9 201 i 202.
45
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Planirane saobraćajnice definisane su koordinatama tjemena horizontalnih krivina i centara
raskrsnica, a u grafičkom prilogu dati su njihovi poprečni presjeci. Obzirom da je geodetska
podloga razmjere R 1:1000, što ne daje mogućnost preciznog određivanja visinskih kota, ovim
planom su orijentaciono definisane kote raskrsnica. Nakon snimanja geodetske podloge za
potrebe izrade glavnih projekata ovih saobraćajnica, biće precizno definisane visinske kote,
zavisno od kota postojećih i planiranih objekata kao i uklapanja u postojeće stanje.
Mjerodavni minimalni radijusi desnih skretanja, radijusi horizontalnih krivina, kao i poprečni
presjeci sa smjerovima i određeni detalji prikazani su na grafičkim prilozima.
Saobraćaj u mirovanju
Parkiranje za potrebe novih objekata je potrebno riješavati u okviru sopstvene urbanističke
parcele, shodno normativu da je potrebno obezbijediti 1.1 parking mjesto po stanu i 1 PM na 50
m2 poslovnog prostora. Parkiranje može biti riješeno kao površinsko ili na nekoj od etaža
objekata, uzimajući u obzir specifičnost terena.
Za parcele UP1, UP3, UP4 i UP5, namjene stanovanje srednjih gustina i znatno većih
urbanističkih kapaciteta, parkiranje riješavati podzemnim garažama. Garaže mogu biti sa
maksimalno tri podzemne etaže.
Podzemne garaže je neophodno organizovati na parceli objekata van javnog zemljišta. Shodno
interesovanju Investitora, moguće je objediniti dvije ili više podzemnih garaža u jednu tehničku i
funkcionalnu cjelinu.
Prilikom projektovanja garaža, projektant je obavezan da poštuje Pravilnik o tehničkim
zahtjevima za zaštitu garaža za putničke automobile od požara i eksplozija („Službeni list CG,
br. 9/12“).
Usled nedostatka prostora za organizovanje rampi na parceli, vezu garaže sa javnom
saobraćajnicom je moguće ostvariti garažnim liftom. Garažni lift je teretni lift koji služi za
spuštanje automobila zajedno sa vozačem sa ulaznog nivoa na nivo garaže namjenjen za
parkiranje. Prilaz garažama je neophodno ostvariti priključkom sa javne saobraćajnice, koji je
neophodno obilježiti adekvatnom saobraćajnom signalizacijom.
Gabarit podzemne garaže može biti veci od gabarita objekta, ukoliko ne postoje neka druga
tehnicka ogranicenja kojima bi se ugrozila bezbednost susednih objekata. Građevinska linija
ispod površine zemlje, kada je u pitanju prostor namijenjen za garažiranje, može biti
maksimalno do 1.0m od granice urbanističke parcele.
Ukoliko urbanistička parcela ne pruža mogućnost za obezbjeđenje potrebnog broja parking
mjesta, nedostajuća parking mjesta mogu se regulisati učešćem u zajedničkom finansiranju
nedostajućeg broja parking mjesta preko nadležnog organa Glavnog grada u skladu sa
"Odlukom o naknadi za komunalno opremanje građevinskog zemljišta.
Prostorni raspored podzemnih garaža biće konačno definisan kroz izradu Glavnih projekata
objekata, što zavisi od raznih faktora, prije svega od arhitektonskog rješenja objekta,
konstruktivnog sistema garaže, rasporeda vertikalnih komunikacija i sl.
46
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Prije izrade Glavnog projekta konstrukcije podzemne garaže Investitor je obavezan da izvrši
geomehanička i geotehnička ispitivanja terena.
Najmanje 5% od ukupnog broja parking mjesta mora biti namijenjeno licima smanjene
pokretljivosti. Dimenzije jednog parking mjesta rezervisanog za vozila hendikepiranih je 3.5x5m.
Takođe, prilikom projektovanja vertikalnih komunikacija u garažama mora se voditi računa o
potrebama savladavanja većih visinskih razlika invalidskim kolicima.
Pješački i biciklistički saobraćaj
Sistem pješačkih komunikacija se sastoji od trotoara uz saobraćajnice i popločanih površina
ispred objekata, kao i samostalnh pješačkih staza čiji je prostorni raspored orijentaciono
prikazan na grafičkom prilogu.
Duž Ribnice, u rekreativnoj zoni, su predviđene pješačke i biciklističke staze. Zastori pješačkih i
biciklističkih staza su od asfalta, kamena, betona i sl. tj. od elemenata izrađenih od pomenutih
materijala.
Glavnim projektom pješačkih komunikacija neophodno je obezbijediti nesmetano kretanje lica
sa smanjenom pokretljivošću, kao i pristup svim parcelama, javnim objektima i sadržajima.
Rampa za potrebe savladavanja visinske razlike do 120 cm, u unutrašnjem ili spoljašnjem
prostoru može imati dopušteni nagib do 1:20 (5%), a izuzetno, za visinsku razliku do 76cm,
dopušteni nagib smije biti do 1:12 (8,3%).
Napomena: Prilikom izrade glavih projekata planiranih saobraćajnica, parkinga, garaža i
pješačkih staza, može doći do izvjesnih korekcija u odnosu na zadate parametre u planu.
47
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA
ELEKTROENERGETIKA
Postojeće stanje
Na komleksu zahvaćenim Urbanističkim projektom "Drač-Nova Varoš" dio nije izgrađena ni
jedna trafostanica 10/0,4 kV, a.postojeći potrošači se napajaju iz trafostanica koje sa nalaze u
okolini zahvata ovog UP.
Sve ove trafostanice su uvezane u prsten sa 10 kV kablovima, a izvorišta su im direktno ili
preko drugih trafostanica iz TS 110/10 kV "Cvijetin Brijeg", TS 35/10 kV "Centar" i TS 35/10 kV
"Gorica".
Niskonaponska mreža je izrađena kao kablovska, podzemna ili vazdušna na betonskim
stubovima. Priključenje objekata sa vazdušne mreže je najvećim dijelom kablovski preko
priključnih ormara, mada ima priključaka i preko konzolnih nosača.
PLAN
Uvod
Ovim planom određene su potrebe kompleksa, obuhvaćenog UP-om "Drač-Nova Varoš" dio za
električnom snagom, a u zavisnosti od strukture i namjene objekata.
Vršno opterećenje se sastoji se od vršnog opterećenja:
• domaćinstava (stanovanje)
• tercijalnih djelatnosti (poslovanje,garaža )
• javne rasvjete
U zahvatu ovog UP broj stambenih jedinica je 97 bruto površine poslovanja je 3.928 m2, a
bruto površina podzemne garaže 1.300 m2. Obuhvaćeni su postojeći i planirani objekti.
Vršna opterećenja određena su analitičkom metodom koja je bazirana na standardu
elektrificiranosti domaćinstva, kao i preporuka za vršna opterećenja tercijalne djelatnosti i javnu
rasvjetu.
U daljem tekstu biće dat prikaz vršnih opterećenja svih kategorija.
Vršno opterećenje domaćinstava (stanovanje)
U čitavom kompleksu za stanovanje je predviđena stambena gradnja, gdje su u objektima
predviđene i tercijalne djelatnosti. Osnovni tip stana je trosobni, koji sadrži: trpezariju i dnevnu
sobu, tri spavaće sobe, kuhinju, kupatilo WC-e, ostavu i komunikacije.
U cilju što realnijeg planiranja, domaćinstva (stanovi) će biti, pri izradi osnova plana, podijeljena
u dvije kategorije, a u zavisnosti od načina grijanja stambenih prostorija :
- I (prva) kategorija, domaćinstva koje za zagrijavanje prostorija koriste električnu
energiju;
- II (druga) kategorija, domaćinstva koja za zagrijavanje prostorija koriste čvrsta, tečna
ili gasovita goriva ( drvo, ugalj, gas, lož ulje).
48
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Tabela 1.
Prostorija
Dn.soba
Sp.soba
Potrošači
Trpezarija
Kuhinja
Kupatilo
Ostava
Instalisano opterećenje (W)
rasvjeta
300
300
100
200
100
grijanje
6000
3000
2000
1000
1500
šporet
7500
bojler
2000
100
60
500
500
600
560
2500
2500
veš.maš.
m.za
sude
2500
frižider
1000
1500
pegla
RTV
400
utičnice
900
2100
500
2000
7600
5400
4100
16200
UKUPNO:
Hodnik
6600
Instalisano opterećenje: Pi= 41.060W.
Tabela 2.
Prostorija
Dn.soba
Sp.soba
Potrošači
rasveta
Trpezarija
Kuhinja
Kupatilo
Ostava
Instalisano opterećenje(W)
300
300
100
200
100
100
60
500
500
600
560
1500
grijejanje
šporet
7500
bojler
2000
2500
2500
veš.maš.
m.za sude
2500
frižider
1000
1500
pegla
RTV
400
utičnice
900
2100
500
2000
1600
2400
2100
15200
UKUPNO:
Hodnik
6600
Instalisano opterećenje: Pi= 29.060W
Podaci o potrošačima po kategorijama su dati tabelarno, a pri izradi plana računa se da će
odnos I i II kategorije domaćinstava biti 60% : 40%.
Vršno opterećenje svih domaćinstava (stanova) računato je na osnovu obrazaca:
Pvs = Pv1s x n x kn ( W ) ,
gdje je:
Pv1s – vršno opterećenje jednog stana (W)
n - broj stanova
kn - faktor jednovremenosti grupe stanova .
49
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Vršno opterećenje jednog stana dobija se na osnovu instalisanog opterećenja (tabela 1 i 2) i
faktora jednovremenosti (dijagram), dok se faktor jednovremenosti grupe stanova određuje
relacijom:
kn = k1 + ( 1 – k1) x n –0,5
gdje je:
k1 – faktor jednovremenosti zavisan od vrijednosti vr{nog opterećenja stana.
Iz tabela se vidi da je instalisano opterećenje I kategorije 41.060 W, odnosno 29.060 W II
kategorije, što u prosjeku iznosi :
Pis = 41.060 x 0,6 + 29.060 x 0,4 = 36.260 (W).
