makedonska berza na dolgoro^ni hartii od vrednost

IZVE[TAJ ZA RABOTA
na Makedonska berza AD Skopje za 2010 godina
Skopje, Fevruari 2011 godina
1. VOVED
Izve{tajot za rabota na Makedonska berza na hartii od vrednost AD Skopje vo 2010
godina gi sodrì glavnite faktori i okolnosti (delovno okruùvawe) koi {to vlijaele
na raboteweto na Berzata vo 2010 godina, osnovnite karakteristiki na berzanskoto
rabotewe, osvrt na ostvarenite rezultati od trguvaweto so hartii od vrednost,
aktivnostite povrzani so kotacijata, ~lenstvoto i nadzorot na trguvaweto, prezemenite
aktivnosti za promocija na Berzata i edukacija na po{irokata javnost, normativnite
aktivnosti, me|unarodna sorabotka, investicionite aktivnosti, kako i izve{taj za
finansiskoto rabotewe po godi{nata smetka za 2010 godina.
2. DELOVNO OKRU@UVAWE
Vo tekot na 2010 godina raboteweto na Makedonskata berza se odviva{e pod vlijanie na
slednite glavni faktori i okolnosti od me|unaroden i lokalen aspekt, koi go kreiraa
delovnoto okruùvawe vo koe funkcionira{e Makedonskata berza, odnosno imaa svoe
vlijanie vrz trguvaweto so hartii od vrednost na Berzata, a so toa i vrz delovnoto
rabotewe na Berzata kako akcionersko dru{tvo:
 Svetskata ekonomija vo 2010 godina postepeno se stabilizira{e i zakrepnuva{e
od posledicite od svetskata ekonomska kriza vo 2008 i 2009 godina, postignuvaj}i stapki
na porast od 5,25% vo prvata polovina od 2010 godina so {to bi se ostvarile prognozite
za porast na svetskata ekonomija od 4,8% vo 2010 godina. Osobeno zna~aen porast
zabaleàa aziskite ekonomii od 9,5%, koi na finansiskite pazari pobudija interes kaj
investitorite, i Germanija od 3,3% ~ij {to rast e generator na porastot i na ostanatite
ekonomii od evrozonata.1 Sepak dol`ni~kata kriza na del od zemjite od evrozonata
predizvika pad na vrednosta na evroto i vozdrànost i pesimizam na investitorite od
vloùvawe vo evrozonata ~ekaj}i go ishodot od merkite za stabilizacija i podr{ka na
najzadolènite zemji od evrozonata;
 Vo tekot na 2010 godina makedonskata ekonomija funkcionira{e vo sostojba na
postepeno zakrepnuvawe od posledicite od svetskata ekonomska kriza, imajki gi predvid
odloènite efekti od zakrepnuvaweto na razvienite ekonomii kako glavni partneri na
makedonskite kompanii, so proektiran porast na bruto doma{niot proizvod od 2%;
 So postepenoto nadminuvawe na ekonomskata kriza i stabilizacijata na
bankarskiot i finansiskiot sektor vo SAD i del od zemjite od EU, NBRM sprovede
merki za postepeno relaksirawe na monetarna politika {to predizvikaa namaluvawe na
kamatnite stapki na blagajni~kite zapisi, kako i namaluvawe na ograni~uvawata na
pari~nite sredstva na bankite raspolo`livi za kreditirawe na stopanstvoto i
naselenioto. Vo vakvi uslovi bankite gi namalija aktivnite i pasivnite kamatni
stapki, dràvata gi namali kamatnite stapki na trezorskite zapisi {to rezultira{e so
1
World Economic Outlook, IMF, October 2010
2
relativno nivelirawe na prinosite na investiciski najsigurnite vloùvawa so
prinosite na pazarot na kapital. Sepak, bavnoto oporavuvawe na makedonskata
ekonomija i nestabilnoto geo-politi~ki okruùvawe vo golema merka vlijae{e na
vozdrànosta na investitorite od vloùvawe na berza i na likvidnosta na berzanskoto
trguvawe;
 Pozitivnite vlijanija od postepenoto zakrepnuvawe na svetskata ekonomija vo
2010 godina ne se reflektiraa vrz prometot na Berzata i op{toto nivo na cenite na
pazarot, odnosno i ponatamu be{e evidentno ne mnogu zna~ajno prisustvo na stranski
institucionalni investitori na Makedonskata Berza;
 Vo 2010 godina ne se slu~ija pozna~ajni pomestuvawa vo odnos na otvorenite
pra{awa koi se postavuvaat kako uslov za realizacijata na opredelbite na Republika
Makedonija za ~lenstvo vo evroatlantskite organizacii, {to ima{e implikacii vrz
o~ekuvawata na investitorite na Berzata i na nivnite delovni i investicioni odluki;
 Od druga strana, prodolì trendot na zgolemena transparentnost vo raboteweto
na kompaniite kotirani na Berzata, kako vo delot na objavuvawe na informacii za
finansiskoto rabotewe, taka i vo delot na objavuvawe na drugi cenovno ~uvstvitelni
informacii;
 Funkcionirawe na privatnite penziski fondovi i pazarnata konsolidacija na
investicionite fondovi vo Republika Makedonija;
 Povolen dano~en ambinet;
 Niska inflacija;
 Stabilen devizen kurs;
 Funkcionalna institucionalna pazarna infrastruktura;
 Dopolnitelno usoglasuvawe na legislativata vo zemjata i na pazarniot ambient
vo funkcija na procesite na evropska integracija.
3
3. TRGUVAWE SO HARTII OD VREDNOST
3.1. Osnovni karakteristiki
Osnovni karakteristiki na trguvaweto vo 2010 godina se:
 Vkupniot promet (po site osnovi) vo 2010 godina iznesuva{e 5.842.963.073 denari
(okolu 94,98 milioni evra), {to e za 13,21 % pomalku vo sporedba so 2009 godina;
 Ostvareniot promet na “klasi~noto” trguvawe vo 2010 godina iznesuva{e
3.269.539.610 denari2 (okolu 53,15 milioni evra), {to e za 20,23% pomalku vo
sporedba so 2009 godina;
 Prometot ostvaren so akcii (Oficijalen i Redoven pazar) vo 2010 godina
iznesuva{e 2.017.360.721 denari (okolu 32,79 milioni evra), {to e za 27,81%
pomalku vo sporedba so 2009 godina;
 Vo 2010 godina e ostvaren promet so obvrznici od 1.252.178.889 denari (okolu 20,36
milioni evra), {to e za 4,00% pomalku vo sporedba so 2009 godina;
 Vo 2010 godina realizirani se proda`bi na akcii i udeli po pat na javni
berzanski aukcii vo vkupna vrednost od 40.772.697 denari (okolu 663 iljadi evra),
{to e za 70,40 % pove}e vo sporedba so 2009 godina;
 Vo 2010 godina na Berzata se prijaveni 28 blok transakcii vo vkupna vrednost od
2.532.650.767 denari (okolu 41,17 milioni evra), {to e za 2,94% pomalku vo
sporedba so 2009 godina.
 Vo strukturata na prometot dominiraat transakciite sklu~eni na Oficijalniot
pazar so 46,39% u~estvo vo vkupniot promet na Berzata vo 2010 godina;
 Na krajot na 2010 godina na kotacija na Oficijalniot pazar bea kotirani akcii
na 34 dru{tva;
 Pazarnata kapitalizacija na kotiranite akcii dostigna 30,44 milijardi denari
(okolu 494,93 milioni evra) i beleì opa|awe od 21,71%, dodeka pazarnata
kapitalizacija na obvrznicite dostigna 12,51 milijardi denari (203,41 milioni
evra) {to pretstavuva opa|awe za 15,93% vo sporedba so 2009 godina.
So cel sogleduvawe i sporeduvawe na rezultatite od trguvaweto na Berzata za 2010 i
2009 godina, vo prodolènie se prezentira i tabelaren prikaz na sumarnite berzanski
podatoci za periodot Januari-Dekemvri 2010 godina i Januari-Dekemvri 2009 godina,
kako i strukturata na prometot ostvaren vo 2010 godina.
2
Pri presmetuvawe na “klasi~noto trguvawe” na Berzata ne se vklu~eni prometite ostvareni na javnite
berzanski aukcii i prijavenite blok transakcii.
4
Januari-Dekemvri
2009
Januari-Dekemvri
2010
%
PROMENA
PROMET (denari)
KLASI^NO TRGUVAWE
4.098.905.714
3.269.539.610
▼20,23
AKCII
OBVRZNICI
PROSEÊN DNEVEN PROMET (denari)
PROSEÊN DNEVEN BROJ NA TRANSAKCII
BLOK TRANSAKCII
JAVNI BERZANSKI AUKCII
2.794.489.319
1.304.416.395
16.798.794
141
2.609.499.924
23.927.852
2.017.360.721
1.252.178.889
13.237.002
104
2.532.650.767
40.772.697
▼27,81
▼4,00
▼21,20
▼26,16
▼2,94
▲70,40
VKUPNO
6.732.333.490
5.842.963.073
▼13,21
34.396
25.697
▼25,29
BLOK TRANSAKCII
28
28
-
JAVNI BERZANSKI AUKCII
13
16
▲23,08
34.437
25.741
▼25,25
122.080.076.689
38.885.764.303
122.577.939.865
30.442.607.676
▲0,41
▼21,71
92.135.332.189
▲10,75
BROJ NA TRANSAKCII
KLASI^NO TRGUVAWE
VKUPNO
PAZARNA KAPITALIZACIJA ( denari)
PAZARNA KAPITALIZACIJA NA AKCII
BERZANSKA KOTACIJA-AKCII
PAZAR NA AKCIONERSKI DRU[TVA SO POSEBNI
OBVRSKI ZA IZVESTUVAWE
PAZARNA KAPITALIZACIJA NA OBVRZNICI
83.194.312.386
14.883.330.348
12.511.677.891
▼15,93
136.963.407.038
135.089.617.756
▼1,37
MBI-10
2.751,88
2.278,92
▼17,19
MBID
3.035,98
2.458,58
▼19,02
110,06
116,13
▲5,52
36
34
▼5,56
244
247
▲1,23
VKUPNO PAZARNA KAPITALIZACIJA
OMB
BROJ NA KOTIRANI DRU[TVA
BROJ NA DENOVI NA TRGUVAWE
Struktura na prometot vo периодот Januari- Dekemvri 2010 god.
Pazaren segment
OFICIJALEN PAZAR
REDOVEN PAZAR
BLOK TRANSAKCII
JAVNI BERZANSKI AUKCII
VKUPNO
Promet vo
denari
Promet vo
EVRA
%
Broj na
trans.
2.710.766.059
558.773.551
2.532.650.767
40.772.697
44.060.951
9.084.416
41.173.428
662.603
46,39
9,56
43,35
0,70
19.164
6.533
28
16
5.842.963.073
94.981.398
100,00
25.741
5
3.2. Analiza na ostvareniot promet od klasi~noto trguvawe po meseci
Vo tekot na 2010 godina na Berzata e ostvaren promet od “klasi~noto” trguvawe vo iznos
od 3.269.539.610 denari (okolu 53,15 milioni evra).
Za podobro sogleduvawe na ostvarenite rezultati od “klasi~noto” trguvawe na Berzata
vo 2010 godina, vo prodolènie prezentirame grafi~ki i tabelaren prikaz na
trguvaweto po meseci, odnosno kvartali vo 2010 godina.
Promet od “klasi~noto” trguvawe po meseci vo 2010 godina
6
Oficijalen pazar
Mesec
Januari
Fevruari
Mart
Vkup. I kvartal
April
Maj
Juni
Vkup. II kvartal
Juli
Avgust
Septemvri
Vkup. III kvartal
Oktomvri
Noemvri
Dekemvri
Vkup. IV kvartal
VKUPNO
Akcii
Obvrznici
Redoven pazar
Akcii
Obvrznici
93.047.176
128.689.750
126.889.660
348.626.586
175.184.007
125.287.974
109.762.654
68.007.635
50.991.190
48.971.475
167.970.300
102.225.266
128.134.075
85.491.572
43.527.121
61.867.251
59.315.115
164.709.487
51.323.134
39.298.188
45.627.382
0
0
0
0
0
0
0
410.234.635
66.038.997
77.749.435
154.169.565
297.957.997
161.617.839
142.009.008
116.592.245
420.219.092
315.850.913
82.125.241
60.844.317
67.873.997
210.843.555
55.203.031
142.847.413
341.012.537
539.062.981
136.248.704
33.398.072
18.863.319
44.157.346
96.418.737
27.134.875
36.823.374
78.987.234
142.945.483
1.477.038.310
1.233.727.749
540.322.411
Promet vo
denari
Promet vo
EVRA
Br. na
transa
kcii
Br.
na
den.
na
trg.
0
0
0
0
0
0
18.451.140
0
18.451.140
204.581.932
241.548.191
235.176.250
681.306.373
328.732.407
292.720.237
240.881.608
862.334.252
181.562.310
157.457.071
266.200.908
605.220.289
243.955.745
340.130.935
536.592.016
1.120.678.696
3.344.658
3.932.208
3.818.026
11.094.892
5.336.683
4.757.065
3.916.203
14.009.951
2.951.463
2.559.896
4.319.309
9.830.668
3.959.263
5.526.239
8.724.353
18.209.855
1.751
2.707
2.424
6.882
2.441
2.406
2.456
7.303
1.632
1.651
1.970
5.253
2.075
2.327
1.857
6.259
17
20
22
59
21
19
22
62
22
21
20
63
20
22
21
63
18.451.140
3.269.539.610
53.145.366
25.697
247
3.3. Struktura na promet od klasi~noto trguvawe po pazarni segmenti
Prometot na Oficijalniot pazar na Berzata vo 2010 godina (2.711 milioni denari) e
ostvaren preku 19.164 transakcii i u~estvuva vo vkupniot promet od klasi~noto
trguvawe so 82,91%. Od toa, 1.477 milioni denari otpa|aat na trguvaweto so akcii
(54,49%) pri {to se sklu~eni 15.324 transakcii, dodeka prometot so obvrznici iznesuva
1.234 milioni denari (45,51%) i istiot e ostvaren preku 3.840 transakcii.
Ostvareniot promet na Redovniot pazar na Berzata (559 milioni denari) u~estvuva vo
vkupniot promet od klasi~noto trguvawe vo 2010 godina so 17,09% i 6.533 transakcii. Od
toa, 456 milioni denari otpa|aat na trguvaweto ostvareno na Pazarot na akcionerski
dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe (84,40%) i ovoj promet e ostvaren preku 6.153
transakcii, dodeka na Slobodniot pazar se ostvareni 84 milioni denari (15,60%) preku
379 transakcii. Prometot so obvrznici iznesuva 18 milioni denari (3,30%) i istiot e
ostvaren preku 1 transakcija.
Za podobro sogleduvawe na strukturata na prometot vo 2010 godina, vo prodolènie
prezentirame tabelaren i grafi~ki prikaz na trguvaweto po pazarni segmenti.
7
STRUKTURA NA KLASI^NIOT PROMET VO 2010 GODINA
Пазарен сегмент
ОФИЦИЈАЛЕН ПАЗАР
Акции
Промет
(денари)
Промет
(ЕВРА)
%
Број на
трансакции
1.477.038.310
24.005.163
54,49
15.324
обични
приоритетни
1.476.237.610
23.992.161
99,95
15.314
800.700
13.002
0,05
10
Обврзници
ВКУПНО ОФИЦИЈАЛЕН ПАЗАР
РЕДОВЕН ПАЗАР
AКЦИИ
Пазар на јавно поседувани
друштва
обични
приоритетни
Слободен пазар
обични
ОБВРЗНИЦИ
ВКУПНО РЕДОВЕН ПАЗАР
1.233.727.749
20.055.788
45,51
3.840
2.710.766.059
44.060.951
82,91
19.164
540.322.411
8.784.415
96,70
6.532
456.056.648
7.414.530
84,40
6.153
453.984.365
7.380.857
99,55
6.056
ВКУПНО СИТЕ ПАЗАРИ
2.072.283
33.673
0,45
97
84.265.763
1.369.885
15,60
379
84.265.763
1.369.885
100,00
379
18.451.140
300.000
3,30
1
558.773.551
9.084.416
17,09
6.533
3.269.539.610
53.145.367
100,00
25.697
3.4. Blok transakcii
Vo tekot na 2010 godina na Berzata bea prijaveni 28 blok transakcii vo vkupna vrednost
od 2.532.650.766 denari (okolu 41 milion EVRA), pri {to bea istrguvani vkupno 4.111.435
akcii. Najgolemo u~estvo vo prometot so blok transakcii ima{e proda`bata na
3.771.720 akcii na Stopanska Banka AD Skopje, vo vrednost od 2.161.459.580 denari,
realiziran preku 2 blok transakcii.
Na Oficijalniot pazar na Berzata se realizirani 12 blok transakcii vo vkupna
vrednost od 197,31 milioni denari (3,20 milioni EVRA), dodeka na Redovniot pazar se
realizirani 16 blok transakcii vo vkupna vrednost od 2,33 milijardi denari (37,97
milioni EVRA). Vo prodolènie go prezentirame pregledot na prijavenite blok
transakcii po meseci vo 2010 godina.
8
ОФИЦИЈАЛЕН ПАЗАР
Месец
Јануари
Промет во
денари
Промет
во евра
0
0
0
0
22.290.650
361.754
0
0
150.161.880
2.438.635
Јуни
0
0
Јули
6.565.480
Февруари
Март
Април
Мај
Август
Септември
Октомври
Ноември
Декември
ВКУПНО
РЕДОВЕН ПАЗАР
Број
на
транс.
Промет во денари
0
ВКУПНО
Промет во евра
0
0
0
0
3.045.509
0
4
106.745
0
0
14.764.530
Број на
транс.
Број
на
транс.
Промет
во евра
0
0
0
0
49.424
0
1
25.336.159
411.178
0
4
56.160.800
912.060
1
56.160.800
912.060
1
36.885.902
599.014
2
187.047.782
3.037.649
6
0
2
0
0
0
0
0
28.800.213
467.933
3
35.365.693
574.678
0
5
0
0
2.161.459.580
35.144.256
2
2.161.459.580
35.144.256
2
0
239.731
0
2
0
0
0
9.058.000
147.280
1
3.525.000
57.316
0
1
0
1
0
2
0
0
147.280
0
239.731
0
0
9.058.000
0
14.764.530
39.933.222
649.283
6
43.458.222
706.599
7
197.307.540
3.204.181
12
2.335.343.226
37.969.250
16
2.532.650.766
41.173.431
28
0
3
0
Промет во
денари
3.5. Javni berzanski aukcii
Vo tekot na 2010 godina na Berzata se odràa vkupno 4 javni berzanski aukcii na koi
{to se prodavaa akcii i udeli vo sopstvenost na Fondot na PIOM.
