Τεύχος Αυγούστου 2013

ΑΓΙΟΙ IΣI­ΔΩ­POI
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2013
ΕΤΟΣ Θ’ - ΤΕΥ­ΧΟΣ 136
Μη­νιαίο Πε­ριο­δι­κό του Ι­ε­ρού Να­ού
Αγί­ων Ισι­δώ­ρων Λυ­κα­βητ­τού.
Διεύ­θυν­ση: I. N. Αγ. Ισι­δώ­ρων Λυ­κα­βητ­τού
T.Θ. 4097 / 102 10 ΑΘΗ­ΝΑ
Τη­λέ­φω­νο Ι­ε­ρού Να­ού: 210–3633282
Τη­λέ­φω­νο & Φαξ: 210–3635805
http://www.agioi-isidoroi.gr, e-mail: ai­si­dor@ote­net.gr
A/A
1ο
2ο
3ο
4ο
5ο
6ο
7ο
8ο
9ο
10o
11ο
12o
TA ΠΕ­ΡΙΕ­ΧΟ­ΜΕ­ΝΑ ΑΡ­ΘΡΑ TOY ΤΕΥ­ΧΟΥΣ:
ΤΙ­ΤΛΟΣ ΘΕ­ΜΑ­ΤΟΣ.......................................................................................................................................... ΣΕ­ΛΙ­ΔΑ
Που αλλού;.................................................................................................................................................................................... 4
Εικόνες της Παναγίας που μυροβλύζουν.................................................................................................................... 6
Το βασίλεμα του ήλιου............................................................................................................................................................ 9
Ο χρόνος και οι στιγμές........................................................................................................................................................11
Γιατί φτιάχνουμε φανουρόπιτα στην μνήμη του Αγίου Φανουρίου.........................................................13
Η μάχη της ΕΛ.ΔΥ.Κ............................................................................................................................................................14
Ένας φτωχός αλλά σπουδαίος άνθρωπος...................................................................................................................17
Περί υγείας και ευεξίας- Χορτοφαγία και υγεία...................................................................................................18
Ιατρικό θέμα- Οδηγίες για την θάλασσα...................................................................................................................20
Τα νέα από την ζωή του προσκυνήματός μας.........................................................................................................21
Πρόγραμμα ιερών ακολουθιών μηνός Αυγούστου............................................................................................23
Διηγήσεις από το γεροντικό...............................................................................................................................................26
Ει­κό­να εξω­φύλ­λου: Το Κωδωνοστάσιο της Ιεράς Μονής Θαβώρ-Ιεροσόλυμα
● Διευ­θυ­ντής Πε­ριο­δι­κού: πα­τήρ Δη­μή­τριος Λου­πα­σά­κης.
● Επι­μέ­λεια Έκ­δο­σης & Αρ­χι­συ­ντα­ξία: πατήρ Χα­ρά­λα­μπος Βαρ­βα­γιάν­νης
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ
Αρ­χι­μαν­δρί­της
Ιγνά­τιος Χα­τζη­νι­κο­λά­ου
[Θε­ο­λό­γος – τέ­ως Λυ­κειάρ­χης]
Κων/νος
Αρ. Δημητρακόπουλος:
Δάσκαλος
Ιωάννης Μάγκος
[Εκπαιδευτικός Τεχνολόγος
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός]
Μαρία Παπαχρίστου
Παθολόγος - Ενταντικολόγος
Θε­ο­δώ­ρα Κάπου
[Ει­δι­κευό­με­νη Πα­θο­λό­γος]
Νι­κό­λα­ος Συλ­λι­γαρ­δά­κης
[Ι­α­τρός Χει­ρουρ­γός Ω.P.Λ]
Πό­λυ Βαρ­τζιώ­τη - Γα­λε­νια­νού
[Διαι­το­λό­γος]
Σο­φία Αντω­νιά­δου
[Κα­θη­γή­τρια Φι­λό­λο­γος]
Φαίη Σμυρναίου
Φοιτήτρια Πάντειου Παν/μίου
Ξαν­θή Σπυ­ροπού­λου
[Φι­λό­λο­γος]
Αρ­χείο-Φω­το­γρα­φι­κό υλι­κό:
Ι­ε­ρός Να­ός
-3-
ΠΟΥ ΑΛΛΟΥ;
«Πολλοίς συνεχόμενος πειρασμοίς, προς σε καταφεύγω σωτηρίαν
επιζητώ» [Από την παράκληση της Παναγίας]
Β
αδίζουμε προς την εορτή της Κοιμήσεως της
Θεοτόκου. Δειλινά και πρωινά ανταμώνουμε
στην δέηση, στην ευχαριστία και στην δοξολογία.
Ζούμε σε μία πειρασμική εποχή με τις αναρίθμητες
προκλήσεις της και τα πολυάριθμα θύματα της.
Χειμαζόμαστε σε όλες τις εποχές. Βαλλόμαστε από
ορατούς και αόρατους πειρασμούς. Εν γνώσει και
εν άγνοια μας. Εκουσίως και ακουσίως.
Στην Παναγία καταφεύγουμε, που είναι ‘‘των
πολεμουμένων η ειρήνη των χειμαζομένων
η γαλήνη, η μόνη προστασία πιστών’’.
Που αλλού να καταφύγουμε; Μαζί με τον υμνωδό
της λέμε ‘‘προς τίνα καταφύγω άλλην, Αγνή; Πού προσδράμω λοιπόν
και σωθήσομαι; Πού πορευθώ; Ποίους σε εφεύρω καταφυγήν; Ποίοαν θερμή αντίληψιν; Ποίαν εν τους θλίψεσι βοηθόν; Εις σε μόνην
ελπίζω, εις σε μόνην καυχώμαι, και επί σε θαρρών κατέφυγον’’.
Μέσα στον καύσωνα της ‘’ παγκοσμιοποίησης’’, που τα πάντα εξουσιάζονται
από σκοτεινές-δαιμονικές δυνάμεις, ο άνθρωπος υποβάλλεται σε μια σκληρή
δοκιμασία κι εκείνοι που δεν έχουν προσωπική υπόσταση θαμπώνονται από
τις ωραιοφανείς και ευήκοες προκλήσεις.
Εκατομμύρια οι δελεαζόμενοι και παρασυρόμενοι, μικροί και μεγάλοι. Πλούσιοι και φτωχοί. Πρωτευουσιάνοι και επαρχιώτες. Θύματα μιας σπάταλης
και ανώδυνης ζωής, καταφεύγουν στις αυτοκτονίες, στα ναρκωτικά και στα
ψυχοφάρμακα.
Μα υπάρχουν και άλλες προκλήσεις και άλλοι πειρασμοί. Γι’αυτό και στην
‘‘Κυριακή προσευχή’’ όπως ο ίδιος ο Χριστός μας υπέδειξε (Ματθ. 6,9-13),
τον παρακαλούμε ‘‘Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι
ημάς από του πονηρού’’.
Πολλές φορές οι πλησίον μας μας πειράζουν. Μας προκαλούν. Ο απόστολος
Παύλος θα ονομάσει τους προκαλούντας κενόδοξους λέγοντας ‘‘μη γινώμεθα κενόδοξοι, αλλήλους προσκαλούμενοι’’ (Γαλ. 5,26). Αυτήν την
δαιμονική κενοδοξία, λίγο-πολύ, την έχουμε όλοι μας.
Και δεν είναι η πρόκληση-πειρασμός μόνο από την σάρκα, από τις πορνικές εμφανίσεις, τα πορνοπεριοδικά και βιντεοκασέτες που οι αληθινοί
-4-
Χριστιανοί αποφεύγουν. Είναι οι πειρασμοί με τα λόγια τους, τα έργα τους
και την συμπεριφορά τους. Θα σε χλευάσουν. Θα σε ειρωνευθούν. Θα σε
προσβάλλουν. Θα σε ενοχλήσουν με τους θορύβους και τις αταξίες τους. Θα
κοιτάξουν να διαταράξουν την ατομική και οικογενειακή σου γαλήνη. Θα
σε διασύρουν. Θα σπείρουν ζιζάνια μέσα στο σπίτι σου, στις σχέσεις των
ανδρογύνων, στην εργασία σου. Θα σε διαβάλουν στον αφεντικό σου. Θα
σπείρουν ψευδή και κατηγορίες. Θα κάνουν, με λίγα λόγια, ότι η δαιμονική
φαντασία τους και η μαύρη ψυχή τους τους υπαγορεύσει.
