ΕΙΣΗΓΗΣΗ Θέμα: Η Κρίση οι Νέοι και στην Ελλάδα: πως από τα σωρευμένα λάθη του παρελθόντος και την απόγνωση του σήμερα θα οδηγηθούμε, σταδιακά, σ’ ένα φωτεινό αύριο;… Εισηγητής: Δρ. Στυλιανός Γ. Σκιάς, ΔΠΘ Τόπος & χρόνος: Χαλκίδα, Ξενοδ. Παλίρροια, Σάββατο, 10-02-2012. Ετήσια φιλανθρωπική εκδήλωση του Λυκείου των Ελληνίδων, Παραρτήματος Χαλκίδας Στοιχεία επικοινωνίας εισηγητή: Ε-mail: [email protected], Fax: 25510-38251, Κιν. 6944324708 Ταχ. Δ/ση: Κ. Παλαιολόγου 3, 68100-Αλεξανδρούπολη Σεβασμιότατε, κυρία Πρόεδρε του παραρτήματος Χαλκίδας του Λυκείου των Ελληνίδων, αγαπητοί συμπατριώτες και φίλοι των παιδικών και των μετέπειτα χρόνων, κυρίες και κύριοι, ελπίζω να συμφωνείτε μαζί μου λέγοντας: ότι η Κρίση αυτή μας κρίνει όλους! Ότι μας καλεί, επιτακτικά, να σκεφτούμε βαθειά μέσα μας και να δώσουμε ουσιαστικές απαντήσεις σε μείζονα και υπαρξιακά ερωτήματα όπως το ΠΟΙΟΙ είμαστε και το προς τα ΠΟΥ και ΠΩΣ θέλουμε να πάμε! Ότι τώρα πια δεν αρκεί να παραδεχτούμε πως πήραμε (όσο πήραμε, ο καθένας μας…) τη ζωή μας ΛΑΘΟΣ! Πρέπει και ν’ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ζωή! Όπως εύστοχα σημειώνει, στο γνωστό, μελοποιημένο ποίημά του, ο Γεώργιος Σεφέρης. Έχουμε χρέος, πιστεύω, βαθύ και μεγάλο, στο όνομα των παιδιών μας και όλων των παιδιών και των επερχόμενων γενεών αυτού του τόπου, του μικρού του μέγα, να σφίξουμε την καρδιά μας, τώρα στα δύσκολα, και να κρατήσουμε την ψυχή μας όρθια, σφιχταγκαλιάζοντας στοργικά και υπεύθυνα τη νέα γενιά της πατρίδας μας! Και ν’ αξιοποιήσουμε, μέσα από σωστά παραδείγματα, για τη μόρφωσή της, τις βαριές παρακαταθήκες του πολιτισμού της καλής Ελλάδας, που οι απανταχού της γης καλλιεργημένοι άνθρωποι από παλιά ως σήμερα μελετούν, τιμούν και υπολήπτονται! Και κατεξοχήν, χρέος έχουμε να μη σταθούμε μόνο σε διαπιστώσεις για τα κακώς κείμενα αλλά να δράσουμε και να πράξουμε, το κατά δύναμιν έκαστος, με λογισμό και όραμα! Και με τη θέρμη της καρδιάς αλλά οπωσδήποτε με μυαλό και σχέδιο στρατηγικής, όπως έκαναν πάντα οι έλληνες όταν μεγαλουργούσαν και έγραφαν τις λαμπρότερες σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Όσοι λοιπόν νοιαζόμαστε γι’ αυτόν τον τόπο, όσοι πονάμε αυτή την πατρίδα αληθινά, ας στρατευτούμε ως πρόσωπα αλλά ΚΑΙ συλλογικά, με πίστη σ’ αυτόν τον αγώνα τον μακρύ και το δύσκολο. Γιατί μπορούμε, πιστεύω, εύκολα να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος, δρόμος εύκολος και βραχύς για μια ασφαλή διέξοδο απ’ τα σημερινά τραγικά αδιέξοδα και στη συνέχεια για ανάκαμψη πραγματική και προκοπή αληθινή… Προλεγόμενα αναγκαία… Όμως, ας ξεκινήσω όπως αρμόζει για την περίσταση αυτή. Λοιπόν, επιθυμώ και σπεύδω, καταρχήν, να δηλώσω ότι αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά, τιμή και συγκίνηση, αλλά και ευθύνη πολλή που βρίσκομαι σήμερα εδώ ανάμεσά σας, ανταποκρινόμενος στην ευγενική πρόσκληση του ΔΣ του Λυκείου των Ελληνίδων. Η χαρά η τιμή και η συγκίνηση είναι νομίζω αυτονόητα συναισθήματα αφού προκύπτουν από προφανείς λόγους, ότι δηλαδή βρίσκομαι στην ιδιαίτερη πατρίδα μου και ενώπιον μια τόσο εκλεκτής ομήγυρης. Πρέπει να διευκρινίζω, ωστόσο, ότι η ευθύνη που αισθάνομαι, απορρέει από τις ιδιότητες που εκ των πραγμάτων με συνοδεύουν και με καθορίζουν ως πρόσωπο σήμερα και είναι αυτές του ηλικιακά ώριμου πολίτη, του επιστήμονα & του ακαδημαϊκού δασκάλου. Θεωρώ δε ότι εξ αυτών, υποχρεωτικά εκπορεύονται, μείζονες κοινωνικά ευθύνες τις οποίες δηλώνω και εδώ, δημόσια, πως αποδέχομαι, προσπαθώντας, ταπεινά αλλά με παρρησία, να ανταποκριθώ το, «κατά δύναμιν» και περίπτωση, αναγκαίο και εφικτό… Στόχος μου, λοιπόν, ευρισκόμενος εδώ απόψε, είναι να εισηγηθώ & να συ-ζητήσω μαζί σας, αν το θέλετε, πάνω στο θέμα που ήδη γνωρίζετε, ευελπιστώντας για κάποια, ελάχιστη έστω, αλλά πρακτική χρησιμότητα των λεγομένων μου για σας και για όσους άλλους έρθουν σε επαφή, μέσω των τοπικών ΜΜΕ ή όπως αλλιώς, με το κείμενο αυτό. Προφανώς προσβλέπω και σε δική μου ωφέλεια από την όποια επακολουθήσει μεταξύ μας συζήτηση. Το μείζον ωστόσο που προσδοκώ είναι να προκαλέσω ένα κάποιο προβληματισμό, μια κάποια αυτοκριτική και, το πιο πολύ, μια απόφαση ανάληψης ευθύνης για δράση μετά από μια κριτική θεώρηση των λεγομένων μου απόψε εδώ. Κάτι να μείνει, λοιπόν, ευελπιστώ, ως σκέψη για δράση, μετά, όταν θα έχουν σβήσει τα φώτα εδώ… Τα βασικά ερωτήματα… Κυρίες και κύριοι, Ουσιαστικά το βασικό, αλλά διπλό, ερώτημα που καλούμαι και, αν θέλετε, καλούμαστε εμείς, σήμερα εδώ, να επιχειρήσουμε μια προσέγγιση ανάλυσης και στη συνέχεια μια κάποιας, αποδεκτής και πρακτικά αξιοποιήσιμης απάντησης του, είναι το εξής: -πρώτα, το ΓΙΑΤΙ και το ΠΩΣ φτάσαμε ως εδώ στον τιτανικό της σημερινής και ακόμη σοβούσας κρίσης, ως ελληνικό κράτος, ως ελληνική κοινωνία; -και μετά το πιο ενδιαφέρον, νομίζω, ερώτημα, είναι: ΠΩΣ νέοι έλληνες (ως πλειονότητα…) από θύματα και αναπαραγωγοί του φαύλου κύκλου των αιτίων που οδήγησαν σταδιακά, στην σημερινή κρίση, θα γίνουν «ατμομηχανή» και «αιμοδότες» και τελικά οι νέοι, σώφρονες διαχειριστές της ποθούμενης θετικής πορείας του τόπου μας; Μιας πορείας, αναπόφευκτα, δύσκολης και μεγάλης, που ξεκινά, εκ των πραγμάτων, από τη βαθμιαία εξάλειψη των λαθών και των αρνητικών αιτίων και επομένως και των φαινομένων της κρίσης και οδηγεί στην ανάκαμψη και, στη συνέχεια, τη θετική και σταδιακά αυξητική, συμβολή και διάκριση της χώρας μας στο ευρωπαϊκό & παγκόσμιο γίγνεσθαι. Δηλαδή, συμπερασματικά, καλούμαστε να απαντήσουμε με όση ευθύνη, γνώση και εμπειρία διαθέτουμε το πώς θα βαδίσουμε, από το μείον στο μηδέν και μετά στο συν και τη διάκριση. Τα εφόδια που εγώ προσωπικά διαθέτω για μια προσπάθεια απάντησης στα πιο πάνω ερωτήματα (που αποτελούν και μια πρόκληση για κάθε, πιστεύω, σκεπτόμενο έλληνα), προκύπτουν, όχι, προφανώς και κατεξοχήν, από αυτή καθεαυτή την, μη άμεσα σχετιζόμενη, επιστημονική μου αποσκευή (που ήδη ακούσατε) και την σχετική πολύχρονη ερευνητική ενασχόλησή μου με τα δεδομένα επιστημονικά πεδία (αν και αυτά είναι ευρέως φάσματος, όπως προέκυψε καθοδόν…) αλλά από την καθολική, συσσωρευμένη εμπειρία μιας ενσυνείδητης και όχι ακύμαντης ζωής, πλέον των πενήντα χρόνων και από μια αντίστοιχη μιας επαγγελματικής, μη γραμμικής, πορείας 35 περίπου ετών. Που, η τελευταία, αναφέρεται, κατεξοχήν, στον πανεπιστημιακό χώρο, ως ακαδημαϊκός δάσκαλος νέων ελλήνων. Και όχι μόνο, αφού η συγκυρία της ζωής, κυρίως, το επέβαλλε να υπάρξω για κάποια, δύσκολα χρόνια, και ως επιχειρηματίας στην πατρική επιχείρηση και όπως και κάποια περισσότερα χρόνια, ως ελεύθερος επαγγελματίας στο χώρο της επιστημονικής μου ειδικότητας. Οι προαναφερθείσες εμπειρίες, πέρα από αυτή καθεαυτή της διδασκαλίας, περιλαμβάνουν, πολλά και ποικίλα, εκ των πραγμάτων, διαβάσματα αλλά και ταξίδια πολλά και πολύτιμες και καθοριστικές για μένα, επαφές, αντίστοιχα, εντός και εκτός Ελλάδας και Ευρώπης, με πρόσωπα, κατ’ εμέ λίαν σημαντικά, από διάφορους χώρους, που ευτύχησα να συναντήσω και να συνδεθώ μαζί τους με πολύχρονους, ήδη, δεσμούς φιλίας, με κάποια απ’ αυτά. Αλλά και κομμάτι, πολύτιμο για μένα, της όποιας συνολικής εμπειρίας διαθέτω, αποτελούν οι ποικίλες, βιωματικές, εκ των έσω, ενεργές κατά καιρούς και κάποιες παραμένουσες, ως σήμερα, ενασχολήσεις μου με πρόσωπα και καταστάσεις στους, επιμέρους, χώρους δράσης των λεγόμενων μη κυβερνητικών φορέων και κινημάτων όπως: το φοιτητικό, συνδικαλιστικό, πολιτιστικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό. Απ΄ όλα αυτά τα πολλά και σημαντικά πρόσωπα των σχέσεων στο διάβα της προσωπικής μου πορείας, θέλω, καλούμενος από ανάγκη εσωτερική, μόνο και ειδικά, μη αναφέροντας ονόματα, να ανακαλέσω στη μνήμη μου και μνημονεύσω νοερά εδώ με ευγνωμοσύνη, τιμή και συγκίνηση, τα πρόσωπα εκείνα της ανεξίτηλης εντός μου καταγραφής και έκτοτε συνεχούς ζωντανής ως σήμερα παρουσίας, ως οδοδεικτών και προτύπων για μένα, ήθους και καλών έργων προσφοράς στην κοινωνία, αφενός μεν, αυτά της πατρικής και ευρύτερης οικογένειάς μου, με πρωταγωνιστικό και καθοριστικό, τα πρόσωπα της μητέρας και του μεγαλύτερου αδελφού και αφετέρου πρόσωπα αληθινών «λειτουργών», δασκάλων μου, όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, στην Ελλάδα προφανώς, αλλά και στη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών μου, στην Αγγλία, και στη συνέχεια της καθόλου επιστημονικής μου πορείας, σε αρκετές άλλες χώρες. Σημείωσα ήδη, ότι το επιστημονικό μου πεδίο δεν σχετίζεται άμεσα με το αντικείμενο της σημερινής εισήγησης, άρα και τα λεγόμενά μου εδώ δεν μπορεί, όπως οφείλω και συνήθως μου συμβαίνει, να υπηρετούν μια αυστηρά διατυπωμένη επιστημονική τεκμηρίωση και με επιστημονική επίγνωση διαπραγμάτευση του προκείμενου αντικειμένου και των δύο ερωτημάτων που το εκφράζουν και ήδη σας έχω εκθέσει. Ωστόσο, οφείλω, πράττοντας ορθότερα, να διευκρινίσω και να επικαλεσθώ ως άμεσα συναρτημένη, με την διαχείριση της Κρίσης που διέρχεται ο τόπος μας και αποτελεί τη λέξη κλειδί στο θέμα και τα βασικά ερωτήματα της