Na odrànite javni berzanski aukcii vo 2010 godina bea sklu~eni vkupno 16 transakcii
i be{e ostvaren promet od 23.927.852,44 denari. Pri toa:
 Preku 2 transakcii bea istrguvani obi~ni akcii na 2 akcionerski dru{tva pri
{to be{e ostvaren promet od 2.392.386,00 denari;
 Preku 11 transakcii bea istrguvani prioritetni akcii na 11 akcionerski
dru{tva pri {to be{e ostvaren promet od 34.839.323,00 denari;
 Preku 3 transakcii bea istrguvani udelite vo 3 dru{tva i ostvaren promet
3.540.988,00 denari.
3.6 U~estvo na stranski i doma{ni investitori vo vkupniot promet
Vrz osnova na podatocite dobieni od Centralniot depozitar za hartii od vrednost koi
se odnesuvaat za u~estvoto na stranskite i doma{nite investitori vo vkupniot promet
na Berzata, doa|ame do slednite podatoci:
Od vkupniot promet ostvaren na Berzata vo 2010 godina, 879.843.223 Denari (14.338.820
Evra) pripa|aat na prometot ostvaren od kupuvawe na hartii od vrednost od strana na
stranskite investitori, dodeka 1.027.236.841 Denari (16.744.373 Evra) ostvareni se preku
prodavawe na hartii od vrednost na stranskite investitori na doma{niot pazar
(vkupniot promet e bez blok transakciite sklu~eni so akciite na Stopanska banka AD
Skopje od Avgust 2010 godina).
Vo prodolènie e prezentirana tabela za u~estvoto na doma{nite i stranskite
investitori vo vkupniot promet po meseci vo 2010 godina:
9
0
I
Купување
странски физички
Купување
странски правни
II
7,29%
III
IV
V
VI
14,43%
12,12%
6,00%
4,23%
VII
VIII
6,94%
5,23%
IX
X
Вкупно
XI
XII
2,94%
6,59%
8,73%
5,91%
7,32%
6,42%
4,56%
4,99%
16,20%
23,60%
37,33%
7,96%
14,85%
2,29%
19,85%
35,37%
13,34%
9,09%
17,23%
ВКУПНО
Купување
домашни физички
Купување
домашни правни
11,85%
19,42%
28,32%
29,60%
41,56%
14,90%
20,08%
11,02%
25,76%
42,69%
19,76%
12,03%
23,82%
47,06%
54,41%
42,84%
26,23%
27,53%
46,65%
38,95%
47,94%
32,07%
30,61%
32,44%
13,79%
32,91%
41,09%
26,17%
28,84%
44,17%
30,92%
38,45%
40,97%
41,04%
42,17%
26,70%
47,80%
74,18%
43,27%
ВКУПНО
Продажба
странски физички
Продажба
странски правни
88,15%
80,58%
71,68%
70,40%
58,44%
85,10%
79,92%
88,98%
74,24%
57,31%
80,24%
87,97%
76,18%
4,89%
14,11%
14,30%
5,83%
4,34%
10,71%
6,80%
13,63%
9,24%
8,50%
6,38%
3,07%
7,48%
17,49%
20,98%
8,62%
15,52%
24,63%
5,47%
12,60%
6,85%
30,62%
48,73%
17,22%
23,96%
20,41%
ВКУПНО
Продажба
домашни физички
Продажба
домашни правни
22,38%
35,09%
22,92%
21,35%
28,97%
16,18%
19,40%
20,48%
39,86%
57,23%
23,60%
27,03%
27,89%
43,50%
48,80%
52,06%
57,41%
53,42%
67,74%
54,11%
63,45%
45,07%
35,78%
34,30%
20,45%
45,05%
34,12%
16,11%
25,02%
21,24%
17,61%
16,08%
26,49%
16,07%
15,07%
6,99%
42,10%
52,72%
27,06%
ВКУПНО
77,62%
64,91%
77,08%
78,65%
71,03%
83,82%
80,60%
79,52%
60,14%
42,77%
76,40%
73,17%
72,11%
3.7. Indeksi na Makedonska Berza
Makedonska Berza AD Skopje gi presmetuva i objavuva slednite tri indeksi:
Makedonski Berzanski Indeks – MBI10; Indeks na Javno poseduvani dru{tva MBID i
Indeks na obvrznici – OMB.
3.7.1. Makedonski Berzanski Indeks – MBI10
- vrednost na MBI10 na posledniot den na trguvawe vo 2010 godina (30.12.2010) =
2.278,92 indeksni poeni, {to zna~i opa|awe od 17,19% vo sporedba so vrednosta
na indeksot postignata na posledniot den na trguvawe vo 2009 godina (30.12.2009
godina = 2.751,88 indeksni poeni),
- najvisoka vrednost na MBI10 vo 2010 godina e postignata na 04.02.2010 godina
(2.978,26 indeksni poeni),
- najniska vrednost na indeksot vo 2010 godina e postignata na 30.09.2010 godina
(2.084,04 indeksni poeni).
МБИ10 ВО 2010 ГОДИНА
27.12.2010
14.12.2010
30.11.2010
17.11.2010
04.11.2010
22.10.2010
08.10.2010
27.09.2010
14.09.2010
30.08.2010
17.08.2010
04.08.2010
21.07.2010
08.07.2010
25.06.2010
14.06.2010
01.06.2010
17.05.2010
04.05.2010
21.04.2010
09.04.2010
24.03.2010
11.03.2010
26.02.2010
15.02.2010
02.02.2010
20.01.2010
04.01.2010
4.960
4.440
3.920
3.400
2.880
2.360
1.840
1.320
800
10
Na 15.06.2010 i 15.12.2010 godina Komisijata za berzanski indeks izvr{i redovna
revizija na indeksot MBI10.
Soglasno Metodologijata za presmetuvawe na indeksot MBI10, Komisijata za berzanski
indeks opredeli deka elementi na indeksot MBI10 }e bidat obi~nite akcii izdadeni
od: Komercijalna banka AD Skopje, Granit AD Skopje, Alkaloid AD Skopje, Makstil
AD Skopje, Stopanska banka AD Bitola, Makpetrol AD Skopje, Toplifikacija AD
Skopje, Beton AD Skopje, Replek AD Skopje i ZK Pelagonija AD Bitola.
Datum na implementacija na izvr{enata revizija e 30.12.2010 godina.
3.7.2. Indeks na Javno poseduvani dru{tva MBID
- vrednost na MBID na posledniot den na trguvawe vo 2010 godina (30.12.2010) =
2.458,58 indeksni poeni, {to zna~i opa|awe od 19,02% vo sporedba so vrednosta
na indeksot postignata na posledniot den na trguvawe vo 2009 godina (30.12.2009
godina = 3.035,98 indeksni poeni),
- najvisoka vrednost na MBID vo 2010 godina e postignata na 19.02.2010 godina
(3.317,08 indeksni poeni),
- najniska vrednost na indeksot MBID vo 2010 godina e postignata na 29.10.2010
godina (2.359,55 indeksni poeni).
МБИД ВО 2010 ГОДИНА
27.12.2010
14.12.2010
30.11.2010
17.11.2010
04.11.2010
22.10.2010
08.10.2010
27.09.2010
14.09.2010
30.08.2010
17.08.2010
04.08.2010
21.07.2010
08.07.2010
25.06.2010
14.06.2010
01.06.2010
17.05.2010
04.05.2010
21.04.2010
09.04.2010
24.03.2010
11.03.2010
26.02.2010
15.02.2010
02.02.2010
20.01.2010
04.01.2010
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
Na 16.03.2010 godina, 15.06.2010 godina, 15.09.2010 godina i 15.12.2010 godina Komisijata
za berzanski indeks izvr{i redovni revizii na MBID.
Soglasno Metodologijata za presmetuvawe na indeksot MBIД, Komisijata za berzanski
indeks na poslednata revizija na 15.12.2010 godina opredeli deka elementi na indeksot
MBIД se obi~nite akcii izdadeni od: Tutunska banka AD Skopje, Makedonski telekom
AD Skopje, Fabrika za cevki 11 Oktomvri AD Kumanovo, Stopanska banka AD Skopje,
Arcelormittal Skopje (HRM) AD Skopje, Arcelormittal Skopje (CRM) AD Skopje,
Prilepska pivarnica AD Prilep, OKTA AD Skopje, Kjubi AD Skopje i Rade Kon~ar
AD Skopje.
11
3.7.3. Indeks na obvrznici - OMB
- vrednost na OMB na posledniot den na trguvawe vo 2010 godina (30.12.2010) =
116,13 indeksni poeni, {to zna~i zgolemuvawe od 5,52% vo sporedba so
vrednosta na indeksot postignata na posledniot den na trguvawe vo 2009 godina
(30.12.2009 godina = 110,06 indeksni poeni),
- najvisoka vrednost na OMB vo 2010 e postignata na 24.12.2010 godina (116,48
indeksni poeni),
- najniska vrednost na indeksot OMB vo 2010 e postignata na 13.07.2010 godina
(106,18 indeksni poeni).
OMB ВО 2010 ГОДИНА
27.12.2010
14.12.2010
30.11.2010
17.11.2010
04.11.2010
22.10.2010
08.10.2010
27.09.2010
14.09.2010
30.08.2010
17.08.2010
04.08.2010
21.07.2010
08.07.2010
25.06.2010
14.06.2010
01.06.2010
17.05.2010
04.05.2010
21.04.2010
09.04.2010
24.03.2010
11.03.2010
26.02.2010
15.02.2010
02.02.2010
20.01.2010
04.01.2010
118
116
114
112
110
108
106
104
102
100
Na 15.01.2010 godina, 15.04.2010 godina, 15.07.2010 godina, 15.10.2010 i 15.12.2010 godina
Komisijata za berzanski indeks izvr{i redovni revizii na OMB. Na 10.05.2010 godina
Komisijata za berzanski indeks izvr{i vonredna revizija na OMB so koja, Obvrznicite
za denacionalizacija-Devetta emisija (RMDEN09) bea vgradeni kako element na
indeksot, imaj}i ja predvid nivnata golema likvidnost od denot na kotacijata, a so cel
OMB soodvetno da go prikaùva dvièweto na cenite na obvrznicite kotirani na
Oficijalniot pazar na Makedonska berza.
Soglasno Metodologijata za presmetuvawe na indeksot OMB, Komisijata za berzanski
indeks na poslednata revizija na 15.12.2010 godina opredeli deka elementi na indeksot
OMB se obvrznicite za denacionalizacija od slednite emisii: Prva emisija
(RMDEN01), Vtora emisija (RMDEN02), Treta emisija (RMDEN03), êtvrta emisija
(RMDEN04), Petta emisija (RMDEN05), [esta emisija (RMDEN06), Sedma emisija
(RMDEN07), Osma emisija (RMDEN08) i Devetta emisija (RMDEN09).
3.7.4. Izmeni vo metodologiite za presmetka na indeksite
Odborot na direktori na Makedonska berza AD Skopje na sednicata odràna na
30.11.2010 godina, donese Zaklu~ok za izmena vo Metodologijata za presmetka na trite
berzanski indeksi MBI10, MBID i OMB, pri {to se vovedoa slednite izmeni:
1. Datumi na redovna revizija kaj MBI10, MBID i OMB se 15.06 i 15.12.
2. Datumi na implementacija na izvr{enata revizija, odnosno datumite od koi }e
otpo~ne da se presmetuva indeksot po noviot sostav se: 30.06 i 30.12.
3. Pri vonredna revizija na indeksite promenite stapuvaat na sila i se primenuvaat
od naredniot trgovski den.
12
4. Prvata naredna revizija na berzanskite indeksi (MBI10, MBID i OMB) e
15.12.2010 godina, pri {to }e se zemat podatoci za poslednite {est meseci.
3.8. Struktura na prometot po ~lenki
Ostvareniot berzanski promet vo 2010 godina e realiziran preku aktivnostite na 24
~lenki na Berzata.
Najgolemo u~estvo vo vkupniot promet izrazen vo denari vo trguvaweto na Berzata
ostvari ~lenkata Stopanska banka AD Skopje so u~estvo od 38,83%. Na vtoro i treto
mesto se Ilirika Investments AD Skopje i Komercijalna banka AD Skopje so u~estvo
od 14,03% i 12,11%.
Vo prodolènie ja prezentirame tabelata za u~estvoto na ~lenkite na Berzata vo
ostvareniot promet vo 2010 godina. Podatocite se baziraat vrz dvojno presmetuvawe (i
pri kupuvawe i pri prodavawe) so cel da se inkorporira i aktivnosta na ~lenkite vo
vkrstenite transakcii, so isklu~ok na podatocite za trguvaweto so dràvnite hartii od
vrednost kade e prikaàna samo kupovnata strana.
U~estvo na ~lenkite na Berzata vo realiziraniot promet vo 2010 godina
Блокови
%
Блоко
ви
2,80
4.339.269.161
85,67
61.740
0,15
4.522.294.927
1.621.818.105
24,80
0
0,00
11.947.781
29,30
1.633.765.886
KB
1.073.123.250
16,41
336.602.664
6,65
0
0,00
1.409.725.914
TN
557.228.916
8,52
56.160.800
1,11
0
0,00
613.389.716
Еурохаус АД Скопје
EH
462.800.101
7,08
7.263.000
0,14
0
0,00
470.063.101
ИНОВО БРОКЕР АД Скопје
IN
379.358.364
5,80
12.057.500
0,24
6.043.466
14,82
397.459.330
ИНВЕСТБРОКЕР АД Скопје
АУКТОР&ХИТА БРОКЕРИ АД
СКОПЈЕ
MI
274.338.645
4,20
95.669.605
1,89
2.152.110
5,28
372.160.360
AK
189.079.321
2,89
77.282.760
1,53
0
0,00
266.362.081
Пеон Брокер АД Скопје
PE
252.353.414
3,86
6.150.000
0,12
0
0,00
258.503.414
Мој Брокер АД Скопје
MO
258.403.869
3,95
0
0,00
0
0,00
258.403.869
ТТК Банка Скопје
TK
225.146.174
3,44
0
0,00
9.884.700
24,24
235.030.874
ЕУРОброкер АД Скопје
EU
194.713.523
2,98
28.891.018
0,57
0
0,00
223.604.541
Алта Виста брокер АД Скопје
AV
150.478.754
2,30
56.160.800
1,11
9.225.000
22,63
215.864.554
БИТОЛА БРОКЕР АД Битола
BB
144.801.370
2,21
0
0,00
0
0,00
144.801.370
Охридска Банка АД Охрид
OH
93.889.350
1,44
33.531.226
0,66
0
0,00
127.420.576
Нови триглав АД Скопје
NT
125.753.624
1,92
0
0,00
0
0,00
125.753.624
Фершпед Брокер АД Скопје
FR
99.815.997
1,53
7.263.000
0,14
0
0,00
107.078.997
Бро-Дил АД Скопје
BD
100.864.404
1,54
0
0,00
1.457.900
3,58
102.322.304
Поштел Брокер АД Скопје
Универзална Инвестициона Банка
АД Скопје
Централна кооперативна банка
АД Скопје
PT
85.906.052
1,31
9.000.000
0,18
0
0,00
94.906.052
BL
34.369.934
0,53
0
0,00
0
0,00
34.369.934
SL
18.084.578
0,28
0
0,00
0
0,00
18.084.578
Идеја Плус Брокер АД Радовиш
IP
6.975.824
0,11
0
0,00
0
0,00
6.975.824
СТАТЕР БАНКА АД Куманово
ST
4.736.103
0,07
0
0,00
0
0,00
4.736.103
Делта Брокер АД Скопје
DL
2.075.521
0,03
0
0,00
0
0,00
2.075.521
6.539.079.219
100,00
5.065.301.534
100,00
40.772.697
100,00
11.645.153.450
Член
ка
Класично
тргување
Стопанска банка АД Скопје
ИЛИРИКА ИНВЕСТМЕНТС АД
Скопје
SB
182.964.026
IL
Комерцијална банка АД Скопје
НЛБ Тутунска банка АД Скопје
Членка
Вкупно
%
Класично
тргување
%
Држава
Држава
Вкупно
13
3.9. Novi Pravila za trguvawe i nova softverska verzija na sistemot za
trguvawe na Makedonska berza AD Skopje
Po~nuvajki od 15.03.2010 godina zapo~naa da se primenuvaat novi Pravila za trguvawe na
Makedonskata berza AD Skopje i novata softverska verzija na sistemot za trguvawe so
implementiran FIX PROTOCOL.
Vo ramkite na opredelbite na Makedonskata berza za odrùvawe na efikasen
sekundaren pazar na hartii od vrednost vo Republika Makedonija, a pottiknata od
potrebata za voveduvawe na novi tehnologii vo svoeto rabotewe, Berzata vo tekot na
2009 godina pristapi kon menuvawe i podobruvawe na sistemot za trguvawe preku
voveduvawe na nova softverska verzija, koja sodrì pove}e tehnolo{ki i funkcionalni
novini, {to voedno podrazbira{e i potreba za menuvawe na Pravilata za trguvawe na
Berzata.
Novata softverska verzija na sistemot za trguvawe na Berzata sodrì implementiran
FIX PROTOCOL, koj{to pretstavuva standardiziran protokol za razmena na paketi na
informacii koj se koristi vo se’ pogolem broj na finansiski institucii i ovozmoùva
polesno povrzuvawe so drugi finansiski informacioni sistemi. Edna od glavnite
pridobivki od implementacijata na FIX PROTOCOL e {to se otvaraat novi kanali za
priem na nalozi od strana na investitorite, odnosno se zaokruùva priemot na
elektronski nalozi od strana na ~lenkite i nivnoto prosleduvawe do sistemot za
trguvawe na Berzata.
Glavnite promeni vo novite Pravilata za trguvawe koi se posledica od voveduvaweto na
noviot trgovski softver, a koi zna~at novina vo odnos na na~inot na rabota na
prethodniot sistem se slednive:
- novini vo kriteriumite i dinamikata na utrduvawe na reìmot na trguvawe vo
koj }e se trguvaat odredeni hartii od vrednost;
- voveduvawe na mo`nost za vnesuvawe na sistemski blok-nalozi so koi }e se
sklu~uvaat sistemski blok transakcii, koi im ovozmoùvaat na investitorite
koi sakaat da kupat ili prodadat pogolema koli~ina od odredena hartija od
vrednost aktivno da ja istaknat ovaa svoja namera vo BEST sistemot;
- nov metod na presmetka na posledna cena spored koj poslednata cena nema da
pretstavuva cena od poslednata transakcija vo ramkite na trgovskiot den, tuku }e
pretstavuva prose~na ponderirana cena od realiziranite transakcii vo
poslednite 30 minuti pred zatvorawe na pazarot;
- novini vo odnos na nalozite za trguvawe koi {to se vo pravec na podobruvawe na
na~inot na realizacija na nalozite od klientite, pri {to se redefinira na~inot
na koristewe na odredeni nalozi, se vovedoa novi nalozi koi se soodvetni za
golemite investitori i fondovite koi trguvaat so nalozi {to glasat na
pogolemi koli~ini i se ukinaa nekoi nalozi koi vo izminatiot period ne bea
primenuvani;
- soglasno novinite vo odnos na trguvaweto reìmot na fiksing }e se narekuva
reìm na aukcisko trguvawe i za nego }e se primenuva novo vremetraewe i
raspored na trguvaweto. Voedno, vo reìmot na aukcisko trguvawe po
zavr{uvawe na fazata vo koja se vnesuvaat nalozite za trguvawe i po otvaraweto
na pazarot vo koe doa|a do sklu~uvawe na eventualni transakcii po odredena
14
aukciska cena, se voveduva faza na dopolnitelno trguvawe, so {to se dava
mo`nost za dopolnitelno sklu~uvawe na transakcii po ve}e postignata aukciska
cena po zavr{uvaweto na aukcijata.
