mr Azra Hajro, dipl.ing.el.

Javna rasprava Stanje i budućnost bosanskohercegovačke elektroenergetike
BOSANSKOHERCEGOVAČKI KOMITET
STANJE I BUDUĆNOST
PRENOSNE MREŽE BiH
mr sc. Azra Hajro, dipl.ing.el.
Sarajevo, 10. maj 2011. g
Organizacija EES u BiH
Nadležno ministarstvo
Regulisanje
EES
Organizacija
FBiH
RS
FERK
RERS
BiH
FBiH
RS
FMERI
MIERRS
BiH
proizvodnja
električne energije
elektroprivrede i
Neovisni proizvođači
prenos električne
energije
Elektroprijenos/
Elektroprenos BiH
DERK
MVTEO
vođenje sistema
NOS BiH
DERK
MVTEO
distribucija
električne energije
elektroprivrede
FERK
RERS
FMERI
MIERRS
Osnovni podaci o EES u 2009.
Struktura proizvedene električne energije
Proizvedena električna energija
GWh
Instalisana snaga
MW
EP
BiH
Hidroelektrane
514,4
Termoelektrane
MHE
EP
HZHB
792,6
ERS
Ukupno
EP BiH
720
2.027
1.682,566
1.125
600
1.725
3,37
5,9
20,14
28,973
52,5
52,50
0,298
0,298
72,94
3.834,2
Industrijske
elektrane
Ostale
Ukupno
Nezavis
proizvo
-đači
1.642,8
792,6
1.325,9
EP HZHB
1.939,820
ERS
Nezavis.
proizvođači
Ukupno
2.596,860
6.219,246
5.233,604
2.993,025
8.226,629
10,351
29,012
63,237
102,600
13,040
13,040
0,00
6.926,521
Podaci preuzeti iz Izvještaja o energetskom sektoru BiH za 2009. godinu, DERK
1.939,820
5.618,897
76,277
14.561,515
Osnovni podaci o EES u 2009.
Podaci o mreži prenosa
Dužina (km)
Opterećenost (%)
400 kV
864,73
220 kV
Broj interkonekcija
FBiH
RS
BiH
8,623
1
3
4
1.524,80
20,669
3
7
10
110 kV
3.919,28
17,634
13
9
22
Ukupno
6.308,81
17,61
17
19
36
Broj
Instalisana snaga (MW)
400/x kV
9
6.090,0
220/x kV
220 kV
8
1.423,0
110/x kV
127
4.690,5
Ukupno
144
12.203,5
Osnovni podaci o EES u posljednje 3 godine
Bilans električne energije na mreži prenosa
GWh
2008
2009
2010
2009/2008
2010/2009
Proizvodnja
13.761
14.083
15.638
102%
111%
Potrošnja
11.339
10.787
11.471
95%
106%
327
306
338
94%
110%
2.095
2.990
3.829
143%
128%
Prenosni gubici
Bilans
Podaci preuzeti iz Godišnjih izvještaja NOS BiH (2008., 2009. i 2010.)
Analiza postojećeg stanja
U BiH je i dalje prisutan suficit električne energije (24,5% u 2010.
godini, 21,2% u 2009. godini, odnosno 15% u 2008. godini)
Potrošnja električne energije stagnira (industrijska potrošnja !)
Prenosna mreža je opterećena sa 17,61% ukupno gledajući
Postojeći proizvodni objekti su stari, neki na kraju životne dobi i
predviđeno je njihovo gašenje
Prenosna mreža je stara, u zadnje vrijeme nedovoljno održavana i
zanavljana
Analiza postojećeg stanja
Bilans električne energije na prenosnoj mreži BiH za period 2011.-2020. (niži scenario)
Potrošnja
Scenario 1. – Niži
scenario
(GWh)
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
11.561
11.780
12.005
12.237
12.475
12.718
12.966
13.219
13.476
13.739
Proizvodnja
Proizvodnja u
postojećim izvorima
(GWh)
14.323
14.162
14.062
13.724
12.830
12.762
12.710
12.189
12.057
Gubici
12.257
(GWh)
Gubici (3% u odnosu na
proizvodnju)
430
425
422
412
385
383
381
366
362
368
Scenario 1 (niži scenario
potrošnje + gubici)
11.991
12.205
12.427
12.649
12.860
13.101
13.347
13.585
13.838
14.107
Bilans
Bilans za scenario 1
(GWh)
2.332
1.957
1.635
1.075
- 30
- 339
- 637
- 1.396
- 1.781
- 1.850
Planiranje razvoja prenosne mreže
Potreba za novim izvorima zbog porasta potrošnje (prognoza) i
starosti postojećih proizvodnih objekata je evidentna
Potrebne strateške odluke: opredjeljenje za podmirivanje samo
vlastite potrošnje ili izvozna orijentacija (koji izvori) na tržište i u
kojoj mjeri (odluka je uslovljena i stanjem u ostalim zemljama
regiona)
Na osnovu strateških odluka utvrditi dugoročni plan izgradnje
proizvodnih kapaciteta za period od najmanje 20 godina
