Οξύ Έμφραγμα Μυοκαρδίου Προδιαθεσικοί παράγοντες

Ι
Οξύ Έμφραγμα Μυοκαρδίου
-
ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Προδιαθεσικοί παράγοντες, ενδονοσοκομειακή εξέλιξη
εποχιακή και γεωγραφική κατανομή
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν σήμερα
Λο"ίζος Κ. Αντωνιάδης,
M.D., Ph. D.
την κυριότερη αιτία θανάτου στις αναπτυγμένες χώ­
Ειδικός Καρδιολόγος
ρες του κόσμου. Στην Κύπρο, σύμφωνα με τα υπάρ­
Καρδιολογικό Τμήμα Νοσοκ. Λευκωσίας
χοντα στοιχεία νοσηλεύονται κάθε χρόνο
4.000
περί­
που άτομα με προβλήματα από το καρδιαγγειακό
σύστημα. Η στεφανιαία νόσος είναι η συχνότερη νό­
σος του κυκλοφορικού συστήματος και το οξύ έμ­
φραγμα του μυοκαρδίου αποτελεί την πιο σοβαρή και
Νοσοκομείο. Γίνεται, επίσης, συσχέτιση μεταξύ ηλι­
επικίνδυνη εκδήλωσή της. Από στεφανιαία νόσο νο­
κίας, φύλου, προδιαθεσικών παραγόντων και έκβα­
σηλεύονται στην Κύπρο κάθε χρόνο γύρω στα
σης του εμφράγματος. Στο Μέρος Β' γίνεται κατανο­
άτομα, από τα οποία
2.000
9% πεθαίνουν.
προέρχονταν από την Επαρχία Λευκωσίας η ταξινό­
Υ ΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ
Στην εργασία αυτή μελετήθηκαν ασθενείς με οξύ
έμφραγμα του μυοκαρδίου που νοσηλεύθηκαν στο
Καρδιολογικό Τμήμα του Γενικού Νοσοκομείου Λευ­
κωσίας.
Η
μή των νοσηλευθέντων ασθενών κατά επάγγελμα και
κατά μήνα νοσηλείας. Δεδομένου ότι όλοι οι ασθενείς
μελέτη αφορά χρονικό διάστημα
ενός
μησή τους έγινε σύμφωνα με τον τόπο διαμονής τους.
Με τον τρόπο αυτό υπολογίστηκε και η ετήσια επί­
πτωση του εμφράγματος του μυοκαρδίου για κάθε πε­
ριοχή της Επαρχίας Λευκωσίας ξεχωριστά.
έτους.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Συγκεκριμένα, μελετήθηκαν ασθενείς που νοσηλεύ­
θηκαν από τον Ιούλιο του
1989.
1988
μέχρι τον Ιούνιο του
Όλοι οι ασθενείς ήταν κάτοικοι της επαρχίας
Λευκωσίας.
Η εργασία χωρίζεται σε δυο μέρη: Στο Μέρος Α'
περιγράφεται ο αριθμός, η εντόπιση, οι προδιαθεσι­
κοί παράγοντες, οι επιπλοκές και η ενδονοσοκομεια­
κή εξέλιξη των ασθενών με οξύ έμφραγμα του μυο­
καρδίου
μέχρι
και
την
έξοδό
τους
από
το
ΜΕΡΟΣΑ':
Μελετήθηκαν
184
ασθενείς με οξύ έμφραγμα μυο­
καρδίου (ΟΕΜ). Από αυτούς οι
οι
29
γυναίκες, Στον Πίνακα
155
ήταν άνδρες και
1 περιγράφεται
η κατα­
νομή των μελετηθέντων ασθενών με ΟΕΜ, κατά φύλο
και κατά ηλικία.
Αποδείχθηκε ότι οι διανύοντες την ηλικία των
70
50 -
ετών είχαν τη μεγαλύτερη επίπτωση από οξύ έμ­
φραγμα του μυοκαρδίου. Στους άνδρες το μεγαλύτε-
ΠΙΝΑΚΑΣ
1
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
ΚΑΤΑ ΦΥ ΛΟ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ
ΗΛΙΚΙΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΝΔΡΕΣ
%
ΑΣΘΕΝΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
..
%
ΑΡΙΘΜΟΣ
%
30
31-40
41 -50
51- 60
61 -70
71 - 80
81- 90
3
11
26
43
57
38
6
1.06
6.0
14.1
23.3
31.0
20.7
3.3
3
11
24
35
50
27
5
1.9
7.1
15.5
22.6
32.3
17.4
3.2
2
8
7
11
1
6.9
27.6
24.1
38.0
3.4
ΣΥΝΟΛΟ
184
100.0
155
100.0
29
100.0
Ο
Ο
Ο
Ο
23
Ι
ΠΙΝΑΚΑΣ2
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
ΚΑΤΑ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ
ΕΝΤΟΠΙΣΗ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΣΘΕΝΩΝ
%
ΑΝΔΡΕΣ
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
%
ΑΡΙΘΜΟΣ
%
ΑΡΙΘΜΟΣ
54.3
37.5
1.7
1.1
5.4
83
59
3
1
9
53.6
38.0
1.9
0.7
5.8
17
10
ΥΠΕΝΔΟΚΑΡΔΙΟ
100
69
3
2
10
1
1
58.7
34.5
0.0
3.4
3.4
ΣΥΝΟΛΟ
184
100.0
155
100.0
29
100.0
είχαν τρεις και το
1% είχαν
ΠΡΟΣΘΙΟ
ΚΑΤΩΤΕΡΟ
ΠΛΑΓΙΟ
ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΟ
Ο
ρο ποσοστό εμφράγματος παρατηρήθηκε στην ηλικία
παράγοντες, το
των
σερεις προδιαθεσικούς παράγοντες.
