01-KATHI 1-9_KATHI 8/31/13 1:06 AM Page 1
ΑΠΛΗ ΕΚΔΟΣΗ €1,50
ΕΚΔΟΣΗ €2,90
ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΜΕ 2 ΠΕΡΙΟΔΙΚA
ΜΑΖΙ ΜΕ
Ζάχαρη & Αλεύρι
ΒΕAUTIFUL
PEOPLE
ΕΞΤΡΑ
ΤΕΥΧΟΣ
ΚΑΝ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ
ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Eτος 5ο B Aρ. φύλλου 255
www.kathimerini.com.cy
– 1,50 (ΑΠΛΗ ΕΚΔΟΣΗ) - – 2,90 (ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ) - – 4,90 (ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα
Σαφέστατη εικόνα έχουν σχηματίσει οι ανακριτές για αξιωματούχους των δύο μεγάλων τραπεζών που
φαίνεται να ενέχονται
σε ποινικά αδικήματα,
αποκαλύπτει στην «Κ» ο Βοηθός Γενικός
Εισαγγελέας Ρίκος Ερωτοκρίτου. Επιβεβαιώνει επίσης ότι η ποινική έρευνα θα
επεκταθεί και στον επικεφαλής της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας Ερωτόκριτο Χλωρακιώτη. Ο κ. Ερωτοκρίτου υποστηρίζει ότι θα ήταν καλύτερα η ερευνητική για την οικονομία να είχε διοριστεί κατόπιν διαβούλευσης με τον Γ. Εισαγγελέα, ενώ δηλώνει ότι η εξιχνίαση
της υπόθεσης της Cyta αποτελεί στοίχημα για το πολιτικό σύστημα. Σελ. 4
ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ
Δυναμική αρχή
για το Κυπριακό
Σε μια κίνηση όπως το άνοιγμα της Αμμοχώστου επενδύει η κυβέρνηση τις ελπίδες της ότι η νέα προσπάθεια για το Κυπριακό δεν θα έχει το αποτέλεσμα των
προηγούμενων. Ετοιμότητα χωρίς προϋποθέσεις αλλά με υποδείξεις θα εκφράζει ο κ. Αναστασιάδης με επιστολές που
θα στείλει σε Ο.Η.Ε. και Ε.Ε. Σελ. 7
KATΕΧΟΜΕΝΑ
O Έρογλου
σε ρόλο Ραούφ
Ο Tουρκοκύπριος ηγέτης συνεργάζεται
με τον υιό Ντενκτάς θέλοντας να ηγηθεί
της δεξιάς παράταξης. Επιδιώκει συσπείρωση της Δεξιάς και βάζει πλώρη
για τις «προεδρικές» του 2015, όπως έπραξε και ο Ραούφ Ντενκτάς. Οι «προεδρικές» του 2015 παραμένουν και στις
βλέψεις του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Σελ. 7
TEXNOΛΟΓΙΑ
Γονικός έλεγχος
στα tablets
Οι εταιρείες βάζουν όρια στη χρήση των
συσκευών από τους ανηλίκους. Ο γονέας μπορεί να αποκλείσει το παιδί από
προγράμματα περιήγησης και αγορά περιεχομένου. Αθλητισμός, σελ. 7
Ετοιμάζονται χειροπέδες για τρεις Κύπριους και δύο Ρώσους, ίχνη των οποίων εντοπίστηκαν στο δρόμο των μιζών
Πολύ κοντά σε συλλήψεις πέντε ατόμων
που σχετίζονται με την εξαγορά από την
Τράπεζα Κύπρου της ρωσικής τράπεζας
Uniastrum, φαίνεται να βρίσκονται οι αστυνομικοί ανακριτές. Αφού διεξήλθαν
χιλιάδες σελίδες εγγράφων, συνέλεξαν
Μύθοι και Ιστορία
στα «Κύπρια 2013»
Το 20ό φεστιβάλ παρουσιάζει φέτος 11
παραγωγές με μειωμένο προϋπολογισμό αλλά και μειωμένο αντίτιμο εισόδου. Το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων. Τέχνες και Γράμματα, σελ. 1
<
<
<
<
<
<
<
<
Εφιάλτης για
το Προεδρικό
η τύχη
της Επιτροπής
ρεται όχι μόνο να εμπλέκονται σε έκνομες