εισήγησης μου, την ακόλουθη σχετική επιστημονική γνώση και εμπειρία που διαθέτω, ως μέρος, βέβαια, μιας ευρύτερης συνολικής. Είναι λοιπόν αυτή, η αναφερόμενη στη διαχείριση με τον επιθετικό προσδιορισμό ολοκληρωμένη (ή αγγλικά integrated) όπως ονομάζεται και επιβάλλεται σήμερα διεθνώς ως η ακολουθητέα πρακτική. Η ολοκληρωμένη, λοιπόν, διαχείριση των καταστροφών που προκύπτουν από την «εν δυνάμει αναμενόμενη» δράση επικίνδυνων φυσικών φαινομένων όπως είναι οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι κατολισθήσεις και άλλα. Το παγκόσμια αποδεκτό σήμερα μοντέλο ολοκληρωμένης διαχείρισης των «καταστροφικών» (που είναι ανθρωπομορφικός όρος…) αυτών φαινομένων, εκφράζεται μέσω της λειτουργίας επάλληλων τριφασικών κύκλων όπου η μεσαία, χρονικά, φάση κάθε κύκλου, είναι η λεγόμενη φάση διαχείρισης της κρίσης (δηλ. της περιόδου μέγιστης έντασης της δράσης δεδομένου φυσικού καταστροφικού συμβάντος). Η προηγούμενη, χρονικά, φάση είναι εκείνη της πρόληψης & ετοιμότητας και η επόμενη είναι αυτή της αποκατάστασης των βλαβών/συνεπειών και της εξαγωγής συμπερασμάτων με βάση τα οποία πρέπει να επανακαθοριστούν οι τρόποι και τα μέσα στις φάσεις πρόληψης και διαχείρισης της κρίσης του επόμενου, και αναμενόμενου, νέου κύκλου. Χρειάζεται δηλαδή, κάθε φορά, ενόψει του νέου, αναμενόμενου κύκλου, να γίνεται μια ορθολογική επικαιροποίηση-βελτιστοποίηση-αναπροσαρμογή των προ-υφιστάμενων τρόπων & μέτρων πρόληψης και διαχείρισης της κρίσης, με βάση τα συμπεράσματα από το προηγηθέν σχετικό καταστροφικό συμβάν. Έτσι ώστε, κάθε φορά που θα προκύπτει ένα συμβάν αντίστοιχης έντασης και μεγέθους με αυτά που έχουν ήδη συμβεί και επομένως μελετηθεί και αξιολογηθεί, στο δεδομένο γεωγραφικό χώρο αναφοράς του, να προκύπτουν ολοένα και λιγότερες ποσοτικά βλάβες και καταστροφές όλων των μορφών-κατηγοριών (αγγλ. όρος της διαδικασίας: mitigation). Αυτή είναι η λεγόμενη διαδικασία βελτιστοποίησης (optimization) όπως λένε οι σχετικοί επιστήμονες που είναι ορθολογικά και νομοθετικά σήμερα επιβαλλόμενο να ακολουθείται (απόρροια των σχετικών διεθνών συνθηκών-συμφωνιών). Θεωρώ λοιπόν πως η προαναφερθείσα μεθοδολογία διαχείρισης των φυσικών καταστροφών που έχει ως αιχμή του δόρατος την συνεχή βελτιστοποίηση των μηχανισμών και μέτρων πρόληψης-ετοιμότητας, αποτελεί χρήσιμο εργαλείο, άρα κοινωνικά χρήσιμος είναι και ο κατέχων τη σχετική εμπειρία, για την διαχείριση και μιας κοινωνικής καταστροφής-κρίσης όπως αυτή που βιώνει σήμερα η χώρα μας! Όμως, η παρούσα κρίση είναι, προφανώς, πολύ πιο πολύπλοκη από εκείνη που συνδέεται με τα προαναφερθέντα φυσικά φαινόμενα και συμβάντα. Επιτρέψτε μου, τέλος, να πω εισαγωγικά, ότι θεωρώ πως το κύριο προσόν-πλεονέκτημα- του ώριμου ηλικιακά ανθρώπου (όπως ο ομιλών), που καθορίζει και το μέτρο της συμβολής και προσφοράς του στην αντιμετώπιση των κοινωνικών και άλλων προβλημάτων είναι οι προσωπικές του εμπειρίες (αρνητικές και θετικές…) και τα συνδεόμενα βιώματά του, μέσω της αξιολόγησης και αξιοποίησης των οποίων μπορεί, αξιόπιστα να τεκμηριώσει κάποιες χρηστικές συμβουλές προς «νέους ναυτιλλόμενους» στη «θάλασσα» της ζωής και των συνδεομένων με αυτήν προβλημάτων και δυσμενών καταστάσεων…… Αυτά τα προσωπικά βιωματικά πορίσματα σκοπεύω, κατά βάση, να καταθέσω και αξιοποιήσω, εδώ απόψε, με την άδειά σας…. Περί της σημερινής ΚΡΙΣΗΣ, ολίγα… Ήδη από το πρώτο, εκ των δύο, βασικό ερώτημα που εκ προοιμίου, και αφετηριακά θέσαμε, δεχόμαστε ότι, (και δε νομίζω ότι υφίσταται θέμα αμφισβήτησης), βιώνουμε μια βαθειά και θα πρόσθετα πολυεπίπεδη και πολυπαραγοντική ΚΡΙΣΗ που προφανώς η πιο ορατή και επώδυνη, ίσως, τουλάχιστο για τους πολλούς πλευρά της είναι η οικονομική. Θα αποπειραθούμε εδώ στη συνέχεια να απαντήσουμε, επιγραμματικά, στο ΓΙΑΤΙ και στο ΠΩΣ φθάσαμε ως αυτό το επώδυνο παρόν. Σπεύδω να πω ότι δεν μπορούμε και δεν θα ασχοληθούμε εδώ με το λεγόμενο, και υπαρκτό βεβαίως, εισαχθέν εκ των έξω, κομμάτι, των αιτίων της ελληνικής Κρίσης. Αυτό δηλαδή που αναφέρεται στην κατάρρευση (και τις επακολουθήσασες αλυσιδωτές αρνητικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή ένωση, κυρίως, αλλά όχι μόνο) σημαντικού μέρους του χρηματοπιστωτικού συστήματος του διεθνούς και ειδικότερα του συστήματος του λεγόμενου δυτικού καπιταλισμού με τα γνωστά αφετηριακά συμβάντα της Λήμαν Μπράδερς και των άλλων πιστωτικώντραπεζικών ιδρυμάτων, στις ΗΠΑ, την Ισλανδία, την Ιρλανδία και αλλού. Ας σημειώσω, μόνο, εδώ, σχετικά με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική και ευρύτερα οικονομική κρίση, τη συμμεριζόμενη και από τον ομιλούντα διατυπωθείσα συμπερασματική θέση-άποψη ότι η κρίση αυτή είναι κρίση συστημική. Είναι, δηλαδή, έκφραση της «ασθένειας» του όλου συστήματος συγκρότησης της δυτικού τύπου κοινωνίας και οικονομίας που σήμερα είναι το κυρίαρχο μοντέλο που ακολουθεί, συνολικά πλέον, με κάποιες παραλλαγές, έστω, η παγκόσμια κοινωνία. Η κρίση λοιπόν αυτή, απέδειξε με τραγικό και επώδυνο τρόπο στους ανθρώπους, πως όταν το κέρδος και ο πλουτισμός, αποτελούν την υπέρτατη και μοναδική, ουσιαστικά, αξία του συστήματος αυτού και έχει η αξία αυτή τη δύναμη να επιβάλλεται και να ρυθμίζει, καθοριστικά, τις τύχες ΟΛΩΝ των ανθρώπων (εντός και εκτός του συστήματος…), χωρίς καθόλου, σχεδόν, όρια και περιορισμούς, σε παγκόσμια κλίμακα, ΤΟΤΕ, λοιπόν, είναι αναπόφευκτο, νομοτελειακά, να προκύπτουν, κατά καιρούς, τρομακτικές οικονομικές καταστροφές όπως αυτή που βιώνουν σήμερα οι άνθρωποι στη χώρα μας και σ’ όλο τον πλανήτη! Και είναι θέμα χρόνου και συνδυασμού συγκυριών μια νέα και ίσως χειρότερη επόμενη, στη σειρά, σχετική κρίση!... ΑΝ δε, όσο γίνεται πιο άμεσα δεν υπάρξει μια παγκόσμια συνεννόηση και υλοποιήσιμη συμφωνία, κυρίως μεταξύ των γνωστών ισχυρών κρατών της γης, και δεν τεθεί, με βάση αυτές, σε λειτουργία ένα ριζικά και εκ βάθρων αναθεωρημένο πλαίσιο κανονισμών λειτουργίας και ελέγχου των λεγόμενων αγορών (λεγόμενοι «κανόνες του παιχνιδιού») και ειδικότερα εκείνων του λεγόμενου «άυλου χρήματος». Ουσιαστικά, ο δυτικός άνθρωπος, με «κρίσιμη μάζα» δράσης τον σκληρό πυρήνα των λεγόμενων καπιταλιστών που εκφράζονται μέσω του προτεσταντικού-καλβινικού οικονομικού προτύπου, λειτουργώντας κάτω από ένα συνδυασμένο καθεστώς σκοπιμότητας, αλαζονείας αλλά και άγνοιας όπως αποδείχθηκε για το υπερβολικό ρίσκο των εν δυνάμει αρνητικών του επιπτώσεων, δημιούργησε και έθρεψε, σταδιακά, μέσω, δυστυχώς, της τεχνολογίας και της επιστήμης (πληροφορική, μαθηματικά,…) ένα πραγματικό και αχαλίνωτο ΤΕΡΑΣ που λέγεται παγκόσμιες αγορές χρήματος. Και σήμερα βλέπουμε ότι η όλη συμπεριφορά και δράση του αδηφάγου αυτού τέρατος ξέφυγαν πλήρως από τον αρχικό σχεδιασμό και την όποια υφιστάμενη δυνατότητα έλεγχου του και το ζήσαμε πρόσφατα και μέχρι τώρα που μιλάμε εδώ, να συνεχίζει να τρώει τις σάρκες ΚΑΙ αυτών που το γέννησαν!! Αλλά μια τέτοια ριζική αλλαγή αναθεώρησης-ανατροπής του ισχύοντος και δημιουργίας ενός νέου παγκόσμιου προτύπου και συστήματος λειτουργίας των διεθνών αγορών, δεν αποτελεί, δυστυχώς, ένα έστω πολύπλοκο, όμως, τεχνοκρατικό πρόβλημα προς επίλυση, αλλά είναι κατά βάση ένα πολιτισμικό και ηθικής τάξεως πρόβλημα αφού, αναγκαστικά, η όποια επίλυσή του θα βασισθεί στο αξιακό πρότυπο και τον ηθικό κώδικα αυτών που θα το δημιουργήσουν και κυρίως αυτών που θα το επιβάλλουν και στη συνέχεια θα το ελέγχουν…Δεν μπορούμε, επομένως, να είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι, για ριζικές και αποτελεσματικές αλλαγές, τουλάχιστο στο άμεσο και προβλεπτό μέλλον, με δεδομένη την σημερινή πραγματικότητα στο υφιστάμενο παγκόσμιο πολιτικό και πολιτισμικό σκηνικό… Έχουμε, άλλωστε, και το προβληματικό, δυστυχώς, δεδομένο της εξελικτικής πορείας της, σχετικά πρόσφατης, παγκόσμιας συμφωνίας όλων, σχεδόν, των κρατών της γης, την λεγόμενη Σύναξη της Γης (Earth Summit) για την Βιώσιμη ανάπτυξη και την Αειφορία* (όπως πολλοί εδώ την* αποκαλούν), και αγγλικά ονομαζόμενη: Sustainable Development. Μια παγκόσμια συμφωνία που αφορούσε το ακολουθητέο παγκόσμιο αναπτυξιακό πρότυπο και έγινε με πανηγυρικό τρόπο αποδεκτή (υπογραφή της) το 1992 στο Ρίο της Βραζιλίας. Σήμερα, 20 χρόνια από τότε, η υλοποίηση της έχει δώσει, βέβαια, κάποια θετικά αποτελέσματα, αλλά ελάχιστα σε σχέση με τα αναγκαία, αφού σχεδόν από την επόμενη κιόλας μέρα της συμφωνίας, ισχυρές χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και άλλες, ναρκοθέτησαν, ουσιαστικά, ή εμπόδισαν συστηματικά την καλή και πλήρη εφαρμογή της, επικαλούμενες, υποκριτικά, διαφορετικές, κατά περίπτωση, επιμέρους δικαιολογίες και σκεπτικά περί δήθεν σύγκρουσής της με το λεγόμενο δημόσιο συμφέρον και την ευημερία των χωρών και των πολιτών τους, αντίστοιχα! Αποκαλύπτοντας και χαρτογραφώντας μ’ αυτό τον τρόπο, τα υφιστάμενα παγκόσμια αξιακά πρότυπα προσώπων και κοινωνιών και των μεταξύ τους σχέσεων καθώς και τους υφιστάμενους συσχετισμούς δύναμης και εξουσίας εντός και μεταξύ χωρών και ομάδων χωρών του πλανήτη μας… Αφαιρώντας λοιπόν την