61 - 70
ετών, ενώ στις γυναίκες μια δεκαετία αρ­
γότερα, δηλαδή στην ηλικία των
Στον Πίνακα
2
71 - 80 ετών.
διαθεσικός παράγοντας για οξύ έμφραγμα του μυο­
καρδίου. Το
των ασθενών είχαν πρόσθιο έμφραγμα, το
στές. Το
φάνισαν κατώτερο έμφραγμα, το
1,1 %
1,7%
54,3%
37,5% εμ­
παρουσίασαν
είχαν εκτεταμένο και το
5,4%
τέσ­
Το κάπνισμα βρέθηκε ότι είναι ο συχνότερο προ­
περιγράφεται η κατανομή των
ασθενών κατά εντόπιση του εμφράγματος. Το
πλάγιο, το
2,2%
υπεν­
35,8% των ασθενών με ΟΕΜ ήταν καπνι­
23,9% ήταν υπερτασικοί, το 21,2% ήταν
διαβητικοί και το 7,0% των ασθενών ήταν με υπερλι­
πιδαιμία.
δοκάρδιο.
Από τη συσχέτιση των προδιαθεσικών αυτών πα­
η κατανομή των προ­
ραγόντων με το φύλο των ασθενών διαπιστώθηκε ότι
διαθεσικών παραγόντων στους μελετηθέντες ασθενείς
το κάπνισμα ήταν ο πιο συχνός προδιαθεσικός παρά­
με ΟΕΜ. Όπως διαπιστώνεται από τον Πίνακα
γοντας στους άνδρες, ενώ στις γυναίκες ήταν η υπέρ­
Στον Πίνακα
22,8%
3 περιγράφεται
3,
το
των ασθενών δεν είχαν κανένα προδιαθεσικό
παράγοντα, ενώ το
77,2%
είχαν
παράγοντες. Ειδικότερα, το
θεσικό παράγοντα, το
12%
1-4 προδιαθεσικούς
46,7% είχαν ένα προδια­
είχαν δυο προδιαθεσικούς
ταση. Καπνιστές ήταν το
41,9%
σηλεύθηκαν
ενώ
με
ΟΕΜ,
των ανδρών που νο­
μόνο
το
3,5%
στο
ΠΙΝΑΚΑΣ
51,7%
των γυναικών, ενώ μόνο στο
18,7%
3
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ
ΜΕΜΕΤΗΘΗΚΑΝ ΜΕ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ
ΑΣΘΕΝΩΝ
Ο
1
2
3
4
ΑΝΔΡΕΣ
%
ΑΡΙΘΜΟΣ
,
%
42
86
22
4
2
22.8
46.7
12.0
2.2
1.0
36
73
15
4
2
23.2
47.1
9.7
2.6
1.3
10
5.4
8
18
9.9
184
100.0
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
%
Ο
20.7
44.8
24.1
0.0
0.0
5.2
2
6.9
17
10.9
1
3.5
155
100.0
29
100.0
6
13
7
Ο
Ιστορικό
στηθάγχης
Παλαιό
έμφραγμα
ΣΥΝΟΛΟ
24
των
γυναικών. Ιστορικό αρτηριακής υπέρτασης υπήρχε
των
ΠΙΝΑΚΑΣ4
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΘΗΚΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ
ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
ΕΙΔΟΣ ΕΠΙΠΛΟΚΗΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ
ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ
47
Κοιλιακή μαρμαρυγη
Εκτ. κοιλ. αρρυθμία
Κολπική μαρμαρυγη
ΔΙΑΤΑΡΑΧΑΙ ΑΓΩΓΗΣ
34.3
24
17.5
Α' βαθμού κ-κ αποκλεισμός
2
Β' βαθμού κ-κ αποκλεισμός
7
8
3
3
1
Γ' βαθμού κ-κ αποκλεισμός
RBBB
ΙΒΒΒ
-RBBB
ΚΑΡ ΔιΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
KILLIP
KILLIP
43.1
59
Π
39
7
13
ΠΙ
Καρδιογενές Σιοκ
ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΣ
5
3.7
ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΕΜΒΟΛΗ
1
σ.7
ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ
1
σ.7
ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ
των γυναικών και μόνο στο
Ιστορικό υπερλιπιδαιμίας υπήρχε
δρών και στο
18% των
στο 7,8%
ανδρών.
των αν­
3,7% των γυναικών.
Επιπλοκές παρουσίασε το
των ασθενών. Από
55%
8,9%
57,5%
είχε δύο επιπλοκές, το
32,7%
στολική κοιλιακή αρρυθμία και οι
8 κολπική
μαρμα­
ρυγή.