Vo tekot na Fevruari 2010 godina be{e organizirana obuka za site ~lenki na Berzata,
pri {to bea prezentirani site novini i specifi~nosti na noviot sistem za trguvawe.
Obukite bea organizirani vo tri grupi, pri {to prisustvuvaa site brokeri, vraboteni
vo ~lenkite. Na obukite u{te edna{ bea prezentirani site specifi~nosti na noviot
sistem za trguvawe osobeno od aspekt na napravenite izmeni vo sistemot za trguvawe
(tipovi na nalozi, sistemski blok transakcii i sl.). Voedno, bea dadeni i detalni
instrukcii za ednostavna instalacija na novata verzija na stanicata za trguvawe. Isto
taka, be{e objaveno izvestuvawe do ~lenkite na Berzata so koe u{te edna{ ~lenkite bea
potseteni za nekoi specifi~nosti na noviot sistem za trguvawe kako {to se: latini~na
abeceda, tretman na dostasani nalozi, podesuvawe na sistemskite parametri, napu{tawe
na konceptot na MPK, obeleùvawe na sistemski blok nalozi, vnes na grupni smetki,
barawe za poni{tuvawe na transakcii i drugo. Bea izgotveni i dostaveni do ~lenkite na
Berzata novite upatstva za koristewe na rabotnite stanici za trguvawe na BEST
Sistemot i na statisti~kata aplikacija Berza-NET.
3.10. Drugi aktivnosti povrzani so trguvaweto
Vo tekot na 2010 godina Berzata redovno gi sproveduva{e potrebnite aktivnosti
povrzani so trguvaweto so hartii od vrednost i toa: vnes na novi hartii za trguvawe vo
trgovskiot sistem; vremeni prekini i suspendirawa na trguvaweto so nekoi hartii od
vrednost kade }e se jave{e potreba; rasporeduvawe na hartii od vrednsot po soodvetni
segmenti soglasno izvestuvawata od Komisijata za hartii od vrednsot za zapi{uvawe i
bri{ewe na akcionerski dru{tva od Registarot na akcionerski dru{tva so posebni
obvrski za izvestuvawe na KHV i sli~no.
Soglasno analizite na pazarot koi bea sprovedeni zaradi voveduvawe na novite Pravila
za trguvawe na Berzata, Odborot na direktori na Berzata na svojata sednica odràna na
26.03.2010 godina donese nova „Odluka za vremetraeweto na trguvaweto vo reìmot na
kontinuirano trguvawe i vo reìmot na aukcisko trguvawe, maksimalnoto vremetraewe
na podfazata random vo fazata pred trguvawe, kako i vremenskiot raspored za
otvoraweto na pazarot za individualni hartii od vrednost“ so koja, zapo~nuvaj}i od
01.04.2010 godina, se vovedoa izmeni vo vremetraeweto na trguvaweto na grupite na
hartii od vrednost koi se vo reìm na aukcisko trguvawe, dodeka vremetraeweto na
trguvaweto na hartiite od vrednost koi se vo reìm na kontinuirano trguvawe ostana
nepromeneto.
Soglasno odlukata na Odborot na direktori na Makedonska berza AD Skopje od
sednicata odràna na 22.04.2010 godina za kriteriumite i na~inot za vremeno
otstranuvawe i povtorno vospostavuvawe na cenovnite ograni~uvawa (stati~ki limiti)
pri trguvaweto so hartiite so vrednost, po~nuvaj}i od ponedelnik 26.04.2010 godina,
sekoj posleden ponedelnik vo mesecot Berzata gi otstranuva{e cenovnite ograni~uvawa
(stati~ki limiti) kaj hartiite od vrednost koi se trguvaat vo reìmot na aukcisko
trguvawe i so koi ne se sklu~ila nitu edna transakcija vo prethodnite 5 (pet) dena na
trguvawe (ne zemaj}i gi predvid administratorskite i sistemskite blok transakcii).
Voedno, dosledno se sproveduva{e odlukata na Odborot na direktori na Berzata deka
15
dokolku so opredelena hartija od vrednost za koja bile otstraneti cenovnite
ograni~uvawa bide sklu~ena transakcija/transakcii vo vrednost nad 300.000 denari (ne
zemaj}i gi predvid administratorskite i sistemskite blok transakcii), sledniot den na
trguvawe trguvaweto so taa hartija od vrednost prodolùva so cenovni ograni~uvawa
(stati~ki limiti), pritoa zemaj}i ja kako osnova za cenovnite ograni~uvawa poslednata
oficijalna dnevna prose~na cena.
4. KOTACIJA
4.1. Pazarna kapitalizacija
Na po~etokot od 2010 godina na oficijalniot pazar na Berzata brojot na kotirani
dru{tva iznesuva{e 36, so pazarna kapitalizacija od 38,89 milijardi denari, kako i 15
dràvni obvrznici so pazarna kapitalizacija od 14,88 milijardi denari.
Na krajot od 2010 godina brojot na kotirani dru{tva na oficijalniot pazar na Berzata
iznesuva 34, so pazarna kapitalizacija od 30,4 milijardi denari, {to pretstavuva
namaluvawe na pazarnata kapitalizacija od 21,71%. Na krajot od 2010 godina brojot na
kotirani dràvni obvrznici iznesuva 14, so pazarna kapitalizacija od 12,51 milijardi
denari, {to pretstavuva namaluvawe za 15,93%, pri {to treba da se imaat vo predvid
dostasanite anuiteti na obvrznicite za denacionalizacija.
4.2. Novi kotacii
Vo tekot na 2010 godina be{e kotirana Devettata emisija na obvrznici za
denacionalizacija izdadeni od Republika Makedonija, so prv datum na trguvawe
26.04.2010 godina.
4.3. Isklu~uvawa od kotacija
4.3.1. Isklu~uvawe od kotacija na akcii od Oficijalniot Pazar
Dimko Mitrev AD Veles, na sednicata na Sobranieto na akcioneri odràna na
18.05.2010 godina, donese Odluka za isklu~uvawe od kotacija na Oficijalniot pazar na
Бerzata na akciite izdadeni od dru{tvoto soglasno ~len 80 od Zakonot za hartii od
vrednost i na 02.06.2010 dostavi barawe do Berzata za isklu~uvawe od kotacija na
akciite izdadeni od Dimko Mitrev AD Veles. Odborot na direktori donese Odluka za
isklu~uvawe od kotacija na akciite izdadeni od Dimko Mitrev AD Veles po~nuvaj}i od
18.07.2010 godina.
Odborot na direktori na Makedonskata berza na sednicata odràna na 14.07.2010 godina
odlu~i da gi isklu~i od kotacija akciite izdadeni od Stater banka AD Kumanovo od
Oficijalniot pazar na Makedonskata berza AD Skopje soglasno ~len 9.05 to~ka 2
podto~ka v) od Pravilata za kotacija na Makedonskata berza AD Skopje bidej}i akciite
16
izdadeni od Stater banka AD Kumanovo ne go ispolnuvaat baraweto soglasno to~ka 2.04.
stav (1) alinea (3) od Pravilata za kotacija povrzano so rasprostranetosta na akciite vo
posed na javnosta, {to proizleze od prethodno otpo~natite procesi za sopstveni~ko
prestruktuirawe na bankata i za prisoedinuvawe na Stater banka AD Kumanovo kon
Centralna kooperativna banka AD Skopje.
4.3.2. Isklu~uvawe od kotacija na obvrznici od Oficijalniot Pazar
Vo tekot na 2010 godina nitu edna obvrznica ne be{e isklu~ena od kotacija, a zaradi
dostasuvawe se otstranija od trguvawe slednive obvrznici:
 05.05.2010 godina: Kontinuiranata dràvna obvrznica br.2 vo 2008 godina (so
{ifra na trguvawe DO160510) izdadena od Republika Makedonija;
 02.04.2010 godina: Kontinuiranata dràvna obvrznica br.2 vo 2007 godina (so
{ifra na trguvawe DO170410) izdadena od Republika Makedonija;
4.4. Aktivnosti vo vrska so kotirani dru{tva
4.4.1. Objavuvawe na finansiski izve{tai
Od aspekt na objavuvaweto na revidiranite finansiski izve{tai od strana na
kotiranite dru{tva, vo tekot na 2010 godina site kotirani dru{tva ja ispolnija
obvrskata za objavuvawe na celosnite revidiranite godi{ni finansiski izve{tai za
2009 godina vo zakonski predvideniot rok.
Vo pogled na obvrskata za objavuvawe na periodi~ni bilansi na uspeh soglasno
Pravilata za kotacija, site dru{tva vo predvideniot rok gi objavija nerevidiranite
bilansi na uspeh preku 170 poedine~ni objavi na SEI-NET.
Vo pogled na ispolnuvawe na obvrskata za objavuvawe na finansiski plan za 2010 godina
24 dru{tva objavija finansiski planovi. Tri dru{tva se izjasnija deka ne izrabotuvaat
finansiski planovi i kako takvi ne gi usvojuvaat na organ na upravuvawe.
4.4.2. Objavuvawe na cenovno ~uvstvitelni informacii
Osven postapuvaweto po obvrskata za objavuvawe na finansiski izve{tai, kotiranite
dru{tva vo tekot na 2010 godina objavija vkupno 222 informacii povrzani so sednici na
sobranie na akcioneri i odluki na organite na upravuvawe na dru{tvata i 177 drugi
cenovno ~uvstvitelni informacii.
4.4.3. Prekini na trguvawe
Soglasno to~ka 6.09. podto~ka 7 od Pravilata za kotacija zaradi neobjavuvawe na
sodrìnata na odlukite doneseni na sobranie na akcioneri prviot sleden den na
trguvawe posle denot na nivnoto donesuvawe, Berzata na 11.06.2010 godina izvr{i
privremen prekin na trguvaweto so akciite izdadeni od ZK Pelagonija AD Bitola.
Trguvaweto so akciite izdadeni od ZK Pelagonija AD Bitola be{e prekinato 50
17
minuti i prodolì po objavuvaweto na SEI-NET na sodrìnata na odlukite doneseni
na sobranieto na akcioneri na dru{tvoto.
4.4.4. Izrekuvawe na merka Opomena na kotirano dru{tvo
Na 25.06.2010 godina, edno kotirano dru{tvo preku SEI-NET aplikacijata ja izvesti
Berzata i javnosta za doneseni odluki od prodolènoto Sobranie na akcioneri na
dru{tvoto koe se odràlo na den 24.06.2010 godina, bez pred toa da objavi javen povik za
svikuvawe na Sobranie na akcioneri najmalku 21 den pred datumot na odrùvaweto na
Sobranieto i tie informacii da gi objavi preku SEI NET aplikacijata, soglasno
to~ka 6.09 stav (4) od Pravilata za kotacija.
Ottamu, imaj}i gi predvid nadle`nostite na Odborot na direktori za sproveduvawe na
aktite na Berzata, kako i interesite na akcionerite na toa dru{tvo, investitorite i na
transparentnosta na pazarot na hartii od vrednost, Odborot na direktori na Berzata na
sednicata odràna na den 29.06.2010 godina odlu~i da postapi soglasno to~ka 9.02 alinea
a) od Pravilata za kotacija na Berzata i da izre~e merka opomena zaradi nepo~ituvawe
na Pravilata za kotacija sprema dru{tvoto.
4.4.5. Aktivnosti za privlekuvawe na novi dru{tva na kotacija na Berzata
Makedonska Berza AD Skopje na 01.04.2010 godina sklu~i Dogovorot za sorabotka so
IFC vo Makedonija vo koj se predvideni aktivnosti za sproveduvawe na poedine~na
obuka kaj kotiranite kompanii za nivno zapoznavawe so izmenite i dopolnuvawata na
Pravilata za kotacija, odrùvawe na ednodnevna rabotilnica za DOO i mali
akcionerski dru{tva za prednosti od kotacija na Makedonskata Berza i sproveduvawe
na poedine~na obuka kaj DOO i mali akcionerski dru{tva za kotacija na Berza i
podobruvawe na korporativnoto upravuvawe kaj ovie dru{tva.
Soglasno Dogovorot za sorabotka, Makedonskata berza vrz osnova na podatocite za
ostvareniot obem na trguvawe vo minatiot period, stepenot na ispolnuvawe na
odredbite od Pravilata za kotacija kako i redovnosta vo objavuvaweto na informacii
preku SEI-Net izbra 15 kotirani dru{tva kaj koi vo tekot na mesec maj i juni
pretstavnici od Makedonskata berza i IFC sprovedoa poedine~ni obuki vo
prostoriite na dru{tvata za izmenite i dopolnuvawata na Pravilata za kotacija kako i
kratka obuka za aktivnostite i obvrskite koi gi imaat licata za kontakt so
investitorite, vovedeni soglasno novinite vo Pravilata za kotacija.
Vo ramkite na aktivnostite za privlekuvawe na novi dru{tva na kotacija be{e
predvideno odrùvawe na ednodnevna rabotilnica za dru{tva so ograni~ena
odgovornost i mali akcionerski dru{tva na tema prednosti od kotacija na
Makedonskata Berza. Za ovaa cel Berzata izvr{i analiza na potencijalni kompanii ~ii
hartii od vrednost bi moèle da pretstavuvaat pogoden materijal za trguvawe na
pazarot i koi bi moèle da imaat interes za kotacija na Makedonskata berza i izbra 85
kompanii do koi isprati pokana za odrùvawe na ednodnevna rabotilnica. Na 02.06.2010
godina vo prostoriite na Berzata se odrà rabotilnicata za prednostite od kotacija na
Makedonskata Berza, na koja bea objasneti na~inite na finansirawe na kompaniite so
poseben osvrt na finansisraweto preku Berza, celokupnata postapka i procedura za
18
izdavawe na hartii od vrednost i kotacija na Berza, benefitite od kotacija na Berza i
korporativnoto upravuvawe kaj semejnite biznisi.
Vo ramkite na aktivnostite za privlekuvawe na novi dru{tva na kotacija, do krajot na
godinata Berzata odrà sostanoci so devet dru{tva koi prisustvuvaa na ednodnevnata
rabotilnica za dru{tva so ograni~ena odgovornost i mali akcionerski dru{tva. Na
sostanocite be{e diskutirano za prednostite od kotacija, procedurite za izdavawe na
hartii od vrednost, postapkata za kotacija na hartii od vrednost na Berzata i se izvr{i
kratko skenirawe na upravuva~kata struktura na dru{tvata so cel podobruvawe na
nivnoto korporativno upravuvawe i polesno prestruktuirawe i kotacija na
Oficijalniot pazar na Makedonskata berza.
4.5. Tolkuvawe na odredbi od Pravilata za kotacija od strana na
Odborot na direktori
So dopolnitelnata obvrska koja proizleze od Izmenite i dopolnuvawata na Pravilata
za kotacija za objavuvawe na finansiskiot plan za narednata godina, kako i izvadokot od
programata za rabota na dru{tvoto za dru{tavata koi se na Super kotacija, kaj nekoi
kotirani kompanii nastana dilema vo vrska so obvrskata finansiskiot plan da se
usvojuva, potvrduva i/ili odobruva na Sobranieto na akcioneri na dru{tvoto.
Berzata izgotvi tolkuvawe na ~len 6.08 to~ka 14 i ~len 6.09. to~ka 10 od Pravilata za
kotacija so koja pojasni deka finansiskiot plan odnosno i izvadokot od usvoenata
programa za rabota na dru{tvoto za dru{tvata koi se rasporedeni na podsegmentot
Super kotacija, treba da gi objavat najdocna vo rok od 7 dena od nivnoto usvojuvawe od
strana na so Statut opredeleniot nadleèn organ na upravuvawe (Upraven odbor,
Nadzoren odbor ili Odbor na direktori) i dokolku istite se usvojuvaat, potvrduvaat
i/ili odobruvaat na Sobranieto na akcioneri, dru{tvoto treba da ja objavi i
sodrìnata na aktite so koj se vr{i usvojuvaweto, potvrduvaweto i/ili odobruvaweto.
Zaklu~okot za tolkuvaweto na Pravilata za kotacija, Berzata go objavi na internet
stranicata i po elektronski pat go dostavi do kotiranite akcionerski dru{tva i do
nivnite imenuvani lica za kontakt so investitorite.
5. ^LENSTVO
5.1. ^lenki na Berzata
Vo tekot na 2010 godina be{e primena edna nova ~lenka vo ~lenstvoto na Berzata, a na
{est ~lenki trajno im prestana ~lenstvoto vo Berzata, kako posledica na {to na krajot
od 2010 godina vkupniot broj ~lenki na Berzata iznesuva 20, od koi 6 se banki, a 14 se
brokerski ku}i.
Sostojbite so statusot na ~lenkite na Makedonska berza AD Skopje vo tekot na 2010
godina se prezentirani vo slednava tabela:
19
Sostojbi so statusot na ~lenkite na Makedonska berza AD Skopje

Broj na ~lenki na Berzata na po~etok na 2010 godina
Priem na novi
~lenki
Privremeno
isklu~uvawe od
~lenstvo
Trajno
isklu~uvawe od
~lenstvo
Naziv
Datum na
priem vo
~lenstvo
Datum na po~etok
na koristewe na
pravata od
~lenstvo
{ifra za
trguvawe
NLB Tutunska banka
AD Skopje
12.04.2010
13.04.2010
TN
Naziv
Datum na privremeno
isklu~uvawe od
~lenstvo
Datum na povtorno
steknuvawe na
statusot na ~lenka
DELTA BROKER AD
Skopje
01.02.2010
Datum na ispolnuvawe na
kontinuirani uslovi za
~lenstvo
Bitola Broker AD
Skopje
16.02.2010
29.03.2010
Naziv
Datum na trajno
isklu~uvawe od ~lenstvo
[ifra za trguvawe
VIP AD Skopje
15.03.2010
VP
Ideja Plus Broker
AD Radovi{
24.03.2010
IP
NLB Tutunska broker
AD Skopje
13.04.2010
TN
17.05.2010
DL
Stater banka AD
Kumanovo
09.07.2010
ST
Naziv
Datum na trajno
isklu~uvawe od ~lenstvo
[ifra za trguvawe
UNI Banka AD
Skopje
03.10.2010
BL
Delta Broker AD
Skopje
Dobrovolno
istapuvawe od
~lenstvo

25
Broj na ~lenki na kraj na 2010 godina
20
20
Odborot na direktori na sednicata odràna na den 25.02.2010 godina donese odluka za
priem na ovlasteniot u~esnik na pazarot na hartii od vrednost NLB Tutunska banka AD
Skopje vo ~lenstvoto na Berzata. Ovaa odluka e posledica na avtonomnata odluka za
zgasnuvawe na aktivnosta na NLB Tutunska Broker AD Skopje, i fakti~koto prezemawe
na aktivnostite so hartii od vrednost od strana na mati~niot akcioner na ku}ata, NLB
Tutunska banka AD Skopje. Po priemot vo ~lenstvo, ovlastenata banka navremeno gi
ispolni obvrskite utvrdeni so Pravilata za ~lenstvo i na den 13.04.2010 godina zapo~na
da gi koristi pravata od ~lenstvo vo Berzata, odnosno zapo~na so trguvawe na
Makedonskata berza.