αναφορά στα εισαγόμενα και συγκυριακά αίτια της συστημικής, δυτικής και παγκόσμιας κρίσης, που προφανώς και αναπόφευκτα, απετέλεσαν τον αφετηριακό μηχανισμό για να αποκαλυφθεί εντός μηδενικού, σχεδόν, χρονικού διαστήματος, η αμυντική γύμνια και οι τεράστιες στρεβλώσεις του ελληνικού κράτους στα δημόσια οικονομικά και να καταρρεύσει, ουσιαστικά, το σαθρό εκ του αποτελέσματος, οικοδόμημα ολόκληρης, δημόσιας και ιδιωτικής, της εθνικής μας οικονομίας αλλά και, ακόμα χειρότερα, εκείνο της συνολικής κρατικής μας οντότητας!... Όμως είναι γνωστό ότι η έννοια Κράτος εκφράζει το βασικότερο συλλογικό θεσμό μιας κοινωνίας πολιτών και ως τέτοιος θεσμός οφείλει το κράτος να είναι ο εγγυητής της κοινωνικής της συνοχής (δηλ. της κοινωνικής αλληλεγγύης). Οφείλει δηλαδή, το Κράτος, να καθορίζει και να υπερασπίζεται αποτελεσματικά το δημόσιο συμφέρον, το γενικό συμφέρον όλων, έναντι του ιδιωτικού των λίγων. Το ΤΙ ΕΙΝΑΙ, δε, δημόσιο συμφέρον, καθορίζεται και οριοθετείται, με βάση το υφιστάμενο και συγκεκριμένο, κάθε φορά, αξιακό πλαίσιο της κοινωνίας αναφοράς, και μετά, η αναγκαία διασφάλισή του, από κάθε είδους επιβουλή, επιβάλλεται και ελέγχεται αποτελεσματικά μέσω επιμέρους κρατικών λειτουργιών και, κυρίως, των θεμελιωδών και εφαρμοστικών νομικών κανόνων. Είναι επίσης γνωστό ότι οι πολίτες μιας κοινωνίας που έχει συγκροτήσει και διασφαλίσει τη λειτουργία ενός σοβαρού και αποτελεσματικού κράτους, αποδέχονται το γεγονός ότι δεν έχουν μόνο απαράβατα δικαιώματα και θεμιτές διεκδικήσεις από το κράτος αλλά και απαράβατες, ταυτόχρονα, υποχρεώσεις προς αυτό. Ένα τέτοιο λοιπόν Κράτος με σοβαρούς και αποτελεσματικούς θεσμούς και κανόνες λειτουργίας, αποδεκτούς και σεβαστούς από όλους τους πολίτες, γνωρίζουμε, από σχετικές μελέτες αλλά και τη βιωμένη εμπειρία, ότι ΠΟΤΕ, ουσιαστικά, δεν υπήρξε, από το 1821 και μετά όταν ξεκίνησε, μετά από διακοπή τεσσάρων περίπου αιώνων, η περιπέτεια για την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους από το γένος των ελλήνων. Υπήρξαν, βεβαίως, κατά καιρούς αξιόλογες προσπάθειες για να θεμελιωθεί. Βεβαίως και υπήρξαν θετικά επιμέρους δείγματα γραφής που φέρουν το όνομα γνωστών ελλήνων πολιτικών, κυβερνητών-πρωθυπουργών και υπουργών. Και βεβαίως υπήρξαν αρνητικές ιστορικές συγκυρίες που στάθηκαν εμπόδιο. Και βεβαίως υπήρξαν αρνητικές και επαναλαμβανόμενες έξωθεν επεμβάσεις. Αλλά, δεδομένων όσων προαναφέρθηκαν, θεωρώ ότι, ΠΟΤΕ η ανοικοδόμηση του δεν είχε συνέχεια και ικανή διάρκεια και δεν έφτασε ποτέ, μέσω της αναγκαίας συναίνεσης και σταδιακής βελτιστοποίησης, σε ένα αποδεκτό αποτέλεσμα στην πορεία του διαρρεύσαντος, μέχρι σήμερα, χρόνου. Το γεγονός όμως αυτό, εκφράζει την οδυνηρή πραγματικότητα ότι η ποτέ η εκάστοτε ηλικιακά δρώσα πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας δεν απεδέχθη, δεν θέλησε, ή δεν μπόρεσε, ουσιαστικά, να επιβάλλει την ισχυρή θεμελίωση και λειτουργία ενός σοβαρού και άρα επομένως αποτελεσματικού κράτους! Κι’ αυτό οφείλεται στο γεγονός, όπως διατείνονται πολλοί έγκριτοι επαΐοντες επιστήμονες και διανοητές, ότι στην κρίσιμη, πολιτικά, «μάζα» της κοινωνίας μας, που διαμορφώνει και αποδέχεται τους κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού, υπερισχύουν, από ηθελημένη ή μη ιδιοτέλεια, στις πολιτικές αποφάσεις της, τα κριτήρια της συγγένειας του αίματος, της εντοπιότητας, της συντεχνίας. Τα κριτήρια δηλαδή εκείνα που εκφράζουν το ιδιοτελές ατομικό συμφέρον των επιμέρους ομάδων που συγκροτούν την κρίσιμη αυτή μάζα. Εμείς δε εδώ, οι ηλικιακά ώριμοι σήμερα, γνωρίζουμε βιωματικά, ότι εδώ και αρκετές δεκαετίες, κυριαρχούν στις συμπεριφορές της ελληνικής κοινωνίας, τα πρότυπα του εύκολου και ανέξοδου πλουτισμού, του ναρκισσιστικού καταναλωτισμού, της ήσσονος προσπάθειας, και της επίπλαστης επιτυχίας και κοινωνικής καταξίωσης με μείζον ή και αποκλειστικό πολλές φορές κριτήριο, το μέγεθος της διαθέσιμης, ατομικά, υλικής περιουσίας!. Θεωρούμε λοιπόν, οι πολλοί δυστυχώς, ότι το κράτος ΟΦΕΙΛΕΙ να συμβαδίζει και να υπηρετεί το δικό μας ατομικό, οικογενειακό, τοπικό, συντεχνιακό και κλπ., κλπ. συμφέρον. Ένα τέτοιο λοιπόν κράτος δημιουργήσαμε, ένα τέτοιο έχουμε εν πολλοίς ακόμα, και αυτό το κράτος σήμερα καταρρέει, αναπόφευκτα, και ΚΑΛΩΣ, νομίζω… Αυτή η εγγενής αντιπαλότητα και το έλλειμμα εμπιστοσύνης μεταξύ της κοινωνίας και του κράτους μας εκφράζεται για παράδειγμα, περίτρανα, από την μάστιγα της φοροδιαφυγής. Σε ένα τέτοιο φθαρμένο κράτος που συγκροτείται, εν πολλοίς, από ηθελημένα και εκ κατασκευής, τεχνηέντως, κακούς και αναποτελεσματικούς νομικούς κανόνες (στο εφαρμοστικό, κατεξοχήν, επίπεδο) μπορεί και ανθεί και βασιλεύει η διαφθορά και η δράση των ποικιλώνυμων μεγάλων, κυρίως, αλλά και μικρότερων οικονομικών συμφερόντων που επιβάλλουν στην εκάστοτε κυβέρνηση και διοίκηση, κεντρικού, περιφερειακού ή τοπικού επιπέδου (μέσω εξαγοραζόμενων πολιτικών και οικονομικών ανταλλαγμάτων και άλλων μεθόδων…), τους δικούς τους, προς ίδιον όφελος, «κανόνες του παιχνιδιού». Και με βάση αυτούς τους επιβαλλόμενους κανόνες, νομότυπα, εν πολλοίς, λυμαίνονται το δημόσιο πλούτο και εξουδετερώνουν ταυτόχρονα την όποια αντίδραση και αντίσταση κάθε μικρού, ποσοτικά, μεγέθους και μικρού πολιτικού βάρους συλλογική έκφραση πολιτών που στέκεται εμπόδιο στις επιδιώξεις και τα συμφέροντά τους. Στο πλαίσιο αυτής της κυρίαρχης λογικής, το θέλαμε οι πολλοί (ευθυνόμενοι άμεσα ή έμμεσα…) και φτιάξαμε ένα «κράτος βιτρίνα», μόνο και μόνο για να μπορούν να μας δίνουν οι ξένοι πλουσιοπάροχα δάνεια που βέβαια και οι ίδιοι καλά ήξεραν και το για πού προορίζονταν τα περισσότερα, εξ αυτών, χρήματα αλλά και το ότι οι ίδιοι αυτοί ξένοι δανειοδότες (και εταίροι…) θα ήταν, εν πολλοίς, οι τελικοί αποδέκτες της πλασματικής ευμάρειας και της αντιπαραγωγικής, καταναλωτικής μας κραιπάλης. Και βέβαια, σε μια οικονομία που δεν λειτουργεί σωστά και παραγωγικά οι πραγματικοί δημιουργοί πλούτου δεν βρίσκουν εύκολα θέση και αποθαρρύνονται συστηματικά να δημιουργήσουν υγιή πλούτο, αλλά και τα αναγκαία βάρη πληρώνουν και σηκώνουν ως μόνιμα υποζύγια, οι έντιμοι και συνεπείς, κατά βάση, με ή και χωρίς τη θέλησή τους, φορολογούμενοι. Ταυτόχρονα δε, σε ένα τέτοιο καθεστώς, οι πραγματικά αδύνατοι και αναξιοπαθείς δεν απολαμβάνουν μια αξιοπρεπή, κοινωνικά, προστασία. Όλα αυτά τα κακώς κείμενα που επί δεκαετίες συνέβαιναν δεν θα υπήρχαν, κατά το μείζον, αν είχαμε κατορθώσει να χτίσουμε μια ευνομούμενη, δημοκρατική πολιτεία όπου το κράτος, μέσω της δίκαιης φορολογίας των πραγματικών εισοδημάτων, έχει τη δυνατότητα να αναδιανείμει μέρος του παραγόμενου πλούτου διασφαλίζοντας την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη! Την τρέχουσα αυτή περίοδο της κρίσης, πολύς λόγος γίνεται για τις αυταπόδεικτες, βέβαια και δεδομένες ευθύνες του πολιτικού μας συστήματος για τα κακώς κείμενα στη δημόσια ζωή, αφού αυτό, εκ των πραγμάτων, διεκπεραιώνει την «παραγωγή» και ελέγχει την τήρηση των «κανόνων του παιχνιδιού» στην πορεία των δεκαετιών. Ωστόσο, ας αναφέρω εδώ το αυτονόητο ή εύκολα, νομίζω, αποδεκτό γεγονός, ότι τεράστιο μερίδιο ευθύνης, για το θλιβερό κατάντημα που βιώνουμε σήμερα, έχει η πλειονότητα των επαρκώς μορφωμένων και ώριμων πολιτών (επιστήμονες, διανοούμενοι, κλπ), που στο συλλογικό επίπεδο (και μέσω των δημοκρατικά εκλεγόμενων ηγεσιών των επί μέρους φορέων της, όπως είναι τα επιμελητήρια, οι επιστημονικές εταιρείες, οι σύλλογοι, κλπ…) ενώ «έβλεπε/γνώριζε» ή «μπορούσε & όφειλε να γνωρίζει» τις λάθος αποφάσεις/νόμους και τα λάθος μέτρα πολιτικής των εκπροσώπων μας: • είτε δεν προέβαλε «επαρκή» αντίσταση/«φρένο» στην καταστροφική πορεία, • είτε «συνέπραττε» στην «κατασκευή του λάθους» της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, • είτε αποδεχόταν το λάθος (έστω, συνοδεύοντάς, το με προσχηματική-επικοινωνιακού τύπου «άρνηση», για την «τιμή των όπλων», καμιά φορά), προτιμώντας το ίδιον προσωπικό/συντεχνιακό/κομματικό όφελος, έναντι του δημοσίου συμφέροντος. Κυρίως, όταν ήταν ικανοποιητικό το προσφερόμενο οικονομικό αντίκρισμα του προτεινόμενου εξαγορασμού της συναίνεσης ή ανοχής του στο δεδομένο Νόμο ή μέτρο πολιτικης… Ας εξετάσουμε, π.