Κοιλιακή μαρμαρυγή παρουσίασε το
10,3%
των
ασθενών με ΟΕΜ. Παρατηρήθηκε σε ίση συχνότητα
τους ασθενείς που παρουσίασαν επιπλοκές, το
είχε μια επιπλοκή, το
Ι00.σ
137
ανδρών. Ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη υπήρχε στο
37,9%
%
19
10
10
8
Κοιλιακή ταχυκαρδία
ΙΑΗ
ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ
είχε τρείς επιπλοκές και το σ,9% είχε τέσσερεις
μεταξύ ανδρών και γυναικών. Κοιλιακή μαρμαρυγή
παρατηρήθηκε στο
5,8%
δίων ΟΕΜ. Από τους
19
κοιλιακή μαρμαρυγή, οι
επιπλοκές.
Επί του συνολικού αριθμού των ασθενών που νο­
σηλεύθηκαν με ΟΕΜ, αρρυθμία παρουσίασε το
των ασθενών, διαταραχές αγωγής το
25,6%
των προσθίων ΟΕΜ, στο
12%
των κατωτέρων και στο
10%
των υπενδοκαρ­
ασθενείς που παρουσίασαν
18 (95%)
αντιμετωπίστηκαν
με επιτυχία. Ένας ασθενής δεν ανταποκρίθηκε στη θε­
ραπευτική αντιμετώπιση.
13%, καρδιακή
2,8%, πνευμο­
ασθενών. Η συχνότητα εμφάνισης της ήταν η ίδια
νική εμβολή το σ,6% και εγκεφαλικό επεισόδιο το
στους άνδρες και στις γυναίκες. Κοιλιακή ταχυκαρ­
σ,6% των ασθενών.
δία παρατηρήθηκε σε μεγαλύτερη συχνότητα στα πρό­
ανεπάρκεια το
32%,
περικαρδίτιδα το
Από τις επιπλοκές το
17,5%
34,3%
ήταν αρρυθμία, το
διαταραχές της αγωγής, το
ανεπάρκεια ποικίλου βαθμού
43,1%
(KILLIP
καρδιακή
Π-ΙV), το
3,7%
Κοιλιακή ταχυκαρδία παρατηρήθηκε στο
σθια ΟΕΜ
(7%),
παρά στα κατώτερα ΟΕΜ
ριπτώσεις. Από αυτές οι
2 ήταν Α'
κλεισμός, οι
ήταν Γ' βαθμού Κ-Κ αποκλεισμός, οι
Αρρυθμία παρατηρήθηκε σε
τις οποίες οι
19 ήταν κοιλιακή
κοιλιακή ταχυκαρδία, οι
1σ
47
περιπτώσεις, από
μαρμαρυγή, οι
1σ ήταν
ήταν σοβαρή εκτακτοσυ-
Β'
24
πε­
βαθμού Κ-Κ απο­
σ,7% εγκεφαλικό επεισόδιο (Πίνακας
7
των
(4,3%).
Διαταραχές της αγωγής παρατηρήθηκαν σε
περικαρδίτιδα, το σ,7% πνευμονική εμβολή και το
4).
5,5%
βαθμού Κ-Κ αποκλεισμός, οι
κλεισμός δεξιού σκέλους, οι
3
3
8
ήταν απο­
αποκλεισμός αριστε­
ρού σκέλους και μια περίπτωση διδεσμικού αποκλει­
σμού.
25
ΠΙΝΑΚΑΣ5
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥ ΛΟ ΤΟΥΣ
ΗΛΙΚΙΑ
ΑΝΔΡΕΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ
ΑΣΘΕΝΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ
%
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
30
31 - 40
41 -50
51-60
61-70
71- 80
81 - 90
3
11
26
43
57
38
6
ΣΥΝΟΛΟ
184
Ο
3
5
6
2
0.0
0.0
0.0
7.0
8.8
15.8
33.3
16
8.7
Ο
Ο
Διαταραχές της αγωγής παρατηρήθηκαν στο
των ανδρών και στο
20,7%
11,6%
των γυναικών.
Ο
εμφάνιση των διαταραχών της αγωγής. Στο πρόσθιο
ΟΕΜ διαταραχές της αγωγής παρατηρήθηκαν στο
8%
Ο
2
4
3
2
Ο
0.0
0.0
0.0
12.5
14.3
27.3
0.0
11
7.0
5
17.2
Ο
Ο
Ο
Ο
1
1
3
κατωτέρων ΟΕΜ. Καρδιογενές
τερα στο
6%
7%
των προσθίων και στο
Από τους
184
τους ασθενείς αυτούς το
των περιπτώσεων
IV)
7,3%
των κατωτέ­
ασθενείς που νοσηλεύθηκαν με
καν σε ποσοστό
76,5%
(ΚΙΙΙΙΡ
ρωνΟΕΜ.
ΟΕΜ, οι
Το
shock
των ασθενών με ΟΕΜ. Ειδικό­
των ασθενών, ενώ στα κατώτερα ΟΕΜ παρατηρήθη­
20,3%.
%
0.0
0.0
0.0
5.7
8.0
11.1
40.0
παρατηρήθηκε στο
Η εντόπιση του ΟΕΜ έχει σημαντικό ρόλο στην
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
%
16
πέθαναν, δηλαδή ποσοστό
81,2%
8,7%.
Από
απεβίωσεν λόγω μη
Α-Γ βαθμού Κ-Κ αποκλεισμού παρατηρήθηκαν στα
ανατάξιμου Καρδιογενούς
κατώτερα ΟΕΜ και το
νειλλημένων επεισοδίων Κοιλιακής Μαρμαρυγής
85,7%
11,8%
στα πρόσθια ΟΕΜ. Το
των περιπτώσεων Αποκλεισμού Δεξιού, Αρι­
shock, 12,5%
λόγω επα­
στερού σκέλους και Διδεσμικού αποκλεισμού, παρα­
στην ηλεκτρική η φαρμακευτική ανάταξη και
τηρήθηκαν στα πρόσθια ΟΕΜ και μόνο το
λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου.
