Β΄ Γυμνασίου - ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΥΨΩΝΑ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΥΨΩΝΑ
ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2011-2012
ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2012
ΤΑΞΗ
:
Β´
ΜΑΘΗΜΑ
:
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
:
07/06/2012
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
:
2 ΩΡΕΣ
ΩΡΑ
:
10.30-12.30 μ.μ.
ΤΟ ΓΡΑΠΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ (5) ΣΕΛΙΔΕΣ
Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τρία (3) μέρη. Να απαντήσεις σε όλα τα μέρη και σε όλα τα
ερωτήματα.
Τα ερωτήματα να απαντηθούν σε φύλλα εξέτασης, όχι στο εξεταστικό δοκίμιο.
Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού (Tipp-Ex).
ΜΕΡΟΣ Α΄: ΓΛΩΣΣΑ
(6 ΜΟΝΑΔΕΣ)
Αν και είναι νωρίς ακόμα να αποφασίσω οριστικά ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσω, όταν μεγαλώσω,
σκέφτομαι πως θα ήθελα πολύ να γίνω μηχανικός-προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Μ’ αρέσει πολύ να ασχολούμαι με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και να ανακαλύπτω πως δεν είναι λίγες οι
διάφορες δυνατότητές του. Με ενθουσιάζει η ιδέα πως θα μπορώ ο ίδιος να δημιουργώ προγράμματα που θα
διευκολύνουν τη ζωή και την εργασία των ανθρώπων. Πιστεύω μάλιστα πως έχω ιδιαίτερη κλίση στο επάγγελμα αυτό
και με εκφράζει, αφού από την πρώτη στιγμή ένιωσα άνετα μπροστά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και κατανόησα
γρήγορα, θέματα που αφορούν τη λειτουργία του. Από την άλλη πλευρά, πιστεύω πως οι προγραμματιστές
ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι το επάγγελμα του μέλλοντος. Ήδη οι υπολογιστές έχουν μπει για τα καλά στη ζωή
μας. Το γεγονός αυτό με κάνει να πιστεύω ότι όποιος ασχοληθεί με τους υπολογιστές θα έχει σίγουρη επαγγελματική
αποκατάσταση και πολύ καλές οικονομικές προοπτικές. Στην απόφασή μου επίσης να ακολουθήσω το συγκεκριμένο
επάγγελμα καθοριστικό ρόλο έπαιξε το σχολείο, που μέσα από το μάθημα της πληροφορικής μού έδειξε τις
δυνατότητες αυτής της τεχνολογίας και μου επέτρεψε να γνωρίσω το θαυμαστό κόσμο των υπολογιστών. Τέλος, η
επιθυμία μου να ακολουθήσω το επάγγελμα του προγραμματιστή, δε σχετίζεται με το φύλο μου. Δεν πιστεύω ότι
υπάρχουν γυναικεία ή αντρικά επαγγέλματα, αλλά επαγγέλματα που σου ταιριάζουν ή όχι, ανάλογα με τις κλίσεις και
τα ενδιαφέροντά σου.
Βέβαια γνωρίζω πως δεν είναι καθόλου εύκολο να γίνει κάποιος μηχανικός-προγραμματιστής
ηλεκτρονικών υπολογιστών. Θα πρέπει να σπουδάσω σε κάποια ανώτατη σχολή. Ευτυχώς που η Φυσική και τα
Μαθηματικά, που έχουν στενή σχέση με το επάγγελμα αυτό, είναι τα αγαπημένα μου. Σίγουρα θα πρέπει να εντείνω
τις προσπάθειές μου στο σχολείο, ώστε να αποκτήσω τις απαραίτητες γνώσεις που θα με βοηθήσουν να
πραγματοποιήσω το όνειρό μου.
(ομιλία μαθητή σε μαθητικό συνέδριο)
1
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
1. Να γράψεις τέσσερα (4) κριτήρια (λόγους) με τα οποία επέλεξε το επάγγελμά του ο μαθητής της πιο
πάνω ομιλίας.
(μον.2)
2α. Να δώσεις έναν πλαγιότιτλο για τη δεύτερη παράγραφο του κειμένου.
