ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΠΟΛΙΤΙΚΗΚΟΣΜΟΣΥΓΕΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΚΟΙΝΩΝΙΑΕΡΓΑΣΙΑΚΑΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣΠΡΟΤΑΣΕΙΣΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣALPHA BANKTO ΘEMA ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ALPHA BANK ΤΕΥΧΟΣ 08 w ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Ο μεγαλύτερος ιδιωτικός Τραπεζικός όμιλος ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ BIG DEAL ΑΡΘΡΟ Η μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα Ύφεση & Συντάξεις 04 28 του Σάββα Ρομπόλη ΑΣΦΑΛΙΣΗ 08 ΚΟΣΜΟΣ 30 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης Η κρίση έφερε Μια χαμένη 10ετία αλλαγές στις μια νέα δυνατότητα επιχειρήσεις στην Ε.Ε. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ALPHA BANK e-mail: [email protected] w Ιπποκράτους 23, 10679 Αθήνα Τηλ.: 210 3692000 Fax: 210 3692090 e-mail: [email protected] w Ιδιοκτήτης Σύλλογος Προσωπικού Alpha Bank 12 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο ΥΓΕΙΑ ΕΟΠΥΥ Ο μεγάλος ασθενής ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 36 Η «Βιομηχανία» του άρθρου 99 Τάσος Γκιάτης w Διευθύνεται από Συντακτική Επιτροπή 20 w Υπεύθυνοι Έκδοσης Δέσποινα Μπακάλη Θανάσης Παπαδής Στέλιος Παπαπέτρου ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 44 w Παραγωγή Συνέντευξη Ροβέρτος Σπυρόπουλος Τηλ.: 210 3804460 Fax: 210 3847447 Η τρομοκρατία είναι ΕΔΩ 16 w Εκδότης Ποσειδώνος 23 & Συντ. Δαβάκη, 14451 Μεταμόρφωση 34 «Να απομυθοποιήσουμε τα επαγγελματικά ταμεία» Οι ξεχασμένες αξίες του ελληνικού τρόπου ζωής editorial Η μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα είναι εδώ Η δημιουργία του μεγαλύτερου ιδιωτικού τραπεζικού ομίλου στην Ελλάδα είναι πλέον πραγματικότητα. Η Alpha Bank και η Εμπορική Τράπεζα αποτελούν ενιαίο όμιλο και μπορούν να ατενίζουν το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Οι προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν, μέτοχοι, διοίκηση και εργαζόμενοι είναι πολλές. Η διοίκηση του Συλλόγου είναι πεπεισμένη ότι αυτές θα αντιμετωπιστούν με απόλυτη επιτυχία και σε σύντομο χρονικό διάστημα η νέα τράπεζα θα είναι σε θέση να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Το 2013, όπως όλοι το γνωρίζουν, η ελληνική οικονομία έχει να κερδίσει ένα μεγάλο στοίχημα, που είναι ταυτόχρονα και στοίχημα του κάθε Έλληνα και της κάθε Ελληνίδας. Ή όλοι μαζί θα καταφέρουμε να βγάλουμε ξανά τη χώρα στην επιφάνεια ή όλοι μαζί θα βουλιάξουμε. Στο τέλος του έτους θα γνωρίζουμε την απάντηση. Θεωρούμε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε, αν όλοι μαζί και ο καθένας μόνος του δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση. Το στοίχημα είναι εθνικό και όχι ατομικό. Οι εργαζόμενοι, όπως έχουν αποδείξει κάθε φορά που χρειάστηκε στο παρελθόν, μπορούν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να στηρίξουν, ακόμη και με προσωπικές θυσίες την Τράπεζα και την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Ο Σύλλογος καλωσορίζει τους εργαζομένους της Εμπορικής στον όμιλο της Alpha Bank και τους διαβεβαιώνει ότι θα σταθεί αρωγός τους σε κάθε ζήτημα που μπορεί μελλοντικά να ανακύψει. Οι εργαζόμενοι στον όμιλο της Alpha Bank είναι για τη διοίκηση του Ομίλου ίδιοι και δεν πρόκειται να υπάρξουν διακρίσεις ανάμεσα σε εργαζόμενους στην Alpha Bank και σε εργαζομένους στην Εμπορική Τράπεζα. Όλοι μαζί μπορούμε. Αυτή ήταν, είναι και θα είναι, η φιλοσοφία των ανθρώπων του Συλλόγου μας. 3 Big Deal Η μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα του Θανάση Παπαδή Σ την Alpha Bank ανήκει πλέον η Εμπορική Τράπεζα. Με τη συμφωνία που ανακοινώθηκε στις 18 Οκτωβρίου, δημιουργήθηκε ο μεγαλύτερος ιδιωτικός τραπεζικός όμιλος στην Ελλάδα. Το νέο σχήμα πλέον και ενόψει της ανακεφαλαιοποίησης, δημιουργεί νέα δεδομένα στην αγορά. Η διοίκηση της Alpha Bank και η διοίκηση της Crédit Agricole ήρθαν σε συμφωνία, αφού πρώτα διαπίστωσαν ότι είναι προς το κοινό τους συμφέρον η συνένωση δυνάμεων, προχώρησαν στην ολοκλήρωση της συμφωνίας. Οι δύο πλευρές βρίσκονταν σε αποκλειστικές διαπραγματεύσεις για δύο εβδομάδες. Να σημειωθεί ότι επίσημο ενδιαφέρον για την απόκτηση της Εμπορικής Τράπεζας είχαν εκδηλώσει με προσφορές τους, η Εθνική Τράπεζα και η Eurobank. Ειδικότερα, η Crédit Agricole σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι έχει υπογράψει συμφωνητικό για την πώληση του συνόλου του μετοχικού κεφαλαίου της Εμπορικής Τράπεζας στην Alpha Bank. Η συμφωνία εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της Crédit Agricole στις 15 Οκτωβρίου 2012. Την 1η Φεβρουαρίου ανακοινώθηκε και η τυπική και νομική ολοκλήρωση ης συγχώνευσης της Alpha Bank με την Εμπορική, μετά την οριστική συμφωνία της ελληνικής τράπεζας με την Credit Agricole. Πλέον, με την επίσημη ανακοίνωση της Alpha Bank, ο «γάμος» των δύο τραπεζών εισέρχεται στην τελική του φάση, αυτήν της σταδιακής ενοποίησης των λειτουργιών. Η Alpha Bank εξαγοράζει το 100% του μετοχικού κεφαλαίου της Εμπορικής ενώ η Credit Agricole συνεισφέρει καθαρή αξία ενεργητικού 2,7 δισ. ευρώ, με στοιχεία της 30 Σεπτεμβρίου 2012, σύμφωνα με την ανακοίνωση. Επιπλέον, μετά τη μεταφορά ναυτιλιακού χαρτοφυλακίου ύψους USD 1,4 δισ. της Εμπορικής στην Crédit Agricole, δεν υφίσταται υπόλοιπο χρηματοδοτήσεως στο ενοποιημένο σχήμα. Η ανακοίνωση της διοίκησης της Alpha Bank αναφέρει τα εξής: «Σε συνέχεια της συμφωνίας εξαγοράς της Εμπορικής Τραπέζης («Εμπορική») την 16η Οκτωβρίου 2012 από την Alpha Bank A.E. («Alpha Bank») μετά της Crédit Agricole S.A. («Crédit Agricole») και της λήψεως των οικείων κανονιστικών εγκρίσεων από τις Ελληνικές και Κυπριακές Κεντρικές Τράπεζες και Επιτροπές Ανταγωνισμού, το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου της Εμπορικής μεταβιβάστηκε από την Crédit Agricole στην Alpha Bank. Με την υπογραφή της Συμβάσεως Αγοράς Μετοχών και την προσαρμογή που προέκυψε από τη συναλλαγή, η Crédit Agricole ολοκλήρωσε την κεφαλαιακή ενίσχυση της Εμπορικής καταβάλλοντας συνολικά ευρώ 2,9 4 δισ. και αγόρασε Ομόλογο εκδόσεως της Alpha Bank ύψους ευρώ 150 εκατ. μετατρέψιμο σε μετοχές. Το τελευταίο αποτελεί άμεση επένδυση στην Alpha Bank, συνεισφέροντας στα εποπτικά της κεφάλαια επιπλέον του μεταφερόμενου μετοχικού κεφαλαίου της Εμπορικής. Η Alpha Bank και οι Μέτοχοί της επωφελούνται από ένα σημαντικό κεφαλαιακό απόθεμα και ευρίσκονται σε πλεονεκτική θέση εν όψει της επικείμενης ανακεφαλαιοποιήσεως του τραπεζικού συστήματος. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την κεφαλαιακή ενίσχυση από την Crédit Agricole πριν από την ολοκλήρωση της συναλλαγής, η εξαγορά της Εμπορικής συνεισφέρει στην Alpha Bank Καθαρή Αξία Ενεργητικού Ευρώ 2,7 δισ., με στοιχεία της 30ής Σεπτεμβρίου 2012, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται συνέργειες και άλλες πιθανές θετικές επιδράσεις όπως, για παράδειγμα, η αποτελεσματική διαχείριση του δανειακού χαρτοφυλακίου. Ταυτοχρόνως, το δανειακό χαρτοφυλάκιο με υψηλές καλύψεις της Εμπορικής αποτελεί τον κατάλληλο επιχειρηματικό συνδυασμό για την Alpha Bank. Επιπλέον, μετά τη μεταφορά ναυτιλιακού χαρτοφυλακίου ύψους USD 1,4 δισ. της Εμπορικής στην Crédit Agricole, δεν υφίσταται υπόλοιπο χρηματοδοτήσεως στο ενοποιημένο σχήμα». Big Deal ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Ο Πρόεδρος της Alpha Bank, κ. Γιάννης Σ. Κωστόπουλος, δήλωσε: «Η Alpha Bank αναλαμβάνει πρωτεύοντα ρόλο στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα με τη συνένωση δύο Τραπεζών με μακρά παράδοση στον χώρο. Καθώς η Ελλάδα σημειώνει πρόοδο στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και διαφαίνονται οι πρώτες ενδείξεις αναστροφής του δυσμενούς οικονομικού κλίματος που έχει δημιουργηθεί, το ενιαίο σχήμα θα συμβάλει στην επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας καθώς και στην ανασυγκρότηση του τραπεζικού συστήματος. Η συγχώνευση αυτή αποτελεί σημείο αναφοράς για την Τράπεζα εν όψει της ανακεφαλαιοποιήσεώς της, στην οποία κύριο λόγο θα έχει η στήριξη των Μετόχων μας». Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank, κ. Δημήτριος Π. Μαντζούνης, δήλωσε: «Η Alpha Bank εξαγόρασε την Εμπορική Τράπεζα πλήρως κεφαλαιοποιημένη με υψηλές καλύψεις στο δανειακό της χαρτοφυλάκιο. Η ανάληψη του λειτουργικού ελέγχου θα οδηγήσει στην έγκαιρη επίτευξη των σημαντικών οικονομιών κλίμακος που θα προκύψουν, κυρίως μέσω του εξορθολογισμού του ενιαίου Δικτύου και των τομέων δραστηριότητας καθώς και της ενοποιήσεως της διοικητικής δομής. Ο συνδυασμός των ανωτέρω με τις συνέργειες κόστους χρήματος και εσόδων που θα προκύψουν από το μειωμένο κόστος καταθέσεων καθώς και τη δυνατότητα για σταυροειδείς πωλήσεις στην ευρεία πελατειακή βάση της Εμπορικής Τραπέζης, θα αποφέρει αξία στους Μετόχους μας». Βασικά Στοιχεία της Συναλλαγής Δημιουργία του δεύτερου σε μέγεθος χρηματοοικονομικού ομίλου στην Ελλάδα: Η συναλλαγή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αναδιάρθρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και τοποθετεί την Alpha Bank σε πρωτεύουσα θέση με pro forma μερίδιο αγοράς στην Ελλάδα περίπου 20% στις καταθέσεις και 24% στις χορηγήσεις. Ταυτόχρονα, η εστίαση των δύο Τραπεζών στην επιχειρηματική πίστη καθιστά το ενοποιημένο σχήμα σημείο αναφοράς στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Ενισχυμένη κεφαλαιακή βάση: Με την απόκτηση της Εμπορικής, η Alpha Bank ενισχύει τα μεγέθη και την κεφαλαιακή της βάση και ευρίσκεται σε πλεονεκτική θέση ενόψει της επικείμενης ανακεφαλαιοποιήσεως του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Μετά την κεφαλαιακή ενίσχυση ύψους ευρώ 2,9 δισ. από την Crédit Agricole πριν από το κλείσιμο της συναλλαγής, η εξαγορά της Εμπορικής συμβάλλει κατά ευρώ 2,7 δισ. στην Καθαρή Αξία Ενερ- γητικού της Alpha Bank με στοιχεία της 30ής Σεπτεμβρίου 2012. Δανειακό χαρτοφυλάκιο με υψηλές καλύψεις: Η Εμπορική συνεισφέρει στο νέο σχήμα ένα χαρτοφυλάκιο, όπου περίπου 22% των συνολικών χορηγήσεων καλύπτονται με προβλέψεις ύψους ευρώ 4,8 δισ. Επιπλέον, το υψηλών καλύψεων δανειακό χαρτοφυλάκιο της Εμπορικής αποτελεί τον κατάλληλο επιχειρηματικό συνδυασμό για την Alpha Bank καθώς ιστορικά, η Εμπορική είναι εστιασμένη σε τομείς όπου η Alpha Bank έχει ήδη ισχυρή παρουσία συμπεριλαμβανομένων των επιχειρηματικών δανείων προς τη βιομηχανία και τις κατασκευές, καθώς και της στεγαστικής πίστης. Δημιουργία σημαντικών υπεραξιών για τους Μετόχους: Η Alpha Bank αναμένει να επωφεληθεί από ετήσιες συνέργειες ύψους ευρώ 200 εκατ., οι οποίες περιλαμβάνουν συνέργειες λειτουργικού κόστους ύψους ευρώ 150 εκατ. και επιπλέον ευρώ 50 εκατ. από συνέργειες κόστους χρηματοδότησης και εσόδων. Οι συνέργειες αυτές αναμένε- ται να πραγματοποιηθούν πλήρως εντός τριών ετών από την ολοκλήρωση της συγχωνεύσεως. Συνέργειες λειτουργικού κόστους: Εκτιμώμενες συνέργειες σε πλήρη εξέλιξη ύψους ευρώ 150 εκατ. προερχόμενες πρωτίστως από τον εξορθολογισμό του Δικτύου, την άρση των αλληλοκαλύψεων σε κεντρικές λειτουργίες και τον περιορισμό των αμοιβών τρίτων, καθώς και τον επανασχεδιασμό των επιχειρησιακών τομέων δραστηριοτήτων. Συνέργειες κόστους χρηματοδοτήσεως και εσόδων: Εκτιμώμενες συνέργειες σε πλήρη εξέλιξη ύψους ευρώ 50 εκατ. ως αποτέλεσμα της προσαρμογής της τιμολογιακής πολιτικής προθεσμιακών καταθέσεων της Εμπορικής σε αυτήν της Alpha Bank. Επιπλέον, η αυξημένη εμπιστοσύνη της αγοράς στο ενιαίο σχήμα, θα οδηγήσει σε περαιτέρω δυνατότητα ανατιμολογήσεως με ταυτόχρονη αξιοποίηση ευκαιριών για σταυροειδείς πωλήσεις και ανάπτυξη πωλήσεων σε προϊόντα υψηλότερου περιθωρίου στο πελατολόγιο της Εμπορικής. 5 Ιστορική αναδρομή Από τον Γρ. Εμπεδοκλή στην Alpha Bank Η Εμπορική Τράπεζα, αποτελεί μία από τις πιο ιστορικές και μακροβιότερες ελληνικές εταιρείες, καθώς έχει υπερβεί τα 100 χρόνια ζωής. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά ήταν οι αλλαγές στη μετοχική της σύνθεση. Η ιστορία της ξεκινά από το 1886, χρόνο κατά τον οποίο ο ιδρυτής της, Γρηγόρης Εμπεδοκλής, προχωρεί στην ίδρυση του Τραπεζικού Γραφείου με την επωνυμία «Γρ. Εμπεδοκλής» και την ίδρυση τον ίδιο χρόνο της τράπεζας Γρ. Εμπεδοκλέους. Χρειάστηκε να περάσουν 21 χρόνια για την ίδρυση της Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος με επικεφαλής τον ίδιο, έπειτα από μετατροπή της «Τράπεζας Γρ. Εμπεδοκλέους» σε Ανώνυμη Εταιρεία. Την ίδια χρονιά, το 1907, οι μετοχές της τράπεζας εισάγονται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Ο ιδρυτής της, εγκαταλείπει την Ελλάδα το 1941 και εγκαθίσταται στη Νότια Αφρική, μετά την κατάληψη της χώρας από τους Γερμανούς. Τη θέση του παίρνουν οι κ.κ. Χ. Μουλάκης και Π. Βαφειαδάκης. Το 1942, αποκτάται η πλειοψηφία των μετοχών της Ασφαλιστικής Εταιρείας Φοίνιξ. Έξι χρόνια αργότερα, το 1948, η Εμπορική Τράπεζα αποκομίζει κέρδη. Το 1951 πεθαίνει ο Γρ. Εμπεδοκλέους στη Νότια Αφρική και τη διοίκηση της τράπεζας αναλαμβάνει ο καθηγητής Στρατής Ανδρεάδης, ο οποίος θα συμβάλει σημαντικά στη μεγέθυνσή της. Το 1957, χρονιά εορτασμού των 50 χρόνων από την ίδρυση της Τράπεζας, η διοίκησή της προχωρά στην εξαγορά της Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας, ενώ τον αμέσως επόμενο χρόνο εξαγοράζεται η ασφαλιστική εταιρεία «Ιονική». Το 1962 πραγματοποιείται η εξαγορά της Τράπεζας Πειραιώς και της ασφαλιστικής εταιρείας «Γενικαί Ασφάλειαι», τον επόμενο χρόνο ιδρύεται η Τράπεζα Επενδύσεων και το 1964 εξαγοράζεται η Τράπεζα Αττικής. Την οκταετία 1957-1965, συντελείται η οικοδόμηση του Ομίλου με απόκτηση -εκτός από τραπεζικές και ασφαλιστικές εταιρείες- και βιομηχανικών, ξενοδοχειακών και ναυπηγικών επιχειρήσεων (Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων, Χυμών & Κονσερβών, Ιονική Ξενοδοχειακή, Ναυπηγεία Ελευσίνας). Στον έλεγχο του Δημοσίου η τράπεζα περνά το 1975. Ορίζεται Κυβερνητικός Επίτροπος και απομακρύνεται ο Στρατής Ανδρεάδης, ενώ τον αμέσως επόμενο χρόνο με αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, η πλειοψηφία των μετοχών περιέρχεται σε οργανισμούς ελεγχόμενους από το Δημόσιο και ο Ανδρεάδης περιορίζεται σε μειοψηφία. 