Vršno opterećenje po stanu uz faktor jednovremenosti fp = 0,40 (sa dijagrama izrađenog na
osnovu analize određivanja faktora potražnje u visoko razvijenim zemljama) iznosi :
Pvs= fp x Pis = 0,40 x 36.260 W = 14.504 W.
Iz dijagrama 1, nalazimo da je :
k1 = 0,185
Za n = 97 stambenih jedinica treba obezbijediti snagu od:
Pvs = Pv1s x n x kn ( W ) ,
Pvs = 14.504 x 97 x 0,268 = 377.045,98 (W),
jer je:
kn = 0,185 + ( 1 – 0,185) x 97 –0,5 = 0,268
Vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti
Na području obuhvaćenim ovim UP-om definisane su bruto površine poslovanja i podzemne
garaže, pa je proračun urađen na osnovu tih površina i prosječnog specifičnog vršnog
opterećenja. Za ovo područje je usvojeno specifično vršno opterećenje za centralne djelatnostiugostiteljski objekat od pv1=110 W/m2, poslovanje u stanovanju od pv2 =100 W/m2, a za garažu
pv3=15 W/m2 bruto površine, pa je na osnovu iste i površine (S), te faktora jednovremenosti,
izračunata vršna snaga:
Pv = pv * S * k (W)
Centralne djelatnosti – ugostiteljski objekat:
Snaga koju treba obezbijediti iznosi:
Pv1 = S * pv1 * kj1 = 800 * 110 * 0,80 = 70.400 (W),
gdje je kj1 = 0,80 (faktor jednovremenosti između pojedinih lokala poslovanja - usvojen
iskustveno za ovu površinu).
Poslovanje u stanovanju:
Snaga koju treba obezbijediti za poslovanje u stanovanju iznosi:
Pv2 = S * pv2 * kj2 = 3.128 * 100 * 0,50 = 156.400 (W),
gdje je kj2 = 0,50 (faktor jednovremenosti između pojedinih lokala poslovanja - usvojen
iskustveno za ovu površinu).
Podzemna garaža:
Snaga koju treba obezbijediti za garažu iznosi:
Pv3 = S * pv3 * kj3 = 1.300 * 15 *0,80 = 15.600 (W),
50
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
gdje je kj3 = 0,80 (faktor jednovremenosti - usvojen iskustveno za ovu površinu).
Tercijalne djelatnosti:
Snaga koju treba obezbijediti za tercijalne djelatnosti (poslovanje i podzemna garaža) iznosi:
Pvtd = k jtd * (Pv1 + Pv2+ Pv3) = 0,90 * (70.400 + 156.400 + 15.600)= 0,90 * 242.400=
= 218.160 (W),
gdje je kjtd = 0,90 (faktor jednovremenosti - usvojen iskustveno za ovu površinu).
Vršno opterećenje javnog osvjetljenja
Vršno opterećenje javne rasvjete u ukupnom vršnom opterećenju kompleksa, kreće se po
preporukama do 5% od ukupnog vr{nog opterećenja na tom konzumu. Za naš slučaj je usvojen
procenat opterećenj od 2,5%.
Dakle, imamao:
Pvjo = 0,025 x Pvu (W)
Snaga koju treba obezbijediti za javno osvjetljenje iznosi:
Pjo = 0,025 *(Pvs + Pvtd) =
Pjo = 0,025 * (377.045,98 + 218.160) = 0,025 * 595.205,98= 14.880,15 (W)
Ukupno vršno opterećenje zahvata ovog UP-a:
Uzimajući u obzir faktor jednovremenosti kj = 0,85 između pojedinih vrsta potrošača, te gubitke
i rezervu od 10%, a uz cosϕ = 0,98 dolazimo do ukupnog vršnog opterećenja
Pvu = kj * 1,10*(Pvs + Pvtd + Pvjo)/0,98 =
= 0,85 * 1,10 (377.045,98 +218.160+14.880,15)/0,98 =0,85*1,1*610.086,13/0,98=
= 582.071,97(W).
Ukupno vršno opterećenje zahvata ovog UP-a uklapa se u planirano vršno opterećenje zahvata
DUP-a »Drač« (za urbanu cjelinu 1.2.Nova Varoš) u Podgorici, pa se izračunata snaga se
obezbijeđuje u planiranoj trafostanici NDTS 10/0,4 kVA, 2x1.000 kVA (oznaka II), čija će
lokacija određena navedenim DUP-om, a van je granica ovog UP-a.
Za navedeno dati su sledeći dokazi:
Vršno opterećenje u zahvatu UP-a prema planskim pokazateljima iz DUP-a
U zahvatu ovog UP predviđeno je bilo stambenih jedinica 67 i bruto površina za poslovanje
2.052 m2. Obuhvaćeni su postojeći i planirani objekti.
Vršno opterećenje domaćinstava (stanovanje)
Instalisano opterećenje po stanu iznosi Pis = 36.260 (W),uz faktor jednovremenosti fp = 0,40
Pvs= fp x Pis = 0,40 x 36.260 W = 14.504 W.
Za n = 67 stambenih jedinica treba obezbijediti snagu od:
Pvs = 14.504 x 67 x 0,285 = 276.953,88 (W),
jer je:
kn = 0,185 + ( 1 – 0,185) x 67 –0,5 = 0,285
Vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti
Za ovo područje je usvojeno specifično vršno opterećenje za centralne djelatnosti- ugostiteljski
objekat od pv1=110 W/m2, poslovanje u stanovanju od pv2 =100 W/m2, pa je za:
51
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Centralne djelatnosti – ugostiteljski objekat:
Pv1 = S * pv1 * kj1 = 760 * 110 * 0,80 = 66.880 (W),
gdje je kj1 = 0,80 (faktor jednovremenosti između pojedinih lokala poslovanja - usvojen
iskustveno za ovu površinu).
Poslovanje u stanovanju:
Pv2 = S * pv2 * kj2 = 1.292 * 100 * 0,50 = 64.600 (W),
gdje je kj2 = 0,50 (faktor jednovremenosti između pojedinih lokala poslovanja - usvojen
iskustveno za ovu površinu).
Snaga koju treba obezbijediti za tercijalne djelatnosti (ugostiteljski objekat i poslovanje iznosi:
Pvtd = k jtd * (Pv1 + Pv2) = 0,90 * (66.880 + 64.600)= 0,90 * 131.480= = 118.332(W),
gdje je kjtd = 0,90 (faktor jednovremenosti - usvojen iskustveno za ovu površinu).
Vršno opterećenje javnog osvjetljenja
Pjo = 0,025 *(Pvs + Pvtd) = 0,025 * (276.953,88 + 118.332) = 0,025 * 395.285,88= 9.882,15 (W)
Ukupno vršno opterećenje zahvata ovog UP-a po planskim pokazateljima iz DUP-a »Drač« za
cjelinu 1.2 »Nova Varoš« u Podgorici:
Uzimajući u obzir faktor jednovremenosti kj = 0,85 između pojedinih vrsta potrošača, te gubitke
i rezervu od 10%, a uz cosϕ = 0,98 dolazimo do ukupnog vršnog opterećenja
Pvu1 = kj * 1,10*(Pvs + Pvtd + Pvjo)/0,98 = 0,85 * 1,10 (276.953,88 + 118.332+9.882,15)/0,98=
=0,85*1,1*405.168,03/0,98= 386.563,38 (VA).
A. Ukupno vršno opterećenje po novim planskim pokazateljima iz UP-a »Drač« je:
Pvu2= 582.071,97 (VA)
B. Povećanje vršnog opterećenja usled izmjena u zahvatu navedenog UP-a u odnosu
na prethodno rješenje je:
Ppov= 582.071,97- 386.563,38= 195.508,59(VA)
Planirana trafostanica NDTS 10/0,4 kVA, 2x1.000 kVA (oznaka II), prethodnim Dup-om bila je
predviđena za zonu A-podzona a3, zonu b i zonu c i njeno planirano opterećenje je bilo
1.619.661VA, ovim izmjenama njeno opterećenje bi bilo:
Pvnovo=1.619.661+195.508,59=1.815.169,59 (VA)
Pošto je planirana trafostanica NDTS 10/0,4 kVA snage 2x1.000 kVA njena će opteretivost
biti:
k = 1.815.169,59/ 2.000.000 = 0.9076
što se može smatrati zadovoljavajućim, pa se izračunata snaga u zahvatu UP prema novim
planskim pokazateljima može obezbijediti u planiranoj trafostanici NDTS 10/0,4 kVA, 2x1.000
kVA (oznaka II), čija će lokacija određena navedenim DUP-om, a van je granica ovog UP-a..
Visokonaponska kablovska mreža
Važećim DUP-om »Drač«(za urbanu cjelinu 1.2.Nova Varoš) u Podgorici je predviđeno da se
ovo područje napaja sa TS 110/10 kV »Cvijetin brijeg«. Shodno tome, planirana trafostanica
NDTS 10/0,4 kVA, 2x1.000 kVA (oznaka na crtežu II), koja je predviđena za napajanje ovog
zahvata, a van je njega, predviđeno je da se priključuju na pomenutu trafostanicu.
52
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Kablovi za napajanje su IPO 13, A – 3 x 240 mm2, 10 kV. Dozvoljena je izmjena ovih kablova
uz saglasnost "Elektrodistribucije" – Podgorica. Rasplet kablova je vidljiv na crtežu iako je van
zahvata ovog UP-a..
Planirana trafostanica NDTS 10/0,4 kV, 2x1000 kVA (oznaka "II") se napaja direktno iz TS
110/10 kV »Cvijetin brijeg«., a sa kablom istog tipa i presjeka se povezuje u prsten preko MBTS
10/0,4 kV "Moše Pijade 2".
Svi planirani 10 kV kablovi se polažu u zemlju, najvećim dijelom u zemljanom pojasu kako je
dato na planu mada su van zahvata ovog planskog dokumenta, a na dubini 1 m. Ispod ulice
kablove uvući u betonske kablovice.
1. Međusobno minimalno rastojanju izmedju kablova treba da bude najmanje 7 cm, zbog
povećanja korekcionog faktora.
*Napomena: Ukoliko se ukaže potreba, dozvoljeno je, uz saglasnost nadležne
Elektrodistribucije, poprečno povezati neke od postojećih trafostanica sa susjednih zahvata sa
ovom trafostanicom iz komleksa obrađenog ovim UP-om.
Niskonaponska mreža
Rasplet NN mreže izvršiti uz korišćenje niskonaponskih kablovskih priključnih ormara (NKRO).
Eventualno, ukoliko je ekonomski opravdano ormare NKRO zatvoriti u »prsten« i na taj način
povećati sigurnost u snabdijevanje električnom energijom. Novi kablovski vodovi su aluminijski,
četvorožlni sa PVC izolacijom i PVC pla{tom, presjeka 3 x 150 + 70 mm2 za osnovnu mrežu,
tipa PP00 ili slično, u skladu sa preporukama ED Podgorica.
Spoljašnji kućni priključci mogu se izvesti različitim tipom i manjim presjekom u odnosu na
osnovni vod NN mreže.
Potrošači sa većim opterećenjem mogu da se priključe direktno u TS, kablovskim vodom koji se
određuje proračunima.
Javno osvjetljenje
Glavnu saobraćajnicu osvijetliti sa natrijumovim sijalicama visokog pritiska, na stubovima 10-12
m. Broj stubova, odnosno snagu izabrati na osnovu fotometrijskog proračuna. Unutrašnje
poprečne ulice, pješače staze kao i parking prostore osvijetliti takođe sa natrimovim sijalicama
na kandelabrima visine do 4 m. Svaki stub treba opremiti sa priključnim ormarićem tipa ulazizlaz sa odgovarajucim osiguračem za svjetiljku.
Napajanje rasvjete riješiti sa NN polja u trafostanicama ili ormara javne rasvjete, a upravljanje
istom sa fotoreleom ili uklopnim satom.
Polaganje kablova se vrši na 0,45 m od ivičnjaka na dubini od 0,8 m. U isti rov sa kablom se
polaze i traka za uzemljenje stubova.
Zašitne mjere
Zaštita niskog napona
Mrežu niskog napona treba štititi od struje KS sa NN visokoučinskim osiguračima, ugrađenim u
NN polju pripadajuće TS 10/0,4 kV. U priključnim kablovskim ormarićima zaštititi ogranke za
objekte odgovarajućim osiguračima.
53
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Zaštita TS 10/0,4 kV
1. U TS 10/0,4 kV za zaštitu transformatora predviđen je Buholcov relej. Za zaštitu od kvarova
između 10 kV i 0,4 kV služe primarni prekostrujni releji, kao i NN prekidači sa termičkom i
prekostrujnom zaštitom.
2.
Zaštita od visokog napona dodira
Uzemljenje instalacija svih objekata povezaće se na radno uzemljenje trafo - stanica i javne
rasvjete, tako da se dobije sistem zajedničkog uzemljivača i da se pri tom postigne jedan od
sistema zastite (TN - C-S ili TN - S), a uz saglasnost nadlezne Elektrodistribucije.
Radi postizanja uslova iz tehničkih propisa i izjednačenja potencijala sva uzemljenja ove TS 10
/ 0,4 kV, objekata i javne rasvjete medjusobno povezati.
Zaštita mreže visokog napona
Pitanje zaštite mreže VN treba riješiti u sklopu čitave mreže 10 kV na području Podgorice, a
posebno u pogledu kapacitivnih struja, zbog velike dužine 10 kV kablovske mreže.
Z A K LJ U Č A K
U ovom kompleksu, a za njegovo kvalitetno snabdijevanje električnom energijom, potrebno je
uraditi slijedeće :
1. Planiranu kablovsku 10 kV mrežu prema DUP-om »Drač« (za urbanu cjelinu 1.2.Nova
Varoš) u Podgorici zadržati, odnosno priključiti je u "prsten". Planiranu NDTS 10/ 0,4 kV,
2x1000 kVA (oznaka "II") povezati na TS 110/10 kV "Cvijetin Brijeg", a zatim je povezati u
prsten preko MBTS 10/0,4 kV "Moše Pijade 2".
2.
Niskonaponsku mrežu uraditi kablovski sa unificiranim presjecima kablova, a polaganje je u
zemlji na način predviđen tehničkim propisima. Iste je moguće odrediti, odnosno promijeniti
pri izradi Glavnih projekata. Ukoliko situacija bude nalagala, odnosno ukoliko bude
ekonomičnije, mogu se koristiti i prolazni kablovski ormarići (sistem ulaz-izlaz).Postojeću
vazdušnu mrežu ukinuti.
3.
Uraditi javno osvjetljenje saobraćajnica shodno kategorizaciji saobraćajnica, odnosno
načinu opisanom u prethodnom poglavlju.
54
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
55
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA
UP „Drač-Nova varoš-dio“
u
Podgorici, predstavlja segment postojećeg detaljnog
urbanističkog plana „Drač“. Granica zahvata DUP-a „Drač“ počinje od raskrsnice Bulevara
„Nemanjina obala“ i ulice Marka Miljanova. Granica zahvata dalje ide na sjeveroistok ulicom
Marka Miljanova do raskrsnice sa ulicom Vuka Karađžića, do raskrsnice sa ulicom Omladinskih
brigada, do raskrsnice sa ulicom Miljana Vukova, nastavlja u istom pravcu do ulice
Hercegovačke, kojom skreće na sjeverozapad do ulice Marka Miljanova, a zatim istom na
sjeveroistok do raskrsnice sa ulicom Moše Pijade. Odatle granica skreće na jugoistok ulicom
Moše Pijade do ulice IV Proleterske i istom nastavlja na istok do ukrštanja sa željezničkom
prugom, odatle skreće na jug do rijeke Ribnice i dalje na zapad tokom rijeke Ribnice, nizvodno
do mosta na produžetku Bulevara „Nemanjina obala“ i do mosta bulevarom na Sjeverozapad
do ulice Marka Miljanova, odnosno do početne tačke.
UP „Drač-Nova varoš-dio“, obuhvata prostor između r. Ribnice ul. IV Proleterske i prilaznih ulica
sa sjeveroistočne i jugoistočne strane. Prostor je površine 2,11ha, na kojem se planira 359
stanovnika. Visinski položaj prostora se kreće od 48m.n.m. (ul. IV Proleterska) do 37,5m.n.m uz
obalu r. Ribnice.
Data tehnička rješenja hidrotehničkih instalacija, a shodno uslovima JP“Vodovod i kanalizacija“,
usklađena su sa rješenjima iz DUP „Drač-Cvijetin brijeg“. Priložena je pregledna situacija šireg
prostora, sa prikazanim svim elementima relevantnim za izbor planskog rješenja i osnovne
koncepcije planiranog stanja šireg prostora.
Postojeće stanje
Vodovod
Prema katastru instalacija i drugim podacima, koji su obezbijeđeni od nadležnog Javnog
preduzeća, postojeće stanje vodosnabdijevanja objekata na predloženu lokaciju je neadekvatno
tehnički izvedeno . Priključenje potrošača na postojeću vodovodnu mrežu je preko
zajedničkih vodomjera za grupe objekata.
Jedini identifikovani cjevovod, u granicama UP „Drač-Nova varoš-dio“ jeste cjevovod prečnika
Ø50mm izveden od PC cijevi. Cjevovod je priključen na gradsku vodovodnu cijev u ul. IV
Proleterske, odakle dalje ide prema potrošačima na ovoj lokaciji. Postoji cjevovod Ø40mm od
PC cijevi, koji je uzvodno od prostora UP „Drač-Nova varoš-dio“ , koji je spojen sa cjevovodom
Ø50mm i time obrazuju prsten. Cjevovod Ø40mm je priključen na vodovodnu cijev u ul. Moše
Pijade. Moguće je da postoje i drugi pojedinačni priključci, koji nijesu identifikovani.
Na bazi utvrđenih podataka o postojećoj vodovodnoj mreži može se zaključiti da je postojeće
snabdijevanje vode na ovom prostoru ne zadovoljavajuće i da postojeću mrežu od PC cijevi
treba zamijeniti sa novim cjevovodima od drugog materijala i većeg prečnika
Fekalna kanalizacija
Samo jedan dio postojećih objekata, koji su uz ul. IV Proleterska, su ispravno riješili pitanje
kanalisanja otpadnih voda. Kanalizacija ovih objekata, priključena je na kolektor Ø400mm.
Kanalizacija fekalnih voda za objekte koji se nalaze na nižim kotama (uz korito r. Ribnice),
priključeni su na septičkim jamama kao privremeno rješenje, jer nije bilo uslova da se ovi objekti
56
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
priključe na postojeću gradsku mrežu putem gravitacije, a do sada nije izgrađena zajednička
kanalizaciona mreža, sa prepumpavanjem, kao moguće rješenje. Zaključak o postojećoj
kanalizacionoj mreži jeste da postojeći primarni kanali, koji su izvedeni obodnim ulicama,
omogućavaju kanalisanje otpadnih voda sa ovog prostora i mogu obezbijediti tranzit otpadnih
voda sa područje ovog DUP-a, kao i iz svih kontaktnih zona.
Atmosferska kanalizacija
Uglavnom u svim izgrađenim ulicama postoji atmosferska kanalizacija na prostoru DUP-a
„Drač“. U ul. Marka Miljanova postoji izveden glavni primarni kanal prečnika Ø800mm. Osim
ovog kanala postoji kanal za atmosferske vode u ul. Novaka Miloševa Ø400mm, i u svim
ostalim ulicama, ali nam nijesu poznati prečnici. Na ove primarne kanale se ne mogu priključiti
atmosferske vode sa svih novoplaniranih asfaltnih, odnosno utvrđenih površina ovog Plana, jer
gravitiraju prema r.Ribnici.
Dio prostora UP „Drač-Nova varoš-dio“, uz rijeku Ribnicu nije uređen, tako da se voda sa tog
dijela prostora slobodno sliva po površini i dalje prema r. Ribnici.
Planirano
Vodovod
Na prostoru UP „Drač-Nova varoš-dio“, planirano je ukupno 359 stanovnika. Proračun potrebnih
kolličina vode i dimenzionisanje mreže, zavise od usvojene norme potrošnje. Norma potrošnje
za vodovod Podgorice, prema ranije rađenim GUP-ovima Podgorica, usvajana je 400lit/st/dan i
obuhvatala je svu sanitarnu potrošnju, pranje planiranih površina i zalivanje zelenila. U
tehničkoj dokumentaciji, novijeg datuma (Master planovi i dr.), kao i Uslovima JP“Vodovod i
kanalizacija“, Podgorica, insistira se na nižim vrijednostima normi potrošnje vode. Na primjer za
Podgoricu, ta norma iznosi od 250lit/st/dan.
