ελληνικά

ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗΣ
ΙΟΥΝΙΟΣ 2013
Σεβαστοί εκπρόσωποι της πολιτειακής και εκπαιδευτικής κοινότητας,
αξιότιµη κυρία διευθύντρια της Γερµανικής Σχολής Θεσσαλονίκης,
αξιότιµε κύριε διευθυντή του Λυκείου, αξιότιµη κυρία διευθύντρια του Γυµνασίου,
αγαπητοί συνάδελφοι, αγαπητοί µαθητές, φίλοι, αξιότιµοι γονείς, αγαπητοί µας
τελειόφοιτοι.
Στο πρώτο µάθηµα της κοινωνιολογίας µε αφορµή ένα ταξίδι δυο Γάλλων
φωτογράφων, αναρωτηθήκαµε «τι είναι το σχολείο».
Οι δυο Γάλλοι είχαν ταξιδέψει και φωτογραφίσει σχολεία σε όλο τον κόσµο, σε
µια προσπάθεια να απαντήσουν στο ερώτηµα αν το σχολείο είναι τελικά απλώς
µια τετράγωνη αίθουσα διδασκαλίας, ένας ασπρόµαυρος πίνακας κι ένας
δάσκαλος όρθιος στη µέση που συνεχώς αγορεύει ή ένα συλλογικό κοινωνικό
µόρφωµα που αντανακλά µια κοινωνική πραγµατικότητα σε ένα δεδοµένο πλαίσιο
κυρίαρχης γνώσης και εξουσίας.
«Πώς το είπατε αυτό κυρία;» ρωτά η Λίζα προσπαθώντας να οργανώσει
µέσα στη σκέψη της τις έννοιες «κοινωνικό µόρφωµα , πλαίσιο κυρίαρχης
ιδεολογίας και εξουσίας» και τη µεταξύ τους σχέση. Και πριν προλάβει καλά-καλά
να διατυπώσει την ερώτησή της, πετιέται ο συµµαθητής της ο Πέτρος λέγοντας :
«Η κυρία έχει την τάση να µας µπερδεύει». Από κάποιο άλλο θρανίο ακούγεται:
«Πότε θα κάνουµε frei;». «Καταστροφή!» σκέφτοµαι. Επαναδιατυπώνω την
ερώτηση: «Το σχολείο ως κοινωνικός µηχανισµός παράγει τη γνώση, την
κουλτούρα, τις κοινωνικές αξίες ,τη µάθηση εκφράζοντας την ίδια την κοινωνία;»
Τα απορηµένα βλέµµατα γίνονται αποφασιστικές µατιές και οι απαντήσεις
δίνονται . Το κλίµα καλυτερεύει και το µάθηµα σώζεται προς µεγάλη χαρά της
υποφαινόµενης.
Όµως το ερώτηµα παραµένει: « Τι είναι τελικά ένα σχολείο;».
Ένας κοινωνικός θεσµός έκφρασης της παιδείας , θα απαντούσαν κάποιοι,
ενώ κάποιοι άλλοι θα ενέτασσαν στον ορισµό αυτό και την εξουσία, ως κυρίαρχη
δύναµη στο γνωστικό επίπεδό της . Σύµφωνα ,πάντως, µε τον Τόµας Φρίντµαν
είναι το µέσο που δεν µπορεί να διδάξει τις απαραίτητες δεξιότητες, οι οποίες
έχουν τη µεγαλύτερη σηµασία για την αγορά εργασίας. Ως Αµερικανός
οικονοµολόγος, εστιάζει την προσοχή του καθαρά στη σχέση παραγωγήςεργασίας στη βιοµηχανική οικονοµία, κάτι που χαρακτήριζε τα σχολεία του
προηγούµενου αιώνα.
Ο προβληµατισµός είναι γενικός και σχετικός µε την παθογένεια του
κοινωνικού χώρου, διατείνονται οι σύγχρονοι κοινωνιολόγοι. Σε µια κοινωνία
καταναλωτική, µεταπραττική, πληθωρική, λόγω της υπερπληροφόρησης, η
αυτοµατοποίηση της παραγωγής γνώσης είναι δεδοµένη.
Όµως, τελικά ,τι είναι η παιδεία, η µόρφωση;
Είναι οι βάσεις της ανθρωπιάς . Πάνω στην παιδεία στηρίζονται το «είναι»
και το «ευ είναι», η αρετή, η αξιοπρέπεια, η ευπραγία. Το σχολείο διδάσκει
παιδεία, αξίες, θέληση για µάθηση και ανάπτυξη ικανοτήτων, λέει η Ελένη
Γλύκατζη - Αρβελέρ.