(μον.0.5)
2β. Να γράψεις με ποιον από τους τρεις πιο κάτω τρόπους αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος:
α) με ορισμό
β) με σύγκριση-αντίθεση
γ) με αιτιολόγηση
(μον.0.5)
3α. Το ρήμα έπαιξε βρίσκεται υπογραμμισμένο μέσα στο κείμενο. Να γράψεις το υποκείμενό του.
(μον.0.25)
3β. Το ρήμα έδειξε βρίσκεται υπογραμμισμένο μέσα στο κείμενο. Να γράψεις τα αντικείμενά του και
να δηλώσεις ποιο είναι το έμμεσο.
(μον.0.75)
4. Να βρεις μία (1) αντωνυμία στην πιο κάτω πρόταση και να προσδιορίσεις το είδος της:
... ώστε να αποκτήσω τις απαραίτητες γνώσεις που θα με βοηθήσουν να πραγματοποιήσω το όνειρό μου.
(μον.0.5)
5. Να σημειώσεις τους υπόλοιπους βαθμούς (συγκριτικό μονολεκτικό και απόλυτο υπερθετικό
μονολεκτικό) για το υπογραμμισμένο επίθετο στην πιο κάτω πρόταση, διατηρώντας το γένος, τον αριθμό
και την πτώση του.
... και να ανακαλύπτω πως δεν είναι λίγες οι διάφορες δυνατότητές του.
(μον.0.5)
6. Να γράψεις τι είναι συντακτικά και τι δηλώνει το υπογραμμισμένο προθετικό σύνολο στην πιο
κάτω πρόταση:
Σίγουρα θα πρέπει να εντείνω τις προσπάθειές μου στο σχολείο...
(μον.0.25)
7. Να μεταφέρεις το ρήμα εκφράζει στον αόριστο και παρακείμενο (διατηρώντας πρόσωπο, αριθμό,
φωνή).
(μον.0.5)
8. Να σχηματίσεις μια (1) νέα σύνθετη λέξη χρησιμοποιώντας το δεύτερο συνθετικό της λέξης
τεχνολογία.
(μον.0.25)
ΜΕΡΟΣ Β΄: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
(8 ΜΟΝΑΔΕΣ)
Ένα φιλικό σου πρόσωπο σε επιστολή του, σου έχει περιγράψει το επάγγελμα, που σκέφτεται να
ακολουθήσει. Να του απαντήσεις με μια επιστολή τριών παραγράφων (250-300 λέξεις), στην οποία να
αναφέρεις : α) το επάγγελμα το οποίο σκέφτεσαι να ακολουθήσεις περιγράφοντάς το, β) τα κριτήρια με
τα οποία το επέλεξες και γ) τους τομείς στη ζωή σου που πιστεύεις ότι επηρεάζονται θετικά από την
ύπαρξη εργασίας.
2
ΜΕΡΟΣ Γ΄: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
(6 ΜΟΝΑΔΕΣ)
ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΩΤΟ – Να ΄σαι καλά, δάσκαλε, Γιώργου Ιωάννου
Και σε λίγο καιρό, όταν στο μάθημα των Νέων Ελληνικών μπήκαμε στα δημοτικά τραγούδια, ο
καθηγητής μας έφεγγε πια ολόκληρος. Μας έφερνε από το σπίτι του βιβλία διάφορα, μας διάβαζε από
μέσα. Έφερνε δίσκους, μαγνητόφωνα, σλάιντς. Μόλις τελείωνε το μάθημα του βιβλίου, μας έκαμνε
προβολές, για να μας δείξει τόπους, φορεσιές, σπίτια, και έβαζε σιγανά στο μαγνητόφωνο ή στο πικάπ
δίσκους με δημοτικά τραγούδια ν' ακούμε. Μας παρακινούσε μάλιστα ν' ακολουθούμε κι εμείς
σιγοτραγουδώντας και έδινε αυτός πρώτος το παράδειγμα. Τα παιδιά ξεφοβήθηκαν και ξεντράπηκαν.
Και μερικά που είχαν καλή φωνή, ζήτησαν από μόνα τους να πούνε τραγούδια του τόπου. Ο καθηγητής
κατενθουσιάστηκε. Μας φάνηκε μάλιστα για μια στιγμή σαν δακρυσμένος, μα ίσως και να μην ήταν.