6 Σημαντικές αλλαγές ξεκινούν τη δεκαετία του ’90. Τη διετία 1991-1992 το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης Μητσοτάκη αποφασίζει την πώληση επτά θυγατρικών, μεταξύ των οποίων η Τράπεζα Πειραιώς και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Το 1995 εξαγοράζει το 51% της ασφαλιστικής εταιρείας Μetrolife και το 1997 μεταβιβάζει την πλειοψηφία των μετοχών που κατείχε στην Τράπεζα Αττικής. Την ίδια δεκαετία, η διοίκηση του ομίλου προχωρεί στην ίδρυση νέων, χρηματοπιστωτικών κυρίως εταιρειών, διευρύνει το δίκτυό της στην Ελλάδα και επεκτείνει τις εργασίες της και στην Κύπρο. Το 1999 πωλείται η Ιονική Τράπεζα στην Alpha Bank. Το 2000 έρχονται στην Ελλάδα οι Γάλλοι. Συγκεκριμένα, στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας με ποσοστό 6,7% εισέρχεται η γαλλική Crédit Agricole. Έπειτα από δημόσια πρόταση, τον Ιούνιο του 2006, η Crédit Agricole αύξησε το ποσοστό της σε 72%. Εν συνεχεία προχωρεί σε δημόσια προσφορά μέσω Χρηματιστηρίου και αποκτά το σύνολο των μετοχών, ενώ η Τράπεζα φεύγει από το ταμπλό. Το 2012, η διοίκηση της Credit Agricole έρχεται σε συμφωνία με τη διοίκηση της Alpha Bank για την εξαγορά της Εμπορικής Τράπεζας από την Alpha, κίνηση η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη του έτους. Ιστορική αναδρομή ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Εορτασμός των 50 ετών της Εμπορικής Τράπεζας, 1957 7 Ασφάλιση ΤΑΜΕΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ του Στέλιου Παπαπέτρου Μια χαμένη 10ετία μια νέα δυνατότητα Πέρασε μια ολόκληρη δεκαετία από τότε που ψηφίστηκε ο νόμος για τα ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης, γνωστότερος και ως «νόμος Ρέππα». Ένας νόμος που δίνει τη δυνατότητα για τη σύσταση ταμείων, τα οποία χορηγούν συμπληρωματικές παροχές και οργανώνονται κατά επαγγελματική κατηγορία ή κλάδο εργαζομένων και λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα σε αντιδιαστολή με το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης που λειτουργεί με βάση τον αναδιανεμητικό τρόπο. Από τότε συνέβησαν πολλά! Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας από την εντυπωσιακή εξέλιξη της περιόδου 1996 - 2006, σχεδόν μέσα σε μια διετία, πέρασε στην επιβράδυνση για να κατρακυλήσει στη συνέχεια στην ύφεση και στη δίνη μιας κρίσης που μας οδήγησε σε αλλεπάλληλα μνημόνια. Σήμερα, εκτός των άλλων επιπτώσεων της κρίσης, βιώνουμε ταυτόχρονα και τις συνθήκες ενός ασφαλιστικού «κραχ»! Μιας κατάστασης όπου το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας όχι μόνο δεν μπορεί να εγγυηθεί με τρόπο πειστικό τη μελλοντική του βιωσιμότητα, αλλά ούτε και τη σημερινή διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου παροχών, είτε αυτές είναι συντάξεις είτε είναι ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Μια ματιά στα οικονομικά δεδομένα των ασφαλιστικών ταμείων ή του ΕΟΠΥΥ, μπορεί να πείσει ακόμη και τον πιο δύσπιστο συνομιλητή για τα δραματικά αδιέξοδα ενός ολόκληρου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Και τα ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης; Τι απέγινε με αυτά από το διάστημα που θεσμοθετήθηκαν μέχρι σήμερα; Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου εργασίας μέσα σε μια δεκαετία (2002 - 2012) έχουμε μόνο 9 επαγγελματικά ταμεία με περίπου 52.000 ασφαλισμένους. Ποσοστό που αντιστοιχεί μετά βίας στο 0,8% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας με βάση τα στοιχεία της στατιστικής αρχής για το 2012. Τα ποσοστά αυτά είναι απογοητευτικά εάν λάβει κανείς υπόψη του ότι σε ορισμένες χώρες της Ε.Ε., όπως για παράδειγμα στη Μεγάλη Βρετανία, τα αντίστοιχα ποσοστά των ασφαλισμένων σε επαγγελματικά ταμεία ξεπερνούν το 50%. 8 Ασφάλιση ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης Τα ταμεία αυτά είναι μη κερδοσκοπικά Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) και ιδρύονται με βάση την επαγγελματική απασχόληση. Η ίδρυσή τους είναι προαιρετική και χρηματοδοτούνται είτε από εργαζόμενους και εργοδότες, είτε μόνο από τους εργαζόμενους. Η ένταξη σε αυτά τα ταμεία είναι προαιρετική, δηλαδή ο κάθε ασφαλισμένος αποφασίζει εάν θα υπαχθεί σε κάποιο ταμείο επαγγελματικής ασφάλισης. Στη διοίκηση συμμετέχουν και οι εργοδότες όταν χρηματοδοτούν το ταμείο. Σύμφωνα με το νόμο 3029/2002, στη διοίκηση αυτών των ταμείων μπορεί να υπάρχει ακόμη και ισομερής εκπροσώπηση εργαζομένων - εργοδοτών. Επίσης, ο ίδιος νόμος δίνει τη δυνατότητα στους ιδρυτές ενός τέτοιου ταμείου να επιλέξουν ανάμεσα σε διάφορες οργα- νωτικές μορφές όπως για παράδειγμα της εταιρείας ή του σωματείου. Η τήρηση των αποθεματικών είναι υποχρεωτική και τα αποθεματικά πρέπει να καλύπτουν τις υποχρεώσεις του ταμείου προς τους ασφαλισμένους και προς τρίτους. Τα ταμεία αυτά υπάγονται στην εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, καθώς και στον έλεγχο της εθνικής αναλογιστικής αρχής. Ο χαρακτήρας τους είναι κεφαλαιοποιητικός μόνο στην περίπτωση που χορηγούν συνταξιοδοτικές παροχές. Τα ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης μπορούν να διαχειριστούν την περιουσία τους (κινητή και ακίνητη), ή να αναθέσουν τη διαχείριση των περιουσιακών τους στοιχείων σε άλλο θεματοφύλακα. Γιατί δεν προχώρησε ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης; Έ νας από τους βασικούς λόγους που τα ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης δεν αναπτύχθηκαν ήταν τα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης του εισοδήματος από την κύρια και την επικουρική ασφάλιση που ίσχυαν πριν από την ένταξη της χώρας μας σε καθεστώς επιτήρησης (Μάιος 2010). Συνεπώς δεν υπήρχε το οικονομικό κίνητρο για να επιλέξουν οι ασφαλισμένοι την συμπληρωματική ασφάλιση των επαγγελματικών ταμείων. Αξίζει εδώ να επισημάνουμε ότι μόνο η κύρια ασφάλιση των ασφαλισμένων που υπάγονται στην εποπτεία της ΓΓΚΑ κυμαινόταν από 70% έως 77% του εισοδήματος και μαζί με την επικουρική το ποσοστό αυξανόταν ακόμη περισσότερο. Όταν λοιπόν έχει κάποιος μια τόσο ικανοποιητική ασφαλιστική κάλυψη είναι αυτονόητο ότι δεν έχει κίνητρα για να προσφύγει στην επαγγελματική ασφάλιση. Όμως, τα δύο τελευταία χρόνια (μνημόνιο 1 και 2) τα ποσοστά αναπλήρωσης του εισοδήματος από τις συντάξεις έχουν συρρικνωθεί δραματικά και θα συρρικνωθούν ακόμη περισσότερο με τα νέα μέτρα που προβλέπονται στο 3ο μνημόνιο. Όλες τις προηγούμενες δεκαετίες οι εργαζόμενοι είχαν, δυστυχώς, την αυταπάτη ότι η κύρια ασφάλιση, η επικουρική ασφάλιση και το εφάπαξ τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Και λέμε δυστυχώς για έναν πολύ απλό λόγο: Όλες οι ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα 20 τελευταία χρόνια, πριν από το μνημόνιο, είχαν ως βασικό στόχο τη μείωση των συντάξεων με διάφορους τρόπους και την αύξηση των ορίων ηλικίας. Παρ’ όλα αυτά, οι εργαζόμενοι θεωρούσαν εσφαλμένα πως οτιδήποτε και αν συμβεί δεν πρόκειται να χάσουν τη σύνταξή τους ή να υποστούν δραματικές μειώσεις στα ποσοστά αναπλήρωσης. Κι όμως όσοι παρακολουθούν το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας εδώ και χρόνια έχουν επισημάνει ότι εξαιτίας της έλλειψης πόρων και της εκρηκτικής εισφοροδιαφυγής θα μπορούσε από μόνο του το αναλογιστικό έλλειμμα των ασφαλιστικών ταμείων να αποτελέσει αιτία δημοσιονομικής εκτροπής της χώρας. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση αλλεπάλληλων μειώσεων των συντάξεων, κύριων και επικουρικών, δραματικών περικοπών στα εφάπαξ και στις κοινωνικές παροχές κάθε είδους. Φυσικά και χρειαζόταν εξορθολογισμός του συστήματος! Δομικός εξορθολογισμός που δεν θα περιορίζεται μόνο στις συντάξεις «μαϊμού» στα επιδόματα «μαϊμού», στις σπατάλες που χαρακτηρίζουν τον χώρο της υγείας και στην αντιμετώπιση των ασφαλιστικών ταμείων ως παράλληλων συστημάτων ανάπτυξης και εξυπηρέτησης πελατειακών σχέσεων, με μοναδικό σκοπό την εξυπηρέτηση του «πελάτη - ασφαλισμένου -ψηφοφόρου». Πώς όμως αντιμετώπισαν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις τον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης; Οι κεντρικές συνδικαλιστικές οργανώσεις δεν αγκάλιασαν τον θεσμό επειδή είχαν την άποψη ότι η επαγγελματική ασφάλιση αφορούσε μόνο τα στελέχη μεγάλων και ιδίως πολυεθνικών επιχειρήσεων και όχι στον μέσο εργαζόμενο. Ένας τρίτος λόγος της αναιμικής παρουσίας των ασφαλιστικών ταμείων στη χώρα μας είναι οι υψηλές εισφορές που υπάρχουν για την κύρια και την επικουρική ασφάλιση. Επειδή οι εισφορές αυτές είναι υψηλές, τα περιθώρια για την ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης είναι μικρά, αφού οικονομικά έχουν ήδη εξαντληθεί οι εισφοροδοτικές δυνατότητες των εργαζομένων και των εργοδοτών. Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, μόνο στους τομείς της οικονομίας που παρατηρείται ανάπτυξη μπορεί να λειτουργήσει η επαγγελματική ασφάλιση. Η μειωμένη εισφοροδοτική δυνατότητα των εργοδοτών και εργαζομένων αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα στην ανάπτυξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης. 9 Ασφάλιση Τα οφέλη της επαγγελματικής ασφάλισης για εργοδότες εργαζόμενους Για τους εργοδότες Για τους εργαζόμενους 1. Η επαγγελματική ασφάλιση αποτελεί κίνητρο για να εντάξουν οι εργοδότες προσωπικό υψηλού επιπέδου στο δυναμικό των επιχειρήσεων τους. Το σημαντικότερο κίνητρο είναι ότι συμπληρώνουν την κοινωνικοασφαλιστική τους προστασία σε μια εποχή δραματικής συρρίκνωσης των ασφαλιστικών τους δικαιωμάτων και της ιατροφαρμακευτικής τους περίθαλψης. 2. Τα φορολογικά κίνητρα. Σήμερα εκπίπτει από τις δαπάνες το σύνολο των εργοδοτικών εισφορών. 3. Επίσης οι αυξήσεις των αποδοχών μπορεί να χορηγούνται με τη μορφή των εισφορών στα ταμεία αυτά και έτσι δεν εμπίπτουν στους περιορισμούς για τις αυξήσεις των αποδοχών. Αντί επιλόγου: Να πώς καταγράφει ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ - ΓΣΕΕ, Σάββας Ρομπόλης, τις απώλειες των συντάξεων μέσα σε 2,5 χρόνια: «Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο από Μάιο 2010 μέχρι Ιούνιο 2012 οι περικοπές των κύριων και επικουρικών συντάξεων ανήλθαν συνολικά στο επίπεδο των 4,2 δισ. ευρώ, ενώ στο πρόγραμμα περικοπών και λιτότητας των 11,6 δισ. ευρώ για την περίοδο 2013 - 2014, οι περικοπές κύριων, επικουρικών συντάξεων, εφάπαξ και κοινωνικών επιδομάτων αντιστοιχούν στο 43% του συνολικού ποσού, δηλ. 5,5 δισ. ευρώ». 10 Κοινωνική Προσφορά ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Ο Σύλλογος ΣΤΗΡΙΖΕΙ το ΕΛΕΠΑΠ Τραπεζική επιταγή με το ποσό των 30.000 ευρώ παρέδωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Προσωπικού Alpha Bank, Τάσος Γκιάτης, στο προεδρείο της ΕΛΕΠΑΠ (Ελληνική Εταιρία Προστασίας Και Αποκαταστάσεως Αναπήρων Παιδιών). Με την πρωτοβουλία αυτή ο Σύλλογος αναλαμβάνει ολόκληρο το ετήσιο κόστος της ιατρικής θεραπείας ΔΕΚΑ απόρων και ανασφάλιστων παιδιών με σοβαρή αναπηρία που φιλοξενούνται στο ίδρυμα. Οι εργαζόμενοι στην Alpha Bank αποφάσισαν εφέτος, αντί δώρων για τα παιδιά τους, όπως συνέβαινε κάθε χρόνο, το ποσό αυτό να συγκεντρωθεί και να προσφερθεί ως κίνηση ανθρωπιάς στον Κωστάκη, την Κατερίνα, τον Γιώργο, στην Αννούλα… που τα έχουν περισσότερη ανάγκη. Οι εποχές που περνά η χώρα, είναι δύσκολες και πρωτόγνωρες. Οι εργαζόμενοι στην Alpha Bank πιστεύουν, πως το μεγαλύτερο «φάρμακο» απέναντι στην κρίση είναι η αλληλεγγύη. Να μπορέσουν, να συμβάλουν με τις μικρές τους δυνάμεις, ώστε τα παιδιά του ΕΛΕΠΑΠ να νιώσουν αγάπη και στήριξη, όχι μόνο αυτές τις γιορτινές ημέρες, αλλά όλο τον χρόνο. 11 Κοινωνία @σφαλής Πλοήγηση στο Διαδίκτυο Πεντακόσια πενήντα -περίπου- μέλη του Συλλόγου Προσωπικού Alpha Bank είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την εκδήλωση του Συλλόγου με θέμα την Ασφαλή Πλοήγηση στο Διαδίκτυο, στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, κ. Σφακιανάκης, ο οποίος μαζί με τους συνεργάτες του αξιωματικούς της Ελληνικής Αστυνομίας, ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους με παραστατικό και ουσιαστικό τρόπο για θέματα που αφορούν την πλοήγηση στο διαδίκτυο. Ο κ. Σφακιανάκης αναφέρθηκε τόσο στη θετική προσφορά τού διαδικτύου στην ελληνική οικογένεια -ενώ ανέπτυξε με λεπτομέρειες τους βασικούς κινδύνους- όσο και στους τρόπους προστασίας των χρηστών -ενηλίκων και παιδιών- από αυτούς. Με το 53,6% των ελληνικών νοικοκυριών να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο (96,2% εξ αυτών να διαθέτουν ευρυζωνική σύνδεση), όπως ανέφερε ο κ. Σφακιανάκης, η ελληνική οικογένεια φαίνεται να χρησιμοποιεί ολοένα και περισσότερο το διαδίκτυο. Όμως, πέρα από την αναμφισβήτητη προσφορά του διαδικτύου στη γνώση, την ενημέρωση ακόμη και τη διευκόλυνση καθημερινών αναγκών μας, το ηλεκτρονικό έγκλημα παραμονεύει. Η Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ¤ Διακρίθηκε και τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως μια από τις καλύτερες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. ¤ Διακρίθηκε και τιμήθηκε δύο φορές από το FBI για την προσφορά της στην καταπολέμηση του cyber crime και της παιδικής πορνογραφίας. ¤ Διακρίθηκε και τιμήθηκε από τον υπουργό Παιδείας για την πρόληψη μιας αυτοκτονίας μέσω ΙΝΤΕΡΝΕΤ. ¤ Διακρίθηκε και τιμήθηκε από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας για τη σημαντική προσφορά της στον τομέα της καταπολέμησης του κυβερνοεγκλήματος. της Δέσποινας Μπακάλη 12 Κοινωνία ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ Όσο πιο μικρά θωρακίζονται τα παιδιά, τόσο το καλύτερο. Τα παιδιά πρέπει να εκπαιδευτούν στη χρήση του διαδικτύου, ακόμη και από την ηλικία των 5 ετών. Χρησιμοποιούμε μαζί το διαδίκτυο, εξηγούμε τους κινδύνους, θέτουμε όρους στη χρήση του ενώ σε καμία περίπτωση δεν χρησιμοποιούμε το μέσο για baby sitting. Δεν ξεχνάμε ότι η δική μας προσωπική επαφή με το παιδί είναι αυτή που θα ελαττώσει τον κίνδυνο. Το παιδί πρέπει να νιώθει ότι σ’ εμάς μπορεί να εμπιστευτεί τα πάντα, ότι εμείς είμαστε το σημείο αναφοράς του και όχι το διαδίκτυο. http://www.cyberkid.gov.gr/ Τι είναι -τελικά- το ηλεκτρονικό έγκλημα; Σύμφωνα με τον κ. Σφακιανάκη, στο ηλεκτρονικό έγκλημα περιλαμβάνονται όλες οι αξιόποινες πράξεις που τελούνται με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και συστημάτων επεξεργασίας δεδομένων. Η πληροφορική τεχνολογία κατέστησε δυνατή τη διάπραξη ενός φάσματος εγκληματικών πράξεων, οι οποίες απαιτούν εξειδίκευση και αυξημένη κατάρτιση. Ανάλογα με τον τρόπο τέλεσης, γίνεται ο διαχωρισμός σε έγκλημα τελούμενο με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών (computer crime) και σε κυβερνοέγκλημα (cyber crime) εάν τελέσθηκε μέσω του διαδικτύου. Έτσι, το σύγχρονο έγκλημα μεταλλάσσεται συνεχώς από την κλασική του μορφή προς το ηλεκτρονικό έγκλημα. Το ηλεκτρονικό έγκλημα διέπεται από το κοινό Ποινικό Δίκαιο. Μόλις, το 2005 τέθηκε σε ισχύ το Π.