Τάξη : Γ΄ Λυκείου Μάθημα : Αρχαία Κατεύθυνσης Εξεταστέα Ύλη : Καθηγητής : Μίκα Αρετή Ημερομηνία : 14/10/2012 Πρωταγόρας κείμ., εισαγωγή Πολιτείας, Άγνωστο Διδαγμένο Κείμενο Πρωταγόρας Πλάτωνα, 322b6-323a3 Ἐπειδή δέ ὁ ἂνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας, πρῶτον μέν διά τὴν τοῦ θεοῦ συγγένειαν ζῴων μόνον θεούς ἐνόμισεν, καί ἐπεχείρει βωμούς τε ἱδρύεσθαι καί ἀγάλματα θεῶν∙ ἒπειτα φωνήν καί ὀνόματα ταχύ διηρθρώσατο τῇ τέχνῃ, καί οἰκήσεις καί ἐσθῆτας καί ὑποδέσεις καί στρωμνάς καί τάς ἐκ γῆς τροφάς ηὓρετο. Οὓτω δή παρεσκευασμένοι κατ’ ἀρχάς ἂνθρωποι ᾢκουν σποράδην, πόλεις δε οὐκ ἦσαν∙ ἀπώλλυντο οὖν ὑπό τῶν θηρίων διά τό πανταχῇ αὐτῶν ἀσθενέστεροι εἶναι, καί ἡ δημιουργική τέχνη αὐτοῖς πρός μέν τροφήν ἱκανή βοηθός ἦν, πρός δε τόν τῶν θηρίων πόλεμον ἐνδεής – πολιτικήν γάρ τέχνην οὒπω εἶχον, ἧς μέρος πολεμική – ἐζήτουν δή ἀθροίζεσθαι καί σῴζεσθαι κτίζοντες πόλεις∙ ὃτ’ οὖν ἀθροισθεῖεν, ἠδίκουν ἀλλήλους ἃτε οὐκ ἒχοντες τήν πολιτικήν τέχνην, ὣστε πάλιν σκεδαννύμενοι διεφθείροντο. Ζεύς οὖν δείσας περί τῷ γένει ἡμῶν μη ἀπόλοιτο πᾶν, Ἑρμῆν πέμπει ἂγοντα εἰς ἀνθρώπους αἰδῶ τε καί δίκην, ἵν’ εἶεν πόλεων κόσμοι τε καί δεσμοί φιλίας συναγωγοί. Ἐρωτᾷ οὖν Ἑρμῆς Δία τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην καί αἰδῶ ἀνθρώποις∙ ‘Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καί ταύτας νείμω; Νενέμηνται δε ᾧδε∙ εἷς ἒχων ἱατρικήν πολλοῖς ἱκανός ἰδιώταις, καί οἱ ἂλλοι δημιουργοί∙ καί δίκην δή καί αἰδῶ οὕτω θῶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις, ἢ ἐπί πάντας νείμω;’ ‘Ἐπί πάντας,’ ἒφη ὁ Ζεύς, ‘καί πάντες μετεχόντων∙ οὐ γάρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτὐῶν μετέχοιεν ὣσπερ ἄλλων τεχνῶν∙ καί νόμον γε θές παρ’ ἐμοῦ τόν μη δυνάμενον αἰδοῦς καί δίκης μετέχειν κτείνειν ὡς νόσον πόλεως’. Οὕτω δή, ὦ Σώκρατες, καί διά ταῦτα οἵ τε ἄλλοι καί Ἀθηναῖοι, ὅταν μέν περί ἀρετῆς τεκτονικῆς ᾖ λόγος ἢ ἄλλης τινός δημιουργικῆς, ὀλίγοις οἲονται μετεῖναι συμβουλῆς, καί ἐάν τις ἐκτός ὢν τῶν ὀλίγων συμβουλεύῃ, οὐκ ἀνέχονται, ὡς σύ φῄς – εἰκότως, ὡς ἐγώ φημι – ὅταν δε εἰς συμβουλήν πολιτικῆς ἀρετῆς ἲωσιν, ἥν δεῖ διά δικαιοσύνης πᾶσαν ἰέναι καί σωφροσύνης, εἰκότως ἃπαντος ἀνδρός ἀνέχονται, ὡς παντί προσῆκον ταύτης γε μετέχειν τῆς ἀρετῆς ἢ μή εἶναι πόλεις. Αὓτη, ὦ Σώκρατες, τούτου αἰτία. 1 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟΥ Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Ὃτ’ οὖν ἀθροισθεῖεν ... κτείνειν ὡς νόσον πόλεως». (Μονάδες 10) Β. 1. Ποιο είναι το περιεχόμενο των όρων «αιδώς» και «δίκη» και ποιος ο ρόλος τους στη συγκρότηση των πολιτικών κοινωνιών; (Μονάδες 10) Β. 2. Πώς δικαιολογείται η διά νόμου θανάτωση όσων δε μετέχουν στην αιδώ και τη δίκη, παρόλο που όλοι τις έχουν δεχτεί ως δώρα από το Δία; (Μονάδες 10) B. 3. «ὅταν δε εἰς συμβουλήν ... ἢ μή εἶναι πόλεις»: Με βάση το χωρίο του πρωτότυπου κειμένου και το μεταφρασμένο κείμενο που ακολουθεί, να αναλύσετε τη θέση των δύο συνομιλητών, του Σωκράτη και του Πρωταγόρα, για το διδακτό ή το μη διδακτό της αρετής. Πλάτωνος Πρωταγόρας 319c7-319d7 «Για τα θέματα λοιπόν που θεωρούν (οι Αθηναίοι) ότι εξαρτώνται από κάποια συγκεκριμένη τεχνογνωσία, έτσι ενεργούν. Όταν όμως πρέπει να