ΜΕΓΑΛΟΣ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΓΥΡΟΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 15 ημέρες Ένας υπέροχος πολιτισμικός και γαστρονομικός γύρος μιας περιοχής πλούσιας σε αρχαία Ελληνικά και Βυζαντινά μνημεία, η οποία διαθέτει καταπληκτικό φυσικό κάλλος και μαγειρική κουλτούρα! Θα δοκιμάζουμε καθημερινά τοπικές σπεσιαλιτέ με αγνά εποχιακά προϊόντα, θα επισκεφθούμε παραδοσιακά οινοποιεία και βιοτεχνίες, θα ξεναγηθούμε σε θεματικά μουσεία και θα παρακολουθήσουμε σεμινάρια μαγειρικής και οινογνωσίας. Αυτό το καινοτόμο τουριστικό πρόγραμμα, δημιουργημένο σε συνεργασία με κορυφαίους ιστορικούς της διατροφής, μαγείρους, πολιτισμολόγους και ιστορικούς τέχνης, υπόσχεται μοναδικές εμπειρίες και αξέχαστες μνήμες! 1η ημέρα: Αθήνα – Μυκήνες – Νεμέα – Σικυώνα – Κιάτο Τι θα δούμε: Η πρώτη μας στάση θα είναι οι πολυθρύλητες Μυκήνες. Από τα ερείπια της Ακρόπολης των Μυκηνών, που θυμίζουν τις μακρινές ένδοξες εποχές, τα σπουδαιότερα σωζόμενα ευρήματα είναι οι δύο ταφικοί βασιλικοί περίβολοι Α και Β, από την ανασκαφή των οποίων προέρχεται ο μεγαλύτερος όγκος των εκπληκτικών ευρημάτων –τα περισσότερα είναι χρυσά και χαρακτηρίζονται για τη θαυμάσια τέχνη τους. Θα δούμε το θησαυρό του Ατρέα, την Πύλη των Λεόντων, το θολωτό τάφο της Κλυταιμνήστρας, το Βασιλικό ανάκτορο, τη Βόρεια Πύλη καθώς και την Υπόγεια δεξαμενή. Πολλά από τα ευρήματα εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας καθώς και στο νέο, σύγχρονο Μουσείο Μυκηνών, στο οποίο θα ξεναγηθούμε. Κατόπιν θα μπούμε στην περιοχή της Νεμέας, στους «δρόμους του κρασιού» της Πελοποννήσου, η οποία είναι το μεγαλύτερο αμπελουργικό διαμέρισμα της χώρας και φημίζεται για τα κόκκινα κρασιά της. Θα επισκεφθούμε το πρότυπο οινοποιείο «Σεμέλη», όπου θα περιηγηθούμε στα αμπέλια, τις δεξαμενές, τα κελάρια, το μικρό μουσείο και το εκθετήριο του κτήματος, για να δούμε τη διαδικασία παραγωγής και εμφιάλωσης. Θα παρακολουθήσουμε, με τη βοήθεια έμπειρου οινολόγου, ένα σεμινάριο οινογνωσίας και θα δοκιμάσουμε τοπικές ποικιλίες (Αγιωργίτικο, Μοσχοφίλερο και Ροδίτη) συνοδεία εδεσμάτων ειδικών για κρασί. Αναλόγως την εποχή μπορούμε να συμμετέχουμε στον τρύγο. Στη συνέχεια, με αυξημένο κέφι, θα πάρουμε το δρόμο για τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Σικυώνας και το μουσείο της. Η πόλη υπάρχει από τα μυκηναϊκά χρόνια και γνώρισε μεγάλη ακμή κυρίως από τον 5ο έως το 2ο π.Χ. αιώνα, όταν τύραννος της πόλης ήταν ο Κλεισθένης. Ανέδειξε μεγάλους καλλιτέχνες, με κυριότερο το γλύπτη Λύσιππο, ενώ ήταν έδρα μιας από τις σπουδαιότερες σχολές αρχαίας ζωγραφικής. Σώζεται μέχρι σήμερα το αρχαίο θέατρο της πόλης, στο οποίο φιλοξενούνται παραστάσεις κατά τους θερινούς μήνες και κάθε χρόνο γίνεται παγκόσμια συνάντηση αρχαίου δράματος. Θα διανυκτερεύσουμε στο Κιάτο (ή σε κάποιον από τους οινοποιητικούς συνεταιρισμούς που παρέχουν κατάλυμα, αναλόγως το γκρουπ). Τι θα φάμε: Ό,τι δοκιμάσουμε σήμερα θα είναι φτιαγμένο με κρασί ή προορισμένο να συνοδεύσει τα περίφημα κρασιά που θα πιούμε. Ποικιλία τυριών και ψωμιών της περιοχής, κόκορας κρασάτος, χοιρινό σαλμί με σάλτσα από καρύδια σιγομαγειρεμένο με μυρωδάτο κόκκινο κρασί, σουπιές γεμιστές με ρύζι και άνηθο σβησμένες με κόκκινο κρασί, και για επιδόρπιο «κούφια», ένα παραδοσιακό γλυκάκι με γέμιση από καρύδι, σουσάμι, μέλι και ξύσμα φλούδας πορτοκαλιού. 2η ημέρα: Κιάτο – Ορεινή Κορινθία – Ακράτα Τι θα δούμε: Πρώτη μας στάση σήμερα η λίμνη Στυμφαλία, που συνδέεται με τον έκτο άθλο του Ηρακλή, ο οποίος στην περιοχή αντιμετώπισε τις Στυμφαλίδες Όρνιθες. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους ο αυτοκράτορας Αδριανός κατασκεύασε εδώ υδραγωγείο με το οποίο υδροδότησε την Κόρινθο με νερό από την λίμνη. Στη λίμνη επιβιώνει το ψάρι Phoxinellus Stymfalicious το οποίο είναι ενδημικό και χαρακτηρίζεται από την ιδιότητά του να επιβιώνει όταν αποξηραίνεται η λίμνη βυθιζόμενο στο παχύ στρώμα λάσπης που δημιουργείται. Στη λίμνη βρίσκουν καταφύγιο μεταναστευτικά πουλιά και για πολλά από αυτά η λίμνη αποτελεί τόπο αναπαραγωγής. Στη συνέχεια, αφού περάσουμε από την Καστανιά, που είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στις πλαγιές του όρους Κυλλήνη ή Ζήρεια σε υψόμετρο 1100 μ. και οφείλει το όνομά της στο μεγάλο δάσος της από καστανιές, θα καταλήξουμε στο Φενεό, έναν από τους πιο όμορφους ορεινούς δήμους του Νομού Κορινθίας, που έχει δικαίως χαρακτηριστεί «Κορινθιακή Ελβετία» για τη μοναδικής ωραιότητας θέση του. Στα κρυστάλλινα νερά της τεχνητής λίμνης Δόξης, καθρεφτίζονται οι πανέμορφες κορυφές των Αροανίων και της Κυλλήνης, ενώ το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του «φονιά» στο κέντρο της λίμνης είναι το «Ποντικονήσι» της Κορινθίας. Η Μονή ιδρύθηκε το 14ο αιώνα και ανακαινίστηκε το 18ο. Είναι τριώροφη με εσωτερική κεντρική αυλή που στεγάζει το Ναό του Αγίου Γεωργίου, ρυθμού Βασιλικής με τρούλο και εξαιρετικές τοιχογραφίες. Σημείο αναφοράς του Ναού το ξύλινο σκαλιστό και επιχρυσωμένο τέμπλο, γεμάτο παραστάσεις από την Παλαιά Διαθήκη. Η θέα από το μπαλκόνι της Μονής είναι επιβλητική, προσφέροντας στα μάτια του επισκέπτη «άγρια» και παρθένα ομορφιά. Η φιλοξενία στη Μονή είναι απαράμιλλη. Θα διανυκτερεύσουμε στην Ακράτα. Τι θα φάμε: Στη Μονή Αγίου Γεωργίου θα δοκιμάσουμε το πιο αρωματικό γλυκό τριαντάφυλλο σε όλη την Ελλάδα, φτιαγμένο από πέταλα άγριας τριανταφυλλιάς (Rosa canina)! Θα φάμε ακόμη χόρτα γιαχνί με πικάντικο τυρότριμμα, ομελέτα με σπαράγγια (η περιοχή είναι διάσημη από την αρχαιότητα για τα γευστικά σπαράγγια της), γεμιστά, και κλέφτικο αρνάκι στη λαδόκολλα συνοδευμένο με πουρέ ρεβιθιού από το Φενεό. Και για το τέλος, σιροπιαστή καρυδόπιττα. 3η ημέρα: Ακράτα – Ορεινή Αχαία – Καλάβρυτα Τι θα δούμε: Η πανέμορφη φυσική λίμνη Τσιβλού, μέσα σε ένα μαγευτικό τοπίο από δάση καστανιάς και ελάτων, είναι ένα ορεινό στολίδι. Η 200 στρεμμάτων λίμνη, με το βάθος των νερών της να αγγίζει τα 80 μέτρα, είναι παράδεισος για τους καταδύτες. Αγκαλιάζεται από τις οροσειρές του Χελμού, στις οποίες βρίσκουν καταφύγιο αλεπούδες, ασβοί, νυφίτσες και βίδρες. Τα πλατάνια και οι βελανιδιές δίνουν στο τοπίο μια ανεπανάληπτη μουσική υπόκρουση. Στα ήσυχα νερά της λίμνης ζουν πολλοί υδρόβιοι κάτοικοι όπως καραβίδες και κυπρίνοι, ενώ η περιοχή θεωρείται θαυμάσιος μελισσότοπος. Εκπληκτικής ομορφιάς είναι οι καθρεφτισμοί στα καταγάλανα νερά που δημιουργούν ένα ανεπανάληπτο θέαμα, δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι χιλιάδες μικρά διαμάντια έχουν καθίσει στην επιφάνειά της. Η απαράμιλλη ομορφιά της λίμνης δικαιολογεί την ονομασία της ως «μικρή Ελβετία» λόγω του αλπικού τοπίου που παρουσιάζει τους χειμωνιάτικους μήνες. Από το Διακοφτό με τον Οδοντωτό σιδηρόδρομο θα αναχωρήσουμε για μια υπέροχη περιήγηση. Η Ζαχλωρού είναι ένας όμορφος παραδοσιακός οικισμός, χτισμένος μέσα στο ξεχωριστό Φαράγγι του Βουραϊκού. Το χωριό αγκαλιάζεται από το μεγαλύτερο δάσος του νομού Αχαΐας, από πεύκα, καστανιές, έλατα και προσφέρει στιγμές ηρεμίας και γαλήνης. Θα επισκεφθούμε την οκταόροφη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, που ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα και είναι από τις παλαιότερες και γνωστότερες της Ελλάδας. Η μονή καταστράφηκε για πρώτη φορά το 840 από τους εικονομάχους, δύο φορές από τους Τούρκους, μία από πυρκαγιά και το 1943 από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, όταν και εκτελέστηκαν οι 22 μοναχοί και όλο το