Potrebe za vodom za planirani broj stanovnika na prostoru zahvata UP „Drač-Nova varoš-dio“ ,
uzimajući u obzir specifičnu potrošnju od 250lit/st/dan, iznose :
• Srednja dnevna potrošnja
Q1 = 359 × 0.25 = 89.75m3/dan
q1 = 89.75 × 1000 / 86400 = 1.04lit/sec.
•
Maksimalna potrošnja u kritičnom danu
k1 – koeficijent dnevne neravnomjernosti 1,5
q2 = 89.75 × 1000 / 86400 × 1.5 = 1.56lit/sec
•
Maksimalna časovna potrošnja, koja se javlja u dnevnom špicu
k1 – koeficijenat časovne neravnomjernosti 2,5
q3 = 89.75 × 1000 / 86400 × 1.5 × 2.5 = 3.89lit/sec
Nakon potpune izgrađenosti predviđene planom, potrebno je obezbijediti 1.56lit/sec vode, dok
će časovni maksimum, koji iznosi 3.89lit/sec u toj količini opteretiti zahvate vode.
57
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Postojeća ulična mreža, gradskog vodovoda, zadovoljava svojim kapacitetom, za obezbjeđenje
potrebnih količina vode.
Planirana je na prostoru UP „Drač-Nova varoš-dio“, nova vodovodna distributivna mreža, jer
postojeća ne zadovoljava. Priključenje nove mreže je na postojeći cjevovod u ul. IV Proleterske,
prečnika DN Ø125 od azbestcementnih cijevi.
Međutim, kako je opšta tedencija u svijetu, pa i na području vodovodnog sistema Podgorice,
ukidanje postojećih azbestcemetnih cjevovoda i zamjena cjevovodima novih materijala,
predviđena je zamjena sa cijevima sa novim PEVG i DUKTIL cijevima, kao i izmještanje u
trotoar ulice.
Planirana mreža, kao zamjena za postojeću, predviđena je od profila koji obezbjeđuju uredno
snabdijevanje sa vodom postojećih i planiranih objekasta uz minimalne otpore, a povezanost u
prstenove obezbjeđuje ravnomjerni raspored pritisaka u vodovodnoj mreži. Za izradu
vodovodne mreže, u skladu sa pravilnikom JP“Vodovod“, Podgorica, planirane su cijevi PEVG,
PE100 za radne pritiske od 10BARA, dok su za izradu čvorova predviđeni livenogvozdeni
fazonski komadi armature.
Za priključenje objekata na planiranu vodovodnu mrežu, u planu su naznačene „tačke“, gdje će
se vršiti priključenje.
Izrada projekata, blokovskih cjevovoda, kao i priključaka za objekte, treba da se radi na osnovu
preciznih uslova priključenja, koje treba obezbijediti od JP “Vodovod i kanalizacija“, Podgorica,
a što treba propisati i urbanističko tehničkim uslovima od strane nadležnog organa.
Fekalna kanalizacija
Kanalizacija fekalnih voda sa prostora UP „Drač-Nova varoš-dio“ u Podgorici treba da se
priključi na ulični kolektor fekalnih voda u ul. IV Proleterske, čiji je prečnik DN 400mm. Objekti
uz ul. IV Proleterske, koji se nalaze na kotama iznad kote postojeće kanalizacije, priključuju se
gravitacionim putem. Za objekte uz korito r. Ribnice, koji su na nižim kotama od postojeće
kanalizacije, planira se kanalizacija sa prepumpavanjem. Za prepumpavanje ovih voda,
predviđeno je zajedničko pumpno postrojenje za sve objekte i zajednički potisni cjevovod od
pumpne stanice do priključka na postojeću kanalizaciju.
Ukupne količine otpadne vode, za odvođenje sa ovog prostora zahvata UP „Drač-Nova varošdio“, računajući sa opterećenjem od 0,0118lit/sec/stanovnik, koji se uzima kao mjerodavan za
dimenzionisanje uličnih kolektora iznosi :
Q = Sn × q , gdje je
Sn – broj stanovnika
q – maksimalno opterećenje kanalizacije usvojeno je 0,0118lit/sec/stanovnik, pa
je
Q = 359 × 0,0118 = 4.24lit/sec
Urbanističke parcele UP1, UP2, UP3, UP4, UP5 i UP6( 163 stanovnika), gravitiraju prema
postojećem kolektoru Φ400 u Ul. 4. Proleterske Brigade i mogu se na njega priključiti. Količina
kojom će one opteretiti ovaj kolektor je 49% od ukupne količine vode sa datog plana tj.2.08
lit/sec.
Ostatak od 51% tj. 2.16 lit/sec treba prepumpavati. Pored ovih voda, treba računati i na
prepumpavanje voda koje dolaze sa prostora uzvodno. Prema podacima iz postojeće planske
dokumentacije ( DUP „ Drač za urbanu cjelinu 1.2. Nova Varoš“, zone a3,B i dio zone C
58
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
gravitiraju prema pumpnoj stanici), te količine su 8.72 lit/sec. Dakle ukupna količina za
prepumpavanje je 10.88lit/sec.Visina dizanja, prema analizi, iznosi oko 12m.
Za priključenje objekata na kanalizaciju, u planu su naznačene „tačke“ u koje će se izvršiti
priključenje. Priključenje će se izvesti
preko revizionih okana. Kod izrade projekata,
kanalizacione mreže i priključaka, treba voditi računa da je gradski sistem kanalizacione mreže
separatni, tako da nije dozvoljeno upuštanje atmosferskih voda u fekalnu kanalizaciju i obrnuto.
Ulična mreža fekalne kanalizacije, planirana je da se gradi od PVC cijevi klase u zavisnosti od
dubine ukopavanja, a na mjestima priključaka i na rastojanju od 50m planirana je izgradnja
revizionih okana sa liveno-gvozdenim poklopcima.
Blokovske kanale kao i priključke objekata, treba projektovati na osnovu uslova pribavljenih od
strane JP “Vodovod i kanalizacija“, Podgorica, obaveze koju treba precizirati u urbanističko
tehničkim uslovima od strane nadležnog organa.
Atmosferska kanalizacija
Kako je već navedeno na području koje zahvata ovaj Plan, ne postoji atmosferska kanalizacija.
Za novoplanirane ulice koje gravitiraju prema r. Ribnici, a zbog nivelacije se ne mogu priključiti
na postojeću atmosfersku kanalizaciju, predviđa se posebna odvodna mreža sa ispustom u r.
Ribnicu.
Hidraulički proračun atmosferske kanalizacije
Količina oticanja sa prostora UP „Drač-Nova varoš-dio“ iznosi :
Q=F×ψ×q
Q – količina oticanja lit/sec
F – ukupna površina
ψ - koeficijenat oticanja
q – usvojeni intezitet oborina 264 lit/s/ha
Ukupno F = 2,11ha od čega :
- pod objektima 0.32ha
- pod saobraćajem 0.86ha
- zelene površine 0.934ha
Koeficijent oticanja ψ
- za objekte 0,9
- za saobraćajnice i trotoare 0,8
- za zelene površine 0,05
Q= 0.32 x 0.9 x 264 + 0.86 x 0.8 x 264 + 0.934 x 0.05 x 264 =269l/s
59
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Napomena :
Neznatni dio voda će oteći na postojeći kanala u ul.4.Proleterske Brigade, jer sve
novoplanirane ulice gravitiraju prema r.Ribnici. U zahvatu ovog Plana otvoriće se novi ispust u
r.Ribnicu kod mosta. Pored sračunate količine vode sa ovog Plana treba računati i na količinu
sa kontaktnih zona koje gravitiraju planiranom ispustu. Ta količina iznosi:
Q = F × ψsr × q = 4.33ha x 0.48 x 264l/s/ha = 548.7 l/s
Dakle ukupna količina vode koje će doći na planirani ispust je 817.7l/s. Prije ispuštanja vode u
recipijent neophodno je vode prečistiti u separatoru ulja i masti, koji se dimenzioniše na
sračunatu količinu vode.
Ostala vodoprivredna problematika
Prostor za koji se radi UP „Drač-Nova varoš-dio“ , kao segment prostora DUP-a Drač je u
kontaktu sa r. Ribnicom, a jedan manji dio prostora se plavi velikim vodama ovog vodotoka.
(Problem je u iznalaženju planskih rješenja, za gradnju objekata i funkcionisanje na takvom
terenu),
U Studiji, koja je rađena za regulaciju r. Ribnice, priobalni teren koji plave velike vode,
povratnog perioda T =100 godišnje, označen je konturnom linijom. Plavljena površina, na
prostoru UP „Drač-Nova varoš-dio“ , iznosi 1.38ha. Problem predstavlja preklapanje nivoa te
100-godišnje vode sa postojećim i planiranim strukturama stambenih objekata i pristupnih
saobraćajnica. U navedenoj studiji se predviđa zaštitni nasip, čija je linija naznačena na planu.
Zbog zahtjeva ovog plana izvršena je neznatna korekcija linije nasipa, tj. pomjeranje prema
koritu, kako bi planirani objekti bili iza linije zaštitnog nasipa. Međutim, ovo pomjeranje u
određenoj mjeri, smanjuje proticajni profil korita, što izaziva izvjesno povećanje kote velikih
voda. Podizanje nivoa velikih voda, moguće je spriječiti proširenjem korita, koje je na ovom
prostoru moguće izvesti, a što je i u Studiji naznačeno. Produbljivanje korita rijeke je isključeno
kao mjera za smanjenje nivoa vode zbog limitiranih kota uliva rijeke Ribnice u rijeku Moraču.
Međutim, ima mjesta i da se interveniše i po dnu korita, obzirom da na ovom potezu ima
nanešonog materijala, kamenja i sl. U grafičkim prilozima je dat orjentacioni poprečni profil
korita rijeke Ribnice sa ucrtanim položajem nasipa iz Studije rijeke Ribnice i novim položajem
predloženim UP”Drač-Nova Varoš-dio”. Neće doći do promjene kote nasipa u odnosu na kotu
iz Studije regulacije rijeke Ribnice iz razloga što pomijeranje nasipa neće znatno uticati na
potrebu za povećanjem proticajnog profila. To će se kompezovati proširenjem korita.