Utvrditi koji dio električne energije iz OI će se subvenirati
Utvrditi jasne kriterije kod izbora i rangiranja projekata
Utvrditi prognozu potrošnje električne energije za razmatrani
period
U skladu sa gore navednim planirati razvoj prenosne mreže
Podloge planiranju razvoja EES – potrebni
dokumenti
Naziv
dokumenta
Nadležan za
izradu
Akt koji definiše
izradu
Odobrava
Stanje
dokumenta
Strateška
opredjeljenja
Energetska
politika
(Strategija
razvoja EES)
MVTEO
Zakon o prenosu,
regulatoru i oeratoru
Prognoza
potrošnje
Indikativni plan
razvoja
proizvodnje
NOS BiH
Mrežni kodeks
Licenca za obavljanje
djelatnosti
DERK
2007-2016
2008-2017
2009-2018
2010-2019
2011-2020
Plan razvoja
proizvodnje
Indikativni plan
razvoja
proizvodnje
NOS BiH
Mrežni kodeks
Licenca za obavljanje
djelatnosti
DERK
2007-2016
2008-2017
2009-2018
2010-2019
2011-2020
Plan razvoja
prenosne mreže
Dugoročni plan
razvoja prenosne
mreže
Elektroprijenos /
Elektroprenos
BiH
Mrežni kodeks
Licenca za obavljanje
djelatnosti
DERK
2007-2016 Nacrt
2009-2018 Nacrt
2010-2019 Nacrt
2011-2020 Nacrt
Elaborat o
priključku
Elektroprenos/
Treća lica
Pravilnik o priključku
NOS i
Elektroprenos
-
Planiranje razvoja prenosne mreže,
prisutni problemi
Podloge:
Ne postoji Energetska politika BiH
Ne postoji Strategija razvoja na nivou BiH
Postoje Strateški plan i program razvoja energetike F BiH (u oblasti
elektroenergetike obuhvata izgradnju novih proizvodnih kapaciteta i
razvoj distributivne djelatnosti) i Strategija razvoja energetike RS
(pored razvoja proizvodnje i distribucije, planira i razvoj prenosne
mreže)
Postoji Studija razvoja energetskog sektora BiH - neusvojena
Postoje indikativni planovi razvoja proizvodnje za koje ne postoje
utvrđeni i odobreni kriteriji koji određuju koji proizvodni objekti će
se graditi u planskom periodu
Postoje Studije/Elaborati o priključku koji definišu pojedinačne
priključke bez dugoročnog sagledavanja razvoja mreže
Postoje Planovi razvoja elektroprivreda
Ne postoji usvojen i odobren niti jedan dugoročni plan razvoja
prenosne mreže (nisu zvanično izašli iz Elektroprenosa)
Podloge planiranju razvoja EES – procjena
konzuma i rezerve na prenosnoj mreži
MW
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2.130
2.181
2.233
2.287
2.342
2.398
2.456
2.515
2.575
2.637
Potrebna snaga
primarne rezerve
15
15
15
15
16
16
16
17
17
17
Potrebna snaga
sekundarne rezerve
62
63
64
66
67
68
70
71
73
74
Potrebna snaga
tercijerne rezerve
250
250
250
250
300
300
300
300
400
400
UKUPNO
2.457
2.509
2.562
2.618
2.725
2.782
2.842
2.903
3.065
3.128
Postojeći
3.796
3.796
3.696
3.496
3.496
3.496
3.386
3.386
3.386
3.386
BILANS
1.339
1.287
1.134
878
771
714
544
483
321
258
Postojeći +
bilansirani
3.815
3.815
3.733
3.868
3.868
3.868
4.208
4.508
4.508
4.508
BILANS
1.358
1.306
1.171
1.250
1.143
1.086
1.366
1.605
1.443
1.380
Postojeći + svi
prijavljeni
4.215
4.658
6.187
6.770
7.067
7.359
9.255
9.568
9.636
10.593
BILANS
1.758
2.149
3.625
4.152
4.342
4.577
6.413
6.665
6.571
7.465
Vršna snaga konzuma
na prenosnoj mreži
Podaci preuzeti iz Indikativnog plana razvoja proizvodnje 2011. – 2020., NOS
Planiranje razvoja prenosne mreže
prisutni problemi
Prenosnu mrežu planiraju:
Nezavisni proizvođači
Obrađivači
Entiteti
Elektroprivrede
Elektroprenosa i NOS
Planiranje razvoja prenosne mreže,
prisutni problemi
Šta je rezultat:
Krše se akta koja definišu način, nadležnost i odgovornost za planiranje prenosne mreže: Zakon o
prenosu, regulatoru i operatoru sistema električne energije u BiH, Zakon o osnivanju kompanije
za prenos električne energije u BiH, Mrežni kodeks, Uslovi za korištenje licence za obavljanje
djelatnosti prenosa električne energije.