προσωπικό της. Εδώ θα δούμε την περίφημη ανάγλυφη εικόνα της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας, που είναι φτιαγμένη από κερί, αρώματα και μαστίχα και θεωρείται ένα από τα τέσσερα έργα του ευαγγελιστή Λουκά. Η εκκλησία έχει σημαντικές τοιχογραφίες του 1600, χειρόγραφα, Ευαγγέλια και λειψανοθήκες. Από τον εξώστη της Μονής η θέα είναι μαγευτική και αισθάνεται κανείς ότι υπερβαίνει τα ανθρώπινα. Στην ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας, τον επόμενο σταθμό μας, βρίσκεται το εκκλησάκι όπου κηρύχθηκε και ευλογήθηκε η επανάσταση του 1821 από το Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανό κατά την εορτή του Ευαγγελισμού. Το λάβαρο που υψώθηκε φυλάσσεται διάτρητο από σφαίρες στην τρίτη μονή που χτίστηκε μετά την επανάσταση, γιατί τη δεύτερη την έκαψε ο Ιμπραήμ και σώθηκε μόνο το καθολικό της. Ανάμεσα στα κειμήλια της Μονής ανήκουν το πολύτιμο αδαμαντοκόλλητο Ευαγγέλιο, Δώρο της Αικατερίνης της Μεγάλης, τα άμφια και η ποιμενική ράβδος του Παλαιού Πατρών Γερμανού. Τη συλλογή συμπληρώνει μεγάλος αριθμός σταυρών από πολύτιμους λίθους, εγκολπίων και λειψανοθηκών, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει η κάρα του «Αγίου Αλεξίου του ανθρώπου του Θεού». Από τη μεγάλη συλλογή εικόνων ξεχωρίζει η χρονολογημένη στα 1600 εικόνα του Άγιου Παντελεήμονα. Πολύ σημαντικός θησαυρός είναι επίσης τα 3000 έντυπα της βιβλιοθήκης. Εν συνεχεία θα πάμε στο Σπήλαιο των Λιμνών, που εντυπωσιάζει ακόμη και με το όνομά του. Λίμνες σε εσωτερικό σπηλαίου είναι κάτι ασυνήθιστο παγκοσμίως, γι’ αυτό το συγκεκριμένο σπήλαιο αποτελεί μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο και σπάνιο φυσικό δημιούργημα. Από υδρολογική άποψη το σπήλαιο χωρίζεται σε 4 τμήματα, και εκτός από τους λαβυρινθώδεις διαδρόμους, τις μυστηριώδεις στοές και τους υπέροχους σταλακτίτες, έχει το μοναδικό προνόμιο να φιλοξενεί αλλεπάλληλες κλιμακωτές σε τρεις ορόφους λίμνες. Η διάβαση των λιμνών γίνεται από υπερυψωμένες τεχνητές γέφυρες, και το θέαμα προκαλεί πραγματικά δέος και θαυμασμό. Αφού στη συνέχεια περάσουμε από την Κλειτορία με τις ιχθυοκαλλιέργειες πέστροφας, θα γευματίσουμε στους Λουσούς και θα διανυκτερεύσουμε στα Καλάβρυτα. Τι θα φάμε: Φρέσκες πέστροφες και «ψάρι του βουνού» (όπως ονομάζουν οι ντόπιοι τον παστό μπακαλιάρο) με σκορδαλιά, ντόπια φασολάδα που δεν μοιάζει με καμία άλλη, αφού αρωματίζεται με άγρια μυρώνια και καυκαλίθρες, σαλάτα με σπανάκι, σέσκουλα και κεφαλογραβιέρα, φρουμαέλα σαγανάκι και για γλυκό την περίφημη μυζηθρόπιτα Καλαβρύτων, ψημένη στο φούρνο και περιχυμένη με λίγο μέλι, ή μπακλαβά με κορινθιακές σταφίδες. Και θα πιούμε οπωσδήποτε Μαυροδάφνη, αυτό το μοναδικό ελληνικό γλυκό κρασί από την αχαϊκή γη. 4η ημέρα: Καλάβρυτα – Ορεινή Ηλεία – Δίβρη Τι θα δούμε: Στον οικισμό Τριπόταμα, την πρώτη μας στάση σήμερα, συμβάλλουν τρία ποτάμια, ο Ερύμανθος, ο Αροάνιος και ο Σειραίος. Κοντά στην περιοχή, σε μια όμορφη τοποθεσία, υπάρχει παλιός νερόμυλος, όπως και ιχθυοτροφείο. Τα κτηνοτροφικά και γαλακτοκομικά προϊόντα που παράγονται εδώ είναι πολύ καλής ποιότητας, ενώ στην περιοχή υπάρχουν πολλά τυροκομεία. Εδώ βρίσκεται ο «πλάτανος του Παυσανία», μια όμορφη τοποθεσία με πολλά πλατάνια και πνιγμένη στο πράσινο, κοντά στον ποταμό Σειραίο, όπου αναπαύθηκε ο περιηγητής Παυσανίας όταν πέρασε από την περιοχή. Η Λάμπεια (Δίβρη) είναι ένα ορεινό και γραφικό παλιό κεφαλοχώρι της ευρύτερης περιοχής, κοντά στα όρια με το νομό Αρκαδίας. Στο χωριό θα φτάσουμε μετά από μια όμορφη ορεινή διαδρομή μέσα σ’ ένα διαρκώς εναλλασσόμενο τοπίο: λιβάδια και βοσκότοποι, γυμνοί και επιβλητικοί ορεινοί όγκοι, μικρές λαγκαδιές, δάση, μικρά ποτάμια και πηγές, οικισμοί. Χτισμένη αμφιθεατρικά, η Λάμπεια γοητεύει με τα όμορφα πετρόκτιστα σπίτια της και την πανοραμική της θέα. Η περιοχή είναι παράδεισος πεζοπορίας και φημίζεται για τα υπέροχα κρεατικά και τα τυροκομικά της προϊόντα. Το δάσος της Φολόης, στο οποίο θα κάνουμε ένα σύντομο πικ νικ, βρίσκεται σε ένα οροπέδιο με ένα από τα μεγαλύτερα δάση βελανιδιάς, από τα λίγα αμιγώς σπερμοφυή στην Ευρώπη. Το οικοσύστημα της περιοχής έχει πλούσια χλωρίδα και πανίδα, με φιδαετούς, χρυσαετούς, πετρίτες, μπούφους, αλκυόνες, πέρδικες, αγριογούρουνα και αποδημητικά πουλιά. Θα διανυκτερεύσουμε στη Δίβρη, όπου θα μάθουμε πώς φτιάχνονται οι τοπικές παραδοσιακές πίτες στο Χάνι του Πανόπουλου. Αναλόγως την εποχή, μπορούμε να βγούμε στο βουνό για να μαζέψουμε άγρια χόρτα. Τι θα φάμε: Εξαιρετική χορτόπιτα και τυρόπιτα, ζουμερό χοιρινό λουκάνικο, αρνάκι αβγολέμονο, σαλάτα με ντόπια λαχανικά και κάπαρη, ντολμάδες τυλιγμένους με φρέσκα μαρουλόφυλλα, γλυκό ψωμί «μπογάτσα» με πάστα ελιάς, και για γλυκό σκαλτσούνια από τον Πύργο γεμιστά με ξηρούς καρπούς και πασπαλισμένα με ζάχαρη άχνη, ή αμυγδαλωτά από την Αμαλιάδα. 5η ημέρα: Δίβρη – Ήλιδα – Ολυμπία Τι θα δούμε: Η πρώτη μας στάση, η ατείχιστη αρχαία Ήλιδα, διοργανώτρια πόλη των Ολυμπιακών αγώνων, ήταν η ιερή πόλη του Ολύμπιου Δία. Ο περιηγητής Παυσανίας, που πέρασε από εδώ το 170 μ.Χ., έμεινε έκπληκτος από τη θέα των μεγαλοπρεπών οικοδομημάτων και τη ρυμοτομία της πόλης. Κατέγραψε σπουδαία μνημεία όπως το Γυμνάσιο, το Πλέθριο, το Τετράγωνο, τη Μαλθώ, κτίσματα που οι αθλητές χρησιμοποιούσαν για την προπόνησή τους, το Λαλίχμιον, που ήταν το βουλευτήριο των Ηλείων, το τέμενος της Ουράνιας Αφροδίτης με το Χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς, έργο του Φειδία, το άγαλμα της Πάνδημης Αφροδίτης καθισμένης σε τράγο, έργο του Σκόπα. Στην Ακρόπολη της πόλης υπήρχε Ναός της Αθηνάς με χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς που έφερε στο κράνος κόκορα, το ιερό πτηνό της, έργο πιθανόν του Φειδία ή της σχολής του. Καταγωγή από την πόλη είχαν ο σοφιστής Ιππίας και ο φιλόσοφος Πύρρων. Η κατάργηση των ολυμπιακών αγώνων από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο και οι σεισμοί που έπληξαν την πόλη τον 5ο-6ο αιώνα μ.Χ. συντέλεσαν στην παρακμή της. Οι ανασκαφές του αρχαιολογικού χώρου ανέδειξαν σημαντικά ευρήματα: οικοδομήματα, πήλινα αγγεία, χάλκινα και μαρμάρινα αντικείμενα, νομίσματα της αρχαίας πόλης. Μέρος των ευρημάτων εκτίθεται στις αίθουσες του νέου μουσείου Αρχαίας Ήλιδας, το οποίο θα επισκεφθούμε. Σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες που στηρίζονται σε ανθρώπινα κρανία που βρέθηκαν στις ανασκαφές, ο πολιτισμός της Ήλιδας είναι ο αρχαιότερος ελληνικός πολιτισμός, ανήκει στην προμηκυναϊκή περίοδο και είναι περίπου 5000 χρόνων. Στην Ολυμπία, πόλη διάσημη ως ο τόπος διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων στους κλασικούς χρόνους, βρισκόταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, έργο του Φειδία, το οποίο ήταν γνωστό στην αρχαιότητα ως ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Κατά τον 5ο αιώνα η αίγλη της Ολυμπίας έφτασε σε τέτοιο σημείο, ώστε εκεί συγκεντρώνονταν πολιτικοί, φιλόσοφοι και καλλιτέχνες γιατί έβρισκαν πολυπληθές κοινό για τη διάδοση των ιδεών τους. Μετά το 393 μ.Χ. όταν ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α' διέταξε το κλείσιμο όλων των ελληνικών ιερών, ο χώρος παρέμεινε ιδιαίτερα δημοφιλής. Κατά τον 9ο αιώνα εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε. Η ανακάλυψη του ιερού οφείλεται στον Άγγλο Ρίτσαρντ Τσάντλερ το 1766. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν το κεντρικό μέρος του ιερού, συμπεριλαμβανομένου του Ναού του Δία, του Ηραίου, του Μετρώου, του Βουλευτηρίου, της Στοάς της Ηχούς, των Θησαυρών, του Πρυτανείου και της Παλαίστρας. Βρέθηκαν σημαντικά ευρήματα, μεταξύ αυτών η Νίκη του Παιωνίου και ο Ερμής του Πραξιτέλους. Συνολικά 14.000 αντικείμενα καταγράφηκαν, τα οποία στεγάστηκαν στο μουσείο. Ο ναός του Δία αποτελεί πρότυπο δείγμα δωρικού ρυθμού. Στο ανατολικό αέτωμα υπήρχε η παράσταση του αγώνα μεταξύ Οινομάου και Πέλοπος ενώ στο δυτικό η θρυλική μάχη μεταξύ Κενταύρων και Λαπιθών. Στο εσωτερικό του ναού φυλάσσονταν πολλά αναθήματα, σημαντικότερο των οποίων ήταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, ύψους 13 μέτρων, που φιλοτεχνήθηκε από το γλύπτη Φειδία. Το στάδιο είχε χωρητικότητα 45.000 θεατών. Το γυμνάσιο ήταν ο τόπος προπόνησης των αθλητών, και ήταν επιστεγασμένο σε όλο του το μήκος, έτσι ώστε οι αθλητές να μπορούν να προπονούνται άσχετα από τις καιρικές συνθήκες. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας, στο οποίο θα ξεναγηθούμε, αποτελεί ένα από τα διασημότερα μουσεία της Ελλάδας, με εκθέματα ανεκτίμητης αξίας. Σημαντικότερη είναι η έκθεση των γλυπτών, για την οποία είναι κυρίως γνωστό το μουσείο, καθώς και η συλλογή χάλκινων αντικειμένων, που είναι η πλουσιότερη στον κόσμο και απαρτίζεται από όπλα, ειδώλια και άλλα αντικείμενα, ενώ ιδιαίτερα σημαντικά είναι και τα ευρήματα της μεγάλης πηλοπλαστικής. Ορισμένα από τα πιο γνωστά εκθέματα είναι η Νίκη του Παιωνίου (έργο που απεικονίζεται στα μετάλλια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004), ο Ερμής του Πραξιτέλη, τα αετώματα του Ναού του Δία, τα ευρήματα από το εργαστήρι του Φειδία και το κράνος του Μιλτιάδη. Θα διανυκτερεύσουμε στην Ολυμπία. Τι θα φάμε: Εδώ, σε μια από τις έδρες του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, μας περιμένει μια έκπληξη! Αφού παρακολουθήσουμε αρχικά σε αίθουσα του ξενοδοχείου μας μια εισαγωγική παρουσίαση για την αρχαία Ελληνική γαστρονομία, κατόπιν θα απολαύσουμε ένα αυθεντικό αρχαιοελληνικό δείπνο (χωρίς να χρησιμοποιήσουμε πιρούνια!), που θα περιλαμβάνει: φάβα παντρεμένη πάνω σε ψωμί από κριθάλευρο, σαρδέλα φούρνου γεμιστή με μαϊντανό, άνηθο και σκόρδο, παϊδάκι αρνίσιο μαριναρισμένο με μέλι και κύμινο και πασπαλισμένο με σουσάμι, τζιγεροσαρμάδες (αρχαιοελληνιστί «επίπλουν»), σαλάτα με λάχανο, ρόκα, σέλινο, κουκουνάρι, φρέσκο μανιτάρι και μανούρι με λαδόξυδο, και για γλυκό γιαούρτι με μέλι και τριμμένους ξηρούς καρπούς. 6η ημέρα: Ολυμπία – Λαγκάδια – Δημητσάνα Τι θα δούμε: Βγαίνοντας στον πηγαιμό για τη Δημητσάνα, θα περάσουμε από την τεχνητή Λίμνη Λάδωνα, που σχηματίζεται με φράγμα του ομώνυμου ποταμού. Η διαδρομή είναι συναρπαστική και από το δρόμο θα απολαύσουμε υπέροχη θέα στη λίμνη και το φράγμα. Αξιοθέατο της περιοχής αποτελεί το περίφημο «της Κυράς το γεφύρι» του χωριού Μουριά, που συνδέει τη βόρεια με τη νότια όχθη. Η κατασκευή του τοποθετείται στο 13ο αιώνα μ.Χ. και σύμφωνα με το Γαλλικό Χρονικό του Μορέως (1265 μ.Χ.) οφείλει το όνομά του στην κυρά Μαργαρίτα του Πασσαβά. Πλούσιες είναι οι αναφορές της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας στο Λάδωνα, που χαρακτηρίζεται ως ένα από τα μυθικά ποτάμια της Αρχαίας Ελλάδας. Ένας από τους κορυφαίους σχετικούς μύθους είναι αυτός του τραγοπόδαρου θεού Πάνα και της νύμφης Σύριγγας. Ο Πάνας περιφερόταν συχνά στην περιοχή του Λάδωνα. Όταν είδε εκεί την ωραία νύμφη άρχισε να την κυνηγά και την πλησίασε. Τότε αυτή, εξαντλημένη, έφτασε στις όχθες του ποταμού και παρακάλεσε το Λάδωνα να τη βοηθήσει. Εκείνος, μόλις είδε τον Πάνα να την πλησιάζει, τη μεταμόρφωσε σε καλαμιά. Τότε ο Πάνας έκοψε μερικά καλάμια, τα ένωσε μεταξύ τους και σχημάτισε το δικό του χαρακτηριστικό σε μορφή και ήχο μουσικό όργανο που ονομάστηκε σύριγγα. Εδώ, επίσης, λουζόταν η θεά Δήμητρα και εδώ κυνηγούσε η θεά Άρτεμις. Εδώ διαδραματίστηκε ο μύθος του Λεύκιππου που ντύθηκε γυναίκα, για να βρίσκεται κοντά στη αγαπημένη του νύμφη Δάφνη, πράξη που πλήρωσε με τη ζωή του όταν αποκαλύφθηκε. Κοντά στην κοίτη του, στα όμορφα δάση του Σόρωνα -που ονομάζονται και Αφροδίσια όρη- η Αφροδίτη συναντιόταν με τον παράνομο εραστή της θεό Άρη. Τέλος, στο Λάδωνα έπιασε το ελάφι ο Ηρακλής μετά από επιτυχή καταδίωξη και εδώ ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε την κόρη του Λάδωνα Δάφνη. Ο περιηγητής Παυσανίας έγραψε στα Αρκαδικά-Αχαϊκά: «Ο Λάδων έχει το ωραιότερο νερό από όλους τους ποταμούς της Ελλάδος... Κατά την ομορφιά βεβαίως δεν είναι δεύτερος από κανέναν άλλο ποταμό, βαρβαρικό ή Ελληνικό...». Η λίμνη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους φυσικούς βιότοπους της Πελοποννήσου, με πλούσια υγροτοπική βλάστηση και ορνιθοπανίδα, και έχει κηρυχθεί Οικολογικό Πάρκο. Τα Λαγκάδια Αρκαδίας, η ενδιάμεση στάση μας, είναι η πατρίδα των Δεληγιανναίων και άλλων αγωνιστών του 1821. Ονομαστοί σε όλη την Ελλάδα υπήρξαν οι Λαγκαδινοί χτίστες, που άφησαν πλούσια αρχιτεκτονική παράδοση, εμφανή στο ίδιο το χωριό, που έχει καταπράσινες ρεματιές και μοναδική θέα. Εκτός από τις παραδοσιακές βρύσες και τα γεφύρια, σημαντικά αξιοθέατα στα Λαγκάδια αποτελούν οι ναοί των Ταξιαρχών και του Τιμίου Προδρόμου. Χτίστηκαν και οι δύο το 1808 σε διάστημα 40 ημερών λόγω χρονικού περιορισμού που έθεσαν οι Τούρκοι. Διατηρείται επίσης το αρχοντικό των Δεληγιανναίων. Θέα μέχρι και το Ιόνιο πέλαγος υπάρχει από το εκκλησάκι της Παναγίας του Γούναρη στον Πάνω Μαχαλά. Τέλος η Δημητσάνα, το βραδινό μας καταφύγιο, αποτελεί τυπικότατο δείγμα Αρκαδικής αρχιτεκτονικής, με ζωντανά τα σημάδια της δυναμικής ιστορικής πορείας της. Παραδοσιακός και διατηρητέος οικισμός σήμερα, γοητεύει με τα πανύψηλα παλιά πετρόχτιστα αρχοντικά, τις διάσπαρτες βυζαντινές εκκλησίες της, τα λιθόστρωτα δρομάκια και την αμφιθεατρική της δόμηση πάνω από τον ποταμό Λούσιο σε υψόμετρο 1000 μέτρων. Η Δημητσάνα υπήρξε λίκνο, κέντρο και συγχρόνως τροφοδότης σε έμψυχο και άψυχο υλικό, του επαναστατικού αγώνα του 1821. Είναι γενέτειρα του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε' και του Παλαιών Πατρών Γερμανού, των οποίων οι ανδριάντες την κοσμούν σήμερα. Στη θέση της ονομαστής Σχολής Δημητσάνας, σε κτίριο του 19ου αιώνα στεγάζεται η Βιβλιοθήκη και μια αξιόλογη λαογραφική συλλογή (ανάμεσα στα εκθέματα η σέλα του Παπαφλέσσα). Η Βιβλιοθήκη περιέχει σπάνιες εκδόσεις (15.000 τόμους), κώδικες και πλούσιο ιστορικό αρχείο. Άλλα αξιοθέατα είναι η θαυμάσια βρύση του Μουσταφά και ο πενταόροφος Πύργος του Ξενιού, ίσως μοναδικός του είδους του στην Ελλάδα, οι εσωτερικοί τοίχοι και τα ταβάνια του οποίου είναι ζωγραφισμένα στο χέρι από ειδικευμένους μαστόρους της εποχής. Θα διανυκτερεύσουμε εδώ. Τι θα φάμε: Οι υπέροχες ντόπιες σπεσιαλιτέ που θα δοκιμάσουμε είναι χορτοκεφτέδες, κρύα σαλάτα ρεβιθιού με αντζούγιες και κάπαρη, φακές με ροδέλες λουκάνικου, κουνουπίδι γιαχνί, χοιρινές μπουκιές βρασμένες με κρεμμύδια και εμπλουτισμένες με σάλτσα από μέλι και ξίδι, κατσικάκι με χειροποίητες χυλοπίτες, και για γλυκό γαλατόπιτα και μήλα ψητά στο φούρνο. 