Kako se ne može pretpostaviti kada će doći do izgradnje zaštitnog nasipa, to planirane
stambene i druge objekte, koji su pod uticajem velikih voda treba projektovati i graditi u takvim
uslovima.
60
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA
POSTOJEĆE STANJE
Kompletno područje koje obuhvata UP “Drač – Nova Varoš - dio” u Podgorici, nalazi se u
neposrednoj blizini dva elektronska komunikaciona čvora: RSS ZOP i RSS Gorica C, oba u
vlasništvu dominantnog operatora fiksne telefonije, Crnogorskog Telekoma.
Na posmatranom području postoji djelimično izgrađena telekomunikaciona infrastruktura, sa
oba navedena elektronska komunikaciona čvora. Kroz telekomunikacionu kanalizaciju koja je
Ulicom 4.Proleterske brigade rađena sa PVC cijevima prečnika 110mm, a unutar posmatrane
zone sa pE cijevi prečnika 40mm, do svih kolektivnih, poslovnih i individualnih stambenih
objekata unutar posmatrane zone, provučeni su telekomunikacioni kablovi Crnogorskog
Telekoma i pojedinih KDS operatera, lokalnog značaja.
Telekomunikacioni izvodi u posmatranoj zoni su unutrašnji, spoljašnji-stubići i jedan spoljašnjizidni koji se nalazi u objektu koji se nalazi na samoj granici posmatrane zone. Kako je rečeno,
zona individualnih stambenih objekata koja čini najveći dio posmatranog područja, povezana je
na elektronskom komunikacionom mrežom provučenom kroz pE cijevi 40mm, a
telekomunikacioni izvodi u ovoj zoni objekata su spoljašnji.
Sa svih tehničkih aspekata, uzImajući u vidu dužinu pretplatničke petlje – rastojanje od
elektronskih komunikacionih čvorova do krajnjih pretplatnika, u odnosu na standarde u pružanju
savremenih tk servisa, kao što su ADSL, IPTV i dr., obuhvaćeno područje je tehnički kvalitetno
riješeno, ali je kapacitet postojeće mreže ograničavajući faktor za dalji razvoj objekata u
posmatranoj zoni.
Postojeća telekomunikaciona mreža je kompletno urađena kablovima tipa TK 59GM, a u
poslednjih nekoliko mjeseci provučeni su i optički kablovi do jednog dijela krajnjih korisnika u
kolektivnim stambenim objektima, a u okviru projekta FTTx koji implementira Crnogorski
Telekom.
Na posmatranom području prisutni su signalom mobilne telefonije i sva tri mobilna operatera, a
područje je pokriveno i TV signalom koji distribuiraju BBM Montenegro i Total TV, kao i KDS
operater M Kabal.
Na osnovu dobijenog katastra podzemnih tk instalacija koje je dostavio Crnogorski Telekom,
urađena je karta postojećeg stanja.
PLANIRANO RJEŠENJE
Implementacija novih tehnika i tehnologija, liberalizacija tržišta i konkurencija u sektoru
elektronskih komunikacija će doprinijeti bržem razvoju elektronskih komunikacija, povećanju
broja servisa, njihovoj ekonomskoj i geografskoj dostupnosti, boljoj i većoj informisanosti kao i
bržem razvoju privrede i opštine u cjelini.
Jedan od ciljeva izrade ovog UP-a jeste da se želi obezbjediti planiranje i građenje elektronske
komunikacione infrastrukture koja će zadovoljiti zahtijeve više operatora elektronskih
61
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
komunikacija, koji će građanima ponuditi kvalitetne savremene elektronske komunikacione
usluge po ekonomski povoljnim uslovima.
Treba voditi računa o slijedećem:
- da se kod gradnje novih infrastrukturnih objekata posebna pažnja obrati zaštiti
postojeće elektronske komunikacione infrastrukture
- da se uvjek obezbijede koridori za telekomunikacione kablove duž svih postojećih i
novih saobraćajnica,
- da se gradnja, rekonstrukcija i zamjena elektronskih komunikacionih sistema mora
izvoditi po najvišim tehnološkim, ekonomskim i ekološkim kriterijumima.
Akt kojeg se treba pridržavati prilikom izgradnje nove telekomunikacione infrastrukture, jeste
Pravilnik o određivanju elemenata elektronskih komunikacionih mreža i pripadajuće
infrastrukture, širine zaštitnih zona i vrste radio-koridora u čijoj zoni nije dopuštena gradnja
drugih objekata (Službeni list Crne Gore" broj 83/09).
U odnosu na moguće planove dominantnog operatera fiksne telefonije, Crnogorskog Telekoma
i ostalih operatera fiksne i mobilne telefonije, projektant predviđa da se unutar posmatrane
zone, u skladu sa planiranim građevinskim objektima i predloženim saobraćajnim rješenjima,
izgradi nova telekomunikaciona kanalizacija sa 4 PVC cijevi 110mm unutar zone, a koja bi se
logički nadovezala na postojeću telekomunikacionu kanalizaciju u posmatranoj zoni.
Telekomunikaciona kanalizacija bi se koristila za provlačenje kablova različitih kablovskih
operatera koji pokažu interesovanje za pružanje telekomunikacionih usluga u ovoj zoni, bilo da
se radi o Crnogorskom Telekomu, bilo da se radi o nekom drugom postojećem
telekomunikacionom operateru u Crnoj Gori. Na taj način, u odnosu na situaciju koja se
trenutno dešava na telekomunikacionom tržištu Crne Gore, korisnici iz posmatrane zone bi bili
na kvalitetan način opsluženi različitim vrstama telekomunikacionih servisa (telefonija, prenos
podataka, TV signal i dr.).
Pri planiranju broja PVC cijevi u novoj tk kanalizaciji, moraju se u obzir uzeti podaci o
planiranim građevinskim površinama, površinama namijenjenim stambenim, poslovnim i
uslužnim djelatnostima, broju stanovnika unutar zone, aktuelnim trendovima u rješavanju
pitanja kablovske televizije i dr.
Kanalizacioni kapaciteti omogućavaju dalju modernizaciju elektronskih komunikacionih mreža
bez potrebe za izvođenjem naknadih građevinskih radova, kojima bi se iznova devastirala
postojeća infrastruktura.
Ukupna dužina planirane telekomunikacione kanalizacije sa 4 PVC cijevi 110mm oko 700
metara, a planirana je i izgradnja 15 novih telekomunikacionih okana.
Savremene telekomunikacije koje obuhvataju ditribuciju sva tri servisa, telefonije-fiksne i
mobilne, prenos podataka i TV signala, omogućavaju više načina povezivanja sa
telekomunikacionim operaterima.
Imajući u vidu veliki broj različitih objekata i samu lokaciju, kroz telekomunikacionu kanalizaciju
treba graditi savremene telekomunikacione pristupne optičke mreže u tehnologiji FTTx (Fiber
To The Home, Fiber to The Building,...), sa optičkim vlaknom do svakog objekta, odnosno
korisnika.
62
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Ovo rješenje je u skladu sa dugoročnim rješenjima u oblasti telekomunikacija sa optičkim
pristupnim mrežama, a sa čijom implementacijom je započeo dominantni telekomunikacioni
operator, Crnogorski Telekom.
Kućnu tk instalaciju u kolektivnim stambenim objektima, treba izvoditi u tipskim ormarićima ITO
LI, lociranim u ulazu u objekte na propisanoj visini ili u RACK ormarima u zasebnim tehničkim
prostorijama. Na isti način izvesti i ormariće za koncentraciju instalacije za potrebe kablovske
distribucije TV signala, sa opremom za pojačavanje TV signala.
Kućnu tk instalaciju u svim prostorijama realizovati telekomunikacionim kablovima koji će
omogućavati korišćenje naprednijih servisa koji se pružaju ili čije se pružanje tek planira, FTP
kablovima cat 6 i cat 7 i kablovima sa optičkim vlaknima, ili drugim kablovima sličnih
karakteristika i provlačiti kroz PVC cijevi, sa ugradnjom odgovarajućeg broja kutija, s tim da u
svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti minimalno po 4 tk instalacije, a u stambenim
jedinicama minimalno po 2 tk instalacije.
U slučaju da se trasa tk kanalizacije poklapa sa trasom vodovodne kanalizacije i trasom elektro
instalacija, treba poštovati propisana rastojanja, a dinamiku izgradnje vremenski uskladiti.
U odnosu na lokaciju postojeće bazne stanice, mobilni operatori u momentu izrade UP-a nijesu
iskazali potrebu za montiranjem novih baznih stanica na ovom području, tako da nijesu
definisane nove lokacije za postavljanje stubova za mobilnu telefoniju.
U odnosu na savremene trendove u oblasti mobilne telefonije, projektant naglašava da ovo ne
znači da neki od postojećih ili eventualno novih operatora mobilne telefonije neće imati potrebu
da u nekom momentu postavi novu baznu stanicu na posmatranom području. Lokalna uprava bi
takvim zahtjevima trebala da izađe u susret, sagledavajući sve neophodne parametre. Prilikom
određivanja detaljnog položaja bazne stanice mora se voditi računa o njenom ambijentalnom i
pejzažnom uklapanju, i pri tome treba izbjeći njihovo lociranje na javnim zelenim površinama u
središtu naselja, na istaknutim reljefnim tačkama koje predstavljaju panoramsku i pejsažnu
vrijednost, prostorima zaštićenih djelova prirode. Gdje god visina antenskog stuba, u vizualnom
smislu ne predstavlja problem (mogućnost zaklanjanja i skrivanja), preporučuje se da se koristi
jedan antenski stub za više korisnika.
Postavljanjem antenskih stubova ne mijenjati konfiguraciju terena i zadržati tradicionalan način
korišćenja terena. Za vizualnu barijeru prostora antenskog stuba, u zavisnosti od njegove
lokacije, koristiti šumsku ili parkovsku vegetaciju.
Trase planirane telekomunikacione kanalizacije potrebno je uklopiti u trase trotoara ili zelenih
površina, jer bi se u slučaju da se telekomunikaciona okna rade u trasi saobraćajnice ili
parking prostora, morali ugraditi teški poklopci sa ramom i u skladu sa tim uraditi i ojačanje
okana, što bi bilo neekonomično.