Όσο καλός και τίμιος κι αν είσαι. Όσο ευγενής και φιλήσυχος, εκείνοι θα σε
προκαλούν και θα σε ταράζουν. Το δίκαιο σου θα επαναστατήσει. Το φιλότιμο σου θα θιγεί. Η κοινωνική σου υπόσταση θα τραυματιστεί. Το όνομα
σου θα πάει να αμαυρωθεί
Βεβαίως έχομε το ηθικό και νομικό δικαίωμα να υπερασπιστούμε το άτομό
μας, την οικογένεια μας. Όμως ποιος μπορεί να κλείσει τα απύλωτα χείλη
των μοχθηρών ‘’ανθρώπων’’; Ποιός μπορεί να βρει το δίκαιο του και την
προστασία του σε ένα κόσμο αχαλίνωτο, ατιμώρητο; Που πειράζει, αλλά δεν
πειράζεται; Που καλύπτεται από ‘’αφανείς’’ και φανερούς πάτρωνες; Που
μάχεται και κόπτεται για τα δικαιώματα του και αρνείται, απάνθρωπα τις
περισσότερες φορές, τα δικαιώματα των άλλων και μάλιστα εκείνων που δεν
έχουν ‘’πλάτες’’;
Δυστυχώς, ο αληθινός Χριστιανός και ευπειθής πολίτης κατήντησε να είναι
υποχρεωμένος να συνυπάρχει σε μια τέτοια κοινωνία πολιορκημένος από
πειρασμούς και κύματα απανθρώπων. Μέσα σ’ αυτόν το κλοιό. Μέσα σ’
αυτόν τον κλύδωνα καταφεύγουμε στην Παναγία, στην μεγαλόχαρη, όχι
μόνο για να θεραπεύσει τα σώματα, αλλά και να γαληνέψει την ψυχή και την
καρδιά μας από τις πειρασμικές επιθέσεις. Όσο ως χριστιανοί πρέπει να χαιρόμαστε γι αυτές τις εκθέσεις (Ιακώβου 1,2). Είμαστε ωστόσο και άνθρωποι
με όλες τις αδυναμίες μας γι’ αυτό καταφεύγουμε σ’ Αυτήν.
Αρχιμανδρίτης Ιγνάτιος Θ.Χατζηνικολάου
Θεολόγος τ Λυκειάρχης.
Ιεροκήρυξ Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου Κρήτης.
-5-
ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
ΠΟΥ ΜΥΡΟΒΛΥΖΟΥΝ
Μ
ε πολλούς τρόπους η Παναγία μας εκδηλώνει την αγάπη της προς τους ανθρώπους. Σε πολλές εικόνες της δίνει ιδιαίτερη
χάρη, ώστε αυτές να θαυματουργούν σε όσους
με πίστη ζητούν την βοήθειά της. Μία από τις
εκδηλώσεις της αγάπης της και της εύνοιάς
της είναι και η ανάβλυση μύρου από ορισμένες
εικόνες της. Η μυροβλυσία των εικόνων της
Θεοτόκου είναι σπάνιο φαινόμενο. Λίγες εικόνες της σε όλο τον κόσμο μυροβλύζουν και
χαρίζουν παρηγοριά στους πιστούς. Εδώ θα
αναφερθούμε συνοπτικά σε μερικές από τις πιο
γνωστές μυροβλύζουσες εικόνες της Παναγίας,
που βρίσκονται στον Ελλαδικό χώρο. Ας την παρακαλέσουμε με θέρμη
να μην εγκαταλείψει την πατρίδα μας και όπως πάντοτε την προστάτευε,
να απλώσει και πάλι την Αγία Σκέπη της και να την σώσει από όλους
εκείνους που την επιβουλεύονται.
Παναγία η Μαλεβή
Η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Μαλεβή βρίσκεται στην ιερά
μονή κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο όρος Πάρνων της Αρκαδίας και
είναι μία από τις εβδομήντα εικόνες που ζωγράφισε ο ευαγγελιστής
Λουκάς. Όπως αναφέρεται στο 28ο κεφάλαιο του Τυπικού του Τσιμισκή, την εικόνα έφεραν στην Αρκαδία κάτοικοι του Αγίου όρους κατά
το έτος 971και την τοποθέτησαν στο μοναστήρι της Θεοτόκου που
ήταν χτισμένο στη θέση Κανάλους, μια τοποθεσία του όρους Μαλεβού,
σε μεγάλο υψόμετρο. Κάποια χρονιά, εξ αιτίας του δριμύτατου ψύχους
πέθαναν όλοι οι μοναχοί. Η εικόνα έφυγε μόνη της από το μοναστήρι
και πήγε στη θέση όπου βρίσκεται χτισμένη η σημερινή Μονή. Εκεί υπήρχαν πολλά βάτα ανάμεσα στα οποία βρέθηκε η εικόνα και δίπλα της
έκαιγε κανδήλι, το οποίο με το φως του έδειχνε την θέση της. Οι άνθρωποι που την βρήκαν τρεις φορές την μετέφεραν στο μοναστήρι στους
Κανάλους, αλλά η εικόνα έφευγε και πήγαινε στα βάτα μαζί με το φως
που την φώτιζε. Τότε οι πατέρες αποφάσισαν να χτίσουν το μοναστήρι
σε αυτή τη θέση, την οποία η Παναγία διάλεξε και εκεί τοποθέτησαν
την ιερή της εικόνα. Κατά το έτος 1964, την Παρασκευή των τελευταί-6-
ων χαιρετισμών, η εικόνα άρχισε να μυροβλύζει. Είκοσι ημέρες πριν
ευωδίαζε εξαίσια όλο το μοναστήρι. Την Παρασκευή κατά την διάρκεια
ιεράς αγρυπνίας φάνηκαν οι πρώτες σταγόνες του μύρου στο τζάμι της
εικόνας. Στη συνέχεια η ροή του μύρου αυξήθηκε και γέμισε το προσκυνητάρι. Από τότε η ροή του μύρου δεν έχει σταματήσει, προσφέρεται
στους προσκυνητές και επιτελεί πολλά θαύματα.
Παναγία η μυροβλύτισσα (κυρά Ανδριώτισσα)
Πρόκειται για την εικόνα της Παναγίας με την επωνυμία η ρίζα του
Ιεσσαί, η οποία βρίσκεται στην ιερά μονή του Αγίου Νικολάου στην
Άνδρο. Η ονομασία ρίζα του Ιεσσαί οφείλεται στο ότι ο αγιογράφος
γύρω από την βρεφοκρατούσα Παναγία ζωγράφισε τους προφήτες, οι
οποίοι μίλησαν για την καταγωγή της από τον βασιλιά Δαυίδ, γιό του
Ιεσσαί. Η παμπάλαια αυτή εικόνα βρισκόταν στον ναό της Παναγίας των
Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη, από όπου προσφέρθηκε ως δώρο
στους μοναχούς της ιεράς μονής του Αγίου Νικολάου στην Άνδρο κατά
τον 16ο αιώνα. Δεν είναι γνωστό πότε η εικόνα άρχισε να μυροβλύζει.
Το άγιο μύρο ρέει από αυτήν συνεχώς, φανερώνοντας την άκτιστη ενέργεια του Αγίου Πνεύματος και ενεργεί πολλά θαύματα στους πιστούς,
που προστρέχουν στη χάρη της. Η μνήμη της εορτάζεται στις 2 Ιουλίου.
Παναγία του Μυρελαίου. (Ιερά Μονή Αγίου Παύλου-Άγιο Όρος)
Η μυροβλύζουσα και θαυματουργός αυτή εικόνα βρίσκεται στο Άγιο
Όρος, στην ιερά μονή του Αγίου Παύλου. Η εικόνα ανήκε στο ονομαστό και ιστορικό μοναστήρι του Μυρελαίου, στην Κωνσταντινούπολη,
το οποίο οι τούρκοι μετέτρεψαν σε τζαμί. Από το μοναστήρι αυτό την
μετέφερε στο Άγιο Όρος ο Άγιος Παύλος ο Ξηροποταμηνός και την
αφιέρωσε στην δεύτερη μονή την οποία ίδρυσε, η οποία και φέρει το όνομά του. Η εικόνα με την χάρη του Θεού και της Υπεραγίας Θεοτόκου
ανάβλυσε μύρο και ονομάστηκε μυροβλύτισσα. Ενεργεί πολλά θαύματα
σε όσους προστρέχουν σε αυτήν και ζητούν την βοήθειά της.
Η Παναγία του Ακαθίστου
Η ιερά αυτή εικόνα της Παναγίας βρίσκεται στη μονή Διονυσίου, στο
Άγιο Όρος. Πρόκειται για την εικόνα, την οποία κατά το έτος 624 μΧ
κρατούσε ο πατριάρχης Σέργιος και περιερχόταν τα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως, όταν αυτή επολιορκείτο από τους Αβάρους, ενώ ο αυτοκράτορας Ηράκλειος βρισκόταν σε εκστρατεία εναντίον των Περσών.
Τότε με θαύμα της Παναγίας σώθηκε η Πόλη καθώς οι Άβαροι έβλεπαν
μία γυναίκα να πηγαινοέρχεται πάνω στα τείχη ενώ ταυτόχρονα ξέσπασε
μεγάλη θαλασσοταραχή, η οποία κατέστρεψε το στόλο τους. Εκείνο το
-7-
βράδυ στον ναό της Αγίας Σοφίας, μπροστά στην εικόνα αυτή εψάλη για
πρώτη φορά ο Ακάθιστος Ύμνος.