Odborot na direktori na sednicata odràna na den 21.09.2010 godina, postapuvaj}i po
baraweto na ~lenkata UNI Banka AD Skopje za dobrovolno istapuvawe od ~lenstvo vo
Berzata konstatira{e deka UNI Banka AD Skopje gi ispolnuva uslovite za dobrovolno
istapuvawe od ~lenstvo vo Berzata i donese odluka za prestanuvawe na statusot ~lenka
na Berzata na ~lenkata UNI Banka AD Skopje po osnov na dobrovolno istapuvawe od
~lenstvo, zapo~nuvaj}i od den 03.10.2010 godina.
Postapuvaj}i po re{enija na Komisijata za hartii od vrednost vo odnos na ~lenkite,
Makedonskata berza vo tekot na 2010 godina gi prezede slednite aktivnosti:
 Vrz osnova na Re{enie na Komisijata za hartii od vrednost, so koe se izrekuva
merka privremena zabrana na brokerskata ku}a Bitola Broker AD Bitola za
vr{ewe na site uslugi so hartii od vrednost za koi ima dobieno dozvola od
Komisijata za hartii od vrednost, Makedonskata berza donese odluka za
privremeno isklu~uvawe od ~lenstvo vo Berzata na ~lenkata Bitola Broker AD
Bitola, so vremetraewe od 30 rabotni dena, zapo~nuvaj}i od den 16.02.2010 godina.
 Vrz osnova na Re{enija na Komisijata za hartii od vrednost, so koi se vr{i
odzemawe na dozvolata za rabota na VIP AD Skopje i IDEJA PLUS BROKER
AD Radovi{ poradi otpo~nuvawe na postapka za likvidacija, Odborot na
direktori na Berzata donese odluka za trajno isklu~uvawe od ~lenstvo vo Berzata
na ~lenkata VIP AD Skopje, zapo~nuvaj}i od den 15.03.2010 godina i na ~lenkata
IDEJA PLUS BROKER AD Radovi{, zapo~nuvaj}i od den 24.03.2010 godina.
 Vrz osnova na Re{enija na Komisijata za hartii od vrednost, so koi se vr{i
odzemawe na dozvolata za rabota na NLB Tutunska Broker AD Skopje i Delta
Broker AD Skopje, Odborot na direktori na Berzata donese odluka za trajno
isklu~uvawe od ~lenstvo vo Berzata na ~lenkata NLB Tutunska Broker AD
Skopje, zapo~nuvaj}i od den 13.04.2010 godina i na ~lenkata Delta Broker AD
Skopje, zapo~nuvaj}i od den 17.05.2010 godina.
Vo prodolènie e prezentirana lista na ~lenki na Makedonska berza AD Skopje, so
sostojba na den 31.12.2010 godina:
21
^LENKA
Alta Vista Broker AD Skopje
AUKTOR&HITA Brokeri AD Skopje
Bitola Broker AD Bitola
Bro-Dil AD Skopje
Euro Broker AD Skopje
Eurohaus AD Skopje
Fer{ped Broker AD Skopje
Investbroker AD Skopje
Ilirika Investments AD Skopje
Inovo Broker AD Skopje
Komercijalna banka AD Skopje
MOJ Broker AD Skopje
NLB Tutunska banka AD Skopje
Novi Triglav AD Skopje
Ohridska banka AD Ohrid
PEON Broker AD Skopje
Po{tel Broker AD Skopje
Stopanska banka AD Skopje
TTK Banka AD Skopje
Centralna kooperativna banka AD Skopje
[IFRA
AV
AK
BB
BD
EU
EH
FR
MI
IL
IN
KB
MO
TN
NT
OH
PE
PT
SB
TK
SL
5.2. Ovlasteni brokeri
Vo 2010 godina sostojbata so statusot na ovlastenite brokeri so pravo za pristap do
BEST sistemot na Makedonska berza AD Skopje e prezentirana vo slednava tabela:
Ovlasteni brokeri so pravo na pristap do BEST
Broj na ovlasteni brokeri so pravo za pristap do BEST
sistemot na po~etok na godinata
85
Broj na ovlasteni brokeri koi se steknale so pravoto za pristap
do BEST sistemot
Broj na ovlasteni brokeri na koi im e suspendirano pravoto za
pristap do BEST sistemot
Broj na ovlasteni brokeri na koi im e aktivirano
suspendiranoto pravo za pristap do BEST sistemot
29
Broj na ovlasteni brokeri so pravo za pristap do BEST
sistemot na kraj na godinata
68
3
9
22
Namaluvaweto na brojot na ovlasteni brokeri so pravo za pristap do BEST sistemot vo
tekot na 2010 godina se dolì, pred se, na namaluvaweto na brojot na ~lenki na Berzata
vo istiot period, kako i namaluvaweto na obemot na rabota na aktivnite ~lenki na
Berzata.
Postapuvaj}i po re{enija na Komisijata za hartii od vrednost vo odnos na ovlastenite
brokeri so dozvola od Berzata za pristap do BEST sistemot, vo tekot na 2010 godina
Berzata na nekolku navrati go ukinuva{e, odnosno suspendira{e, i aktivira{e pravoto
na pristap na ovlasteni brokeri do BEST sistemot na Berzata.
Vo tekot na 2010 godina Berzata gi vode{e i redovno gi aùrira{e registarot na
~lenki i registarot na brokeri, soglasno odredbite na Pravila za ~lenstvo na Berzata.
6. NADZOR NA TRGUVAWETO
Vo tekot na 2010 godina, Makedonskata berza AD Skopje kontinuirano ja sproveduva{e
funkcijata na nadzor nad trguvaweto so hartii od vrednost, ~ija krajna cel be{e
odrùvawe na efikasen i stabilen pazar na hartii od vrednost. Ovaa aktivnost, pred se,
podrazbira{e vonterensko sledewe na trguvaweto na Berzata, vonterenska kontrola na
~lenkite na Berzata i voo~uvawe na eventualni vonredni pazarni sostojbi, a vrz osnova
na toa i soodvetni intervencii na Berzata vo odredeni situacii.
Vrz osnova na Programata za rabota na Makedonska berza AD Skopje za 2010 godina, vo
koja, vo ramkite na izvr{uvaweto na redovnite aktivnosti povrzani so nadzorot, be{e
predvideno vr{ewe na terenski kontroli na opredeleni ~lenki bazirana na principot
na postoewe rizik (risk based approach), Sektorot za delovni operacii izgotvi PredlogPlan za kontroli na ~lenkite na Makedonskata berza vo 2010 godina. Bea sprovedeni i
terenski kontroli vrz devet ~lenki na Berzata. Za sprovedenite kontroli bea
izgotveni zapisnici od kontrolite, i istite, vo predvidenite rokovi, bea dostaveni do
soodvetnite ~lenki na Berzata. Za naodite od od terenskite kontroli na raboteweto na
~lenkite na Makedonska berza AD Skopje realizirani vo tekot na 2010 godina be{e
informiran Odborot na direktori na Berzata.
Vrz osnova na kontrolite {to Makedonska berza AD Skopje gi sprovede vrz raboteweto
na ~lenkite kako del od svojata nadzorna funkcija vo tekot na 2009 godina, vo 2010
godina od strana na Glavniot Izvr{niot direktor na Berzata bea podneseni Predlozi
za otpo~nuvawe na disciplinski postapki sprema ~etiri ~lenki na Berzata. Soglasno
propi{anata procedura vo Pravilata za odnesuvawe i disciplina, na den 30.03.2010
godina be{e odràna sednica na Disciplinskata komisija na Berzata vo vrska so
podnesenite Predlozi za otpo~nuvawe na disciplinska postapka, pri{to
Disciplinskata komisija zaklu~i deka zaradi celosno utvrduvawe na fakti~kata
sostojba potrebno e neposredno ispituvawe na pretstavnici na ~lenkite protiv koi se
povedeni disciplinskite postapki preku usno soslu{uvawe na istite ili preku dostava
na odbranata na ~lenkite do Disciplinskata komisija na Berzata vo pismena forma. Vrz
osnova na naodite od sprovedenite postapki, Odborot na direktori na Berzata, vo
23
soglasnost so svoite nadle`nosti utvrdeni vo Statutot i Pravilata za odnesuvawe i
disciplina, izre~e disciplinska merka “opomena so izvestuvawe na site ~lenki na
Berzata za donesenata disciplinska odluka” sprema edna ~lenka na Berzata i
disciplinska merka ”opomena so dostavuvawe na disciplinska odluka” sprema tri
~lenki, zaradi konstatirani povredi na aktite na Berzata.
7. NORMATIVNI AKTIVNOSTI
Aktivnostite na Berzata vo ramkite na nejzinoto normativno rabotewe vo tekot na 2010
godina, sumarno se prikaàni preku slednite oblasti:
7.1. Donesuvawe na novi i izmenuvawe i dopolnuvawe na vaè~kite akti
na Berzata
So cel usoglasuvawe so izmenite i dopolnuvawata na zakonskite propisi, kako i
podobruvawe na postoe~kite akti na Berzata od aspekt na pojasna i poefikasna
implementacija na istite od strana na subjektite na koi se odnesuvaat i podobro
organizirawe na sekundarniot pazar na hartii od vrednost od strana na Berzata, vo
tekot na 2010 godina bea napraveni izmeni vo aktite na Berzata, preku donesuvawe na
novi verzii ili izmena na postoe~kite verzii na aktite, i toa:
7.1.1.

Pravilata za trguvawe na Berzata
Aktivnosti vo vrska so utvrduvaweto na kone~nata verzija i stapuvaweto vo
sila na novite Pravila za trguvawe na Berzata
Odborot na direktori na Makedonska berza AD Skopje, na sednicata odràna na den
30.11.2009 godina, gi usvojuvawe novite Pravila za trguvawe na Berzata, za koi{to be{e
dadena soglasnost od Komisijata za hartii od vrednost so Re{enie br.UP1 08-5 od
07.12.2009 godina. Voedno, pokraj dadenata soglasnost, Komisijata za hartii od vrednost
so Re{enieto br.UP1 08-5 i naloì na Berzata implementacija na odredeni izmeni i
dopolnuvawa vo del od odredbite na novite Pravilata za trguvawe na Berzata.
Nezadovolna od Re{enieto br.UP1 08-5, Berzata na 11.01.2010 godina podnese delumna
àlba do vtorostepenata Komisija za re{avawe na àlbi od oblasta na pazarot na
hartii od vrednost protiv del od odredbite od dispozitivot na Re{enieto so koi se
voveduva celosna zabrana za sklu~uvawe na vkrsteni transakcii pome|u ~lenkaprincipal ili vraboten vo ~lenka-principal i klient i se ukinuva principot na
kone~nost na sklu~enite transakcii so hartii od vrednost na Berzata, poradi {to
obàlenite odredbi ne stanaa pravosilni i izvr{ni i ne bea implementirani vo
tekstot na usvoenite Pravila za trguvawe na Berzata.
Vo me|uvreme, Odborot na direktori na Berzata na den 12.02.2010 godina usvoi trinaeset
Odluki koi {to proizleguvaat i se povrzani so otpo~nuvaweto na primenata na novite
Pravila za trguvawe na Berzata, so {to se sozdadoa neophodnite normativni uslovi za
stapuvawe vo sila na Pravilata, kako i noviot sistem za trguvawe na Berzata.
24
Po ispolnuvaweto na site normativni i tehni~ki uslovi, na den 15.03.2010 godina
zapo~naa so primena novite Pravila za trguvawe na Berzata i novata softverska
verzija na sistemot za trguvawe so implementiran FIX Protokol. Voedno, istiot den do
Berzata be{e dostavena odlukata na vtorostepeniot organ so koja se odbiva àlbata na
Berzata izjavena protiv Re{enieto br.UP1 08-5 na Komisijata za hartii od vrednost,
kako posledica na {to obàlenite odredbi od Re{enieto bea implementirani vo
novite Pravila za trguvawe na Berzata.

Izmeni i dopolnuvawa na Aneks 3 od Pravilata za trguvawe na Berzata
Aneksot 3 od Pravilata za trguvawe na Berzata predviduva{e mo`nost postapkata za
zapi{uvawe na javno ponudeni hartii od vrednost, vklu~uvaj}i gi primarnite emisii i
proda`bata na sopstveni akcii, da se sproveduva preku Berzata, kako eden od
alternativnite zakonski na~ini na sproveduvawe na postapkata. So izmenite na
Zakonot za hartii od vrednost (Sl.vesnik br.57 od 26.04.2010 godina) be{e propi{ano
deka postapkata na zapi{uvawe na javno ponudeni hartii od vrednost mora
zadolìtelno da se sproveduva samo preku ovlastena berza.
Imaj}i go predvid navedenoto, Berzata pristapi kon razgleduvawe na odredbite od
Aneks 3 od vaè~kite Pravila za trguvawe vo svetlo na najnovite zakonski izmeni,
analiziraj}i go postoe~kiot sistem na sproveduvawe na zapi{uvaweto na javno ponudeni
hartii od vrednost preku Berzata i potrebite za negovo eventualno menuvawe ili
doureduvawe vo nasoka na prilagoduvawe so zakonskite izmeni.
Vrz osnova na napravenite analizi, be{e ostvarena komunikacija so Komisijata za
hartii od vrednost, pri {to be{e konstatirano deka e potrebno istovremeno da se
napravat koordinirani izmeni i dopolnuvawa na podzakonskite akti na Komisijata za
hartii od vrednost koi{to ja reguliraat postapkata na javna ponuda na hartii od
vrednost na primarniot pazar, na Aneks 3 od Pravila za trguvawe na Berzata, kako i na
aktite na ostanatite zasegnati ovlasteni u~esnici na pazarot na hartii od vrednost, so
cel usoglasuvawe na navedenata regulativa so Zakonot za hartii od vrednost, kako i
sozdavawe na seopfatna i usoglasena pravna ramka {to }e ovozmoì zakonito i
efikasno sproveduvawe na javni ponudi na hartii od vrednost na primarniot pazar.
Vrz osnova na ostvarenata koordinacija i prezemenite zaedni~ki aktivnosti so
Komisijata za hartii od vrednost, Odborot na direktori na Berzata na 16.12.2010 godina
donese Odluka za izmeni i dopolnuvawa na vaè~kite Pravilata za trguvawe na
Makedonska berza AD Skopje so koja be{e usvoen nov tekst na Aneks 3 na Pravilata za
trguvawe so cel negovo usoglasuvawe so izmenite na Zakonot za hartii od vrednost,
potoa be{e ovozmoèno sklu~uvawe na transakcii so hartii od vrednost na Berzata vo
koi i od kupovnata i od proda`nata strana }e se javi edna ista smetka, dokolku taa
smetka e zbirna smetka, soglasno Pravilata za rabota na Centralniot Depozitar, kako i
be{e napraveno usoglasuvawe na odredbite od Pravilata za trguvawe so novinite koi }e
bidat vovedeni so otpo~nuvaweto na funkcionirawe na Garantniot fond na
Depozitarot.
Odlukata za izmeni i dopolnuvawa na Pravilata za trguvawe na Berzata be{e dostavena
do Komisijata za hartii od vrednost na den 17.12.2010 godina, za dobivawe na soglasnost.
25
7.1.2. Pravilata za kotacija na Berzata
Imaj}i predvid deka so dopolnitelnata obvrska koja proizleze od izmenite i
dopolnuvawata na Pravilata za kotacija za objavuvawe na finansiskiot plan za
narednata godina nastana dilema kaj nekoi kotirani kompanii vo vrska so obvrskata
finansiskiot plan da se razgleduva i/ili usvojuva na Sobranie na akcioneri na
dru{tvoto, Odborot na direktori na Berzata na 26.03.2010 godina donese Zaklu~ok za
tolkuvawe na soodvetnite odredbi od Pravilata za kotacija na Berzata i istiot go
objavi na svojata internet stranica. Detalite okolu ova tolkuvawe se obraboteni vo
delot 4.5. na ovoj Izve{taj.
7.1.3. Tarifnik za visina na nadomestocite na Berzata

Izmena na Tarifnikot za visinata na nadomestocite na Berzata
Na den 12.03.2010 godina, Komsijata za hartii od vrednost ja dostavi do Berzata odlukata
na Komisijata za re{avawe na àlbi od oblasta na pazarot na hartii od vrednost, so
koja àlbata izjavena od strana na Berzata protiv Re{enieto br.08-418/9 od 25.09.2009
godina na Komisijata za hartii od vrednost se prifa}a, a Re{enieto br.08-418/9 delumno
se menuva na toj na~in {to se zgolemuva visinata na nadomestokot za trguvawe so akcii
na Berzata za site transakcii vo vrednost do 1.000.000,00 denari od 0,1% na 0,2%.
Delumnata izmena na prvostepenoto Re{enie br.08-418/9 na Komisijata za hartii od
vrednost ima{e za posledica implementirawe na soodvetnata izmena vo tekstot na
vaè~kiot Tarifnik za visinata na nadomestocite na Makedonska berza AD Skopje,
koja {to zapo~na da se primenuva od den 15.03.2010 godina.

Postapuvawe po barawe za namaluvawe i/ili ukinuvawe na del od
nadomestocite za ~lenstvo vo Berzata
Grupacijata za rabotewe so hartii od vrednost pri Stopanskata komora na R.Makedonija
na 30.07.2010 godina dostavi barawe do Berzata za namaluvawe i/ili ukinuvawe na del od
nadomestocite za ~lenstvo, utvrdeni vo Tarifnikot na Berzata. Odborot na direktori
na Berzata na 18.08.2010 godina go razgleda baraweto na Grupacijata i ja zadolì
stru~nata slu`ba na Berzata da izgotvi detalna analiza za potrebata i efektite od
celosnoto ili delumnoto prifa}awe na baraweto vrz finansiskoto rabotewe na
Berzata, vo aktuelnoto delovno okruùvawe vo koe funkcionira pazarot na hartii od
vrednost.