7η ημέρα: Δημητσάνα – Φαράγγι Λούσιου – Μονές Φιλοσόφου και Προδρόμου Τι θα δούμε: Αφού πάρουμε το πρωϊνό μας θα πάμε στο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας, ένα πρότυπο υπαίθριο μουσείο, μοναδικό στα Βαλκάνια. Βρίσκεται στο πανέμορφο Κεφαλάρι του Αϊ-Γιάννη, σε πλαγιά του φαραγγιού του Λούσιου. Στην τοποθεσία παλιότερα λειτουργούσαν 14 μπαρουτόμυλοι, όπως και πολλά βυρσοδεψεία. Το μουσείο λειτούργησε το 1997 και καταλαμβάνει έκταση ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου. Στο χώρο του παρουσιάζονται οι μορφές της υδροκίνησης και της χρήσης του νερού στην παραγωγική βιοτεχνία της περιοχής. Έχουν αποκατασταθεί και λειτουργούν με τους παραδοσιακούς μηχανισμούς μια ομάδα υδροκίνητων μηχανών: ένας αλευρόμυλος, μια νεροτριβή, ένα βυρσοδεψείο και ένας μπαρουτόμυλος. Ακόμα υπάρχουν το σπίτι του μυλωνά, το σπίτι του βυρσοδέψη και ένα ρακοκάζανο. Για την ενημέρωση των επισκεπτών χρησιμοποιούνται σύγχρονες μουσειολογικές μέθοδοι με κείμενα, φωτογραφίες και βιντεοταινίες σε όλους τους χώρους του μουσείου. Η διαδρομή μέσα στον υπαίθριο χώρο του μουσείου, ξεκινά από τη στέρνα και κατευθύνεται προς το κτίριο του αλευρόμυλου, όπου λειτουργεί ένας υδρόμυλος άλεσης σιτηρών και μια νεροτριβή και στεγάζεται το σπίτι του μυλωνά. Ο αλευρόμυλος είναι λειτουργικός και αλέθει με τη δύναμη του νερού. Απέναντι βρίσκονται τα ερείπια δύο βυρσοδεψείων για το πλύσιμο των δερμάτων, των οποίων οι γούρνες καθαρίστηκαν και στερεώθηκαν. Κοντά υπάρχει αποκατεστημένο βυρσοδεψείο και το σπίτι του βυρσοδέψη, όπου θα μας διαφωτίσει για τη λειτουργία του πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό. Ακολουθώντας το λιθόστρωτο, θα φτάσουμε στον μπαρουτόμυλο ο οποίος περιέχει πλήρη μηχανισμό, με τη φτερωτή του, τον εκκεντροφόρο άξονα, τα κοπάνια, τα ξύλινα στοιχεία, τα γουδιά και άλλα σκεύη. Πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό δίνει χρήσιμες πληροφορίες για τις φάσεις παραγωγής και επεξεργασίας της μπαρούτης. Στο κέντρο του υπαίθριου χώρου υπάρχει κιόσκι που στεγάζει το ρακοκάζανο. Συνεχίζοντας τη μέρα μας θα περιηγηθούμε με έμπειρο οδηγό στο φαράγγι του Λούσιου, ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Αρκαδίας και από τα πιο επιβλητικά ελληνικά φαράγγια. Ο ποταμός Λούσιος είναι σύμφωνα με τον Παυσανία ο πιο κρύος της Ελλάδας και τα νερά του ιδιαίτερα ορμητικά. Στη διαδρομή του, με τα δεκαέξι πετρόκτιστα τοξωτά γεφύρια, σχηματίζει καταρράκτες και δίνει ζωή στην πλούσια πανίδα και χλωρίδα της περιοχής. Το φαράγγι έχει άγρια και παρθένα ομορφιά με οργιαστική βλάστηση που συνδυάζεται ιδανικά με την αγριάδα των κοφτών γκρίζων και απότομων βράχων. Σήμερα το φαράγγι του Λούσιου έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος καθώς και χώρος υψηλής οικολογικής προστασίας. Πρόκειται για έναν τόπο ιδιαίτερα φορτισμένο ιστορικά και θρησκευτικά, γνωστό ως «Άγιον Όρος της Πελοποννήσου», λόγω των πολλών και ιστορικών μοναστηριών, ασκηταριών και εκκλησιών του. Ο μοναστικός βίος ήταν πολύ έντονος στην περιοχή, ειδικά κατά την Τουρκοκρατία. Στο φαράγγι βρίσκονται μεταξύ άλλων η Μονή του Τιμίου Προδρόμου και η Μονή Φιλοσόφου, τις οποίες και θα επισκεφθούμε. Η Μονή Φιλοσόφου αποτελείται από δύο μοναστηριακά συγκροτήματα, ένα παλαιό και ένα νέο. Η παλαιά Μονή Φιλοσόφου είναι η πιο ιστορική και παλαιά μονή της Αρκαδίας και από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 963 από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο από τη Δημητσάνα, τον επονομαζόμενο «φιλόσοφο», γραμματέα («Πρωτοκρίτη») του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Από το προσωνύμιό του πήρε η Μονή το όνομά της. Ήταν χτισμένη στο εσωτερικό μιας σπηλιάς, πάνω από μια απόκρημνη χαράδρα, και σήμερα σώζεται μόνο ένα μικρό εκκλησάκι Βυζαντινής τεχνοτροπίας του 10ου αιώνα με αξιόλογες τοιχογραφίες. Η παλαιά μονή είναι γνωστή και ως «Κρυφό Σχολειό», γιατί κατά την παράδοση λειτουργούσε εκεί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σχολείο που αργότερα εξελίχθηκε σε σπουδαία ιερατική σχολή. Το τέμπλο του καθολικού της νέας Μονής είναι ξυλόγλυπτο με εξαιρετική διακόσμηση και φέρει εικόνες κρητικής τεχνοτροπίας που αποδίδονται στο ζωγράφο Βίκτωρα. Ο ναός αγιογραφήθηκε το 1693 με δαπάνη του «Μαυραηδή-πασά Φαρμάκη» από τη Στεμνίτσα, ο οποίος είχε εξισλαμισθεί, αλλά επανήλθε στο Χριστιανισμό επί Ενετοκρατίας. Απεικόνιση του χορηγού υπάρχει στη δυτική πλευρά του ναού (υπό τη μορφή τυπικού Ανατολίτη με βλοσυρό ύφος, πολυτελές ένδυμα και κομπολόι) δίπλα στην αγία Ελένη. Η Μονή έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο. Η ιστορική Μονή του Τιμίου Προδρόμου, σχεδόν απέναντι από τη Μονή Φιλοσόφου, χτίστηκε το 16ο αιώνα και είναι από τις μεγαλύτερες και πιο ιστορικές μονές της Πελοποννήσου. Είναι ανδρική μονή και έχει τους περισσότερους μοναχούς από κάθε άλλη μονή της Αρκαδίας. Το Καθολικό της είναι χτισμένο στην κοιλότητα του βράχου, έχει σχήμα θολωτής Βασιλικής και εξωτερικά φέρει αγιογραφίες. Οι τοιχογραφίες του, παρά τις φθορές, είναι αξιόλογες και σύμφωνα με τον Φώτη Κόντογλου ανάγονται στο 16ο αιώνα και ανήκουν στην κρητική σχολή. Μάλιστα θεωρούνται ότι ανήκουν στον Θεοφάνη τον Κρητικό και τον Μόσχο. Η Μονή διαθέτει αξιόλογη βιβλιοθήκη με σημαντικά θεολογικά και φιλοσοφικά βιβλία. Στο Ηγουμενείο και στο Αρχονταρίκι υπάρχουν παλιές φωτογραφίες εκκλησιαστικών προσώπων και γράμματα του Κολοκοτρώνη. Θα διανυκτερεύσουμε στη Δημητσάνα. Τι θα φάμε: Σε μία από τις μονές θα συμμετάσχουμε σε εργαστήρι μοναστηριακής μαγειρικής και θα απολαύσουμε ένα αυθεντικό γεύμα με φημισμένες μοναστηριακές συνταγές (οι συνταγές παραλλάσουν ανάλογα με την εποχή, καθώς εξαρτώνται από τις νηστείες και την εποχικότητα των προϊόντων). 8η ημέρα: Δημητσάνα – Στεμνίτσα – Καρύταινα – Μεγαλόπολη (ή Αμπελιώνα) Τι θα δούμε: Η ομορφιά της Στεμνίτσας μόλις την πρωτοαντικρίσεις σου κόβει την αναπνοή, έτσι όπως φαίνεται να αιωρείται πάνω σε απότομα υψώματα δίπλα στο φαράγγι. Κηρυγμένη ως ιστορικός διατηρητέος οικισμός από το 1985, αποτελεί ένα αξιοθέατο για τη φυσική της ομορφιά, αλλά κυρίως για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της, τα πέτρινα αρχοντικά, τα γραφικά καλντερίμια και τις παλιές εκκλησίες της. Η μακρόχρονη παράδοση των κατοίκων στην τέχνη των μετάλλων, γέννησε τη σπουδαία Δημόσια Σχολή Αργυροχρυσοχοΐας και ανέδειξε σπάνιας ικανότητας μαστόρους, όπως χαλκωματάδες, σιδηρουργούς και χρυσοχόους. Η Καρύταινα είναι με τη σειρά της εξίσου γραφική και ιστορική. Είναι μια εντυπωσιακή και επιβλητική πέτρινη πολιτεία και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος οικισμός. Έχει θαυμάσια διώροφα πέτρινα σπίτια, πολλά των μέσων του 19ου αιώνα, παλιές βυζαντινές εκκλησίες, πλακόστρωτα δρομάκια και καλντερίμια. Το Φράγκικο κάστρο της, στα νότια του χωριού, χτισμένο στην κορυφή απόκρημνου και επιβλητικού βράχου, υπήρξε ένα από τα πιο αξιόλογα φρούρια της Πελοποννήσου, τόσο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας όσο και κατά την Τουρκοκρατία. Τοποθετημένο πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης Βρένθης, αποκαλούνταν «Τολέδο της Ελλάδος». Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Καρύταινα αναδείχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο καπνού, μεταξωτών και κρασιού. Στη συνέχεια θα επισκεφθούμε την Αρκαδιανή στο χωριό Ψάρι της Γορτυνίας, ένα πρότυπο αγροτουριστικό Κέντρο Γεύσεων και σπιτικής μαγειρικής. Εδώ αναδεικνύονται οι Αρκαδικές γεύσεις, τα Αρκαδικά προϊόντα και οι ξεχασμένες συνταγές των γιαγιάδων. Θα περιηγηθούμε στη βιοτεχνία παραδοσιακών γλυκών του κουταλιού, γλυκών φούρνου και ζυμαρικών, ενώ στον περιβάλλοντα χώρο θα καίνε οι ξυλόφουρνοι, χτισμένοι με την παραδοσιακή τεχνική, έτοιμοι να μας προσφέρουν αχνιστό φρέσκο ψωμί. Στο Κέντρο υπάρχει ένα μουσείο με συλλογή πάνω από 650 παλιών βιβλίων μαγειρικής από το 18ο αιώνα και έπειτα, καθώς και μια μοναδική συλλογή σκευών και μικροεργαλείων μαγειρικής από το 1900 και μετά, που θα συμπληρώσει τις γνώσεις μας για την πρακτική της μαγειρικής τέχνης στα παλαιότερα χρόνια. Στον πολυχώρο του Κέντρου θα παρακολουθήσουμε πώς παρασκευάζονται τα ζυμαρικά και τα γλυκά του κουταλιού. Θα διανυκτερεύσουμε στη Μεγαλόπολη ή στην Αμπελιώνα. Τι θα φάμε: Θα γευθούμε υπέροχα φουρνιστά ψωμιά, ψητά σε παραδοσιακή γάστρα, γίδα βραστή αρωματισμένη με δυόσμο και φλισκούνι, κολοκυθοκορφάδες γιαχνί, ζυμαρικά με ντόπιο τριμμένο τυρί, και για το τέλος μια ποικιλία γλυκών του κουταλιού και παραδοσιακό χαλβά. 