ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΥΨΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2011-2012 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΤΑΞΗ ΜΑΘΗΜΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΩΡΑ : : : : : Β´ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 2 ΩΡΕΣ 10.30 π.μ.-12.30μ.μ. ΤΟ ΓΡΑΠΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΡΕΙΣ (3) ΣΕΛΙΔΕΣ Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη. Να απαντήσεις σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται σε κάθε μέρος. Τα ερωτήματα να απαντηθούν σε φύλλα εξέτασης, όχι στο εξεταστικό δοκίμιο. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού (Tipp-Ex). ΜΕΡΟΣ Α΄ (ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ) 20 ΜΟΝΑΔΕΣ 1. Να γράψεις στο φύλλο εξέτασής σου τα γράμματα της στήλης Α΄ και δίπλα από το καθένα τον αντίστοιχο ορθό αριθμό της στήλης Β΄. Προσοχή: Στη στήλη Β΄ περισσεύει ένα σημείο. (4Χ2,5=10 μονάδες) ΣΤΗΛΗ Α΄ ΣΤΗΛΗ Β΄ Α. Κοινόν των Κυπρίων 1. Αφετηρία χρονολογικού συστήματος Αράβων Β. Μωάμεθ Β΄ 2. Νέοι νόμοι του Ιουστινιανού Γ. Εγίρα 3. Παγκύπρια θρησκευτική οργάνωση Δ. Επαρχικόν Βιβλίον 4. Άλωση Κωνσταντινούπολης 5. Κανόνες λειτουργίας των συντεχνιών 2. Να προσδιορίσεις αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι ορθό ή λάθος, γράφοντας στο φύλλο εξέτασής σου τη λέξη «ορθό» ή «λάθος» δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση: (4 Χ2,5=10 μονάδες) α. Στη μάχη στο Κλειδί (1014) ο Βυζαντινός στρατός ηττήθηκε ολοκληρωτικά από τους Βουλγάρους. β. Τζιχάντ είναι ο ιερός πόλεμος των Χριστιανών εναντίον των απίστων για τη διάδοση της θρησκείας τους. γ. Το υγρό πυρ χρησιμοποιήθηκε από το Βυζαντινό ναυτικό ενάντια στους εχθρούς του. δ. Τα Ασκληπιεία ήταν ναοί αφιερωμένοι στο θεό της ιατρικής Ασκληπειό. ΜΕΡΟΣ Β΄ 30 ΜΟΝΑΔΕΣ Να απαντήσεις σε ΔΥΟ (2) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες. 1. Να γράψεις σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τους πιο κάτω ιστορικούς όρους: α. Μυριόβιβλος (συγγραφέας, περιεχόμενο) β. Εικονομαχία γ. Θέματα (5 μονάδες) (5 μονάδες) (5 μονάδες) 2. Να επισημάνεις τις συνέπειες της Εικονομαχίας στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και του πολιτισμού-τέχνης (συνολικά τρεις (3) συνέπειες). (15 μονάδες) 3. Να αναφέρεις τρεις (3) παράγοντες που επηρέασαν τη γένεση της σταυροφορικής κίνησης. (15 μονάδες) 1 ΜΕΡΟΣ Γ΄ 30 ΜΟΝΑΔΕΣ Να απαντήσεις σε ΔΥΟ (2) ΜΟΝΟ από τα πιο κάτω ζητήματα. Κάθε ζήτημα βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες. 1. Ο δωδεκάλογος του Γύφτου Σαν ακρίδες πέφταν οι λαοί, Μέλισσες εκεί λαοί πετούσαν, και ήτανε, πανώρια, δυο γιαλών αφροκάμωτη νεράιδα, κι ήσουν Εσύ, Πόλη, ω Πόλη! Και ήτανε της γης το περιβόλι. Κ. Παλαμάς 1. Η θέση της Πόλης ήταν μοναδικά πλεονεκτική και προνομιούχος από πολλές απόψεις. Μελετώντας τους στίχους του πιο πάνω ποιήματος και το χάρτη και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις, να δικαιολογήσεις την πιο πάνω άποψη αναφέροντας τρεις (3) λόγους. (15 μονάδες) «Το σοβαρότερο πρόβλημα, ωστόσο, αποτελούσε η ανασυγκρότηση του στρατού. Ο Ηράκλειος συνειδητοποίησε ότι με τις υπάρχουσες δυνάμεις δε θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τους Πέρσες, που διέθεταν αξιόμαχες μονάδες και στηρίζονταν κυρίως στο βαρύτατα εξοπλισμένο ιππικό τους. Αντίθετα, οι Βυζαντινοί βασίζονταν κυρίως στο πεζικό, ενώ το ολιγάριθμο ιππικό τους το χρησιμοποιούσαν για ανιχνεύσεις ή για γρήγορες επιδρομές.