ενέργειες αλλά να έχουν καρπωθεί και
μίζες. Μάλιστα γίνεται λόγος για μίζες ύψους 50 εκατομμυρίων δολαρίων. Παράλληλα, οι τρεις άξονες πέριξ των οποίων
κινούνται στην πρώτη αυτή φάση οι έ-
Aristo-Leptos πήραν δάνεια 362 εκατ. το 2012
Ο Αναστασιάδης
πιάνει τα ηνία
του γκαζιού
Οι συσχετισμοί
της επόμενης μέρας
Δύο από τους πρωταγωνιστές στη διαδικασία
ανασυγκρότησης του κυπριακού τραπεζικού
συστήματος δεν έχουν τοποθετηθεί, μετά τη
νέα τροπολογία που ψήφισε η Κυπριακή Βουλή, αλλάζοντας τη σύνθεση της Αρχής Εξυγίανσης: η Τρόικα, για το αν συμφωνεί και η
Κυβέρνηση για το αν θα εφαρμόσει τις αλλαγές.
Ανεξάρτητα με το τι θα γίνει δημόσια και επίσημα, στο παρασκήνιο υπάρχει απογοήτευση και ανησυχία για τις μελλοντικές εξελίξεις. Οικονομική, Σελ. 4
Χρήσιμες
διευκρινήσεις για
το φόρο ακινήτων
Η «Κ» παρουσιάζει ένα χρήσιμο οδηγό, με
τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων,
για όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη
φορολογία της ακίνητης περιουσίας: τις
αλλαγές στη φορολόγηση, τα κλιμάκια
φόρου, πώς μπορείτε να υποβάλετε ένσταση, τι γίνεται όταν δεν έχει εκδοθεί
τίτλος ιδιοκτησίας, αλλά και ποιες περιουσίες εξαιρούνται. Οικονομική, Σελ. 12
Η ώρα της αλήθειας
για Τσοχατζόπουλο
Αντίστροφη μέτρηση στην πολύκροτη
δίκη του Άκη Τσοχατζόπουλου για τις
μίζες εκατομμυρίων ευρώ από τα εξοπλιστικά προγράμματα. Οι απολογίες
των εμπλεκομένων έχουν ολοκληρωθεί
και το δικαστήριο εισήλθε πλέον στην
τελική ευθεία για την ετυμηγορία του,
με κατηγορούμενο τον άλλοτε πανίσχυρο
υπουργό Εθνικής Άμυνας. Όλοι οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι έχουν κληθεί
να πουν την τελευταία τους λέξη, αλλά
ο ίδιος ο Τσοχατζόπουλος στη δική του
απολογία δεν κατέθεσε κανένα ουσιαστικό στοιχείο για να αντικρούσει τις
εις βάρος του κατηγορίες. Σελ. 16
Αναβλήθηκε η ψηφοφορία για αποπομπή
του Σίλβιο Μπερλουσκόνι από τη Γερουσία και το σίριαλ για τη δίωξη του
πρώην πρωθυπουργού παίρνει νέα αναβολή. Ο ίδιος πάντως επιμένει ότι η
επικύρωση της καταδίκης του από το
ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της Ιταλίας για φορολογική απάτη είναι άδικη
και αβάσιμη. Σελ. 17
Ακόμα και μετά τον εντοπισμό των προβλημάτων στην εξυπηρέτηση δανείων, οι μεγαλύτεροι από τους
δανειολήπτες της Τράπεζας Κύπρου, συνέχισαν να λαμβάνουν αστρονομικά δάνεια μέσα στο 2012. Ο Θεόδωρος Αριστοδήμου της Aristo Developers τέως πρόεδρος του ΔΣ της Τράπεζας Κύπρου,(στη φωτο ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής) έλαβε 140 εκατ. ευρώ, φτάνοντας στα 338 εκατ. Η Leptos, παρόλο που
δεν εξυπηρετούσε καν τους τόκους της, έλαβε 222 εκατ., φτάνοντας έτσι στα 457 εκατ. σε δάνεια που δεν
εξυπηρετούνται. Ο λόγος, πλέον, στον Γενικό Εισαγγελέα. Οικονομία, Σελ. 4
Ζουμερές
Μπριζόλες!