Vrz osnova na izgotvenite finansiski analizi, Odborot na direktori na 21.09.2010
godina odlu~i deka bi moèlo delumno i vremeno da se prifati baraweto na
Grupacijata za rabotewe so hartii od vrednost, bez pritoa da se zagrozi planiraniot
godi{en finansiski rezultat utvrden od strana na akcionerite na Berzata vo
Programata za rabota za 2010 godina. Voedno, Odborot odlu~i formalnata odluka za
vremeno i delumno osloboduvawe na ~lenkite na Berzata od navedenite nadomestoci da
se dostavi do Komisijata za hartii od vrednost na soglasnost otkako Grupacijata za
rabotewe so hartii od vrednost pismeno }e ja informira Berzata za svojot oficijalen
26
stav po odnos na vremenoto osloboduvawe deka ~lenkite na Grupacijata postignale
soglasnost za poddr{ka na donesenata odluka na Berzata za vremeno i delumno
osloboduvawe od nadomestocite za ~lenstvo. Odborot na direktori na Berzata na
26.10.2010 godina donese odluka za vremeno osloboduvawe so cel istata da vaì za
periodot Noemvri i Dekemvri 2010 godina i Januari 2011 godina i istata be{e
dostavena do Komisijata za hartii od vrednost za dobivawe soglasnost.
7.1.4. Izmena na Pravilnikot za vnatre{na organizacija i sistematizacija na
rabotni mesta na Makedonska berza AD Skopje
Soglasno izmenite na Zakonot za trgovski dru{tva (Slu`ben vesnik na RM br.48 od
09.04.2010 godina), organot na nadzor na sekoe akcionersko dru{tvo koe e golem trgovec
e dolèn da organizira slu`ba za vnatre{na revizija, kako nezavisna organizaciska
edinica vo dru{tvoto, po~nuvaj}i od 01.01.2011 godina.
So cel usoglasuvawe so navedenite zakonski izmeni, a imaj}i predvid deka
Makedonskata berza, soglasno odredbite na Zakonot za trgovski dru{tva, pretstavuva
golem trgovec, neizvr{nite ~lenovi na Odborot na direktori na Berzata na 30.11.2010
godina donesoa Odluka za osnovawe na Direkcija za vnatre{na revizija vo Berzata.
Voedno, Odborot na direktori na istata sednica donese Odluka za izmeni i
dopolnuvawa na Pravilnikot za vnatre{na organizacija i sistematizacija na rabotni
mesta na Makedonska berza AD Skopje so cel usoglasuvawe na Pravilnikot so odluka za
osnovawe na Direkcija za vnatre{na revizija vo Berzata.
7.1.5
Programata za implementacija na merkite za spre~uvawe na perewe na pari i
finansirawe na terorizam na Makedonska berza AD Skopje
Soglasno najnovite izmeni na Zakonot za spre~uvawe na perewe na pari i drugi prinosi
od kaznivo delo i finansirawe na terorizam od 2010 godina, Makedonskata berza be{e
direktno definirana kako subjekt po zakonot. Poradi toa, Berzata izgotvi Programa za
implementacija na merkite za spre~uvawe na perewe na pari i finansirawe na
terorizam, koj akt be{e dostaven do Upravata, na uvid i mislewe.
Upravata go prifati izgotveniot tekst na Programata za implementacija na merkite za
spre~uvawe na perewe na pari i finansirawe na terorizam na Berzata, vrz osnova na
{to Odborot na direktori na Berzata, na svojata sednica odràna na den 29.06.2010
godina, ja vovede vo primena Programata, soglasno ~len 6 stav 1 alineja 4 i ~len 40 stav 1
od Zakonot za spre~uvawe na perewe na pari i drugi prinosi od kaznivo delo i
finansirawe na terorizam.
7.1.6 Op{ti uslovi za komercijalno oglasuvawe na oficijalna internet stranicata
na Berzata
Vo soglasnost so stavot na Odborot na direktori na Berzata za odobruvawe na
aktivnosta za objavuvawe na komercijalni oglasi na internet stranicata na Berzata
(vklu~itelno i bez ograni~uvawe za ~lenkite i kotiranite dru{tva), Berzata pristapi
kon izgotvuvawe na Op{ti uslovi za komercijalno oglasuvawe na oficijalna internet
stranicata na Berzata vo koi{to se utvrdeni uslovite i na~inite za komercijalno
oglasuvawe, kako i definirawe na cenite za komercijalno oglasuvawe i poziciite na
27
koi {to moàt da se postavat oglasite. Pritoa, maksimalno se vode{e smetka da se
obezbedi ednakov i nediskriminira~ki tretman na site eventualni zainteresirani
oglasuva~i. Voedno, vo Op{tite uslovi za komercijalno oglasuvawe na oficijalna
internet stranicata na Berzata se regulirani uslovite pod koi moè da se odbie
postavuvawe na komercijalen oglas ili otstranuvawe na ve}e postaven komercijalen
oglas na internet stranicata na Berzata, so cel za{tita na interesite na investitorite
i integritetot na Berzata i pazarot na hartii od vrednost.
7.1.7. Podgotvitelni aktivnosti za voveduvawe na poddrùva~i na likvidnost na
Makedonska berza AD Skopje
Vo soglasnost so razvojnite planovi na Makedonskata berza, kako i vo soglasnost so
potrebata za podobruvawe na kvalitetot, likvidnosta i efikasnosta na makedonskiot
pazar na hartii od vrednost vo uslovi na namalena likvidnost, vo tekot na 2010 godina
bea prezemeni podgotvitelni dejstvija od strana na stru~nite slu`bi na Berzata, vo
nasoka na utvrduvawe na mo`nostite i uslovite za voveduvawe na poddrùva~i na
likvidnost na Makedonsata Berza.
Imeno, vo ramkite na podgotvitelnata faza, stru~nite slu`bi na Berzata posvetija
golemo vnimanie za sproveduvawe na detalni analizi za utvrduvawe na stepenot na
likvidnost na hartiite od vrednost kotirani na oficijalniot pazar na Berzata, kako i
na polikvidnite hartii od vrednost na Redovniot Pazar, so cel utvrduvawe na
kriteriumi vrz osnova na koi bi se izbrale hartiite od vrednost za koi moè da se vr{i
usluga na poddrùvawe na likvidnost.
7.2.
Godi{no sobranie na akcioneri na Berzata
Na 26.05.2010 godina be{e odràna sednica na Sobranieto na akcioneri na Berzata, na
koe bea usvoeni: Godi{niot izve{taj za rabota na Makedonskata berza AD Skopje za
2009 godina, Izve{tajot za rabota na Odborot na direktori za 2009 godina,
Finansiskite izve{tai za 2009 godina i Programata za rabota na Makedonskata berza
AD Skopje za 2010 godina. Voedno, Sobranieto na akcioneri na Berzata gi donese
slednite odluki: Odluka za usvojuvawe na godi{nata smetka na Makedonska berza AD
Skopje za 2009 godina, Odluka za rasporeduvawe na dobivkata po godi{nata smetka za
2009 godina, Odluka za raspredelba na neraspredelena (zadràna) dobivka po godi{nata
smetka za 2009 godina, Odluka za utvrduvawe na datumi pri isplata na dividenda za 2009
godina, Odluka za imenuvawe na revizor na finansiskite izve{tai na Makedonska berza
AD Skopje za 2010 godina.
Vo predvidenite rokovi Berzata gi prezede site potrebni aktivnosti za sproveduvawe
na odlukite od Sobranieto na akcioneri.
Vo vrska so diskusijata na Sobranieto na akcioneri na Berzata od 26.05.2010 godina pri
donesuvaweto na Odlukata za raspredelba na neraspredelena (zadràna) dobivka po
godi{nata smetka za 2009 godina, Berzata vo tekot na mesec Juni dostavi barawe do
Upravata za javni prihodi za povrat na pobaruvawata od akontativno platen danok na
dobivka vo iznos od 24.882.911,00 denari zaklu~no so 31.12.2009 godina. Poradi toa, vo
tekot na mesec oktomvri 2010 godina, Upravata za javni prohodi sprovede neposredna
kontrola vo Berzata nad pla}aweto na danokot na dobivka i dostavi do Berzata
zapisnici od kontroliranite godini (2008 i 2009 godina), vo koi nema konstatacii za
28
utvrdeni neregularnosti. Isto taka, po odnos na podnesenoto barawe, doneseni se i
re{enija od strana na Upravata, so koi se konstatira pravoto na povrat.
7.3. Komunikacija so Komisijata za hartii od vrednost
7.3.1. Kontrola od strana na Komisijata
Vo vrska so izvr{enata redovna godi{na kontrola na raboteweto na Berzata od strana
na Komisijata za hartii od vrednost od 21.12.2009 godina vo 2010 godina be{e dobien
Zapisnik od izvr{enata kontrola, pri {to ne se konstatirani posebni naodi vo odnos
na raboteweto na Berzata.
Na den 22.12.2010 godina, Komisijata za hartii od vrednost ja izvr{i redovnata godi{na
kontrola na raboteweto na Berzata so cel proverka na celokupnoto rabotewe na
Berzata vo 2010 godina. Do krajot na izve{tajniot period ne be{e dostaven zapisnikot
od Komisijata za izvr{enata kontrola.
7.3.2. Izvestuvawe na Komisijata soglasno zakon i podzakonski akti
Vo tekot na 2010 godina, so cel ispolnuvawe na obvrskite za izvestuvawe propi{ani so
zakonskite i podzakonskite akti, Berzata redovno dostavuva{e dnevni, nedelni i
mese~ni izve{tai za svoeto rabotewe do Komisijata za hartii od vrednost, kako i drugi
akti, izve{tai i izvestuvawa soglasno zakonot. Voedno, pokraj redovnata komunikacija,
vo tekot na izve{tajniot period Berzata dostavuva{e drugi dopolnitelni dopisi i
izvestuvawa do Komisijata, kako na barawe na Komisijata za hartii od vrednost, taka i
na svoja inicijativa.
7.4. Dostavuvawe odgovori na podneseni barawa
Vo tekot na ovaa godina, Berzata kontinuirano dostavuva{e odgovori po dostaveni
barawa vo op{ta upravna postapka od nadle`nite organi i institucii, kako i od
fizi~ki lica, koi vo tekot na izve{tajniot period vo golema frekfencija se obra}aa
do Berzata, prete`no zaradi dobivawe na podatoci za ceni na sklu~eni berzanski
transakcii i za pazarnata vrednost na hartii od vrednost so koi se trguva na Berzata.
7.5. Drugi normativni aktivnosti
o
Usoglasenost na sostavot na Odborot na direktori na Berzata so ~len 77 od
Zakonot za hartii od vrednost
Na 21.06.2010 godina, Komisijata za hartii od vrednost ja izvesti Berzata deka
Komisijata na svojata sednica odràna na den 27.05.2010 godina donela zaklu~ok da i
dade rok od 30 dena na Berzata za usoglasuvawe na sostavot na Odborot na direktori na
Berzata so ~len 77 stav 3 od Zakonot za hartii od vrednost, so obrazloènie deka
Komisijata za hartii od vrednost konstatirala deka od vkupno trojca nezavisni ~lenovi
29
na Odborot na direktori na Berzata, samo dvajca gi ispolnuvaat propi{anite zakonski
uslovi.
Vo vrska so toa, stru~nata slu`ba na Berzata izgotvi analiza na pravnata regulativa
povrzana so celokupnata fakti~ko-pravnata sostojba vo odnos na zaklu~okot na
Komisijata za hartii od vrednost za sostavot na Odborot na direktori na Berzata,
pri{to Odborot na 14.07.2010 godina ja razgleda napravenata analiza i imaj}i ja predvid
pravnata ramka {to ja regulira ovaa problematika, Odborot na direktori odlu~i
Berzata da dostavi dopis do Komisijata za hartii od vrednost so barawe za dobivawe na
konkretni nasoki i/ili zadolènija za postapuvawe od Komisijata. Baraweto do
Komisijata za hartii od vrednost be{e dostaveno na 15.07.2010 godina.
Komisijata za hartii od vrednost na 22.10.2010 godina dostavi do Berzata Re{enie so koe
se utvrduva nepravilnost vo raboteweto na Berzata zaradi nepo~ituvawe na odredbite
od ~len 77 stav 3 od Zakonot za hartii od vrednost i so koe se zadolùva Berzata vo rok
od 60 kalendarski dena od denot na priemot na Re{enieto da ja otstrani utvrdenata
nepravilnost.
Odborot na direktori na Berzata, na sednicata odràna na 26.10.2010 godina, go razgleda
Re{enieto na Komisijata za hartii od vrednost. Pritoa, imaj}i ja predvid celokupnata
relevantna fakti~ko-pravna sostojba za sostavot na organite na upravuvawe na
ovlastena berza i za povrzanite lica, Odborot zaklu~i da bide podnesena àlba protiv
Re{enieto na Komisijata za hartii od vrednost do nadle`nata vtorostepenata Komisija
za àlbi vo oblasta na rabotewe so hartii od vrednost, od pri~ina deka nitu eden od
nezavisnite ~lenovi vo organot na upravuvawe na Berzata nema zna~itelno vlijanie vrz
upravuvaweto i donesuvaweto na delovnata politika, finansiskite i delovnite odluki
na drugo pravno lice ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost. @albata na
Berzata be{e podnesena na 04.11.2010 godina.
Imaj}i predvid deka vtorostepeniot organ ne odlu~i po àlbata na Berzata vo ramkite
na rokot za usoglasuvawe utvrden vo dispozitivot na obàlenoto Re{enie na
Komisijata za hartii od vrednost, eden od neizvr{nite ~lenovi na Odborot podnese
neotpovikliva ostavka od funkcijata ~len na Odborot na direktori na Centralen
Depozitar za hartii od vrednost AD Skopje na 20.12.2010 godina, so {to Berzata se
usoglasi so zadolènieto od Re{enieto na KHV.
o
Aktivnosti vo vrska so baraweto za registrirawe na akciite
izdadeni od OILKO KDA Skopje na Redovniot pazar na Berzata
Na 14.10.2010 godina, Berzata primi barawe od OILKO KDA Skopje za registrirawe na
akciite izdadeni od ova dru{tvo na redovniot pazar na Berzata, na segmentot pazar na
akcionerski dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe, so obrazloènie deka
Komisijata za hartii od vrednost na 25.05.2010 godina izvr{ila zapi{uvawe na OILKO
KDA Skopje vo Registarot na akcionerski dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe.
Berzata izvr{i uvid vo svojata arhiva i konstatira{e deka Komisijata za hartii od
vrednost so izvestuvawe br.07-1311/1 od 27.05.2010 godina ja izvestila Berzata za
izvr{enite zapi{uvawa na akcionerski dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe vo
Registarot od 25.05.2010 godina kako posledica na izmenite i dopolnuvawata vo ~len 1
30
stav 1 od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na na Zakonot za hartii od vrednost
(Sl.Vesnik na R.M. br.57/2010), no deka vo toj dopis OILKO KDA Skopje ne e navedeno
kako novozapi{ano dru{tvo vo Registarot.
Imaj}i go predvid navedenoto, kako i celokupnata fakti~ko-pravna sostojba povrzana
so OILKO KDA Skopje, Odborot na direktori na Berzata na 26.10.2010 godina, vrz
osnova na dokumentacijata dobiena vo prilog na baraweto od OILKO KDA Skopje,
donese zaklu~ok akciite izdadeni od OILKO KDA Skopje da se registriraat na
Redovniot pazar na Berzata, na segmentot pazar na akcionerski dru{tva so posebni
obvrski za izvestuvawe po~nuvaj}i od 15.11.2010 godina i za toa da se izvesti Komisijata
za hartii od vrednost.
Vo vrska so navedeniot zaklu~ok na Odborot na direktori na Berzata, sleduva{e
komunikacija pome|u Komisijata za hartii od vrednost i Berzata, od {to proizleze deka
Komisijata za hartii od vrednost ne go promenila i seu{te stoi na svojot stav iskaàn
vo dopisot br.08-2830/4 od 19.12.2008 godina na Komisijata deka akciite izdadeni od
OILKO KDA Skopje ne moàt da bidat predmet na trguvawe na Makedonskata berza.
Imaj}i go predvid navedenoto, Odborot na direktori na Berzata na svojata sednica
odràna na 04.11.2010 godina zaklu~i da se odloì registriraweto na akciite izdadeni
od OILKO KDA Skopje na redovniot pazar na Berzata, na segmentot pazar na
akcionerski dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe, do zazemawe na pozitiven stav
od strana na Komisijata za hartii od vrednost deka istite akcii moàt da bidat predmet
na trguvawe na Berzata. Za istoto be{e izvesteno i dru{tvoto OILKO KDA Skopje.
8. AKTIVNOSTI VO VRSKA SO PRODA@BA NA BERZANSKI
INFORMACII
8.1. Sklu~eni dogovori za distribucija na berzanski podatoci
Vo tekot na 2010 godina, Berzata prodolì so intenzivni aktivnosti za {iroka
distribucija na berzanskite podatoci, preku prodolùvawe na sorabotkata so
postojnite profesionalni distributeri i vospostavuvawe na sorabotka so novi
profesionalni distributeri, a so cel dolgoro~no zgolemuvawe na atraktivnosta na
makedonskiot pazar na hartii od vrednost i privlekuvawe na pogolem broj na
investitori od regionot i po{iroko.
Kako rezultat na navedenoto, vo tekot na izve{tajniot period bea sklu~eni dogovori za
distribucija na berzanski informacii so pogolem broj na lokalni i me|unarodni
distributeri, i toa:
31
Lokalni distributeri
Euro Broker AD
Skopje
Intervej DOO Skopje
MAPAS
Sinerxi investments
DOO Skopje
KB Prvo Penzisko
dru{tvo AD Skopje
Narodna Banka na
Republika Makedonija
Me|unarodni
distributeri
Tip na produkt za distribucija na berzanski
podatoci
distribucija na podatoci vo realno vreme, so pravo
na redistribucija
distribucija na podatoci vo realno vreme, so pravo
na redistribucija
distribucija na podatoci vo realno vreme, bez pravo
na redistribucija
distribucija na podatoci so zadocnuvawe od
najmalku 10 minuti
MB-NET
distribucija na podatoci na kraj na trgovskiot den
Europoint sistemi
(Srbija)
Thomson Reuters
(Anglija)
Tip na produkt za distribucija na berzanski
podatoci
distribucija na podatoci vo realno vreme, so pravo
na redistribucija
distribucija na podatoci vo realno vreme, so pravo
na redistribucija
distribucija na podatoci vo realno vreme, so pravo
na redistribucija
SIX Telekurs LTD
([vajcarija)
distribucija na podatoci vo realno vreme, so pravo
na redistribucija
Bloomberg (SAD)
distribucija na podatoci vo realno vreme, so pravo
na redistribucija
Teletrader (Avstrija)
8.2. Sklu~en Dogovor za sorabotka pri proda`ba na berzanski podatoci
za distribucija na me|unarodni vendori so Vienska berza
Vo tekot na izve{tajniot period, se finaliziraa pregovorite vo vrska so sklu~uvaweto
na Dogovorot za sorabotka pri proda`ba na berzanski proizvodi za distribucija na
berzanski podatoci na me|unarodni vendori so Vienska berza, pri {to potpi{uvaweto
na Dogovorot od strana na Vienskata berza be{e realizirano na 27 septemvri 2010
godina.