χ. τις ευθύνες των μηχανικών (για τα αυθαίρετα, & το ισχύον εκάστοτε σύστημα λειτουργίας στις πολεοδομίες, κλπ), των νομικών(!) για τα ζητήματα των νόμων και την απονομή της δικαιοσύνης, των γιατρών (για τα Νοσοκομεία), των οικονομολόγων (για τις εφορίες, τη φορολογία, την παραοικονομία, κλπ), των πανεπιστημιακών καθηγητών που πολλοί εξ αυτών συνέπραξαν στο λάθος, ως ειδικοί σύμβουλοι των εκάστοτε πολιτικών…! Και υπάρχουν προφανώς και πολλοί άλλοι επιστημονικοί και άλλοι φορείς με τεράστια ευθύνη για πολλά, επιμέρους άλλα, από τα κακώς κείμενα στον τόπο μας! Και βέβαια είναι προφανής η ανάγκη για την ύπαρξη του θεσμού του Κράτους, γιατί δεν γίνεται να υπάρξει και να διασφαλισθεί αλλιώς, με τα σημερινά τουλάχιστον δεδομένα του ανθρώπινου πολιτισμού, ευνομούμενη κοινωνία πολιτών με δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις, με ελευθερία και προστασία του ενός προσώπου αλλά και αντίστοιχα αγαθά για τα πολλά πρόσωπα, που είναι έξω από το σπίτι μας, έξω από την πόλη μας, έξω από το επάγγελμά μας, αλλά ανήκουν στην ίδια πατρίδα στην ίδια ευρύτερη ελληνική οικογένεια. Η δημιουργία όμως ενός σοβαρού και αποτελεσματικού κράτους, επιβάλλει, ως αναγκαία, καταρχήν προϋπόθεση, την συμφωνία της πλειοψηφίας των πολιτών πάνω σ’ ένα κοινά αποδεκτό «ελάχιστο κοινό παρονομαστή» συγκεκριμένων και γνωστών αρχών και αξιών που υπάρχουν στο θησαυροφυλάκιο του ελληνικού πολιτισμού και της ορθόδοξης παράδοσής μας! Το κρίσιμο ζητούμενο λοιπόν, και αν θέλετε η πρόκληση και η μεγάλη ευκαιρία που μας δίνει αυτή η Κρίση, η οποία ξεσκέπασε την υποκρισία, το επίπλαστο δήθεν (δηλ. τη διαφορά μεταξύ του Είναι και του Φαίνεσθαι) και την σαθρότητα των θεσμών μας, είναι να συγκροτήσουμε σταδιακά την προαναφερθείσα πλειοψηφία πολιτών και να αναδείξουμε εκείνους τους εκπροσώπους μας που να θέλουν και να μπορούν να την εκφράσουν γνήσια και αποτελεσματικά, ως πρωτοπόροι ηγέτες, διαχειριστές και εγγυητές των υγιών αρχών και αξιών της. Ο κόπος πολύς και ο δρόμος μακρύς αλλά ας αναρωτηθούμε, βαθειά μέσα μας, αν υπάρχει άλλος δρόμος! Και μετά την απάντηση, ας αναλάβει ο καθένας μας την ευθύνη που αναλογεί στα δικά του, βέβαια, δεδομένα. Είναι δε προφανής ο καθοριστικός ρόλος της παιδείας και αυτός του νομικού μας πολιτισμού, στην όποια σταδιακά αναμενόμενη επιτυχία και στο ρυθμό εξέλιξης και προόδου της όλης ποθούμενης πορείας που προαναφέρθηκε. Τα ζητήματα που θίχτηκαν ακροθιγώς αναγκαστικά μόλις πιο πάνω, αποτελούν, προφανώς, αντικείμενα έρευνας-μελέτης ειδικών επιστημόνων και μελετητών στο χώρο των ιστορικών, κοινωνικών, θεολογικών, φιλοσοφικών και ευρύτερα των ανθρωπιστικών επιστημών. Επομένως σ’ αυτούς χρειάζεται να καταφύγουμε για μια ουσιαστική και σε βάθος έρευνα και ενημέρωση μας, προκειμένου έχοντας την απαραίτητη γνώση και επίγνωση των σχετικών θεμάτων να οδηγηθούμε στο ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ των προσωπικών αλλά και των αναγκαίων συλλογικών αποφάσεων και δράσεων. Ας υπογραμμίσουμε στο σημείο αυτό την ιδιαίτερη αξία και σημασία του όρου υγιής συλλογικότητα. Είναι η σύμπραξη ελευθέρων και υπεύθυνων προσώπων που θεωρούν χρέος τους να θέτουν τον εαυτό τους στην υπηρεσία των κοινών αξιών και στόχων της ομάδας, δαμάζοντας τον εγωισμό τους και χρησιμοποιώντας μόνο την πειθώ των επιχειρημάτων και ιδεών τους για να συμβάλλουν στη βέλτιστη, κάθε φορά, τελική, συλλογική απόφαση και δράση. Μέσα σε έτσι καθορισμένες υγιείς συλλογικότητες αναπτύσσονται οι κοινωνικές αρετές των μελών-προσώπων και αναδεικνύονται, αξιοκρατικά, οι έχοντες το εγγενές τάλαντο για να διαδραματίσουν ρόλο ηγέτη, δηλαδή εκείνοι που έχουν το χάρισμα να κατανοούν, να προβλέπουν, να εμπνέουν και να καθοδηγούν μια ομάδα, ένα σύνολο ανθρώπων, θέτοντας, με αναπόφεικτο προσωπικό κόστος, τον εαυτό τους, στην υπηρεσία του κοινού καλού. Τέτοια πρόσωπα ηγετών, είχε πάντοτε και θα έχει ανάγκη η κοινωνία των ανθρώπων, που σήμερα οφείλει να είναι δημοκρατικά οργανωμένη, για να λειτουργήσει με βέλτιστα αποδοτικό τρόπο. Τέτοια πρόσωπα ΠΡΕΠΕΙ να είναι, λοιπόν, όσον αφορά τον τρόπο ανάδειξης και τα βασικά χαρακτηριστικά τους, τα μέλη όλων των βαθμίδων του αποκαλούμενου πολιτικού συστήματος και στη χώρα μας και γενικότερα… Ας πράξουμε επομένως το χρέος μας ως πολίτες για να αλλάξει ριζικά η οδυνηρή, ως προς αυτό, σημερινή πραγματικότητα. Είναι άλλωστε ιστορικά-επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι η ποιότητα και τα επιμέρους χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των εκάστοτε ηγετών της κοινωνίας, καθορίζουν, σε μεγάλο βαθμό και σε συνάρτηση με τις συγκυρίες, την εξέλιξη και πορεία των κοινωνικών πραγμάτων μέσα στο χρόνο και το χώρο δράσης και άμεσης αλλά και έμμεσης επιρροής τους… Ας μου επιτραπεί, τέλος, ευρισκόμενος στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, να αναφέρω ότι ευτύχησα να ζήσω από κοντά τα δεδομένα της κοινωνικής παρουσίας, δράσης και προσφοράς μιας τέτοιας ηγετικής προσωπικότητας, στο πρόσωπο του ενός και μεγαλύτερου αδελφού μου. Μιας ηγετικής προσωπικότητας, που την πρόωρη αποχώρηση της εκ του κόσμου τούτου, επέτρεψε, όμως, η ανεξερεύνητη θεία βούληση. Τα δεδομένα της δράσης της προσωπικότητας αυτής, κρινόμενα εκ του αποτελέσματος, κατά κοινή παραδοχή, και παρά το νεαρό της ηλικίας, ήταν λίαν θετικά και ωφέλιμα για την πόλη αυτή και πολλούς συμπολίτες και άλλους ανθρώπους εκτός αυτής. Όμως, ήταν και συναρτημένα με μεγάλο προσωπικό και οικογενειακό κόστος και τίμημα… Νέοι και Κρίση στην Ελλάδα Ας μιλήσουμε τώρα, κυρίες και κύριοι, αγαπητοί φίλοι, για τους νέους ανθρώπους, τους εκκολαπτόμενους πολίτες που στο μεταίχμιο της δεύτερης προς την τρίτη δεκαετία της ζωής τους, απολαμβάνουν και αναλαμβάνουν πλήρως τα εκ του νόμου καθοριζόμενα δικαιώματα και υποχρεώσεις, αντίστοιχα, του ρόλου του πολίτη. Κάνω εδώ γνωστό ότι η όποια δική μου εμπειρία από νέους ανθρώπους αναφέρεται, κυρίως, στη φοιτητική περίοδο της ηλικίας τους. Ας κάνω επίσης γνωστό ότι η απόφασή μου για πανεπιστημιακή-εκπαιδευτική καριέρα ήταν μια επιλογή (ευτυχώς δυνατή, μεταξύ άλλων επαγγελματικών δυνατοτήτων την εποχή εκείνη…) που βασιζόταν όχι σε λόγους οικονομικούς αλλά, κυρίως, συναισθηματικούς λόγους και αξιακές προτεραιότητες. Εκεί εντασσόταν, σε κυρίαρχο σχεδόν βαθμό, η αγάπη και το πρωτογενές ενδιαφέρον μου για τη διδασκαλία και γενικότερα την επαφή με τα προβλήματα, τις ανάγκες και τα οράματα των νέων ανθρώπων. Θα ξεκινήσω λέγοντας, αφετηριακά, ορισμένα πράγματα, συνοπτικά, ως αποτέλεσμα άμεσων και έμμεσων εμπειριών και διαβασμάτων μου… Είναι γνωστό, ότι η «κατάσταση αφετηρίας» (δηλ. το χρονικά οριζόμενο ως σημείο αναφοράς με τιμή 0 +), όσον αφορά τις βασικές αρχές αξίες, συμπεριφορά, νοοτροπία, & άλλα χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπινης προσωπικότητας, εκφράζει, τη δεδομένη χρονική στιγμή που αναφερόμαστε σ’ αυτήν, ό,τι έχει προηγηθεί ως αποτέλεσμα-προϊόν της αλληλεπίδρασης μεταξύ της γονιδιακής «εγγενούς προίκας» και της επίκτητης « προστιθέμενης προίκας» (που προκύπτει από την επιρροή του ανθρωπογενούς & φυσικού περιβάλλοντος που έχει ως τότε ζήσει, ο δεδομένος, κάθε φορά, άνθρωπος. Ας διευκρινίσουμε ότι, λέγοντας ανθρωπογενές περιβάλλον εννοούμε ως περιλαμβανόμενα στον όρο αυτό, την οικογένεια και τον άμεσο και έμμεσο περίγυρο των συγγενών, φίλων και μη, που η επιρροή τους, στο αποτέλεσμα, μειώνεται, βέβαια, σταδιακά, κινούμενοι από και προς τη γειτονιά, τον μαθητικό ή επαγγελματικό χώρο, την πόλη, περιφέρεια, χώρα, κλπ… Τονίζουμε, βέβαια, το γεγονός ότι κάθε άνθρωπος αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση (εντασσόμενη, όμως, σε μια ευρύτερη κατηγορία, με βάση ορισμένα κριτήρια…) Ας τονισθεί, επίσης, η καθοριστική αξία του «ζωντανού παραδείγματος» στην κατανόηση, εμπέδωση και κυρίως αποδοχή αρχών, αξιών και προτύπων συμπεριφοράς στο πλαίσιο της οικογενειακής, σχολικής και κοινωνικής ζωής και αγωγής/εκπαίδευσής του παιδιού και του εφήβου, κυρίως, αλλά και του νέου ανθρώπου γενικότερα. Η ένταση της επιρροής αυτής έχει αποδειχθεί ότι βαίνει μειούμενη με την αύξηση της ηλικίας, λόγω παρεμβολής μιας σταδιακά αυξανόμενης κριτικής στάσης-αντίστασης (ενσυνείδητη συμμετοχή στις εικόνες, τα ακούσματα και τα άλλα ερεθίσματα που δέχεται…). Τότε, στην ώριμη, σχετικά, ηλικία, το παράδειγμα λειτουργεί σχεδόν μόνο όταν υπάρχει αυτόβουλη αποδοχή του από τον άνθρωπο. Υπάρχουν, προφανώς, πολλές επιμέρους κατηγορίες, νεανικής συμπεριφοράς, με βάση την επίκτητη «προίκα», δηλ. οικογενειακή, σχολική, κοινωνική αγωγή και τα κυριαρχούντα, κατά περίπτωση, πρότυπα. Όσον αφορά δε τα κυριαρχούντα στην Ελλάδα κοινωνικά πρότυπα και τις συναρτούμενες με αυτά συμπεριφορές, ας θυμηθούμε και επικαλεσθούμε την σχετική αρνητική πραγματικότητα όπως αυτή δημιουργήθηκε σταδιακά στη χώρα μας και έχει προαναφερθεί, επιγραμματικά, πιο πάνω. Είναι εύλογο λοιπόν, ότι οι προαναφερθείσες αρνητικές κοινωνικές καταστάσεις και τα αρνητικά πρότυπα που κυριάρχησαν ως σήμερα στη δημόσια και την ιδιωτική ζωή στη χώρα μας και προβλήθηκαν συστηματικά από τα ΜΜΕ (και όχι μόνο…) έχουν «φορτωθεί» αναγκαστικά ως επίκτητη «προίκα» και καθοδηγητικά πρότυπα συμπεριφοράς, στα μυαλά και τις ψυχές των σημερινών νέων ελλήνων. Γεγονός, που μπορεί κανείς εύκολα να διαπιστώσει αν παρακολουθήσει, την καθημερινότητα της ζωής των περισσότερων π.χ. φοιτητών μέσα και έξω από τα πανεπιστήμιά μας… Διαπιστώνεται δε συνολικά, μέσα από μελέτες και έρευνες, ότι πολλά παιδιά και νέοι άνθρωποι στην Ελλάδα του σήμερα, παρουσιάζονται στη σχολική ή φοιτητική τους ηλικία με προαναφερθείσα αρνητική «προίκα» προτύπων συμπεριφοράς. Αιτία: λάθη ηθελημένα ή & από άγνοια (από γονείς, κηδεμόνες, συγγενείς, δασκάλους, κ.