Sadrž Sadržaj prezentacije Okrugli sto: „Regionalni Centri za održ održivo upravljanje otpadom u Bosni i Hercegovini – potrebe opš opština“ tina“ Regionalni pristup u upravljanju otpadom u BiH – pravni aspekti, s osvrtom na EU (da li postoji pravni osnov i da li je potreban?) G-đa Jasna Marin i G-din Đorđe Stefanović Stefanović Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Nač Načelo Regionalnosti Reciklaža BiH Stanje u praksi/na terenu • • • • Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Problemi u implementaciji principa regionalnosti stanje prije donoš donošenja novog Zakona RS – Nije precizirana definicija regionalnih deponija u samom zakonu, ali su prostornim planom RS određeni “regioni” i opštine koji gravitiraju pojedinim regionalnim deponijama – Narodna Skupština RS je dužna da usvoji Strategiju upravljanja otpadom a Vlada je dužna da donese Regionalne planove upravljanje otpadom - nisu doneseni do sada (stari zakon) – Nisu pripremljene sve predviđene deponije ili nisu dovedene u stanje da zadovoljavaju sve tehničke kriterije. – Na deponijama koje su funkciji - ne dovozi se otpad Otpad se i dalje odlaže na «nelegalnu» opštinsku deponiju. Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Šta to podrazumjeva? Definicija regije i regionalnosti? Pravni osnov regionalne deponije? Infrastrukturne pretpostavke regionalne deponije? Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Propisi u RS Osnov za zbrinjavanje komunalnog otpada na regionalnim deponijama? • Zakon o upravljanju otpadom RS (Sl.Gl. RS 53/02, izmjene i dopune Sl.Gl. RS 65/08, Novi zakon (Sl. Gl. RS 111/13) • Zakon o lokalnoj samoupravi RS (Sl.Gl. RS 101/04, 42/05, 118/05) • Zakon o komunalnim djelatnostima RS (Sl.Gl. RS 124/11) • Zakon o zaštiti životne sredine (Sl. Gl. RS 71/12) • Prostorni plan RS Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Pravni osnov za uspostavu i funkcionisanje regionalnih deponija • Zakon o upravljanju otpadom – „stari” zakon (RS) regionalnost - razvoj tretmana otpada i izgradnja objekata za njegovo odlaganje treba se vršiti na način da pokriva potrebe regiona i omogućava samoodrživost izgrađenih objekata “Dozvola za nove sanitarne deponije može se izdati samo za deponovanje na regionalnom nivou.” • Strategija upravljanja otpadom (nije usvojena) – Faza 1 – regionalne deponije – Faza 2 – smanjen broj regionalnih deponija • Sporazumi opština o regionalnim deponijama Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Pravni osnov za uspostavu i funkcionisanje regionalnih deponija Član 19 (1) Skupštine dviju ili više jedinica lokalne samouprave na čijem području ukupno živi najmanje 200.000 stanovnika donose, po pribavljenoj saglasnosti Ministarstva, zajednički plan upravljanja otpadom, kojim se definišu zajednički ciljevi u upravljanju otpadom u skladu sa Strategijom. (2) Zajednički plan upravljanja otpadom može se donijeti i za području dvije ili više jedinica lokalne samouprave na kojima živi manje od 200.000 stanovnika, po prethodno izrađenoj studiji opravdanosti za donošenje zajedničkog plana, na koju saglasnost daje Ministarstvo. (3) Postupak izrade i donošenja zajedničkog plana iz st. 1. i 2. ovog člana uređuje se sporazumom skupština jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom. Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Pravni osnov za uspostavu i funkcionisanje regionalnih deponija Član 78. U slučaju kretanja opasnog otpada radi odlaganja između Republike, Federacije Bosne i Hercegovine i Brčko distrikta BiH, potrebno je obavještenje ministarstva nadležnog za zaštitu životne sredine entiteta ili Brčko Distrikta BiH iz kojeg se prevozi otpad ministarstvu nadležnom za zaštitu životne sredine entiteta ili Brčko Distrikta BiH u kojem se vrši odlaganje opasnog otpada Pravni osnov za uspostavu i funkcionisanje regionalnih deponija Novi zakon o otpadu u RS 2013 (Sl. Gl. RS 111/13) koji ne utvrđuje obavezu regionalnosti eksplicitno, ali... (čl. 6, 19, 78) Čl. 6 u) – definicija područje za upravljanje otpadom je prostorna cjelina koja obuhvata više susjednih jedinica lokalne samouprave koje, u skladu sa sporazumom koji zaključuju te jedinice lokalne samouprave, zajednički upravljaju otpadom u cilju uspostavljanja održivog sistema upravljanja otpadom, Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Pravni osnov za uspostavu i funkcionisanje regionalnih deponija Član 39.1 Jedna ili više jedinica lokalne samouprave određuju lokaciju za izgradnju i rad postrojenja za skladištenje, tretman ili odlaganje otpada na svojoj teritoriji, pod uslovima utvrđenim zakonom, kao i sporazumom iz člana 27. ovog zakona ako više skupština jedinica lokalne samouprave zajedno odlučuju o lokaciji postrojenja za upravljanje otpadom. Čl. 9.1 Princip blizine i zajedničkog pristupa upravljanja otpadom podrazumjeva: vršenje izbora lokacije postrojenja za tretman ili odlaganje otpada u zavisnosti od lokalnih uslova i okolnosti, vrste otpada, njegove zapremine, načina transporta i odlaganja, ekonomske opravdanosti kao i mogućeg uticaja na životnu sredinu, Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Propisi u FBiH Osnov za zbrinjavanje komunalnog otpada na regionalnim deponijama? • Zakon o zaštiti okoliša (Sl. N. FBH 33/03, 39/09) • Zakon o upravljanju otpadom (Sl. N. FBH 33/03, 72/09) • Zakon o principima lokalne samouprave FBiH Sl. N. FBH 49/06) • Strategija zaštite okoliša (uključuje i strategiju upravljanja otpadom) FBiH 2008-2018 • Federalni plan upravljanja otpadom 2012-2017 Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Propisi u FBiH Zakon o upravljanju otpadom (FBiH) • Prikupljanje i tretiranje komunalnog otpada obavlja se sukladno posebnom propisu o komunalnim djelatnostima. • Kantonalnim propisima uređuje se osnivanje i rad komunalnih poduzeća i obveze općina u pružanju komunalnih usluga. • Općine su zadužene za organiziranje upravljanja komunalnim otpadom. Osnov za zbrinjavanje komunalnog otpada na regionalnim deponijama? Zakon o upravljanju otpadom FBiH u članu 5. određuje „regionalnost“ kao jedno od načela upravljanja otpadom u FBiH Izmjene i dopune: FBiH ZoUP; Član 33. Stav 2. mijenja se i glasi: "Prioritet u izdavanju potrebnih dozvola za nove deponije imaju regionalne deponije.„ (bilo: Dozvola za nove sanitarne deponije može se izdati samo za deponovanje na regionalnom nivou.) Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Propisi - Kantoni Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Strategija i Plan FBiH Osnov za zbrinjavanje komunalnog otpada na regionalnim deponijama? • • • • Zakon o Zaštiti Okoliša; Zakon o Lokalnoj Samoupravi Zakon o Komunalnim Djelatnostima Zakon o Upravljanju Otpadom: Mostar - regionalnost – razvitak tretmana otpada i izgradnja objekata za njegovo odlaganje treba se obavljati na način pokrića potreba regije i omogućavanja samoodrživosti izgrađenih objekata. • Kanton Sarajevo : Federalni zakonom o upravljanju otpadom i Zakon o komunalnoj čistoći Kantona Sarajevo («Službene novine Kantona Sarajevo», broj 11/97 Strategija i Plan dalje razrađuju regionalni princip i određuju opštine koje su „upućene“ na pojedine regionalne deponije (centre za tretman otpada) - tabela Statut Općine, Odluke općine Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Strategija (FBiH) 20082008-2018 4.4.2 Ekonomski instrumenti upravljanja otpadom • Etabliranje regionalnih centara za upravljanje otpadom i dr. postrojenja za zbrinjavanje otpada Predlaže se uvođenje ekološke naknade koja se zaračunava u cijenu odlaganja, a čija se sredstva trebaju namjenski trošiti na razvoj lokalne zajednice i unaprjeđenje kvaliteta života. Sredstva se ulažu u izgradnju i rekonstrukciju kulturnih, obrazovnih i rekreacijskih sadržaja i zajedničke infrastrukture. • Cijena za korisničku naknadu - bazirana na punom pokrivanju troškova usluga koje se pružaju (izmjena tarifne politike u pravcu obračuna po količini proizvedenog otpada i u punom obimu troškova Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Federalni plan upravljanja otpadom • Planom je predviđeno da integralni sustav upravljanja otpadom prati regionalni koncept, odnosno stvara se na području više općina koje se udružuju u regije, za koje će se izraditi Kantonalni planovi upravljanja otpadom • Izraditi općinske planove upravljanja otpadom i propise kojima se definiraju lokalne obveze u odnosu na primjenu koncepta regionalnog deponiranja • Priprema programa povećanja broja stanovnika organiziranim prikupljanjem za svaku općinu FBiH sa procjenom sredstava 2012-2013 Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH EU, regionalizam i prekogranič prekogranična trgovina otpadom • Zahtjevi iz Direktive Savjeta broj 99/31/EC o deponijama • Ne postoji zahtjev za „regionalnošću“ samo stroga tehnička pravila za otpad i za deponije • Deponije: za opasni (samo ako ispunjava kriterije iz Annex-a II), za neopasni i inertni otpad (otpad prema kriterijima u Annex-u II kao i neopasni komunalni otpad) • Sistem odobrenja, licence • Standardne procedure za prihvatanje otpada – Annex II Otpad iz susjednog kantona ili entiteta Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH EU, regionalizam i prekogranič prekogranična trgovina otpadom • • • • Neopasnim otpadom može da se trguje između država članica EU i da se uvozi u EU bez prethodnog postupka obavještenja (notifikacije) ako je namijenjen za jedan od postupaka oporavka (WFD Annex II definiše operacije oporavka) Obavještavanje je potrebno ako se trguje zbog odlaganja (WFD Annex I – definiše operacije odlaganja) Izvoz neopasnog otpada porastao u periodu 1999-2011. Plastike je porastao za faktor pet, izvoz otpada plemenitih metala utrostručio, izvoz otpada gvožđa i čelika, bakra, aluminijuma i nikla udvostručen Rast izvoza je vođen nizom faktora, prije svega ciljevima postavljenih u EU direktivi za reciklažu otpada; neravnoteža u reciklažnoj infrastrukturi između država članica EU; visoke ili povećanje cijene sekundarnih sirovina; i povećanje potražnje za ove materijale, posebno u Aziji Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH EU i ilegalna trgovina • Nelegalna trgovina otpadom je ozbiljno krivično djelo koje je u porastu u EU • Otkrivanje i izvještavanje o ilegalnom prometu otpadom je trenutno neadekvatno i odražava samo djelić pravog nivoa aktivnosti • Intenziviranje i usklađivanje aktivnosti inspekcija širom EU su važne mjere potrebne za borbu protiv ilegalnog prometa otpadom Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Pojmovi u upotrebi: Ono što se iš iščitava iz presuda ECJ: Do svakog regiona, opštine ili drugih lokalnih vlasti, je da preduzmu odgovarajuće korake da se obezbjedi da se njihov otpad sakuplja, tretira i odlaže, a koji se shodno