14,3%
στα
κατώτερα ΟΕΜ. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων
η Κ-Κ αγωγή αποκαταστάθηκε στο φυσιολογικό χω­
ρίς ιδιαίτερη θεραπεία και μόνο σε μια περίπτωση
απαιτήθηκε η τοποθέτηση μόνιμου καρδιακού βημα­
τοδότη.
τηρήθηκε σε
πάρκεια
σεις,
59
περιπτώσεις. Ελαφρή καρδιακή ανε­
(KILLIP
οξύ
Π) διαπιστώθηκε σε
πνευμονικό
παρατηρήθηκε
shock (KILLIP
σε
7
ΙΥ) σε
οίδημα
περιπτώσεις
39
περιπτώ­
(KILLIP
και
13 περιπτώσεις.
51,8%
προσθίων ΟΕΜ και στο
24,6%
29%
21,2%
των ασθενών με ΟΕΜ. Ειδικότε­
26
ναίκες ήταν περισσότερο από διπλάσια σε σύγκριση
με αυτή που παρατηρήθηκε στους άνδρες. Η θνησιμό­
4%
3,8%
άνδρες περιορίστηκε στο
Στον Πίνακα
5
7%
17,2%,
(Πίνακας
ενώ στους
5).
περιγράφεται η θνησιμότητα των
ασθενών με ΟΕΜ σε συνάρτηση με την ηλικία τους.
Παρατηρείται ότι η θνησιμότητα αυξάνει όσο αυξάνει
η ηλικία των ασθενών με ΟΕΜ. Ειδικότερα στους
50
ετών δεν παρατηρήθη­
καν θάνατοι. Στους ασθενείς με ηλικία
51-60
θνησιμότητα από ΟΕΜ ήταν
με ηλικία
ετών ήταν
ήταν
8,8%,
στους υπερήλικες
ΟΕΜ ήταν
με ηλικία
81-90
7%,
71-80
ετών η
61-70
15,8% και
ετών η θνησιμότητα από
33,3%.
Στον Πίνακα
6
περιγράφεται η θνησιμότητα των
των κατω­
ασθενών με ΟΕΜ σε συνάρτηση με την εντόπιση του
ΠΙ)
ΟΕΜ. Όπως εμφαίνεται και από τον Πίνακα, δεν πα­
των ασθενών με ΟΕΜ. Ανα­
ρατηρήθηκε διαφορά στη θνησιμότητα μεταξύ προ­
14,5%
τέρων ΟΕΜ. Οξύ πνευμονικό οίδημα
λυτικότερα στο
των
Π) παρα­
(KILLIP
των προσθίων και στο
παρατηρήθηκε στο
39%
των κατωτέρων ΟΕΜ.
Ελαφρή καρδιακή ανεπάρκεια
τηρήθηκε στο
28,4%
των γυναικών με ΟΕΜ.
Καρδιακή ανεπάρκεια διαπιστώθηκε στο
ρα στο
Μεγαλύτερη θνησιμότητα παρατηρήθηκε στις γυ­
ασθενείς ηλικίας κάτω των
Καρδιακή ανεπάρκεια παρατηρήθηκε στο
των ανδρών και στο
ΠΙ
καρδιογενές
6,3%
ναίκες παρά στους άνδρες. Η θνησιμότητα στις γυ­
τητα στις γυναίκες κυμάνθηκε στο
Καρδιακή ανεπάρκεια διαφόρου βαρύτητος παρα­
-
Κοιλιακής Ταχυκαρδίας που δεν ανταποκρινόταν
(KILLIP
των προσθίων και στο
2,9%
των
σθίων και κατωτέρων ΟΕΜ.
Ι
ΠΙΝΑΚΑΣ
6
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΤΟΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ
%
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
ΘΑΝΑΤΩΝ
Κατώτερο
Πλάγιο
Εκτεταμένο
Υ πενδοκάρδιο
ΣΥΝΟΛΟ
100
69
3
2
8
6
1
1
10
184
11
7.0
5
17.2
Ο
16
8.7
Ο
Ο
1
Όλοι οι ασθενείς με ΟΕΜ που νοσηλεύθηκαν για
Κατανομή κατά επάγγελμα των ασθενών που νο­
Στον Πίνακα
7
παρουσιάζεται η κατανομή των
ασθενών, που νοσηλεύθηκαν με ΟΕΜ, σε σχέση με το
επάγγελμά τους. Από τους άνδρες το
νών ήταν συνταξιούχοι, το
36,5% των ασθε­
15,5% ήταν
ελεύθεροι επαγγελματίες, το
χειρηματίες-έμποροι, το
υπάλληλοι, το
7,7%
ήταν επι­
ήταν γεωργοί και το
6,5%
ήταν οδηγοί ταξί και λεωφορείων. Από τις γυ­
ναίκες το
Ο
11.8
20.0
0.0
100.0
0.0
6
4
1
σηλεύτηκαν με ΟΕΜ.