Δ 47/2005 όπου, εκτός των άλλων, θέτει τις προϋποθέσεις για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών και τη διασφάλισή του. Ο Νόμος 3917/2011 προβλέπει τον τόπο, τρόπο και διάρκεια (12 μήνες) διατήρησης των δεδομένων επικοινωνίας. Ενώ εφαρμόζονται οι Γνωμοδοτήσεις της Εισαγγελίας Αρείου Πάγου 9 & 12/2009 και 9/2011 Ο κ. Σφακιανάκης και οι συνεργάτες του, ανέλυσαν διεξοδικά τους κυριότερους κινδύνους με τους οποίους ο χρήστης μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος στο διαδίκτυο. 13 Κοινωνία Η παιδική πορνογραφία Η παιδική πορνογραφία Οργιάζουν καθημερινά σε όλο τον κόσμο τα κυκλώματα παιδικής πορνογραφίας. Ο No 1 τρόπος δράσης είναι τα Chat rooms, ακόμη και Sites εντελώς αθώα, όπως για παράδειγμα Sites όπου μικρά παιδιά φτιάχνουν τις δικές τους κούκλες (!) Υπάρχει εθισμός στο διαδίκτυο; Ο κ. Σφακιανάκης ήταν ξεκάθαρος: Ναι, υπάρχει. Οι εμπλεκόμενοι στα κυκλώματα παιδεραστίας προσπαθούν να αποκτήσουν την εμπιστοσύνη των παιδιών, ενώ στις σεξουαλικές συζητήσεις προχωρούν σιγά σιγά με τρόπο τέτοιο, ώστε το παιδί να τις εκλάβει ως κάτι το αποδεκτό και φυσιολογικό! Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΩΝ CHAT ROOMS πρέπει να εξηγηθεί στα παιδιά, όσο το δυνατόν νωρίτερα. Στην Ελλάδα τιμωρείται η κατοχή αρχείων παιδικής πορνογραφίας. (βάσει του άρθρου 348Α ΠΚ όπως τροποποιήθηκε με τον Νόμο 3625/2007). Πλην όμως, στη χώρα μας, δεν έχει αναφερθεί παραγωγή υλικού στηχώρα μας. Για την αντιμετώπιση του φαινομένου η Δίωξη συνεργάζεται με Interpol, Europol, Εισαγγελικές Αρχές, Μ.Κ.Ο. Ανατριχιαστικό είναι, όπως ενημέρωσε ο κ. Σφακιανάκης, ότι κατά την περίοδο 2004 - 2012 υπήρξε εμπλοκή 780 χρηστών ΙΝΤΕΡΝΕΤ -ηλικίας 15 έως 72 ετών- σε υποθέσεις on line διακίνησης υλικού παιδικής πορνογραφίας! Το cyberbullying Τo cyberbullying ή ηλεκτρονική διαπόμπευση είναι η διατύπωση απειλών ή ο εκφοβισμός με τη χρήση κινητών ή Η/Υ, με σκοπό τον ψυχολογικό έλεγχο τρίτων.Tο φαινόμενο εκδηλώνεται σε Chat rooms και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης Το φαινόμενο γνωρίζει έξαρση παγκοσμίως, ενώ περιστατικά έχουν σημειωθεί και στη χώρα μας. 14 Τα πρώτα σημάδια της εξάρτησης από το διαδίκτυο, συνεχίζει, είναι η υπερβολική χρήση, η μονομανία, η παραμέληση υποχρεώσεων, η απομόνωση, η αδιαφορία, οι πονοκέφαλοι και η ξηρότητα των οφθαλμών. Το πρόβλημα δεν αφορά αποκλειστικά στους νέους. Και οι ενήλικες μπορούν να χάσουν τον έλεγχο. Αυτοκτονίες 471 ΝΕΟΙ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΑΣ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΑΝ ΝΑ ΑΥΤΟΚΤΟΝΗΣΟΥΝ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕΣΩ ΙΝΤΕΡΝΕΤ… Η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος ερευνά το διαδίκτυο 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα για τον εντοπισμό ατόμων με ψυχολογικές διαταραχές, σώζοντας καθημερινά ζωές. Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης Αν και σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους της Ε.Ε., είμαστε από τους τελευταίους στη χρήση του Internet, στη χρήση του Facebook, είμαστε από τους πρώτους. Ο Έλληνας χρήστης σπαταλάει περισσότερες από 2,5 ώρες ημερησίως -κατά μέσον όρο- στο Facebook. Ο κ. Σφακιανάκης τόνισε την προσοχή που πρέπει να επιδεικνύουν όλοι οι χρήστες στη δημοσιοποίηση των καθημερινών τους δραστηριοτήτων, ώστε να αποφύγουν τα δυσάρεστα. Πρέπει να έχουν πάντα κατά νου, πως οτιδήποτε δημοσιοποιούν φεύγει από τη σφαίρα του ιδιωτικού και ο οποιοσδήποτε μπορεί να το χρησιμοποιήσει κακόβουλα εις βάρος τους. Δεν ξεχνάμε: Κάθε ανάρτηση στο διαδίκτυο είναι ΔΗΜΟΣΙΑ και παραμένει για πάντα Κοινωνία ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Άλλες απάτες μέσω διαδικτύου Phishing, Pharming, Νιγηριανή απάτη – Ισπανικό ΛΟΤΤΟ, Διαδικτυακές παγίδες, Scam mails, Απατηλές αγγελίες είναι μερικές από τις πιο γνωστές απάτες που πραγματοποιούνται μέσω διαδικτύου. Για να προστατευτούμε: Προσέχουμε τα mails που λαμβάνουμε που αφορούν κληρονομιές ή συνεργασίες στο εξωτερικό. Δεν παρέχουμε τα προσωπικά μας δεδομένα, αριθμούς λογαριασμών και pins. Προσέχουμε ιδιαίτερα τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις όπου εισάγουμε τα δεδομένα μας, διασφαλίζοντας ότι είναι οι έγκυρες και όχι αντίγραφά τους (Ανακατεύθυνση, δηλαδή, της κίνησης του διαδικτύου από μία ιστοσελίδα σε μια άλλη, πανομοιότυπη, ώστε να ξεγελαστεί ο χρήστης και να καταχωρίσει το όνομα (username) και τον κωδικό (password) στη βάση δεδομένων της πλαστής ιστοσελίδας). Χρήσιμες διευθύνσεις, όπως δόθηκαν από τον κ. Σφακιανάκη http://www.cyberkid.gov.gr/ nΧρήσιμες συμβουλές από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος http://www.astynomia.gr nΑνοικτή γραμμή για το παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο http://www.safeline.gr nΕλληνικός κόμβος ασφαλούς δικτύου www.saferinternet.gr nΕλληνικό φόρουμ για ιούς http://www.virus.gr/portal/ nHow to keep safe while chatting online http://www.chatdanger.com nΟργανισμός προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών http://www.hamogelo.gr nΠανελλήνιο σχολικό δίκτυο http://www.sch.gr/ nΕλληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο http://hasiad.gr/ Τηλ: 11012 e-mail: [email protected] 15 Υγεία ΕΟΠΥΥ Ο μεγάλος ασθενής Αγωγή κατά του Ελληνικού Δημοσίου άσκησε ο Σύλλογος Προσωπικού Alpha Bank για τη μη εξόφληση ιατρικών δαπανών που οφείλει ο ΕΟΠΥΥ σε ασφαλισμένους μέλη του Συλλόγου. Οι αγωγές ασκήθηκαν επ’ ονόματι των ασφαλισμένων μελών του Συλλόγου που υπέστησαν αδικαιολόγητα μέχρι και σήμερα οικονομική ζημία από τη μη καταβολή ποσών για παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και μάλιστα για σοβαρές και χρόνιες παθήσεις. Με τις αγωγές που κατέθεσε ο Σύλλογος για λογαριασμό των ασφαλισμένων μελών του ταμείου, ζητά την άμεση εξόφληση του συνολικού ποσού που οφείλει το ταμείο και μάλιστα εντόκως από την επίδοση των αγωγών. Ήδη ο Σύλλογος έχει ζητήσει τη παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη για την προστασία των συμφερόντων των ασφαλισμένων και παράλληλα κατέθεσε δικόγραφο με το οποίο ζητά την άμεση έκδοση προσωρινής διαταγής με ασφαλιστικά μέτρα, προκειμένου το ταμείο να αναλάβει τις υποχρεώσεις του προς τους ασφαλισμένους. 16 Υγεία ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Ξεκίνησε με έλλειμμα 4 δισ. ευρώ Μ ε τον Ν. 3918/2011 συστάθηκε ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), με τη συνένωση των τεσσάρων μεγαλύτερων ασφαλιστικών ταμείων (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΠΑΔ, ΟΓΑ) και στη συνέχεια άλλων μικρότερων με δύο βασικούς στόχους: να ελέγξει το κόστος και να συγκρατήσει τις δαπάνες αξιοποιώντας τη δύναμη που θα αποκτούσε για να οργανώσει την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Επειδή τα θέματα της υγείας έχουν καθοριστική διάσταση για τη ζωή και το μέλλον των εργαζομένων αλλά και των 9,5 εκατ. και πλέον ασφαλισμένων, η ομοσπονδία εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία είχε επισημάνει έγκαιρα ότι θα έπρεπε, της έναρξης λειτουργίας του να έχει προηγηθεί η κατάλληλη προετοιμασία, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα προβλήματα αλλά και να μην υπονομευτεί η αξιοπιστία και η βιωσιμότητα του ΕΟΠΥΥ, προτείνοντας να δοθεί μεγάλη προσοχή: o Στο ανθρώπινο δυναμικό, στη στελέχωση (διοικητικό - υγειονομικό - ιατρικό) προσωπικού του Οργανισμού. o Στις παροχές του Οργανισμού προς τους ασφαλισμένους. o Στη μηχανογράφηση (συνταγογράφηση). o Στη φαρμακευτική δαπάνη. Για όλα υπήρχε η διαβεβαίωση ότι θα λυθούν. Αντ’ αυτού, και ενώ ο ιδρυτικός Νόμος 3918/2011 προέβλεπε κρατική επιχορήγηση του ΕΟΠΥΥ στο 0,6 % του ΑΕΠ δηλαδή 1.295.000.000 ευρώ μέσα σε λίγους μήνες με τον Ν. 4051/2012 το ποσοστό μειώθηκε στο 0,4 του ΑΕΠ δηλ. 795.000.000 ευρώ, μείωση της τάξης των 500.000.000 ευρώ. Μείωση που πέρασε στη φαρμακευτική δαπάνη και από 2.750.000.000 ευρώ έγινε 2.250.000.000 ευρώ. Τα έσοδα του Οργανισμού το 1ο 5μηνο του 2012 έπρεπε να κυμανθούν περίπου στα 2,8 δισ. ευρώ και κινήθηκαν περίπου στο 1,1 δισ. ευρώ. Να σημειώσουμε ότι και οι εισφορές ασφαλισμένων και συνταξιούχων βαίνουν μειωμένες λόγω της αύξησης των ανέργων, της μείωσης μισθών και συντάξεων, το κλείσιμο επιχειρήσεων και η πρόβλεψη της μείωσης είναι της τάξης του 1,2 δισ. ευρώ. Οι οφειλές των φορέων που έχουν ενταχτεί στον ΕΟΠΥΥ και πρέπει να αποδίδονται σε μηνιαία βάση αγγίζουν 1,4 δισ. (ΙΚΑ - ΟΑΕΕ – ΟΓΑ – ΟΠΑΔ -ΤΥΔΚΥ) . Ο Οργανισμός αυτό το διάστημα κινείται στη λογική του ό,τι εισπράττω τόσα πληρώνω. Το 1ο 5μηνο του 2012 εισέπραξε 1.598.300.000 ευρώ και πλήρωσε 1.568.907.377 ευρώ, όμως με συσσωρευμένο έλλειμμα 4 δισ. ευρώ θα οδηγηθεί σε κατάρρευση η οποία θα συμπαρασύρει και τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, εξαιτίας των νοσηλίων που μένουν ανεξόφλητα ήδη από τους ασφαλιστικούς φορείς στον ΕΟΠΥΥ. Το ταμείο «γίγας» στηρίζεται σε πήλινα πόδια και κινδυνεύει τους επόμενους μήνες να βρεθεί σε καθολική αδυναμία αποπληρωμής των άμεσων υποχρεώσεών του. Την ίδια στιγμή η σοβαρή έλλειψη σε υλικά και κυρίως αντιδραστήρια απαραίτητα για τη λειτουργία των μικροβιολογικών και βιοχημικών εργαστηρίων του Οργανισμού έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα λειτουργίας με τα περισσότερα να υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι να κατευθύνονται σε ιδιωτικά εργαστήρια καταβάλλοντας συμμετοχή 15% στις διενεργούμενες εξετάσεις. Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον το λιγοστό διοικητικό υγειονομικό και ιατρικό προσωπικό του Οργανισμού (1.184 διοικητικοί - 3.029 υγειονομικοί - 6.840 γιατροί – 5.000 με σύμβαση γιατροί), καλείται να εξυπηρετήσει τους δικαίως αγανακτισμένους πολίτες, τους 9,5 εκατ. ασφαλισμένους. Ο ΕΟΠΥΥ σήμερα όχι μόνο δεν μπορεί να επιτελέσει το έργο του αλλά δεν μπορεί στοιχειωδώς να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς τους ασφαλισμένους, αλλά και προς τους παρόχους υγείας, δημόσιους και ιδιωτικούς. Δεν έχει ούτε τους αναγκαίους πόρους για να το κάνει ενώ και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της αρχικής του σύλληψης αναγνωρίζουν σήμερα ότι ήταν λάθος ο θεσμικός τρόπος που συγκροτήθηκε. Η κρίση θα οξύνει την κατάσταση του ΕΟΠΥΥ Οι σωρευτικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης θα έχουν καταλυτικές επιπτώσεις στην ήδη προβληματική λειτουργία του Οργανισμού. Οι μειώσεις των μισθών, η γενικευμένη εφαρμογή των ελαστικών σχέσεων εργασίας, η εκρηκτική αύξηση της ανεργίας στερεί πόρους δισεκατομμυρίων από το ασφαλιστικό σύστημα και συνεπώς και από τον ΕΟΠΥΥ. Το ΙΝΕ - ΓΣΕΕ εκτιμά ότι μόνο οι απώλειες του ΙΚΑ σε ασφαλιστικές εισφορές, από τους λόγους που προαναφέραμε, θα φτάσουν στα 9 δισ. ευρώ μέσα στο 2013. Την ίδια ώρα σύμφωνα με τα στοιχεία του δεύτερου μεγαλύτερου ασφαλιστικού ταμείου της χώρας, του ΟΑΕΕ, σχεδόν τέσσερις στους 10 ελεύθερους επαγγελματίες αδυνατούν να είναι συνεπείς με την καταβολή των ατομικών τους ασφαλιστικών εισφορών. του Στέλιου Παπαπέτρου 17 Τράπεζες Στην ομπρέλα της ΕΚΤ οι τράπεζες Τ ους τελευταίους μήνες η Ευρώπη έχει κάνει σημαντικά βήματα σύγκλισης. Μπορεί να μη γίνονται με την ταχύτητα που οι συνθήκες το επιτάσσουν, ωστόσο αναμφίβολα οι αποφάσεις κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση. Στις 13 Δεκεμβρίου του 2012 η Ευρώπη έκανε ένα μεγάλο βήμα, όταν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), στη συνάντηση που είχαν στις Βρυξέλλες, συμφώνησαν να θέσουν τις μεγάλες τράπεζες της ευρωζώνης υπό την εποπτεία της ΕΚΤ. Η κίνηση αυτή, εφόσον βέβαια πάρει σάρκα και οστά, γιατί από τις εξαγγελίες στην πράξη υπάρχει μία μεγάλη απόσταση, θα επιτρέψει στο ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης να παρέχει άμεσα κεφάλαια για τη διάσωση των τραπεζών, σπάζοντας τον λεγόμενο βρόχο της καταστροφής – κατά τον οποίο οι αξιολογήσεις του χρέους των εθνικών κυβερνήσεων σύρονται προς τα κάτω κάθε φορά που επιχειρούν να βοηθήσουν «στριμωγμένους» δανειστές. Όμως μία πιθανή τραπεζική ένωση θα αποτελέσει τον προθάλαμο για τη δημοσιονομική σύγκλιση στην ευρωζώνη, πράγμα απαραίτητο για την επιβίωσή της, υπό τις συνθήκες που έχουν πλέον διαμορφωθεί. Ωστόσο, όπως είναι το σύνηθες στην Ευρώπη, τα ζητήματα πολιτικής απόφασης υστερούν πάντα σε ταχύτητα. Η νέα ρύθμιση δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τον Μάρτιο του 2014. Πολλοί θα μπορούσαν να αναρωτηθούν -και πιθανότατα δικαιολογημένα- γιατί η κίνηση αυτή δεν γίνεται νωρίτερα; Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν «ανώτερες δυνάμεις» που επιβάλλουν αυτή την καθυστέρηση. Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ επιδιώκει μία τρίτη θητεία στις εκλογές του προσεχούς Σεπτεμβρίου και η Γερμανία, ο κύριος δανειστής εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ σε δάνεια που έχουν χορηγηθεί ήδη προς τις προβληματικές οικονομίες της ευρωζώνης, θα πληρώσει σίγουρα τη μερίδα του λέοντος για τη διάσωση των τραπεζών. Καθυστερώντας την εφαρμογή τους, «πιθανώς η Γερμανία κατάφερε να τοποθετήσει τις συζητήσεις των μέτρων αυτών εκτός προεκλογικής περιόδου του 2013», έγραφε ο Jurgen Michaels, οικονομικός αναλυτής της Citigroup, σε σημείωμά του με τη λήψη της απόφασης. 18 Τράπεζες ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Η συμφωνία αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτήματα, όπως τις λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης των κεφαλαίων διάσωσης, πώς θα αντιμετωπίζονται οι τράπεζες που χρεοκοπούν. «Έχουν συμφωνήσει σε μία δομή, όμως υπάρχουν ακόμη μερικά ακανθώδη ζητήματα», δήλωσε ο Julian Callow, επικεφαλής τμήματος διεθνούς οικονομίας στην Barclays, στην τηλεόραση του Bloomberg. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, 150 έως 200 από τις μεγαλύτερες τράπεζες της ζώνης του ευρώ θα υπαχθούν άμεσα στη ρύθμιση της ΕΚΤ έως το 2014, ενώ οι μικρότερες τράπεζες μπορεί να μπουν αργότερα. Θεωρητικά, οι τράπεζες μπορούν να λάβουν βοήθεια άμεσα από το ταμείο προστασίας, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας –αλλά μόνον αν τα 27 κράτη της Ε.Ε. αποφασίσουν ομόφωνα να την παρέχουν. Εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, σε ενημέρωση προς τους δημοσιογράφους μετά την ανακοίνωση στις Βρυξέλλες, προσπάθησε να κατασιγάσει τις προσδοκίες σχετικά με αυτό. Όπως είπε, η ΕΚΤ μπορεί να αναλάβει την επίβλεψη ενός ή δύο δανειστών κατά περίπτωση. Έτσι κι έτσι, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που παλεύουν να σηκώσουν το βάρος των τραπεζών που νοσούν νιώθουν ανακούφιση στην ιδέα ότι τελικά θα έλθει κάποια βοήθεια σο μέλλον. «Δύο, τρεις, τέσσερις εβδομάδες πριν, δεν ήταν καθόλου σαφές αν θα κατέληγαν σε κάποια συμφωνία», δήλωσε ο Ισπανός υπουργός οικονομίας Luis de Guindos σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες. Περίπου το 80% των ισπανικών τραπεζών θα τεθούν υπό την εποπτεία της ΕΚΤ, είπε. «Αυτό δείχνει ότι υπάρχει σαφής βούληση για πρόοδο». Όπως, βέβαια, είναι πλέον σαφές ότι μετά τις εμπειρίες των δύο τελευταίων ετών, η ευρωζώνη οδεύει και προς την οικονομική της ένωση, μέσω μιας μορφής κοινής δημοσιονομικής εποπτείας που θα αποτρέπει φαινόμενα -όπως αυτό της Ελλάδας- που να υπονομεύουν το ευρώ. Και η προοπτική αυτή είναι καλό νέο για το 2013. του Θανάση Παπαδή 19 Συνέντευξη Nα απομυθοποιήσουμε τα επαγγελματικά ταμεία Ροβέρτος Σπυρόπουλος «Με βασικό άξονα τον δημόσιο πυλώνα της κοινωνικής ασφάλισης, να απομυθοποιήσουμε την ενοχικότητα που υπάρχει σε σχέση με τα επαγγελματικά ταμεία» Ο διοικητής του ΙΚΑ Ροβέρτος Σπυρόπουλος περιγράφει τις βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Συνοψίζει σε 5 βασικούς άξονες το μοντέλο οργάνωσης του μελλοντικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και τους προσδιορίζει με τον εξής τρόπο: 20 1. Οριοθετημένη στη βάση συγκεκριμένων αρχών, συνεργασία δημόσιας και προαιρετικής κοινωνικής ασφάλισης. 2. 3. 4. Εθνικό ταμείο σύνταξης. 5. Διαχείριση από τα ιδιωτικά ταμεία έργου που θα τους ανατίθεται από τους δημόσιους φορείς σύνταξης και υγείας. Εθνικός οργανισμός υγείας. Επαγγελματικά και ιδιωτικά ταμεία ασφάλισης για σύνταξη, εφάπαξ, υγεία και άλλες παροχές. Συνέντευξη ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Ροβέρτος Σπυρόπουλος Δυστυχώς, αυτός ο διάλογος δεν έχει ξεκινήσει στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι είναι η ουσιαστικότερη μεταρρυθμιστική αλλαγή που έχουμε χρέος να συνομολογήσουμε και να εγκαθιδρύσουμε στη χώρα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Νομίζω ότι ο νόμος 3020/02 ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία επαγγελματικών ταμείων. Ενδεχομένως σήμερα θα πρέπει αυτός ο νόμος να βελτιωθεί και κυρίως να δώσουμε φορολογικά κίνητρα σε εργαζόμενους και επιχειρήσεις που προαιρετικά συνομολογούν τη δημιουργία πυλώνα επαγγελματικής ασφάλισης. Ποια πρέπει να είναι η σχέση της δημόσιας καθολικής και υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης με τον πυλώνα της προαιρετικής κοινωνικής ασφάλισης και τα επαγγελματικά ταμεία; Ρ.Σ.: Νομίζω ότι είναι επιτακτική ανάγκη να πάρουμε μια μεγάλη απόφαση με εθνικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή, να αποφασίσουμε ότι η κοινωνική ασφάλιση του μέλλοντος θα κατοχυρώνεται πρωτίστως από τον δημόσιο πυλώνα της ασφάλισης με δύο βασικά ταμεία. Τον εθνικό οργανισμό σύνταξης για όλους τους πολίτες και τον εθνικό οργανισμό υγείας. Στη συνέχεια, νομίζω, ότι πρέπει να απομυθοποιήσουμε την ενοχικότητα η οποία ενδεχομένως υπάρχει σε σχέση με τα επαγγελματικά ταμεία. Πρέπει να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες από τα συνδικάτα και τους εργοδοτικούς φορείς για τη συγκρότηση ισχυρών επαγγελματικών ταμείων και, βεβαίως, θα πρέπει να δούμε, όχι με αρνητικό μάτι, την πρωτοβουλία μεγάλων ιδιωτικών ασφαλιστικών οργανισμών για την ανάπτυξη του ιδιωτικού πυλώνα ασφάλισης. Εάν θέλουμε να οικοδομήσουμε ένα κοινωνικό κράτος με ασφάλεια για τα επόμενα χρόνια, πρέπει ο δημόσιος πυλώνας να κατοχυρώνει ένα ικανοποιητικό επίπεδο συντάξεων και παροχών, η ανταγωνιστική οικονομία και τα συνδικάτα και οι συμφωνίες των εργοδοτών με τα συνδικάτα να προσθέτουν σε αυτό τον πυλώνα παροχές κοινωνικής ασφάλισης από επαγγελματικά ταμεία αλλά και από ιδιωτικά ταμεία. Αν αυτό το πράγμα συμβεί θα ισχυροποιήσουμε στο μέλλον το κοινωνικό κράτος. Άλλωστε δεν μιλούμε για μια υπόθεση εργασίας. Το κοινωνικό κράτος στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, Σουηδία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, ακολουθεί αυτόν τον δρόμο και τον ακολουθεί με μια ευρύτατη κοινωνική και πολιτική συναίνεση. Γιατί έχει καθυστερήσει τόσο πολύ η δημιουργία των επαγγελματικών ταμείων στην Ελλάδα. Γιατί δεν αναπτύχθηκε αυτός ο θεσμός; Ρ.Σ.: Νομίζω ότι είναι από τις πιο σημαντικές και εξόφθαλμες μεταρρυθμιστικές μας αμέλειες. Πιστεύω ότι στην παρούσα φάση είναι αναγκαίο να ξαναβάλουμε μπροστά δομικές μεταρρυθμίσεις. Θεωρώ ότι αυτή η μεταρρύθμιση είναι η πιο δομική, ουσιαστική και ασφαλής για να δημιουργήσουμε ένα κοινωνικό κράτος στη λογική του νέου μοντέλου που ήδη αναπτύσσεται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Το προηγούμενο μοντέλο στην περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης οικοδομήθηκε με τον δημόσιο πυλώνα. Το νέο μοντέλο με τα χαρακτηριστικά που σας περιέγραψα διασφαλίζει τη λειτουργία του και την αποτελεσματικότητα του με τη συνάθροιση του βασικού πυλώνα, που είναι ο δημόσιος, σε συνδυασμό με τη λειτουργία των επαγγελματικών ταμείων και των ιδιωτικών ασφαλιστικών συμβολαίων. Εάν κλείσουμε τα μάτια σε αυτή την πραγματικότητα είναι σαν να αρνούμαστε την αποσοβιετοποίηση ενός κοινωνικού κράτους που δεν μπορεί πλέον να αντέξει. του Στέλιου Παπαπέτρου 21 Τράπεζες Το μεγάλο στοίχημα για τις τράπεζες του Θανάση Παπαδή Τ ο τραπεζικό σύστημα στη χώρα έχει βρεθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Έχει δεχθεί σκληρή και τις περισσότερες φορές άδικη κριτική για τον τρόπο λειτουργίας του. Οι τράπεζες έχουν πέσει «θύματα» της δημοσιονομικής κρίσης της ελληνικής οικονομίας και δεν ήταν αυτές που δημιούργησαν το πρόβλημα, όπως -για παράδειγμα- συνέβη στην Ιρλανδία και κατά κάποιο μέρος αποτέλεσαν την πηγή των προβλημάτων στην Ισπανία. Το τραπεζικό σύστημα σε οποιαδήποτε χώρα δεν είναι όπως λανθασμένα πιστεύουν πολλοί οι «κακοί» και «αδίστακτοι» τραπεζίτες. Αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Οικονομίας και είναι αυτές που στηρίζουν την ανάπτυξη. Όμως στην Ελλάδα, το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων ήταν η βασική αιτία που «έκοψε» από 22 το ελληνικό τραπεζικό σύστημα μεγάλο μέρος της απαραίτητης για τη λειτουργία του κεφαλαιακής επάρκειας. Μπορεί στο παρελθόν να έγιναν υπερβολές στη χορήγηση δανείων, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν αποτέλεσε την πηγή των προβλημάτων, αφού αυτές ήταν απόλυτα διαχειρίσιμες. Οι ελληνικές τράπεζες δεν εκτέθηκαν σε τοξικά προϊόντα και δεν βρέθηκαν σε κρίση εξαιτίας των επενδύσεών τους, όπως οι περισσότερες τράπεζες του κόσμου που βρέθηκαν σε δεινή θέση. Οι τράπεζες θα πρέπει και πάλι να γίνουν ισχυρές προκειμένου να δώσουν ξανά το οξυγόνο στην ελληνική οικονομία. Αυτό είναι μονόδρομος. Κανένας δεν θα χαρίσει χρήματα στις τράπεζες. Το αντίθετο, καλούνται οι μέτοχοι από τον πιο μεγάλο έως τον πιο μικρό, να χάσουν το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους, για λάθη τα οποία δεν ευθύνονται. Εκτός αν κάποιος πιστεύει ότι η αγο- Τράπεζες ρά ελληνικών ομολόγων από ελληνικές τράπεζες αποτελεί λανθασμένη επιχειρηματική επιλογή και αμάρτημα. Οι βασικοί μέτοχοι των ελληνικών τραπεζών προκειμένου να επανακτήσουν τον έλεγχο των τραπεζών, θα πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Η ανακεφαλαιοποίηση θα επιτρέψει ξανά στις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη και αυτό το γνωρίζουν οι πάντες. Σήμερα δεν ισχύει αυτό που λένε κάποιοι ότι οι τράπεζες δεν χορηγούν δάνεια και στραγγαλίζουν τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες. Δεν έχουν να δώσουν χρήματα. Μόλις αποκτήσουν αυτή τη δυνατότητα θα το πράξουν, αφού αυτός είναι ο ρόλος τους. Από την άλλη πλευρά, συντελείται δραματική αλλαγή στον τραπεζικό χάρτη. Ήδη η Alpha Bank ένωσε τις δυνάμεις της με την Εμπορική Τράπεζα και το ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ίδιο αναμένεται να συμβεί με την Εθνική Τράπεζα και τη Eurobank. Έχει ήδη προηγηθεί η συνένωση ανάμεσα στην Τράπεζα Πειραιώς, την ΑΤΕ και τη Γενική Τράπεζα. Τα πάντα αλλάζουν και ο Έλληνας πολίτης αποκτά ελπίδα. Και, βέβαια, αυτό που ελάχιστοι αναφέρουν είναι ότι το τραπεζικό σύστημα έχει καταθέσεις δισεκατομμυρίων από πολίτες που έχουν δουλέψει σκληρά στη ζωή τους για να αποκτήσουν μικρές οικονομίες. Και όπως έχει δείξει έρευνα της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών η συντριπτική πλειονότητα των καταθέσεων είναι έως 20.000 ευρώ. Η ανάπτυξη στην Ελλάδα δεν μπορεί να έρθει με άλλον τρόπο παρά μόνο μέσα από ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα. Και οι πολίτες για να συμβεί αυτό θα πρέπει να επανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτό. Κάθε άλλη προσέγγιση του ζητήματος, αποτελεί λαϊκισμό και μάλιστα φθηνό. 23 Φωτογραφικό Φωτογραφίες από Ελλάδα (ΝΑΣΑ) 24 Φωτογραφικό ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 25 Φωτογραφικό Φωτογραφίες από Ελλάδα (ΝΑΣΑ) 26 Οικονομία ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Έτος σταθμός το 2013 του Θανάση Παπαδή Σ ε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η ελληνική οικονομία. Μπορεί -αναμφίβολα- να έχουν χαλαρώσει οι πιέσεις από το εξωτερικό και την τρόικα, ωστόσο η κυβέρνηση έχει αναλάβει μία σειρά από υποχρεώσεις που θα πρέπει να φέρει «αναίμακτα» εις πέρας προκειμένου αυτές να μην επανέλθουν. Στα τέλη Φεβρουαρίου η τρόικα γυρίζει στη χώρα μας για να εξετάσει την πρόοδο που έχει συντελεστεί στο μεσοδιάστημα από τη λήψη της δόσης μέχρι και σήμερα. Δύο είναι τα βασικά προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση στην πορεία υλοποίησης του προγράμματος: Το πρώτο έχει να κάνει με την εσωτερική της συνοχή, αφού δεν είναι λίγα τα σημάδια εκείνα που δείχνουν ότι βουλευτές και παρατάξεις χαράσσουν προσωπικές στρατηγικές, αδιαφορώντας αν αυτές συμβαδίζουν ή όχι με το συμφέρον του τόπου. Το άλλο μεγάλο αγκάθι είναι οι κινητοποιήσεις από κοινωνικές ομάδες και συντεχνίες. Σε μία περίοδο που όλα δείχνουν ότι το κλίμα αλλάζει, κάποιοι αμετανόητοι επιλέγουν τη λογική της σύγκρουσης και της περιθωριοποίησης από το σύνολο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι αγρότες, οι εργαζόμενοι στο μετρό και στα λιμάνια, που είτε επανέρχονται με αιτήματα που είναι πανομοιότυπα με αυτά των προηγούμενων κινητοποιήσεών τους ακόμη και προ κρίσης ή -στην καλύτερη περίπτωση- επιλέγουν να ζητήσουν ή για την ακρίβεια να απαιτήσουν την εξαίρεσή τους από αποφάσεις που αφορούν το σύνολο. Ο κίνδυνος που ελλοχεύει δεν είναι καθόλου αμελητέος. Στην περίπτωση που η κατάσταση ξεφύγει, αφενός μπορεί να υπάρξει μία -περιορισμένη μεν, αλλά σημαντική- κοινωνική ένταση που θα φέρει τη χώρα πίσω από τον στόχο της και αφετέρου θα στείλει ένα καθόλου αισιόδοξο μήνυμα στο εξωτερικό. Το 2013 είναι έτος καμπής για την ελληνική οικονομία. Όλα δείχνουν ότι είναι εφικτό η φετινή χρονιά να σηματοδοτήσει την αλλαγή πορείας για τη ελληνική οικονομία. Σε αυτό συνηγορούν όλα τα μέχρις στιγμής δεδομένα. n Οι αλλαγές στο τραπεζικό σύστημα συντελούνται με ταχείς ρυθμούς. Αν όλα κυλήσουν με βάση τον προγραμματισμό, εντός του έτους οι τράπεζες θα είναι σε θέση να ξεκινήσουν και πάλι τη χορήγηση δανείων προς τις επιχειρήσεις. Και μπορεί ο αναμενόμενος ρυθμός να μην είναι αυτός που θα έπρεπε με βάση τις ανάγκες της οικονομίας, ωστόσο σίγουρα θα είναι καλύτερος από αυτόν που σήμερα υπάρχει. n Ο τουρισμός δείχνει σαφή σημάδια ανάκαμψης και όλα δείχνουν ότι τουλάχιστον ένα εκατομμύριο τουρίστες περισσότεροι θα έρθουν στην Ελλάδα το 2013 σε σχέση με αυτούς που επισκέφτηκαν την χώρα πέρυσι. Ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της χώρας και αποφέρει σημαντικά οφέλη ενώ συμβάλει στην αύξηση του ΑΕΠ. n Οι βασικοί δείκτες της Οικονομίας εμφανίζουν σαφή βελτίωση. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δείχνει εντυπωσιακή κάμψη πάνω από 70% για το 2012 και αν όλα κινηθούν όπως εκτιμάται για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, αυτό θα είναι μηδενικό εφέτος. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού έκλεισε σε επίπεδα καλύτερα από τον στόχο που είχε τεθεί. Το 2013 για πρώτη φορά θα έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. n Οι επιχειρήσεις δείχνουν ότι βρίσκουν σιγά σιγά τον βηματισμό τους και ξεπερνάνε σταδιακά τα προβλήματα που τους δημιούργησε η κρίση. Μπορεί να απέχουν από τη στιγμή της ανάκαμψης, αλλά υπάρχουν και σημάδια συγκρατημένης αισιοδοξίας. Όλα τα παραπάνω όμως βρίσκονται κυριολεκτικά σε τεντωμένο σχοινί και μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανατραπούν στην περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά ή που οι στόχοι που έχουν τεθεί δεν υλοποιηθούν. Ποια όμως είναι αυτά; 27 Άρθρο YΦΕΣΗ& ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ του ΣΑΒΒΑ ΡΟΜΠΟΛΗ Καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου Επιστ. Δ/ντή ΙΝΕ/ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ Η εγκαθίδρυση και η παράταση των συνθηκών της ύφεσης στην Ελλάδα (2008 -2015), ως αποτέλεσμα ενός αντιφατικού, εσφαλμένου, αποσπασματικού και μονομερούς «προγράμματος διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας σηματοδοτεί την προοπτική χρονικής υπέρβασης ακόμη και της Μεγάλης Ύφεσης του 1929, δεδομένου ότι με τις πιο αισιόδοξες παραδοχές η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας εμφανίζεται αναιμική από το 2016. Παράλληλα, η αποσύνθεση του αποθεματικού κεφαλαίου με εξωασφαλιστικές παρεμβάσεις κατά την περίοδο πριν και μετά την οικονομική κρίση εξάντλησε «τα αναχώματα θωράκισης» του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και ύφεσης. Το ίδιο οι νομοθετικές παρεμβάσεις που συντελέστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια (1998 - 2008) στην Ελλάδα και στα άλλα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά τη μείωση του επιπέδου των συντάξεων από 7% - 20%, δεν κατόρθωσαν να υποστηρίξουν την οικονομική κατάσταση των κοινωνικο-ασφαλιστικών συστημάτων, ιδιαίτερα, ενόψει των νέων δεδομένων και των συνεπειών της ύφεσης. Έτσι, η αύξηση της ανεργίας (24% το 2012, δηλ. 1.200.000 άτομα) και η μείωση των μισθών στερεί την κοινωνική ασφάλιση από πόρους της τάξης των 9,5 δισ. ευρώ, η εισφοροδιαφυγή από την αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία καθώς και από τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης με 8,5 δισ. ευρώ και η μη καταβολή των οφειλών του κράτους από το 1993 στα ασφαλιστικά Ταμεία (12 δισ. ευρώ) συρρικνώνουν σοβαρά την οικονομική κατάσταση της κοινωνικής ασφάλισης. Επιπλέον, το «πρόγραμμα διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας αντιμετώπισε το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης ως δημοσιονομικό ζήτημα με στόχους που υποτάσσονται στους στόχους και το περιεχόμενο της δημοσιονομικής πει- 28 θαρχίας που επιβάλλονται από τους δανειστές της χώρας (Ν. 3845/10) και όχι ως θεμελιώδη συνιστώσα του κοινωνικού κράτους. Έτσι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των διεθνών οργανισμών (Ε.Ε., ΕΚΤ, ΔΝΤ), το επίπεδο των συνταξιοδοτικών δαπανών στην Ελλάδα από 14,8% του ΑΕΠ το 2010 θα φθάσει στο 17,4% του ΑΕΠ το 2060. Με άλλα λόγια, οι συνταξιοδοτικές δαπάνες κατά την περίοδο 2010 - 2060 προβλέπεται (Μνημόνιο 1 και 2) από τους δανειστές μας να αυξηθούν κατά 2,6% του ΑΕΠ (Ν. 3863/10) ως αποτέλεσμα της μείωσης των συντάξεων (κύριων, επικουρικών, εφάπαξ), της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, του σημαντικού περιορισμού των ασφαλιστικών δικαιωμάτων και των κοινωνικών επιδομάτων και τέλος της χρηματοδοτικής απόσυρσης του κράτους κατά την περίοδο 2009 - 2014 και ιδιαίτερα μετά την 1/1/2015 από το δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα. Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα δύο μορφές αλλαγών: α) παραμετρικές αλλαγές (μείωση συντάξεων, αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, αλλαγή τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, κλπ.) και β) ανατροπή και αλλαγή του μοντέλου του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, με αυτό των τριών πυλώνων (κύρια σύνταξη υποβαθμισμένη, ατομικοί υποχρεωτικοί λογαριασμοί, επαγγελματικά ταμεία) που έχουν προτείνει (23/11/2005) με έκθεσή τους για την Ελλάδα το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, με περιορισμό της κρατικής χρηματοδότησης, μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών και επικράτηση της ιδιωτικοποιημένης ασφάλισης. Έτσι, η επιδίωξη αυτή ελέγχου της αύξησης των συνταξιοδοτικών δαπανών στην Ελλάδα από τους δανειστές της χώρας κατά την περίοδο 2010 - 2060 (από 24,1% του ΑΕΠ σε 17,4% του ΑΕΠ το 2060) κατά 7% περίπου του ΑΕΠ, παράλλη- Τράπεζες ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 λα με την αύξηση κατά 70% του συνταξιοδοτικού πληθυσμού, σηματοδοτεί την προοπτική κατάρρευσης του επιπέδου των συνταξιοδοτικών παροχών (κύριων, επικουρικών, κοινωνικών επιδομάτων, εφάπαξ κ.λπ.) και γενικότερα των κοινωνικών υπηρεσιών (μείωση κατά 35% των δημόσιων δαπανών υγείας 2010 - 2012), ως συμβολή στη μείωση των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών ταμείων και στον περιορισμών της απόκλισης του λόγου δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο από Μάιο 2010 μέχρι Ιούνιο 2012 οι περικοπές των κύριων και επικουρικών συντάξεων ανήλθαν συνολικά στο επίπεδο των 4,2 δισ. ευρώ, ενώ στο πρόγραμμα περικοπών και λιτότητας των 11,6 δισ. ευρώ για την περίοδο 2013- 2014, οι περικοπές κύριων, επικουρικών συντάξεων, εφάπαξ και κοινωνικών επιδομάτων αντιστοιχούν στο 43% του συνολικού ποσού, δηλ. 5,5 δισ. ευρώ. Επιπλέον, κατά την περίοδο 2010 - 2011, οι μειώσεις μισθών του Δημοσίου ανήλθαν στα 3,5 δισ. ευρώ και του ιδιωτικού τομέα ανήλθαν στα 3 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, την περίοδο 2010 - 2011 οι περικοπές των συντάξεων και οι μειώσεις των μισθών ανήλθαν αθροιστικά σε 16,2 δισ. ευρώ δηλ. 8% του ΑΕΠ χωρίς να έχει μειωθεί η ανεργία, το δημόσιο χρέος και η ύφεση. Έτσι, οι συντάξεις και οι μισθοί, εκ νέου, θα μειωθούν σημαντικά και ανησυχητικά για το επίπεδο διαβίωσης των συνταξιούχων, η αναγκαία ανασύσταση του αποθεματικού κεφαλαίου της κοινωνικής ασφάλισης δεν θα επιτευχθεί, η εξατομίκευση και η ιδιωτικοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος θα διευρυνθούν και η ιδιωτικοποιημένη ασφάλιση θα λειτουργεί σε συνθήκες κοινωνικής αβεβαιότητας και υψηλού κινδύνου στις επενδυτικές της επιλογές, με αποτέλεσμα να περιοριστούν οι όροι αναδιανομής του εισοδήματος και η εξασφάλιση των συνθηκών κοινωνικής συνοχής. Η παρατήρηση αυτή σημαίνει ότι εάν η ασκούμενη οικονομική πολιτική στην Ελλάδα καταπολεμούσε άμεσα και αποτελεσματικά την φοροδιαφυγή (απώλεια εσόδων του κράτους 12 - 15 δισ. ευρώ τον χρόνο) αυξάνοντας τα έσοδα του κράτους τουλάχιστον κατά 25%, θα μείωνε το δημοσιονομικό έλλειμμα τουλάχιστον κατά 30% το έτος και δεν θα απαιτούνταν οι περικοπές μισθών και συντάξεων την περίοδο 2010 - 2011 κατά 16,2 δισ. ευρώ συνολικά. Παράλληλα, η θεσμοθέτηση νέων πόρων εκτός του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος θα συνέβαλε καθοριστικά και με την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής στην αναγκαία ανασύσταση του αποθεματικού κεφαλαίου της κοινωνικής ασφάλισης, χωρίς περικοπές στις συντάξεις, εφάπαξ, κοινωνικά επιδόματα κ.λπ., καθώς και στη μακροχρόνια βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος, την ποιότητα και επάρκεια των παροχών του, την ενίσχυση της διαγενεακής του αλληλεγγύης και την κοινωνική του αποτελεσματικότητα. 29 Κόσμος Η κρίση έφερε αλλαγές σ Οι αναδιαρθρώσεις των επιχειρήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση εται να ματα φαίν ή λ β ο ρ π ρα ανία. περισσότε ητοβιομηχ ιν α κ Τ το υ α η ο πίζει ύνται 4 παϊκό χώρ τα αντιμετω που δραστηριοποιο στον ευρω ιις ε ιδ σ ε ώ ο ό ρ ν θ ρ ιο νονται σο α έντο Οι αναδια Στο Βέλγ ς εκδηλώ ίε νο ιδιαίτερ ν ε α α μ λ χ ρ λ ό ε η α ιν μ ι ο α ιο Ο φ ιμ β α. είσ συνιστούν αυτοκινητο λύσεις, κλ ία πενταετί ο τα π η ί υ α ε ε ν κ λ ια σ γ τε τω α ς ν τή υ ιλέ δραστηριο κά κατά τη αν από την πίεση πο βαρές απε κ μεταφορά εξέλιξη η ι θ ε α ύ σ κ κλάδος χ ι ν ισ τα ν ε ίω ε κ σ γές ι βρίσ εκριμένος γοστα κ α γ η κ υ ρ η σ ε ίτ ίσ Ο ρ ια . κ ς ιδ στους ρε οικονομική ρωπαϊκές χώρες με ε άλλες χώ ζόμενους σ α . γ υ ρ ε το ό ν 0 υ ε 0 ύ ς 16.0 τες και αϊκο σε αρκετέ εικοί εργά πασχολεί του ευρωπ διαρθρών α α ς ε δ ι ρ ώ τα χ ν ε ς ξάνοστίθ ανα ένταση στι οίους προ λαβίες αυ υτών των π ο α η γ ο , ς ρ ς ε ιε ία ε ε σ π έ σ α ν γ ύμενοι Κύριες συ σε 84.000 θέσεων ερ απασχολο πασχόασχόληση η απώλεια α π ι α ν α ή ώ ίν ικ ε φ λ ρ ν ο ο ν ω σε των μ οίνωσε ντας τη συ των ευέλικ μέτρων διαθεσιμόPEL ανακ /O S R επέκταση O ν T τω O υ η το AL M ώπη από νάπτυξ ι η αλλαγή ν Η GENER η την Ευρ α λ κ ό λησης, η α ν ε ω σ ν έ ις μ ε πρώτο η τω ολύσ εργαζο έλγιο. Το ιευκόλυνσ Β 16.000 απ δ το τητας των τη σ 0 ια 0 γ ν τω σει σε ι 2.6 λαισίου άντλησης ήταν να θέ ς οποίες ο ή τι ιο γ γ νομικού π η λ π έ Β ή ικ η στο ι να τηρ ν. Βασ μένους κα τρο της GM αϊκό Παρα γεί ο έ ζ π μ α ω απολύσεω γ ρ ρ υ ε Ε 0 είναι το τητα 40 υ λειτουρ άρδια. στοιχείων διαθεσιμό χέσεων πο Σ ό ν κ ώ τι κ ν βραδινή β α ια μ σ τη η ι α ε σ γ σ ρ ς ή Ε τι γ ι ρ ιο ε ρ άφ τή κατα κοινώνει και καταγρ ς εργασίας που ίρηση ανα 7 ε 9 ιχ 9 1 π ε το ια ό ίδ ά απ ξαγγέλία η αγορ NISSΑΝ ε Στην Ισπαν αγές της λ η λ α ώ ν ς ε ε , ρ τε εις ιμότηι στην Ε.Ε. 00 απολύσ 00 διαθεσ 7 τα .0 ν 1. 2 ο ι ν α ιώ κ ε μ ις ση σε στηάλλου οι σεις φορά δρα 700 απολύ τ ι ε τα ε μ ε λ μ ία τη ν α ε ο χ ντας μ το Μαρόκ Στη βιομη τερες αναδιαρθρώ τες απειλώ Ισπανία σ ν η ό τη ικ ία τ ν ό ν α ώ π π χ α Ισ τις σημα ριοτήτων ίσης, στην το 2009 σ π τι Ε ό . ώ η ό ν δ κ ε ν τι , ρ ά ισ λ ις ϋ ύσε κτηρ αναδια και την Τα .500 απολ 0 Είναι χαρα αταγράφονται 285 1 ι ε ν τη ώ ό υ λ ιν ιμ κο ι πο θεσ .Ε. κ OPEL ανα ήσεων κα 4.000 δια ιρ ι ρες της Ε ε ε ν ιχ π ώ υ ε ς ιν το ν ο ίε ο υς νακ εγάλω πό τις οπ ργαζόμενο η SEAT α θρώσεις μ στις 218 α ασχόλησης ή στους ε , λ ν ο ω β ίλ τα μ α ο κ τες με εθνικών η της απ θού τους. ίται μείωσ 100.000 θέσεις ερε ρ ς τη α ρ 0% του μισ α 8 π υ ο ταιρεία τη ίπ ρ ε ά σε π υγατρική ε ρ θ ο η ιφ ρ α ία ε λ υ π α ο κ γ π νε Στην Πορτο αγγέλλει τη ξ ε ύ , ο υ a ρ p το τη ro α α u γασίας. e μέρ παρ VW, η Αuto ατά την η εξελίξεις κ ς ς η ε ία σ ρ ν ε η α μ λ τε χ ι ό ό η χ κ α μ κ τι ασ Οι σημαν αποδοχές μεταλλοβιο τροπής απ ς ς ε ή ν τη έ ϊκ μ ο α δ π ιω ά σ ε ω λ α μ ρ κ ευ με υμβ ινται στον ηση 250 σ αντίστοιχη Σαββάτου ρ ε η τή σ ια ί υ δ ε ο β π ο τη ισμα ση να πρ ησης. σε βαθμό αντιστάθμ ή οργάνω ς απασχόλ οποίες κ ή τι ιν ς ισ ρ τι λ ω σ α σ ικ , ο δ ρ ιο συν Βέλγ ούχων π διαρθρώλγιο, σεις στο ιμάζει ανα από το Βέ το ς ε τε T κινητοποιή ά γ IA ρ F ε λ η ε έντονο γγα αν μεταλ Στην Ιταλία υ νότου μ αι την Ου κ το ία ια ν συμμετείχ σ ω τά λ σ ο ργο λύσεων. ς για ία, την Π σεις στα ε ζικών απο συχία του α η μ ν α ν τη Γερμαν ν τω τη ο ικοπές νος ώνοντας ενδεχόμεν υγκεκριμέ ινώνει περ το σ ο κ ο α ι ν ρία, εκδηλ α τα t ε o χ e πη σε ους eug που διέρ στην Ευρώ υς επιμέρ ι έλος, η P Τ ς το ία ά σ την κρίση ρ α γ ο ρ φ ε ο σεων ε ό,τι α λώνονται 14.000 θέ κλάδος. Σ ίους εκδη ο π ά ο ρ γ ς έτους. ς υ τα α το σ σεις κ στημα ενό ώ ιά ρ δ θ κλάδους ρ ια δ α τερες αν σημαντικό : ακόλουθα φονται τα 30 Κόσμος ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 στις επιχειρήσεις στην ΕΕ Η χαλυβουργία, τμήμα και αυτ ή της μεταλλοβιομηχανίας, δέχεται σοβ αρά πλήγματα από τις αναδιαρθρώσεις . Ενδεικτικά, αναφέρονται οι περιπτώσει ς μεγάλων επιχειρήσεων χάλυβα, όπως η βουλγαρική Stomana και η ρουμανική ITAL, που προβαίνουν σε εθελούσια έξο δο μεγάλου αριθμού του προσωπικού του ς. Η ναυπηγική βιομηχανία παρ ουσιάζει σοβαρά προβλήματα στην Πο λωνία, όπου οι κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωσή της προκαλούν την αντίδραση της Κομισιόν, η οποία απαιτεί την επιστροφή των ενισχύσεων με αποτέλεσμα τη χρεοκο πία των ναυπηγείων και την απώλεια χιλ ιάδων θέσεων εργασίας. Οι αεροπορικές εταιρείες απο τελούν έναν ακόμη κλάδο που διέρχεται σοβαρή κρίση. Η ιρλανδική Aerlingus επιτυγ χάνει συμφωνία με τα συνδικάτα για τη μεί ωση των αποδοχών μέσω απόλυσης και επαναπρόσληψης με νέους και δυσμενέστ ερους όρους. Στην Πολωνία η άρνηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης της Polish Airline s από τα συνδικάτα οδηγεί στην απόλυση συν δικαλιστικών στελεχών. Στην Ουγγαρία η αναδιάρθρωση της Malev συνοδεύεται από την καθιέρωση ενιαίου μισθολογίου και την ανεπιτυχή απόπειρα πρόσληψης πιλότων μέσ ω γραφείων ενοικίασης εργαζομένων. Τέλ ος, στην Τσεχία ο κλάδος οδηγείται σε μείωση μισθών προκειμένου να αποφευχθο ύν οι απολύσεις. Στον κλάδο κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών η σημαντικό τερη αναδιάρθρωση είναι εκείνη της De ll που ανακοινώνει τη μεταφορά της από την Ιρλανδία στην Πολωνία. Η κίνηση αυτ ή είχε ως αποτέλεσμα 1.900 απολύσεις και άλλες 1.500 χαμένες θέσεις εργασίας στις εταιρείες προμηθευτών. Τέλος, ο ασφαλιστικός κλά δος υφίσταται σοβαρές απώλειες από την κρίση. Ο ασφαλιστικός και καταναλωτικός συνεταιρισμός Camif στη Γαλλία παύει τη λειτουργία του και απολύει 780 εργαζόμεν ους επηρεάζοντας την οικονομική ζωή μια ς ολόκληρης περιοχής, εφόσον σχετίζεται με περισσότερους από 20.000 συνδρομητ ές και πελάτες της εταιρείας. Αντί επιλόγου Όλες αυτές οι αναδιαρθρώσ εις επιχειρήσεων στις χώρες της ευρωπ αϊκής ένωσης είχαν ως αποτέλεσμα να συμ βούν δομικές αλλαγές στα συστήματα συλ λογικών διαπραγματεύσεων και να υπάρξο υν σοβαρές περικοπές στο πεδίο της κοι νωνικής ασφάλισης. Οι εξελίξεις αυτές εκδ ηλώνονται με μειώσεις των κατώτατων μισ θών, με την αύξηση των ορίων ηλικίας, σχε δόν στις περισσότερες χώρες και στη θέσπιση αντικινήτρων πρόωρης συνταξιοδ ότησης. του Στέλιου Παπαπέτρου 31 Οικονομία Ο ακήρυχτος νομισματικός πόλεμος και το ράλι του ευρώ Τ ο τελευταίο χρονικό διάστημα το ευρώ καλπάζει και πραγματοποιεί το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Ξεπέρασε μάλιστα και το 1,35 δολάρια, φθάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα από τον Δεκέμβριο του 2011. Χρειάστηκε η παρέμβαση του επικεφαλής της ΕΚΤ προκειμένου να σταματήσει η φρενήρης πορεία του. Το αν είναι αρκετή για να ανακόψει την ανοδική του πορεία κανείς δεν το γνωρίζει, αν και οι αναλυτές θεωρούν πως ήταν μάλλον παροδική. Τι είναι όμως αυτό που ωθεί το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, αφού τα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας της Ευρωζώνης δεν είναι τέτοια ώστε να δικαιολογούν μία ανάλογη πορεία; Είναι ο «πόλεμος» που έχει ξεκινήσει ανάμεσα στις Κεντρικές Τράπεζες των ΗΠΑ και Ιαπωνίας με αυτή της Ευρωζώνης. Οι δύο πρώτες έχουν επιλέξει τη χαλάρωση της νομισματικής τους πολιτικής και την έκδοση νομισμάτων ώστε να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που ανακύπτουν. Αντίθετα, η ΕΚΤ εμμένει στις απόψεις θεωρώντας πως κάτι τέτοιο είναι καταστροφικό και ρίχνει τα βέλη της τόσο προς την Bank of Japan όσο και τη FED. Η άνοδος του ευρώ αυξάνει την επενδυτική εμπιστοσύνη προς την Ευρωζώνη, κάτι που αποτυπώνεται από τις εισροές 100 δισ. ευρώ στις χώρες της περιφέρειας το τελευταίο τετράμηνο του 2012. Ωστόσο υπάρχει και η… άλλη, η πιο σκοτεινή, πλευρά του νομίσματος. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την υπονόμευση όχι μόνο της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών της περιοχής (ενός εκ των βασικών μοχλών εξόδου από την ύφεση), αλλά και των προσπαθειών για την άμβλυνση των μακροοικονομικών ανισορροπιών μεταξύ του πυρήνα και της περιφέρειας της ΟΝΕ που βρίσκονται στη ρίζα της κρίσης χρέους: Για παράδειγμα, αν η παραγωγικότητα στα κράτη της ευρω-περιφέρειας αυξηθεί κατά 5% και το κόστος εργασίας υποχωρήσει κατά 10%, τα οφέλη αυτής της επώδυνης διαδικασίας θα εξανεμίζονταν αν το ευρώ ανατιμηθεί κατά 15%. 32 του Θανάση Παπαδή Οικονομία ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Τα παραπάνω, αλλά και οι εκτιμήσεις των αναλυτών ότι το ευρώ έχει περαιτέρω περιθώρια ανόδου, εντείνουν τον προβληματισμό που υπάρχει στην Ευρωζώνη για την επόμενη ημέρα. Τη στιγμή που η Ευρωζώνη παραμένει προσηλωμένη στη γερμανική συνταγή της λιτότητας και της σταθερότητας των τιμών, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Βρετανία τυπώνουν αφειδώς χρήμα στην προσπάθειά τους να δώσουν αναπτυξιακή πνοή στις οικονομίες τους: Ειδικά η πρόσφατη απόφαση της Τράπεζας της Ιαπωνίας να τυπώσει απεριόριστη ποσότητα γεν για να καταπολεμήσει τον χρόνιο στασιμοπληθωρισμό στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου επανέφερε στο προσκήνιο τον κίνδυνο ενός διεθνούς «νομισματικού πολέμου», όπου η κάθε χώρα θα προσπαθεί να υποτιμήσει το νόμισμά της για να αποκομίσει οφέλη σε βάρος των υπολοίπων. Κάτι που θα μπορούσε δυνητικά να αποβεί καταστροφικό για την παγκόσμια οικονομία, αν οδηγήσει σε επιβολή δασμών και εμπορικούς πολέμους, όπως στη δεκαετία του 1930. Στο πλαίσιο αυτό, προκάλεσε αίσθηση ότι το μέλος του Δ.Σ. της γερμανικής κεντρικής τράπεζας Bundesbank, Αντρέας Ντόμπρετ, έφτασε να υποστηρίξει με άρθρο του στην Handelsblatt ότι κάποιες φορές ίσως δικαιολογείται η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων… Το ΔΝΤ μπορεί να χαρακτήρισε υπερβολικούς τους φόβους για νομισματικό πόλεμο, δεν έχουν όμως όλοι την ίδια γνώμη: Ο γνωστός μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος τον θεωρεί ως υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία φέτος, ενώ ο «γκουρού» των ομολόγων, Μπιλ Γκρος, πιστεύει ότι ο πόλεμος ήδη ξεκίνησε και προτείνει στους επενδυτές να «πουλήσουν δολάριο, να διακρατήσουν ευρώ και να αγοράσουν χρυσό, λάδι, τέχνη και κρασί». Προσθέτει δε ότι όσον αφορά την Ευρωζώνη, δεδομένων των διαφορετικών συμφερόντων μεταξύ των κρατών - μελών, η υποτίμηση του νομίσματος θα είναι δύσκολη απόπειρα. Με άλλα λόγια, η Ευρωζώνη κινδυνεύει να αναδειχθεί ως η μεγάλη χαμένη του ακήρυχτου νομισματικού πολέμου, καταλήγοντας με ένα ευρώ πολύ σκληρό ακόμα και για τα… δόντια των Γερμανών. Για τους επενδυτές, ωστόσο, το νέο τοπίο στις αγορές συναλλάγματος δημιουργεί επενδυτικές ευκαιρίες, καθώς όλο αυτό το χρήμα που τυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες αναζητά μέρη να τοποθετηθεί, δίνοντας καύσιμα στο ράλι των χρηματιστηρίων. Όπως αναφέρει εύστοχα ο σχολιαστής του Reuters Τζέιμς Σαφτ, «ο νομισματικός πόλεμος πηγαίνει χέρι χέρι με τη δημιουργία φούσκας στις αγορές αξιών και όλοι γνωρίζουμε από το παρελθόν ότι αυτό τελειώνει με πόνο… Ως επενδυτής όμως, το να πηγαίνεις κόντρα σε ένα πολύ ισχυρό ρεύμα είναι ένας καλός τρόπος να πνιγείς. Γι’ αυτό χαλαρώστε, ακολουθήστε το ρεύμα και κατόπιν σκεφτείτε ποια είναι η καλύτερη στιγμή να κατευθυνθείτε προς την έξοδο…». Όμως και στην Ευρώπη δεν υπάρχει ενιαία γραμμή. Από τη μία το Παρίσι που θέλει να υπάρξει παρέμβαση ώστε να σταματήσει η ανοδική πορεία του ευρώ, κάτι που όμως δεν συμμερίζεται το Βερολίνο. Από την πλευρά του ο Μ. Ντράγκι προσπάθησε να ισορροπήσει ανάμεσα σε αυτές τις δύο γραμμές που υπάρχουν στην Ευρωζώνη, λέγοντας πως η πορεία ενός νομίσματος θα πρέπει να αντανακλά τα θεμελιώδη μεγέθη (παίρνοντας θέση υπέρ της Γαλλίας), αλλά από την άλλη, τόνισε, πως δεν μπορεί να γίνει καμία παρέμβαση (τασσόμενος υπέρ των θέσεων της Γερμανίας). Μέσα σε αυτό το κλίμα οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν οδηγούμαστε σε νομισματικό πόλεμο ή τελικά οι αγορές και οι κυβερνήσεις θα δώσουν κοινά αποδεκτές λύσεις που θα στηρίζουν την ανάπτυξη σε όλον τον πλανήτη. 33 Επικαιρότητα Η τρομοκρατία Ω Δ Ε Ι Α Ν Ι Ε Η τρομοκρατία με το νέο της προσωπείο είναι εδώ. Μπορεί κάποιοι να πίστεψαν ότι μετά την εξάρθρωση της «17 Νοέμβρη» μπήκε οριστικό τέλος στην τρομοκρατία, ωστόσο όλα δείχνουν ότι απλά μετεξελίχθηκε και είναι παρούσα. Παλαιότερα γνωρίζαμε ότι τρομοκράτες με μνήμες και βιώματα από εποχές που η χώρα έζησε τα χειρότερά της χρόνια, συνήθως διανοούμενοι, είχαν ως στόχο να αλλάξουν με τα όπλα την κοινωνία. Τα πράγματα όμως άλλαξαν άρδην. Ο πυρήνας των σημερινών «τρομοκρατών» είναι 18χρονα και 20χρονα παιδιά, επί το πλείστον πλουσίων οικογενειών, που σπέρνουν γκαζάκια και αρπάζουν καλάσνικοφ με μεγάλη ευκολία. H αναζωπύρωση της τρομοκρατίας άνοιξε εκ νέου τη συζήτηση για την επαναστατική βία στη χώρα μας. Από κάποιους διανοούμενους που αυτοχαρακτηρίζονται Αριστεροί επιχειρείται να δοθεί κοινωνιολογική ερμηνεία για τη στάση των τρομοκρατών και την εστιάζουν στην οικονομική κρίση και στη φτώχεια. Ωστόσο, λίγο αν δει κανείς τα βιογραφικά των «τρομοκρατών» δεν θα δυσκολευτεί να βγάλει το συμπέρασμα ότι η οικονομική κρίση μάλλον τούς είναι έννοια άγνωστη. Ίσως τη βλέπουν, αλλά σίγουρα δεν τη βιώνουν. Δεν χρειάζεται κανείς να είναι διανοούμενος ή υψηλής μόρφωσης προκειμένου να καταλάβει ότι η άποψη αυτή είναι αφελής και επιφανειακή. Μια συγκριτική ματιά στον ευρωπαϊκό ορίζοντα θα μας πείσει εύκολα. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης με πολύ χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο δεν αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα, ούτε επίσης η Πορτογαλία ή η Ιρλανδία, που βιώνουν την ίδια κρίση με εμάς. Αντίθετα, διαπιστώνουμε πως το εντονότερο κύμα τρομοκρατίας που αντιμετώπισε η Ευρώπη εμφανίστηκε σε πλούσιες χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία την εποχή της αφθονίας. 34 Επικαιρότητα Στην Ελλάδα η αντοχή της τρομοκρατίας, που ξεκινάει ουσιαστικά μετά την πτώση της χούντας το 1974, συντηρείται μεταλλαγμένη μέχρι τις μέρες μας, δείχνει όμως ότι οι αιτίες της είναι σύνθετες και πρέπει να αναζητηθούν προς άλλες κατευθύνσεις: στην ιδεολογία και στους θεσμούς. Μπορεί να σοκάρει, αλλά στη χώρα μας υπάρχουν οπαδοί της τρομοκρατίας έστω και αν οι ίδιοι ούτε καν έχουν διανοηθεί να προβούν σε τέτοιοι είδους ενέργειες. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ταυτίζουν την ένοπλη βία με τις αποφάσεις μίας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης και ειδικά όταν οι τελευταίες δεν είναι φιλολαϊκές. Η καταδίκη της τρομοκρατίας ποτέ στην Ελλάδα δεν υπήρξε ηχηρή από το σύνολο της κοινωνίας και αυτό ίσως είναι ένα πρόβλημα. Στην αρχή της δράσης της «17 Νοέμβρη» πολλοί ήταν οπαδοί της και σήμερα η οικονομική κρίση έχει ωθήσει πολλούς να λένε «δεν με αφορά έχω να αντιμετωπίσω την κρατική τρομοκρατία». Και το τελευταίο είναι -αν μη τι άλλο- μία μεγάλη παγίδα, στην οποία δυστυχώς πέφτουν και κόμματα της Αριστεράς, όταν αποφεύγουν να κατα- ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 δικάσουν απερίφραστα τέτοιες πράξεις ή το χειρότερο χρησιμοποιούν κάποιο μέρος της φρασεολογίας των τρομοκρατών. Στην Ελλάδα η τρομοκρατία είναι σαν τη Λερναία Ύδρα. Όσο και αν προσπαθεί η πολιτεία και η αστυνομία να την εξολοθρεύσει είναι σαφές πως υπάρχει υπόβαθρο και έρχονται οι επόμενοι. Η στάση της κοινωνίας γεννά τρομοκράτες και αυτό είναι το σοβαρότερο πρόβλημα. Βρίσκουν έδαφος και επωάζουω τη δράση τους. Για την αντιμετώπιση της επαναστατικής βίας απαιτείται αποτελεσματικότερη λειτουργία εκ μέρους του κράτους. Γίνεται αναμφίβολα κατανοητό γιατί έχουμε ανάγκη από ένα ισχυρό κράτος δικαίου που θα μπορεί να επιβάλλει τον νόμο. Επιπλέον, όμως, στη σφαίρα της ιδεολογίας χρειαζόμαστε διεύρυνση και εμβάθυνση της δημοκρατικής κουλτούρας της αντι-βίας. Χρειαζόμαστε να κοινωνικοποιηθούμε εκ νέου στις αξίες της ανοικτής κοινωνίας και της φιλελεύθερης δημοκρατίας, μακριά από τις επαναστατικές χίμαιρες που οδήγησαν κοινωνίες ολόκληρες του Θανάση Παπαδή στον όλεθρο του ολοκληρωτισμού. 35 Επιχειρήσεις Η «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ» του άρθρου 99 του Θανάση Παπαδή Η κρίση έχει μεταβάλλει πολλά και στις επιχειρηματικές πρακτικές. Από τη μία η έλλειψη ρευστότητας και η δραματική πτώση της κατανάλωσης και από την άλλη η πατροπαράδοτη ελληνική κουτοπονηριά έχουν ακυρώσει στην πράξη τη φιλοσοφία του άρθρου 99, που σύμφωνα με τον νομοθέτη έδινε ουσιαστικά μία ακόμη ευκαιρία στις υπό πτώχευση εταιρείες να… «σώσουν» την παρτίδα. Έχει γίνει πλέον μόδα, όποια εταιρεία έχει προβλήματα να ζητά την προστασία του νόμου προκειμένου να τα υπερβεί. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης απευθύνθηκε στο τέλος του 2012 στους προέδρους των Τριμελών Συμβουλίων Διοίκησης των Πρωτοδικείων Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης καθώς και στους διευθύνοντες τα λοιπά Πρωτοδικεία, ζητώντας την παροχή στοιχείων σχετικά με τον αριθμό των εταιρειών που αιτήθηκαν και όσων υπήχθησαν στις διατάξεις του άρθρου 99 του Πτωχευτικού Κώδικα καθώς και την πορεία αυτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαβίβασε το Πρωτοδικείο Αθηνών, από τις 17.11.2011 έως και τον Δεκέμβριο του 2012 αιτήθηκαν υπαγωγή στο άρθρο 99, 175 εταιρείες. Το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης διαβίβασε στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι μετά την εφαρμογή του Ν. 4013/2011 (σ.σ. ο νόμος που τροποποίησε διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα) και μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου 2012, κατατέθηκαν 48 αιτήσεις εταιρειών και φυσικών προσώπων για άνοιγμα διαδικασίας εξυγίανσης ή για άμεση επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης (άρθρο 106β Πτωχευτικού Κώδικα). Από τις παραπάνω αιτήσεις, 12 έγιναν δεκτές από το Δικαστήριο και διατάχθηκε το άνοιγμα της διαδικασίας εξυγίανσης. Οι αιτήσεις που 36 απορρίφθηκαν ήταν 14 ενώ απορρίφθηκαν άλλες 5 αιτήσεις για άμεση επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης. Οι υπόλοιπες είτε ματαιώθηκαν, είτε εκκρεμεί έκδοση απόφασης είτε δεν συζητήθηκαν ακόμη. Σε κατάσταση πτώχευσης κηρύχθηκαν τρεις ανώνυμες εταιρείες, μετά την κατάθεση εκ μέρους τους αίτησης για υπαγωγή στη διαδικασία εξυγίανσης. Ανάμεσα σε αυτές είναι και η «ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ Ανώνυμη Βιομηχανική και Εμπορική Εταιρία Πλαστικών». Στο ερώτημα αν επιτεύχθηκε, μέσω του άρθρου 99 του Πτωχευτικού Κώδικα η οικονομική εξυγίανση των επιχειρήσεων, το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης αναφέρει, ότι το Δικαστήριο δεν μπορεί να γνωρίζει αν τελικά οι εν λόγω επιχειρήσεις κατέστησαν βιώσιμες, δεδομένου ότι μόνο στην περίπτωση που δεν καταβληθούν οι συμφωνημένες οφειλές, οι συμβεβλημένοι δανειστές προσφεύγουν στα Δικαστήρια για λύση της συμφωνίας. Νομικοί ειδικευμένοι στο πτωχευτικό δίκαιο υποστηρίζουν ότι το άρθρο 99 δεν φαίνεται να εξασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία των εταιριών που προσφεύγουν σε αυτό. Ουσιαστικά, μόλις ένα 5% από τις εταιρίες που εντάσσονται στο πτωχευτικό δίκαιο καταφέρνει να ανακάμψει. Δύο τέτοια παραδείγματα είναι οι Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες, που μπήκαν στη συνδιαλλαγή και επικύρωσαν συμφωνία. Έτσι, η επιχείρηση συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά. Η εταιρία Έκταση Development (με συνολικές οφειλές 280 εκατομμύρια), επικύρωσε συμφωνία συνδιαλλαγής και επίσης συνεχίζει να λειτουργεί. Πολύ πρόσφατα, σε διαδικασία συνδιαλλαγής βρέθηκαν η εταιρία του Λάκη Γαβαλά, η Μετρόπολις, η εταιρία Κου Κου και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Στις αιτήσεις που έχουν κατατεθεί στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών περιλαμβάνονται επιχειρήσεις από τους κλάδους της ένδυσης, Επιχειρήσεις ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 των ηλεκτρονικών ειδών, των μεταφορών, της παροχής ιατρικών υπηρεσιών, των κατασκευών, των τροφίμων και των φαρμακευτικών εταιριών. Μόνο για φέτος, οι εισηγμένες στο άρθρο επιχειρήσεις θα πρέπει να αποπληρώσουν δάνεια συνολικού ύψους 14 δισ., όταν ο συνολικός δανεισμός τους ξεπερνά τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι εταιρίες που ζήτησαν να ενταχθούν στον νόμο μετά την αλλαγή του (στις 15 Σεπτεμβρίου 2011 με το νόμο 4013), και βρίσκονται σε διαδικασία εξυγίανσης, είναι η ΕΛΤΕΡ ΑΤΕ και ο Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Άρτας. Αίτηση υπέβαλε και ο Πετζετάκις, η Αlex Pac. Από το 2005 μέχρι σήμερα 16 εισηγμένες έχουν υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99, ενώ για το 2011 έχουν προχωρήσει στη συγκεκριμένη διαδικασία οι εξής εταιρίες: Νεώριο Σύρου, Εικόνα & Ήχος, Alter, Alapis και η Πετζετάκις. Έχουν προηγηθεί οι εισηγμένες: Ridenco, Aττικάτ, Ατλάντικ, Σαος, Έδρασις Ψαλλίδας, Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες, Αφοί Μεσοχωρίτη, Microland, Lannet, Betanet, Θεμελιοδομή. Ο τραπεζικός δανεισμός αποτελεί πάνω από το 50% του συνόλου των υποχρεώσεων των εισηγμένων την τριετία 2008-2010, ενώ το καθαρό χρέος έχει αυξηθεί κατά 2 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2008. Όπως εκτιμούν νομικοί κύκλοι το άρθρο 99 δεν διασφαλίζει τη σωτηρία των δανεισμένων επιχειρήσεων. Τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι ένα ποσοστό 20% από τις εταιρίες που εντάσσονται στο άρθρο καταφέρνουν να ορθοποδήσουν. Για παράδειγμα: ΔΙΕΚΑΤ: Τελικά πτώχευσε αφήνοντας 300 εργαζόμενους να διεκδικούν μισθούς 7 μηνών, ενώ η εταιρία, αφού αφαίμαξε δεκάδες εκατομμύρια από δημόσια έργα, συνεχίζει να δραστηριοποιείται στη Βουλγαρία. προκειμένου να κλείσει τα «παράθυρα» και να εμποδιστούν στο εξής οι πρακτικές που ακολουθούν μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου για να αποφύγουν την καταβολή χρεών πολλών εκατ. ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο. Οι εισαγγελικές αρχές έχουν ζητήσει ταυτόχρονα να τροποποιηθεί το άρθρο 99 (ν.3588/2007, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 ν.4013/2011), έτσι ώστε να διασφαλισθούν τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου. Για να υπαχθεί φυσικό ή νομικό πρόσωπο θα πρέπει να έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές τουλάχιστον 500.000 ευρώ. Η συμφωνία συνδιαλλαγής δεσμεύει μόνο εκείνους που την υπέγραψαν. [ Στην αίτηση επισυνάπτετε σε πρότυπο γραμμάτιο κατάθεσης του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων ποσό 5.000 ευρώ για την αμοιβή του εμπειρογνώμονα και του μεσολαβητή. [ Το Δημόσιο, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, δημόσιες επιχειρήσεις, φορείς κοινωνικής πρόνοιας και ασφάλισης μπορούν να συναινούν σε μείωση των απαιτήσεων, με τους ίδιους όρους που θα μείωνε τις απαιτήσεις του και ένας ιδιώτης δανειστής. [ Το δικαστήριο δεν επικυρώνει την συμφωνία εταιρίας - πιστωτών εάν: α. ο οφειλέτης, κατά την σύνοψη της συμφωνίας, βρίσκετε σε κατάσταση παύσης των πληρωμών. β) οι όροι της συμφωνίας δεν εξασφαλίζουν την διάρκεια της επιχειρηματικής δραστηριότητας. γ) θίγονται τα συμφέροντα των πιστωτών που δεν υπέγραψαν την συμφωνία. Οι αλλαγές στον Πτωχευτικό Κώδικα Το άρθρο 99 του νέου πτωχευτικού κώδικα, προβλέπει τη διαδικασία συνδιαλλαγής με τους πιστωτές για τις επιχειρήσεις που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Ουσιαστικά είναι μια... ανάσα πριν από την πτώχευση, η έσχατη επιλογή πριν να πέσουν οι «τίτλοι τέλους», αν πειστεί το δικαστήριο να δώσει αυτή την τελευταία ευκαιρία. Το υπουργείο Οικονομικών όμως σχεδιάζει την αλλαγή του πτωχευτικού κώδικα δ) η διάρκεια ισχύος της συμφωνίας συνομολογείτε για διάστημα πέραν των (2) δύο ετών από την επικύρωση της. [ Με την επικύρωση της συμφωνίας αναστέλλετε η λήψη οποιουδήποτε ασφαλιστικού μέτρου κατά του οφειλέτη, αίρετε αυτοδικαίως η απαγόρευση έκδοσης επιταγών, αναστέλλετε για περίοδο 6 μηνών η λήψη κάθε μέτρου συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης, συμπεριλαμβανομένης της κήρυξης πτώχευσης κ.λ.π. 37 Κοινωνία ΑΠΟ ΥΓΡΑ ΜΠΑΤΑΡΙΑΣ ΤΟ «ΝΑΡΚΩΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ» του Στέλιου Παπαπέτρου «Σίσα» λέγεται το ναρκωτικό που κάνει θραύση στις πιάτσες και χαρακτηρίζεται ως η κόκα των φτωχών. Είναι από τις πιο επικίνδυνες τοξικές ουσίες που παρασκευάζεται με την ανάμειξη διεγερτικών με αιθανόλη, αιθυλική αλκοόλη, φωτιστικό πετρέλαιο, υγρά μπαταρίας ή χλωρίνη. Σύμφωνα με τους ειδικούς οι παρενέργειές της καθιστούν τη «σίσα» εξαιρετικά επικίνδυνη για τον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ δεν λείπουν και οι συσχετισμοί της χρήσης με την αύξηση των κρουσμάτων του aids. To ναρκωτικό της κρίσης Όταν πριν από 2 μήνες η κ. Κατερίνα Μάτσα, επιστημονική υπεύθυνη του «18 άνω» μίλησε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής για το πρόβλημα των ναρκωτικών στην περίοδο της κρίσης, προκάλεσε αίσθηση στο ακροατήριο. Κάποιοι σοκαρίστηκαν! Όπως είπε «η βασική ουσία των ναρκωτικών της κρίσης δεν είναι καινούργια. Το καινούργιο με τα συγκεκριμένα ναρκωτικά είναι ότι έχουν προσμίξεις με πάρα πολύ επικίνδυνες ουσίες, κατασκευάζονται πρόχειρα, ακόμη και σε σπιτικές κουζίνες και αυτό τα κάνει πάρα πολύ φθηνά. Η μία δόση μπορεί να κοστίζει από 1 έως 5 ευρώ». Τα ναρκωτικά της κρίσης είναι προσιτά στα νέα παιδιά, στους άνεργους, στους φτωχούς, στους εξαθλιωμένους ανθρώπους. Δηλαδή, σε όλους αυτούς που δεν μπορούν να προμηθευτούν λόγω κόστους τις άλλες ναρκωτικές ουσίες που είναι ακριβότερες. Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις των επιστημόνων τα ναρκωτικά της κρίσης, όπως το «σίσα» έχουν μεγάλη τοξικότητα, επιδρούν σε βασικά όργανα, όπως στον εγκέφαλο, στην καρδιά στο συκώτι και προκαλούν σοβαρότατες ψυχικές διαταραχές. Μερικές από τις παρενέργειες του «σίσα» είναι η απώλεια βάρους, η επιθετικότητα, ενώ μπορεί να κρατήσει τον χρήστη άυπνο ακόμη και 2 εικοσιτετράωρα. Κυριολεκτικά διαλύει το μυαλό! Όπως, χαρακτηριστικά, έχει επισημάνει η κ. Μάτσα χρήστες που έπαιρναν «σίσα» για μερικούς μήνες είχαν υποστεί βλάβες αντίστοιχες με αυτές που προκαλεί η μακροχρόνια χρήση ηρωίνης. 38 Κοινωνία ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Από την Αργεντινή του 2001 στην Ελλάδα του 2013 Στην Αργεντινή του 2001 ένα άλλο ναρκωτικό το «πάκο» που εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, εξόντωσε μια ολόκληρη γενιά. Ήταν το φθηνότερο και τα παιδιά στις γειτονιές μπορούσαν να το βρουν πολύ εύκολα. Η Αργεντινή από χώρα εισαγωγής κοκαΐνης μέχρι το 2001, άρχισε στο απόγειο της κρίσης να γεμίζει από εκατοντάδες παράνομα εργαστήρια που παρασκεύαζαν το ναρκωτικό των φτωχών. Ήδη από τα στοιχεία των επίσημων οργανώσεων που ασχολούνται με το πρόβλημα των ναρκωτικών προκύπτει ότι μέσα στην κρίση δεν αυξάνεται η χρήση της ηρωίνης αλλά αυξάνεται εντυπωσιακά ο αριθμός των συνθετικών τοξικών ουσιών που κοστίζουν φθηνότερα και έχουν μεγάλη διάδοση. Το πάκο όπως και το σίσα, στοιχίζουν λιγότερα χρήματα, αλλά σκοτώνουν πιο γρήγορα. 39 Αθλητισμός Σε βαθιά ύφεση το ελ Η κρίση έπληξε το ελληνικό ποδόσφαιρο ή απλά το «βοήθησε» αφού οι παθογένειες έρχονται από πολύ μακριά στο παρελθόν; Η απάντηση είναι μάλλον εύκολη: Το δεύτερο. Το ελληνικό ποδόσφαιρο νοσεί βαρύτατα εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ανυπόληπτοι παράγοντες, βία, κακό θέαμα, μέτριοι παίκτες, υπόνοιες για στημένα ματς, κακές διαιτησίες είναι λίγα μόνο από τα νοσήματα που ακολουθούν το ελληνικό ποδόσφαιρο. οικονομικής κρίσης, που πλήττει την Ελλάδα, στον αθλητισμό. Τα τελευταία χρόνια δόθηκε η χαριστική βολή σε ένα χώρο που είχε ήδη χτυπηθεί σκληρά από εγγενή προβλήματα, με κυριότερα τη βία, την έλλειψη παιδείας και υποδομών. Την ώρα κατά την οποία στα προηγμένα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα το ποδόσφαιρο αποτελεί μια ακμάζουσα βιομηχανία θεάματος, στην Ελλάδα φυτοζωεί. Οι αριθμοί στην περίπτωση αυτή λένε την αλήθεια: Η επιτυχία της Εθνικής Ελλάδος το 2004 στα γήπεδα της Πορτογαλίας αντί να δώσει ώθηση στο ελληνικό ποδόσφαιρο, έφερε ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα. Σήμερα η κατάσταση μοιάζει να είναι μη αναστρέψιμη. Ανταγωνισμός δεν υπάρχει, ο κόσμος δεν πάει στα γήπεδα, το θέαμα είναι άγνωστη λέξη και τι μένει; Μία κατήφεια και μία θλίψη. Εκεί κατάντησαν το ελληνικό ποδόσφαιρο όλοι αυτοί που κατά καιρούς είχαν τα ηνία του, είτε πολιτικοί, είτε παράγοντες, είτε ομάδες. Οι προϋπολογισμοί των 16 ομάδων της πρώτης κατηγορίας για τη σεζόν 2012 - 2013 σε σχέση τους περυσινούς, εμφανίζονται μειωμένοι κατά 44,7% και σε απόλυτους αριθμούς κατά 41,2 εκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από τα 92.175.000 ευρώ πέρυσι, φέτος το συνολικό μπάτζετ του πρωταθλήματος μειώθηκε στα 50.915.000 ευρώ. Το καμπανάκι του κινδύνου έχει ηχήσει εδώ και καιρό στους κόλπους του ελληνικού επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Οι κατακόρυφα μειωμένοι προϋπολογισμοί των ΠΑΕ, οι άδειες εξέδρες, η ένδεια θεάματος στα γήπεδα και ο καταποντισμός παραδοσιακών δυνάμεων, λόγω οικονομικής δυσπραγίας, αποτελούν μερικά μόνο από τα στοιχεία που διαμορφώνουν τη ζοφερή πραγματικότητα στα γήπεδα της Σούπερ Λιγκ. Η διοργανώτρια αρχή του πρωταθλήματος, επιχείρησε μια πρώτη καταγραφή των προβλημάτων, διοργανώνοντας στην Αθήνα το 1ο Διεθνές Συνέδριο Διοίκησης Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου. Επίσημη προσκεκλημένοι ήταν κορυφαία στελέχη ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, της FIFA και της UEFA . Στόχος, να μεταφερθεί στους Έλληνες παράγοντες τεχνογνωσία, προκειμένου να αντιστραφεί η αδιέξοδη κατάσταση. Η βασική διαπίστωση αφορά τη διάχυση της 40 Ο ΠΑΟΚ, αναγκάστηκε να μειώσει κατά 50% τον προϋπολογισμό του ποδοσφαιρικού τμήματος, παρ’ όλα αυτά αποτελεί τον κυριότερο ανταγωνιστή του Ολυμπιακού στην κούρσα του τίτλου. Σε μειώσεις προχώρησαν και οι περυσινοί πρωταθλητές που συγκράτησαν τα έξοδά τους κατά 21,7%. Σε δραστικές περικοπές προχώρησαν ο Παναθηναϊκός κατά 30% και η ΑΕΚ κατά 65%, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα για πρώτη φορά οι δυο ομάδες της Αθήνας να βγουν… νοκ άουτ από τη μάχη του πρωταθλητισμού. Η μείωση στην ομάδα του Άρη έφτασε στο 78,4%, ενώ το ρεκόρ «λιτότητας» ανήκει στον Πανιώνιο, που έχει μειωμένο μπάτζετ κατά 81,15%. Μοναδικές εξαιρέσεις οι νεοφώτιστοι Πλατανιάς, Πανθρακικός και Βέροια. Η κατάρρευση των προϋπολογισμών των ομάδων ωστόσο δεν δικαιολογείται απόλυτα από τη μείωση στις βασικές πηγές εσόδων (τηλεοπτικά δικαιώματα, χορηγοί, εισιτήρια διαρκείας), που παραμένει σε ανεκτά επίπεδα. Από τα 98,698 εκατ. ευρώ την περυσινή περίοδο, τα έσοδα για το σύνολο των ομάδων, περιορίστηκαν στα Αθλητισμός ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 λληνικό ποδόσφαιρο 85,436 εκατ. ευρώ. Η ποσοστιαία μείωση αγγίζει το 13,4% και δεν συγκρίνεται με την ελεύθερη πτώση στους προϋπολογισμούς. Το πρόβλημα που βγαίνει τώρα στην επιφάνεια είναι η κακοδιαχείριση του παρελθόντος. «Σοβαροί» επενδυτές με διάθεση να ξοδέψουν για χρηματοδότηση δεν υπάρχουν. Όνειρα για «πετροδόλαρα» που φέρνουν στο ελληνικό ποδόσφαιρο «πρίγκιπες» από «εξωτικές χώρες», αργά ή γρήγορα αποδεικνύονται απατηλά. Τα μελλοντικά έσοδα έχουν δεσμευτεί για να καλύψουν αμαρτίες του παρελθόντος. Αρκετές ΠΑΕ χρειάστηκαν την τροποποίηση στον κανονισμό της ΕΠΟ για να πάρουν άδεια συμμετοχής στο πρωτάθλημα, με τίμημα την περιορισμένη δυνατότητα κινήσεων στο μεταγραφικό παζάρι. Η Σούπερ Λιγκ εξαρτάται πλέον αποκλειστικά από το τηλεοπτικό συμβόλαιο με τη NOVA και τη χορηγία του ΟΠΑΠ. Ομάδες 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Ολυμπιακός Παναθηναϊκός ΑΕΚ ΠΑΟΚ Άρης Πανιώνιος Ατρόμητος ΟΦΗ Ξάνθη Αστέρας Τρ. ΠΑΣ Γιάννινα Λεβαδειακός Κέρκυρα Πανθρακικός Βέροια Πλατανιάς 2012-13 2011-2012 Ποσοστό € 18,000,000.00 € 8,815,000.00 € 4,500,000.00 € 4,000,000.00 € 1,300,000.00 € 1,500,000.00 € 3,500,000.00 € 1,500,000.00 € 1,000,000.00 € 2,500,000.00 € 2,500,000.00 € 1,200,000.00 € 600,000.00 € 1,200,000.00 € 800,000.00 €1,500,000.00 € 23,000,000.00 € 12,575,000.00 € 12,000,000.00 € 8,000,000.00 € 6,000,000.00 € 8,000,000.00 € 4,500,000.00 € 3,500,000.00 € 3,500,000.00 € 4,000,000.00 € 4,000,000.00 € 1,500,000.00 € 1,600,000.00 € 800,000.00 € 600,000.00 € 500,000.00 -21.70% -30.00% -65.00% -50.00% -78.40% -81.15% -22% -57.10% -71.40% -37% -37.50% -20% -62.50% 50% 33.33% 200% Η οικονομική κρίση δεν προκάλεσε μόνο κύμα φυγής ποιοτικών ποδοσφαιριστών από τα ελληνικά γήπεδα και άρα δραστική περιστολή του θεάματος, αλλά ταυτόχρονα άλλαξε τις ισορροπίες ανάμεσα στις οικονομικά «τακτοποιημένες» και τις οικονομικά «προβληματικές» ομάδες. Νέες δυνάμεις προέκυψαν, ομάδες με «βαριά φανέλα» στελεχώθηκαν από νεαρούς και άπειρους ποδοσφαιριστές. Κατά συνέπεια, ο ανταγωνισμός εξαφανίστηκε και το ενδιαφέρον περιορίστηκε. συνέχεια στη σελ. 42 41 Αθλητισμός Σε βαθιά ύφεση το ελληνικό ποδόσφαιρο συνέχεια από σελ. 41 Αδιάψευστος μάρτυρας η βαθμολογία της Σούπερ Λιγκ: Επειτα από 19 αγωνιστικές, η διαφορά του πρωτοπόρου Ολυμπιακού από τον δεύτερο ΠΑΟΚ είναι 14 βαθμοί και από τον τρίτο Αστέρα Τρίπολης 16. Οι άλλοτε διεκδικητές του τίτλου Παναθηναϊκός και ΑΕΚ βρίσκονται πιο κοντά στη ζώνη του υποβιβασμού, 28 και 29 βαθμούς μακριά από την κορυφή. Στη θέση τους νέες δυνάμεις όπως ο Ατρόμητος και ο Αστέρας Τρίπολης. Η σημαντική πτώση του ενδιαφέροντος των φιλάθλων αποτυπώνεται στη μείωση της προσέλευσης στα γήπεδα. Στο πρώτο μισό του πρωταθλήματος ο συνολικός αριθμός εισιτηρίων είναι 553.815, που μεταφράζεται σε 4.653 θεατές ανά αγώνα. Μέσος όρος φτωχός σε σχέση με τους 7.534 θεατές που παρακολούθησαν από τις εξέδρες κάθε αγώ- να της Σούπερ Λιγκ τη σεζόν 2008-09, την πρώτη χρονιά της κρίσης. Τη μεγαλύτερη πτώση καταγράφει ο ΠΑΣ Γιάννινα (-43%), ακολουθεί η Κέρκυρα (-36%) και ο ΟΦΗ (-33%), ενώ σημαντική μείωση έχουν και οι «αιώνιοι» Ολυμπιακός (-22%) και Παναθηναϊκός (-20%), όπως και ο Άρης (-14%). Εξαίρεση αποτελεί η ΑΕΚ με αύξηση στην προσέλευση σε σχέση με πέρυσι κατά (+25%), ενώ ακολουθεί ο Ατρόμητος (+19%). Μπροστά στο φάσμα της διάλυσης το ελληνικό ποδόσφαιρο μπαίνει δειλά στη φάση της αναδιοργάνωσης. Η αξιοποίηση της οικονομικής κρίσης ως ευκαιρία για αλλαγή είναι ο μοναδικός δρόμος για επιστρέψουν οι καλές ημέρες. του Θανάση Παπαδή 42 Πολιτισμός ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 «Το πιο φριχτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε» Η Δύναμη μέσα από την πολιτισμική ανάταση Μέσα από το ζοφερό τέλμα όπου η σαρωτική οικονομική κρίση μας έχει βυθίσει, εμείς ως άνθρωποι, ως οντότητες που ανιχνεύουν πάντα τις γραμμές των οριζόντων, επιμένουμε ότι το πνεύμα και η ψυχή μας είναι φτιαγμένα από υλικό που μόνο στους Ολύμπιους τόπους μπορεί να βρεθεί. Υλικό από εκείνο που «υφαίνονται τα όνειρα» για να «κλέψω» μια φράση από τον Σαίξπηρ. Αυτό λοιπόν το στοιχείο μπορεί να είναι, και πρέπει να είναι, συνδυασμένο με τη ροή του αίματός μας μέσα στις φλέβες, για να του δίνει ορμή, θέληση και πάθος να αγωνιστούμε, όπως κάποτε οι πατεράδες και οι παππούδες μας σε χρόνους φοβερούς και θανατηφόρους πολέμησαν για την αξιοπρέπεια και την τιμή και νίκησαν. Νίκησαν τον φόβο, νίκησαν την ατίμωση, νίκησαν τον συμβιβασμό με την ευτέλεια, με την ευκολία της ξέπνοης αποδοχής των τετελεσμένων χωρίς να υπολογίσουν το τεράστιο κόστος, κόστος ζωής και αίματος. Η φορά των πραγμάτων μας φέρνει ξανά αντιμέτωπους με το φάσμα του ολέθρου και της εξαθλίωσης. Αυτή η σημερινή κυκλωνικά ακραία συγκυρία, απαιτεί από εμάς να ανταποκριθούμε κατά το πώς αρμόζει σε ανθρώπινα όντα, σε ελεύθερες υπάρξεις που δεν αφήνονται αδρανείς να συνθλιβούν ψυχολογικά και βιολογικά κάτω από τη χιονοστιβάδα της απανθρωπιάς των αποφάσεων, τις οποίες μια ανίκανη και διεφθαρμένη πολιτική τάξη συσσώρευσε στον δρόμο της ζωής μας, έχοντας όμως και πολλούς από εμάς ως συνενόχους στο έγκλημα. Η αντίδρασή μας μπροστά στην επελαύνουσα φοβερή και πρωτόγνωρη οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση μπορεί να είναι τέτοια, ώστε να αντιμετωπίσουμε τον θανατηφόρο κίνδυνο προτάσσοντας την πίστη μας ότι τίποτα δεν χάθηκε οριστικά και αμετάκλητα, αλλά παραμένει βαθιά στη στάχτη παραχωμένη εκείνη η σπίθα που θα δώσει το έναυσμα μιας καινούριας αρχής, η θρυαλλίδα μιας ανάτασης θελήσεων και ανάστασης ήθους που λοξοδρόμησαν και χάθηκαν στα βροχερά ερημοτόπια του κίβδηλου, του σαθρού νεοπλουτίστικου τρόπου ζωής των τελευταίων δεκαετιών. Μπορούμε, «…αν