ά.), ελλειμματική, γενικότερα, αγωγή όσον αφορά την πρόσκτηση θετικών εφοδίων ζωής (προσωπ. + κοινων. αρετές: αγάπη, νοιάξιμο, αλληλεγγύη, χαρά, παιχνίδι, ευγενής άμιλλα, δεξιότητες, γνώσεις,….). Η αρνητική αυτή προίκα έχει, προφανώς, αρνητ. επιπτώσεις στη συμπεριφορά του νέου που εκδηλώνονται μέσα από ψυχοφθόρα και αντικοινωνικά φαινόμενα. Π.χ ζήλεια, φθόνος, επιθετικότητα, καχυποψία-αμφισβήτηση, φόβος, αδιαφορία,….Επομένως, για να εξαλειφτεί, προφανώς σταδιακά, αυτή η αρνητική προίκα από τον νέο άνθρωπο, πρέπει να υπάρξει, αφενός μεν μια μεγάλη, προσωπική, εκ μέρους του, βούληση και συνακόλουθη προσπάθεια και αφετέρου μια ειδική και κατάλληλη, κατά περίπτωση, υποβοήθηση από κατάλληλα πρόσωπα ή φορείς (με ρόλο υποστηρικτικού μηχανισμού) προκειμένου να μηδενισθεί σταδιακά το «αρνητικό» και να αρχίσει να δημιουργείται το αντίστοιχο «θετικό» χαρακτηριστικό (συμπεριφορά, νοοτροπία, δεξιότητα,…). Ας αναφέρουμε δε την επιγραμματική διαπίστωση, ότι ό ΝΕΟΣ ηλικιακά άνθρωπος, είναι νομοτελειακά δεδομένο ότι θα συγκρουστεί, θα παλέψει σκληρά και θα πληρώσει (κατά περίπτωση των δικών του δεδομένων) το τίμημα της φυσικής, εγγενούς ΑΝΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ του! Το διαχρονικό στην περίπτωση αυτή «στοίχημα» έγκειται στο ΠΩΣ μέσα από τη δική του προσπάθεια και τη βοήθεια των υποστηρικτικών μηχανισμών της κοινωνίας (οικογένεια, εκπαίδευση, φορείς, …) το τίμημα αυτό θα είναι όσο γίνεται μικρότερο και οι όποιες επελθούσες βλάβες να αναταχθούν όσο γίνεται νωρίτερα και οπωσδήποτε να είναι αναστρέψιμες!... Θα αναφερθούμε στη συνέχεια στα διαπιστωμένα μέσα στην ελληνική κοινωνία προβλήματα και στις δυσλειτουργίες που έχουν αρνητική επιρροή στους νέους ανθρώπους. Αναφέρονται δε στους υφιστάμενους και προαναφερθέντες υποστηρικτικούς μηχανισμούς. Ας τονιστεί και πάλι εδώ, πριν προχωρήσουμε, η τεράστια επιρροή του ζωντανού παραδείγματος (μέσω των μηχανισμών μίμησης) στο νέο άνθρωπο, ιδιαίτερα!! Προβλήματα που αφορούν γονείς και κηδεμόνες: πολλοί εξ αυτών λειτουργούν με αποδεδειγμένα κακές-κάκιστες παιδαγωγικά συμπεριφορές: π.χ. υπερπροστασία, αδιαφορία, αυταρχισμός, άκριτη ικανοποίηση όλων των επιθυμιών του νέου, έλλειμμα χρόνου παρουσίας και επαφής με τον νέο, λόγω υπερεργασίας ή άλλων αιτίων, προβληματικές-ανισομερείς σχέσεις ανάμεσα σε αδέρφια, γονείς-παιδιάσυγγενείς. Ιδιαίτερα τονίζουμε την κακή, εκ μέρους πολλών γονέων-κηδεμόνων, πρακτική να καθοδηγούν και ελέγχουν τα παιδιά τους ΟΧΙ με βάση ορθούς κανόνες και πρότυπα που είναι κατάλληλα και ωφέλιμα για τα δεδομένα και τις ανάγκες των συγκεκριμένων παιδιών, αλλά με βάση το ΤΙ ΘΕΛΕΙ και το ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ (!), ξεκινώντας από το γείτονά τους και πηγαίνοντας και πιο πέρα, στη γειτονιά και τον ευρύτερο κοινωνικό τους περίγυρο… Προβλήματα που αφορούν τους δασκάλους-καθηγητές: ποσοτική/ποιοτική ανεπάρκεια σε ήθος, αξίες ενδιαφέρον-αγάπη, ελκυστικότητα, διαθέσιμο-αφιερούμενο χρόνο, παιδαγωγικήεπιστημονική κατάρτιση. Συνεπαγόμενα αρνητικά αποτελέσματα στους μαθητές: έλλειμμα επαρκών γνώσεων (π.χ. γλώσσα, μαθηματικά, φυσικό περιβάλλον), έλλειμμα μεθοδολογίας μελέτης, ανυπαρξία κριτικής σκέψης, έλλειμμα εργατικότητας και αποτελεσματικότητας, έλλειμμα βούλησης και ικανότητας συλλογικής εργασίας και διαλόγου, έλλειμμα ηθικών προτύπων και υγιούς κοινωνικής συμπεριφοράς…. Δυσλειτουργία θεσμικών προσώπων και φορέων της ελληνικής πολιτείας: κακή δημόσια και ιδιωτική εικόνα και συμπεριφορά (που γίνεται γνωστή μέσω των ΜΜΕ) θεσμικών, πολιτικών προσώπων, επώνυμων πολιτών (καλλιτεχνών, αθλητών, κλπ), γεγονότα και καταστάσεις αναξιοκρατίας, διαφθοράς, εύκολου πλουτισμού και φοροκλοπής-φοροδιαφυγής, προβληματικές σχέσεις και συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ κοινωνικών ομάδων και τάξεων, και άλλα...Τονίζουμε στο σημείο αυτό την καταστρεπτική επιρροή, κυρίως της ιδιωτικής (και όχι μόνο…) τηλεόρασης, στην επιβολή προτύπων αρνητικού life-style που μέσω της τεράστιας δύναμης της «έξυπνης εικόνας» και της συστηματικής-επαναληπτικής διαδικασίας που ονομάζεται «πλύση εγκεφάλου» ΕΠΙΒΑΛΕΙ τα καταστροφικά για το νέο άνθρωπο πρότυπα του ΑΤΟΜΙΣΜΟΥ, ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ, ΟΧΑΔΕΡΦΙΣΜΟΥ και της «ΕΥΚΟΛΗΣ» επιτυχίας και κοιν. Καταξίωσης! Τα προαναφερθέντα αρνητικά πρότυπα και συμπεριφορές που αφορούν γονείς, δασκάλους και θεσμικά και άλλα πρόσωπα αποτελούν, δυστυχώς, όπως καλά γνωρίζουμε την επικρατούσα και διάχυτη πραγματικότητα στην ελληνική κοινωνία τις τελευταίες, κατεξοχήν, δεκαετίες. Εδώ, πιστεύουμε, βρίσκονται τα αίτια που συντηρούν και αναπαράγουν τον αναφερθέντα στην αρχή της ομιλίας φαύλο κύκλο, όπου οι νέοι άνθρωποι γίνονται πρώτα τα ΘΥΜΑΤΑ των αρνητικών αυτών καταστάσεων που «βλέπουν, ακούν, και βιώνουν» και μετά, νομοτελειακά, γίνονται οι νέοι ΘΥΤΕΣ, που αναπαράγουν και επιβάλλουν τα αρνητικά πρότυπα που «διδάχθηκαν» στα δικά τους (και μη…) παιδιά… Γιατί ισχύει πάντα το: ο,τι πάρεις, ό,τι διδαχθείς, ό,τι βιώσεις νέος, αυτό θα δώσεις και αυτό θα πράξεις στη συνέχεια μεγαλώνοντας… Για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος της καταστροφής στην ελληνική κοινωνία είναι προφανές ότι χρειάζονται οι ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ και «εκ των ων ουκ άνευ» ριζικές ΑΛΛΑΓΕΣ που σε μια δημοκρατική κοινωνία γίνονται μόνο μέσω της ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ και της ΠΑΙΔΕΙΑΣ! Προτάσσουμε δε, εσκεμμένα τη νομοθεσία γιατί οι νόμοι έχουν, ως γνωστόν, παιδαγωγικό χαρακτήρα, έχουν, συγκριτικά με την παιδεία, γρηγορότερη χρονικά απόδοση, και άλλωστε και η παιδεία, καθορίζεται, εν πολλοίς, από τους σχετικούς νόμους! Όμως, ας κάνουμε εδώ μια κρίσιμη, για την ελληνική πραγματικότητα, διευκρίνιση. Χρειαζόμαστε αποτελεσματικούς νόμους που να εγγυώνται, δηλαδή, εκ κατασκευής, την βέλτιστη εφαρμογή τους και όχι ΔΗΘΕΝ «καλούς» νόμους που «ηθελημένα» και «προμελετημένα» οδηγούν σε μη ορθή εφαρμογή τους! Είναι γνωστό στους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ επαΐοντες» (και μη…), ακόμα και στο εξωτερικό, δυστυχώς, ότι σ’ αυτή τη χώρα έχει δαπανηθεί, διαχρονικά, τεράστια ποσότητα «φαιιάς ουσίας» από διακεκριμένους επιστημονικά αλλά «εξαγορασμένους» και αχρείους ηθικά συντάκτες νόμων για να «κατασκευάζουν», κατ΄εντολήν, μέσα στο σώμα των νόμων τα γνωστά και αποκαλούμενα «παράθυρα» και παράλληλα, να δημιουργούν, μέσω ειδικής χρήσης-επιλογής της γλώσσας, την ανάγκη χρήσης της, κατεξοχήν ελληνικής, πατέντας, της λεγόμενης «διασταλτικής ερμηνείας» στην εφαρμογή δικαστική κρίση, επιμέρους διατάξεων, πληθώρας ελληνικών νόμων! Έχω, «ιδίαν πείραν», «τέτοιων» διατάξεων και «τέτοιων» νόμων (που συνοδεύονται από πληθώρα ερμηνευτικών εγκυκλίων…), στο χώρο της πανεπιστημιακής παιδείας, όπου ΝΟΜΟΤΥΠΑ, ευτελίζεται, κάθε έννοια επιστήμης, ηθικής και πολλές φορές της κοινής λογικής. Και έχουν δημιουργήσει τεράστιες πληγές και αλυσιδωτές και μακροπρόθεσμες αρνητικές επιρροές στο σώμα των Πανεπιστημίων μας. Και όχι μόνο… Ας προχωρήσουμε όμως… Στην πορεία της ζωής του το παιδί αρχίζει, μεγαλώνοντας, να επιλέγει, σταδιακά, τα δικά του ενδιαφέροντα και όλα εκείνα που του δημιουργούν προσωπική ικανοποίηση και να καθορίζει, παράλληλα, τα δικά του κριτήρια θεώρησης της επιτυχίας και παραγωγής χαράς και ευτυχίας στη ζωή. Το βασικό, λοιπόν, ερώτημα (με φραστικές παραλλαγές, προφανώς), που τίθεται, ολοένα και πιο επίμονα και πιεστικά ζητώντας απάντηση μέσα του, είναι: -Τι είναι πιο ελκυστικό για ΕΜΕΝΑ; -Τι πρέπει γίνει, τελικά, αποδεκτό ως ΜΙΜΗΣΗ εκ μέρους ΜΟΥ, από τα κυκλοφορούντα γύρω ΜΟΥ πρότυπα; Ας αναφερθούμε στις, βασικές-κύριες ενστικτώδεις ψυχολογικές ανάγκες του ψυχικά υγιούς νέου ανθρώπου. Έχει, λοιπόν ο νέος άνθρωπος, ανάγκη, για αγάπη και νοιάξιμο, γνώση, εμπιστοσύνη, στήριξη, χαρά, συντροφικότητα-κοινωνικότητα-επαφή με συνομήλικους του, δημιουργία, περιπέτεια-δράση, αμφισβήτηση, άμιλλααξιοκρατία, έρωτα, αίσθημα υπερηφάνειας για γονείς και τις «ρίζες» του, για ψυχαγωγία-διασκέδαση, ελεύθερη έκφραση δεξιοτήτων, οργάνωση χρόνου, επιβίωση και μεθοδολογία βέλτιστη επίλυση των προβλημάτων του. Να αναφέρουμε, επίσης, και αυτά που αποδέχεται (όχι, βέβαια, πάντα εύκολα…). Και είναι αυτά, μεταξύ άλλων, και ιδιαίτερα σημαντικά για την ομαλή πρόοδο στη ζωή του, η αίσθηση των ορίων & των κανόνων που συνυπάρχει με την αποδοχή του περιορισμό της ατομικής του ελευθερίας & γενικά του «θέλω» του. Είναι η αναγκαία συνύπαρξη δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, η ορθή λειτουργία της δικαιοσύνης (μέσω απονομής επαίνου & τιμωρίας, κατά περίπτωση, καθώς και αξία της αίσθησης αλλά και οι περιορισμοί του διαθέσιμου χρόνου... Ας τονισθεί και πάλι, εδώ, η ανάγκη ζωντανών παραδειγμάτωνπροτύπων, υγιούς εκπροσώπησης για όλες τις πιο πάνω ανάγκες και τα ζητούμενα εκ μέρους του νέου ανθρώπου.!..