Όσο τα άλλα τραγουδούσαν, δυο τρία παιδιά, αγόρια και κορίτσια χόρευαν το τραγούδι μες στην τάξη
σιγανά. Στο τέλος, χειροκροτήσαμε αυθόρμητα και μόνο τότε είδαμε τον καθηγητή μας κάπως
στενοχωρημένο. «Θ' ανησυχήσουμε τους άλλους», μας είπε. Πού να ήξερε, τι γινόταν προηγουμένως, με
κάτι άλλους καθηγητές. Τι φασαρία και τι κακό, κι αυτό χωρίς χορούς και τραγούδια.
Και πραγματικά, βγαίνοντας διάλειμμα, από τις ερωτήσεις που μας έκαμναν τα άλλα παιδιά,
διαπιστώσαμε πως μόνο το χειροκρότημά μας είχαν ακούσει. Τους εξηγήσαμε και μας κοίταζαν
κατάπληκτοι. «Και δεν κάνετε μάθημα;», μας ρωτούσαν. «Μάθημα δεν είναι αυτό;», τους απαντούσαμε.
«Εσείς, που κάνετε αλλιώτικο μάθημα, τι ξέρετε για δημοτικά τραγούδια, σκοπούς, ακόμα και χορούς;
Ξέρετε αυτό, ξέρετε εκείνο, ξέρετε το άλλο;», τους αρχίσαμε. Δεν ήξεραν οι καημένοι τίποτα, περιττό να
το πούμε. Αλλά ήξεραν πολύ καλά από κατάλογο, άγριες ή φαρμακερές φωνές και τρεμούλες.
«Να 'σαι καλά, δάσκαλε!», του είπε μια μέρα μέσα στην τάξη ένας συμμαθητής μας που ήταν κομμάτι
χωρατατζής και είχε το θάρρος. «Μας έκανες και ξεφοβηθήκαμε. Εμείς, εδώ, ντρεπόμασταν ως τα τώρα
για τα τραγούδια μας και τα εθίματά μας. Μας έλεγαν πως είναι παλιατσαρίες και πως, αφού δεν τα
τραγουδούν στις ντισκοτέκ, δεν θα 'ναι καλά». «Τι λες, παιδί μου;», είπε ο δάσκαλος και βούρκωσε. Το
είδαμε καθαρά. «Ποιος; Ποιος σας τα λέει αυτά; Η παράδοσή μας! Τα τραγούδια μας! Τα άγια των
αγίων».
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
1α. Σύμφωνα με το παραπάνω απόσπασμα, να γράψεις τέσσερις (4) τρόπους με τους οποίους ο
φιλόλογος καλλιέργησε στους μαθητές το ενδιαφέρον για τον λαϊκό πολιτισμό και την τοπική τους
παράδοση.
(μον.1)
1β. Λαμβάνοντας υπόψη ολόκληρο το κείμενο, ποια γνώμη είχαν αρχικά τα παιδιά για τα λαϊκά ήθη
και έθιμα του τόπου τους; Ποια ήταν η στάση τους στο τέλος και πώς εκδηλώνεται;
ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – Καλλιπάτειρα, Λορέντζου Μαβίλη
Aρχόντισσα Ροδίτισσα, πώς μπήκες;
Γυναίκες διώχνει μια συνήθεια αρχαία
εδώθε. - Έχω εν' ανίψι, τον Ευκλέα,
τρί' αδέρφια, γιο πατέρα ολυμπιονίκες·
να με αφήσετε πρέπει, Ελλανοδίκες,
κι εγώ να καμαρώσω μες στα ωραία
κορμιά, που για τ' αγρίλι του Ηρακλέα
παλεύουν, θιαμαστές ψυχές αντρίκιες.
Με τις άλλες γυναίκες δεν είμ' όμοια·
στον αιώνα το σόι μου θα φαντάζει
με της αντρειάς τα αμάραντα προνόμια.
Με μάλαμα γραμμένος το δοξάζει
σ' αστραφτερό κατεβατό μαρμάρου
ύμνος χρυσός τ' αθάνατου Πινδάρου!