αποφασιστεί κάποιο ζήτημα που αφορά τη διοίκηση της πόλεως, σηκώνεται και δίνει τις συμβουλές του γι’ αυτό εξίσου και ο οικοδόμος, και ο σιδεράς, και ο έμπορος ή ο ναυτικός, και ο πλούσιος, και ο φτωχός, και αυτός που είναι από μεγάλο γένος, και αυτός που δεν είναι από κάποια γενιά σπουδαία. Και κανένας δεν τους ψέγει γι’ αυτό, όπως τους προηγούμενους: γιατί εσύ, χωρίς να έχεις διδαχτεί από πουθενά αυτό το πράγμα και χωρίς να έχεις δάσκαλο σ’ αυτό το θέμα, θέλεις τώρα να δώσεις και συμβουλές. Άρα, είναι προφανές πως δε θεωρούν ότι το πράγμα αυτό είναι κάτι που διδάσκεται. (Μονάδες 10) Β. 4. Ποιος είναι ο τόπος, ποιο το θέμα του διαλόγου ‘Πολιτεία ἢ περί δικαίου’ και ποια τα διαλεγόμενα πρόσωπα; (Μονάδες 10) Β. 5. α. Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της αρχαίας ή της νέας ελληνικής, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: βωμούς, μετεχόντων, συναγωγοί, ἲωσιν, ηὓρετο. (Μονάδες 5) β. Να βρείτε με ποιες λέξεις του αρχαίου κειμένου παρουσιάζουν ετυμολογική συγγένεια οι ακόλουθοι όροι της νεοελληνικής γλώσσας: μερίδιο, διοικητής, αντίδοτο, προσθήκη, απόρρητος. (Μονάδες 5) 2 Γ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἐπειδή τοίνυν ἐποιήσατο τὴν εἰρήνην ἡ πόλις, ἐνταῦθα πάλιν σκέψασθε τί ἡμῶν ἑκάτερος προείλετο πράττειν∙ καὶ γάρ ἐκ τούτων εἲσεσθε τίς ἦν ὁ Φιλίππῳ πάντα συναγωνιζόμενος, καὶ τὶς ὁ πράττων ὑπέρ ὑμῶν καὶ τὸ τῇ πόλει συμφέρον ζητῶν. Ἐγώ μέν τοίνυν ἒγραψα βουλεύων, ἀποπλεῖν τὴν ταχίστην τούς πρέσβεις ἐπί τούς τόπους ἐν οἷς ἂν ὂντα Φίλιππον πυνθάνωνται, καὶ τούς ὃρκους ἀπολαμβάνειν∙ οὗτοι δ’ οὐδέ ἐμοῦ γράψαντος ταῦτα ποιεῖν ἠθέλησαν. Τί δὲ τοῦτ’ ἐδύνατο, ὦ ἂνδρες Ἀθηναῖοι; Ἐγώ διδάξω. Φιλίππῳ μέν ἦν συμφέρον ὡς πλεῖστον τόν μεταξύ χρόνον γενέσθαι τῶν ὃρκων, ὑμῖν δ’ ὡς ἐλάχιστον. [Δημοσθένη Περί του Στεφάνου, 25-26] γράφω = προτείνω εγγράφως τί τοῦτ’ ἐδύνατο = τι σήμαινε αυτό Δ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΔΙΔΑΚΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Γ. 1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20) Γ. 2. α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: τὴν εἰρήνην: κλητική πληθυντικού ἡ πόλις: αιτιατική ενικού τούς πρέσβεις: γενική ενικού τούς ὃρκους: δοτική ενικού οὗτοι: αιτιατική ενικού ἐμοῦ: ονομαστική πληθυντικού (Μονάδες 3) β. Να κλίνετε τα παρακάτω: πράττειν: στην οριστική παρακειμένου μέσης φωνής ἒγραψα: στην οριστική παρακειμένου μέσης φωνής 3 βουλεύων: στην προστακτική αορίστου ενεργητικής φωνής διδάξω: στην υποτακτική ενεστώτα ενεργητικής φωνής συναγωνιζόμενος: στην οριστική παρατατικού στην ίδια φωνή προείλετο: στην ευκτική ίδιου χρόνου και φωνής ἀπολαμβάνειν: στην οριστική αορίστου β΄ ενεργητικής φωνής (Μονάδες 7) Γ. 3. α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἡμῶν, τις, ὂντα, ἐμοῦ, ποιεῖν, Φιλίππῳ. (Μονάδες 6) β. - «τί ἡμῶν ἑκάτερος προείλετο πράττειν» Να αναγνωρίσετε συντακτικά την πρόταση και να δικαιολογήσετε την εισαγωγή, την εκφορά και το συντακτικό της ρόλο. (Μονάδες 4) 4
© Copyright 2024 Paperzz
![Τεύχος 198/ Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2012 [Pdf]](http://s3.paperzz.com/store/data/005182189_1-06218dfd44197043f19a534c659ec6a9-250x500.png)