Telekomunikacionu kanalizaciju koja je planirana u okviru ovog UP-a, kao i telekomunikaciona
okna izvoditi u svemu prema planovima višeg reda, važećim propisima u Crnoj Gori i
preporukama bivše ZJ PTT iz ove oblasti. Na taj način biće stvoreni optimalni uslovi, kako sa
tehničkog, tako i sa ekonomskog stanovišta, koji podrazumijevaju maksimalno iskorištavanje
63
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
postojećih kablovskih kapaciteta, gdje je god je to moguće, ili pak provlačenje novih kablovskih
kapaciteta, gdje god se za tim ukaže potreba.
Obaveza budućih investitora planiranih objekata u zoni ovog UP-a jeste da, u skladu sa
Tehničkim uslovima koje izdaje nadležni telekomunikacioni operater ili organ lokalne uprave, od
postojećih i novoplaniranih telekomunikacionih okana, projektima za pojedine objekte u zoni
obuhvata definišu način priključenja svakog pojedinačnog objekta.
Kablovsku kanalizaciju pojedinačnim projektima treba predvidjeti do samih objekata. U
objektima funkcionalne namjene kao što su: škole, vrtići, restorani, hoteli, tržni centri itd.,
predvidjeti mogućnost montaže javnih telefonskih govornica.
Predmjer i predračun materijala i radova
Br.
A/ MATERIJAL
1.
2.
PVC cijev Ø 110/3,2 mm dužine 6 m
Gumene brtve za nastavljanje PVC
cijevi Ø 110/3,2 mm
PVC uvodnica Ø 110/3,2 mm duž.
0,5m
PVC držač odstojni 110/2
Čep za zatvaranje cijevi Ø 110/3,2
mm
PTT traka za upozorenje
Laki tk poklopac sa ramom
(min. nosivosti 50 kN)
3.
4.
5.
6.
7.
Br
1.
2.
Jedinica
B/ TK KANALIZACIJA
Trasiranje - određivanje trase rova
nove i postojeće kanalizacije i
lociranje postojećih i novih okana prije
iskopa
Izrada kablovske tk kanalizacije od
PVC cijevi sa opisom radova:
-ručni iskop rova sa razupiranjem;
-nasipanje donjeg sloja pijeska d=10
cm,
-polaganje PVC cijevi,
-nasipanje pijeska između cijevi;
-nasipanje zaštitnog sloja pijeska
d=10 cm,
-zatrpavanje rova u slojevima sa
nabijanjem,
-postavljanje pozor trake;
-uređenje trase sa utovarom i
odvozom viška materijala:
za 2x2xPVCØ110mm(68x101cm)
Količina
Jedinična
cijena
Ukupna
cijena E
kom
470.00
12.50
5,875.00
kom
kom
470.00
0.20
94.00
kom
30.00
470.00
2.50
0.80
75.00
376.00
kom
m
30.00
700.00
1.50
0.10
45.00
70.00
kom
Ukupno:
15.00
175.00
Jedinična
cijena
2,625.00
9,155.00
Ukupna
cijena E
Jedinica
Količina
m
700.00
0.10
70.00
m
700.00
11.00
7,700.00
64
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
7,770.00
Ukupno:
Br
1.
C/ KABLOVSKA OKNA
Izrada AB okna unutrašnjih dimenzija
1,60x1,40x1,90m: ručni iskop rupe za
okno,odvoz šuta na deponiju,izrada
okna(d=15cm(zidova,donje i gornje
ploče)) sa ugradnjom lakog tk
poklopca sa ramom i podešavajućih
konzola prema prilogu (rad+materijal
bez lakog tk poklopca sa ramom)
Jedinica
Količina
kom
Ukupno:
Sveukupna cijena:
15.00
Jedinična
cijena
Ukupna
cijena E
680.00
10,200.00
10,200.00
27,125.00
65
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
PEJZAŽNA ARHITEKTURA
PEJZAŽNO UREĐENJE
Pejzažne karakteristike
Planska jedinica Drač - Nova Varoš smještena je između rijeke Ribnice, sa južne strane, i stambenih
blokova u podnožju Gorice, sa sjeverne strane zahvata. Teren je u padu ka dolini Ribnice (nagib do
30o).
Iako u neposrednoj blizini centra Podgorice, prostora je praktično bez elemenata urbane slike. Nijesu
zastupljene uređene zelene površine javnog korišćenja. Takođe, nedostaju ulični drvoredi kao važni
zeleni koridori.
Sliku planske jedinice karakterišu obrasle površine duž rijeke Ribnice i izgrađene površine sa
individualnim stambenim objektima i pripadajućim slobodnim površinama. Obala rijeke Ribnice je
neuređena i bez potrebnih sadržaja za odmor i rekreaciju. Dvorišta individualnih stambenih objekata,
uglavnom, nijesu planski organizovana i uređena na principu dekorativnog dijela i bašte već dominiraju
"ruralne" okućnice.
Priobalje Ribnice je obraslo kserotermnom vegetacijom šibljaka, a kultivisana i subspontana drvenasta
vegetacija je svedena na pojedinačna stabla čempresa (Cupressus sempervirens), jasena (Fraxinus
ornus), bagrema (Robinia pseudoacacia), topole (Populus nigra), pajasena (Ailanthuh altissima) i
smokve (Ficus carica).
Vegetacija
Postojeća prirodna vegetacija je sekundarnog porijekla. Potencijalna prirodna vegetacija pripada
šumama makedonskog hrasta (Quercetum trojanae montenegrinum).
Zemljište
Zemljište je eutrično smeđe, plitko do srednje duboko, skeletno, lakog mehaničkog sastava. Njegova
ekološko proizvodna vrijednost je mala zbog male moćnosti (10 - 25 cm) i velike propusnosti.
Koncept pejzažnog uređenja
Planirano je formiranje funkcionalnog, estetski oblikovanog sistema zelenih površina naselja,
integrisanog sa okruženjem, sa visokim stepenom ozelenjenosti i optimalnim odnosom izgrađenih i
zelenih površina.
U skladu sa smjernicama GUP-a Podgorice (izmjene i dopune), prirodnim i funkcionalnim
karakteristikama lokacije, planiranom namjenom površina i potrebama stanovnika, UP-om su predviđeni
sljedeći tipovi zelenih površina:
1. zelene površine javne namjene
ƒ linearno zelenilo (drvoredi)
ƒ zelenilo uz saobraćajnice
ƒ uređena obala
2. zelene površine ograničene namjene
ƒ zelenilo stanovanja male gustine
66
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ƒ
ƒ
zelenilo stanovanja srednje gustine
zelenilo centralnih djelatnosti.
U okviru granica UP-a Drač (21.127 m2), ukupna količina zelenih površina javne namjene iznosi 3.543
m2 (tj. 6% teritorije planske jedinice). U odnosu na planirani broj stanovnika od 359, stepen
zadovoljenosti iznosi 9,8 m2/st.
Smjernice za realizaciju planskih rješenja treba da doprinesu poboljšanju sanitarno-higijenskih uslova,
boljim uslovima za odmor i rekreaciju svih starosnih grupa, estetskom oplemenjivanju sredine i
vizuelnom identitetu naselja.
Za kvalitetan sistem zelenih površina potrebno je:
ƒ poštovanje specifičnosti lokacije, očuvanje pejzažnih karakteristika obale Ribnice i elemenata
kulturnog pejzaža
ƒ formiranje zelenog bloka (izgrađen prostor u zelenilu)
ƒ formiranje zelenih površina javne namjene i njihovo povezivanje u sistem urbanih zelenih površina
ƒ uspostavljanje optimalnog odnosa između izgrađenih i zelenih površina
ƒ usklađivanje zelenog obrasca naselja sa namjenom površina
ƒ maksimalno očuvanje i uklapanje postojećeg vitalnog zelenila u nova urbanistička rješena
ƒ usklađivanje kompozicionog rješenja zelenila sa namjenom zelenih površina
ƒ upotreba biljnih vrsta otpornih na ekološke uslove sredine a u skladu sa estetskim i funkcionalnim
zahtijevima.
Postojeće i planirano zelenilo mora biti prikazano u tehničkoj dokumentaciji u okviru uređenja određenih
lokacija.
Smjernice za pejzažno uređenje
Linearno zelenilo (drvoredi)
U sklopu oblikovanja saobraćajnica, stvaranja zasjene i povoljnih sanitarno-higijenskih uslova, planirani
su drvoredi duž ulice 4. Proleterske, saobraćajnice i šetališta uz uređenu obalu Ribnice kao i duž
parking prostora. Ovi zeleni koridori, takođe, grade vizuelnu barijeru između različitih sadržaja i povezuju
različitih kategorija zelenila sa okolnim zelenim masivima gradeći jedinstven sistem zelenih površina.
Duž ostalih saobraćajnica, gdje zbog projektovanog profila ulica (širina trotoara manja od 2,80 m) nije
moguće formiranje klasičnog drvoreda, takođe je potrebno predvidjeti linearno zelenilo koristeći ostale
vidove i tehničke mjere linijskog ozelenjavanja (formirati jednostrane drvorede na sunčanoj strani ulice;
koristiti vrste drveća sa rijetkom krunom ili niže drveće/žbunaste vrste odnjegovane kao stablašice;
sadnju vršiti u odgovarajuće žardinjere) ili formirati zaštitni pojas zelenila između građevinske linije i
saobraćajnice (visoka živa ograda tzv. "zeleni zid"; drvored).
Da bi se izbjegla monotonija linearnih zasada, obezbijedila ritmika i kolorit prostora, predlaže se
primjena manjih homogenih drvorednih grupacija duž pravaca kretanja.