Γιατί, η αποτελεσματική εκπαίδευση και αγωγή του σε αυριανό «καλό-κ’ αγαθό» πολίτη, ΜΟΝΟ μέσω του ζωντανού παραδείγματος του/των εκπαιδευτή/-ων του είναι εφικτή! Έτσι, μέσω του ζωντανού παραδείγματος που εκφράζει την αρμονία λόγων και έργων αποκτάται η, τόσο αναγκαία για τη ζωή του νέου ανθρώπου, στέρεη ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ και πίστη σε πρόσωπα και, εξ αυτών, σε θεσμούς της κοινωνίας και πολιτείας! Αν δε αυτά τα παραδείγματα-πρότυπα δεν υπάρχουν ή δεν βρεθούν, η δεν είναι αρκετά ελκυστικά για να προσελκύσουν και κατακτήσουν την εμπιστοσύνη του νέου ανθρώπου, τότε αυτός θα οδηγηθεί, σχεδόν, αναγκαστικά, μέσω γνωστών ψυχοκινητικών μηχανισμών αναπλήρωσης ή υποκατάστασης, στην κακέκτυπη και ψευδεπίγραφη ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗ τους από άλλα ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ που θα του ΠΡΟΤΑΘΟΥΝ τεχνηέντως με ελκυστικό μανδύα! (π.χ. ναρκωτικά, αλκοόλ, εφήμερες ερωτικές σχέσεις). Ας αναφερθώ τώρα, για λίγο, σε διαπιστώσεις από την μακρόχρονη εμπειρία της αυτόβουλης επαφής μου με τους ΦΟΙΤΗΤΕΣ μας, που τα τελευταία χρόνια έχει και θεσμικό χαρακτήρα, μέσω της επίσημα απονεμηθείσας ιδιότητας μου ως Συμβούλου του φοιτητή. Από όσα, δε, γνωρίζω σχετικά μέσω τακτικής επικοινωνίας μου με άλλους συναδέλφους πανεπιστημιακούς, θεωρώ πως οι ίδιες διαπιστώσεις ισχύουν και σε πανελλήνια κλίμακα. Άλλωστε, ορισμένες, τουλάχιστο, από αυτές που αναφέρονται στη συνέχεια, έχουν καταγραφεί (άμεσα ή έμμεσα) ως πορίσματα σε υφιστάμενες και σχετικές, κατά περίπτωση, έγκυρες-επίσημες στατιστικές μελέτες, ελληνικών και ξένων φορέων/οργανισμών. Προτάσσω, στο σημείο αυτό, μια σημαντική, πιστεύω, διπλή διαπίστωση που αναφέρεται συνολικά στην υφιστάμενη τις τελευταίες δεκαετίες, τουλάχιστο, ελληνική πραγματικότητα στο χώρο της Παιδείας και όχι μόνο … Στην ελληνική, λοιπόν, πραγματικότητα υπάρχουν πολλά και διάσπαρτα ακραία φαινόμενα και χαρακτηριστικά, τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Και επομένως οι λεγόμενοι μέσοι όροι των σχετικών στατιστικών δεν αντιπροσωπεύουν, σχεδόν καθόλου, την πραγματικότητα στη χώρα μας! Δυστυχώς δε, τα θετικά φαινόμενα και χαρακτηριστικά και ιδιαίτερα τα «πολύ θετικά» από αυτά είναι συγκριτικά λίγα ή ελάχιστα και αποτελούν την εξαίρεση του υφιστάμενου γενικού κανόνα, δηλαδή της επικρατούσας αρνητικής πραγματικότητας… Ορισμένες διαπιστώσεις, τώρα, που αφορούν τους φοιτητές μας (αλλά νομίζω ισχύουν και γενικότερα για τους νέους), επιγραμματικά: • ο πιο ουσιαστικός και αποτελεσματικός υποστηρικτικός μηχανισμός ανατροφής-αγωγής-εκπαίδευσης του νέου ανθρώπου (π.χ. φοιτητή), στην Ελλάδα, που επηρεάζει «θετικά έως καθοριστικά» το μέλλον του, επιλύοντας, άμεσα ή έμμεσα, τα όποια αναφυόμενα προβλήματα με βέλτιστο κάθε φορά τρόπο, σε μακρόχρονο ορίζοντα (επαγγελματική και κοινωνική ανέλιξη), είναι ο θεσμός της ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ. Μόνο βέβαια και προφανώς, όταν αυτή λειτουργεί σε «υγιές πλαίσιο». Όταν, δηλαδή, υφίσταται ομαλή συνεργασία & αλληλο-υποστήριξη μεταξύ των μελλών της, όπου υφίσταται χρήση υγιών ηθικών προτύπων για την ανατροφή των παιδιών και όπου υπάρχουν πέρα από, αυτονόητα υλικοί, και, πρωτίστως, σαφείς • • • • πνευματικοί στόχοι αλλά και ηθικά κριτήρια για την πραγμάτωση της λεγόμενης κοινωνικής καταξίωσης των μελών της! καλές σπουδές, με την έννοια της βέλτιστης αξιοποίησης των προσφερομένων, κατά περίπτωση, δυνατοτήτων για επίτευξη διάκριση ή και αριστείας, στον ελάχιστο αναγκαίο χρόνο παραμονής στο πανεπιστήμιο, κάνει μόνο ένα μικρό, σχετικά, ποσοστό (γύρω στο 10-20%) των πρωτο-εισερχομένων κάθε φορά φοιτητών. Οι φοιτητές αυτοί είτε διαθέτουν (ως ενυπάρχον προσωπικό κεκτημένο) εξεζητημένες (δηλαδή πολύ πιο πάνω από το μέσο όρο) ιδιότητες, αυτοοργάνωσης-πειθαρχίας, εργατικότητας και φιλοδοξίας είτε υποστηρίζονται-καθοδηγούνται-ελέγχονται από ένα ισχυρό «μηχανισμό υποστήριξης», που συνήθως παρέχεται από την οικογένειά τους. μεγάλο σχετικά μέρος των πρωτο-εισερχομέμων φοιτητών (της τάξης του 30-40%), ενώ έχει τις γνωστικές και πνευματικές ικανότητες για καλές σπουδές, όπως αυτές προσδιορίστηκαν προηγουμένως, εντούτοις, καταλήγει να παρουσιάσει μέτρια έως κακά αποτελέσματα, δαπανώντας χρόνο φοίτησης αρκετά έως πολύ μεγαλύτερο του προκαθορισμένου, «πληρώνοντας» έτσι οδυνηρά το τίμημα της εκπαιδευτικής ανεπάρκειας, αναποτελεσματικότητας και ελλειμματικότητας των υφιστάμενων μεθόδων, μηχανισμών και υποδομής του υφιστάμενου μέχρι σήμερα (τα τελευταία 30, τουλάχιστον, χρόνια) πανεπιστημιακού εκπαιδευτικού συστήματος. η πλειονότητα των νέων μας, εισέρχεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με κυμαινόμενη ανεπάρκεια σε αναγκαίες και προαπαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες, σε ότι αφορά, κυρίως, εκείνες που αφορούν τον λόγο, γραπτό και προφορικό, αλλά και άλλα π.χ. μαθηματικά, φυσική, περιβάλλον. Όπως επίσης τα σχετικά με τη μεθοδολογία της σπουδής-μελέτης (π.χ. την κριτική σκέψη και εμβάθυνση, τη συλλογική εργασία, κ.ά.). Πολλοί δε εισέρχονται, χωρίς, δυστυχώς, να έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αγάπη για το αντικείμενο των σπουδών τους! Και όλα αυτά τα αρνητικά που διαπιστώνονται εκ των υστέρων, οφείλονται, εν πολλοίς, στην ανεπάρκεια του υφιστάμενου εκπαιδευτικού συστήματος μέσης παιδείας, την έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού και το έως σήμερα ισχύον και μη κατάλληλο σύστημα επιλογής-εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. βασικά κριτήρια επιλογής αντικειμένου σπουδών, της πλειονότητας, είναι το μέγεθος των προσδοκώμενων(;) οικονομικών απολαβών (π.χ. γιατροί, δικηγόροι, αλλά και εφοριακοί…) και η ευκολία ένταξης στον συνδεόμενο με το αντικείμενο αυτό επαγγελματικό χώρο (π.χ. δάσκαλοι, σώματα ασφαλείας, ακόμα, ίσως, και ιερείς…, τα τελευταία 15 χρόνια…). • τεράστια φθοροποιό και μειωτική της όποιας ποιότητας επιρροή στη φοιτητική και γενικότερα την ακαδημαϊκή ζωή επιτελεί η, δράση των κομματικών παρατάξεων στο χώρο της τριτοβάθμιας (και όχι μόνο…) εκπαίδευσης. • μεγάλο τμήμα των μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού εκφράζει δυστυχώς, ανεπαρκή ή κακά πρότυπα δασκάλου και παιδαγωγού και οι ακολουθούμενες εκπαιδευτικές και διοικητικές μεθοδολογίες είτε υποβαθμίζουν είτε δεν αποκαλύπτουν και δεν ισχυροποιούν και δεν αξιοποιούν το υφιστάμενο, κατά περίπτωση, στους νέους πνευματικόμαθησιακό δυναμικό και ηθικό τους υπόβαθρο. • οι φιλικές και περισσότερο οι ερωτικές σχέσεις των φοιτητών επηρεάζουν από σημαντικό (εκ των πραγμάτων, λόγω ηλικίας) έως καθοριστικό βαθμό (σε ορισμένες περιπτώσεις) την όλη τους πορεία στις σπουδές, αλλά και γενικότερα στη ζωή τους…. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΟ σχόλιο σχετικά με τα προηγούμενα: η πλειονότητα των φοιτητών μας υφίσταται και «κουβαλά» αναγκαστικά, εκ των πραγμάτων, στο μυαλό και στην καρδιά της τις ανεπάρκειες, τα λάθη, και τα κακά πρότυπα οργάνωσης, λειτουργίας-συμπεριφοράς της άμεσης και ευρύτερης κοινωνίας όπου ανατρέφεται, εκπαιδεύεται και ζει και καλείται, στη συνέχεια, να πληρώσει, δυστυχώς αναπόφευκτα, τις αρνητικές συνέπειες τους, κατά το μέτρο της δυνατότητας αντίστασηςαντίδρασης που διαθέτει μέσω της, τυχόν, παρουσίας «θετικών αντίβαρων» που είτε υφίστανται εγγενώς είτε προέκυψαν από τους προαναφερθέντες «υποστηρικτικούς μηχανισμούς» Που στην Ελλάδα εκπροσωπούνται, σχεδόν αποκλειστικά, ακόμη…, από το θεσμό της οικογένειας. Επομένως, νομοτελειακά και σταδιακά τα μέλη της προαναφερθείσας πλειονότητας των νέων μας, θα εξελιχθούν σταδιακά, από ΘΥΜΑΤΑ σε ΘΥΤΕΣ και θα αποτελέσουν κρίκους στην αλυσίδα αναπαραγωγής του φαύλου κύκλου των αιτίων και των προτύπων που οδήγησαν στην σημερινή κρίση… Είναι άρα εύλογο να λεχθεί και προφανές το να διαπιστωθεί, ότι η διέξοδος από αυτό τον φαύλο κύκλο δημιουργίας ανεπαρκώνπροβληματικών (ως προς τα απαιτούμενα γνωσιακά, συναισθηματικά και ηθικά προσόντα) των νέων πολιτών, ΕΠΙΒΑΛΕΙ στην κοινωνία των ΜΕΓΑΛΩΝ: • αφενός μεν την ΑΡΣΗ όλων των αιτιωδών παραγόντων που διαχρονικά υφίστανται και ευθύνονται για το δυσμενές και διευρυνόμενης έντασης γεγονός αυτό και • αφετέρου την μέγιστη δυνατή, σταδιακά, ΕΝΙΣΧΥΣΗ των υφιστάμενων αλλά και ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ και νέων υποστηρικτικών μηχανισμών (εκ μέρους της πολιτείας, της εκκλησίας και γενικότερα όλων των θεσμών της κοινωνίας των ενεργών πολιτών) για την επίτευξη υγιών και επαρκών, για την αντιμετώπιση των εκάστοτε αναγκών και προκλήσεων, νέων ελλήνων πολιτών. • Ας σημειωθεί και εδώ ότι η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, μπορεί, κατά τη γνώμη πολλών (όπως και εγώ θεωρώ) να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός τέτοιου και μάλιστα μείζονος εμβέλειας και αποτελεσματικότητας, υποστηρικτικού μηχανισμού, επειδή διαθέτει τα προς τούτο αναγκαία ισχυρά και δοκιμασμένα σχετικά ηθικά και πρακτικά πρότυπα καθώς και αντίστοιχες εμπειρίες μιας υγιούς και ολοκληρωμένης ζωής με διαχρονικές αξίες που εκφράζονται από «λέξεις και φράσεις κλειδιά»: συνηγμένοι επί τω αυτώ, τα βάρη αλλήλων βαστάζοντες, αυλή λογικών προβάτων, ο ποιμήν ο καλός, αλληλοπεριχώρηση, αλληλοστήριξη. Εκφράζουν δε αυτά ότι στην κοινωνιολογία ονομάζεται κοινοτισμός και στα αγγλικά communitisme. Φορέας υλοποίησης μιας τέτοιας πρότασης της ορθόδοξης εκκλησίας πρέπει να είναι το ΕΝΟΡΙΑΚΟ ΤΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑ. Ένα σύστημα που εκφράζεται από μια κλίμακα μεγεθών οικεία και φιλική για το νέο άνθρωπο καθώς και για όλη, άλλωστε, την ηλικιακή βαθμίδα μιας μικρής, σχετικά, κοινωνίας ανθρώπων (π.