Και ποιες είναι οι αρετές του καιρού µας; ∆ιδάσκεται το καλό;
Πανάρχαιο το ερώτηµα. Στην αθηναϊκή δηµοκρατία αρετή είναι η άσκηση
της δηµοκρατίας στο τρίπτυχο της ισονοµίας -ισηγορίας- ισοπολιτείας. Και σε
αυτό το πλαίσιο της αρχαίας κοινωνίας, ο δάσκαλος είναι δηµόσιος παιδαγωγός,
αυτός που οδηγεί στη δηµοκρατική αγωγή, αρετή και παιδεία.
Στο Βυζάντιο η αρετή έχει µόνο σωτηριολογικό στόχο. Η παιδεία δεν είναι
µέσο µόρφωσης, είναι δρόµος προς Θεόν.
Στην εποχή µας, η παγκοσµιοποίηση αλλάζει το στόχο του δασκάλου. Η
τεχνολογική πρόοδος, τα επιστηµονικά επιτεύγµατα, τα νέα παιδαγωγικά
συστήµατα ορίζουν το πλαίσιο διαµόρφωσης του εκπαιδευτικού έργου. Ενός
εκπαιδευτικού έργου που οδηγεί σε κοινωνικό κατακερµατισµό, όταν αντιβαίνει
στις βασικές αξίες της αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης, της αλήθειας .
Ποια είναι η παιδεία που χρειάζεται η σύγχρονη κοινωνία για την πρόοδό
της; Και ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου στη διαµόρφωση της κοινωνίας;
Αγαπητοί τελειόφοιτοι, όταν πριν επτά (7) χρόνια περάσατε τις πύλες αυτού
του σχολείου ,βρεθήκατε αντιµέτωποι µε ένα ιδιαίτερο περιβάλλον, µε µια
κουλτούρα διαφορετική από τη συνήθη.
Ήσασταν σε ένα σχολείο όπου πρωτίστως η επιβλητικότητα του
(κυριολεκτικού και µεταφορικού) όγκου του εκφράζεται µε την αισθητική της
απλότητας, που σύµφωνα µε την Ζάχα Χαντίντ διαµορφώνει και την αντίστοιχη
συµπεριφορά.
Η επαφή σας µε την γλώσσα του Γκαίτε ,της Χάννα Άρεντ, του Μαρξ, του
Φρόυντ σας οδήγησε να διαµορφώσετε την κοινωνική και πολιτική σας
συνείδηση, έξω από τα στενά όρια του τοπικισµού. Βρεθήκατε σε ένα σχολείο µε
δυο προγράµµατα σπουδών ,αλλά µε κοινό στόχο ,την απόκτηση ευρωπαϊκής
συνείδησης και ταυτότητας. Σ’ ένα σχολείο, του οποίου η λειτουργία στηρίζεται
στην καλλιέργεια της ευρωπαϊκής κουλτούρας, στην καλλιέργεια του διαλόγου
στη βάση της αξιοπρέπειας και του σεβασµού των κοινωνικών αξιών της εποχής
µας, στην καλλιέργεια ,σχέσεων ειλικρινούς συνεργασίας µεταξύ µαθητών –
καθηγητών –γονέων. Στο συγκεκριµένο εξάλλου θεσµικό πλαίσιο που λειτουργεί
το σχολείο µας ,το εκπαιδευτικό έργο του, οι επιδόσεις των µαθητών του,
αξιολογήθηκαν µε την απόδοση του τίτλου exzellente Schule, σχολείο
εξαιρετικής ποιότητας ,από το BLI.
.
Η συνύπαρξη δυο διαφορετικών πολιτισµών είναι το πρώτο βήµα για την
αλληλεγγύη των πολιτών. Και όλοι είµαστε συνυπεύθυνοι για την οποιαδήποτε
επιτυχία αλλά και αποτυχία της ανθρωπότητας , όπως έχετε µάθει και στο
µάθηµα της έκθεσης. Αλληλεγγύη και συνυπευθυνότητα είναι οι προυποθέσεις
του σεβασµού προς το συνάνθρωπο ,το άνοιγµα σε νέους ορίζοντες.