3,2%
8
2
Ο
7.2
6.8
33.3
0.0
0.0
8.0
8.7
33.3
50.0
0.0
ΜΕΡΟΣ Β':
11 % ήταν
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
%
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΣΘΕΝΩΝ
Πρόσθιο
ΑΝΔΡΕΣ
%
Εντόπιση
εμφράγματος
93,2% ήταν οικοκυρές.
χρονικό διάστημα ενός χρόνου (Ιούλιος 1988-Ιούνιος
1989)
ταξινομήθηκαν ανάλογα με το μήνα της νοση­
λείας τους. Από την ταξινόμηση αυτή διαπιστώθηκε ο
βαθμός εποχιακής κατανομής των ασθενών, όπως πα­
ρουσιάζεται στο Σχήμα
1.
Διαπιστώθηκε ότι κατά τους χειμερινούς μήνες
(Οκτώβριος -Μάρτιος) νοσηλεύθηκε το
58,2%
των
ασθενών με ΟΕΜ, ενώ κατά τους θερινούς μήνες
(Απρίλιος
-
Σεπτέμβριος) το
το τρίμηνο Ιανουαρίου
20,7%
ΠΙΝΑΚΑΣ
-
41,8%.
Αναλυτικότερα,
Μαρτίου νοσηλεύθηκαν το
των ΟΕΜ, το τρίμηνο Απριλίου
-
Ιουνίου το
7
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΚΑΝ ΜΕ
ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
ΑΝΔΡΕΣ
Επάγγελμα
Συνταξιούχοι
Αριθμός
Ποσοστό
Ασθενών
%
Έμποροι
56
24
17
12
Γεωργοί
10
Οδηγοί
5
2
1
1
27
36.5
15.5
11.0
7.7
6.5
3.2
1.3
0.6
0.6
17.5
155
100.0
Υπάλληλοι
Ελ. Επαγγελματίες
Στρατιωτικοί
Βουλευτές
Άνεργοι
Ελλειπή Στοιχεία
ΣΥΝΟΛΟ
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Επάγγελμα
Αριθμός
Ποσοστό
Ασθενών
%
Ράπτριες
27
17
1
93.2
3.4
3.4
ΣΥΝΟΛΟ
29
100.0
Οικιακά
Καθαρίστρια
27
Ι
16,8%,
ΣΧΗΜΑΙ
το τρίμηνο Ιουλίου
το τρίμηνο Οκτωβρίου
ΕΠΟΧΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ
-
-
Σεπτεμβρίου το
Δεκεμβρίου το
25% και
37,5% των
ασθενών με ΟΕΜ. Από τον αριθμό των ασθενών με
ΠΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΘΗΚΑΝ ΜΕ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ
ΟΕΜ φαίνεται ότι τουλάχιστο για την επαρχία Λευ­
ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
κωσίας νοσηλεύεται ένας ασθενής με ΟΕΜ κάθε δεύ­
τερη μέρα.
Δεδομένου ότι όλοι οι ασθενείς που νοσηλεύθηκαν
με ΟΕΜ προέρχονταν από την επαρχία Λευκωσίας,
h1c~"4-++-rc-lC-+-+-+-r-h-+-c-+-+~--+--+---.---+--~1~+c-c-+- -
έγινε προσπάθεια ταξινόμησής τους κατά τόπο δια­
μονής (Πίνακας
8).
Διαπιστώθηκε ότι το
71,7%
αυ­
τών που νοσηλεύθηκαν ήταν κάτοικοι της περιοχής
της μείζονος Λευκωσίας και των προαστείων της. Ει­
δικότερα το
με ΟΕΜ
27,2%
36,4%
των ασθενών που νοσηλεύθηκαν
ήταν κάτοικοι του Δήμου Λευκωσίας, το
ήταν κάτοικοι των άλλων Δήμων της Λευκω­
σίας, όπως του Στροβόλου, του Αγίου Δομετίου, της
Αγλαντζιάς, και το
8,1%
προέρχονταν από τα περί­
χωρα της Λευκωσίας, όπως από την πάνω και Κάτω
Λακατάμια, την Ανθούπολη, τα Λατσιά και το Γέρι.
Το
19,6%
των ασθενών που νοσηλεύθηκαν
με
ΟΕΜ ήταν κάτοικοι των αγροτικών περιοχών της
Λευκωσίας (τόσο των πεδινών όσο και των ορεινών),
το
2,2% προέρχονταν από άλλες πόλεις
6,5% των ασθενών ήταν άγνωστης
και το
της Κύπρου
διαμονής.