9η ημέρα: Μεγαλόπολη (ή Αμπελιώνα) – Νέδα – Πύλος – Γιάλοβα Τι θα δούμε: Απόκρημνοι βράχοι, καταρράκτες, φαράγγια, χαράδρες, αλλά και δροσερά πλατώματα με πυκνή βλάστηση από φτέρες, πλατάνια, βελανιδιές και λεύκες, συνθέτουν ένα μοναδικό σκηνικό. Η Νέδα, ένας επίγειος παράδεισος, το μοναδικό… θηλυκό ποτάμι της Ελλάδας, θα μας προσφέρει ατελείωτες συγκινήσεις και αλλεπάλληλες εναλλαγές τοπίου. Το όνομα Νέδα οφείλεται στη ομώνυμη νύμφη, θεότητα των νερών. Σύμφωνα με το μύθο, όταν η Ρέα γέννησε τον Δία, τον έδωσε στη νύμφη Νέδα, για να τον προστατεύσει από τον άνδρα της Κρόνο. Εκείνη θήλασε το βρέφος, το έλουσε και το έπλυνε στον Λύκαιο ποταμό, σημερινό Λούσιο. Το φαράγγι είναι προσπελάσιμο μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σε διάφορα σημεία της πορείας υπάρχουν καταρράκτες που καταλήγουν σε μικρές φυσικές πισίνες. Στο Στόμιο υπάρχει μια μεγάλη σπηλιά μοναδικής ομορφιάς, την οποία θεωρούσαν ως πύλη του Κάτω Κόσμου. Πριν από την είσοδο του Στομίου και σε μικρή απόσταση από την κοίτη της Νέδας, γκρεμίζονται τα αφρισμένα νερά του περίφημου καταρράκτη ύψους 50 μέτρων, που ξεπροβάλλει από ένα εντυπωσιακό φαράγγι το οποίο σχηματίζουν θεόρατοι βράχοι. Εδώ θα κάνουμε ένα μοναδικό πικ νικ με νοστιμιές της περιοχής. Στη συνέχεια μας περιμένει ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγάλειας, ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα γιατί τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης. Ο ναός υψώνεται επιβλητικά στα 1130 μέτρα. Ανεγέρθηκε το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. και αποδίδεται στον Ικτίνο, τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Το μνημείο αυτό με την πανανθρώπινη σημασία και συνάμα ένα από τα καλύτερα σωζόμενα της κλασικής αρχαιότητας, ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που περιλήφθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1986. Τμήμα της ζωφόρου του ναού αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο. Ο κλασικός ναός είναι θεμελιωμένος πάνω σε φυσικό βράχο και οφείλει το όνομά του στους ντόπιους κατοίκους, οι οποίοι λάτρευαν το θεό με την προσωνυμία Επικούριος, δηλαδή βοηθός, συμπαραστάτης στον πόλεμο ή στην αρρώστια. Ο περιηγητής Παυσανίας θαμπώθηκε από την ομορφιά του και τον κατέταξε δεύτερο μετά της Τεγέας σε κάλλος και αρμονία. Ο ναός ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους κλασικούς ναούς της αρχαιότητας γιατί δεν εμφανίζει ανατολικομεσημβρινό προσανατολισμό αλλά είναι κατασκευασμένος με διεύθυνση από βορρά προς νότο, μάλλον για λατρευτικούς λόγους που συνδέονται με τις αρχαίες μυστικιστικές παραδόσεις των Αρκάδων, μιας και άλλοι ναοί της περιοχής φέρουν ίδιο προσανατολισμό. Καθώς συνδυάζει αρχαϊκά, κλασικά και παραδοσιακά αρκαδικά χαρακτηριστικά, προσφέρει ένα ελκυστικό μείγμα του παλιού και του νέου, του αγροτικού και του εκλεπτυσμένου. Η εξωτερική κιονοστοιχία του εξάστηλου ναού ακολουθεί έναν αυστηρό δωρικό ρυθμό (οι μετόπες δεν είναι λαξευμένες). Όμως στο εσωτερικό, έξοχης ποιότητας γλυπτική συνταιριάζεται με έναν πιο περίτεχνο αρχιτεκτονικό ρυθμό. Στο νότιο τμήμα όπου βρίσκεται το άδυτο, οι δύο τελευταίοι ιωνικοί κίονες του σηκού στέκονται στο μακρινό άκρο λοξών τοίχων, ενώ ανάμεσά τους βρίσκεται ένας κορινθιακός κίονας, μόνος στο κέντρο του ναού. Το κιονόκρανο του κίονα αυτού αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο δείγμα και θεωρείται πρότυπο για όλα τα «κορινθιακά» μνημεία του ελληνικού, ρωμαϊκού και ελληνιστικού πολιτισμού. Η διακόσμηση είναι αξιοσημείωτη λόγω των διαφορετικών υλικών που χρησιμοποιούνται: οι τοίχοι, οι βάσεις και οι κίονες είναι από τοπικό γκρίζο ασβεστόλιθο, τα ιωνικά κιονόκρανα και το κορινθιακό κιονόκρανο είναι από μάρμαρο Δολιανών όπως και οι λαξευτές μετόπες της εξωτερικής ζωφόρου του κυρίως ναού και οι βάσεις της ιωνικής ζωφόρου στο εσωτερικό του τεμένους. Η ζωφόρος αναπαριστά δύο θέματα: τη μάχη ανάμεσα στους Έλληνες, με αρχηγό τον Ηρακλή (διακρίνεται από τη λεοντή του), και τις Αμαζόνες και τη μάχη μεταξύ Λαπιθών και Κενταύρων. Το δεύτερο ήταν συχνό θέμα στην αρχαιοελληνική τέχνη και εμφανίζεται στις μετόπες του Παρθενώνα. Τη ζωφόρο μάλλον φιλοτέχνησε ο γλύπτης Παιώνιος, δημιουργός της περίφημης Νίκης που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας. Τέλος, θα επισκεφθούμε το ανάκτορο του Νέστορα στην Πύλο, που συγκαταλέγεται ανάμεσα στα σημαντικότερα μνημεία της μυκηναϊκής Ελλάδας. Τα ανάκτορα χτίστηκαν το 13ο αι. π.Χ. από το βασιλιά Νέστορα, γιο του Πηλέα, ο οποίος μετέτρεψε την Πύλο στη δεύτερη σημαντικότερη πόλη του μυκηναϊκού κόσμου, μετά τις Μυκήνες. Η περιοχή του ανακτόρου δεν τειχίστηκε ποτέ, αντίθετα με τις άλλες μυκηναϊκές ακροπόλεις. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν τα ερείπια πλουσιότατου διώροφου κεντρικού οικοδομήματος και άλλων δύο βοηθητικών. Θα μπούμε στο ανάκτορο από μια άνετη αυλή με πρόπυλο και θα δούμε τα δωμάτια των αρχείων, όπου βρέθηκε μεγάλος αριθμός από πήλινες πινακίδες Γραμμικής Β΄. Οι πήλινες αυτές πινακίδες, που θυμίζουν φύλλα φοίνικα, 1250 στο σύνολό τους, αποκρυπτογραφήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Μάικλ Βέντρις και τον φιλόλογο Τζον Τσάντγουικ, προσφέροντάς μας πλήθος πρακτικών πληροφοριών για τη ζωή στην προϊστορική Πύλα. Από την αυλή θα προχωρήσουμε στον πρόδομο του ανακτόρου που διακοσμούνταν με τοιχογραφίες και από κει στην αίθουσα του θρόνου, όπου θα δούμε την πήλινη λατρευτική εστία στο μέσον της αίθουσας με τις βάσεις τεσσάρων κιόνων ολόγυρα, αλλά δυστυχώς όχι και το θρόνο, που καταστράφηκε τελείως. Η αίθουσα του θρόνου ήταν διακοσμημένη με υπέροχες έγχρωμες τοιχογραφίες, που αναπαριστούσαν διάφορα θέματα, ενώ ζωγραφική διακόσμηση υπήρχε και στο πάτωμα της αίθουσας. Ανατολικά του κεντρικού ανακτόρου αποκαλύφθηκαν τα ερείπια λουτρού με πήλινο λουτήρα. Εκεί βρίσκονταν και τα διαμερίσματα της βασίλισσας, με μια μεγάλη αίθουσα με κυκλική εστία, διακοσμημένη με ωραία σχέδια, όπως και οι περισσότεροι τοίχοι του διαμερίσματος. Θα διανυκτερεύσουμε στη Γιάλοβα, σε κατοικίες μέσα σε ελαιώνα. ι στάσεις γεμίζει αισιοδοξία. Υπάρχουν των Ελλήν Τι θα φάμε: Περιβολομαγείρεμα Μεσσηνίας (σαλάτα με κολοκύθια, μελιτζάνες, πατάτες, ντομάτες, κρεμμύδια, σκόρδο, δυόσμο και λάδι), λαδερά φασολάκια, φοβερό χταποδάκι στη σχάρα, τηγανητό καλαμάρι, ψαρόσουπα, τοπική φέτα σαγανάκι («σφέλα», η φέτα της «φωτιάς»), και για γλυκό συκαλάκι (από τις περίφημες σμυρναίικες συκιές της περιοχής) και παστέλι Ζευγολατιού. 