ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Ν.3863/2010 ΚΑΙ 4093/2012 ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ- (ΤΑΠ-ΟΤΕ)- ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ Γραμματεία Ασφαλιστικού Π.Ο.Σ.Τ. Υπεύθυνος ύλης ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΙΑΣ Νέα δεδομένα έχει δημιουργήσει η ψήφιση και του νέου μνημονίου,ν.4093/2012 σε όλες τις κατηγορίες ασφαλισμένων άρα και στα πρώην ειδικά ταμεία (TAΠ-OTE) που εντάχθηκαν στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ, ανατρέποντας το μεταβατικό στάδιο που ίσχυε μέχρι το 2015, για όσους δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και την 31/12/2012 και με πλασματικά χρόνια. Στην κατηγορία των ασφαλισμένων έως 31/12/1982, δεν υπάρχουν αλλαγές στις ισχύουσες διατάξεις εκτός οριακών περιπτώσεων που δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι31/12/2012 με 15ετία ή 25ετία ως ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και συνταξιοδοτούνται με τα γενικά όρια ηλικίας που ισχύουν κάθε φορά ενώ η 35ετία Χ.Ο.Η. διατηρείται ακόμα οποτεδήποτε και αν συμπληρωθεί. Έτσι οι πίνακες και οι προϋποθέσεις που υπήρχαν για τους πριν το 1983, (βλ.βιβλ.ΠΟΣΤ), εξακολουθούν να ισχύουν όπως τα γνωρίζετε έως τώρα, με εξαίρεση λίγες περιπτώσεις που δεν πρόλαβαν τη θεμελίωση έως 31/12/2012 και αλλάζουν από 1/1/2013 και βέβαια αποτυπώνονται στους νέους πίνακες που σας παρουσιάζουμε (σε χωριστές ενότητες) για όλες τις κατηγορίες ασφαλισμένων ανά περίοδο ασφάλισης (μέχρι 31/12 1982 , 1983-1992 και μετά την1/1/ 1993). Δείτε αναλυτικά σε πίνακες ότι σας ενδιαφέρει και τι ισχύει για όλους τους συναδέλφους ασφαλισμένους με επιμέλεια από την Γραμματεία Ασφαλιστικού της Π.Ο.Σ.Τ. ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ Το κρισιμότερο ζήτημα για τη συνταξιοδότηση του ασφαλισμένου από οποιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα είναι το πότε θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος μπορεί να προηγείται της συνταξιοδότησης, σε πολλές περιπτώσεις συμβαίνει χρόνια πριν την αίτηση συνταξιοδότησης. Με απλά λόγια θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι ο ασφαλισμένος πληροί όλες τις απαιτούμενες προϋποθέσεις το έτος αυτό (αλλού έτη ασφάλισης και αλλού όριο ηλικίας ή και τα δύο μαζί) ενώ εάν κάποια από τις προϋποθέσεις αυτές συμπληρώνεται αργότερα, τότε κατοχυρώνει (κλειδώνει) τους όρους και τις προϋποθέσεις, με βάση τα οποία θα εξέλθει της εργασίας του, όπως περιγράφεται αναλυτικά ανά κατηγορία ως εξής: στα ειδικά ταμεία, ΤΑΠ -ΟΤΕ : Ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1982 - τον απαιτούμενο για θεμελίωση χρόνο ασφάλισης - 25ετία και 35ετία Χ.Ο.Η.- για τους πριν το 1983 καθώς και: - την 25ετία μέχρι 31/12/2012 κατοχυρώνοντας το όριο ηλικίας των 65 ή 60 ετών για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη για λόγους γήρατος( με 25 από 1/1/2013 στα 67 ή 62) ή με τα ελάχιστα απαιτούμενα έτη ασφάλισης των15 ετών και με τα γενικά όρια ηλικίας που ισχύουν μέχρι 31/12/2012 τα 65 και από 1/1/2013 τα 67 για πλήρη σύνταξη ή τα ειδικά όρια για μητέρες ανηλίκων. Ασφαλισμένοι από 1/1/1983 μέχρι 31/12/1992. - Σωρευτικά τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης αλλά και το