χ. της γειτονιάς) που οι περισσότεροι ήδη γνωρίζονται και επικοινωνούν τακτικά μεταξύ τους. Χρειάζεται, όμως, να υπάρξει ενίσχυση του σε ανθρώπινο δυναμικό όχι μόνο κληρικών αλλά και λαϊκών. Χρειάζεται επίσης, οπωσδήποτε, και είναι καθοριστικό αυτό για την επιτυχία και αποτελεσματικότητα της λειτουργίας του όλου συστήματος, να χρησιμοποιηθούν εργαλεία της σύγχρονης παιδαγωγικής επιστήμης, της τεχνολογίας και της τέχνης, με επικαιροποιημένες τεχνικές μεθοδολογίες και πρακτικές, προσαρμοσμένες στα υφιστάμενα, κάθε φορά και κατά περίπτωση πραγματικά δεδομένα (πρόσωπα και καταστάσεις) των σημερινών καιρών, όπως αυτά υφίστανται σήμερα εντός και εκτός της χώρας μας. Βασικές ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ συνέπειες της υφιστάμενης Κρίσης στους νέους ανθρώπους, εκφράζονται μέσα από τα σε ευρεία έκταση διαπιστούμενα συναισθήματα ανασφάλειας, αβεβαιότητας, φόβου, σύγχυσης, οργής και αδιαφορίας για το παρόν και το μέλλον... Τα αρνητικά και ψυχοφθόρα αυτά συναισθήματα υποθάλπονται ή πυροδοτούνται, άμεσα ή έμμεσα, από την εμφανή έλλειψη οικονομικών πόρων αλλά και ανοργάνωτων και χαοτικών συνθηκών, σε οικογενειακό, πανεπιστημιακό και σε άλλα επίπεδα της κοινωνικής ζωής των νέων μας. Το κυριότερο δε πρακτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι νέοι, κατεξοχήν, άνθρωποι, λόγω της κρίσης, είναι το φάσμα της υφιστάμενης και αναμενόμενης ΑΝΕΡΓΙΑΣ, που παράγει πληθώρα αρνητικών επιπτώσεων!!! Όπως, π.χ., απογοήτευση έως κατάθλιψη, παραίτηση από υγιείς στόχους, συνεχή αναβλητικότητα για ανάληψη προσωπικής δράσης και μάχης αλλά και διάφορες, μικρότερες ή μεγαλύτερες, κατά περίπτωση, «εκτροπές» από μια ομαλή, ατομικά και κοινωνικά, ζωή… Ας αναφέρουμε, εδώ, στον νέο άνθρωπο, πριν του προτείνουμε, στη συνέχεια, ένα «πλαίσιο βασικών προσωπικών βημάτων για τη βέλτιστη πορεία στη ζωή που ανοίγεται μπροστά του», ότι όσον αφορά τη ΔΙΚΗ ΤΟΥ δράση και συμπεριφορά για την αντιμετώπιση των οικονομικών και άλλων προβλημάτων που συνδέονται, κατά βάση, με τη σημερινή ΚΡΙΣΗ (αλλά όχι μόνο με αυτήν…), η δική μας άποψη αντιμετώπισης, εκφράζεται συνοπτικά στα επόμενα δύο σημεία-προτάσεις: 1. αυτοκριτική και αναθεώρηση υφιστάμενων, προ κρίσης, προσωπικών πρακτικών και προσπάθεια αναζήτησης και εφαρμογής, εκ μέρους του, νέων πρακτικών και συνηθειών για τη μέγιστη δυνατή μείωσηάμβλυνση ή εξουδετέρωση των αρνητικών δεδομένων και συνεπειών της κρίσης. Ενδεχομένως μέσα από την αυτοκριτική και αναζήτηση αυτή να προκύψουν και «μη υπολογιζόμενα ή αναμενόμενα οφέλη» σε επί μέρους τομείς της προσωπικής του ζωής και συμπεριφοράς (π.χ. σταμάτημα/άμβλυνση κακών-επιβλαβών συνηθειών, π.χ. κάπνισμα, αλκοόλ,…& αναζήτηση και ταυτόχρονη αποδοχή άλλων, αποδεδειγμένα, επωφελών…π.χ. καλύτερη οργάνωση χρόνου, άλλου είδους αναψυχή-διασκέδαση έξω από υφιστάμενα καταναλωτικά πρότυπα, συλλογική δράση για επίλυση προβλημάτων και κάλυψη αναγκών). 2. αύξηση-διεύρυνση, ποιοτική αναβάθμιση, των ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ και ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ μας. Διεύρυνση του είδους και του γεωγραφικού χώρου αναζήτησης λύσεων των προβλημάτων (π.χ. ανεργία). Επιμελημένη και διευρυμένη χωρικά αναζήτηση και βέλτιστη αξιοποίηση «υποστηρικτικών μηχανισμών» (πρόσωπα και φορείς,…). Προτεινόμενα, εν σειρά, Βήματα του Νέου ανθρώπου για μια βέλτιστη, εκ μέρους του, αντιμετώπιση των απαιτήσεων και των προκλήσεων που θα προκύπτουν στην πορεία του χρόνου στη δική του Ζωή (αναφορά σε πρώτο πρόσωπο): Ι. Έναρξη-αφετηρία (όσο γίνεται νωρίτερα…): εκμάθηση και κατοχύρωση μιας συνεχούς και ειλικρινούς επικοινωνίας με τον ΕΑΥΤΟ μου… ΙΙ. Στόχος: Να καταλάβω και αποφασίσω (όσο γίνεται πιο γρήγορα) «το ΤΙ θέλω να κάνω» & ΑΝ το «μπορώ εγώ» αυτό (δηλ. η εφικτότητα του στόχου μου)… ΙΙΙ. Διαδικασία: 1. να μάθω το ΠΩΣ μπορώ να το κάνω (επίτευξη στόχου) όσο γίνεται καλύτερα και γρηγορότερα (προσωπική έρευνα)… 2. να επικαιροποιώ, όσο γίνεται συχνότερα, τα δύο προηγούμενα και 3. να προσπαθώ συνεχώς να βελτιώνομαι αξιοποιώντας όσο μπορώ ό,τι θετικό διατίθεται γύρω και έξω από μένα και είναι, κάθε φορά, εφικτό-και προσβάσιμο από εμένα… Θεμελιώδες, Προσωπικό Ερώτημα που Πρέπει όσο γίνεται συχνότερα να Επαναλαμβάνεται από τον νέο άνθρωπο (στο πλαίσιο της πιο πάνω διαδικασίας): -Κάνω ΕΓΩ ό,τι καλύτερο-περισσότερο μπορώ (με τα ισχύοντα, εντός/εκτός εμού δεδομένα…) για να πετύχω τον/τους στόχο/στόχους που ΕΓΩ έχω θέσει (και ισχύουν ως ΤΩΡΑ που κάνω το ερώτημα…); Μέσα δε σε αυτό το «ΕΓΩ ό,τι μπορώ», πρέπει να περιλαμβάνεται και η διαρκής μου έγνοια-μέριμνα για αξιοποίηση της όποιας δυνατότητας λήξης βοήθειας και συμβουλών από ΠΡΟΣΩΠΑ που, εγώ βέβαια, εμπιστεύομαι και αποδέχομαι ότι μπορούν, καταρχήν, να έχουν ωφελιμότητα για ΜΕΝΑ! Η απάντηση ΜΟΥ (εγώ ο νέος) στο πιο πάνω ερώτημα, πρέπει να είναι μια ειλικρινής αυτοκριτική, καταγραφή αναγκαίων-επιθυμητών αλλαγών και βελτιώσεων και να ακολουθεί απαρέγκλιτα σοβαρή και επίπονη, ίσως, προσπάθεια ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ τους… Ας του πούμε, για να το ξέρει όσο γίνεται πιο νωρίς ο νέος άνθρωπος, ότι αυτό που θα τον πληγώνει πιο πολύ από όλα τα αρνητικά της ζωής του, όταν αναπολεί το παρελθόν του, θα είναι ό,τι «μπορούσε ο ΙΔΙΟΣ να κάνει και δεν έκανε», ό,τι «μπορούσε ο ΙΔΙΟΣ να προλάβει και δεν το πρόλαβε»… Μια τέτοια διαδικασία, έχει αποδειχθεί ότι θα αρχίσει άμεσα να παράγει, και σταδιακά να διευρύνει, πέραν των άλλων πρακτικών ωφελειών, και μια θετική και αναγκαία ψυχολογία, που θα κάνει τα πράγματα όλο και πιο εύκολα και πιο γρήγορα πραγματοποιούμενα, στη πορεία του χρόνου… Είναι ίσως προφανές, αλλά θεωρούμε σκόπιμο να το υπογραμμίσουμε εδώ, ότι για όσους από εμάς αποδεχόμαστε ως καθοριστικό παράγοντα, επιτυχούς μας πορείας στη ζωή, την ΠΙΣΤΗ στο Θεό, είναι εύλογο να κατανοούμε πως μέσα στο «ο,τι ΜΠΟΡΩ να κάνω ΕΓΩ», που προαναφέρθηκε, περιλαμβάνεται η διαρκής προσπάθεια για την ουσιαστικότερη δυνατή επίκληση της βοήθειας της Θείας χάρης, που όπως μας είναι γνωστό:…τα ασθενή θεραπεύει και τα ελλείποντα αναπληροί (αενάως)!...Συναφής είναι, νομίζω, η γνωστή αρχαία ρήση: συν Αθηνά και χείρα κίνει!.. Ιδού, λοιπόν, το πεδίο της αμετάθετης, προσωπικής, ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ και μάχης που έχει αποδειχθεί, τελικά, ότι αποτελεί και πεδίον δόξης, λαμπρόν για τον νέο άνθρωπο! Σε κάθε περίπτωση, ας κατανοήσουμε όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, ότι οφείλουμε στον εαυτό μας να προσπαθούμε να εξαντλούμε τις όποιες δικές μας δυνατότητες, που συνήθως, μέσα από συστηματική προσπάθεια και επιμονή-υπομονή, ανακαλύπτουμε πως είναι μεγαλύτερες απ’ ότι πολλές φορές θεωρούμε ότι έχουμε!….Άλλωστε, η επίγνωση ότι «κάναμε ότι μπορούσαμε και όταν έπρεπε…» μας εξαλείφει αποτελεσματικά το αρνητικό συναίσθημα της ενοχής, όταν κάνουμε απολογισμούς για τα πεπραγμένα μας. Και είναι, πιστεύω, πολύ σημαντικό αυτό για την αναγκαία αυτοεκτίμηση μας και την αγωνιστικότητά μας στο διάβα της ζωής!… Μια υπόμνηση, ιδιαίτερης σημασίας-αξίας, για τον νέο άνθρωπο, που οι υποστηρικτικοί μηχανισμοί της κοινωνίας πρέπει έγκαιρα να τον βοηθήσουν, καθοδηγήσουν και ελκύσουν(!) να κατανοήσει και αποδεχθεί με, ελεύθερη βούληση(!) Πρόκειται για την σημασία και πρακτική αξία της κατανόησης και διαχείρισης βασικών εννοιών, όπως π.