10η ημέρα: Γιάλοβα Τι θα δούμε: Η Γιάλοβα είναι ένας γραφικός παραθαλάσσιος οικισμός χτισμένος στο μυχό του όρμου του Nαβαρίνου, με γαλήνιο φυσικό περιβάλλον, μαγευτικές παραλίες και ρομαντικό ηλιοβασίλεμα. H ευρύτερη περιοχή αποτελεί σημαντικό υγρότοπο της Πελοποννήσου. H Λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας (Διβάρι), με υπέροχη θέα στη Σφακτηρία, είναι προστατευόμενος υγρότοπος. Στο κτίριο του παλαιού αντλιοστασίου της Γιάλοβας λειτουργεί κέντρο ενημέρωσης της Eλληνικής Oρνιθολογικής Eταιρείας, που θα μας πληροφορήσει για τον υγρότοπο. Εάν ο καιρός το επιτρέπει μπορούμε να κολυμπήσουμε στον όρμο της Βοϊδοκοιλιάς, ένα τοπίο εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, με υπέροχους αμμόλοφους και γαλαζοπράσινα νερά. Σε ύψωμα κοντά στον όρμο βρίσκονται τα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος ερείπια μυκηναϊκού θολωτού τάφου που ονομάζεται «τάφος του Θρασυμήδη», γιατί κατά την παράδοση ανήκε στον Θρασυμήδη, γιο του Nέστορα. Κατά την παραμονή μας στη Γιάλοβα θα παρακολουθήσουμε σεμινάριο για το ελαιόλαδο, θα μαγειρέψουμε, ομαδικά, φαγητά με λάδι και τοπικά προϊόντα και αναλόγως την εποχή θα συμμετάσχουμε στο παραδοσιακό μάζεμα της ελιάς. Τι θα φάμε: Στο σημερινό μας γεύμα ο απόλυτος κυρίαρχος είναι το ελαιόλαδο! Θα φάμε ελιές Καλαμών, τηγανόψωμο (ψωμί γεμιστό με τυρί και τηγανισμένο στο λάδι), χωριάτικη σαλάτα με άφθονο λάδι και ρίγανη, αγκινάρες με κουκιά, κοτόπουλο με μπάμιες, και για επιδόρπιο λουκουμάδες με μέλι και ελιά γλυκό του κουταλιού. 11η ημέρα: Γιάλοβα – Καλαμάτα – Μυστράς – Σπάρτη Τι θα δούμε: Θα ξεκινήσουμε τη μέρα μας με μια επίσκεψη σε εργαστήριο παρασκευής ελληνικού balsamico στην Καλαμάτα, όπου θα ενημερωθούμε για τις διαδικασίες παραγωγής του και θα δοκιμάσουμε κάποια ορεκτικά με ξύδι. Μετά μας περιμένει ο αγέρωχος Μυστράς, που το 1989 εγγράφηκε από την Unesco ως πολιτιστικό αγαθό στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς αποτελεί απέραντο μουσειακό μνημείο παγκόσμιας ακτινοβολίας, με αυτοκρατορικό μεγαλείο και ξεχωριστή ιστορική αξία. Το 1249 ο Γουλιέλμος Β΄ Βιλλεαρδουίνος έχτισε στο λόφο του Μυζηθρά το περίφημο ομώνυμο κάστρο, το οποίο έμελλε πολύ σύντομα να μετεξελιχθεί σε μοναδική καστροπολιτεία και μία από τις σημαντικότερες υστεροβυζαντινές πόλεις. Μέσα σε δύο αιώνες ο Μυστράς θα αποτελέσει το κέντρο του «Δεσποτάτου του Μορέως». Στη μεγάλη του ακμή το 15ο αιώνα θα διεκδικήσει δάφνες ως κοιτίδα των γραμμάτων και των τεχνών με λόγιους, φιλοσόφους και προσωπικότητες του βεληνεκούς του Γεώργιου Γεμιστού Πλήθωνος, νεοπλατωνιστή φιλόσοφου που άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στις επόμενες γενιές. Η διάταξη της καστροπολιτείας σε τρεις ζώνες (Άνω, Κάτω και Έξω Χώρα) θα μας προσφέρει τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε μέσα στο χρόνο και να θαυμάσουμε την αρχιτεκτονική, την τέχνη και τις τοιχογραφίες σημαντικών δημιουργών, όλα αποτυπωμένα σε μνημεία, παλάτια και εκκλησίες που σώζονται μέχρι σήμερα. Στην Άνω Χώρα κυριαρχεί η όψη των Παλατιών των Δεσποτών, ενώ ψηλότερα ξεχωρίζει ο ναός της Αγίας Σοφίας, του παρεκκλησιού των Παλατιών. Στην Κάτω Χώρα δεσπόζει ο ναός του Αγίου Δημητρίου, όπου τα λόγια περιττεύουν, αφού μπαίνοντας ριγεί κανείς όταν θυμάται ότι στο κέντρο αυτού του μίγματος τρίκλιτης βασιλικής με σταυροειδή πεντάτρουλο στέφθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1449 ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος, προτού πέσει ηρωικά στην Άλωση της Πόλης στις 29 Μαΐου 1453. Η ατελείωτη αλυσίδα των ναών περιλαμβάνει ακόμα τους «Αγίους Θεοδώρους», την «Παναγία Οδηγήτρια», την «Παντάνασσα» με τον περίτεχνο διάκοσμο, τον «Άγιο Ιωάννη των Βουβάλων», όπου θα ξεδιψάσουμε στην κρήνη που κατασκεύασαν οι προσκυνητές της εποχής. Τέλος, θα επισκεφθούμε το μουσείο του αρχαιολογικού χώρου του Μυστρά, που στεγάζεται σε διώροφο πέτρινο κτίριο του 1754 και περιλαμβάνει πολλές συλλογές από ανάγλυφα, χειρόγραφα και κοσμήματα. Το τέλος της σημερινής μέρας θα μας βρει στην ένδοξη Σπάρτη, κοντά στη δεξιά όχθη του ποταμού Ευρώτα. Η πεδιάδα που απλώνεται γύρω της είναι καταπράσινη από ελιές, πορτοκαλιές, λεμονιές και μουριές. Στα νοτιοδυτικά υψώνεται το όρος Ταΰγετος ενώ στα ανατολικά βρίσκεται η οροσειρά του Πάρνωνα. Από την αρχαία Σπάρτη σώζονται λείψανα από τους ναούς της Ορθίας Αρτέμιδος, της Χαλκιοίκου Αθηνάς, του Καρνείου Απόλλωνα, καθώς και θέατρο της ρωμαϊκής εποχής. Έχει αξιόλογο αρχαιολογικό μουσείο και Μουσείο Ελιάς και Λαδιού, το οποίο θα δούμε αύριο. Τι θα φάμε: Για να μας μείνει ο Μυστράς ακόμη πιο αξέχαστος, σε παραδοσιακό εστιατόριο θα δοκιμάσουμε ένα αυθεντικό Βυζαντινό δείπνο, ειδικά φτιαγμένο για μας! Ομελέτα («σφουγγάτο» κατά τους Βυζαντινούς, «καγιανάς» κατά τους ντόπιους) με ντομάτα, μανιτάρια και σβόλους γραβιέρας, λακέρδα με χόρτα, παντζαροσαλάτα με κριτσίνια ελιάς και βραστά αυγά, χοιρινό μπούτι ψητό με οινόμελι και κόλιανδρο γαρνιρισμένο με χυλοπίτες, κουνέλι γεμιστό με μυρωδικά συνοδευμένο με τραχανά, και για γλυκό τα περίφημα «λαλάγγια» των Βυζαντινών, δηλαδή τηγανίτες περιχυμένες με μέλι, που παραμένουν αγαπημένο γλυκό της περιοχής. Αν είναι εποχή κυνηγιού μπορούμε επίσης να ετοιμάσουμε ένα γεύμα με κυνήγι από τον Ταύγετο στο τουριστικό περίπτερο, πριν τελειώσουμε τη διαδρομή μέσω του ορεινού δρόμου. Αν είμαστε τυχεροί μπορεί να δοκιμάσουμε πέρδικες πιλάφι ή τσίχλες μαγειρεμένες με χόρτα! 12η ημέρα: Σπάρτη – Σπήλαιο Δυρού – Λακωνική Μάνη – Σπάρτη Τι θα δούμε: Το μοναδικό στο είδος του Μουσείο Ελιάς και Λαδιού στη Σπάρτη, αναδεικνύει τον πολιτισμό και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής, που συνδέεται άρρηκτα με την ελληνική και γενικότερα τη μεσογειακή ταυτότητα. Στον άνω όροφο παρουσιάζονται οι πρώτες μαρτυρίες για την ελιά στον ελλαδικό χώρο, η συμβολή της στην οικονομία, ο ρόλος της στη διατροφή, τη φροντίδα του σώματος και το φωτισμό, ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη συμβολική διάσταση που προσλαμβάνει στη θρησκεία και τη μυθολογία. Το ταξίδι μας αρχίζει με τα παλαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία ελαιόδεντρου στην Ελλάδα: σπάνια απολιθωμένα φύλλα ελιάς, ηλικίας περίπου 50.000-60.000 ετών, που βρέθηκαν στην καλντέρα της Σαντορίνης. Η θέση της ελιάς και του λαδιού στη διατροφή παρουσιάζεται σε ξεχωριστή ενότητα μέσα από πινακίδες και εκθέματα και η σημασία τους στη ζωή των Ελλήνων αποκαλύπτεται ανάγλυφα μέσα από τους πολλούς συμβολισμούς, τους τρόπους λατρείας και τα λαϊκά δρώμενα. Η ενότητα κλείνει με μια σύντομη παρουσίαση της θέσης της ελιάς στην τέχνη. Ο κάτω όροφος του Μουσείου είναι αφιερωμένος στην εξέλιξη της τεχνολογίας παραγωγής του ελαιολάδου. Στο μουσείο εκτίθεται η τεχνολογία των μεταβυζαντινών μηχανισμών. Ένα ζωοκίνητο ελαιοτριβείο από τη Λευκάδα τεκμηριώνει την επιβίωση της ζωοκίνησης κατά τον 20ο αιώνα, ένα ξύλινο διπλό πιεστήριο με βαρούλκο έχει μεταφερθεί από το γειτονικό Ξηροκάμπι, ενώ έμφαση έχει δοθεί στην αναπαράσταση των μηχανοκίνητων ελαιοτριβείων (υδροκίνητο, ατμοκίνητο, πετρελαιοκίνητο και ηλεκτροκίνητο) σε μεγάλες κινούμενες μακέτες. Και επειδή η περιποίηση του σώματος σχετίζεται με το λάδι, θα ολοκληρώσουμε την ξενάγησή μας με μια ενότητα αφιερωμένη στη σαπωνοποιία, οικιακή και βιομηχανική. Από το μεγάλο χαρανί που ακόμη χρησιμοποιούν οι παλιές νοικοκυρές των ελαιοπαραγωγών περιοχών για να κάνουν σαπούνι, έως τα σαπουνοκάζανα των βιομηχανιών. Φεύγοντας από τη Σπάρτη είμαστε έτοιμοι να εξερευνήσουμε το Σπήλαιο του Δυρού, το ωραιότερο λιμναίο σπήλαιο στον κόσμο, που περιλαμβάνει τα σπήλαια Γλυφάδα (ή Βλυχάδα), Καταφύγιο και Αλεπότρυπα. Η εξερεύνηση του σπηλαίου άρχισε το 1949 και αφού σταδιακά χαρτογραφήθηκαν χερσαίοι και λιμναίοι διάδρομοι, σήμερα το συνολικό μήκος του φτάνει τα 6000 μέτρα. Το σπήλαιο αποτελείται