Επειδή είναι γνωστός ο αριθμός των κατοίκων
κάθε περιοχής της επαρχίας Λευκωσίας, έγινε συσχέ­
τιση του αριθμού αυτού με τον αριθμό των ασθενών
με ΟΕΜ με σκοπό να υπολογιστεί αδρά η ετήσια επί-
ΠΙΝΑΚΑΣ
8
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΘΗΚΑΝ ΜΕ
ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
ΤΟΠΟΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ
(ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΟΧΗ)
ΔΗΜΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ
% ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ
ΟΛΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
ΑΣΘΕΝΩΝ
ΟΞΥ ΕΜΦΡ ΑΓΜΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟ-
ΜΕΟΞΥ
ΛΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΚΑΤΟΙΚΩΝ
ΕΜΦΡΑΓΜΑ
ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
48221
67
0.14
75077
25773
13215
5671
9810
6823
3382
3360
7373
7114
3210
50
15
9
2
4
4
3
1
7
2
4
4
12
0.06
0.06
0.07
0.05
0.04
0.05
0.09
0.03
0.09
0.03
0.12
209089
184
0.09
ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΔΗΜΟΙ
ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΠΕΡΙΧΩΡ Α ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΝΗΣΟΥ
ΚΛΗΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΚΟΚΚΙΝΟΤΡΥΜΙΘΙΑ
ΠΑΛΑΙΧΩΡΙ
ΚΟΥΤΡΑΦΑΣ
ΚΑΤΩΚΟΠΙΑ
ΣΟΛΕΑ
ΜΑΡΑΘΑΣΑ
ΑΛΛΗΠΟΛΗ
ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΔΙΑΜΟΝΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΤΟΙΚΩΝ
28
ΜΕ
πτωση ΟΕΜ σε κάθε περιοχή της επαρχίας Λευκω­
κό 9 - lO . Ο Hoit και συν. 9 παρατήρησαν ενδονοσοκο­
σίας. Διαπιστώθηκε ότι στην περιοχή του Δήμου Λευ­
μειακή θνητότητα
κωσίας παρατηρούνται ετησίως
κάτω των
45
και
σε
10.000
14
νέα ΟΕΜ σε κάθε
κατοίκους. Στους άλλους Δήμους της πόλεως
της Λευκωσίας και τα περίχωρα παρατηρούνται
νέα ΟΕΜ κάθε
10.000
6
κατοίκους. Το ίδιο ποσοστό
21,4%
Τσακνάκης και συν. lO διαπίστωσαν ενδονοσοκομεια­
κή θνητότητα
παρατηρείται και στις υπόλοιπες αγροτικές περιοχές
10,9%
της επαρχίας Λευκωσίας, τόσο τις πεδινές όσο και τις
μα άνω των
ορεινές. Εξαίρεση αποτέλεσε η περιοχή Μαραθάσας.
όπου βρέθηκαν υψηλότερα ποσοστά σε σύγκριση με
τις γύρω περιοχές. Γενικά, στην επαρχία Λευκωσίας
παρατηρούνται
9 νέα Ο ΕΜ
κάθε Ι 0.000 κατοίκους.
2,5% σε άτομα με Ο.Ε.Μ. ηλικίας
9% σε άτομα ηλικίας 46-70 ετών
άτομα άνω των 70 ετών. Στην Ελλάδα ο
ετών,
4,7%
σε άτομα ηλικίας μέχρι
σε άτομα ηλικίας
71
51-70
ετών και
50 ετών,
36,3% σε άτο­
ετών.
Σε αντίθεση με άλλες εργασίες 5, II δε διαπιστώθη­
κε διαφορά στη θνησιμότητα μεταξύ προσθίων και
κατωτέρων Ο.Ε.Μ. Αντίθετα επιβεβαιώθηκε η μεγα­
λύτερη θνησιμότητα που παρατηρείται στις γυναίκες
παρά στους άνδρες. Στην παρούσα εργασία η ενδονο­
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
σοκομειακή θνητότητα στις γυναίκες ήταν
Στο α' Μέρος της εργασίας αυτής μελετήθηκε η εν­
στους άνδρες
7%.
17,2 % και
Το θέμα αυτό έγινε αντικείμενο με­
ασθενών, οι οποίοι νο­
λέτης από πολλούς συγγραφείς και ερμηνεύεται από
σηλεύθηκαν με Ο.ΕΜ. Η ενδονοσοκομειακή θνητότη­
το γεγονός ότι το ΟΕΜ παρατηρείται σε μεγαλύτερη
τα ήταν
ηλικία στις γυναίκες όπου και η θνησιμότητα από
δονοσοκομειακή εξέλιξη
8,7%,
184
η οποία κρίνεται αρκετά χαμηλή και
συμβαδίζει με τα πρόσφατα διεθνή δεδομένα 1-6. Με
Ο ΕΜ είναι μεγαλύτερη. 12, 13 Από τους προδιαθεσι­
τη νοσηλεία ασθενών με ΟΕΜ στις Μονάδες Εντατι­
κούς παράγοντες βρέθηκε ότι το κάπνισμα αποτελεί
κής Θεραπείας η ενδονοσοκομειακή θνητότητα έγινε
το
μικρότερη του
άντρες ενώ στις γυναίκες είναι η υπέρταση.
λυτικής
15%, από την εφαρμογή δε της θρομβο­
αγωγής περιορίστηκε κάτω του 9-10%. Στην
παρούσα έρευνα δεν έγινε διάκριση μεταξύ ασθενών
που έτυχαν ή όχι θρομβολυτικής αγωγής. Η κλινική
εμπειρία από την εφαρμογή των πρώτων θρομβολύ­
σεων στο Καρδιολογικό Τμήμα του Γεν. Νοσοκομείου
Λευκωσίας έχει περιγραφεί σε προηγούμενη εργα­
σία 7 .
κυριότερο
Στο Β'
παράγοντα
για
τους
Μέρος της εργασίας αυτής μελετήθηκαν
άλλοι παράγοντες, όπως η επαγγελματική, η εποχιακή
και η γεωγραφική κατανομή των ασθενών που νοση­
λεύθηκαν με Ο Ε Μ. Από τις γυναίκες το
93,2%
ήταν
οικοκυρές. Το μεγαλύτερο ποσοστό από τους άνδρες
ήταν συνταξιούχοι με αναλογία
ήταν
Η ενδονοσοκομειακή εξέλιξη και θνητότητα των
προδιαθεσικό
]5,5%
II % του
36,5%.