Ευθύνη, συνείδηση, υπευθυνότητα, πειθαρχία, κριτικό πνεύµα είναι τα όπλα
της πνευµατικής και ηθικής ευρωστίας του σχολείου µας .Γιατί το κάθε σχολείο
µπορεί να προετοιµάσει τους νέους για τη ζωή την επαγγελµατική και προσωπική
Ο καθένας σας είναι καταναλωτής πνευµατικής τροφής. Η καλή γνώση της
µητρικής σας γλώσσας είναι το µέσο απόκτησης ταυτότητας, το µέσο ένταξης
στην τοπική κοινωνία. Η γνώση της γερµανικής γλώσσας ως δεύτερης µητρικής
σχεδόν είναι το µέσο της ένταξής σας στην πολυεθνική και πολυσήµαντη
κοινωνία. Εξάλλου, και ο Wittgestein κάπως έτσι το είχε πει: «Τα όρια της
γλώσσας µου είναι τα όρια του κόσµου µου».
Σε µια Ευρώπη που κλυδωνίζεται ,στην οποία η πολιτική και η κοινωνική
διάσταση του ευρωπαίου πολίτη είναι λειψή, όπου η αναγκαιότητα µιας νέας
ευρωπαϊκής ιδέας είναι επιτακτική, το κατευθυντήριο πρότυπό µας αποτελεί
ακριβώς η Ενωµένη Ευρώπη. Η Ευρώπη που οικοδοµείται στις αρχές της
συλλογικότητας, στο σεβασµό της διαφορετικότητας, στη δηµοκρατική αντίληψη.
Όλα αυτά είναι παιδεία, µόρφωση, ακρογωνιαίοι λίθοι για το σχολείο µας ,που
οικοδοµούνται στη βάση της πίστης, στο ανθρωπιστικό ήθος, στην
πολυδιάστατη βασική κατάρτιση, στον πολύµορφο κοινωνικό προβληµατισµό.
Είναι προσαρµοσµένη η ρήση του Ιουλιανού <<αν διάβασες έµαθες. Αν έµαθες
έπρεπε να καταλάβεις>>. ∆ηλαδή η µάθηση πρέπει να σε οδηγήσει, σε έναν
βαθύτερο και ουσιαστικότερο προβληµατισµό που ολοκληρώνει την
προσωπικότητά σας.
Αυτός είναι ένας από τους εκπαιδευτικούς στόχους τούτου του σχολείου.
Για το δάσκαλο ο στόχος θεµελιώνει την ύπαρξή του. Για το µαθητή είναι η
υποχρεωτική πορεία προς την επίτευξη ευπραγίας στην αποδιοργανωµένη
κοινωνία µας. Η γνωστική πρόοδός σας είναι ατοµικό κατόρθωµα, που όµως
υπηρετεί το σύνολο. Και αυτός είναι ο πραγµατικός πλούτος για µια
ευνοµούµενη πολιτεία. Πολιτεία που πρέπει να στηρίζεται στην επιτυχία και
ευτυχία των νέων της. Το σχολείο είναι το µέσο που συµβάλλει στο στόχο. Και
καµιά προσπάθεια, κανένας µόχθος δεν µπορεί να πάει χαµένος, όταν αποβλέπει
στην ευόδωση της προσωπικής επιτυχίας των νέων. Τα ερωτηµατικά τους
ανοίγουν κάθε φορά νέους δρόµους στην µακραίωνη ιστορία.
«Και τώρα τι λες ;» αναρωτιέται ο ποιητής του «Γηράσκω αεί
αναθεωρών» Μανόλης Αναγνωστάκης.
«Φτάσαµε στα ανείπωτα, µην πετάξεις τίποτα» ανταπαντά ο
τραγουδοποιός ∆ιονύσης .
Ναι. Μην πετάξετε τίποτα, καλά και άσχηµα, όσα ζήσατε εδώ, όλα θα
σας χρειαστούν στο νέο δρόµο που ανοίγεται τώρα µπροστά σας ,στους
καινούριους πνευµατικούς ορίζοντες , σε µακρινές ή κοντινές πολιτείες ,µε όλα τα
εχέγγυα της Γερµανικής Σχολής Θεσσαλονίκης, που διαθέτετε. Είναι οι
αποσκευές σας ,καλές, στιβαρές , αξιόπιστες , πολύµορφες , ανθεκτικές,
ευέλικτες.
« -Όλα χάνονται. Του καθενός έρχεται η ώρα.»
«-Όλα µένουν. Εγώ φεύγω. Εσείς να δούµε τώρα.»
ΚΑΛΗ ΣΑΣ ΤΥΧΗ!

Download Report