μένει η σκέψη μας υψηλή» κατά τον Καβάφη «και εκλεκτή συγκίνηση το πνεύμα και το σώμα μας αγγίζει…». Μπορούμε, αντί να «περιμένουμε τους βαρβάρους στην αγορά συναθροισμένοι», για «να ‘ρθουν αυτοί και να νομοθετήσουν» εμείς, «με απόφαση και τόλμη» «να αλλάξουμε της τύχης την καταφορά». Αρκεί να σταθούμε «έξω από τα τείχη και να αγωνισθούμε». «Η πτώση μας» δεν είναι «βεβαία» όπως ο μεγάλος Αλεξανδρινός αποφαίνεται «αποδεχόμενος» την ήττα. Μπροστά μας είναι η πλειάδα του πνευματικού πανθέου των Ελλήνων δημιουργών, στοχαστών, ποιητών και διανοητών, και όχι μόνο των Ελλήνων. Ο πολιτισμός, ο λόγος, η τέχνη, η εικαστική σύλληψη, μπορούν να γίνουν το ανάχωμα που θα αντιστρέψει τη μαύρη θύελλα, την καταστροφική καταιγίδα και θα δώσει αναρριπές πνοής και ανα- πνοής, ώστε να βγούμε από τα μελανά, τε ερεβώδη νερά των λασπωμένων λιμανιών, να βγούμε από το τέλμα της αδράνειας και της μοιρολατρίας, να σπάσουμε τις σκουριασμένες άγκυρες που μας κρατούν σ’ αυτό το σκοτεινό νεκροταφείο των ονείρων και να ανοίξουμε πανιά για το γαλάζιο πέλαγος, στον άσωστο ορίζοντα βάζοντας ρότα, «ελεύθεροι σαν άνθρωποι στη χαραυγή του κόσμου». Μπορούμε λοιπόν με στροφή στην ποιότητα, την ανθρωπιά, την αλληλεγγύη, και πίστη στο ανθρώπινο πνεύμα που γεννά και αυγατίζει τη σκέψη, τη θέληση και τη βούληση για κάτι άλλο, για ένα ταξίδι «για κάπου πάντα αλλού», να «αφήσουμε το πηδάλιο στης τρικυμίας τα χέρια» όπως μας παρακινεί ο Ουράνης, γιατί ίσως, «το πιο φριχτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε». Τι φρίκη αλήθεια να ξαναγυρίσουμε στη διεφθαρμένη, την αρρωστημένη παλιά «Ιθάκη» και αυτή μας την επάνοδο στη σήψη και στο μαρασμό να τη θεωρήσουμε ως σωτηρία! Αυτό κι αν είναι οριστικός θάνατος, αυτό κι αν είναι αυτοκτονία! Μακριά λοιπόν από τα χιλιοφθαρμένα «δρομολόγια» μιας άγονης και χωρίς προορισμό «ακτογραμμής», γεμάτης συμβιβασμούς και μοιρολατρικές αποδοχές. Χρειάζεται έμπνευση, απαιτείται τόλμη ώστε να αφήσουμε πίσω μας τη μέχρι τώρα μίζερη «ζωή μας», για να ζήσουμε. Μιχάλης Ι. Ψαρράς 43 Πολιτισμός Οι ξεχασμένες αξίες του ελληνικού τρόπου ζωής Μια αυτοκριτική ματιά στις βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν τους Έλληνες στην εξαθλιωση Σήμερα, που η πρωτοφανής για δυτικοευρωπαϊκή χώρα ύφεση υπονόμευσε και κατακρήμνισε το βιοτικό επίπεδο της μέσης ελληνικής οικογένειας, σήμερα που η ανεργία έχει ξεπεράσει σε απόλυτους αριθμούς κάθε όριο, πέραν του οποίου η φτώχεια και η πείνα έχουν στήσει «τρικούβερτο γλέντι» ακονίζοντας τα απαίσια νύχια τους, ας κάνουμε τον κόπο, όσοι ακόμα στεκόμαστε στα πόδια μας, να φέρουμε στο νου τους παππούδες και τους πατεράδες μας, εκείνους που πρακτικά αποτελούσαν τη μεσαία τάξη, τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής κοινωνίας. Ήσαν εκείνοι οι αγωνιστές της ζωής που κατάφεραν με κόπους, θυσίες, επιμονή και υπομονή, να δημιουργήσουν ένα minimum περιουσίας, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τις καταστάσεις που η ίδια η ζωή έφερνε κάθε φορά μπροστά τους. Οι γονείς μας, υπάλληλοι, επαγγελματίες, επιχειρηματίες, αγρότες, είχαν ένα, δυσεύρετο σήμερα, κοινό χαρακτηριστικό: ήταν στη συντριπτική τους πλειονότητα, άνθρωποι μετρημένοι. Ζούσαν λιτά, με σκέψη που δεν τη θόλωνε η ανόητη μεγαλομανία, προσεκτικοί και μελετημένοι στα δάνεια, απεχθάνονταν τα δανεικά και οργάνωναν τη ζωή τους, τη ζωή της μέσης ελληνικής οικογένειας, προσεκτικά, με σύνεση και ορθολογισμό χωρίς άμετρες και χυδαίες σπατάλες, χωρίς βλακώδη και προκλητικό υπερκαταναλωτισμό! Είχαν εμπειρίες πολέμων, διωγμών, οικονομικών καταστροφών στην πορεία του νεοπαγούς, σύγχρονου ελληνικού κράτους, που μετρούσαν ιδιαίτερα στη σκέψη και στον τρόπο συμπεριφοράς τους. Ήσαν με λίγα λόγια άνθρωποι που ζούσαν αρμονικά προσαρμοσμένοι με τις ουσιαστικές ανάγκες τους και αντιμετώπιζαν το μέλλον με μια συγκρατημένη απαισιοδοξία! Πατούσαν στα πόδια τους, δηλαδή στη γη με βέβαιο και σίγουρο βηματισμό, χτίζοντας λιθάρι λιθάρι τα θεμέλια της κοινωνικής οργάνωσης με βασικό υλικό δόμησης αντιλήψεις και συμπεριφορές όπως η εργατικότητα, η αποταμίευση, η πειθαρχία, ο σεβασμός σους ηθικούς νόμους, η εγκράτεια, η χρηστή διαχείριση, το θετικό ισοζύγιο στην πλάστιγγα του βίου. Εδώ θέλω να σταθώ και να υπομνήσω τη χαμένη στα βάθη της αδιαφορίας παλιά ελληνική εκπαίδευση η οποία ήταν θεμελιωμένη σε αξίες που σήμερα τις θεωρούμε «αναχρονιστικές», παλαιομοδίτικες και πιο συχνά «αντιδραστικές». 44 Πολιτισμός Μου δόθηκε η ευκαιρία σε παλαιότερο σημείωμά μου, να προσθέσουμε στο Alpha Magazine, να ξαναφέρω στη γνώση μας τα παλιά αναγνωστικά και αλφαβητάρια, τα βιβλία εκείνα του δημοτικού σχολείου που ανεδείκνυαν ως πρότυπα στέρεης και καλά αρμολογημένης πορείας, «ταπεινά» επαγγέλματα όπως εκείνα του τσαγκάρη, του ξυλουργού, του αγρότη. Εκείνα όμως τα «φτωχά» και με τρόπο νοσηρά υπεροπτικό αντιμετωπιζόμενα επαγγέλματα, γέμιζαν με σφρίγος δυναμικής ουσίας τις αξίες του ελληνικού τρόπου ζωής, σμιλεύοντας αργά και θετικά τα σκαλοπάτια του μέλλοντος. Ασφαλώς και δεν διαφεύγει της γνώσης μου ότι οι προαναφερθείσες αξίες συχνά έπαιρναν στην πράξη μορφή γραφική, σκιώδη και μερικές φορές αποκρουστική αφού ο σεβασμός στους κανόνες μετατρεπόταν σε εθελόδουλη πειθαρχία, η αποδοχή της αξιοκρατικής ιεραρχίας γινόταν υποτέλεια στους ισχυρούς, η ηθική μετατρεπόταν σε υποκριτική ηθικολογία, η αποταμίευση σε στενόκαρδη φιλοχρήματη μιζέρια, οι οικογενειακοί δεσμοί προνομιακός χώρος ευνοιοκρατίας και ο αυθόρμητος και χωρίς προαπαιτούμενα πατριωτισμός, η αγάπη για την πατρίδα, συχνά έπαιρνε διαστάσεις προβληματικού εθνοκεντρισμού και πατριδοκαπηλίας. Σε γενικές και ουσιώδεις γραμμές όμως, όσο κι αν προβληματιστούμε με την ανάδυση της παλαιάς αντίληψης, πρέπει να ομολογήσουμε ότι ο τρόπος ζωής των παππούδων και των πατεράδων μας, των γονιών μας, συγκρότησε ένα συμπαγή και συνεκτικό κώδικα αξιών και συμπεριφορών που γαλούχησε γενιές ολόκληρες με συγκεκριμένα πρότυπα ζωής! Η γενιά μας, η δική μας και των παιδιών μας, ανθρώπων που δεν γνώρισαν πολέμους και δεν βίωσαν καταστροφές, παρασυρμένη από τον άκρατο, ανερμάτιστο καταναλωτικό τρόπο ζωής της μεταπολίτευσης και εντεύθεν, διψούσε για γρήγορη κοινωνική άνοδο και κυρίως, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια και κόπο. Πολύ γρήγορα, στη θέση της αποταμίευσης εγκαταστάθηκε ο αχαλίνωτος, όπως προείπαμε, καταναλωτισμός και ο χωρίς στοιχειώδη λογική υπερδανεισμός. Σαρώνει πια η ακόρεστη δίψα για πλούσια, πολυτελή διαβίωση. Οι νεόπλουτες φιλοδοξίες που ενθαρρύνονταν από το Ελληνικό μεταπολιτευτικό Κράτος, ανθίζουν με αεριτζίδικο και αναίσχυντο τρόπο. Αναφαίνεται και κυριαρχεί η μανία του Χρηματιστηρίου που οδήγησε σε πλήρη διαφθορά και απόλυτη λεηλασία δημοσίου ΤΕΥΧΟΣ 8ο - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 και ιδιωτικού χρήματος καθώς κυριαρχούσε πλέον η αίσθηση της ατιμωρησίας κυβερνώντων και κυβερνωμένων, σε ένα αηδιαστικό σύμπλεγμα που μετέτρεψε τα πάντα σε χλιαρό χυλό. Δυστυχώς, ο παλαιός τρόπος βίου των Ελλήνων, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως λελογισμένα συντηρητικός, αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες. Όμως δεν παρέδωσε τη σκυτάλη σε έναν προοδευτικό φιλελευθερισμό που διατηρώντας τις παλιές και άφθαρτες αξίες όπως ο σεβασμός στη νομιμότητα και η προώθηση της επιχειρηματικότητας, θα ανεδείκνυε ως κυρίαρχες τάσεις προόδου την αξιοκρατία, την ευθύνη ατομική και κοινωνική, το άνοιγμα των οριζόντων στον υπόλοιπο κόσμο, με ορθή σκέψη και λογική ανεκτικότητα. Ούτε καλλιέργησε τον συνδυασμό, έστω, της κρατικής παρεμβατικότητας με μια φιλοσοφία ατομικής εγκράτειας και λιτού βίου, στοιχεία που, υποτίθεται ότι είναι κυρίαρχα στη «σοσιαλιστική» οργάνωση μιας κοινωνίας. Εκείνο που επικράτησε στις μεταπολιτευτικές μέρες μας, είναι ένα αμάλγαμα κίβδηλου καταναλωτικού λαϊκισμού με ψευδοσοσιαλιστικό προσωπείο. Δηλαδή, αγαπητοί φίλοι, ο μικροεπαρχιωτισμός και μικροαστισμός των Ελλήνων έγινε κυρίαρχη «ιδεολογία» ή ιδεολογία του ρετιρέ και της μεζονέτας στην Κηφισιά, της θηριώδους βίλας στην Εκάλη και την Πολιτεία, με μαύρα, αφορολόγητα χρήματα και σκοτεινή διαπλοκή κράτους - μεσαζόντων. Είναι ένα «πέρασμα» μυθώδες όπως αυτό των Εβραίων της Ερυθράς Θάλασσας, από τις χαμηλοτάβανες δυτικές συνοικίες στα υψίπεδα των βορείων και ανατολικών οριογραμμών! Αυτό ήταν το πάθος του μεταπολιτευτικού Νεοέλληνα μικροαστού και αυτό πληρώνουμε σήμερα όλοι μαζί. Για ετούτο το νεοβαρβαρικό ελληνικό συμπίλημα, οι ευθύνες είναι όλων όσοι είχαμε σώας τας φρένας και δεν «φρενάραμε» έγκαιρα στην τρελή πορεία μας προς την άβυσσο. Όλων, ανεξαιρέτως όλων κι ας μη μετείχαμε στο σύνολό μας στη διαρπαγή και την λεηλασία του δημοσίου και του ιδιωτικού πλούτου. Το μεγάλο δράμα αυτού του τόπου είναι ότι σήμερα, σ’ αυτή τη θλιβερή κατάσταση που βρισκόμαστε, οι Έλληνες πολιτικοί, κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι, Δεξιοί και Αριστεροί, κυρίως οι Αριστεροί, αποποιούνται τον βασικό πυρήνα της ιδεολογίας τους και συνεχίζουν να διαγκωνίζονται μέσα στα ερείπια της χώρας με γνώμονα και μόνο στόχο τη νομή της εξουσίας. Η σωτηρία της πατρίδας δεν χτίζεται με τα σαθρά υλικά που οδήγησαν στην κατάρρευση. «Θέλει αρετή και τόλμη» η ανάδυση από τη σκοτεινή άβυσσο και όχι παραληρηματικές πρακτικές ενός νοσούντος αριστερισμού από τη μια, και από την άλλη, ανάλγητες και ατελέσφορες πολιτικές που επιτείνουν το πρόβλημα αντί να το λύνουν. Μιχ. Ι. Ψαρράς Πίνακες 1. Ο πίνακας του Νορβηγού ζωγράφου Εντβαρντ Μουνκ «Η Κραυγή» μας δίνει την ανατριχιαστική εικόνα μιας κοινωνίας, όπως η σημερινή ελληνική, που πνίγεται και αργοπεθαίνει μέσα σε συντρίμμια ονείρων και σχεδίων ζωής «που βγήκαν όλα πλάνες» 2. Το παιδί με τη μάνα: Η «Πιετά» του Έλληνα ζωγράφου Ορέστη Κανέλλη που δείχνουν την πείνα του 1941. Οι συνειρμοί πρόδηλοι. 3. Λάμπα πετρελαίου: Ελπίδα από το φως που σιγοκαίει στη στάχτη. 45 Πολιτισμός Μια απάντηση είναι ο πολιτισμός Πρόσκληση συνεργασίας και συμπόρευσης Αγαπητοί συνάδελφοι, στη συνέχεια της έκδοσης του ALPHA Magazine, και μέσα στην «τρικυμία» που μαίνεται, μεγάλη σημασία δίνουμε σ’ αυτό που ενυπάρχει βαθιά στο είναι μας και που παραμένει αλώβητο από τη φθορά της τρομογόνου καθημερινότητας. Παρά το φοβερό άγχος των ημερών, παρά τη θλίψη και την οιμωγή που γεννούν οι αβάσταχτες συνθήκες κοινωνικού και οικονομικού βίου, πιστεύουμε ότι μπορούμε να αντέξουμε προτάσσοντας ως προστατευτική ασπίδα το πύρωμα των ψυχικών και πνευματικών μας αποθεμάτων. Για τον σκοπό αυτό συνάδελφοι, καλούμε τον καθένα από εσάς που το επιθυμεί να βγει στο φως και να συνεργαστεί μαζί μας, με τους υπεύθυνους της πολιτιστικής στήλης του περιοδικού μας. Όσοι έχετε μια ιδιαίτερη δημιουργική διάθεση και ασχολείστε με κάποια από τις βαθμίδες της πολιτισμικής κλίμακας, λ.χ. Λογοτεχνία, ποίηση, εικαστικά ή όποια άλλη έκφανση του πολύπτυχου που ο πολιτισμός περιλαμβάνει, μπορείτε να στείλετε τη συνεργασία σας στο περιοδικό μας. Ασφαλώς καταλαβαίνετε όλοι πως με τον όρο «συνεργασία» εννοούμε ό,τι σοβαρό και υπεύθυνο έχει να δώσει ο κάθε συνάδελφος, αφού υποβάλει τη διάθεσή του σε μια πολύ βαθιά, σοβαρή και ειλικρινή «αυτολογοκρισία» για το ποιοτικό επίπεδο της όποιας δυνατότητάς του. Προέχει η σοβαρότητα για να μπορέσουμε να βαδίσουμε μαζί σ’ αυτές τις δίσεχτες μέρες. Σας περιμένουμε με χαρά. Μιχάλης. Ι. Ψαρράς ΚΑΡΤΑ ΜΕΛΟΥΣ Κάρτα μέλους www.sab.gr Στόχος του Συλλόγου να είναι πάντα στο πλευρό του συναδέλφου, όχι μόνο στα εργασιακά θέματα, αλλά και σε θέματα που διευκολύνουν την καθημερινότητά του. 46 Αντιλαμβανόμενος τις δυσκολίες της εποχής, ο Σύλλογός μας προσπαθεί να διευρύνει τις συνεργασίες του, προσφέροντας στα μέλη του αποκλειστικές προσφορές και εκπτώσεις σε προϊόντα και υπηρεσίες σε όλη την Ελλάδα. Εκτός από τις προσφορές που «τρέχουν» σε μόνιμη βάση, στόχος μας είναι και η εξασφάλιση της Μεγάλης προσφοράς του μήνα. Μίας δηλαδή μεγάλης προσφοράς ή προσφοράς για συγκεκριμένο αριθμό ατόμων. Για να επωφεληθείτε των προσφορών πρέπει να έχετε την κάρτα μέλους και να επισκέπτεστε συχνά το site του Συλλόγου μας. Επίσης, μπορείτε να εγγραφείτε ώστε να λαμβάνετε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τις νέες προσφορές του Συλλόγου. Για κάθε σχετική πρότασή σας, παρακαλούμε να μας αποστείλετε μήνυμα στο [email protected] Νέα Προθεσμιακή Κατάθεση Τώρα κοιτάζουμε με σιγουριά το μέλλον. Yποδεχόμαστε την εποχή που έρχεται με τη νέα προθεσμιακή κατάθεση “Alpha Νέα Εποχή”. Με την “Alpha Νέα Εποχή” εξασφαλίζετε από σήμερα και για τα επόμενα δύο έτη την απόδοση της καταθέσεώς σας, ενώ διατηρείτε την ελευθερία των χρημάτων σας. Επωφεληθείτε από: • Υψηλές αποδόσεις για δύο έτη, σταθερές ανά τρίμηνο • Ελευθερία αναλήψεως του κεφαλαίου κάθε τρίμηνο, στην επέτειο του προϊόντος, χωρίς επιβάρυνση • Τριμηνιαία καταβολή τόκων, στον λογαριασμό καταθέσεών σας. “Alpha Νέα Εποχή”. Τώρα με γνώση, εμπειρία, υπευθυνότητα και όραμα, μπορούμε να κοιτάζουμε με σιγουριά το μέλλον. Εμείς δεσμευόμαστε για την απόδοση των χρημάτων σας, ενώ εσείς είστε ελεύθεροι. Νέα προθεσμιακή κατάθεση Το πρώτο προϊόν που δημιούργησαν από κοινού η Alpha Bank και η Εμπορική Τράπεζα. Το προϊόν διατίθεται στα 706 Καταστήματα και Ενημερωθείτε για τους όρους της 2ετούς Προθεσμιακής Καταθέσεως, τις ισχύουσες εκδόσεις, τα ελάχιστα ποσά, τους πίνακες επιτοκίων και τη ΣΕΠΑ, στα Καταστήματα της Alpha Bank και της Εμπορικής Τραπέζης και στα www.alpha.gr και www.emporiki.gr Η Alpha Bank και η Εμπορική Tράπεζα δημιουργούν μαζί τη μεγαλύτερη Τράπεζα του ιδιωτικού τομέα. Alpha Bank και Eμπορική Τράπεζα μαζί. Δύο Τράπεζες με παράδοση εκατό και πλέον ετών η καθεμία, με κοινές καταβολές και αξίες. Μαζί, κάνουμε ένα σημαντικό βήμα για την αναδιάρθρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Μαζί, προχωρούμε σταθερά στη δημιουργία μίας Τραπέζης ευρωπαϊκού επιπέδου, η οποία θα πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή. Μαζί, αλλάζουμε το τοπίο. Η παρούσα καταχώριση δεν συνιστά πρόταση ή πρόσκληση για κατάρτιση συναλλαγών επί χρηματοπιστωτικών μέσων εκδόσεως εταιριών του Ομίλου Alpha Bank. Τυχόν συμμετοχή επ’ αυτών αποτελεί ανεξάρτητη απόφαση με προσωπική ανάληψη κινδύνων του επενδυτή.
© Copyright 2024 Paperzz