απαιτούμενο όριο ηλικίας του ασφαλιστικού φορέα από τον οποίο θα συνταξιοδοτηθεί, αφού για θεμελίωση, από το ν.3029/2002 και τους επόμενους νόμους, απαιτείται συνδυαστικά για τους 1983 1992 ασφαλισμένους, ( 15ετία+65 μέχρι το 2012, 25ετία μέχρι το 2012 +60 ή 65,(μετά το 2013 στα 62 ή 67), ενώ η θεμελίωση για πλήρη συνταξιοδότηση με έτη ασφάλισης και όριο ηλικίας είναι: 35+ 58 το 2010, 37+59 το 2012, 40+62 το 2013). Ασφαλισμένοι από 1/1/1993 και μετά. - Οι ασφαλισμένοι μετά το 1993 χρειάζονται επίσης και τα χρόνια ασφάλισης και το όριο ηλικίας (40και 62 μετά την 1/1/2013 ή 15ετία και τα γενικά όρια ηλικίας 62 και 67 πλέον από 1/1/2013. Δεν υπάρχει δηλαδή γενικός κανόνας σε όλα τα ταμεία για την θεμελίωση αλλά διαφέρουν ακόμα και μεταξύ ανδρών και γυναικών, π.χ. μητέρες ανηλίκων θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τα έτη ασφάλισης και την ανηλικότητα παιδιού κατοχυρώνοντας το όριο ηλικίας που προβλέπεται το έτος που συμπληρώνουν τις δύο αυτές προϋποθέσεις. (μετά το 2013 στη ουσία καταργείται για όσες δεν πρόλαβαν να κατοχυρώσουν). Η κατοχύρωση αυτή είναι άκρως σημαντική, καθώς ο ασφαλισμένος που έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα θα συνταξιοδοτηθεί με ευνοϊκότερες διατάξεις, σε σχέση με εκείνες που θα ισχύουν για τους λοιπούς ασφαλισμένους κατά την υποβολή αίτησης για συνταξιοδότηση. Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σε συνδυασμό και με την αναγνώριση πλασματικών ετών μπορεί να γλυτώσει τον ασφαλισμένο από αρκετά χρόνια επιπλέον εργασίας αφού μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα με ευνοϊκότερες προϋποθέσεις προγενέστερου έτους από αυτό της αποχώρησης αρκεί το αίτημα να υποβληθεί οποτεδήποτε και το αργότερο με την αίτηση συνταξιοδότησης. Τέλος, θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος δε σημαίνει ότι ο ασφαλισμένος θα διακόψει αναγκαστικά την εργασία του. Αντιθέτως, μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται κανονικά και είναι προσωπική του απόφαση το πότε θα υποβάλει αίτημα συνταξιοδότησης. ΠΟΙΟΙ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ Οι μέχρι το 1982 ασφαλισμένοι που εξέρχονται με 35ετία Χ.Ο.Η. Οι μητέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών. Οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών. Οι ασφαλισμένοι που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς εφεδρείας (ν.4024/2011). Όσοι έχουν τις προϋποθέσεις να αποχωρήσουν ως τις 31/12/2012 είτε μόνο με τα απαιτούμενα χρόνια ασφάλισης, είτε και με το όριο ηλικίας όπου απαιτείται. Συγκεκριμένες κατηγορίες αναπήρων, όπως τυφλοί και από τα δύο μάτια, παραπληγικοί/τετραπληγικοί, πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, αιμορροφιλλικοί κ.α. με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω ενώ γονείς ή σύζυγοι αναπήρων συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με 25ετία Χ.Ο.Η. ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΑΝΔΡΕΣ – ΓΥΝΑΙΚΕΣ μέχρι 31/12/1982 1. ΜΗΤΕΡΕΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ Ή ΓΟΝΕΙΣ ΑΝΙΚΑΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ (50% και άνω) Ή ΜΕ ΑΝΙΚΑΝΟ ΣΥΖΥΓΟ ( 67% και άνω) Συμπλήρωση συντάξιμου χρόνου από 1/1/1992 μέχρι 31/12/1997 ( 15ετία) Έτος συμπλήρωσης Απαιτούμενος συντάξιμος χρόνος 15ετίας 1992 15 1993 15,5 1994 16 1995 16,5 1996 17 1997 17,5 Όριο ηλικίας 42 42,5 43 43,5 44 44,5 Σημείωση :Εδώ η ανηλικότητα του παιδιού πρέπει να υπάρχει στη 15ετία και ο απαιτούμενος συντάξιμος χρόνος να υπάρχει στο αντίστοιχο έτος. Συμπλήρωση του συντάξιμου χρόνου μετά την 1/1/1998 (ίδια κατηγορία) Έτος συμπλήρωσης Συντάξιμου χρόνου 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 και μετά Απαιτούμενος Συντάξιμος Χρόνος και ανηλικότητα παιδιού μαζί. 17,5 17,5 17,5 17,5 17,5 18 18,5 19 19,5 20 20,5 21 21,5 22 22,5 23 23,5 24 24,5 25 Όριο Ηλικίας Πλήρης 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 52 52 52 52 52 Απαιτούμενος Συντάξιμος Χρόνος ( Χ.Ο.Η.) 24,5 24,5 24,5 24,5 24,5 25 25,5 26 26,5 27 27,5 28 28,5 το ίδιο εφεξής Σημείωση: Την περίοδο αυτή ( 1998 – και μετά), τόσο ο απαιτούμενος συντάξιμος χρόνος όσο καιη ανηλικότητα του παιδιού πρέπει να συνυπάρχουν στο αντίστοιχο έτος όπως έχει καθοριστεί από το 1998 και μετά. Για τα έτη μέχρι και το 2012: - Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος προϋποθέτει ότι σε κάποια χρονική στιγμή μέχρι 31/12/2012 η ασφαλισμένη μητέρα ανηλίκου παιδιού έχει συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης έχοντας ανήλικο παιδί ΚΑΙ ότι έχει συμπληρώσει και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας, όπου αυτό απαιτείται. -Η κατοχύρωση προϋποθέσεων συνταξιοδότησης προύποθέτει ότι μέχρι 31/12/2012 η ασφαλισμένη μητέρα ανηλίκου έχει συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης έχοντας ανήλικο παιδί ΧΩΡΙΣ να έχει και την απαιτούμενη ηλικία, άρα, έχει δικαίωμα λήψης σύνταξης με τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση ορίου ηλικίας. Σημειώνεται ότι στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει δυνατότητα συνταξιοδότησης με αναστολή (δηλαδή η έκδοση συνταξιοδοτικής απόφασης με τη συμπλήρωση του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης στην οποία ορίζεται ότι η σύνταξη θα αρχίσει να καταβάλλεται με τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για λήψη πλήρους σύνταξης. ΠΡΟΣΟΧΗ: Σύμφωνα με την τελευταία εγκύκλιο του Υπ. Εργασίας και Κοιν. Ασφ., οι ασφαλισμένες της περιόδου αυτής οι οποίες κατά το έτος 2010, είχαν χρόνο ασφάλισης μεγαλύτερο από 18 έτη και 4 μήνες(5.500 ένσημα) και είχαν και ανήλικο, έχουν κατοχυρώσει προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν και στις ασφαλισμένες μητέρες ανηλίκων του ΙΚΑ για πλήρη σύνταξη στα 55 και μειωμένη στα 50. 2. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΓΓΑΜΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΕΣ ΜΕΧΡΙ 31/12/1982 (χωρίς παιδιά ή με ενήλικα παιδιά) Συμπλήρωση του συντάξιμου χρόνου μετά την 1/1/1998 ( έγγαμες γυναίκες) Έτος Απαιτούμενος Όριο Συμπλήρωσης Συντάξιμος ηλικίας συνταξιοδότησης 15ετίας Χρόνος Πλήρης μειωμένη 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 18 18,5 19 19,5 20 20,5 21 21,5 58,5 59 59,5 60 60 60 60 60 Απαιτούμενος Συντάξιμος Χρόνος ( Χ.Ο.Η.)