Το έτος 1374 μΧ, ο αυτοκράτορας Αλέξιος Γ΄ ο Κομνηνός δώρισε την
εικόνα στον όσιο Διονύσιο, κτήτορα της ομωνύμου μονής του Αγίου Όρους. Θεωρείται ανεκτίμητος θησαυρός της Μονής και αποτελεί ιδιαίτερη
ευλογία της Θεοτόκου. Η μορφή της Παναγίας είναι κατασκευασμένη
από κηρομαστίχη στον τύπο της γλυκοφιλούσας και τα χαρακτηριστικά
της παραμένουν δυσδιάκριτα εξαιτίας του μύρου που αναβλύζει κατά
καιρούς. Πολλά είναι τα θαύματα και τα σημεία που η Παναγία μας
ενεργεί μέσω της αγίας εικόνας της. Κάποτε πειρατές έκλεψαν την εικόνα για να πάρουν τα πολύτιμα αφιερώματα που βρίσκονταν πάνω της.
Καθώς ξανοίχτηκαν στο πέλαγος και απομακρύνθηκαν από την στεριά
έπιασε μεγάλη τρικυμία. Τότε εμφανίστηκε η Παναγία στον αρχηγό των
πειρατών και του είπε πως είναι επιθυμία της να μείνει για πάντα στην
Μονή. Ευωδιαστό μύρο άρχισε να αναβλύζει από την εικόνα, το οποίο
μούσκεψε ολόκληρο το κιβώτιο που την είχαν τοποθετήσει. Τρομαγμένοι
οι πειρατές επέστρεψαν στο μοναστήρι και παρέδωσαν την εικόνα ενώ
δύο από αυτούς παρέμειναν στη Μονή και έγιναν μοναχοί.
Μαρία Εφορακοπούλου-Παπαχρήστου
Παθολόγος-Εντατικολόγος
Ο Τάφος της Παναγίας-Ιεροσόλυμα
-8-
ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΜΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
(επιλογή από το «Ευλογημένο καταφύγιο» του Φώτη Κόντογλου)
Έ
χουμε στο σπίτι μας ένα μικρό δωμάτιο μ’ ένα εικονοστάσι, που βρίσκεται
προς τη μιά γωνιά του. Απάνω στο εικονοστάσι είναι βαλμένο, στη μέση, ένα
παλιό μεγάλο Ευαγγέλιο με ασημωμένες
τάβλες, ένας αρχαίος σκαλιστός σταυρός,
ένα μικρό κουτάκι με άγιο λείψανο και
κάμποσα εικονίσματα, που ανάμεσά τους
είναι μία μεγάλη εικόνα της αγιάς Παρασκευής, παλιά κι ασημωμένη απο τέμπλο.
Όλα αυτά ήτανε της οικογενειακής εκκλησιάς μας, και τα πήραμε μαζί
μας τον καιρό που φύγαμε απο τη Μικρά Ασία, καταδιωγμένοι απο τον
Τούρκο, μαζί με λίγα εκκλησιαστικά βιβλία. Αντί να πάρουμε άλλα πράγματα, που θα ήτανε πιο χρήσιμα σε μας, κατά τη γνώμη του κόσμου,
προτιμήσαμε να πάρουμε αυτά τα αγιασμένα πράγματα. Περάσαμε στη
Μυτιλήνη, που είναι κοντά στο μέρος που γεννηθήκαμε, αντίκρυ στη
μεγάλη στεριά της Ανατολής.
Από τα δεξιά βρίσκεται ένα παραθύρι, δίπλα στη βορεινή γωνιά. Απ’ εκείνο
το παραθύρι , που είναι βορεινό, δεν μπαίνει ολότελα ο ήλιος όλον τον χειμώνα. Μονάχα κατά την αρχή του καλοκαιριού αρχίζουν και τρυπώνουν λοξά
χρυσές αχτίνες από τον ήλιο, την ώρα που βασιλεύει.
….Φανερώνεται τις πρώτες μέρες του Ιουνίου, και χάνεται τις πρώτες μέρες
του Αυγούστου. Το αγιασμένο πυροτέχνημα στην αρχή βαστά λίγες στιγμές
κι ύστερα αποτραβιέται. Κατά την αρχή Ιουλίου στέκεται ίσαμε μιά ώρα. Και
στις τελευταίες μέρες του βαστά πάλι λίγες στιγμές, ως που χάνεται, και δεν
ξαναφαίνεται πιά.
…Πόσο ποιητικά εκφράζει ο λαός μας τη μεγαλοπρέπεια που έχει εκείνη η
ιερή ώρα, λέγοντας πως ο ήλιος «βασιλεύει». Αληθινά, ποιός βασιλιάς ντύθηκε ποτέ με τέτοια πορφύρα; Θα’ λεγε κανένας πως δεν είναι ο ήλιος αυτός
ο βασιλέας, αλλά ο Χριστός, ο βασιλεύς των βασιλευόντων. «O Κύριος εβασίλευσεν ,ευπρέπειαν ενεδύσατο».
...την ίδια ώρα, λέγει ο καλόγερoς με φωνή ήσυχη το «Φώς ιλαρόν», ενώ ο
ήλιος βασιλεύει, και τελειώνει η μέρα: «Φώς ιλαρόν αγίας δόξης αθανάτου
Πατρός, ουρανίου, αγίου, μάκαρος, Ιησού Χριστέ, ελθόντες επί την ηλίου δύσιν, ιδόντες φως εσπερινόν, υμνούμεν Πατέρα, Υιόν και άγιον
Πνεύμα, Θεόν. Άξιόν Σε εν πάσι καιροίς υμνείσθαι φωναίς αισίαις,
-9-
Υιέ Θεού , ζωήν ο διδούς. Διό ο κόσμος Σε δοξάζει».
Δάκρυα έρχουνται στα μάτια του ανθρώπου, ακούγοντας αυτά τ’ αρχαία λόγια, που είναι απλά και αιώνια σαν το βασίλεμα του ήλιου. Το βιβλίο που’ ναι
ακουμπισμένο απάνω στ’ αναλόγι, γράφει πως είναι «ποίημα Αθηνογένους
του Μάρτυρος». Παμπάλαιος ύμνος, που τον λένε κάθε βράδυ, σαν τελειώνει
η μέρα, απο δυό χιλιάδες χρόνια ίσαμε σήμερα , απλοί άνθρωποι που βαστάνε
απο τους αρχαίους Έλληνες…
Αλλά και τούτη την ώρα που γράφω , λάμπει απάνω στον τοίχο, κοντά στο
εικονοστάσι με τα αγαπημένα εικονίσματα που γλίτωσα από τους αλλόθρησκους και που τα προσκυνούσαν οι πρόγονοί μου.
Πόσο χαίρουμαι σαν το βλέπω να μπαίνει μέσα στο καταφύγιό μου! Η χαρά
που νιώθω είναι μά κρυφή χαρά, που τη φυλάγω στην καδιά μου, σαν ένα
φως ανέσπερο, που θα την ζεσταίνει τον χεμώνα. Αυτό το υπερκόσμιο φως
είναι μιά ελπίδα που έρχεται «εξ ετοίμου κατοικητηρίου του Κυρίου», είναι
μιά θεϊκή επίσκεψη που μου δίνει παρηγοριά.
Μόλις αρχίζει και φεγγίζει μυστικά λέγω: «Καλώς το! Καλώς ήρθες πάλι στο
φτωχικό μας. Κάθε βράδυ με χαρά σε περιμένουμε, και σαν φεύγεις, με ελπίδα
σε προσμένουμε να ‘ρθεις το άλλο βράδυ». Κάνω τον σταυρό μου και συλλογίζουμαι : Τούτη την ώρα χρυσαφώνεις τα παλιά τέμπλα στα μοναστήρια, στολίζεις με ακριβά πετράδια το φτωχό εικονοστάσι, που είναι μέσα στη σπηλιά του ασκητή
ή κανένα σκοτεινό κουβούκλι που κάνει την προσευχή της καμιά ταπεινή και
πικραμένη ψυχή. Την ίδια ώρα, όμως , μπαίνεις και σε σπίτια ψυχρά και δίχως
πνοή, που κάθουνται μέσα άπιστοι άνθρωποι, και δεν σε παίρνουνε είδηση,
αλλοίμονο! ω χαιρέτισμα αρχαγγελικό, ω αγιασμένη πορφύρα, που έγινες
απο τα αθάνατα αίματα που χύσανε οι Μάρτυρες του Χριστού. Μπαίνεις και
σε φυλακές σκοτεινές , εκεί που βασανίζουνται οι απελπισμένοι , για να τους
δώσεις λίγη ελπίδα. Μπαίνεις και σε τρύπες υγρές κι ανήλιαγες. Μπαίνεις και
σε άψυχα κι άσπλαχνα εργοστάσια, μα κανένας δέν σε παίρνει είδηση, ούτε
πότε μπαίνεις, ούτε πότε φεύγεις, ούτε ποια μέρα θα σβήσεις, φεύγοντας για
πάντα, σαν τον άνθρωπο που δεν γυρίζουν να τον δούνε. Άραγε, ο Θεός σε
στέλνει μονάχα σε μας για να μας φέρεις την ελπίδα του και τον χαιρετισμό
της αγάπης του, και σε περιμένουμε με αγάπη και με πόθο;...»