Οι υπάλληλοι
και οι ελεύθεροι επαγγελματίες ήταν το
συνολικού αριθμού των ασθενών. Οι ασκού­
ασθενών με ΟΕΜ επηρεάζεται από πολλούς παράγο­
ντες άλλα επαγγέλματα ήταν σε μικρότερη ποσο­
ντες, όπως η ηλικία, το φύλο, η έκταση του εμφράγ­
στιαία αναλογία.
ματος και η ύπαρξη επιπλοκών. Η κυριότερη αιτία
θανάτου από Ο Ε Μ είναι σήμερα η κακή λειτουργία
της αριστερής κοιλίας και κυρίως το μη ανατάξιμο
καρδιογενές
shock.
Το
81,2%
των ασθενών, που πέθα­
ναν στη σειρά αυτή, πέθαναν λόγω μη ανατάξιμου
Καρδιογενούς
shock,
το οποίο παρατηρήθηκε στο
7%
Killip
και
των ασθενών με Ο Ε Μ. Σύμφωνα με τους
Kimball 8 η ενδονοσοκομειακή θνητότητα επί αναπτύ­
ξεως καρδιογενούς shock είναι 80-100%, επί αναπτύ­
ξεως καρδιακής ανεπάρκειας Killip ΠΙ 44%, και
Killip Π 30%. Αντίθετα το μεγάλο όφελος από την νο­
σηλεία σε Μονάδες Εμφραγμάτων είναι ότι περιορί­
στηκαν στο ελάχιστο οι θάνατοι από καρδιακές αρ­
ρυθμίες.
Από την εποχιακή κατανομή διαπιστώθηκε ότι πε­
ρισσότερα εμφράγματα συμβαίνουν κατά τους χειμε­
ρινούς μήνες παρά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η ανα­
λογία είναι:
58,2%
κατά τους χειμερινούς και
41,8%
κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Παρά το γεγονός ότι
παρόμοια κατανομή δε διαπιστώθηκε σε παρόμοια
εργασία 6 , πιστεύουμε ότι η παρατήρηση αυτή είναι
άξια ιδιαίτερης προσοχής, για το λόγο ότι το ψύχος
είναι γνωστός εκλυτικός παράγοντας στηθαγχικής
κρίσης. Κατά τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δε­
κέμβριο
παρατηρήθηκαν
τα
μεγαλύτερα
ποσοστά
ΟΕΜ. Εις τους άλλους μήνες του χρόνου παρατηρή­
θηκαν μικρότερα ποσοστά ΟΕΜ
με εξαίρεση τον
μήνα Ιούλιο που παρατηρήθηκαν κάπως υψηλότερα
Η ηλικία αποδείχθηκε καθοριστικός παράγοντας
ποσοστά. Αυτό προφανώς οφείλεται στο ότι ο Ιού­
για την έκβαση των ασθενών με Ο Ε Μ. Ενώ η ενδο­
λιος είναι ο θερμότερος μήνας του καλοκαιριού στην
νοσοκομειακή θνητότητα σε ασθενείς κάτω των
Κύπρο, και όπως είναι γνωστό οι υψηλές θερμοκρα­
ετών ήταν μηδέν, σε άτομα ηλικίας άνω των
50
50 ετών η
θνητότητα αυξάνει με την πρόοδο της ηλικίας. ΣυγΚΕ­
κριμένα, από
33,3%
7%
στην ομάδα ηλικιών
στην ομάδα των ηλικιών
81-90
51-60
ετών, σε
ετών. Τα ευρή­
ματα αυτά βρίσκονται σε αρμονία με παρατηρήσεις
άλλων συγγραφέων στην Κύπρο 7 και στο εξωτερι-
σίες επιδεινώνουν την ήδη υπάρχουσα στεφανιαία
νόσο.
Δεδομένου ότι η πλειονότητα των ασθενών που
προσβάλλονται από ΟΕΜ στην επαρχία Λευκωσίας
διακομίζονται για νοσηλεία στο Νοσοκομείο Λευκω­
σίας, το γΕγονός αυτό παρέσχε την ευκαιρία για εξα-
29
Ι
γωγή κατ' αρχήν ορισμένων συμπερασμάτων για την
επίπτωση του ΟΕΜ σε κάθε περιοχή, αφού είναι γνω­
στή η πληθυσμιακή αναλογία κάθε περιοχής.
Έτσι, υπολογίστηκε ότι στην περιοχή του Δήμου
employees. It appears that more patients suffer with
ΑΜΙ in Winter than in Summer. It is noteworthy that
more cases with ΑΜΙ were found in Nicosia toννη area
than in Nicosia suburb and district area.