So sklu~eniot Dogovor za sorabotka pri proda`ba na proizvodi za distribucija na
berzanski podatoci na me|unarodni vendori so Vienska berza, Vienskata berza ne samo
{to se javuva vo svojstvo na zastapnik na Makedonskata berza vo proda`bata na
berzanski podatoci na me|unarodni vendori, so soodvetna delba na prihodite, so {to
pridonesuva za ponatamo{noto pro{iruvawe na mreàta na me|unarodni vendori na
berzanskite podatoci na Makedonskata berza, tuku i preku predvidenoto predavawe na
know-how vo odnos na kreiraweto na proizvodi za nivna ponatamo{na distribucija na
vendori, zna~itelno }e pridonese za razvoj na kvalitetni i diverzificirani proizvodi
32
so berzanski podatoci na Makedonskata berza, a so toa i nivno prilagoduvawe na
razli~nite barawa na individualnite i profesionalnite korisnici.
8.3. Aktivnosti vo delot na informati~ka poddr{ka za distribucija
na berzanki informacii
Vo tekot na izve{tajniot period, Berzata zapo~na so intenzivni aktivnosti za
implementacija na FIX protokolot pri priemot na informacii za trguvaweto na
Berzata od strana na vendorite, kako najmoderen komunikaciski protokol vo sferata na
distribucijata na finansiski podatoci, a so cel zgolemuvawe na brojot na
me|unarodnite vendori koi bi vr{ele distribucija na berzanskite podatoci od
makedonskiot pazar na hartii od vrednost i prodlabo~uvawe na sorabotkata so del od
postoe~kite vendori.
8.4.
Servirisawe na proizvodite za proda`ba na informacii
Vo tekot na 2010 godina, Berzata gi prodolì aktivnostite za obezbeduvawe na {iroka
distribucija na berzanskite podatoci, vo soglasnost so uslovite za distribucija
definirani vo vaè~kiot Tarifnik na Berzata. Vo izve{tajniot period Berzata
prodolì aktivno da gi prodava, servisira i promovira svoite proizvodi BestNet,
BestNet Analitika i drugite informacioni paketi.
9. AKTIVNOSTI VO DELOT NA INFORMATI^KATA I
TEHNIKÂTA PODDR[KA NA BERZATA
9.1.
Aktivnosti povrzani so BEST sistemot
Vo tekot na 2010 godina bea realizirani krupni promeni vo upotreba na BEST sistemot
od strana na Berzata. Pred se tuka treba da se navedat: testiraweto na novata verzija na
sistemot za trguvawe, migracija koi istata, kako i implementacijata na FIX protokot od
strana na nekoi ~lenki. Isto taka, se izvr{i obuka za prezemawe na izvorniot kod na
BEST sistemot.
9.1.1. Testirawe na novata verzija na BEST sistemot
Vo periodot od 24.02 do 05.03.2010 godina ~lenkite na Berzata imaa mo`nost da ja
testiraat novata verzija na BEST sistemot, pri {to se zapoznaa so site noviteti i
promeni koi gi nudi istata. Za realizacija na ova testirawe se upotrebi ve}e
vospostavenoto test opkruùvawe, pri {to so cel da se obezbedi kompletna izolacija na
produkciskiot sistem od test sistemot, pristapot na ~lenkite be{e realiziran preku
internet.
33
9.1.2. Premin kon novata verzija na BEST sistemot
Vo denovite 12.03, 13.03 i 14.03 be{e realiziran premin od starata kon novata verzija na
BEST sistemot. Vo tekot na ovoj period, a po zavr{uvaweto na trguvaweto na 12.03.2010
godina bea izvedeni niza operacii so koi se izvr{i transformacija na bazata na
podatoci taka {to istata se prilagodi za upotreba od strana na novata verzija na BEST
sistemot. Isto taka, od transformiranata baza na podatoci se vospostavija
transakciski replikacii do serverot za BerzaNet, serverot na koj se nao|a bazata na
podatoci koja ja upotrebuvaat internet produktite (web stranica na Berzata, BestNet,
web servisite za distribucija na berzanski podatoci) i serverot na koj se nao|a
rezervnata baza na podatoci. Vo denovite 13.03 i 14.03.2010 godina se realizira{e
testirawe na prenesenite podatoci od starata baza na podatoci i se izvr{i testirawe
na celiot sistem.
Na 15.03.2010 godina uspe{no be{e pu{tena vo produkcija novata verzija na BEST
sistemot, pri {to ne bea voo~eni nikakvi problemi vo rabotata na istiot.
9.1.3. Nadgradba na BEST sistemot
Vo tekot na vtorata polovina na mesec April 2010 godina, a po prethodno testirawe,
be{e pu{tena vo upotreba nadgradbata na BEST sistemot, koja vo sebe gi sodrè{e
slednive podobruvawa: korekcii na prevodot na oddelni termini na stanicata za
trguvawe; korekcija na funkcionalnostite vo stanicata za trguvawe vo delot na
korisni~kite alarmi; podobruvawe na performansite vo delot na komunikaciskite
serveri i sl.
9.1.4. Implementacija na FIX protokolot od strana na nekoi ~lenki
Vo tekot na prviot kvartal od 2010 godina, po migracijata na novata verzija na BEST
sistemot, nekoi od ~lenkite projavija interes za implementacija na FIX protokolot vo
nivnite Back office aplikacii. Za taa cel, Oddelot za informati~ka i tehni~ka
poddr{ka na Berzata, aktivno u~estvuva{e vo nivnite testirawa i toa so davawe na
konsultacii vo vrska so specifikite na FIX protokolot od aspekt na negovata
standardizacija i soodvetnata implementacija na istiot od strana na Berzata.
So po~etokot na vtoriot kvartal od 2010 godina (01.04.2010 godina), edna ~lenka zavr{i
so implementacija na FIX protokolot inkorporiran vo nivniot back office sistem, so {to
po dostavenite digitalni sertifikati izdadeni od KIBS AD Skopje, istata zapo~na so
upotreba i na ovoj interfejs. Vo tekot na ovoj proces, ~lenkata se povrza so
produkciskiot FIX server na Berzata, i uspe{no vr{e{e rakuvawe so nalozite preku
istiot. Pri ovaa operacija ne bea voo~eni nikakvi problemi.
34
9.1.5. Realizirana obuka za izvorniot kod na BEST sistemot
Vo period od 08.11 – 12.11.2010 godina vo prostoriite na Berzata be{e realizirana
obuka za prezemawe na izvorniot kod na BEST sistemot. Obukata ja vode{e pretstavnik
na Novita DD Qubqana, a na istata u~estvuvaa vrabotenite vo Oddelot za
informati~ka i tehni~ka poddr{ka na Berzata. Vo tekot na pette denovi detalno bea
razgledani site segmenti na BEST sistemot i organizacijata na izvorniot kod.
9.2.
Promeni na web stranicata na berzata
Vo tekot na 2010 godina bea realizirani niza promeni na web stranicata na Berzata.
Tuka pred se treba da se navede promenata koja se nametna pri preminot na novata
verzija na BEST sistemot, koj sega nudi mo`nost za ~uvawe na podatoci za finansiski
izve{tai na izdava~ite. Pri ovaa operacija be{e izvr{ena implementacija na
promenata na metodologijata za presmetka na finansiskite pokazateli i prezentacija
na finansiskite podatoci za kotiranite dru{tva. Isto taka, poradi potrebite za
postavuvawe na komercijalni baneri na web stranicata na Berzata, be{e izvr{ena
promena na istata, so cel ovozmoùvawe na vakvite funkcionalnosti. Vo tekot na
redizajnot, bea izraboteni nekolku {abloni za po~etnata strana, pri {to se utvrdija
poziciite i dimenziite za ponudenite komercijalni baneri.
So potpi{uvawe na memorandumot za sorabotka pome|u Makedonskata, Sofiskata i
Belgradskata Berza, be{e predvideno postavuvawe na osnovni dnevni podatoci od ovie
berzi na web stranicata na Makedonskata berza. Isto taka, Sofiskata i Belgradskata
gi postavija soodvetnite podatoci od Makedonskata Berza na nivnite web stranici. Za
implementacija na ova se napravija promeni na web stranicata na Makedonskata Berza, a
isto taka od na{a strana se implementira aplikacija koja gi ~ita podatocite od kraj na
denot na Sofiskata i Belgradskata berza i gi zapi{uva vo baza na podatoci.
9.3.
MB Monitor
Vo 2010 godina zapo~na implementacijata na novata verzija na web stranata na MB
Monitor. Be{e izvr{eno redizajnirawe na grafi~kiot interfejs, postavena
strukturata za bazata na podatoci za ovoj nov produkt i bea razgledani detalnite
specifikacii na site datoteki koi }e bidat ponudeni kako del od istiot.
So finaliziraweto na implementacijata na MB Monitor bea kreirani slednive
moduli: korisni~ka web stranica, administratorska web stranica i aplikacija za
generirawe na datoteki vo razli~ni formati na MS Office 2007.
Vo po~etokot na ~etvrtiot kvartal od 2010 godina be{e pu{ten vo upotreba domenot
mbmonitor.com.mk, na koj bea instalirani web aplikaciite za korisnicite i
aplikacijata za vodewe evidencija na korisnicite i nivoto na nivniot pristap, kako i
aùrirawe na sodrìnata na korisni~kata aplikacija (dodavawe na novi podatoci).
Isto taka, na del od kompjuterite vo sektorot za Delovni operacii be{e instalirana
aplikacija za kreirawe na sodrìni za MB Monitor vo razli~ni formati.
35
9.4.
Pu{tawe vo upotreba na produktot BestNet Analitika
So pu{taweto vo upotreba na novata verzija na BEST sistemot, so sozdadoa uslovi za
pu{tawe vo upotreba na noviot produkt BestNet Analitika. Ovoj produkt be{e
implementiran kako dopolnuvawe na ve}e postojniot produkt BestNet, pri {to se
izvr{i nadgradba na istiot so ve}e implementiranite moduli „Tehni~ka analiza“,
„Fundamentalna analiza“ i „Moe portfolio“. Isto taka, se izvr{i prilagoduvawe na
administrativniot biling modul na BestNet, taka {to istiot se nadopolni so
funkcionalnosti za evidencija na pretplatite za BestNet Analitika. Produktot
BestNet Analitika be{e otvoren za upotreba za korisnici na 01.04.2010 godina.
9.5. Razgleduvawe na mo`nosti za nabavka na brokerska back-office
aplikacija
Vo ramkite na opredelbata na Berzata utvrdena so Programata za rabota za 2010 godina
za razgleduvawe na mo`nosta za nabavka na brokerska back-office aplikacija, na 17.06.2010
i 07.07.2010 godina za ~lenkite na Makedonskata berza bea odràni prezentacii na
aplikacijata Broker Office, izrabotena od strana na Bawalu~kata berza. Ovaa aplikacija
e izrabotena taka {to gi upotrebuva novite funkcionalnosti na BEST sistemot, kako
{to e FIX protokolot, a bazirana e na novite tehnologii na .NET platformata. Vo
ramkite na ovaa aplikacija se sodràni nekolku moduli, i toa:
 modul za brokersko rabotewe – eBroker
(rabota so klienti, priem na nalozi, realizacija na nalozite avtomatski i
„ra~no“, izrabotka na izve{tai)
 modul za davawe na elektronski nalozi – eTrader
(go upotrebuvaat klientite na ~lenkite, pri {to imaat uvid vo pazarot vo
realno vreme, moè da davaat elektronski nalozi)
 modul za knigovodstvo – Interkont
(celosno integriran so eBroker aplikacijata)
Vo tekot na Noemvri i Dekemvri 2010 godina po barawe na nekolku ~lenki bea
realizirani dopolnitelni prezentacii i precizirawa na funkcionalnostite na
aplikacijata Broker Office, pri {to bea razgledani i mo`nostite za centralizirana
implementacija na istata. Po ova slede{e podgotovka i dostavuvawe na inicijativa do
site ~lenkite vo koja bea obraboteni site detali za integracija na ovaa aplikacija so
upotreba na centralizirana arhitektura za site ~lenki. Ponatamo{nite aktivnosti na
Berzata vo vrska so ovaa inicijativa }e zavisat od interesot na ~lenkite na Berzata za
pristapuvawe kon istata, kako i od drugi pra{awa povrzani so normativni i
finansiski aspekti.
36
10. EDUKATIVNI AKTIVNOSTI
Vo tekot na 2010 godina bea prezemeni slednite aktivnosti vo domenot na edukacijata:
10.1. Nastani vo organizacija na Berzata
 Vo ramkite na sorabotkata pome|u Makedonskata berza AD Skopje i
Me|unarodnata finansiska korporacija (IFC) vo tekot na mesec juni 2010 godina
be{e organizirana rabotilnica “Prednosti od kotacija na Makedonskata berza”
nameneta za dru{tvata so ograni~ena odgovornost i mali akcionerski dru{tva so
cel prezentacija na razli~nite na~ini na finansirawe na dru{tvata, a poseben
akcent be{e staven na mo`nostite i pridobivkite od finansirawe preku berza,
procesot na inicijalna javna ponuda na hartii od vrednost i kotacija na berza.
Vo sorabotka i so finansiska poddr{ka na Me|unarodnata finansiska
korporacija od Va{ington vo tekot na mesec dekemvri se odrà dvodnevna
rabotilnica “Upravuvawe so rizici i organite na upravuvawe”. Vo sekojdnevnoto
rabotewe na kompaniite, a osobeno vo uslovi na kriza od klu~no zna~ewe e
utvrduvaweto na rizicite i na~inot na upravuvawe so istite. U~esnicite na
rabotilnicata imaa mo`nost preku prezentaciite na D-r Maksim Garvi, IFC
Va{ington, D-r Oliviero Rogi, Pretsedava~ na Me|unarodnata konferencija
za upravuvawe so rizici i Prof. Torben Andersen, Profesor po strategija i
me|unaroden menaxment na Biznis {kolata vo Kopenhagen dopolnitelno da se
zapoznaat so ulogata na organite na upravuvawe vo procesot na menaxirawe so
rizicite.
 Vo ramkite na pove}egodi{nata sorabotkata koja {to Makedonskata berza ja
ostvaruva so brojni obrazovni institucii vo Republika Makedonija vo tekot na
2010 godina bea organizirani golem broj na poseti od strana na sredni u~ili{ta,
fakulteti i instituti. Za vreme na ovie poseti pove}e od 600 u~enici i studenti
imaa mo`nost podobro da se zapoznaat so na~inot na funkcionirawe i so
institucionalnata postavenost na pazarot na hartii od vrednost vo Republika
Makedonija, a poseben osvrt be{e staven na ulogata i funkcijata na
Makedonskata berza. Voedno, posetitelite imaa mo`nost vo ìvo da go prosledat
trguvaweto preku elektronskiot sistem za trguvawe na Berzata – BEST i da se
informiraat za na~inot na realizacija na kupoproda`nite transakcii.
 Vo sorabotka so KIBS AD Skopje na 22.03.2010 godina be{e organizirana
edukativna prezentacija za ~lenkite na Berzata na tema „Digitalni sertifikati
– Elektronska bezbednost i identifikacija”, pri {to pretstavnik od KIBS AD
Skopje gi objasni site aspekti vo upotrebata na digitalnite sertifikati. Na
ovaa prezentacija akcent be{e staven na konkretni pra{awa koi proizleguvaat
od rabotata na ~lenkite na Berzata do domenot na sigurna komunikacija so
nivnite klienti pri priem na nalozi za trguvawe, kako i pra{awa povrzani so
37
upotrebata na digitalnite sertifikati vo komunikacijata na ~lenkite so
Berzata preku FIX protokolot.
10.2. Proekt za osnovawe na Trening centar na Makedonskata berza
Vo vtoriot kvartal od 2010 godina Evropskata banka za obnova i razvoj (vrz baza na
prethodno podnesenata aplikacija od strana na Berzata) odobri finansiska
poddr{ka za realizirawe na proekt za osnovawe na berzanski trening centar, {to
vo idnina }e ovozmoì Berzata u{te pove}e da pridonese za ponatamo{niot
razvojot na makedonskiot pazar na kapital preku zgolemuvawe na
profesionalnosta i kompetentnosta na u~esnicite na pazarot na kapital, no i na
drugi zainteresirani lica i po{irokata javnosta. So proektot se predviduva vo
period od 6 meseci, izbrani konsultanti od strana na EBRD, vo sorabotka so
Berzata, da izrabotat nastavna programa od pove}e moduli koi bi se predavale na
berzanskata akademija, a koi }e gi opfa}aat najmalku slednite oblasti: trguvawe so
hartii od vrednost (po~etni~ki, sreden i napreden modul), opcii i fju~ersi
(osnoven i napreden modul), finansirawe preku pazarot na kapital, korporativno
upravuvawe i drugi investitorski uslugi.
10.3. U~estvo na seminari, obuki, rabotni sredbi
 Vo organizacija na Zdruènieto na pravnici na Republika Makedonija vo tekot
na mesec maj 2010 godina vo Struga se odrà 62-ta sredba na pravnici za vreme na
koja pretstavnik na berzata odrà prezentacija vo vrska so izmenite na Zakonot
za hartii od vrednost i Pravilata za kotacija na Makedonskata berza vo odnos na
obvrskite za izvestuvawe na kotiranite dru{tva.
 Proektot na USAID za lokalna samouprava na 07.12.2010 godina organizira{e
konferencija posvetena na razvivawe na pazarot na kapital za op{tinite vo
Makedonija. Celta na konferencijata be{e da se pridonese kon natamo{no
unapreduvawe na sistemot na finansirawe na lokalnite samoupravi vo
Makedonija, preku pottiknuvawe i sozdavawe uslovi za emisija na op{tinski
obvrznici. Pretstavnik na Makedonskata Berza zede u~estvo vo panel diskusijata
{to se odrà vo ramkite na ovaa konferencija, kade {to glavna tema za diskusija
be{e finansiraweto na kapitalnite investicii preku zadolùvawe, so
istaknuvawe na klu~nite elementi vo procesot na emisija na op{tinski
obvrznici gledano od aspekt na sekoja od stranite koi se vklu~eni vo procesot na
izdavawe obvrznici.