Τέχνες και Γράμματα, σελ. 8
ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Τα σενάρια
για τις ελληνικές
τράπεζες στην Κύπρο
Η διαδικασία αναδιάρθρωσης του ελληνικού
τραπεζικού τομέα αγγίζει και την Κύπρο. Από
το ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας τέθηκε ως προβληματισμός η σκοπιμότητα παραμονής των ελληνικών συστημικών τραπεζών στη χώρα, ενώ το θέμα θα συζητηθεί κατά τη διάρκεια επίσκεψης κλιμακίου
της Κομισιόν στην Αθήνα. Οικονομική, σελ. 5
Απόλυτο «όχι» του Σαμαρά σε νέα μέτρα
Μηνύματα προς Τρόικα και σενάρια τριπλών εκλογών για τον Μάιο
Πλήρως αρνητικός στο ενδεχόμενο
νέων μέτρων είναι, ενόψει της έλευσης της Tρόικα, ο πρωθυπουργός
της Ελλάδας Αντώνης Σαμαράς,
ενώ στο βάθος υπάρχει ως ένα από
τα εναλλακτικά σενάρια η διεξαγωγή
τριπλών εκλογών, δηλαδή εθνικών,
ευρωεκλογών και δημοτικών, τον
Μάιο. Το σενάριο συνδέεται με την
επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος έως το τέλος του χρόνου και
την επιτυχή έξοδο της χώρας στις
Με το δάκτυλο στη σκανδάλη
Αεροσκάφος τύπου F/A-18F Super Hornet στο κατάστρωμα του αμερικανικού
αεροπλανοφόρου Harry S. Truman, στη Μεσόγειο. Η προαναγγελθείσα από τον
πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα στρατιωτική επέμβαση, έστω περιορισμένης κλίμακας, στη Συρία δεν στοχεύει μόνο στην πτώση του Άσαντ, αλλά και στο
να στείλει ένα σαφές μήνυμα στο Ιράν. Σελ. 18,19
αγορές τους πρώτους μήνες του
2014 προκειμένου να συγκεντρώσει
3-4 δισ. Έτσι, ο κ. Σαμαράς θα μπορέσει να προσέλθει στις κάλπες με
το σύνθημα «όχι νέο Μνημόνιο, όχι
νέα μέτρα». Σελ. 14
Το κυπριακό
κομμάτι
του παζλ
Διπλωματικός συναγερμός επικρατεί στην Κύπρο ενόψει των
σειρήνων της στρατιωτικής επιχείρησης των δυτικών κατά
της Συρίας. Άξονας των κινήσεων
της κυβέρνησης είναι η ανάδειξη
του ρόλου της Κύπρου ως χώρας
σταθερότητας και ασφάλειας,
με σαφέστατο αποδέκτη τον δυτικό παράγοντα από την Ουάσιγκτον μέχρι τις Βρυξέλλες, κατά
τρόπο όμως που να μην θίγονται
οι σχέσεις της Λευκωσίας με τη
Μόσχα, το Πεκίνο και τον αραβικό κόσμο. Σελ. 5
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΝ «ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ» ΤΗΣ «Κ»
ΤΕΥΧΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
ρευνες είναι: Τράπεζα Κύπρου,(Uniastrum,
Transilvania, ομόλογα και αξιόγραφα.