από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, και παλαιότερα ήταν χερσαίο, όμως με την πάροδο των αιώνων η στάθμη του νερού ανέβηκε από τη θάλασσα και έτσι οι σχηματισμοί των σταλακτιτών μοιάζουν με λευκές κολώνες που βγαίνουν μέσα από το νερό. Όσες φορές κι αν επισκεφθεί κανείς τα σπήλαια Δυρού δεν χορταίνει το μάτι του να παρακολουθεί με θαυμασμό αυτό το δώρο της φύσης. Για 45 λεπτά σε μια διαδρομή δαιδαλώδη, θα μείνουμε άφωνοι. Στην Αλεπότρυπα, λίγες δεκάδες μέτρα από τη θάλασσα, η κεντρική σπηλιά καταλήγει σε μια ωραιότατη λίμνη βάθους 6 μέτρων. Οι χώροι χρησίμευαν ως κατοικίες στη νεότερη περίοδο της Νεολιθικής εποχής, όπως φαίνεται από τα ευρήματα. Βρέθηκαν ανθρώπινοι σκελετοί και κρανία αλλά και σκελετοί ζώων χωρίς να είναι θαμμένα. Εικάζεται ότι ξαφνικός μεγάλος σεισμός έριξε τα βράχια από την κορυφή ώστε όσοι βρισκόντουσαν μέσα να εγκλωβιστούν και να πεθάνουν χωρίς βοήθεια. Το στόμιο του σπηλαίου είχε παραμείνει κλειστό για πάνω από 45 αιώνες. Μεταξύ των ευρημάτων είναι εργαλεία, μαρμάρινα ειδώλια και αγγεία και όστρακα νεολιθικά καθώς και λίθινος πέλεκυς. Εδώ βρίσκεται και το Νεολιθικό Μουσείο του Δυρού όπου θα θαυμάσουμε τα πλούσια ευρήματα που θα μας δώσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της ζωής του Νεολιθικού ανθρώπου. Στη συνέχεια θα πάρουμε το δρόμο για τη Λακωνική Μάνη, που είναι γεμάτη μνήμες του ένδοξου ιστορικού παρελθόντος και της γαλήνιας περηφάνιας που διαπνέει ανέκαθεν τούτο τον τόπο. Η περιδιάβαση της λακωνικής Μάνης θυμίζει πέρασμα σε μια εντελώς άλλη χώρα και τα καλέσματα καθενός από τους οικισμούς, που συνθέτουν ένα ψηφιδωτό άγριου κάλλους με έντονη τη σφραγίδα της ανεξαρτησίας και της αγέρωχου πνεύματος, υπερβαίνουν σε ερωτισμό και μυστήριο κάθε φαντασία. Η αρχιτεκτονική παράδοση και η μικροτεχνία δίνουν σε υπερθετικό βαθμό τον τόνο στους αμέτρητους παραδοσιακούς οικισμούς, στους μανιάτικους πέτρινους πύργους και τα κάστρα, στις εκκλησιές και στα καλά φυλαγμένα οικογενειακά κειμήλια. Η οικογένεια είναι άλλωστε ο ισχυρότερος συνδετικός κρίκος της μανιάτικης κοινωνίας. Η Αρεόπολη, με τα καλντερίμια και τα πυργόσπιτά της, αποτελεί εμπορικό και διοικητικό κέντρο της Μάνης και ήταν ο ιστορικός βατήρας υψώσεως του λάβαρου της Επαναστάσεως στις 17 Μαρτίου του 1821. Πέρα από τους πύργους και τα ιστορικά ξωκλήσια θα δούμε το βυζαντινό μουσείο στον Πύργο Πικουλάκη. Μια στάση στο Λιμένι είναι απαραίτητη για να θαυμάσουμε το παλάτι του μεγάλου μπέη της Μάνης, του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, ενός από τους μεγάλους πρωταγωνιστές στην Επανάσταση του 1821. Το Γύθειο, όπου θα καταλήξουμε για φαγητό, είναι ένα γραφικότατο λιμάνι. Νεοκλασικά σπίτια που σκαρφαλώνουν αμφιθεατρικά στην πλαγιά του βουνού και στενά ανηφορικά σοκάκια με λιθόστρωτες σκάλες, συνθέτουν την ομορφιά και τη γοητεία της σημερινής πόλης. Μια ιδιαίτερη πινελιά στο θαυμάσιο τοπίο δίνει το νησάκι Κρανάη στα νότια της πόλης, ενωμένο σήμερα με την ακτή. Εδώ, σύμφωνα με τη μυθολογία, διανυκτέρευσε η Ωραία Ελένη, σύζυγος του Μενελάου, με τον εραστή της Πάρι, μετά τη φυγή τους από τη Σπάρτη, πριν από το ταξίδι στην Τροία. Φεύγοντας ο Πάρις ξέχασε το κράνος του, λέει ο μύθος, και έτσι πήρε το όνομά της η Κρανάη. Στα αξιοθέατά της το παρεκκλήσι του Αγίου Πέτρου, ένας οκταγωνικός φάρος του 1873 με 22 μέτρα ύψος και ο πύργος του 3ου μπέη της Μάνης, του Τζαννετάκη Γρηγοράκη, ο οποίος λειτουργεί σήμερα ως Ιστορικό Εθνολογικό Μουσείο Μάνης. Αργά το απόγευμα θα επιστρέψουμε στη Σπάρτη. Τι θα φάμε: Βραστή σαλάτα με άγρια χόρτα της περιοχής (παπαρούνες, αγριοσέλινα, άγριο σπανάκι), βολβούς αρτυμένους με ξίδι, σαλάτα από λούπινα (τοπικό μικροσκοπικό κίτρινο όσπριο), μανιάτικο σύγκλινο (χοιρινό κρέας καπνισμένο με δεμάτια φασκομηλιάς και βρασμένο σε κρασί), καφετιά πετρομπάρμπουνα, τα οποία θα συνοδέψουμε με παξιμάδια λαδιού με κύμινο και αλμυρό κατσικίσιο τυρί. Και για επιδόρπιο, υπέροχο γαλακτομπούρεκο! 13η ημέρα: Σπάρτη – Χωριά Πάρνωνα – Μονή Έλωνας – Λεωνίδιο – Ναύπλιο Τι θα δούμε: Το όρος Πάρνωνας ή Κρόνιον (γιατί φέρεται ως το ιερό βουνό του Κρόνου), είναι ο μεγαλύτερος ορεινός όγκος της Πελοποννήσου. Το κλίμα είναι ήπιο και το βουνό χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα πολυσύνθετη χλωρίδα, με σπάνια φαρμακευτικάαρωματικά φυτά (πάνω από 80 είδη, ορισμένα ενδημικά). Γύρω από τη Μονή της Μαλεβής υπάρχει δάσος δενδρόκεδρου, μοναδικό στην Ευρώπη, το οποίο έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης και ενταχθεί στις προστατευόμενες περιοχές του Ευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000. Η περιοχή του βουνού είναι γεμάτη από καταρράκτες, σπηλιές, πηγές και τρεχούμενα νερά. Η διάσχιση των φαραγγιών του Πάρνωνα αποτελεί αξέχαστη εμπειρία. Από τις σπηλιές περίφημη είναι η σπηλιά του Διονύσου, κοντά στη Μονή Αγίου Νικολάου Σίντζας, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία μεγάλωσε ο Διόνυσος με τη φροντίδα της Ινώς. Η περιοχή είναι διάσπαρτη από πανέμορφους οικισμούς. Ο κοινοβιακός μοναχισμός άνθισε στο βουνό από το 900 μ.Χ. Παλαιότερα υπήρχαν 33 μονές. Σήμερα υπάρχουν στον Πάρνωνα 12 ωραία μοναστήρια, και ένα από τα σημαντικότερα είναι αυτό της Έλωνας, το οποίο θα επισκεφθούμε. Η Μονή Έλωνας φημίζεται για την τοποθεσία της. Χτισμένη σε έναν κάθετο και επιβλητικό κοκκινόβραχο, δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται στο χάος. Η θέση της προσφέρει εξαιρετική θέα στη γύρω περιοχή. Ιδρύθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα και το καθολικό της χτίστηκε το 1809. Πιστεύεται ότι η εικόνα της «Παναγίας της Έλωνας» που φυλάσσεται εκεί, είναι έργο του Αποστόλου Λουκά (μια από τις 70 εικόνες που του αποδίδονται). Θεωρείται θαυματουργή από τους προσκυνητές και είναι ολόκληρη ασημωμένη. Στο καθολικό υπάρχουν ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ευαγγέλια, ιερά κειμήλια και πολλά αφιερώματα. Το τέμπλο είναι αχρονολόγητο και χαρακτηρίζεται από λεπτή εργασία και φαντασία. Στα θωράκιά του υπάρχουν σκαλιστές παραστάσεις. Σήμερα η Μονή είναι γυναικεία. Στη συνέχεια, περνώντας μέσα από το επιβλητικό φαράγγι του ποταμού Δαφνώνα (μια από τις ομορφότερες ορεινές διαδρομές της Ελλάδας) φτάνουμε στον Κοσμά, ένα από τα ωραιότερα χωριά της Πελοποννήσου. Είναι χτισμένο σε καταπράσινο και πανέμορφο τοπίο, με υπέροχα ελατοδάση και άφθονες πηγές. Η κεντρική πλατεία του χωριού, σκεπασμένη με 12 θεόρατα υπεραιωνόβια πλατάνια (φυτεμένα το 1883), με γραφικά καφενεία και ταβέρνες, είναι πανέμορφη. Τα σπίτια είναι πετρόκτιστα και ακολουθούν την τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Το χωριό έχει μαγευτική θέα στον Αργοσαρωνικό κόλπο και όταν ο ορίζοντας είναι καθαρός φαίνονται τα νησιά Σπέτσες και Ύδρα. Στην περιοχή αυτή λατρευόταν ο Μαλεάτης Απόλλων, τοπικό άγαλμα του οποίου εκτίθεται στο αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών. Το Λεωνίδιο, όπου θα γευματίσουμε, είναι μία από τις πιο παλιές ναυτικές πολιτείες της Ελλάδας. Ο κάμπος του Λεωνιδίου ονομαζόταν στην αρχαιότητα «Διονύσου κήπος», γεγονός που συνδέει τη λατρεία του θεού Διονύσου με την καλλιέργεια της αμπέλου στην περιοχή. Η πόλη είναι η πρωτεύουσα της Τσακωνιάς. Οι Τσάκωνες είναι απόγονοι εκδωρισθέντων Λακώνων και μιλούν τη δική τους διάλεκτο, την τσακώνικη, παραφθορά της αρχαίας δωρικής διαλέκτου, που θεωρείται η αρχαιότερη στον κόσμο. Ο Τσάκωνες διακρίνονται σε όλη τους την ιστορική διαδρομή για την περηφάνια και το