Smjernice za uređenje:
ƒ drvorede organizovati u skladu sa grafičkim prilogom
ƒ izbor vrsta i sadnju uskladiti sa prostornim uslovima tj. sa profilom ulica i visinom okolnih objekata
ƒ minimalno rastojanje između sadnica je 5 m u zavisnosti od biljne vrste
ƒ duž trotoara sadnju vršiti u travnim trakama min. širine 1 m ili u otvorima za sadnice dim. 0,60/0,80
m
ƒ duž parking prostora sadnju vršiti u otvorima za sadnice ili u zelenim trakama u pozadini parkinga na
rastojanju od 2 do 3 parking mjesta u zavisnosti od biljne vrste
67
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ƒ
ƒ
koristiti vrste otporne na uslove sredine i izduvne gasove (Quercus ilex, Celtis australis, Tilia cordata,
Acer pseudoplatanus, Acer platanoides, Fraxinus americana, Platanus sp., Ligustrum japonicum,
Liriodendron tulipifera, Melia azedarach, Magnolia grandiflora, Nerium oleander i sl.)
sadnice moraju biti zdrave, rasadnički pravilno odnjegovane (visine 2,5 - 3 m, sa pravim deblom,
prsnog prečnika najmanje 10 cm, stablo čisto od grana do visine od 2 m).
Zelenilo uz saobraćajnice
Na slobodnim površinama uz saobraćajnice i na razdjelnom ostrvu, planirane su parterne zelene
površine (112,65 m2) koje osim dekorativne imaju i kompoziciono-regulacionu funkciju.
Smjernice za uređenje:
ƒ koristiti visokokvalitetne trave, jednogodišnje cvijeće, perene i dekorativne žbunaste vrste različitog
habitusa i visine (Cotoneaster dammeri, Berberis thunbergii 'Atropurpurea', Buxus sempervirens,
Juniperus chinensis 'Pfitzeriana Glauca', J. ch. 'Pfitzeriana Aurea', Thuja globosa, Lavandula
spicata, Rosmarinus officinalis, Santolina viridis, S. chamaecyparissus, Rosa sp., i dr.)
ƒ projektovati sistem za zalivanje.
Uređena obala
Obalni pojas rijeke Ribnice planirati kao kontinuirani pojas zelenila (3.415,68 m2) sa šetalištem i
rekreativnim sadržajima. Maksimalno sačuvati prirodni pejzaž. Izbor vrsta i kompoziciju zasada
prilagoditi ambijentalnim uslovima. Pažljivim intervencijama obalu učiniti dostupnim i prijatnim mjestom
za odmor i rekreaciju posjetilaca.
Ivicom šetališta postaviti linearne zasade ili manje grupacije lišćara srednjeg uzrasta, pravilno formiranih
kuglastih ili kupastih krošnji. Drveće postaviti u pravilnom ritmu kako bi se naglasila silueta rijeke.
Smjernice za uređenje:
ƒ očuvati prirodnu morfologiju terena, vizure, strukturu i sastav otvorenih površina sa autohtonom
vegetacijom
ƒ koristiti vrste prirodne potencijalne vegetacije kao i odomaćene vrste drveća i žbunja koje su važni
strukturni elementi kulturnog pejzaža Podgorice
ƒ planirati max. odnos površina pod zasadima i travnatih površina u odnosu od 40 : 60%
ƒ predvidjeti izgradnju platoa za odmor, šetališta i pristupnih staza do rijeke
ƒ objekte parterne arhitekture (platoe, staze, stepenice, šetalište) projektovati u skladu sa principima
arhitektonskog naslijeđa, od prirodnih (kamen, obluci) i tehnički prilagođenih savremenih materijala
ƒ prostor opremiti funkcionalnim mobilijarom
ƒ projektovati sistem za zalivanje.
68
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Napomena: Uređenje priobalja rijeke Ribnice vršiti na osnovu projektnog rješenja (UPZ 1; UPZ 2, UPZ
3, UPZ 4, UPZ 5).
Zelenilo stanovanja male gustine i Zelenilo stanovanja srednje gustine
Zelene površine uz objekte individualnog stanovanja organizovati kao ukrasne površine na principu
"stanovanje u zelenilu". Pored dekorativne i rekreativne funkcije, uređene zelene površine treba da
omoguće formiranje "zelenih prodora" u izgrađenom tkivu i povezivanje sa okolnim zelenim površinama.
Zelene površine oko objekata stanovanja sa djelatnostima planirati u skladu sa namjenom prostora.
Izborom vrsta, načinom obrade i koloritskim efektima naglasiti poslovni karakter objekata.
Prilikom izbora vrsta i kompozicije zasada na UP3 i UP4, voditi računa o poziciji podzemnih garaža.
Na UP1 obalni pojas uz Ribnicu (maksimalne širine 7,5 m) ozelenjavati kao jedinstveni dio kontinuranog
zelenog pojasa Uređene obale Ribnice a u skladu sa smjernicama datim za ovu kategoriju zelenila.
Smjernice za uređenje:
ƒ svaka parcela sa novoplaniranim objektima mora da sadrži min. 40% zelenih, nezastrtih površina
ƒ prostor organizovati na principu dvije funkcionalne cjeline (predvrt - prednji dio prema ulici i vrt unutrašnji dio)
ƒ očuvati prirodnu morfologiju terena i postojeće visoko zelenilo
ƒ kompoziciju vrta stilski uskladiti sa arhitekturom objekta i pejzažnim okruženjem, koristeći visoko
dekorativne vrste drveća, žbunja, cvijeća i trava
ƒ kod izbora biljnog materijala i kompozicije zasada voditi računa o vizurama, spratnosti i arhitekturi
objekata
ƒ predvrt reprezentativno urediti kao dekorativnu površinu sa živom ogradom, parternim grupacijama
žbunastih vrsta, cvijetnim gredicama, njegovanim travnjakom i soliternim stablima
ƒ vrt izolovati zasadima visokog rastinja od okolnih parcela i urediti kao prostor za odmor i igru djece
ƒ za zasjenu koristiti pergole sa dekorativnim puzavicama (Tecoma radicans, Wisteria sinensis,
Parthenocissus tricuspidata, P. quinquefolia, Hedera helix 'Variegata', Lonicera caprifolia, L. implexa,
Rhyncospermum jasminoides, Actinidia deliciosa, Vitis vinifera i sl.)
ƒ u vrtu se mogu organizovati manje gredice sa povrćem kao i zasadi voćnih vrsta (smokva - Ficus
carica, limun - Citrus limonum, mandarina - Citrus nobilis, nar - Punica granatum, čičimak - Ziziphus
jujuba, kaki jabuka - Diospyros kaki).
ƒ ograde projektovati od biljnog materijala (žive ograde) ili od čvrstog materijala (kamen, metal) u
kombinaciji sa odgovarajućom vegetacijom kao što su puzavice i žbunaste vrste
69
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
ƒ
ƒ
preporučuje se podizanje visokih živih ograda tzv. "zelenog zida" od gusto posađenog i pravilno
orezanog drveća ili visokog žbunja (Prunus laurocerassus, Ligustrum ovalifolium, Pittosporum tobira,
Laurus nobilis, Arbutus unedo, Cupressocyparis leylandii, Thuja occidentalis 'Columna')
adekvatnim pejzažnim rješenjem vizuelno zakloniti satelitske antene, rashladne uređaje i sl.
Zelenilo centralnih djelatnosti
Organizuje se na principu manje zelene površine otvorenog tipa sa stazama, platoima i drugim vrtnoarhitektonskim elementima. Osnovne funkcije ovog tipa zelenila su dekorativno-estetska i kompozicionoregulaciona. Zelenilo uz centralne djelatnosti koristi se i kao mjesto za kraći odmor posjetilaca objekata
centralnih sadržaja, a ima i važnu ulogu u uspostavljnju kontakta sa korisnicima usluga.
Izborom vrsta, načinom obrade i koloritskim efektima naglasiti poslovni karakter objekata. Naglasak dati
dekorativnoj funkciji zelenila. Glavne prilaze rješavati parternim zelenilom sa visokodekorativnim
vrstama niskog i poleglog žbunja, ruža, perena i sezonskog cvijeća
Smjernice za uređenje:
ƒ zelenilo treba da bude reprezentativno
ƒ formirati kvalitetne travnjake, a sadnju vršiti u manjim grupama i u vidu solitera u kombinaciji sa
parternim zasadima
ƒ voditi računa o spratnosti, ritmu i koloritu zasada kao i o vizurama prema objektima
ƒ predvidjeti sadnju na popločanim površinama
ƒ za sadnju u žardinjere i dekorativne posude koristiti nisko drveće (Lagerstroemia indica, Crataegus
oxycantha 'Rubra Plena', Laurus nobilis, Ligustrum japonicum), različite žbunaste vrste (Cycas
revoluta, Buxus sempervirens i sl.), dekorativne puzavice i sezonsko cvijeće
ƒ kompoziciju zastora i izbor materijala uskladiti sa arhitekturom objekata
ƒ predvidjeti fontane i skulpture
ƒ prostor opremiti funkcionalnim mobilijarom modernog dizajna
ƒ projektovati sistem za zalivanje.
Napomena: Uređenje zelenih površina na UP 21 vršiti na osnovu projektnog rješenja.
Prijedlog biljnih vrsta za pejzažno uređenje
Kod izbora sadnog materijala moraju se ispoštovati sljedeći uslovi:
ƒ koristiti vrste otporne na ekološke uslove sredine a u skladu sa kompozicionim i funkcionalnim
zahtjevima
ƒ sadnice moraju biti zdrave, rasadnički pravilno odnjegovane, standardnih dimenzija, sa busenom.
Opšti prijedlog sadnog materijala:
ƒ Četinarsko drveće: Cupressus sempervirens var. pyramidalis, Cupressus arizonica 'Glauca', Pinus
pinea, Cedrus deodara, Cedrus atlantica 'Glauca', Cupressocyparis leylandii, Ginkgo biloba.
ƒ Listopadno drveće: Quercus trojana, Q. pubescens, Celtis australis, Albizzia julibrissin, Platanus
acerifolia, Tilia cordata, Tilia argentea, Acer pseudoplatanus, Acer platanoides, Aesculus
hippocastanum, Fraxinus americana, Lagerstroemia indica, Liriodendron tulipifera, Cercis
siliquastrum, Melia azedarach, Prunus pisardii, Prunus serulata, Salix alba, S. Matsudana, Populus
tremula.
ƒ Zimzeleno drveće: Quercus ilex, Olea europaea, Ligustrum japonicum, Magnolia grandiflora.
ƒ Žbunaste vrste: Arbutus unedo, Callistemon citrinus, Laurus nobilis, Ligustrum ovalifolium, Nerium
oleander, Pittosporum tobira, Pyracantha coccinea, Prunus laurocerassus, Berberis thunbergii
'Atropurpurea', Forsythia suspense, Spirea sp., Buxus sempervirens, Cotoneaster dammeri,
Viburnum tinus, Yucca sp.