Χωρί ς Όριο Ηλικίας 25 25,5 26 26,5 27 27,5 28 28,5 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 και μετά 22 22,5 23 23,5 24 24,5 25 25 60 60 60 60 60 61 62 67 29 29,5 30 30,5 31 31,5 32 32 55 56 57 62 Για τα έτη λοιπόν μέχρι το 2012 σύμφωνα με τη εγκύκλιο του Υπ. Εργασίας. - η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος προϋποθέτει ότι σε κάποια χρονική στιγμή μέχρι 31/12/2012 η ασφαλισμένη έχει συμπληρώσει τον χρόνο ασφάλισης ΚΑΙ ότι έχει συμπληρώσει και το απαιτούμενο όριο ηλικίας, όπου αυτό απαιτείται. - η κατοχύρωση προϋποθέσεων συνταξιοδότησης προϋποθέτει ότι εντός του 2012 έχει συμπληρώσει την κατά περίπτωση απαιτούμενη ηλικία χωρίς να έχει και τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης (άρα έχει δικαίωμα λήψης σύνταξης με τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης). Για τη συνταξιοδότηση των γυναικών ασφαλισμένων μέχρι 31/12/1992 πλέον, το απαιτούμενο όριο ηλικίας είναι αυτό που αντιστοιχεί στο έτος συμπλήρωσης της ηλικίας των 55 ετών (για μειωμένη) ή των 60 (για πλήρη). Ειδικά για τις ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας που μέχρι 31/12/2010 έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και το 55 έτος της ηλικίας τους, για τη λήψη πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος απαιτείται η συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας. 3. ΓΥΝΑΙΚΕΣ έγγαμες χωρίς παιδιά ή με ενήλικα παιδιά, άγαμες, χήρες, διαζευγμένες ασφαλισμένες μέχρι 31/12/1992 που δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2012. (25ετία) Ισχύει για όλες τις μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένες. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΡΙΝ ΤΟ 1982 ΜΕ 25ΕΤΙΑ Έτος συμπλήρωσης συντάξιμου χρόνου και ορίου ηλικίας 2010 - 55 ή 60 ετών 2011 - 55 ή 60 ετών Απαιτούμενα έτη Όριο Ηλικίας Όριο Ηλικίας ασφάλισης για πλήρη για μειωμένη 25 25 60 61 55 56 2012 - 55 ή 60 ετών 2013 - 55 ή 60 ετών 25 25 62 67 57 62 Για να υπάρξει θεμελιωμένο δικαίωμα πλήρους σύνταξης μέχρι 31/12/2012, η ασφαλισμένη θα πρέπει μέχρι την ημερομηνία αυτή να πληροί αθροιστικά τόσο το χρόνο ασφάλισης όσο και την ηλικία που προβλέπονται κατά το έτος αυτό. Π.χ. το 2012, (25 έτη ασφάλισης και το 62ό έτος ηλικίας για πλήρη σύνταξη ή το 57ο έτος για μειωμένη). Μπορεί δηλ. κάποια να έχει την 25ετία αλλά εάν δεν έχει το όριο ηλικίας το έτος συμπλήρωσης της 25ετίας, τότε θα υποστεί την αύξηση τόσων χρόνων όσων απαιτούνται για το προβλεπόμενο τότε όριο ηλικίας (όπως οι πίνακες). Ενώ εάν έχει το όριο ηλικίας π.χ. 55 ετών το 2010 αλλά όχι την 25ετία, έχει θεμελιώσει δικαίωμα για πλήρη στα 60 και μειωμένη όποτε φύγει αφού περιμένει την συμπλήρωση της 25ετίας. Εδώ δηλαδή η προϋπόθεση της κατοχύρωσης λειτουργεί αντίστροφα σε σχέση με άλλα ταμεία, καθώς το δικαίωμα για σύνταξη <<κλειδώνει>> όταν η ασφαλισμένη συμπληρώνει πρώτα την ηλικία και όχι τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης. Γενικά λοιπόν, για τη συνταξιοδότηση των γυναικών ασφαλισμένων μέχρι 31/12/1992, το απαιτούμενο όριο ηλικίας είναι αυτό που αντιστοιχεί στη χρονιά που συμπληρώνουν το 55ο έτος(για μειωμένη) ή το 60ο (για πλήρη σύνταξη) και τον χρόνο ασφάλισης. ΓΥΝΑΙΚΕΣ – ΑΝΔΡΕΣ ΜΕ 3 ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΠΑΙΔΙΑ 4. ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΜΕΧΡΙ 31/12/1992. ( οι άνδρες με 3 παιδιά, πρέπει να είναι διαζευγμένοι ή χήροι και να έχουν την επιμέλεια των ανήλικων ή ανίκανων (50%) παιδιών με δικαστική απόφαση).ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ 20ΕΤΙΑ. (Δεν ισχύει αναστολή της σύνταξης) Έτος Συμπλήρωσης Απαιτούμενος Όριο Χωρίς Όριο 20ετίας Συντάξιμος Ηλικίας Ηλικίας Χρόνος ( Χ.Ο.Η.) 2010 20 Χ.Ο.Η. Ισχύει μέχρι το 2010 2011 20 52 52 2012 20 55 55 2013 και μετά 20 67 67 Η θεμελίωση γίνεται εφόσον μέχρι 31/12/2012 ο/η ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης (20 έτη) και έχει και το απαιτούμενο κατά περίπτωση όριο ηλικίας, όπου αυτό απαιτείται. Η κατοχύρωση προϋποθέτει ότι εντός του 2012 έχει τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης χωρίς την απαιτούμενη ηλικία στην οποία όμως μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με την συμπλήρωσή της. 5. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ 15ΕΤΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΧΡΙ 31/12/1992 Για τη συνταξιοδότηση των γυναικών ασφαλισμένων πριν το 1983, που έχουν χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 15ετών, το απαιτούμενο όριο ηλικίας είναι αυτό που αντιστοιχεί στο έτος συμπλήρωσης της ηλικίας των 60 ετών για πλήρη σύνταξη. Έτος συμπλήρωσης ετών ασφάλισης και του ορίου ηλικίας (60) 2010 60 ετών 2011 60 ετών 2012 60 ετών 2013 και μετά Απαιτούμενα Όριο ηλικίας έτη ασφάλισης 15 15 15 15 60 61 62 67 Για όλες τις γυναίκες ασφαλισμένες μέχρι 31/12/1982 ισχύει η 35ετία Χ.Ο.Η. 6. ΑΝΔΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΜΕΧΡΙ 31/12/1982 ( Απαιτούμενος συντάξιμος χρόνος για θεμελίωση: 25ετία) Έτος Συμπλήρωσης Απαιτούμενος Όριο Ηλικίας Απαιτούμενος 25ετίας Συντάξιμος Πλήρης Συντάξιμος μειωμένη Χρόνος Χρόνος ( Χ.Ο.Η.) 1997 25 55 32 1998 25 60,5 60 32,5 1999 25 61 60 33 2000 25 61,5 60 33,5 2001 25 62 60 34 2002 25 62,5 60 34,5 2003 25 63 60 35 2004 25 63,5 60 35 2005 25 64 60 35 2006 25 64,5 60 35 2007 και έως 25 65 60 35 31/12/2012 2013 και μετά 25 67 62 35 Οι άνδρες της περιόδου αυτής συνταξιοδοτούνται και με τη συμπλήρωση: ΑΝΔΡΕΣ ΜΕ 15ΕΤΙΑ Με 15ετία μέχρι 31/12/2012 στα 65 και με τη συμπλήρωσή της από 1/1/2013 και μετά στα 67. Εδώ δεν κατοχυρώνεται δικαίωμα μόνο με την 15ετία αλλά και με το όριο ηλικίας. Πρέπει να υπάρχει δηλαδή και το όριο ηλικίας των 65 ετών και η 15ετία για τη θεμελίωση μέχρι το 2012 καθώς και τό 67ο μετά την 1/1/2013 μαζί με την 15ετία για συνταξιοδότηση. ΑΝΔΡΕΣ ΜΕ 25ΕΤΙΑ Μέχρι 31/12/2012, στα 60 μειωμένη και στα 65 με πλήρη σύνταξη. Μετά την 1/1/2013, στα 62 μειωμένη και στα 67 με πλήρη σύνταξη. Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος προϋποθέτει ότι μέχρι 31/12/2012 ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τον χρόνο ασφάλισης ΚΑΙ ότι έχει συμπληρώσει και το απαιτούμενο όριο ηλικίας όπου αυτό απαιτείται. - Η κατοχύρωση προϋποθέσεων συνταξιοδότησης προϋποθέτει ότι σε κάποια χρονική στιγμή μέχρι 31/12/2012 ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 25 ετών χωρίς να έχει και την κατά περίπτωση απαιτούμενη ηλικία. Δηλαδή όποιος έχει 25ετία μέχρι 31/12/2012 έχει κατοχυρώσει το όριο ηλικίας των 65 για πλήρη και 60 ετών για μειωμένη σύνταξη. Μέ την συμπλήρωση της 25ετίας μετά την 1/1/2013 πάει στα 62 για μειωμένη και στα 67 για πλήρη σύνταξη. Με τη συμπλήρωση 35ετίας Χ.Ο.Η. (Χωρίς Όριο Ηλικίας), οποτεδήποτε.