Λευκωσίας παρατηρούνται ετησίως τα περισσότερα
εμφράγματα
(14
ανά
10.000
κατοίκους). Το εύρημα
ΒΙΒΛΙΟΓΡ ΑΦΙΑ
αυτό είναι σημαντικό και πιστεύουμε ότι οφείλεται
στο ότι στη Λευκωσία αρχίζουν να δημιουργούνται
1. Health and Hospital Statistics, Republic οΥ Cyprus, 1987
συνθήκες μεγαλουπόλεως, όπου οι άνθρωποι μένουν
σε πολυκατοικίες, έχουν έντονο
stress,
παραμένουν
κλεισμένοι στους μικρούς χώρους των διαμερισμά­
των που τους προκαλούν κατάθλιψη, ευνοείται η κα­
θιστική ζωή και η αποχή από κάθε σωματική άσκηση
2. Τουτουζα
1991; 96-97,
Κονκούρης Λ, Λεύκος Ν, Σακαντάμης Γ και συν, Η ενδονο­
4,
θήσουν και άλλες με περισσότερους ασθενείς και με
παρατηρήσεις από τη μακρόχρονη παρακολούθηση
των ασθενών αυτών που νοσηλεύθηκαν με Ο Ε Μ.
Στην παρούσα εργασία έγινε προσπάθεια να δοθούν
αρχικά λίγα στοιχεία για την επιδημιολογία της στε­
φανιαίας νόσου και ειδικότερα του Ο Ε Μ στην Κύ­
σοκομειακή εξέλιξη ασθενών με ΟΕΜ, Αρχεία Ελλην, Ιατρικής.
1984; 1:146-156,
Ζιάκας Γ, Φυλακτίδης Ν, Χαραλαμπίδης Α, Σαραφίδης Σ.
5.
Ανάλυση της ενδονοσοκομειακής εξέλιξης
6,
μη βοήθεια του.
ACUTE MYOCAROIAL INFARCTION,
NICOSIA STUOY - Ρ ART
ΟΝΕ
Αη in-hospital follow υρ of 184 patients with acute
myocardial infarction. Predisposing factors and hospital
prognosis. Seasonal and Geographical distribution.
LOIZOS C. ANTONIAOES
Μ.Ο.
Ph.O.
Cardiologist
Nicosia General Hospital.
έμ­
Ζιάκας Γ, Ζωρες Β, Σταυρόπουλος Α και συν. Η ενδονοσο­
κομειακή εξέλιξη
1283 ασθενών με οξύ
1989; 30:283-288,
έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Ελλην, Καρδ, Επιθ.
7,
Δημήτριο Πετρώντα, Στατιστικολόγο, για την πολύτι­
513 ασθενών με οξύ
1985; 26:259-266.
φραγμα του μυοκαρδίου. Ελλην. Καρδ, Επιθ,
προ.
Θερμές ευχαριστίες επιθυμώ να εκφράσω στον Δρ.
έκδοση
3. Joseph Alpert and Eugene Braunwald, Acute Myocardial Ιη­
farction, Ιη Braunwald Ε (ed), Heart Disease, Saunders, Philadelphia
1984 page 1292-1293.
είναι ο κανόνας.
Η εργασία αυτή είναι προκαταρκτική. Θα ακολου­
Π. Θεραπεία της στεφανιαίας νόοου. Β'
Αντωνιάδης Λ, Αβρααμίδης Κ, Κλινική εμπειρία από την
εφαρμογή των πρώτων θρομβολύσεων εις την Καρδιολογική Κλι­
νική του Γεν, Νοσοκομείου Λευκωσίας, Ιατρική Κύπρος,
1990; 8:5-
11.
8, Κίl1ίρ Τ, Kimbal1 JT, Treatment οΥ myocardial infarction ίη a
coronary care υηίι. Α two years eΧΡeήeηce with 250 patients, Am, J,
Cardiol. 1967; 20: 457,
9. Ηοίι BD, Gilpin Ea, Henning Η et al, Myocardial infarction
young patients. Circulation, 1986; 74: 712-721,
10,
ίη
Τσακνάκης Θ" Ταρατόρας Η, Ηατζηγεωργίου Α και συν.
Προδιαθεσικοί
παράγοντες
και
ενδονοσοκομειακή
πρόγνωση
οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου, σε ασθενείς κάτω των
ετών. Ελλην, Καρδ, Επιθ,
50
1988; 29: 232-236.
11. Buckley ΒΗ, Site and sequelae
Engl.J, Med. 1981; 303: 337-340.
οΥ
myocardial infarction,
Ν.
Dίttήch Η, Gilpin Ε, Nicod Ρ et al, Acute myocardial infarcwomen: Influence οΥ gender οη mortality and prognostic νaή­
ables, Am, J, Cardiol. 1988; 62: 1-7.
12,
Ιίοη ίη
SUMMARY
Ιη this paper, we studied the in-hospital course of
184 patients with acute myocardial infarction (ΑΜΙ)
hospitalized in the Cardiology Oepartment Nicosia
General Hospital, from June 1988 Ιο July 1989. ΟυΙ of
these patients 155 were male and 29 women. 54,3% of
these patients had acute anterior infarction and 37,5%
had acute inferior int·arction.
It was found that smoking was the most common
predisposing factor to ΑΜΙ for men and hypertension
for women. The total in-hospital mortality t'rom ΑΜΙ
was 8,7%. Oeaths were attributed mainly to severe
pump failure-cardiogenic shock. Mortality was related
to age and ιο sex (male 7%, female 17,2%).
Most of the studied patients were pensioners and
30
13. Tofler G, Stone Ρ, Muller J et al, Effect οΥ gender and race οη
prognosia after myocardial infarction: adverse prognosis for women,
particularly black women. JACC, 1987; 9: 473-482.
Η
εργασία
Συνέδριο το
αυτή
ανακoινιίJθηκε
1990 στην Λευκωσία,
στο
80
Παγκύπριο
Ιατρικό