Λαϊκή Τράπεζα: Ανδρέας Βγενόπουλος
και MIGοδάνεια. Συνεργατισμός: Δάνεια
προς διερεύνηση με προτεραιότητα αυτά
της οικογένειας Ερ. Χλωρακιώτη. Σελ. 3
ΑΡΧΗ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ
Με στόχο να υπερπηδηθούν επικίνδυνα
κενά και σκόπελοι στην ενεργειακή πολιτική που συνιστούν επικίνδυνες παγίδες
στην οικονομία, ο Πρόεδρος εστιάζει
πλέον την προσοχή του στους χειρισμούς
του κεφαλαίου των υδρογονανθράκων
αλλά και της ενδιάμεσης λύσης που είναι
εξίσου σημαντική για την οικονομική ανάκαμψη του τόπου. Σελ. 6
Νέο σίριαλ
με Μπερλουσκόνι
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
στοιχεία αλλά και μαρτυρικό υλικό από
την Κύπρο και το εξωτερικό, οι ποινικοί
ανακριτές της 20μελούς ομάδας της Αστυνομίας έχουν δημιουργήσει πλέγμα
γύρω από πέντε τουλάχιστον πρόσωπα,
τρείς Κύπριους και δύο Ρώσους που φέ-
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
Αρχίζουν ανακρίσεις
σε Τράπεζα Κύπρου,
Λαϊκή και Χλωρακιώτη
Uniastrum: Στοιχεία φωτιά για πέντε
AFP PHOTO / US NAVY LYLE H. WILKIE III
ΡΙΚΟΣ ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ
ΝΕΑ
ΤΙΜΗ
€4,90
JUMANJI
KAI ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΟΥ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΟΥ
ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Σ H M E PA
ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ
ΕΚΔΟΣΗ
ΚΑΙ ΜΑΖΙ Η ΤΑΙΝΙΑ
Α
Ψηλά εμπόδια χωρίς
να παραπονιούνται
Τα λεφτά
του Απόλλωνα
ΑΠΟΕΛ και Απόλλωνας κληρώθηκαν
σε δύσκολους ομίλους, όμως αυτό
δεν τους πείραξε. Οι μπλε γιορτάζουν την παρουσία στους Ομίλους,
τη στιγμή που οι γαλαζοκίτρινοι ανακουφίστηκαν μετά την τύχη του 3%.
Τα χρήματα από την πρόκριση
στους Ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ καλύπτουν πλήρως το χρέος
της ομάδας και την υπέρβαση
που έγινε για τον Σανγκόι. 2,5 εκατ. ευρώ τα σίγουρα έσοδα.
Δεν είναι ευρωπαϊκός
αυτός ο ΑΠΟΕΛ
Παλεύει
για την ενότητα
Αν και από σπόντα θα παίξει στους
ομίλους, οι γαλαζοκίτρινοι θα έχουν
την ευκαιρία να φτιαχτούν σαν ομάδα. Το χρήμα που μπήκε αναπάντεχα
στα ταμεία σώζει την κατάσταση και
μειώνει κατά πολύ τη μουρμούρα.
Η νέα διοίκηση της Ανόρθωσης
κυνηγά τη συσπείρωση, παρόλο
που βρίσκει γυρισμένες πλάτες.
Τι κάνουν σήμερα τα άτομα που
«έπαιξαν» ενόψει της Γ.Σ. της
13ης Αυγούστου.
ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ
Με σοφία
Η έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, όντως δίνει στη
Λευκωσία τη δυνατότητα ανάδειξης του σταθεροποιητικού
ρόλου της Κύπρου στην περιοχή. Δίνει επίσης την εξίσου σημαντική ευκαιρία στην πολιτική
ηγεσία του τόπου, να αφήσει
κατά μέρος την ομφαλοσκόπηση και να συνέλθει λαμβάνοντας σημαντικές αποφάσεις
γα το μέλλον. Αποφάσεις που
θα ορίσουν τη θέση της Κύπρου
στις εξελίξεις της επόμενης μέρας που αναμφισβήτητα θα
συνδέονται με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς των μεγάλων
παικτών για την περιοχή. Η
Κύπρος δεν μπορεί να συνεχίσει να πατά σε δύο βάρκες, όπως ούτε να διαγράψει τις σχέσεις της με τους Άραβες γείτονές της ούτε και να αγνοήσει
τη μακρόχρονη υποστήριξη
που είχε, ιδιαίτερα στον Ο.Η.Ε,
από Ρωσία και Κίνα. Όπου υπάρχει σοφία μπορεί να υπάρξει και τρόπος.
02-KATHI_NEW_KATHI 8/30/13 10:35 PM Page 2
2
l
Διαβάστε στο
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
www.kathimerini.com.cy
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ταξίδι: 10 ξενοδοχεία με απίστευτες νεροτσουλήθρες
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
Γράφει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ
Η
που μαστίζει Αμερική και Ευρώπη, θα έπρεπε να αντιλαμβάνονται (σ.σ. οι πολιτικοί μας αρχηγοί) ότι κάθε μεγάλη κρίση
ακολουθείται από ένα πόλεμο και άρα
είναι μάλλον ζήτημα χρόνου πότε θα ξεκινήσει.» Καταλήγαμε δε ότι «επικρατέστερη επιλογή για πεδίο ενός τέτοιου
πολέμου είναι το Ιράν, που «δίνει και αφορμές» αλλά και που προσφέρεται και
για επέκταση στις χώρες της «Αραβικής
Άνοιξης». Στα μετόπισθεν ενός τέτοιου
πολέμου, η Κύπρος το πιθανότερο είναι
ότι θα κερδίσει πολλά. Μπορεί όμως και
να χάσει πολλά. Ωστόσο, χρειάζεται να
ξέρει τι κάνει, διότι όπως είπε και ο
Τσόρτσιλ, «δεν υπάρχει μέση οδός στον
πόλεμο». Την επόμενη Κυριακή,
12/02/2013, με τίτλο «Πόλεμος ενόψει
2»,
συνεχίσαμε παραθέτοντας τις δύο εκδοχές. 1: γενικευμένος πόλεμος στη Μέση
Ανατολή, τον οποίον θα ακολουθήσει ανοικοδόμηση τέτοιας έκτασης που να
κλείσει την τεράστια μαύρη τρύπα που
δημιούργησε η οικονομική κρίση. 2: καταιγιστικά χτυπήματα ΗΠΑ-Ισραήλ από
θάλασσα και αέρα που θα καταστρέψουν τις υποδομές Ιράν και Συρίας, αλλά
χωρίς τη χρήση χερσαίων δυνάμεων. Χαρακτηριστικά δε σημειώναμε: «Απώτερος στόχος της Ουάσιγκτον είναι να καταστήσει την Κίνα, την Ε.Ε. και μία σειρά
άλλων χωρών εξαρτημένες από τις χρηματιστηριακές αγορές και τους ενεργειακούς πόρους του αγγλοσαξονικού
μπλοκ (ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς, Αυστραλία), με την αξία του πετρελαίου και
των πετρελαϊκών τους εταιρειών να ανεβαίνει σε ιλιγγιώδη ύψη». Αυτά, τον Φεβρουάριο του 2012. Στη συνέχεια, κι ενώ
οι ογκόλιθοι της κρίσης μας πλάκωναν
διαδοχικά, οι πολιτικοί μας «ογκόλιθοι»
αναλώνονταν σε προεκλογικές κόντρες
καταλογίζοντας οι μεν στους δε ευθύνες
ενώ όλοι, λίγο έως πολύ, ήσαν οι αυτουργοί του εγκλήματος που συντελέστηκε τελικά τον Μάρτιο, όταν έπεσε ολόκληρη η στέγη στα κεφάλια μας. Την
περασμένη Κυριακή κι ενώ οι Αμερικανοί είχαν επιλέξει ήδη και τους στόχους
στη Συρία, μαζεύτηκαν στο Τρόοδος,
Πρόεδρος, πολιτικοί αρχηγοί, Επιτροπή
Άμυνας, υπουργοί άμυνας και οικονομικών και αρχηγός της Ε.Φ. αλλά κάθε άλλο παρά αυτό που είπε ο Τσόρτσιλ εξέτασαν. Ότι δηλαδή, επειδή «δεν υπάρχει
μέση οδός στον πόλεμο», χρειάζεται να
ξέρει κανείς τι κάνει. Εμείς ξέρουμε; Λέτε ο Κλεμανσό να είχε δίκαιο όταν έλεγε
ότι, «στην πολιτική, διαδέχεται κανείς ηλίθιους και αντικαθίσταται από ανίκανους».