Αλλοίμονο! Σε στέλνει σε όλους τους ανθρώπους μα αυτοί δεν σε βλέπουν,
ω φως ιλαρόν, ω φώς εσπερινόν, ω φως ανέσπερον!
επιμέλεια: Κωνσταντίνος Δημητρακόπουλος
Δάσκαλος ([email protected])
- 10 -
Ο ΧΡΌΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΙΓΜΈΣ
Ε
υρισκόμενος στα πρόθυρα του θανάτου,
ο Μέγας Αλέξανδρος συγκάλεσε τους
στρατηγούς του και τους κοινοποίησε τις τρεις
τελευταίες επιθυμίες του:
α. να μεταφερθεί το φέρετρό του στους ώμους
από τους καλύτερους γιατρούς της εποχής, β.
τους θησαυρούς που είχε αποκτήσει [ασήμι,
χρυσάφι, πολύτιμους λίθους] να τους σκορπίσουν σε όλη τη διαδρομή μέχρι τον τάφο
του, γ. τα χέρια του να μείνουν να λικνίζονται στον αέρα, έξω από το φέρετρο, σε θέα
όλων. Ένας από τους στρατηγούς, έκπληκτος
από τις ασυνήθιστες επιθυμίες, ρώτησε τον Αλέξανδρο ποιοι ήταν οι λόγοι.
Κι εκείνος του εξήγησε: «Θέλω οι πιο διαπρεπείς γιατροί να σηκώσουν το
φέρετρό μου, για να μπορούν να δείξουν με αυτό τον τρόπο ότι ούτε εκείνοι
δεν έχουν, μπροστά στο θάνατο, τη δύναμη να θεραπεύουν! Θέλω
το έδαφος να καλυφθεί από τους θησαυρούς μου, για να μπορούν όλοι να
βλέπουν ότι τα αγαθά που αποκτούμε εδώ, εδώ παραμένουν! Θέλω τα
χέρια μου να αιωρούνται στον αέρα, για να μπορούν οι άνθρωποι να βλέπουν
ότι ερχόμαστε με τα χέρια άδεια και με τα χέρια άδεια φεύγουμε, όταν
τελειώσει για εμάς ο πιο πολύτιμος θησαυρός που είναι ο χρόνος! «Ο
ΧΡΟΝΟΣ» είναι ο πιο πολύτιμος θησαυρός που έχουμε, γιατί είναι
περιορισμένος.»
Αυτά ήταν ίσως και τα τελευταία λόγια ενός μεγάλου στρατηλάτη, εγωιστή
κατά κάποιους, απλά κατακτητή κατά πολλούς, αλλά και φιλόσοφου ηγέτη
που έβαλε τη σφραγίδα του σε μια ολόκληρη εποχή. Και ναι. Όσα χρόνια
κι αν πέρασαν και αφού ο Αλέξανδρος μαθήτευσε στον Αριστοτέλη, τον
καλύτερο μαθητή του Πλάτωνα, οι σκέψεις και οι απόψεις των δύο μεγάλων
φιλοσόφων έμειναν ζωντανές και μέσα από αυτόν. Ο χρόνος λοιπόν είναι
μια πολύτιμη έννοια, δυσνόητη συχνά, δυσαξιολόγητη αλλά και φευγαλέα.
Μπορούμε να δημιουργήσουμε χρήμα, επιτυχία, αλλά όχι περισσότερο χρόνο.
Όσος χρόνος χάνεται, χάνεται δια παντός. Τρομακτική σκέψη; Ίσως. Κινητήριος δύναμη σίγουρα.
Ο χρόνος είναι τελικά η ζωή μας. Αλήθεια, έχουμε σκεφτεί πως κάθε φορά
που αφιερώνουμε χρόνο σε κάποιο πρόσωπο, του παραχωρούμε ένα μέρος
από τη ζωή μας που ποτέ δεν θα μπορέσουμε να αναπληρώσουμε; Και πόση αξία έχει αυτό το δώρο και για μας που το προσφέρουμε και για εκείνον
- 11 -
στον οποίο το προσφέρουμε; Μια αγκαλιά σε κάποια παιδάκια που ζουν
σε ένα ίδρυμα χωρίς γονείς, μια μικρή φροντίδα σε κάποιο ηλικιωμένο που
δυσκολεύεται να διασχίσει το δρόμο ή λίγη βοήθεια σε κάποιο γεύμα για ηλικιωμένους ή αστέγους, η περίθαλψη ενός τραυματισμένου ζώου ή το χάδι
ενός αδέσποτου ζώου είναι πολύτιμος χρόνος. μάθημα ζωής για όποιον τον
δίνει, απίστευτο κέρδος για εκείνον που τον αποζητά.
Αλλά και η ίδια μας η ύπαρξη θαρρεί κανείς πως φωτίζεται από τον ποιοτικό
χρόνο: αυτόν που μοιραζόμαστε με ανθρώπους που αγαπάμε, γελώντας όταν
το μωράκι μας κάνει γκριμάτσες, όταν ο/η αγαπημένη μας, μας προσφέρει
τη ζεστή αγκαλιά του/της μετά από μια κουραστική μέρα και γίνεται ευήκοο
αυτί σε όσα του/της εκμυστηρευόμαστε για να ξεσκάσουμε, όταν πάμε βόλτα
στο πάρκο με το παιδάκι που κρατάμε από το χέρι και κόβει ένα μικρούτσικο
λουλουδάκι για να μας το χαρίσει, όταν χαζεύουμε το ουράνιο τόξο μετά τη
βροχή, όταν στολίζουμε μαζί το χριστουγεννιάτικο δέντρο και χαμογελάμε
«ταξιδεύοντας» μέσα στη λάμψη των φώτων του, όταν συγκινούμαστε με την
αλλαγή της χρονιάς, όταν ανταλλάσσουμε ευλαβικά το φιλί της Ανάστασης για
να ευχηθούμε του χρόνου να μας βρει καλύτερους και πιο χαρούμενους αυτή
η άγια ώρα, όταν …, όταν…, όταν…. . Υπάρχουν τόσες πολλές μικρές στιγμές
που βιώνουμε κάθε μέρα, σε κάθε περίσταση, από την πιο ενθουσιώδη όπως
έναν γάμο ή τη γέννηση ενός παιδιού μέχρι την πιο απλή όπως ένα ευχάριστο γεύμα, που όμως έχει την καταπληκτική ιδιότητα να φέρνει κοντά τους
ανθρώπους και να γεννά αναμνήσεις, ώστε με σιγουριά να μπορούμε να ισχυριστούμε πως ο χρόνος είναι πιο πολύτιμος από πολλά υλικά αγαθά, αν και
τόσο άπιαστος, γιατί είναι πραγματικά «άυλος», αν και μετρήσιμος. Ας μην
τον σπαταλάμε ανούσια, λοιπόν, γιατί «κάθε ευκαιρία που χάνεται σήμερα,
χάνεται για πάντα!» Ιδιαίτερα δε για τους γονείς μας, όταν εκείνοι έχουν πια
διαβεί για τα καλά το κατώφλι της τρίτης ηλικίας, αξίζει τον κόπο να βάζουμε
στην άκρη τους όποιους -ακόμη και φυσιολογικούς- εκνευρισμούς και να
ζούμε με όλες μας τις αισθήσεις κάθε λεπτό μαζί τους γιατί ποτέ δεν είναι σε
θέση κανείς να γνωρίζει ποια στιγμή θα μπορούσε να είναι και η τελευταία.
Ο χρόνος είναι όντως το καλύτερο δώρο που μπορεί να χαρίσει ο ένας στον
άλλον. Ίσως με αυτό το σκεπτικό να προέκυψε η φράση «ο χρόνος είναι
χρήμα» κι ας μη λησμονήσουμε και την άλλη «ο χρόνος είναι γιατρός» των
ψυχικών τραυμάτων, αφού δεν σταματά να μας τροφοδοτεί με εμπειρίες,
γνωριμίες, στιγμές, συναισθήματα.
Σοφία Αντωνιάδου
Καθηγήτρια Φιλόλογος
- 12 -
ΓΙΑΤΊ ΦΤΙΆΧΝΟΥΜΕ ΦΑΝΟΥΡΌΠΙΤΑ
ΣΤΗΝ ΜΝΉΜΗ ΤΟΥ ΑΓΊΟΥ ΦΑΝΟΥΡΊΟΥ;
Προσφορά Φανουρόπιτας
Είναι ένα λαϊκό έθιμο σχετικά πρόσφατο που έχει γίνει
πλέον πανελλήνιο.
Η πίτα του Αγίου Φανουρίου είναι μια νηστίσιμη πίτα που
φτιάχνεται στην μνήμη του Αγίου (27/08) και προσφέρεται
στους πιστούς ως ευλογία.
Σίγουρα είναι ένα έθιμο που ξεκίνησε από μια ευλαβική
χειρονομία των πιστών (κυρίως από το γυναικείο φύλλο και
το όνομα του έχει συνδεθεί με την εύρεση απολεσθέντων
αντικειμένων αλλά και προσώπων) και δεν νομίζουμε ότι
υποκρύπτει κάτι το αντικανονικό ή το άσχημο. Άλλωστε
αν επρόκειτο για κάτι το οποίο αλλοίωνε την λατρευτική τάξη και ήταν αντίθετο
με την εκκλησιαστική μας παράδοση, η εκκλησία είχε τον χρόνο και τον τρόπο να
το διορθώσει και να το αποτρέψει. Βεβαίως προτιμητέο θα ήταν τα κίνητρα και οι
εκδηλώσεις να ήταν περισσότερο πνευματικού χαρακτήρα αλλά στο χέρι μας είναι
να έχουμε και πνευματική ωφέλεια. Μπορούμε για παράδειγμα να φτιάξουμε εμείς
την πίτα και όχι να την αγοράσουμε έτοιμη, να μάθουμε το απολυτίκιο του Αγίου
και τον βίο του, να συμμετέχουμε ενεργά στις ακολουθίες που γίνονται προς τιμή
του Αγίου και να μην μένουμε μόνο στην προσφορά της φανουρόπιτας.
Άλλωστε ο Άγιος, αυτό είναι που θέλει από εμάς, την ειλικρινή συμμετοχή μας και
την προσευχή μας, έτσι ώστε να μεσιτεύει όπως και κάθε Άγιος στον Χριστό, για
την σωτηρία της ψυχής μας και αν κάτι θέλουμε οπωσδήποτε να μας φανερώσει,
αυτό ας είναι ο σωστός δρόμος που θα μας οδηγήσει στην αιώνια βασιλεία Του.
Αμήν.
Απολυτίκιο Αγίου Φανουρίου
Ουράνιον εφύμνιον εν γη τελείται λαμπρώς, επίγειον πανήγυριν νυν εορτάζει φαιδρώς, Αγγέλων πολίτευμα, άνωθεν υμνωδίαις, ευφημούσι τους άθλους, κάτωθεν
Εκκλησία, την ουράνιον δόξαν, ην εύρες πόνοις και άθλοις τοις σοις, Φανούριε
ένδοξε.
Πηγή: http://orthodox-answers.blogspot.gr
Επιμέλεια
Μάγκος Ιωάννης
- 13 -
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΕΛΔΥΚ
14-16 Αυγούστου 1974
Τ
ην 20η Ιουλίου του 1974, οι Ελλαδίτες αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί και Οπλίτες που υπηρετούσαν
στην Ελληνική Δύναμη Κύπρου με κύριο εφόδιο
τους την υπέρμετρη αγάπη τους προς την πατρίδα
μαζί με τον αδελφό Ελληνοκυπριακό λαό ρίχτηκαν
στη μάχη κατά των ιταμών Τούρκων εισβολέων,
γράφοντας με τα αιματοβαμμένα τους κορμιά σελίδες
άφθαστου ηρωισμού.
Όπου και να κλήθηκαν, σε όποιες μάχες και να έλαβαν μέρος, με αποκορύφωμα την τριήμερη επική μάχη του Στρατοπέδου
της ΕΛΔΥΚ, υπερασπίστηκαν με σθένος τα ιερά και τα όσια της πατρίδας.
Η ΕΛΔΥΚ που είχε το στρατόπεδο της δίπλα στη Λευκωσία, στον δρόμο προς το Γερόλακο, ήταν κυριολεκτικά σαν τη μύγα μες στο γάλα στο
εκτεταμένο και επίπεδο κάμπο. Χτυπήθηκαν λυσσαλέα και οι βόμβες
Ναπάλμ κατέκαιαν τα πάντα.
Οι μισοί από τους ηρωικούς μαχητές είχαν αφιχθεί μόλις την προηγούμενη το βράδυ από την Ελλάδα. Αυτοί δε, που είχαν φύγει με το Α/Γ
ΛΕΣΒΟΣ για να απολυθούν ξαναγύρισαν εθελοντικά για να πολεμήσουν.
Οι Τούρκοι πίστεψαν ότι μετά τον βομβαρδισμό θα μπορούσαν εύκολα
να καταλάβουν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ. Όμως γελάστηκαν, αφού οι
ΕΛΔΥΚάριοι όχι μόνο δεν εκάμθησαν από τους βομβαρδισμούς, αλλα
κατέλαβαν το στρατόπεδο της ΤΟΥΡΔΥΚ και επιχείρησαν και νυχτερινή
επίθεση προς το ΚΙΟΝΕΛΙ, εναντίον των Τουρκικών μονάδων, που
είχαν φτάσει στον Τουρκικό θύλακα με ελικόπτερα και αλεξίπτωτα.
Οι Τούρκοι λόγω της αρχικής πικρής εμπειρίας τους στη σύγκρουση με
την ΕΛΔΥΚ, συγκέντρωσαν τα επίλεκτα συντάγματά τους (καταδρομών
και αλεξιπτωτιστών) και αμέσως με την υπόγραφή της ανακωχής (22
Ιουλίου 1974 ώρα 16.00) άνανδρα επιτέθηκαν το ίδιο βράδυ κατά της
ΕΛΔΥΚ, ώστε να ξεκαθαρίσουν αυτό το ισχυρό εμπόδιο.
Οι ΕΛΔΥΚάριοι είχαν εντολή να μην κάνουν χρήση πυρών λόγω της
ανακωχής. Οι Τούρκοι πλησίασαν ανενόχλητοι μέχρι τα 150 μέτρα και
κανείς από την ΕΛΔΥΚ δεν έβαλε λόγω της απαγορευτικής διαταγής...
Είχε αρχίσει να πέφτει σκοτάδι όταν μια κραυγή έσκισε τον αέρα
«ΒΑΡΑΤΕ ΤΟΥΣ ΘΑ ΜΑΣ ΦΑΝΕ ΟΛΟΥΣ». Ήταν ο Λοχαγός
Αρώνης Σπύρος του 6ουΛόχου όπου παρέβη την απαγορευτική
- 14 -
εντολή και έτσι άρχισε μια από της μεγαλύτερες μάχες της πρώτης φάσης του ΑΤΤΙΛΑ όπου και διαλύσαμε τους Τούρκους.
Οι Τούρκοι Κομάντος είχαν βάλει στην πρώτη σειρά Κούρδους για να
σκοτωθούν αυτοί πρώτα από τα πυρά μας (το ομολόγησαν άλλωστε οι
συλληφθέντες αιχμάλωτοι). Δεν μπορούσαν να χωνέψουν την αποτυχία
τους από μια μονάδα αριθμητικά κατώτερη, που δεν ήταν σε ισχυρό
έδαφος και την όλη επιχείρηση την είχαν χαρακτηρίσει σχετικά εύκολη.
Μετά την αποτυχία τους προσπάθησαν να κυκλώσουν την ΕΛΔΥΚ και γι’αυτό άρχισαν τις μετακινήσεις βαρέων αρμάτων και
πυροβολικό προς το Αεροδρόμιο της Λευκωσίας που ήταν στα
νώτα της ΕΛΔΥΚ. Οι Τούρκοι αργά αλλά σταθερά άρχισαν να
μεταφέρουν τις πιο επίλεκτες μονάδες τους γύρω από την ΕΛΔΥΚ και
την 14η Αυγούστου το
πρωί, ολόκληρο το 50ον
Σύνταγμα ενισχυμένο με
δύο επιπλέον Τάγματα,
με 45 άρματα μάχης και
Πυροβολικού, με συνεχή υποστήριξη από την
αεροπορία, επιτέθηκαν
κατά του Στρατοπέδου. Το
Στρατόπεδο το υποστήριζαν δύο Λόχοι των 100 περίπου ανδρών (2ος και 4ος Λόχος) και
ορισμένα κομμάτια του Λόχου διοικήσεως, όπως οι Μουσικοί,
το Μηχανικό, οι γραφείς οι Στρατονόμοι και άλλοι. Μόλις που
έφθαναν τους 300ους, πιθανώς να τους ξεπερνούσαν κατά τι.
Όλοι αυτοί οι άνδρες ήμασταν καταταλαιπωρημένοι από τον Α
γύρο του πολέμου. Υποφέραμε από τη ζέστη, την έλλειψη νερού
και φαγητού καθώς και αϋπνία. Η κρούση της πρώτης επίθεσης
ήταν εξαιρετικά βίαιη κυρίως λόγω των βομβών Ναπάλμ από τον
αέρα. Σε όλη τη διάρκεια των βομβαρδισμών χωνόμαστε μέσα σε
χωμάτινα ορύγματα και μόλις οι Τούρκοι έφθαναν σε απόσταση
βολής τους χτυπούσαμε με φονικό πυρ.
Όλη η Κύπρος έπεφτε από την άνευ αντιστάσεως προέλαση των Τούρκων και στην ΕΛΔΥΚ, η καλύτερη Τουρκική δύναμη δεν είχε προχωρήσει ούτε μέτρο. Ενώ οι επιθέσεις διαδέχονταν η μια την άλλη χωρίς
κανένα αποτέλεσμα.