 Vo organizacija na Komisijata za hartii od vrednost i Proektot na USAID za
delovno opkruùvawe (BEA) vo tekot na fevruari i noemvri 2010 godina vo
Ohrid i Strumica se odràa dve rabotni sredbi posveteni na sostojbite,
predizvicite i perspektivite na pazarot na hartii od vrednost vo Republika
Makedonija. Na sredbite prisustvuvaa pretstavnici od Berzata, CDHV,
dru{tvata za upravuvawe so investiciski fondovi i ~lenkite na Berzata, pri
{to bea razmeneti mislewa okolu tekovnite slu~uvawa na pazarot na kapital. Na
noemvriskata sredba, Makedonska Berza izvr{i prezentacija na planiranite
izmeni na Pravilata za trguvawe na Berzata, za realizacija na primarni emisii
na hartii od vrednost preku Berza, a bea prezentirani i razmisluvawata okolu
38
voveduvaweto na poddrùva~i na likvidnost. Isto taka, be{e pretstavena i
inicijativata za simultano i centralizirano voveduvawe na elektronsko
trguvawe na Berzata preku aplikacijata Broker Office razviena od Bawalu~kata
berza.
 So cel unapreduvawe na nivnite ve{tini i znaewa vo tekot na 2010 godina lica
vraboteni vo Makedonskata berza u~estvuvaa na pove}e seminari, predavawa i
rabotilnici posveteni na me|unarodnite preporaki za promeni vo standardite za
korporativno upravuvawe, kako i na novinite vo propisite za rabotnite odnosi i
danocite.
10.4. Proekt “Studentska berza”
Makedonskata berza, kako kompanija koja {to posvetuva zna~ajno vnimanie na
edukacija na mladite generacii za berzata i berzanskoto rabotewe, vo 2005 godina
zapo~na so realizacija na edukativniot proekt “STUDENTSKA BERZA“, ~ija
cel be{e steknuvawe na prakti~ni iskustva od strana na studentite vo oblasta na
investiraweto vo hartii od vrednost. Po realizirani pet ciklusi na
edukativniot proekt “Studentska berza” i dostignato nivo na zrelost koga
istiot e prepoznatliv za studentite, be{e proceneto deka proektot e odr`liv
sam po sebe. Od tie pri~ini, Berzata odlu~i da go otstapi pravoto na koristewe
na internet aplikacijata “STUDENTSKA BERZA“ i vo septemvri sklu~i
Dogovor so Ekonomski fakultet pri Univerzitetot “Sv. Kiril i Metodij“Skopje za otstapuvawe na pravoto na koristewe na ovaa aplikacija. Vo idnina
administriraweto na proektot }e go vr{i fakultetot, vrz osnova na podatoci za
trguvaweto so hartii od vrednost {to }e gi dobiva od Berzata, a Makedonska
berza }e ja dodeli nagradata za najuspe{en u~esnik vo proektot na godi{no nivo.
Voedno, za vreme na sve~enosta po povod odbeleùvawe na 15 godini od
Osnova~koto sobranie na akcioneri na Makedonskata berza mu be{e dodelena
nagrada na najuspe{niot u~esnik vo proektot Studentska berza na godi{no nivo
koj vo ciklusot 2009/2010 godina ostvari najgolema vrednost na portfolio.
11. PROMOTIVNI AKTIVNOSTI
Vo delot na promocijata vo 2010 godina bea ostvareni slednite aktivnosti:
11.1. Godi{na konferencija na Makedonska berza
Od 29.04-01.05.2010 godina vo Ohrid se odrà XI godi{na konferencija na Makedonska
berza koja pretstavuva centralno mesto na koe{to okolu 200 u~esnici, profesionalci i
eksperti od finansiskata industrija debatiraa, razmenuvaa mislewa i iskustva za
najnovite trendovi povrzani so pazarot na hartii od vrednost, kako i finansiskiot
pazar vo celina.
39
Niz organizirani debati i panel diskusii se napravi obid da se prepoznaat
makedonskite ekonomski predizvici kako i me|unarodnite i regionalnite ekonomski
predizvici, da se definira mestoto i perspektivite na osiguritelnite dru{tva i
implikaciite od funkcioniraweto na istite za makedonskiot pazar na kapital, se
analiziraa aktuelnite predizvici na finansiskata regulativa, kako i razmisluvawata
za utvrduvawe na noviot razvoen model na makedonski pazar na kapital.
Vo programata na ovaa godi{na konferencija po tret pat be{e dodeleno priznanie za
najtransparentno kotirano dru{tvo na Makedonska berza - ’Kristalno yvono’ i za
najdobar nau~no-istraùva~ki trud od oblasta na pazarot na hartii od vrednost. Za
najtransparentno kotirano dru{tvo vo 2009 godina be{e proglasena Komercijalna
banka AD Skopje, a nagradata za najdobar istraùva~ki trud mu pripadna na Andrej
Pulejkov za trudot „Sporedba na ostvaruvawata na otvorenite investiciski fondovi vo
Makedonija”
11.2. Trkalezna masa “Krizni i postkrizni berzanski perspektivi“
Po povod 15 godi{ninata od odrùvaweto na Osnova~koto Sobranie na akcioneri na
Makedonska berza AD Skopje, na 14 septemvri 2010 godina Berzata organizira{e
Trkalezna masa so naslov “Krizni i postkrizni berzanski perspektivi“. U~esnicite na
Trkaleznata masa, istaknati eksperti od oblasta na finansiite: g-din Gligor Bi{ev, gdin Sa{o Arsov, g-din Goran Petrevski, g-din Vladimir Filipovski i g-din Ivan
[teriev, razmenija stavovi i mislewa okolu sostojbite i perspektivite na pazarot na
hartii od vrednost vo Republika Makedonija i po{iroko. Slu{ateli na diskusiite na
trkaleznata masa bea pretstavnici na brkoerskite ku}i i banki - ~lenki na
Makedonskata berza, novinari, pretstavnici od kotirani kompanii na Berzata i drugi
lica od industrijata na hartii od vrednost vo RM .
11.3. Publikacija na Berzata “Fakti za kotiranite kompmanii“
Makedonskata berza izraboti publikacija “Fakti za kotiranite kompanii” koja, kako
eden vid li~na karta za Berzata i za kompanite koi {to kotiraat na Oficijalniot
pazar na Berzata, sodrì podatoci za kotiranite kompanii na Berzata, kako i odredeni
informacii za trguvaweto i organizacijata na pazarot na hartii od vrednost.
Promocijata na publikacija “Fakti za kotiranite kompanii” be{e izvr{ena na
nastanot organiziran po povod 15 godi{ninata od odrùvaweto na Osnova~koto
Sobranie na akcioneri na Makedonska berza AD Skopje. Berzata izraboti i angliska
verzija na publikacijata, a istata be{e promovirana za vreme na me|unarodnata
investitorskata konferencija koja{to berzite od Jugoisto~na Evrioa ja organizaraa vo
noemvri vo Viena, kako i za vreme na Generalnoto sobranie na FEAS i Godi{nata
konferencija na Istanbulskata berza {to se odràa vo mesec dekemvri vo Istanbul.
11.4. Sorabotka so mediumi
Vo ramkite na sorabotkata koja {to Makedonskata berza ja ostvaruva so mediumite vo
tekot na 2010 godina bea realizirani brojni aktivnosti kako so doma{nite, taka i so
stranskite elektronski i pi{ani mediumi:
40

Za pove}e aktuelni pra{awa koi gi preokupiraat ne samo makedonskiot, tuku i
pazarite na kapital vo regionot Glavniot izvr{en direktor ima{e intervjua vo
nekolku stranski mediumi (srpskiot vesnik Ekonomist, bugarskiot finansiski
portal Profit i dneven vesnik Dnevnik, internacionalniot biznis magazin
DealWatch) vo koi se osvrna na posledicite i izlezot od krizata; za potencijalot za
razdviùvawe na makedonskiot pazar na hartii od vrednost; kako i za idninata na
Berzata vo domenot na integracija vo nekoja po{iroka berzanska alijansa.
 ^lenovi na upravata na berzata vo pove}e navrati gostuvaa vo ekonomski emisii
koi bea posveteni na sostojbite i aktivnostite na Makedonskata berza, kako i na
drugi aktuelni slu~uvawa na makedonskiot pazar na kapital. Na krajot na
godinata Glavniot izvr{en direktor na Berzata ima{e intervjua za televiziite
Alfa i A1 vo koi dade ostvrt na postignatite rezultati i sostojbite na Berzata
vo 2010 godina, a voedno dade i nekoi viduvawa za pretstojnata 2011 godina.
 Soglasno Dogovorot za delovna sorabotka koj{to Makedonska berza go potpi{a
so Alfa Televizija vo domenot na promocija na berzata i na nejzinite proizvodi,
be{e izraboten reklamen spot so koj se reklamiraa grupata na veb stranici i
produkti koi prerasnaa vo prepoznatliv brend na Berzata.
11.5. Komercijalno oglasuvawe na internet stranica na Berzata
Soglasno opredelbata za komercijalizacija na svojata veb stranica Makedonskata berza
pristapi kon utvrduvawe na op{tite uslovi za komercijalno oglasuvawe na
oficijalnata internet stranica na Berzata i za istite gi informira{e ~lenkite na
Berzata i javnosta. Soglasno ova, Makedonska berza AD Skopje za prvpat ponudi
mo`nost za reklamirawe na nejzinata internet stranica, so {to bea ponudeni odnapred
definirani pozicii za komercijalno oglasuvawe preku objavuvawe na komercijalni
oglasi. Za vakov vid reklamirawe interes projavija dve renomirani banki so koi vo
tekot na mesec juli 2010 godina bea sklu~eni Dogovori za zakup na prostor za
komercijalno oglasuvawe, kako i edna telekomunikaciska kompanija.
11.6. Promocija na produkti na Berzata
 Vo tekot na godinata bea ostvareni niza aktivnostite (prezentacii, izrabotka na
reklamni flaeri i spot) okolu promocija na produktite na Berzata za
distribucija na berzanski i drugi finansiski informacii.
 Kon krajot na godinata Makedonskata berza go promovira{e internet portalot
MB Monitor koj pretstavuva sistematiziran pregled na dnevnoto i nedelnoto
trguvawe na Makedonskata berza i na berzite od regionot. Namenet e isklu~ivo za
mediumite za da im ovozmoì brzo i efikasno prezemawe na site relevantni
slu~uvawa na makedonskiot pazar na hartii od vrednost i pazarite na hartii od
vrednost vo regionot, i podobro i polesno informirawe na javnosta za istite.
MB Monitor e zamislen kako komercijalen veb portal, no Berzata odlu~i
pristapot do portalot da bide besplaten vo tekot na nekolkumese~niot
promotiven period, so cel pretstavnicite na mediumite da moàt da se vklu~at vo
odredeni dopolnuvawa ili podobruvawa na sodrìnite na istiot.
41
11.7. Drugi aktivnosti
Makedonskata berza so poddr{ka na Proektot za delovno opkruùvawe vo Makedonija
na Amerikanskata agencija za me|unaroden razvoj (USAID) go sprovede tretoto
istraùvawe na veb stranicite na vode~kite akcionerski dru{tva kotirani na
Makedonskata berza, so cel utvrduvawe na dostapnosta na podatocite do potencijalnite
investitori, a vo nasoka na pottiknuvawe na dobro korporativno upravuvawe i
podobruvawe na nivnata op{testvena odgovornost.
Pretstavnici na Berzata zedoa u~estvo na trkaleznata masa koja vo ramkite na 8-ot
Me|unaroden saem na finansii, delovni mo`nosti i ekonomski razvoj FINEXPO se
organizira{e na tema “Aktuelni sostojbi vo finansiskiot sektor”; na “Kratkite
biznis sredbi” vo ramkite na Globalnata nedela na pretpriemni{tvo, kako i drugi
nastani od oblasta na finansiite i biznisot.
12. ME\UNARODNA SORABOTKA
Vo tekot na 2010 godina aktivnostite na Makedonskata berza na regionalno i
me|unarodno nivo bea fokusirani kon slednive punktovi:
12.1. Me|unarodna investitorska konferencija
Na 9 noemvri 2010 godina vo Viena se odrà me|unarodna investitorska konferencija
na pazarite na kapital od Jugoisto~na Evropa. Ovaa konferencija koja {to se odrà po
petti pat pretstavuva realizacija na proektot vo ramkite na Memorandumot za
partnerstvo potpi{an vo dekemvri 2007 godina od strana na berzite od Jugoisto~na
Evropa. Nastanot se odrà vo organizacija na Makedonskata berza, koja be{e nazna~ena
za koordinator i Raiffeisen Centrobank AG od Avstrija. Za prv pat na ovogodine{noto road
show zedoa u~estvo i berzite od Bugarija i Romanija. Ovaa godina vkupno 21 kompanija od
Jugoisto~na Evropa ja prifatija pokanata za u~estvo na nastanot i mo`nosta da se
pretstavat pred stru~nata investitorska zaednica. Okolu 60 avstriski i me|unarodni
investitori imaa mo`nost da gi prosledat prezentaciite na vode~kite kompanii od
regionot i so nivnite pretstavnici da odràt okolu 130 poedine~ni sostanoci.
U~esnici na konferencijata od Makedonija bea kotiranite dru{tva Alkaloid Skopje,
Komercijalna banka Skopje i Stopanska banka Bitola.
12.2. Sorabotka so berzite od regionot
Vo tekot na izve{tajniot period Makedonskata berza ostvari potesna sorabotka so
pove}e berzi od regionot so cel prezentacija na makedonskiot pazar na kapital pred
po{irokata investitorska javnost:
 Vo organizacija na Makedonska berza i brokerkskata ku}a Bulbrokers od
Bugarija na 18.03.2010 godina vo Sofija se odrà investitorska konferencija
42
(road show) na koja trite najlikvidni kompanii na Makedonskata berza Alkaloid,
Granit i Komercijalna banka se prezentiraa pred bugarskata investitorska
javnost. Voedno, be{e pretstaven i makedonskiot pazar na kapital preku
prezentacija na negovata struktura i potencijalot za investirawe {to go nudi.
 Makedonskata, Belgardskata i Bugarskata berza potpi{aa Dogovori za razmena na
podatoci od trguvaweto i nivno tekovno objavuvawe na veb stranicite na trite
berzi. Potpi{uvaweto na dogovorite e so cel ponatamo{en razvoj na
nacionalnite pazari na kapital i vzaemno pottiknuvawe na aktivnostite na
regionalnite portfolio investitori na trite pazari.
 Vo ramkite na sorabotkata {to Makedonskata berza ja ostvaruva so berzite od
regionot, vo tekot na mesec juni pretstavnici na berzata od Bawa Luka odràa
prezentacija na nivniot Broker office softver. Toa e softver razvien od strana na
berzata od Bawa Luka, a negovata primena zna~i voveduvawe na posovremeni
tehnologii vo raboteweto na brokerskite ku}i.
12.3. Sorabotka so Vienskata berza
Makedonskata berza AD Skopje i Vienskata berza, (~lenka na grupacijata na berzi od
Centralna i Isto~na Evropa - CEE Stock Exchange Group), vo oktomvri potpi{aa Dogovor
za sorabotka vo domenot na distribucija na berzanski podatoci. Potpi{uvaweto na ovoj
Dogovor proizleze od zalo`bite na Makedonskata berza za postignuvawe na {to
pogolema me|unarodna vizibilnost na makedonskiot pazar na hartii od vrednost.
Soglasno ovoj Dogovor, podatocite od trguvaweto na Makedonskata berza vo realno
vreme }e se distribuiraat preku posebnata aplikacija za distribucija na podatoci
razviena od Vienskata berza (Alliance Data Highway - ADH). Preku ovaa aplikacija se
vr{i konsolidacija i distribucija na berzanski podatoci od osum berzi na hartii od
vrednost, odnosno od ~lenkite na grupacijata na berzi od Centralna i Isto~na Evropa
(Viena, Budimpe{ta, Qubqana i Praga), kako i od berzite vo Bukure{t, Saraevo, Bawa
Luka i Skopje.
12.4. U~estvo na me|unarodni nastani i konferencii
Vo dekemvri 2010 godina vo Istanbul, Turcija se odràa Izvr{niot komitet i
Generalnoto sobranie na Federecijata na Evro-Aziski berzi (FEAS) na koi zedoa
u~estvo pretstavnici od Makedonskata berza. Pome|u 39-te ~lenki na FEAS,
Makedonskata Berza povtorno be{e izbrana vo 13-te ~lenovi na Izvr{niot Komitet na
FEAS, a voedno be{e izbrana i za ~lenka vo Rabotniot komitet na FEAS.
Na pokana na berzite od reginot pretstavnici na Makedonskata berza vo tekot na 2010
godina bea prisutni na Godi{nite konferencii na Qubqanskata, Zagrebskata,
Belgradskata i Istanbulskata berza.
12.5. Drugi aktivnosti
 Vo ramkite na programata za bilateralna sorabotka pome|u ~lenkite na
Federacijata na Evro-Aziski berzi, pretstavnici na Makedonska berza ostvarija
poseta na berzata vo Bukure{t (celosno finansirana preku programata za
43
razmena na FEAS). Celta na posetata be{e detalno zapoznavawe so politikata za
distribucija na podatoci {to ja ima berzata vo Bukure{t, kako i zapoznavawe so
nivniot trgovskiot sistem i procedurite za za{tita na podatocite vo slu~aj na
elementarna nepogoda i drugi slu~ai na vi{a sila.
 Vo tekot na izve{tajniot period nekolku renomirani stranski konsultantski
ku}i ostvarija poseta na Makedonskata berza. Celta na postetata be{e da se
zapoznaat so sostojbite na makedonskiot pazar na kapital i da se sogledaat
mo`nostite za eventualna sorabotka na Berzata so Proektot na USAID za
delovno opkruùvawe.
13. OSTVARENI FINANSISKI REZULTATI VO 2010 GODINA
Vo 2010 godina Makedonskata berza AD Skopje, ostvari vkupen prihod vo iznos od
37.842.899 denari i istiot e za 5% povisok vo odnos na ostvareniot vo 2009 godina. Ova
zgolemuvawe na prihodot se dolì pred s# na zgolemuvaweto na ostanatite prihodi od
dejnost i na zgolemuvaweto na prihodite od nadomest za kotacija.
Prihodite ostvareni od kamata iznesuvaat 2.773.773 denari i pretstavuvaat 7,33% od
vkupnite prihodi. Ovoj iznos e po osnov na kamata na oro~eni depoziti kaj banki i
kamata na depoziti po viduvawe. Namaluvaweto na ovie prihodi od 41% vo odnos na
prethodnata godina se dolì na namaluvawe na iznosot na plasiranite sredstva kako
rezultat na odlivot na pari~ni sredstva zaradi isplata na dividendata za 2009 godina i
namaluvaweto na kamatnite stapki za oro~eni depoziti vo 2010 godina vo odnos na 2009
godina.