(....). Επιπλέον, στις πρόσφατες βυζαντινοπερσικές συγκρούσεις είχε φανεί ότι οι άνδρες, που ήταν κυρίως μισθοφόροι, στερούνταν πειθαρχίας και, κυρίως, δεν είχαν ηθικό ανάλογο με την αποστολή τους. Ο Ηράκλειος αποφάσισε να αλλάξει τη σύνθεση του στρατού και να τον μεταβάλει σε εθνικό, εγκαινιάζοντας, ιδίως στη Μικρά Ασία, το σύστημα των θεμάτων». 2. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ. Ζ΄ 2α. Μελετώντας το πιο πάνω παράθεμα να εντοπίσεις δύο (2) διαφορές ανάμεσα στο στρατό του Ηρακλείου και στο στρατό των Περσών. (6 μονάδες) 2β. Με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις, να αναφέρεις τρεις (3) παράγοντες που συνέβαλαν στη νίκη του Ηρακλείου κατά των Περσών. (9 μονάδες) 3. Το αλληλέγγυον του Βασιλείου Β΄ […] έβγαλε διαταγή (ο Βασίλειος Β΄) οι εισφορές των φτωχών (μικροκαλλιεργητών) που είχαν καταστραφεί να πληρώνονται από τους δυνατούς. Ονομάστηκε δε η τέτοιου είδους είσπραξη «αλληλέγγυον». Όταν δε ο πατριάρχης Σέργιος και πολλοί από τους αρχιερείς και από τους ασκητές όχι λίγοι τον παρακάλεσαν να σταματήσει αυτό το παράλογο (!) βάρος, ο βασιλιάς δεν υπάκουσε […] Ιωάννης Σκυλίτζης, Σύνοψις ιστοριών, Bas2+Const8.32, Εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα 2000. 3α. Μελετώντας το πιο πάνω παράθεμα, να αναφέρεις τι ήταν το «αλληλέγγυον». (3 μονάδες) 3β. Με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις, να αναφέρεις ποια σημασία είχε για το κράτος η διατήρηση και προστασία της τάξης των ελεύθερων αγροτών από την αρπακτική συμπεριφορά των δυνατών (2 λόγους). (6 μονάδες) 3γ. Με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις, να αναφέρεις δύο (2) ακόμα μέτρα που πήραν οι Μακεδόνες αυτοκράτορες, για να στηρίξουν τους φτωχούς. (6 μονάδες) 2 ΜΕΡΟΣ Δ΄: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ (20 ΜΟΝΑΔΕΣ) Να απαντήσεις σε ΔΥΟ (2) ΜΟΝΟ από τα πιο κάτω ζητήματα. Κάθε ζήτημα βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες. 1. Ο βασιλεύς ετίμησεν αυτόν και τους διαδόχους του, να φέρωσι μανδύαν ερυθρόν, βασιλικόν ένδυμα, εν ταις εκκλησιαστικαίς τελεταίς, σκήπτρον αντί ράβδου ποιμαντικής, και να υπογράφωνται εφ’ όσον εις τον Αρχιεπισκοπικόν θρόνον ευρίσκονται μετά κυναβάρεως, ήτοι δια γραμμάτων ερυθρών. Αρχιμανδρίτου Κυπριανού, Χρονολογική Ιστορία της Νήσου Κύπρου, σελ. 49, εκδ. Β’, 1902 1. Αφού διαβάσεις το πιο πάνω παράθεμα και με τη βοήθεια των ιστορικών σου γνώσεων: 1α. Να αναφέρεις τρία (3) προνόμια, που παραχώρησε ο αυτοκράτορας Ζήνωνας στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Ανθέμιο. 1β. Ποια υπήρξε η σημασία των προνομίων αυτών για την Εκκλησία της Κύπρου; (6 μονάδες) (4 μονάδες) 2. Να γράψεις σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τους πιο κάτω ιστορικούς όρους: α. Μετοικεσία Κυπρίων β. Καθεστώς συγκυριαρχίας (5 μονάδες) (5 μονάδες) 3. Να εξηγήσεις το διπλό ρόλο που διαδραμάτισαν τα μοναστήρια στην πνευματική ζωή των Κυπρίων κατά τη διάρκεια της Κυρίως Βυζαντινής Εποχής. Τι φανερώνει ο μεγάλος αριθμός τους; (10 μονάδες) ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ/ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ …………………………………….. Κωστή Μαργαρίτα, Β.Δ. …………………………………….. Ιακώβου Χαράλαμπος …………………………………….. Μαρίνα Κυριακίδου ………………………………………. Χάρης Σιαπουτής 3