tome mora odložiti što je moguće bliže mjestu gde je proizveden/nastao, a da bi se ograničio koliko je to moguće transport otpada. Generalna zabrana uvoza/izvoza otpada, a u svrhu iskorištavanja/recovery nije dozvoljena, kao ni generalna zabrana uvoza/izvoza opasnog otpada Države se ne mogu pravdati svojim unutrašnjom administrativnim organizaciom zbog neispunjavanja zahtjeva iz Direktive Države moraj ispuniti sve zahtjeve iz Direktive uključujući i uspostavu instalacija i svih drugih potrebnih tehničko-tehnoloških zahtjeva za deponije najkasnije do isteka predviđenog roka iz Direktive Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH • Regionalna deponija • Princip/Načelo regionalnosti • Regionalni Koncept - više općina koje se udružuju u regije, za koje se izrađuju Kantonalni planovi upravljanja otpadom • Regionalni nivo i samoodrživost • Regionalni planovi UO (RS) • Regija – postrojenja za tretman i odlaganje otpada osnivaju se za potrebe regije • Regioni i opštine koji gravitiraju regionalnoj deponiji • Regionalni centar za upravljanje otpadom • Tehnički kriteriji Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Zaključ Zaključci (za diskusiju) • To je pojam generične prirode („okrug bez obaziranja na granice ili obim/veličinu”; „oblast koja se smatra jedinicom zbog geografskih, funkcionalnih , društvenih, kulturnih ili dr. razloga.” Npr. „Pojedini evropski regioni, poput Arktika , Mediterana i Baltika , suočavaju sa problemima zaštite životne sredine”) • Nema direktne pravne definicije - posredna definicija • Nema pravne prepreke da se elaborira detaljnije u strategijskim i planskim dokumentima • Saglasnost i koordinacija institucija sistema na svim nivoima Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Regionalna deponija • Je ona koja pokriva potrebe više opština/kantona i entiteta bez obzira na adm.granice (faktor blizine) • Koja zadovoljava stroge tehničko-tehnološke specifikacije i druge zahtjeve iz zakonodavstva (s tim u vezi i zahtjeve iz direktiva koji su transponirani u zakonodavstvo) • Koja može biti ustanovljena strategijom (i/ili planovima upravljanja otpadom – svaka opština zna gdje odvozi svoj otpad) i koja je određena na osnovu međusobne saradnje i uz saglasnosti entiteta pri izradi strategije/a • Ali i kad je dato opštinama da se slobodno opredjeljuju međusobnim udruživanjem kao i odlučivanjem gdje da odvoze otpad, bazirano na ekonomskim kriterijumima i kriterijumu blizine • Koja je održiva – finansiranje (naplata) Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Šta raditi da bi se unaprijedio sistem? • • • • • • Nova strategija upravljanja otpadom (RS) Međuentiteska saradnja – monitoring – Agencija?/međuentitesko koordinaciono tijelo? Izrada planova upravljanja otpadom (entitetski, kantonalni, opštinski – uskladjeni – da se afirmiše u njima princip regionalnosti) Izmjena ili izrada novih zakona o upravljanju otpadom (harmonizacija sa EU i među-entitetska, entitet-kanton, međukantonalna) Opštinski akti kao: odluka o usvajanju plana upravljanja otpadom Općine/opštine, odluka o komunalnim poslovima; pravilnik/odluka o upravljanju komunalnim otpadom; plan i program na sakupljanju odvoz i odlaganje otpada, saradnja između komunalnih službi, inspekcija i prostornog planiranja Sve propraćeno finansijskim sredstvima - implementacija Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH HVALA NA PAŽ PAŽNJI! [email protected] [email protected] Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH Municipal Programme for Solid Waste Management in BiH
© Copyright 2024 Paperzz