Prihodite po osnov na provizii i nadomestoci iznesuvaat 26.304.122 denari i se za 2%
povisoki vo odnos na istite vo 2009 godina. Zgolemuvaweto na ovie prihodi vo najgolema
mera se dolì na zgolemuvaweto na prihodite od trguvawe za 3% i zgolemuvaweto na
prihodite od nadomestokot za kotirawe od 48%. Pri toa, treba da se ima predvid deka od
12.03.2010 godina stana efektivno zgolemuvaweto na visinata na nadomestokot za
trguvawe so akcii na Berzata za site transakcii vo vrednost do 1.000.000,00 denari od
0,1% na 0,2%, so {to se amortizira{e efektot {to vrz ovoj prihod bi go imal
namaluvaweto na berzanskiot promet od trguvawe so hartii od vrednost vo 2010 godina.
Isto taka, od 12.03.2010 godina stana efektivno zgolemuvaweto na visinata na
godi{niot nadomestok za kotacija {to soodvetno se odrazi na zgolemuvaweto na
prihodite po ovoj osnov.
 Nadomestocite za ~lenstvo se sostojat od ~lenarini, nadomestoci za koristewe na
BEST sistemot, nadomestoci za koristewe na Berza-Net, nadomestoci za
komunikacisko povrzuvawe so Centralniot depozitar za hartii od vrednost,
nadomestoci za koristewe na stanici za nabquduvawe i sli~no. Kaj ovie prihodi
se beleì namaluvawe od 12% vo sporedba so istite lani, poradi toa {to brojot
na ~lenkite na Berzata se namali od 24 vo 2009 godina na 20 ~lenki na krajot na
2010 godina. Isto taka za mesecite noemvri i dekemvri 2010 godina se
primenuva{e Odlukata na Odborot na direktori na Makedonskata berza AD
44
Skopje za privremeno osloboduvawe od pla}awe na del od nadomestocite na
~lenkite na Berzata, kako rezultat na konstatiranata potreba da se izleze vo
presret na baraweto na ~lenkite na Berzata za osloboduvawe od nadomestocite so
cel ublaùvawe na problemite vo tekovnoto finansirawe na ~lenkite na
Berzata;
 Najgolemiot del od prihodite na Berzata vo 2010 godina vo iznos od 17.861.349
denari ili 47,2% od vkupnite prihodi e ostvaren po osnov na nadomest za
trguvawe. Ovie prihodi se za 3% povisoki vo odnos na ostvarenite vo 2009 godina.
Kaj prihodot po osnov na nadomest za trguvawe po osnov na sklu~enite transakcii
vo BEST sistemot e zabeleàno zgolemuvawe od 25,1% (od 5.296.851 denari vo 2009
godina na 6.628.180 denari vo 2010 godina). Ostvareniot prihod od berzanska
provizija kaj blok transakciite beleì namaluvawe od 12,6% i iznesuva 5.125.809
denari, a prihodot od trguvaweto pri javni berzanski transakcii beleì
zgolemuvawe od 59% (no, ne e tolku zna~aen vo apsoluten iznos i iznesuva 146.802
denari). Prihodite od berzanska provizija od trguvawe so obvrznicite beleàt
namaluvawe od 1%.
 Ostvareni se prihodi po osnov na nadomest za kotacija vo iznos od 2.662.500
denari ili 7% od vkupnite prihodi. Ovie prihodi se za 48% povisoki vo sporedba
so 2009 godina, poradi toa {to, soglasno regulatornite ograni~uvawa, godi{niot
nadomestok za kotirawe za dru{tvo vo 2009 godina be{e pomal od ovoj vo 2010
godina.
Vo 2010 godina Berzata ostvari ostanati prihodi od dejnost vo iznos od 8.765.004 denari,
{to se za 52% povisoki vo sporedba so istite vo 2009 godina. Ova se prihodi ostvareni
po osnov na izdavawe na deloven prostor, naplateni somnitelni i sporni pobaruvawa,
zakup na mediumski prostor, prihodi od distribucija na berzanski podatoci, prihodi od
kotizacija na posetiteli na godi{na konferencija, donacija i drugo. Najgolemo u~estvo
vo ostanatite prihodi imaat prihodite od distribucija na berzanski informacii vo
iznos od 2.598.387 denari (istite vo 2009 godina iznesuvaa 1.975.971 denari, pri {to se
zgolemija kako rezultat na voveduvawe na novi uslugi kako {to e Bestnet analitika);
prihodi po osnov na izdavawe na deloven prostor vo iznos od 2.074.034 denari (vo 2009
godina iznesuvaa 1.672.212 denari), prihodi od donacija na softver vo iznos od 1.554.324
denari (ostvaren e i soodveten rashod kako amortizacija na softverot), prihodi od
zakup na mediumski prostor vo iznos od 533.196 denari (vo 2009 godina nema prihodi po
ovoj osnov).
Vkupnite rashodi ostvareni vo 2010 godina iznesuvaat 35.923.101 denari i istite se na
isto nivo so ostvarenite vo 2009 godina koga istite iznesuvale 35.934.532 denari. Kako i
vo 2009 godina, vo tekot na celata 2010 godina Berzata vode{e maksimalno prudentnata
politika na kontrolirawe na rashodite, {to podrazbira{e striktno vodewe smetka za
planskite tro{kovni targeti (koi i onaka bea na zna~ajno namaleni nivoa),
nerealizirawe na opredeleni neprioritetni rashodi i izvr{enoto namaluvawe na
nivoto na plati na vrabotenite i izvr{nite direktori, odnosno nadomestokot za
neizvr{nite direktori.
Vo 2010 godina za provizii i nadomestoci napraveni se rashodi vo iznos od 5.001.480
denari, {to pretstavuva 13,9% od vkupnite tro{oci. Vo ovie tro{oci, so 98,2%
u~estvuva nadomestot od realizirani berzanski transakcii za Komisijata za hartii od
45
vrednost, vo apsoluten iznos od 4.913.428 denari. Ostanatite tro{oci se odnesuvaat na
bankarski provizii.
Neto zagubata od kursni razliki vo 2010 godina iznesuva 914 denari.
Tro{oci za vraboteni vo 2010 godina iznesuvaat 13.525.888 denari. Vo tie ramki
tro{ocite za bruto plati na vrabotenite se realizirani vo iznos od 13.292.338 denari i
iznesuvaat 37% od vkupnite rashodi. Kaj bruto platite vo 2010 godina vo odnos na planot
ima ostvaruvawe od 90%. Bruto platite na izvr{nite ~lenovi na Odborot na direktori
iznesuvaat vkupno 4.306.132 denari, odnosno 3.094.200 denari i 1.211.932 denari za
Glavniot izvr{en direktor i Izvr{niot direktor, respektivno.
Za ostanati koristi za vrabotenite se ostvareni tro{oci vo iznos od 233.550 denari
denari {to pretstavuva 47% od planiranite tro{oci za ovaa namena za 2010 godina. Ova
se tro{oci napraveni za isplata na regres za godi{en odmor na vrabotenite i za
ispratnina vo penzija.
Amortizacijata na sredstvata e presmetana vo iznos od 7.143.797 denari, {to
pretstavuva 19,9% od vkupnite rashodi i e za 25% povisoka vo sporedba so 2009 godina, a
se odnesuva na amortizacija na nematerijalni sredstva, delovniot prostor i oprema.
Zgolemuvaweto na amortizacijata se dolì na amortizacijata na softverot za trguvawe
(vo iznos od 1.554.324 denari) za koj po~na da se presmetuva amortizacija od 01.01.2010
godina. Amortizacijata na osnovnite sredstva e presmetana so pravoliniska metoda,
soglasno Uredba so primena na amortizacioni stapki utvrdeni so Nomenklaturata na
sredstvata za amortizacija.
Ispravkata na vrednost na pobaruvawata iznesuva 200.000 denari i se odnesuva na
pobaruvawa koi se postari od edna godina i pobaruvawa za koi e oceneto deka naplatata
}e bide ote`nata.
Ostanatite rashodi od dejnost iznesuvaat 10.051.022 denari i se za 4% poniski od istite
vo 2009 godina. U~estvuvaat so 91% vo ostvaruvaweto na planot, a vo vkupnite rashodi so
28%.
 Materijalnite i sli~ni tro{oci iznesuvaat 1.994.600 denari ili 5,55% od
vkupnite rashodi (tro{oci za elektri~na energija, parno greewe, vesnici,
stru~na literatura, higiena, kancelariski materijal i sli~no).
 Tro{ocite za uslugi iznesuvaat 4.839.590 denari i istite u~estvuvaat so 13,47% vo
vkupnite rashodi i se za 16% pomali vo odnos na 2009 godina. Namaluvaweto se
dolì na toa {to vo 2009 godina vo ovie tro{oci bea vklu~eni i tro{oci za
uslugite za pravni i finansiski konsultanti vo tenderskata postapka za
proda`ba na mnozinski paket akcii na Berzata vo iznos od 1.253.858 denari. Od
tro{ocite za uslugi 619.025 denari otpa|aat na uslugi povrzani so organizacijata
na 11-tata godi{na konferencija (ostvaren e i soodveten prihod od kotizacija na
posetiteli na konferencijata i sponzorstva). Vo ramkite na tro{ocite za uslugi
pozna~ajno u~estvo imaat uslugite za tekovno odrùvawe na opremata vo iznos od
1.238.897 denari, telefonskite uslugi i uslugi za internet vo iznos od 1.602.542
46
denari. Ostanatite tro{oci za uslugi se napraveni za uslugi za revizija na
finansiskite izve{tai, za po{tarina, za obezbeduvawe i sli~no.
 Tro{ocite za nadomest za Odborot na direktori iznesuva 1.159.999 denari i tie
iznesuvaat 3,23% od vkupnite rashodi. Poradi namaluvaweto na nadomestot za
neizvr{nite ~lenovi na Odborot po~nuvajki od posledniot kvartal na 2009
godina, kaj ovie tro{oci imame namaluvawe od 13% sporedeno so istite vo 2009
godina i istite se dviàt vo ramkite na planiranite za 2010 godina.
 Za slu`beni patuvawa vo tekot na godinata se napraveni tro{oci vo iznos od
300.613 denari i istite se za 40% poniski vo odnos na planiranite za 2010 godina.
 Tro{ocite za reprezentacija, reklama i propaganda iznesuvaat 629.989 denari i
pretstavuvaat 1,75% od vkupnite rashodi, odnosno se za 5% pogolemi od
planiranite.
 Tro{oci za osiguruvawe se napraveni vo visina od 445.338 denari. Se odnesuvaat
na osiguruvawe na imot, osiguruvawe na menaxeri i osiguruvawe na vraboteni i se
za 7% pomali od planiranite za 2010 godina, poradi obezbedeni popusti pri
obnovata na polisite vo 2010 godina.
 Tro{oci za istraùvawe i razvoj se ostvareni vo visina od 206.517 denari. Ova se
tro{oci napraveni soglasno Memorandumot za partnerstvo potpi{an od strana
na berzite od Jugoisto~na Evropa, so cel promocija na regionalniot pazar na
kapital pred me|unarodnite institucionalni investitori.
 Za Drugi tro{oci, napraveni se tro{oci vo iznos od 474.376 denari. Ovie rashodi
se napraveni za ~lenarini: vo Federacija na Evroaziski berzi (FEAS),
~lenarina za Federacijata na Evropski berzi (FESE), ~lenarina za Amerikanska
Stopanska komora, ~lenarini za biznis kreditni karti~ki, tro{oci za sudski i
administrativni taksi i sli~no.
***
Kako rezultat od pove}e ostvareni prihodi od rashodi, Berzata po Godi{nata smetka za
2010 godina ostvari dobivka pred odano~uvawe vo iznos od 1.919.798 denari.
Presmetan e danok vo nepriznaenite rashodi vo iznos od 167.022 denari, a ostvarenata
dobivka po odano~uvawe so danok vo nepriznaenite rashodi za 2010 godina iznesuva
1.752.776 denari.
***
Vkupnata aktiva na Makedonskata berza AD Skopje na 31.12.2010 godina iznesuva
152.491.103 denari. Vo strukturata na aktivata najlikvidnite sredstva (pari~ni
47
sredstva, depoziti vo banki oro~eni do tri meseci) u~estvuvaat so 26,14% {to
pridonesuva za finansiska stabilnost na Berzata. U~estvoto na osnovnite sredstva
materijalni i nematerijalni (84.251.591 denari) iznesuva 55,25% od vkupnata aktiva, a
pobaruvawata iznesuvaat 28.197.476 denari ili 18,49% od vkupnata aktiva. Najgolem del
od pobaruvawata otpa|a na pobaruvawe za pove}e platen danok za dobivka (24.136.539
denari) i pobaruvawa od kupuva~i vo iznos od 4.060.937 denari (vo najgolem del od
nadomestoci za trguvawe za mesec dekemvri 2010 godina). Vo juni 2010 godina
Makedonska berza AD Skopje ima podneseno barawe do Upravata za javni prihodiRegionalnata direkcija Skopje za povrat na pove}e plateniot danok od dobivka iskaàn
vo Dano~niot bilans za 2009 godina vo visina od 24.882.911 denari. Po izvr{enata
kontrola za 2008 i 2009 godina dobieno e re{enie od strana na Upravata za javni
prihodi so koe se potvrduva pobaruvaweto na Berzata za pove}e plateniot danok od
dobivka vo celost. Po izvr{enite prebivawe na pove}e plateniot danok od dobivka so
obvrski za Danok na dodadena vrednost vo tekot na 2010 godina (za koi isto taka
Makedonska berza ima dobieno re{enija od UJP-Regionalna direkcija Skopje) i
obvrskata za presmetaniot danok na nepriznaeni rashodi za 2010 godina, Berzata
pobaruva 24.136.539 denari pove}e platen danok od dobivka.
Vkupnata pasiva na Makedonskata berza AD Skopje na 31.12.2010 godina iznesuva
152.491.103 denari. Vkupnite obvrski na 31.12.2010 godina iznesuvaat 8.667.662 denari. Od
toa obvrskite kon dobavuva~i iznesuvaat 1.993.747 denari, a razgrani~enite prihodi vo
idni periodi iznesuvaat 6.673.915 denari. Najgolemo u~estvo vo prihodite vo idnite
periodi ima donacijata vo softverot za trguvawe od Qubqanska berza kako rezultat na
izvr{enoto prezemawe na izvorniot kod na BEST sistemot vo 2009 godina. Kapitalot i
rezervite na Makedonska berza AD Skopje na 31.12.2010 godina iznesuvaat 143.823.441
denari. Od toa zapi{aniot kapital iznesuva 103.497.760 denari, rezervite 38.572.906
denari, a dobivka za finansiskata godina 1.752.776 denari.
Skopje, Fevruari 2011 godina
Odbor na direktori
Pretseda tel
Kristijan Polenak
48
PRILOG
49
BILANS NA SOSTOJBA
na den 31.12. 2010 godina
AKTIVA
2009
vo denari
Indeks
2010/2009
2010
Naziv
1,Pari~ni sredstva i pari~ni ekvivalenti
1,668,229
645,534
39
2.Krediti na i pobaruvawa od banki
45,262,048
39,211,989
87
Depoziti
45,000,000
39,000,000
87
262,048
211,989
81
3.Dol`ni~ki hartii od vrednost
0
0
0
Dràvni hartii od vrednost
0
0
0
Ispravka na vrednost
0
0
0
9,816,795
7,794,386
79
5.Materijalni sredstva
81,459,861
76,457,206
94
6,Ostanati sredstva/pobaruvawa
27,127,801
28,197,476
104
Pobaruvawa za danok na dobivka
24,882,911
24,136,539
97
2,244,890
4,060,937
181
134,012
184,514
138
165,468,745
152,491,103
92
Pobaruvawa od banki
4.Nematerijalni sredstva
Ostanati pobaruvawa
7.Odloèni prihodi i odnapred plateni tro[oci
VKUPNA AKTIVA
PASIVA
2009
2010
Indeks
2010/2009
1.Obvrski
9,852,365
8,667,662
88
Ostanati obvrski
1,599,902
1,993,747
125
Odloèno pla}awe na tro{oci i prihodi vo idni
periodi
8,252,463
6,673,915
81
2.Kapital i rezervi
155,616,380
143,823,441
92
Zapi{an kapital
103,497,760
103,497,760
100
38,448,471
38,572,906
100
124,434
1,752,776
1,409
13,545,715
0
0
165,468,745
152,491,103
92
Naziv
Rezervi
Dobivka za finansiska godina
Zadràna dobivka
PASIVA
50
BILANS NA USPEH OD 01.01.2010 do 31.12.2010 GODINA
vo denari
4,829,707
5,001,480
104
5,205,520
Ostv.na
plan vo
%
96
128,922
88,052
68
130,000
68
4,700,785
4,913,428
105
5,075,520
97
120,787
914
1
0
0
3.Tro{oci za vraboteni
14,825,512
13,525,888
91
13,900,000
97
Vkalkulirani bruto plati
14,728,312
13,292,338
90
13,400,000
99
97,200
233,550
240
500,000
47
5,733,396
7,143,797
125
7,230,000
99
6,610
200,000
3,026
0
0
10,418,521
10,051,022
96
10,990,000
91
Materijalni i sli~ni tro{oci
1,645,464
1,994,600
121
1,950,000
102
Tro{oci za uslugi
5,757,955
4,839,590
84
5,500,000
88
Odbor na direktori
1,334,000
1,159,999
87
1,160,000
100
Tro{oci za slu`beni patuvawa
199,462
300,613
151
500,000
60
Tro{oci za reprez,reklama i propaganda
368,024
629,989
171
600,000
105
Osiguruvawe
466,057
445,338
96
480,000
93
Tro{oci za istraùvawe i razvoj
272,709
206,517
76
300,000
69
Drugi tro{oci
374,850
474,376
127
500,000
95
35,934,532
35,923,101
100
37,325,520
96
4,664,993
2,773,773
59
3,400,000
82
25,674,300
26,304,122
102
26,856,000
98
Nadomest za ~lenstvo
6,594,362
5,780,273
88
6,220,000
93
Nadomest od trguvawe
17,279,938
17,861,349
103
17,936,000
100
Prihodi od kotacija
1,800,000
2,662,500
148
2,700,000
99
3.Ostanati prihodi od dejnost
5,782,300
8,765,004
152
7,420,200
118
36,121,593
37,842,899
105
37,676,200
100
187,061
1,919,798
1,026
350,680
547
62,627
167,022
124,434
1,752,776
Rashodi
1.Rashodi za provizii i nadomestoci
Provizii od banki
Berzanska provizija za KHV
2.Neto zaguba od kursni razliki
Ostanati koristi za vraboteni
4. Amortizacija
5.Ispravka na vrednost na pobaruvawa
6.Ostanati rashodi od dejnost
VKUPNO RASHODI:
01-12.2009
01-12.2010
Indeks
2010/2009
Programa
2010
Prihodi
1.Prihodi od kamati
2.Prihodi od provizii i nadomestoci
VKUPNI PRIHODI:
BRUTO DOBIVKA
DANOK OD DOBIVKA
DOBIVKA ZA FINANSISKA
GODINA
51

Download Report