Πρωί πρωί της Παναγίας οι Τούρκοι αναμένονται αλλά δε φαίνονται
- 15 -
πουθενά. Οι φήμες έλεγαν ότι έγινε ανακωχή. Όμως κατά τις 11.00
η ώρα οι Τούρκοι με ξαφνικό και συντονισμένο πυρ επιτέθηκαν ξανά
κατά των ΕΛΔΥΚάριων. Παρά τις λυσσώδεις επιθέσεις μιας ολόκληρης
μέρας, η ΕΛΔΥΚ δεν πέφτει. Το πιο σημαντικό όμως είναι οι απώλειες,
αφού η πεδιάδα είχε στρωθεί με τα κορμιά των Τούρκων στρατιωτών.
Οι απώλειες της ΕΛΔΥΚ είναι μικρές και όσο προχωρεί ο πόλεμος είναι
ακόμα μικρότερες λόγω της εμπειρίας των μαχητών...
Όταν άρχισε να σκοτινιάζει της Παναγίας για πρώτη φορά το
πυροβολικό των Τούρκων σταμάτησε. Για μας η νύχτα ήταν λυτρωμός από την αεροπορία και εκείνο το καταραμένο όλπο που
λέγεται όλμος. Με την κατάσταση στην ΕΛΔΥΚ άρχισαν πλέον
να ασχολούνται Τούρκοι, Έλληνες, ΟΗΕδες μη μπορώντας να
εξηγήσουν τα συμβαίνοντα μέσα σε μια γενική κατάρρευση. Ακόμα και ο Στρατηγός της εισβολής ΝΤΕΜΙΡΕΛ το μνημονεύει.
Έτσι φθάσαμε στην αποφράδα ημέρα της 16ης Αυγούστου.
Αυτή η μέρα δεν μπορεί να περιγραφεί με τίποτα. Ήταν μια μέρα που
άνοιξαν οι πύλες της κολάσεως. Ενίσχυση δεν ερχότανε, αλλά και ο
απεγκλωβισμός των ΕΛΔΥΚάριων δεν απασχολούσε κανέναν!!!
Πίστευαν ότι τελικά δεν θα ζούσαμε κανένας.
Η Τουρκική επίθεση άρχισε με το σύνολο των δυνάμεων της και των
πυρών. Τα άρματα άρχισαν να καβαλούν τα ορύγματα και εκεί έγινε
μάχη σώμα προς άρμα. Οπότε άρχισαν και οι απώλειες.
Τι θαύμα και πάλι!! Οι 300ΕΛΔΥΚάριοι κράτησαν και δε χάσανε το Στρατόπεδο ώσπου ήρθε η διαταγή στις 13.45 από τον
Υποδιοικητή και Στρατοπεδέρχη Σταυρόπουλο Παναγιώτη για
οπισθοχώρηση. Οπισθοχώρηση βέβαια την ημέρα είναι ένας θάνατος. Πράγματι κινηθήκαμε προς τα πίσω στη Σχολή Γρηγορίου
με σκοπό να απεγκλωβιστούμε από τους Τούρκους.
Μερικοί δεν ειδοποιήθηκαν εγκαίρως για την οπισθοχώρηση και
έμειναν εκεί, πολεμώντας, πέφτοντας νεκροί ή συλλαμβανόμενοι
τραυματίες από τους Τούρκους. Μεταξύ αυτών και ο γίγαντας
του 4ου Λόχου Ανθ/της Κέντρας Κ. με τη Διμοιρία του.
Τότε άρχισαν και οι πολύ μεγάλες απώλειες. Όσοι σωθήκαμε μπήκαμε
κατά της 18.00 στις γραμμές μας οπότε έγινε και ανακωχή.
Εκ της ιστοσελίδος ΕΛΔΥΚ74
- 16 -
ΈΝΑΣ ΦΤΩΧΌΣ, ΑΛΛΆ
ΣΠΟΥΔΑΊΟΣ ΆΝΘΡΩΠΟΣ
Ο Dobre κατάγεται από τη Βουλγαρία και είναι 99 ετών. Όλη του τη
ζωή την πέρασε δύσκολα, πολλές φορές σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας.
Ζούσε σε τρώγλες και τρεφόταν με
ότι έβρισκε στα σκουπίδια ή του έδιναν οι «καλοί άνθρωποι» στο δρόμο
όπως λέει ο ίδιος. Ζει σε μια μικρή
πόλη της χώρας, το Bajlo, και κάνει
καθημερινά πάνω από 30 χιλιόμετρα
για να φτάσει στη Σόφια. Εκεί στέκεται για πολλές ώρες στο προαύλιο
μιας ορθόδοξης εκκλησίας και ζητιανεύει. Όχι για τον εαυτό τους, αλλά
για τους άλλους. Ό,τι χρήματα συγκεντρώσει τα δωρίζει στην εκκλησία,
σε γηροκομεία, ορφανοτροφεία αλλά και σε φτωχές οικογένειες «που
έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από εμένα», όπως επισημαίνει.
Πρόκειται για τον ιδιώτη που κάνει αυτή τη στιγμή τις μεγαλύτερες
δωρεές στην εκκλησία, ενώ μέχρι τώρα έχει δωρίσει πάνω από 30.000
ευρώ, χωρίς να κρατήσει τίποτα για τον εαυτό του. Ο ίδιος είναι αυτάρκης, ζει με μια πενιχρή σύνταξη των 80 ευρώ που παίρνει και δείχνει να
μην ενοχλείται καθόλου από τις δυσκολίες. Στην πόλη όλοι τον γνωρίζουν με το προσωνύμιο ο «δίκαιος από το Bajlo», αφού και ο ίδιος
είναι υπέρμαχος της δικαιοσύνης και της αγάπης. Γιατί ο άνθρωπος
αυτός ικετεύει τον συνάνθρωπο όχι για τον εαυτό του αλλά για τους
αναξιοπαθούντες. Και συνεχίζει… «Για όσο ζω», λέει ο ίδιος!
Εκ του διαδικτύου
Επιμέλεια
π. Χαράλαμπος Βαρβαγιάννης
- 17 -
ΠΕΡΙ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑΣ
Χορτοφαγία και υγεία
Ε
ίναι οι χορτοφάγοι υγιείς; Δημιουργούνται προβλήματα κατά την περίοδο των νηστειών; Συχνά ακούγονται
αυτές οι ερωτήσεις. Υπάρχουν διάφορες
κατηγορίες χορτοφάγων. Αυτοί που
αντικαθιστούν το κρέας με θαλασσινά
και άλλοι που αποκλείουν από τη διατροφή τους οποιοδήποτε ζωικό προϊόν,
πχ αυγά, γαλακτοκομικά, ακόμα και μέλι. Είναι αυτονόητο ότι όσο περισσότερες τροφές παραλείπει κανείς από
την καθημερινή διατροφή του, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες
να αντιμετωπίσει προβλήματα υγείας, γι αυτό και πρέπει να γνωρίζει
τους εναλλακτικούς τρόπους να τροφοδοτεί τον οργανισμό του με τα
απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Το κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά είναι τρόφιμα εξαιρετικά πλούσια
σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας (αξιοποιούνται, δηλαδή, πλήρως
από τον οργανισμό). Η έλλειψή τους εμφανίζει και έλλειψη βασικών
θρεπτικών συστατικών. Ωστόσο, υπάρχουν τρόφιμα μη ζωικά, τα οποία
είναι επίσης πλούσια σε πρωτεΐνες. Τέτοια είναι τα προϊόντα σόγιας, τα
όσπρια, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι και τα προϊόντα ολικής άλεσης. Ένα
άλλο προϊόν το οποίο είναι εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης είναι το ταχίνι.
Απαραίτητο, όμως, είναι οι πρωτεΐνες που προέρχονται από φυτικές
τροφές να συνδυάζονται μεταξύ τους ώστε να συνθέτουν πρωτεΐνες
ισάξιες με τις ζωικές. Για παράδειγμα, το ρύζι μπορεί να συνδυαστεί με
φακές ή με φασόλια ή με ρεβύθια. Μια απλή ντοματοσαλάτα να συνδυαστεί με ποικιλία λαχανικών, με ξηρούς καρπούς σουσάμι, ξεραμένα
φρούτα, ελιές, κλπ.
Το βασικότερο πρόβλημα όταν κάποιος αποκλείει το κρέας από τη διατροφή του είναι η έλλειψη σιδήρου (πρόκειται για το σημαντικότερο
μεταλλικό ιχνοστοιχείο). Επειδή ο «φυτικός» σίδηρος απορροφάται πιο
δύσκολα από τον ζωικό, θα πρέπει να καταναλώνονται μεγαλύτερες ποσότητες φυτικών τροφίμων και να συνδυάζονται με βιταμίνη C, η οποία
βοηθάει στην απορρόφηση του. Βιταμίνη C περιέχουν οι πιπεριές, το
μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, τα πορτοκάλια, τα ακτινίδια, οι
- 18 -
φράουλες, το μηλικό οξύ (πχ λευκό κρασί), και άλλα.