70
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Puzavice: Hedera helix 'Variegata', Lonicera caprifolia, L. implexa, Rhyncospermum jasminoides,
Tecoma radicans, Wisteria sinensis, Parthenocissus tricuspidata, P. quinquefolia.
Palme: Phoenix canariensis, Chamaerops humilis, Chamaerops excelsa, Cycas revoluta.
Perene: Lavandula spicata, Rosmarinus officinalis, Santolina viridis, Santolina chamaecyparissus,
Hydrangea hortensis.
ƒ
ƒ
ƒ
Procjena troškova
Procjena troškova za pejzažno uređenje zelenih površina javne namjene
br.
opis radova
Linearno zelenilo
Formiranje drvoreda
Ukupno
Zelenilo uz saobraćajnice
2.
Ozelenjavanje
Ukupno
Uređena obala
3.
Ozelenjavanje
Ukupno
UKUPNO:
površina
m2
jed. cijena
€/m2
cijena
€
1.
14
x
200
=
2.800
2.800
113
x
10
=
1.130
1.130
3.416
x
10
=
34.160
34.160
38.090
71
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
MJERE ZAŠTITE
Mjere zaštite životne sredine
Prilikom odabira prostornog modela plana poštovan je princip maksimalnog očuvanja životne
sredine. U tom smislu, dati planski kapaciteti, koji omogućavaju održivi razvoj ovog prostora
istovremeno predstavljaju i akt očuvanja prirodne sredine.
Smjernice za preduzimanje mjera zaštite
ƒ
ƒ
ƒ
zaštititi vodu, zemljište i vazduh svakog zagađenja uvođenjem adekvatne infrastrukture;
isključiti sve aktivnosti koje mogu ugroziti životnu sredinu;
sprovođenje procedure odlučivanja o potrebi procjene uticaja na životnu sredinu za objekte
u zahvatu planskog dokumenta uskladiti sa odredbama Zakona o procjeni uticaja na životnu
sredinu.
Prilikom realizacije planskog dokumenta, obavezna je primjena odredaba Zakona o upravljanju
otpadom (Sl. list CG" broj 64/11).
Mjere zaštite kulturne baštine
Ukoliko se prilikom izvođenja radova naiđe na arheološke ostatke, sve radove treba obustaviti i
o tome obavijestiti Upravu za zaštitu kulturnih dobara kako bi se preduzele mjere za njihovu
zaštitu a u skladu sa odredbama Zakona o zaštiti kulturnih dobara (Sl.list RCG 49/10) član 87 i
88 kojima se utvrđuje postupak koji se odnosi na slučajna otkrića - nalaze od arheološkog
značaja.
Mjere zaštite od elementarnih i drugih nepogoda
Mjere zaštite od elementarnih nepogoda podrazumijevaju preventivne mjere kojima se
sprečava ili ublažava dejstvo elementarnih nepogoda:
Prirodne nepogode (zemljotres, požari, klizanje tla, vjetrovi);
Nepogode izazvane djelovanjem čovjeka (havarije industrijskih postrojenja, požari
velikih razmjera, eksplozije i dr.); drugi oblik opšte opasnosti (tehničko-tehnološke i medicinske
katastrofe, kontaminacija, pucanje brana i dr.).
Štete izazvane elementarnim nepogodama u Crnoj Gori su velike. Naročito su izražene štete od
zemljotresa, požara, poplava, klizišta i jakih vjetrova. Pošto su štete od elementarnih nepogoda
po karakteru slične ratnim katastrofama, ciljevi i mjere zaštite su djelimično identični. Za prostor
zahvata ovog planskog dokumenta najveću opasnost predstavljaju zemljotresi i požari.
U cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zaštiti i spašavanju
(Sl. list CG broj 13/2007, 5/2008 i 32/2011) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih
nepogoda (Sl. list RCG broj 8/1993).
"
72
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Uslovi i mjere zaštite od zemljotresa
U cilju zaštite od zemljotresa, postupiti u skladu sa odredbama Pravilnika o tehničkim
normativima za izgradnju objekata u seizmičkim područjima (Službeni list SFRJ br.52/90).
Sve proračune seizmičke stabilnosti zasnivati na posebno izrađenim podacima mikroseizmičke
reonizacije, a objekte od zajedničkog značaja računati za 1 stepen više od seizmičkog
kompleksa.
Objekte koji ne spadaju u visokogradnju realizovati u skladu sa Pravilnikom o tehničkim
propisima za građenje u seizmičkim područjima (Sl.list SFRJ br.39/64).
Zaštita od požara
Preventivna mjera zaštite od požara je postavljanje objekata na što većem mogućem
međusobnom rastojanju kako bi se sprJečilo prenošenje požara.
Takođe, obavezno je planirati i obezbijediti prilaz vatrogasnih vozila svakom objektu.
Svi objekti moraju biti pokriveni spoljnom hidrantskom mrežom regulisanom na nivou
kompleksa u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za hidrantsku mrežu i gašenje
požara (Sl.list SFRJ broj 30/91).
Na nivou ovog plana rešenjem saobraćajnica ostvarena je dostupnost do svih mjesta moguće
intervencije vatrogasaca.
Takođe, saobraćajnice su i protivpožarne barijere za prenošenje požara.
Zaštita od voda – odbrana od poplava
Prema Vodoprivrednoj studiji sliva rijeke Ribnice proveden je hidraulički proračun nivoa vode
rijeke Ribnice u slučaju pojave prirodnih velikih voda. Proračun je proveden za vode povratnog
perioda T=100 godina. Kao rezultat provedenog proračuna utvrđene su plavljene površine kod
tih voda. U opisu plavljenih površina je konstatovano da se u zoni plavljenja nalazi dio područje
predmetnog UP-a u kome se predviđa izgradnja.
Zaštita plavljenog zemljišta, od navedenih velikih voda, bila bi moguća izgradnjom
odgovarajućih odbrambenih objekata, u obliku nasipa ili zidova ili podizanjem nivoa terena
nasipanjem na cijeloj površini parcele predviđene za korišćenje. Na nekim dijelovima toka
moguće je proširenje korita, što bi imalo malog uticaja na smanjenje nivoa vode. Produbljivanje
korita rijeke je isključeno kao mjera za smanjenje nivoa vode zbog limitiranih kota uliva rijeke
Ribnice u rijeku Moraču. Međutim, nakon analize vodoprivredne problematike i prema ocjeni
planera, ima mjesta i da se interveniše i po dnu korita, obzirom da na ovom potezu ima
nanešonog materijala, kamenja i sl. U grafičkim prilozima je dat orjentacioni poprečni profil
korita rijeke Ribnice sa ucrtanim položajem nasipa iz Studije rijeke Ribnice i novim položajem
predloženim UP ”Drač-Nova Varoš-dio”. Neće doći do promjene kote nasipa u odnosu na kotu
iz Studije regulacije rijeke Ribnice iz razloga što pomijeranje nasipa neće znatno uticati na
potrebu za povećanjem proticajnog profila. To će se kompezovati proširenjem korita.
73
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
Mjere zaštite korišćenjem alternativnih izvora energije
U cilju racionalizacije potrošnje energije i sve izraženijih zahtjeva za zaštitom čovjekove okoline
predlažu se dvije osnovne mjere : štednja i korišćenje alternativnih izvora energije.
Osnovna mjera štednje je poboljšanje toplotne izolacije prostorija, koja ne dozvoljava
pregrevanje dok u zimskom zadržava toplotu. Osim odgovarajuće termoizolacije potrebno je
voditi računa o adekvatnoj veličini otvora vodeći računa o mikroklimatskim uslovima ovog
podneblja.
Energetske potrebe u ovom području mogu se podmiriti iz nekonvencijalnih primarnih izvora,
kao što su energija vode i energija direktnog sunčevog zračenja. Treba težiti da se primjenjuju
one energetske transformacije gdje nema izgaranja ni proizvodnje ugljendioksida.
Prilikom izrade projektne dokumentacije primijeniti Zakon o zaštiti i spašavanju (Sl. list
CG broj 13/2007, 5/2008 i 32/2011), smjernice Nacionalne strategije za vanredne situacije
i nacionalni i opštinski planovi zaštite i spašavanja. Prilikom izrade projektne
dokumentacije obavezno izraditi Projekat ili Elaborat zaštite od požara (i eksplozija ako
se radi o objektima u kojima se definišu zone opasnosti od požara i eksplozija) i planovi
zaštite i spašavanja prema izraženoj procjeni ugroženosti za svaki hazard posebno, te na
navedeno pribaviti saglasnosti i mišljenja u skladu sa Zakonom.
74
RZUP - ad - Podgorica
Urbanistički projekat "Drač - Nova Varoš" - dio u Podgorici
SPROVOĐENJE PLANA I FAZE REALIZACIJE
Do privođenja planskoj namjeni ovaj prostor treba čuvati od dalje devastacije što znači da do
tada nije dozvoljena bilo kakva gradnja.
Sprovođenje plana
Nakon usvajanja plana, svi subjekti - fizička i pravna lica, organizacije i udruženja, koja
učestvuju u sprovođenju plana, odnosno realizaciji izgradnje objekata na području u zahvatu
plana, u skladu sa odredbama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata, dužni su
poštovati planska rješenja utvrđena usvojenim Urbanističkim projektom.
Faze realizacije
Kao važan preduslov za realizaciju planskih rješenja datih ovim planskim dokumentom je
izgradnja planirane saobraćajne i sveobuhvatne tehničke infrastrukture. Preporuka je da se
realizacija istih, ukoliko je to moguće, realizuje jedinstveno za čitav prostor zahvata.
75
RZUP - ad - Podgorica

Predlog odluke o izboru Revizora Društva za 2014.god.

Posao za ovlaštene i stručne tvrtke Posao za

Profil firme - GeoAVAS doo Sarajevo

Zahtjev za kredit - Hypo Alpe Adria Crna Gora

09-Krsto Stosic_Vlasi i kmeti sibenskog kotara (1936)

obaveze za iznajmljivače

1. Introductory speech - Uvodni govor

Brošura projekta

SEMINAR „PRAVI ČOVJEK NA PRAVOM MJESTU”