Κοσδαραίοι γεφσράδες Οι Κοσδαραίοι Γεφσράδες …ρηνύζαλε ηνλ θόζκν όιν, ρηνύζαλε θαη ηα γηνθύξηα ηνπ Σπύρος Μαντάς…http://arhiogefirionipirotikon.blogspot.gr Μηα θνξά θαη έλαλ θαηξό, ζέινληαο θάπνηνο δεζπόηεο λα εμεηάζεη ηηο ζενινγηθέο γλώζεηο ππνςήθηνπ παπά, ηνλ ξώηεζε: - Πνηνο έρηηζε ην θόζκν, ηέθλν κνπ; - Οη Ππξζνγηαλλίηεο, δέζπνηά κνπ, απάληεζε εθείλνο ρσξίο δηζηαγκό, κα …θνπβάιεζαλ ιάζπε θη νη Βνπξκπηαλίηεο..! Ππξζόγηαλλε θαη Βνύξκπηαλε, ινηπόλ. Γύν κηθξά, θησρά ρσξηά, όπσο όια άιισζηε ζηελ Ήπεηξν, θηηάρλνπλ, ή ηέινο πάλησλ βνεζνύλ λα θηηαρηεί ν θόζκνο. Τν πνηνο βέβαηα ηνλ “έρηηζε” θαη πνηνο βνήζεζε θνπβαιώληαο ιάζπε, εμαξηάηαη από ηνλ αθεγεηή ηνπ αλέθδνηνπ, ή, αλ ζέιεηε, ηελ παηξίδα ηνπ ππνςήθηνπ παπά. Μπνξεί έηζη λα αιιάδνπλ ζεηξά ηα δύν νλόκαηα, ή αθόκα θαη λα αληηθαζίζηαληαη από άιια, πάληα όκσο είλαη επεηξώηηθα, ή απ’ ηε δηπιαλή Αλαζειίηζα. Χσξηά ηεο Κόληηζαο θαη ησλ Τδνπκέξθσλ, ηεο Κνξπηζά θαη ηεο Κνιώληαο, ηεο Όπαξεο, θάπνηα γύξσ απ’ ην Αξγπξόθαζηξν, κα θαη γεηηνληθά καθεδνλίηηθα, ζαλ ηεο Αλαζειίηζαο, ηεο Φιώξηλαο ή ηεο Καζηνξηάο, ρηίδνπλ θαη ζηνιίδνπλ ηνλ θόζκν. Κη εδώ ην αλέθδνην, ν ζξύινο ην επηβεβαηώλεη πηα θαη ε ηζηνξία-, ιέγνληαο “θόζκν” θπξηνιεθηεί. Γηαηί ελλνεί, πεξηιακβάλεη ζ’ απηή ηε ιέμε, θάζε είδνο θαηαζθεπήο ζε θάζε θνληηλό ή καθξηλό ηόπν. Ξεθηλνύλ ηνύηνη νη κάζηνξεο ηεο πέηξαο, νη …“Κνπδαξαίνη” όπσο ηνπο απνθάιεζαλ απ’ ηε ζπλζεκαηηθή, κπζηηθή ηνπο γιώζζα, ηελ επνρή ηήο “δηώρλσ”, ηελ άλνημε δειαδή. Οξγαλσκέλνη ζε παξέεο δνπιεηάο, ζηα πεξίθεκα “κπνπινύθηα” ή “παξέεο”, νξγώλνπλ, πεδνπνξώληαο ή πάλσ ζε κνπιάξηα, όρη κόλν ηε ζεκεξηλή Διιάδα, αιιά θάζε γσληά ηεο Βαιθαληθήο, ρηίδνληαο εθθιεζίεο θαη ηδακηά, θακπαλαξηά εμαγσληθά θαη παλύςεινπο κηλαξέδεο, ζεξάγηα ηνπ αμησκαηνύρνπ ηνύξθνπ ή αξρνληηθά ηνπ πξακαηεπηή ξσκηνύ, θάζηξα, θνύιηεο , κύινπο, ράληα, γεθύξηα. Κη αλ κε όια απέδεημαλ ην γνύζην, ην κεξάθη, ηελ επαηζζεζία ηνπο, κε ηα ηειεπηαία, ηα γεθύξηα δειαδή, ηόικεζαλ θαη έζεζαλ ζε δνθηκαζία ηελ ίδηα ηνπο ηελ ηέρλε. Μήπσο άιισζηε ηνύηα ηα δύν, επαηζζεζία θαη ηόικε, δελ ζηνηρεηνζεηνύλ κέρξη θαη ζήκεξα ηνλ αιεζηλό θαιιηηέρλε; Καη βέβαηα, αο κε μερλάκε, πσο όια απηά, ηόηε, δελ ζπκβαίλνπλ ζην πιαίζην κηαο εθηόλσζεο, αιιά ζηνπο ξπζκνύο ελόο ζθιεξνύ βηνπνξηζκνύ. Πάληα γηα ηνπο Κνπδαξαίνπο καζηόξνπο, ην ρηίζηκν γεθπξηνύ απνηέιεζε μερσξηζηή πεξίπησζε. Ζ ίδηα ε θύζε ηεο θαηαζθεπήο ηνπ ήηαλ δεκέλε κε πνιιέο δπζθνιίεο θαη πξνβιήκαηα, εκπόδηα, πνπ καδί κε ην θόβν ηεο επέκβαζεο ζηε θύζε πνπ δηαθαηείρε ην ιαό, γέλλεζαλ έλα κεγάιν αξηζκό ζξύισλ. Γηα λα ρηίζεηο γεθύξη, έπξεπε λα ην ιέεη ην ρέξη ζνπ, αιιά θαη ε θαξδηά ζνπ. Πάλησο, θάπνηνη, νη θαιύηεξνη, ζηγά-ζηγά, θαηάθεξαλ λα εηδηθεπηνύλ ζε απηό. Καη έγηλαλ γεθπξάδεο..! Γελ ζεκαίλεη βέβαηα ηνύην πσο έρηηδαλ κόλν γεθύξηα -ζα παξαήηαλ πνιπηέιεηα θάηη ηέηνην ζηνπο θαηξνύο ηνπο. Τόηε, εμεηδίθεπζε δελ ζήκαηλε απνθιεηζηηθόηεηα, αιιά κηα επηπιένλ γλώζε, κηα επηπιένλ δνπιεηά. Όιν ην δηάζηεκα πνπ ρηηδόηαλ έλα γεθύξη -θη απηό ζπλέβαηλε ηνπο θαινθαηξηλνύο κήλεο-, επηθξαηνύζε αγσλία κεηαμύ ησλ καζηόξσλ, έλαο αλνκνιόγεηνο θόβνο γηα ην απνηέιεζκα. Τν μεθαινύπσκα ήηαλ ε πην θξίζηκε ζηηγκή. Τόηε, έρνπκε καξηπξίεο γηα πξσηνκάζηνξεο γεθπξηώλ πνπ απνκαθξύλνληαλ από ηνλ ηόπν ηεο θαηαζθεπήο, κελ αληέρνληαο ηα πξώηα θξίζηκα ιεπηά. Τελ επηηπρία δηαδερόηαλ ρεηξνθξόηεκα ιπηξσηηθό, θσλέο επηδνθηκαζίαο θαη ζαπκαζκνύ, επρέο θαη, βέβαηα ζε ιίγν, αγηαζκόο θαη γιέληη πνιπήκεξν καδί κε ηνπο θαηνίθνπο ησλ γύξσ ρσξηώλ. Τα παξαπάλσ, θπζηθά αλ όια πήγαηλαλ θαιά. Γηαηί είρακε θαη πεξηπηώζεηο αηπρεκάησλ, θαηάξξεπζεο ηνπ γεθπξηνύ, κε ζπλέπεηεο θάπνηε ηξαγηθέο, κε ζύκαηα. Μελ μερλάκε πσο κηιάκε γηα κηα ηέρλε εκπεηξηθή, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη όηη ε γλώζε εξρόηαλ θαη κε ηηο επηηπρίεο θαη κε ηηο απνηπρίεο. Παζαίλαλε.., καζαίλαλε..! Αιιά θαιύηεξα λα ζπκεζνύκε ηα ιόγηα ησλ ίδησλ ησλ καζηόξσλ, ησλ ηειεπηαίσλ γεθπξάδσλ ηεο Πίλδνπ, πνπ, ζηγά-ζηγά, ν έλαο κεηά ηνλ άιινλ, θύγαλε απ’ ηε δσή παίξλνληαο καδί θαη ηελ ηέρλε ηνπο… - Ήηνπλε δύζθνια λα θηηάμεηο ην γηνθύξη. Πην δύζθνια από ’λα ζπίηη. Πην δύζθνια. Τν ’δα ζην παηέξα κνπ… - Αλ πέθηαλ ηα