Στην ερώτηση, λοιπόν, εάν οι χορτοφάγοι ή όσοι κάνουν πολύ καιρό
νηστεία είναι υγιείς; Η απάντηση είναι ναι, αρκεί να γίνεται συνδυασμός
τροφών. Εξαιρούνται έγκυες και παιδιά. Μερικά από τα «ιδανικά ζευγάρια» είναι: τσιπούρα με χωριάτικη σαλάτα ή μελιτζανοσαλάτα, μπακαλιάρος σκορδαλιά με μπρόκολο, σπανάκι με λεμόνι, μπιφτέκια με σαλάτα
και μαύρο ψωμί, φακές με σαρδέλα.
Όποιος ακολουθεί χορτοφαγική διατροφή, καλό είναι να συμβουλεύεται
γιατρό ή διαιτολόγο για να του δώσει συμβουλές σχετικά με την επάρκεια σε θρεπτικά συστατικά. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις βοηθούν και τα
συμπληρώματα διατροφής.
Αν υπάρξουν συμπτώματα όπως: κούραση, χλωμάδα, ανορεξία, αδύνατα
μαλλιά και νύχια, ξηρά χείλη ή λοιμώξεις ή επίσκεψη στο γιατρό είναι
απαραίτητη.
Πόλυ Βαρτζιώτη - Γαλενιανού
Διαιτολόγος
Φερρών 22 , Πλ.Βικτωρίας, Αθήνα 10434
Τηλ. 210-822.67.55, Κιν. 6944.500.662
e-mail: [email protected]
Μιχάλης Γ. Γαλενιανός
Ασφάλεις Ζωής, Υγείας, Σύνταξης
Αυτοκινήτων, Πυρός, Αμοιβαία Κεφάλαια
Κιν. 6944 83 83 48, Τηλ. 210 – 699 51 58
e-mail: [email protected]
Το εσωτερικό του Εικονοστασίου της Μεταμορφώσεως το οποίο βρίσκεται στο προαύλιο χώρο του ναού των Αγίων Ισιδώρων
- 19 -
ΙΑΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ
Οδηγιες για τη θάλασσα
Ό
πως πολλοί γνωρίζουν, το καλοκαίρι είναι μια εποχή στην οποία εμφανίζονται
συχνά προβλήματα ΩΡΛ. Τα πιο συνηθισμένα από αυτά είναι η εξωτερική
ωτίτιδα και τα προβλήματα που έχουν να κάνουν με την εξίσωση στο αυτί. Για τον
λόγο αυτό θα ήθελα να προτείνω κάποιες συμβουλές που αφορούν και ενήλικες
και παιδιά. Είναι γνωστό ότι η υγρασία δεν είναι καλή για το αυτί, μια και μπορεί
να δημιουργήσει συχνά ερεθισμούς του ‘Έξω Ακουστικού Πόρου (ΕΑΠ). Όταν
είστε στη θάλασσα με τα παιδιά σας, θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο
θέμα της υγρασίας. Μετά το μπάνιο κι εφ’ όσον εσείς και
αυτά έχουν, όπως είναι λογικό, βουτήξει το κεφάλι μέσα
στο νερό, είναι απολύτως απαραίτητο να στεγνώσετε καλά
τα αυτιά σας με μια πετσέτα και να τα προστατέψετε στην
περίπτωση που δεν έχει νηνεμία. Ο δυνατός αέρας ενδέχεται να δημιουργήσει πόνο στο αυτί. Θα ήταν ακόμη καλύτερο, όταν επανέλθετε
στο σπίτι σας, να στεγνώσετε τελείως το κεφάλι σας και τα μαλλιά των παιδιών με
πιστολάκι. Στρέψτε τον ζεστό αέρα από το πιστολάκι (με πολύ προσοχή για να μην
γίνει κάποιο έγκαυμα) και προς τον Έξω Ακουστικό Πόρο ώστε να εξατμιστεί το
παραμένων υγρό σε αυτόν. Η πολλή υγρασία που μένει μετά τα καλοκαιρινά μπάνια
και τα συχνά ντους, αφ ενός μπορεί να φουσκώσει την κυψελίδα που πιθανόν να
υπάρχει στο αυτί (βουλωμένο αυτί), και αφ’ ετέρου ευνοεί την ανάπτυξη εξωτερικής
μικροβιακής ωτίτιδας όπως και την ανάπτυξη μυκήτων (Ωτομύκωση), οι ίδιες προφυλάξεις συνιστώνται και στους ενήλικες και στα παιδιά. Προσοχή στην χρήση της
μπατονέτας. Να την αποφύγετε, αφού έτσι κι αλλιώς το αυτί καθαρίζεται από μόνο
του, στέλνοντας το κερί προς τα έξω. Επίσης η μπατονέτα σπρώχνει την κυψελίδα
(κερί) προς την τυμπανική μεμβράνη (ΤΜ) με αποτέλεσμα την αίσθηση βουλωμένου αυτιού. Προτιμήστε τον προληπτικό καθαρισμό σε ΩΡΛ, πριν την έναρξη των
μπάνιων. Μετά τον καθαρισμό μπορείτε να κάνετε επάλειψη του Έξω Ακουστικού
Πόρου (ΕΑΠ) με μία μπατονέτα βρεγμένη και στημένη με καθαρό οινόπνευμα, (
μην στάζετε οινόπνευμα μέσα στον ΕΑΠ!). Αποφεύγετε την χρήση των λεπτών και
αιχμηρών μπατονετών, επειδή προκαλούν μικροτραυματισμούς στον έξω ακουστικό
πόρο και πιθανώς στον τυμπανικό υμένα, γεγονός αρκετά σοβαρό. Προτιμήστε τις
πολύ χοντρές μπατονέτες που προορίζονται για τα μωρά. Κατά την διάρκεια του
λουσίματος αλλά και στην θάλασσα, προστατέψτε τα αυτιά σας τοποθετώντας ένα
μικρό τεμάχιο βαμβακιού εμποτισμένο με βαζελίνη.
Συλλιγαρδάκης Νικόλαος
Χειρούργος Ωτορινολαρυγγολόγος
- 20 -
ΤΑ ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ
ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΟΣ ΜΑΣ
❖Τ
ην Κυριακή 7 Ιουλίου, εορτή της Αγίας μεγαλομάρτυρος Κυριακής τελέσθηκε η Θεία Λειτουργία μετά το πέρας της οποίας εψάλει το 9μηνο
ιερό μνημόσυνο της αγαπημένης μας Μαρίας
Πιτσά εκκλησιαστικής επιτρόπου του ναού μας.
Η απουσία της είναι έντονη σε όλους μας, αφού
η προσφορά της στο ναό ήταν μεγάλη με την διακονία της στο βιβλιοπωλείο του ναού αλλά και ως
συνεργάτης του εφημερίου μας και εκκλησιαστική
επίτροπος. Αισθανόμαστε ότι, η ψυχή της βρίσκεται κοντά μας στον τόπο αυτό, στο εκκλησάκι και στους ανθρώπους που την αγάπησαν. Ας
είναι αιωνία η μνήμη της.
❖ Την Παρασκευή 12 Ιουλίου τελέσθηκε Θεία Λειτουργία όπου εορτάσαμε την Παναγία την Τριχερούσα αλλά και την
μνήμη της Αγίας Βερονίκης της αιμορροούσης. Η
αγία Βερονίκη, έζησε και έδρασε για την χριστιανική
πίστη στην πόλη Πανεάδα. Αξιώθηκε μάλιστα να συναντήσει τον ίδιο τον Χριστό,ο οποίος την θεράπευσε
από την βασανιστική αιμορραγία πού είχε. Για να
τιμήσει και να ευχαριστήσει λοιπόν τον Κύριο, έκανε
έναν ανδριάντα του Χριστού για να τον τιμούν και να
προσκυνούν οι πιστοί. Μετά έγινε μέλος της πρώτης
Εκκλησίας του Χριστού και απεβίωσε σε βαθιά γεράματα. Έπ’ ευκαιρία της εορτής ευχόμαστε στην
αγαπημένη μας Βερόνικα Τσακαλίδου [τελειόφοιτη Νοσηλευτικής] η οποία διακονεί επί πολλά χρόνια
στον ιερό μας ναό χρόνια πολλά, ευλογημένα, και ο
Κύριος να της χαρίζει πλούσια τα αγαθά Του.
❖Τ
η Πέμπτη 18 Ιουλίου τελέσθηκε Όρθρος και
Θεία Λειτουργία επί τη μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Αιμιλιανού, ο ναός του οποίου βρίσκεται στο
λόφο Σκουζέ στην Αθήνα. Εκεί πριν 14 χρόνια,
έλαβε χώρα η χειροτονία του εφημερίου μας,
πατρός Δημητρίου από τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο κυρό Χριστόδουλο. Οι επίτροποι του
- 21 -
Ναού μας, το Φιλόπτωχο, η Νεότητα, οι συντάκτες και οι αρθρογράφοι
του περιοδικού, μαζί με τους συνεργάτες, του επεύχονται ο Θεός που
τον αξίωσε να Τον υπηρετήσει ενώπιον της Αγίας Τραπέζης, να τον
ενδυναμώνει, να τον στηρίζει και να του χαρίζει έτη πολλά και ευλογημένα, αφιερωμένα στο ύψιστο λειτούργημα της Ιερωσύνης.