3
(μον.1)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
2α. Σε ποιο ποιητικό είδος ανήκει το πιο πάνω ποίημα; Να δικαιολογήσεις την απάντησή σου
γράφοντας τρία (3) βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματά του.
(μον.1)
2β. Να γράψεις και να εξηγήσεις δύο (2) λόγους για τους οποίους η Καλλιπάτειρα επιθυμεί τόσο πολύ
να παρακολουθήσει τους αγώνες.
(μον.1)
ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΡΙΤΟ – Μνήμη Κερύνειας, Νίκου Κρανιδιώτη
Συλλογιέμαι τα χρόνια που πέρασαν,
τη μικρή πολιτεία,
που ακουμπημένη στη θάλασσα λαμποκοπούσε στον ήλιο,
τη γιαγιά Ελένη
που κατέβαζε το Θεό στο σπίτι της
και τον φίλευε κόλλυβα και μέλι.
Τις μεγάλες καλοκαιριάτικες μέρες,
που κρατούσαν ακίνητο τον ήλιο στη θάλασσα,
την ταραχή του εφηβικού έρωτα
που κατέβαζε στη γη το φεγγάρι,
τα πρωινά, που χαμογελούσε το φως
μεσ’ απ’ τις χαραμάδες των κλειστών παραθυριών
κι άπλωνε στ’ αστραφτερά σεντόνια την κόκκινη δαντέλα του.
Κι ύστερα τους πραματευτάδες, που διαλαλούσαν την πραμάτια τους
ανάμεσα στον τρυφερό κελαϊδισμό μιας σιταρήθρας
και το φευγάτο καλπασμό του αλόγου
στο πασπαλισμένο μ’ ασημόσκονη πλακόστρωτο.
[…]
Πέρασαν όλα σαν φευγαλέο καλοκαιριάτικο όραμα.
Τώρα δε μένει πια παρά η νύχτα
η μαύρη νύχτα,
η σκοτεινή αυγή π’ ανάτειλε ύστερα χωρίς Θεό,
κι ο ήλιος που βυθίστηκε για πάντα στο μεγάλο θάνατο.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
3α. Να καταγράψεις δύο (2) εικόνες από τη ζωή του παρελθόντος του ποιητή.
(μον.0.5)
3β. Να εντοπίσεις και να εξηγήσεις την αντίθεση στην οποία στηρίζεται ολόκληρο το ποίημα. (μον.0.5)
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ: Λεωνής, Γιώργου Θεοτοκά (απόσπασμα)
[…]
Γύρισε και τον κοίταξε. Τον χαιρέτησε, χωρίς καθόλου να ξαφνιαστεί που τον ξανάβλεπε ύστερα από τόσον
καιρό, και συνέχισε το κουβεντολόι της. Είτανε σαν να μην είταν ο Λεωνής εκεί ή σαν να μην είταν αυτός που την
είχε συνοδέψει στη βάρκα, τότε. Ο χορός ξανάρχιζε. Ο Λεωνής ένιωσε αυτή τη φορά πως η μουσική τού έδινε
δυνάμεις. Προχώρησε, την έπιασε από το χέρι, απαλά, χωρίς να της πει τίποτα, και θέλησε να τη σύρει στο χορό.
Μα εκείνη ελευθέρωσε το χέρι της και αρνήθηκε. Είχε δοσμένο εκείνον το χορό σε κάποιον από τους νέους που
είταν εκεί, και τον επόμενο τον είχε δοσμένο και αρκετούς ύστερα από τον επόμενο. […]
4
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
4α. Με βάση το παραπάνω απόσπασμα, να δώσεις ένα (1) γνώρισμα του χαρακτήρα της Ελένης Φωκά
και να το δικαιολογήσεις.
(μον. 0.5)
4β. Σε ποιο βασικό χώρο και σε ποια χρονική στιγμή της ζωής του ήρωα, διαδραματίζονται τα
γεγονότα του μυθιστορήματος;
(μον.0.5)
ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
…………………………………
Κυριακίδου Μαρίνα
....................................................
………………………………….
Γιαλλουρίδου Στάλω
Σιαπουτής Χάρης
………………………………….
Τιμοθέου Ελένη
5