γηνθύξηα; Άκα δελ ηα ’θηηαρλεο θαιά! Αιιά βξίδαλε ύζηεξα. Γηαηί λα πέζεη ην γηνθύξη; Λόγσ ζενκελίαο, έβξεμε πνιύ, μέξσ ’γσ, πάγσλε, έπεθηε… - Ξεθνξηώζεθε ην γηνθύξη απ’ ηνπο καζηόξνπο θαη πήγε ν πξσηνκάζηνξαο θαη δπν-ηξεηο άιινη λα δνύλε θαηά πόζν έξρεηαη εληάμεη ην θιεηδί. Καη ηόηε.., ηόηε ζθώζεθε απάλνπ ην γηνθύξη, δελ ήηαλ ηα θαινύπηα ηνπ θαιά, ζθώζεθε απάλνπ, έθπγε ην βάξνο θαη ηνπο πήξε όινπο κέζα… - Τόηε εγώ ήκνπλα δεθαηξηώλ ρξνλώλ θαη είρα ηξία κνπιάξηα. Μαζηνξνπαίδη..! Γηα ηεο Μαιλίηζαο ην γηνθύξη, ηε πέηξα ηε θέξλακαλ ’πν πάλσ, απ’ ηε Σνύθαλε. Φόξησλα, μεθόξησλα, πέηξα! Πσ, πσ, πσ, ηη ηξαβνύζακαλ, λα πνύκε! Πεηξνθαγάδεο, πνπ ιελ! Δύζθνιε δνπιεηά. “Α, ξε, πάξε απηό ην ιηζάξη θαη βάιην ’πάλνπ”. Ήηαλ ε πξώηε κνπ δνπιεηά… - Πήξακαλ αζβέζηε απ’ ην θακίλη ηνπ Μεζηαθνύιε. Κπξηάθν, ηνλ ιέγαλε. Είρε θάλεη θάηνπ, ζηε Νηέξη’ πνπ ιέκε, είρε θάλεη αζβεζηαξηά. Είρε αλνίμεη θακίλη! Ήηνπλε πξώηνο ζηνλ αζβέζηε! Τνπ είραλ θαεί νη κύηεο, ηνπ είραλ θαεί ηα ζηαγόληα, απηόο εθεί, επάιεπε κ’ απηό, λα κάζεη ηα θιαξηά, λα κάζεη μέξσ ’γσ ηη, είρε καλία κε ην θακίλη… - Σην κπνπινύθη εγώ πήγα καξαγθόο. Έθηηαμα ηα θαινύπηα. Τα μύια ήηνπλα από πεύθν. Τν ζρέδην ην θηηάρλακαλ θάησ, ζην έδαθνο. ’Πν θάησ ηα ζεθώλακαλ ςειά, πάλσ απ’ ηα ζεκέιηα. Όια καδί. Όινη καδί. Καη ηα ηνπνζεηνύζακαλ ην έλα δίπια ζη’ άιιν. Κάλακαλ θύθιν. Όιν μύιηλν ην γηνθύξη πξώηα. Φηηάρλακαλ ππνζηπιώκαηα, αληεξίδεο. Τν ζηεξίδακαλ. Κη ύζηεξα, μαλά νη πειεθάλνη… - Καζέλαο είρε ην θηόζθη ηνπ, κε ζαλίδεο θακσκέλν απνπάλνπ. Σεθσλόηελε, έπαηξλε ηα ιηζάξηα ηνπ, δπν, ηξία, ηέζζεξα, πόζα ζα βγάιεη ηε κέξα, ηα ’βαδε θεη, δεμηά, θη άξρηδε. Καζόηνπλε ζηαπξσηά. Με ην ρέξη ην έλα ρηππνύζε ην καηξαθά, θαη κε ην άιιν έπηαλε ην βειόλη. Εθεί. Επηηόπνπ. Τξία, ηέζζεξα θνκκάηηα, αλάινγα ν θαζέλαο ηε κέξα. Καη δνπιεύακαλ απ’ ην πξσί κέρξη ην βξάδπ, ήιην κ’ ήιην. Ναη. “Ε, ξε…”, ηνπο έιεγα, “…ζα αληακώζνπκε όινη πάλνπ, ζην ληαβάλ ηνπ Θενύ”… - Πειεθνύζακαλ ηηο πέηξεο, ηηο έμσ-έμσ, ηα θακαξνιίζηα, πην θαιά θαη ηηο ρηίδακαλ. Τα θακαξνιίζηα ηα ζθαιίδακαλ θηόιαο απ’ ηελ εμσηεξηθή πιεπξά, θαη απ’ ηε κία θαη απ’ ηελ άιιε κεξηά ηνπ γηνθπξηνύ. Μέζα ην ρηίδακαλ ζθέην, ηνίρν ζθέην. Τν ρηίδακαλ κε άκκν θαη αζβέζηε. Καη πάλνπ-πάλνπ βάδακαλ ην θιεηδί, ην ηειεπηαίν θακαξνιίζη. Τν αθήλακαλ ην γηνθύξη λα μεξαζεί. Ύζηεξα, ζηγά-ζηγά, ην μεθαινππώλακαλ. Σην ηέινο, απνπάλνπ, θηηάρλακαλ θαη θνπξθνπινύθηα… - Εγώ δνύιεςα δεθαεθηά κέξεο απνπθάη’ απ’ ην γηνθύξη. Αξκνινγνύζα. Αξκνιόη απ’ ην ζόιν απνπθάηνπ. Εθάλακαλ δεθαεθηά κέξεο, καδί κ’ έλαλ άιιν απ’ ηε Καζηάληαλε. Είρακαλ θηηάμεη ζθαισζηά, θξεβάηη απνπθάηνπ, ην είρακαλ δεκέλν. Κη έλαο κάζηνξαο απνππάλνπ καο κάο θξεκνύζε ηε ιάζπε… - Αλ έρσ θηηάμεη ’γσ γηνθύξηα; Έλα κνλάρα; Καη ζε ακπαζσηό δνύιεςα θαη ζ’ απηό κε ην κηξθέδη. Πέηξηλα γηνθύξηα, κεγάια! Με θακάξα! Εγώ δελ θνπληόκνπλα απνππάλνπ απ’ ην θαινύπη. Καζόκνπλα ή ζην πξώην, ή ζην δεύηεξν, ή ζην θιεηδί απνππάλνπ. Ήηνπλε ζε ηξεηο κεξηέο νη γεθπξάδεο. Δνύιεπαλ ζε πέληε ζεκεία. Τα δπν ήηνπλε θάηνπ, ζηελ αξρή ηνπ ζόινπ, η’ άιια δπν ζηε κέζε θαη η’ άιιν ζην θιεηδί, απάλνπ, γηα λα ξίμνπλε ηα πξώηα βάξε… - Ναη, ξίμακαλ θη αβγά! Τν ρσξηό ην ’θαλε θνπκάλην. Έθεξε ζηε ζηέξλα. Όηαλ ηειεηώζακαλ ην γηνθύξη, θάλακαλ γηνξηή. Όιν ην ρσξηό. Με ην Δνιό απέλαληη. Γιέληη κε θαγεηά, θη απηά… Κνπδαξαίνη γεθπξάδεο..! Απηνί είλαη πνπ ρηίζαλε ηνλ …θόζκν, απηνί πνπ ρηίζαλε θαη ηα γεθύξηα ηνπ! Όκσο αλαξσηηέζαη: ζπλεηδεηνπνίεζαλ άξαγε πνηέ νη ίδηνη πσο θάλαλ ηέρλε; Παξακέλεη ακθίβνιν. Εήηεζε εξγαζίαο από ηε κία κεξηά, θαηά θαλόλα γηα λα θαιπθηεί κηαλ αλάγθε ηνπιάρηζηνλ ηηο πεξηζζόηεξεο θνξέο, γηαηί ππήξμαλ θαη πεξηπηώζεηο πξνβνιήο, καηαηνδνμίαο-, πξνζθνξά εξγαζίαο από ηελ άιιε, πάληα γηα ηνλ επηνύζην -αλύπαξθηνο ν ρώξνο γηα πξνζσπηθέο θηινδνμίεο. Οη επηγξαθέο, ζηηο εληνηρηζκέλεο πιάθεο πνπ ζώζεθαλ, πάληα αλαθέξνληαη ζην δσξεηή, ζηνλ εξγνδόηε. Ο θησρόο κάζηνξαο, αθόκε θη αλ ππνζέζνπκε πσο “ήμεξε”, πσο δηαηζζαλόηαλ ηελ αμία ηνπ, αλαγθάζηεθε λα ζσπάζεη, πέθηνληαο ζύκα ησλ ηόηε ζπλζεθώλ. Έηζη, ελώ γηα ηε ιατθή αξρηηεθηνληθή εηπώζεθαλ πνιιά, γηα ηνπο ιατθνύο ηερλίηεο γξάθηεθαλ ειάρηζηα.
© Copyright 2024 Paperzz