αδούλωτο φρόνημά τους. Διατηρούν πεισματικά τις δικές τους παραδόσεις, έθιμα, τραγούδια και χορούς. Ξεχωρίζει ο αρχαιότατος τσακώνικος ρυθμός και ο μεγαλοπρεπής παγανιστικός χορός που χορεύεται με χαρακτηριστικό «σφικτό» και αυστηρό τρόπο από τους ντόπιους. Το Λεωνίδιο και η περιοχή του χαρακτηρίζονται από γραφική τοπική αρχιτεκτονική, μοναδική στην Αρκαδία. Τυπικά δείγματά της είναι η αγορά στο κέντρο της πόλης και πολλά διεσπαρμένα όμορφα αρχοντικά, με ωραίες αυλόπορτες, ζωντανά χρώματα στα επιχρίσματα και πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο. Μερικά από αυτά έχουν τη μορφή πύργου. Ανάμεσά τους ξεχωριστή θέση κατέχει ο Πύργος Τσικαλιώτη (1808), από τα παλαιότερα οικοδομήματα της Πελοποννήσου. Στο εσωτερικό του έχει ωραία ξύλινη επένδυση και ένα τεράστιο τζάκι. Άλλος χαρακτηριστικός πύργος είναι το πυργόσπιτο του Νούφρη, τριώροφη κατασκευή με μικρά τοξωτά ανοίγματα, πολεμίστρες και ζεματίστρες, ενώ αξίζει να αναφερθεί η ύπαρξη αρχοντικών με εξαιρετικά ζωγραφιστά ταβάνια, όπως το αρχοντικό Γιαννούση (αναπαράσταση αυλών στρωμένων με βότσαλα, επίδραση από σπετσιώτικη παραδοσιακή τεχνική). Μια όμορφη τοπική παραδοσιακή γιορτή είναι η «γιορτή της μελιτζάνας» που γίνεται το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου με συμμετοχή μεγάλου κοινού από όλη την Ελλάδα. Περιλαμβάνεται ο «διαγωνισμός της μελιτζάνας», δηλαδή η βράβευση του καλύτερου πιάτου μελιτζάνας, όπου συμμετέχουν οι γυναίκες της περιοχής. Η κριτική επιτροπή αποτελείται από ειδικούς που καλούνται από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ανάλογα με την εποχή του ταξιδιού μας, θα επισκεφθούμε την έκθεση τσακώνικων προϊόντων και θα παρακολουθήσουμε τη «γιορτή της μελιτζάνας». Διανυκτέρευση στο Ναύπλιο. Τι θα φάμε: Χαρακτηριστικό προϊόν της περιοχής είναι η μελιτζάνα, που είναι πιο γλυκιά από άλλες ποικιλίες και φημίζεται ως η πιο εύγευστη στην Ελλάδα. Η «τσακώνικη μελιτζάνα» έχει τυποποιηθεί και αναγνωρισθεί από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Εμείς θα δοκιμάσουμε μελιτζανοσαλάτα, πατατομελιτζανόπιτα ή μουσακά και μελιτζανάκι γλυκό. Και θα συνοδέψουμε τις μελιτζάνες μας με σαβόρι (μικρά ψάρια με μια πρέζα δενδρολίβανο και δυνατό ξίδι) ή ψητό κρέας με δαμάσκηνα, χορταρικά στο φούρνο με ντόπιο γιαούρτι και τηγανιτές πατάτες πασπαλισμένες με χοντρό αλάτι και ρίγανη. Κατά τη διάρκεια του φαγητού θα παρακολουθήσουμε επίδειξη των τόσο ιδιαίτερων και χαρακτηριστικών Τσακώνικων χορών. 14η ημέρα: Ναύπλιο – Επίδαυρος – Αθήνα Τι θα δούμε: Το Ναύπλιο είναι ένας τόπος μυστικιστικός και ευλογημένος, που αιώνες τώρα γοητεύει κάθε επισκέπτη. Ο γιος του Ποσειδώνα, ο Ναύπλιος, το έχτισε δίνοντάς του το όνομά του, και αυτός ήταν ο πρώτος κρίκος στη μεγάλη πολιτιστική αλυσίδα της ιστορίας του, που δεν φτάνουν τα 850 σκαλοπάτια του Κάστρου του Παλαμηδίου για να τη μετρήσουν. Η «Νάπολη της Ανατολής» όπως το ονόμασαν οι Ενετοί, εξακολουθεί να κοσμείται με όλα τα παραδοσιακά στοιχεία, ανέγγιχτα από το χρόνο. Το σημείο αναφοράς της πόλης, το Μπούρτζι, συνεχίζει να κρατά ζωντανούς τους θρύλους, χτισμένο πάνω στο μικρό νησάκι των Αγίων Θεοδώρων. Το σεργιάνι στα γραφικά δρομάκια του Ψαρομαχαλά, στην Πλατεία Συντάγματος που δείχνει ανέγγιχτη από τα χρόνια, αποτελεί απόλαυση για τις αισθήσεις. Το Ανάπλι με τους στενούς και φαρδιούς δρόμους του, τις μεγάλες-παλιές και μικρές-καινούργιες πλατείες, τις οθωμανικές κρήνες που στολίζουν τα ενετικά και νεοκλασικά του κτίρια, όλα γοητευτικά αρχιτεκτονικά κοσμήματα. Η θέα από το Παλαμήδι στον Αργολικό Κόλπο και τα βουνά της ανατολικής Πελοποννήσου είναι μοναδική, ενώ οι μυρωδιές από τα νυχτολούλουδα συνοδεύουν κάθε επισκέπτη στο νυχτερινό γεμάτο ζωή σεργιάνι στα σοκάκια, που είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε κατά την παραμονή μας τη χθεσινή νύχτα! Φεύγοντας παίρνουμε το δρόμο για την ιστορική Επίδαυρο. Εδώ γεννήθηκε, σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Ασκληπιός. Η πόλη γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη κυρίως εξαιτίας του Ασκληπιείου της. Ο μύθος για τη γέννηση του Ασκληπιού στην Επίδαυρο οφείλεται στον Ησίοδο, κατά τον οποίο ο Ασκληπιός γεννήθηκε εδώ και υπήρξε καρπός του ζευγαρώματος του Απόλλωνα με την Αρσινόη, κόρη του βασιλιά των Μεσσηνίων. Ο Ασκληπιός λατρευόταν στην αρχή ως ήρωας και όχι ως θεός και η λατρεία του είχε πολλά ηρωικά στοιχεία. Αυτό αποδεικνύεται από τα παλαιότερα ερείπια, όπου δεσπόζει ο λαβύρινθος, ένα υπόγειο κτίσμα στο οποίο για να φτάσεις στο κέντρο είσαι υποχρεωμένος να περάσεις από όλους τους διαδρόμους του. Ο λαβύρινθος χρησιμοποιούνταν για τις θυσίες που γίνονταν στο θεό. Τη λατρεία του τη συνοδεύει πάντα ο ιερός όφις, ενώ με την πάροδο του χρόνου η λατρεία μετατρέπεται σε θρησκεία και η Επίδαυρος γεμίζει με μεγαλοπρεπή μνημεία, μεταξύ των οποίων ξεχώριζε ο μεγαλοπρεπής ναός μέσα στον οποίο φυλασσόταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού πια Ασκληπιού. Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου έγινε το πιο φημισμένο από όλα τα Ασκληπιεία της αρχαίας Ελλάδας, εξαιτίας των πολλών και σοβαρών περιπτώσεων που γιατρεύτηκαν εκεί. Η έκτασή του ήταν πολύ μεγάλη και διέθετε ξενώνες, γυμναστήριο, στάδιο και το περίφημο για την ακουστική του Θέατρο. Μεγάλη σημασία στη θεραπεία των ασθενών, εκτός από τις γνώσεις των ιατρών-ιερέων, φαίνεται ότι είχε και το θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον όπου ήταν χτισμένο. Η ηρεμία της φύσης, οι απαλές και καθαρές γραμμές των γύρω βουνών, η πλούσια βλάστηση και οι άφθονες πηγές ασκούσαν, ιδιαίτερα στους ασθενείς με ψυχικές ασθένειες, έντονη κατευναστική και θεραπευτική επίδραση. Ο πρώτος χώρος που θα αντικρύσουμε φτάνοντας στο ιερό, είναι τα προπύλαια, μυκηναϊκής κατασκευής, αποτελούμενα από δύο στοές με 6 κίονες η καθεμιά. Της μιας ήταν ιωνικού και της άλλης κορινθιακού ρυθμού. Το δεύτερο κτίσμα είναι ο ναός του Ασκληπιού, που το χτίσιμό του κράτησε 5 ολόκληρα χρόνια. Είναι ναός δωρικού ρυθμού μέσα στον οποίο υπήρχε το άγαλμα του θεού, κατασκευασμένο από τον Πάριο καλλιτέχνη Θρασυμήδη. Πίσω ακριβώς από το ναό βρίσκεται η Θόλος, που ήταν και το περιφημότερο κτίριο του ιερού. Υπάρχουν βέβαια και άλλα κτίσματα, με κυριότερο το περίφημο θέατρο. Σε μια χαράδρα, το 340 π.Χ., ο Αργείος αρχιτέκτονας Πολύκλειτος ο Νεότερος έχτισε, σύμφωνα με τον Παυσανία, το θέατρο της Επιδαύρου. Από όλα τα αρχαία θέατρα αυτό της Επιδαύρου είναι το ωραιότερο και το καλύτερα διατηρημένο. Προορισμένο αρχικά για την ψυχαγωγία και τη θεραπεία των ασθενών, έχει χωρητικότητα 13.000 θεατών. Χωρίζεται σε δύο μέρη: ένα πάνω μέρος για το λαό, με 21 σειρές καθισμάτων, και ένα κάτω μέρος, με 34 σειρές καθισμάτων, για τους ιερείς και τους άρχοντες. Η θαυμάσια ακουστική του, αλλά και η πάρα πολύ καλή κατάσταση στην οποία διατηρείται, συντέλεσαν στη δημιουργία του φεστιβάλ Επιδαύρου, που έχει καταστεί διάσημος θεσμός. Τέλος, θα επισκεφθούμε παραδοσιακό τυροκομείο της περιοχής ή, εναλλακτικά και αναλόγως την εποχή, θα κάνουμε βόλτα στους ονομαστούς πορτοκαλεώνες. Και αφού περάσουμε για καφέ από την Παλαιά Επίδαυρο, θα επιστρέψουμε στην Αθήνα. Τι θα φάμε: Υπέροχο κοντοσούβλι, αγκινάρες Αργείτικες (αυτή η άγρια αγκαθωτή αγκινάρα έχει υπέροχη δροσερή γεύση) γεμιστές με αυγά, κεφαλοτύρι, κρεμμύδια και ψίχα ψωμιού, σαλάτα με πορτοκάλι και ελιές, γλυκιά τραχανόπιτα και κοτόπουλο με πορτοκάλια, ενώ θα τελειώσουμε με υπέροχο εκμέκ κανταίφι!