❖Τ
ο Σάββατο 20 Ιουλίου, τελέσθηκε Όρθρος και Θεία
Λειτουργία επί τη εορτή του Άγιου Προφήτου Ηλιού
του Θεσβίτου. Καρδιακές ευχές και ευλογημένα χρόνια
για την ονομαστική του εορτή απευθύνουμε στον πατέρα
Ηλία Αντωνόπουλο, αδελφικό και επιστήθιο φίλο του
εφημερίου μας πατρός Δημητρίου, που διακονεί στον Ιερό
Ναό Αγίου Βασιλείου του Δήμου Αγίου Δημητρίου.
Επιμέλεια
Νικόλαος Καββαθάς
Η Πλάκα από το σημείο της Μεταμορφώσεως στο όρος Θαβώρ.
- 22 -
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ
ΜΗΝΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2013
Πέμπτη 1 Αυγούστου
[7.30 μ.μ.]
Εσπερινός & η Μεγάλη Παράκληση στην Παναγία
Παρασκευή 2 Αυγούστου Εσπερινός & η Μικρή Παράκληση στην Παναγία
[7.30 μ.μ.]
Κυριακή 4 Αυγούστου
[7-10 π.μ.]
[7.30 μ.μ.] ΣΤ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Αγίων 7 Παίδων εν Εφέσω
Όρθρος & Θεία Λειτουργία
Εσπερινός & η Μεγάλη Παράκληση στην Παναγία
ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
Εορτάζει το Εικονοστάσιο του Σωτήρος Χριστού
το οποίο βρίσκεται στον περιβάλλοντα χώρο του Ιερού Ναού
Δευτέρα 5 Αυγούστου Πανηγυρικός Εσπερινός της
Μεταμορφώσεως του Κυρίου
[7 μ.μ.]
Τρίτη 6 Αυγούστου
[7-10.30 π.μ.]
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
Όρθρος & Θεία Λειτουργία. (ευλογία σταφυλιών)
• Οι ιερές ακολουθίες θα τελεστούν στο Ιερό Εικονοστάσιο του Χριστού
Τρίτη 6 Αυγούστου [7.30 μ.μ.]
Εσπερινός & η Μεγάλη Παράκληση στην Παναγία
Τετάρτη 7 Αυγούστου
Εσπερινός & η Μικρή Παράκληση στην Παναγία
[7 μ.μ.]
ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Αγίου Μύρωνος [8 Αυγούστου]
• Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας θα τελεστεί το ιερό μνημόσυνο
της μακαριστής γερόντισσας Φιλοθέης μοναχής προσκυνητρίας.
- 23 -
Πέμπτη 8 Αυγούστου
Εσπερινός & η Μεγάλη Παράκληση στην Παναγία
[7 μ.μ.]
ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Αποστόλου Ματθία [9 Αυγούστου]
• Ανάμνηση θαύματος Αγίου Δημητρίου.
Παρασκευή 9 Αυγούστου Εσπερινός & η Μικρή Παράκληση στην Παναγία
[7.30 μ.μ.]
Κυριακή 11 Αυγούστου
[7-10 π.μ.]
[7.30 μ.μ.]
Δευτέρα 12 Αυγούστου
[7.30 μ.μ.]
΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ανάμνηση Θαύματος
Ζ
Αγίου Σπυρίδωνος
Όρθρος & Θεία Λειτουργία
Εσπερινός & η Μεγάλη Παράκληση στην Παναγία
Εσπερινός & η Μικρή Παράκληση στην Παναγία
Τρίτη 13 Αυγούστου
Εσπερινός & η Μεγάλη Παράκληση στην Παναγία
[7.30 μ.μ.]
• Μετά το πέρας του εσπερινού θα γίνει ο στολισμός του επιταφίου της Παναγίας.
ΕΟΡΤΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Τετάρτη 14 Αυγούστου Πανηγυρικός Εσπερινός [7 μ.μ.]
*Εγκώμια της Παναγίας [8 μ.μ.]
*Περιφορά του Επιταφίου [8.30 μ.μ.]
• Μετά το πέρας των ακολουθιών θα μοιραστούν στους προσκυνητές φρούτα.
Πέμπτη 15 Αυγούστου ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Όρθρος & Θεία Λειτουργία [7-11 π.μ.]
• Η Θεία Λειτουργία θα τελεστεί στον επιτάφιο της Παναγίας
• Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας θα μοιραστούν στους προσκυνητές αναψυκτικά και γλυκίσματα.
- 24 -
Κυριακή 18 Αυγούστου Η’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Αγίων Φλώρου & Λαύρου
[7-10 π.μ.]
Όρθρος & Θεία Λειτουργία
Κυριακή 25 Αυγούστου
ΙΒ’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Αγίου αποστόλου Τίτου
[7-10 π.μ.]
Όρθρος & Θεία Λειτουργία
ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΑΓΙΟΥ ΦΑΝΟΥΡΙΟΥ
Δευτέρα 26 Αυγούστου
Πανηγυρικός Εσπερινός [7 μ.μ.]
(ευλογία πιτών)
Τρίτη 27 Αυγούστου
ΑΓΙΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΦΑΝΟΥΡΙΟΥ
Όρθρος & Θεία Λειτουργία [7-10.30 π.μ.]
(ευλογία πιτών)
Εσπερινός & η Παράκληση του Αγίου [7 μ.μ.]
(ευλογία πιτών)
Πέμπτη 29 Αυγούστου
Αποτομή της Τίμιας Κεφαλής Ιωάννου
του Προδρόμου
[7-9.30 π.μ.] Όρθρος & Θεία Λειτουργία [νηστεία]
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας www.agioi-isidoroi.gr.
Οι ιερές ακολουθίες μεταδίδονται ζωντανά από το διαδίκτυο
μέσω της ιστοσελίδας του ναού.
­• ­­­­O Ι­ε­ρός Προ­σκυ­νη­μα­τι­κός Να­ός εί­ναι ανοι­κτός κά­θε ημέ­ρα.
• Κά­θε Κυ­ρια­κή & με­γά­λες E­ορ­τές λει­τουρ­γεί έκ­θε­ση χρι­στια­νι­κών βι­βλί­ων.
• Πα­ρα­δί­δο­νται δω­ρε­άν μα­θή­μα­τα βυ­ζα­ντι­νής μου­σι­κής & αγιο­γρα­φί­ας.
• Κά­θε Κυ­ρια­κή λει­τουρ­γεί Κα­τη­χη­τι­κό.
- 25 -
ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ
ΑΠΟΣΠΆΣΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΟ ΜΈΓΑ ΓΕΡΟΝΤΙΚΌ
Είναι ανάγκη να φιλοξενούμε και να ελεούμε με ιλαρότητα
Εκ του Μεγάλου Γεροντικού
• Έλεγαν για τον αββά Ζήνωνα ότι βαδίζοντας κάποτε στην Παλαιστίνη κουράστηκε και έκατσε να φάει κοντά σ΄έναν κήπο με αγγουριές. Και του λέει
ο λογισμός του: «Πάρε ένα αγγουράκι και φάγε, δεν είναι τίποτε αυτό».
Κι αυτός απάντησε στον λογισμό του: «Οι κλέφτες πάνε στην κόλαση».
Σηκώθηκε λοιπόν και στάθηκε μέσα στον καύσωνα πέντε μέρες. Και αφού
τσιγαρίσθηκε, είπε: «Δεν μπορώ να αντέξω την κόλαση». Λέγει τότε στον
λογισμό του: «Αν δεν μπορείς, μην κλέβεις για να τρως».
• Είπε ο αββάς Ιωάννης ο Κολοβός: «Εάν ένας βασιλιάς θελήσει να καταλάβει
μια εχθρική πόλη, πρώτα δεσμεύει το νερό και την τροφή. Και έτσι οι εχθροί
κινδυνεύοντας να πεθάνουν από την πείνα υποτάσσονται σ’ αυτόν. Το ίδιο
ισχύει και για τα σαρκικά πάθη. Εάν ο άνθρωπος ζήσει με νηστεία και πείνα,
οι εχθροί που είναι στην ψυχή του χάνουν τη δύναμή τους».
• Είπε ο αββάς Μακάριος: «Εάν επιπλήττοντας κάποιον, αισθανθείς μέσα σου
να κινείται οργή, ικανοποιείς δικό σου πάθος. Και δεν σε υποχρεώνει κανείς
να χάσεις τον εαυτό σου, για να σώσεις άλλους».
• Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Τιθόη: «Πώς να περιφρουρήσω την καρδιά
μου;» Κι ο Γέροντας του λέει: «Πώς να φυλάξουμε την καρδιά μας, όταν
είναι ανοικτές η γλώσσα μας και η κοιλιά μας;»
Επιμέλεια
π. Χαράλαμπος Βαρβαγιάννης
- 26 -