TE Stanari se priključuje na način da joj se primiče prenosna mreža uz samu elektranu čime joj
skraćuje (produžene sabirnice) i znatno pojeftinjuje sam priključak, gradi joj se TS 400/110 kV
(vrijednost cca 20 mil. KM) koja omogućava dodatnu sigurnost isporuke proizvedene energije
(n-2) i dovodi je u povlašteni položaj u odnosu na druge proizvođače, a trajno ostavlja povećane
gubitke u mreži.
DV 220 kV Jajce – Mraclin interkonektivni vod uveden u TS Prijedor tako da je formiran
unutrašnji vod Jajce – Prijedor i interkonektivni vod Prijedor – Mraclin. Tako je ojačano čvorište
Prijedor, ojačana mreža na području RS, a oslabljena mreža na području FBiH.
Uklapanje DV 2x220 kV Rama - Posušje na način da se: na udaljenosti od 13 km od rasklopišta
220 kV Jablanica pravi novo 220 kV rasklopište u vlasništvu proizvodnog objekta (HE Rama),
stvara se direktna duga veza dva proizvodna objekta što može biti problem s aspekta dinamičke
stabilnosti, proširuje se postrojenje u HE Rama za dva DV polja (cca 4 mil. KM), čime se
obezvrjeđuje postojeće prenosno rasklopište u Jablanici.
U planovima IPA projekata pojavljuje se vod 400 kV Višegrad – Bajina Bašta i Višegrad –
Pljevlja.
EFT-a gradi TS Stanari mada je to po zakonu isključiva nadležnost Elektroprenosa i iz sredstava
Elektroprenosa.
Planom razvoja energetike RS planirana je prenosna mreža na području RS.
I sve ovo se radi bez reakcije nadležnih i odgovornih.
M eđ uri ć
M raclin
Đakovo
STUDIJA EFT
Ernestinovo
S. M itrovica
ER S
PR R S
Prijedor 2
B . Luka
B ihać 1
Elaborat
ZEKC
Gradač ac
Doboj 3
Prnjavor
T E Ugljevik
TS Stanari
Ukrina
Stanari
TE Stanari
T E Tuzla
SR B IJ A
TS Tuzla
B ajina B ašta
Zenica 2
Jajce 2
TE Kakanj
Elaborat
R P Kakanj
Sarajevo 10
KA
TS
VA
HR
Konjsko
HE Zaku čac
HE
Grabovica
PHE Č apljina
Vardište
H E Višegrad
RP
Jablanica
H E Salakovac
M ostar 4
IPA
ER S
Sarajevo 20
H E R ama
EP HZHB
Višegrad
PR R S
B uk B ijela
Pljevlja+
TE Gacko
AL
M ostar 3
HE Piva
C R NA GOR A
PR R S
H E Trebinje
Trebinje
HE Peruć ica
Podgorica
H E Dubrovnik
E L E KT ROE NE RGE T SKI SIST E MB OSN E I HE R CE GOVIN E - 400 kV i 220 kV
E E S B iH, perspektivno stanje 2020. godine sa prikazom realizovanih i planiranih prekrajanja prenosne mreže
Karta EES BiH, decembar 2009. sa planiranim novim objektima u RS, Plan razvoja energetike RS
(izvor Elektroprenos BiH, Operativno područje Banja Luka)
Planiranje razvoja prenosne mreže
postojeće stanje
Jasno je zašto se blokira donošenje dugoročnog plana razvoja
prenosne mreže BiH, jer bi postojanje takvog dokumenta spriječilo
nametanje parcijalnih rješenja razvoja prenosne mreže BiH nastalih
na različitim nivoima unutar elektroenergetskog sektora BiH, pa i
šire i na osnovu subjektivnih pristupa zasnovanih na netehničkim
interesima i bez provedenih potrebnih analiza.
Za posljedicu imamo:
– neekonomičan razvoj koji plaćaju svi kupci električne energije i
kroz priključnine svi novi proizvođači,
– predimenzioniranje/poddimenzioniranje prenosne mreže
(različiti/netehnički kriteriji),
– veće troškove održavanja.
Krše se akti koji definišu ovaj proces, dolazi do narušavanja osnovnih
principa i kriterija planiranja, uslovi za priključenje su različiti, te se
Korisnici (i potrošači i proizvođači) dovode u diskriminirajući položaj.
Hvala na pažnji

Download Report