χ. χρήματα, χρόνος, κίνδυνος, στη ζωή του ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα: • την υφιστάμενη (διαχρονικά) κλασσική αλήθεια- διαπίστωση της διακύμανσης της ποσοτικής σχέσης μεταξύ ΧΡΗΜΑΤΩΝ & παραγόμενης Ωφέλειας, Βλάβης και Ασθένειας για τον κατέχοντα τα χρήματα άνθρωπο!! • Την ορθή διαχείριση του ΧΡΟΝΟΥ και του ΚΙΝΔΥΝΟΥ • Τη διαφορά μεταξύ ΛΟΓΙΚΗΣ και ΠΙΣΤΗΣ-ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ • Την αδήριτη ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑ της κύμανσης της ζωής μεταξύ ΧΑΡΑΣ & ΛΥΠΗΣ, ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ – ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ • Την αυταξία και την πολυεπίπεδη και πολλαπλασιαστική αξία της ΟΜΟΡΦΙΑΣ και του ΠΛΟΥΤΟΥ του Φυσικού και Πολιτισμικού ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ και άρα την ανάγκη και ωφελιμότητα της ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ το! Ας προχωρήσουμε τώρα στη διατύπωση ορισμένων απόψεων που αναφέρονται στην αναγκαία, κατά τη γνώμη μας συμπεριφορά και δράση του ενεργού έλληνα πολίτη, από τώρα και στο μέλλον: Το ΔΙΠΛΟ ΧΡΕΟΣ του ΕΝΕΡΓΟΥ-ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ- ΣΟΒΑΡΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: • Το περισσότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βελτιώνουμε συνεχώς τον ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ…. • Να θεωρούμε χρέος μας να συμβάλουμε, το κατά δύναμιν, στο κοινό καλό (αποδεκτούς στόχους), μέσα από συλλογική/-ες προσπάθεια/-ες που οφείλουμε ή να επιλέξουμε (ήδη υπάρχουσες) ή να δημιουργήσουμε (νέες) Η ΜΕΓΑΛΗ ΧΑΡΑ της υγιούς ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ! Ξεκινώντας από τον εαυτό μας, το «σπίτι» και τα παιδιά μας και μετά ή ταυτόχρονα αν και όσο είναι εφικτό, προς τους ΠΛΗΣΙΟΝ και τους ΜΑΚΡΑΝ! Δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία αν ασχολούμαστε ΜΟΝΟ με τα δικά ΜΑΣ παιδιά οφείλουμε (και για λόγους κοινωνικού συμφέροντος…) να ασχοληθούμε και με τά ΑΛΛΑ παιδιά αυτά που δεν έχουν καθόλου ή έχουν εγκληματικά φερόμενους γονείς ή κηδεμόνες ή….... Μια κρίσιμη για το παρόν και το μέλλον αναφορά περί του «Τι είναι;» (πραγματικά!) η ΕΛΛΑΔΑ. Καθοριστικά για τη διέξοδο από την κρίση και το βιώσιμο μέλλον της χώρας μας ερωτήματα-απαντήσεις. • Τι είναι η Ελλάδα σήμερα (ως γεωγραφικός και ιστορικός χώρος, μέσα στον παγκόσμιο χάρτη των χωρών-εθνών-κρατών); Μια συνοπτική απάντηση: είναι ένας μικρός και πολύπλοκος τόπος που, αναλογικά με το μέγεθός του, διαθέτει μια τεράστια, ιδιαίτερα «ακριβή» αλλά και «εύθραυστη» «προίκα» (το φυσικό και πολιτισμικό μας απόθεμα). Έχει δηλαδή (ακόμα;) τα χαρακτηριστικά ενός μικρού «παραδείσου»…..Επομένως ο τόπος αυτός, ο τόπος μας, μπορεί να ζήσει καλά, να ευημερήσει πραγματικά και να διακριθεί στο παγκόσμιο στερέωμα, παράγοντας και αξιοποιώντας προϊόντα και υπηρεσίες, σε ποιοτικό επίπεδο «παραδείσου». ΜΟΝΟΝ! Και χρησιμοποιώντας, για την παραγωγή αυτή, ό,τι καλύτερο διατίθεται σε ανθρώπινη ικανότητα, επιστήμη και τεχνολογία. Και πρέπει να προστατεύεται, μέσα από την πληρέστερη και αποτελεσματικότερη, με διεθνή standards περιβαλλοντική νομοθεσία! • Τι πρότυπα ανθρώπων-πολιτών χρειαζόμαστε και πρέπει να θέλουμε να παράγουμε ως ελληνική κοινωνία μέσω παιδείας, εκπαίδευσης και θεσμών (νόμοι); Νόμος: υποχρεωτική συμμόρφωση μέσα από οργάνωση, έλεγχο, τιμωρία & θετικά κίνητρα. Μια συνοπτική απάντηση-κατηγοριοποίηση των προτύπων αναφοράς: 1. άτομα-μονάδες με ολοκληρωμένη προσωπικότητα (ηθικό κώδικα, γνώσεις & δεξιότητες). Κυρίως δε ΓΟΝΕΙΣ και ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ! 2. συλλογικότητες προσώπων (ολική και επιμέρους μικρότερες) με κοινούς παρονομαστές αρχών-αξιών-δεξιοτήτων-ενδιαφερόντωνκλπ, αλλά και με αναπόφευκτες και ωφέλιμες επιμέρους διαφορές (κοινός πλούτος, θετική αλληλεπίδραση). Μέσα σε κάθε μια υγιή συλλογικότητα παράγεται ένας πολλαπλασιαστικός (και όχι αθροιστικός) ενθουσιασμός που πολλαπλασιάζει (αντί να αθροίζει), αντίστοιχα, την αποτελεσματικότητα των μελών της. 3. πρόσωπα με τα εγγενή χαρακτηριστικά του ηγέτη που να εκπροσωπούν τις συλλογικότητες έχοντας πέραν των αναγκαίων & ειδικά προσόντα-τάλαντα: βέλτιστη διαχείριση επιμέρους κατηγοριών ανθρώπων και καταστάσεων-προβλημάτων, ικανότητα πρόβλεψης-πρόληψης, πρότυπο-παράδειγμα συμπεριφοράς-πράξης, δημιουργία ενθουσιασμού, παρακίνησης & έμπνευσης για μεγιστοποίηση της θετικής ατομικής και συλλογικής προσπάθειας προς επίτευξη κοινά αποδεκτών στόχων και ΟΡΑΜΑΤΩΝ… ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ Μια πρόσκληση-προτροπή προς τους νέους ανθρώπους της πατρίδας μας: Με το κεφάλι ψηλά, ερήμην της καταχνιάς του ΧΘΕΣ και της μαυρίλας και του ΣΗΜΕΡΑ, με δυναμισμό και όραμα, πετώντας τα «ελαττώματα της φυλής μας» στα αζήτητα, και κουβαλώντας στο μυαλό και στην καρδιά σας το ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ της ΠΡΑΞΗΣ δασκάλων, οραματιστών, αγωνιστών του Γένους μας (δική σας η επιλογή! από μια διαθέσιμη πληθώρα προτύπων που διαθέτει, διαχρονικά, ο τόπος μας !…) να παλέψετε με όπλα τον ορθό λόγο (που γεννήθηκε και μεγαλούργησε εδώ) αλλά και με πίστη θερμή σε αξίες και ιδανικά, που εδώ δημιουργήθηκαν, για να γίνει πραγματικότητα το δικό σας προσωπικό ΟΡΑΜΑ, βάζοντας ΜΕΤΡΟ στα συναισθήματα σας, για μια καλύτερη ΔΙΚΗ σας ζωή, και για το μέλλον των παιδιών σας και του κόσμου ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ… Μην ξεχνάτε ποτέ, ότι αυτός ο τόπος ο μικρός και μέγας, ο χαρισματικός, ο τόπος των σπουδαίων και επιφανών ελλήνων, αυτός ο τόπος και αυτός ο τρόπος που καταγράφεται ως το ήθος και το ύφος των ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ελλήνων, έχουν μεγαλουργήσει διαχρονικά αλλά ΚΑΙ στο πρόσφατο παρελθόν! Βρίσκοντας το κουράγιο και τη δύναμη να καταφέρουν ό,τι για πολλούς άλλους τόπους και λαούς θα ήταν ΑΚΑΤΟΡΘΩΤΟ. Ξεπερνώντας τεράστιες, εθνικές ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ όπως ήταν, σχετικά πρόσφατα, η Μικρασιατική καταστροφή, ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος, η Κατοχή και ο Εμφύλιος! Μπορείτε και ΠΡΕΠΕΙ να μπολιάσετε τις δικές σας δυνατότητες και τα δικά σας οράματα με τα ΚΑΛΑ (τα διαχρονικά και όχι τα εφήμερα) πορίσματα και διδάγματα της δικής μας πολιτισμικής κληρονομιάς για να λύσετε τα ΣΗΜΕΡΙΝΑ προβλήματα που σας ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ... Τα προβλήματα του ΣΗΜΕΡΑ, δεν μπορούν να λυθούν ούτε μόνο με παλιές καλές συνταγές ούτε με την αγνόησή τους. Αλλά μόνο με σύζευξη παλιών δοκιμασμένων συνταγών με χρήση σύγχρονων εργαλείων ανάλυσης, στρατηγικής, σχεδιασμού και εφαρμογής!... …..Και, πράττοντας έτσι, παρά τις πολλές δυσκολίες, τον πόνο, τον ιδρώτα και τα δάκρυα που θα πρέπει να διαθέσετε απλόχερα(!), γιατί ΔΕΝ γίνεται και ΔΕΝ μπορεί να γίνει αλλιώς, (κυρίως αν έχετε ψηλούς και μεγάλους πρακτικούς και ηθικούς στόχους), η ΔΙΚΗ σας ζωή θα είναι Ωραία, πραγματικά, η ΧΑΡΑ θα είναι μεγάλη και η καταξίωσή σας μεγαλύτερη! Καταξίωση και εδώ και στην Ευρώπη, που είναι το μεγάλο μας σπίτι, που το χρειαζόμαστε και μας χρειάζεται και πρέπει να το γνωρίσετε όσο γίνεται νωρίτερα και καλύτερα! Όπου αλλού στον κόσμο, αν ίσως, όπως τώρα, αναγκαστείτε ή αν για το καλό σας επιλέξετε σαν τόπο έκφρασης και δημιουργίας του οράματος σας, να ‘χετε πάντα την πατρίδα και τις «ρίζες» σας, στην καρδιά και τη σκέψη σας! Αυτά να θεωρείτε, ως νέοι και σύγχρονοι άνθρωποι έλληνες και (μετά) πολίτες του κόσμου, τη δική σας μαγκιά! Αυτά σας προτρέπω ταπεινά και εκ μέσης καρδίας (και κάπως, μετά λόγου γνώσεως…), να σκεφθείτε και ευθύς μετά να ΠΡΑΞΕΤΕ, το κατά δύναμιν, καλύτερο και περισσότερο! Αγαπητοί φίλοι κυρίες και κύριοι, πριν σας ευχαριστήσω θερμά για την προσοχή και την υπομονή σας να με ακούσετε, θέλω να σας αποχαιρετήσω επιλέγοντας δύο ξεχωριστές φράσεις από σημαντικούς ανθρώπους του τόπου μας: Πρώτα μια πρόσφατη: Είναι η καταληκτική φράση του τιμηθέντος Παν/κου δασκάλου, Καθ. Παναγιώτη Μαχαίρα, του Παν. Αθηνών, που του απενεμήθητε, πρόσφατα, το βραβείο εξαίρετης Πανεπιστημιακής διδασκαλίας για το 2011, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Είπε λοιπόν ο καταξιωμένος αυτός δάσκαλος: "… και η άλλη Ελλάδα, του χρέους, της ευθύνης και της δημιουργίας, να γίνει, επιτέλους, Η ΕΛΛΑΔΑ!" Και τέλος, μια φράση ποιητική, ένα μικρό στοίχο, ένα σάλπισμα προσωπικό προς τον καθένα μας, από τον μεγάλο μας ποιητή, τον Κωστή Παλαμά, θεωρώντας, με την άδειά σας, ότι όλοι εμείς εδώ απόψε, αγαπάμε και νοιαζόμαστε γι’ αυτόν τον ωραίο τόπο, τον τόπο μας και τα παιδιά του σήμερα και του αύριο ! Μας, λέει, λοιπόν, η φωνή της συνείδησης του ποιητή: "κι αν είναι πλήθος τ΄ άσχημα, κι αν ειν΄ τ΄ άδεια αφέντες, φτάνει μια σκέψη, μια ψυχή, φτάνεις εσύ, εγώ φτάνω, να δώσουμε νόημα στων πολλών την ύπαρξη..." Ευελπιστώντας για ό,τι καλύτερο, στον αγώνα απ το μετερίζι του καθένα μας για μια αναγεννημένη και περήφανη Ελλάδα, που να μας αξίζει και να της αξίζουμε, πραγματικά, εύχομαι, εκ βαθέων, καλή δύναμη και καλή ευθύνη, σ’ όλους μας! ΑΜΗΝ. ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ Προτεινόμενη, ενδεικτικά, βιβλιογραφία για ζητήματα αγωγής και παιδείας των νέων (που οφείλουν να γνωρίζουν γονείς, δάσκαλοι και πολιτικοί ηγέτες!) : Ι. Σχετικά, διαχρονικά και κλασσικά έργα: Π.χ.: • Πλούταρχος: Περι της των παίδων αγωγής • Ι. Χυσόστομος: επιλογή έργων (διδασκαλίες για την αγωγή και παιδεία των νέων • Μ. Βασίλειος: επιλογή έργων. Π.χ. «Προς τους νέους, όπως αν εξ Ελληνικών οφελοίντο λόγων» ΙΙ. Βιβλία και επιμέρους κείμενα, με ουσιαστικές προτάσεις και πρότυπα για μια σύγχρονη και αποτελεσματική προσέγγιση των ζητημάτων της νεότητας και της παιδείας, με ιδιαίτερη αναφορά στα ελληνικά δεδομένα Π.χ.: • Μητροπολίτες: Νικόλαος Χατζηνικολάου, Παύλος Ιωάννου • Καθηγητής Οικ.Παν.Αθ. & συγγραφέας, Δημήτρης Μπουραντάς • Φιλόσοφος – Συγγραφέας, Στέλιος Ράμφος Υ.Γ. συγγνώμη για τα όποια, τυχόν, διαπιστούμενα στο κείμενο και εκ παραδρομής διαφυγόντα ορθογραφικά και άλλα λάθη… Σ.Σ.
© Copyright 2024 Paperzz