[email protected]
Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy
Τα φώτα έκρυβαν τη μοναξιά
Μιχάλης Ασλάνης, με ταλέντο και δράμα, σε μια ζωή γεμάτη λάμψη και χρώμα
κολογούσε, το έφερε βαρέως. Η γνώμη
του κόσμου τον απασχολούσε». Τα τελευταία χρόνια είχε αποσυρθεί από τα
φώτα. Η οικονομική κρίση τον είχε
συντρίψει συναισθηματικά. «Βλέποντας
ανθρώπους να σκαλίζουν τα σκουπίδια,
δεν μου πάει να εκφράζω άλλο την εποχή του λαϊφστάιλ. Κάνω τον χαζοχαρούμενο 40 χρόνια, αρκετά πια»,
είχε πει σε τηλεοπτική εκπομπή. «Τώρα
όλα αυτά έχουν τελειώσει. Η μοναξιά
μού χτυπάει την πόρτα».
Tων ΕΛΙΣ ΚΙΣ ΚΑΙ ΛΙΝΑΣ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ
Ηταν το 1998, η χρυσή εποχή του λαϊφστάιλ, όταν οι σχεδιαστές μόδας όπως
ο Μιχάλης Ασλάνης, που έφυγε ξαφνικά
από τη ζωή στα 65 του χρόνια, όριζαν
το εγχώριο σταρ σύστεμ. Το περιστατικό διηγείται στην «Κ» ο Χρήστος Χάνος, ιδιοκτήτης εταιρείας κατασκευής
και εμπορίας ομπρελών που από το
1996 είχε αναπτύξει συνεργασία με
τον Έλληνα σχεδιαστή. Στιβαρό όνομα
στην αγορά, ο Ασλάνης ήταν από τους
πρώτους που παραχώρησαν το σήμα
τους σε άλλα προϊόντα, με τη μέθοδο
του licensing: Οι ώρες περνούσαν και
το κάστινγκ δεν έλεγε να τελειώσει.
Τόσες ήταν οι κοπέλες που είχαν τρέξει
να δοκιμαστούν για το νέο κατάλογο
του Ασλάνη. Στο δωμάτιο, τις περίμενε
ο ίδιος ο σχεδιαστής μαζί με το επιτελείο
του. Κάποια στιγμή, μία εκ των συνεργατών του ρίχνει μια απαξιωτική ματιά
σε ένα μοντέλο και τη διώχνει χωρίς
καν να δει το μπουκ της. «Δεν μου
κάνει, να μπει η επόμενη» είπε. Τότε,
ο γνωστός για την πραότητά του μόδιστρος εξερράγη. «Ακούστε να δείτε»
είπε σε έντονο ύφος. «Αυτές οι γυναίκες
είναι συνεργάτιδές μου. Όποιος δεν
τις σέβεται, δεν σέβεται ούτε εμένα».
Ήταν μάλλον ενστικτώδης κίνηση,
διότι εάν κάτι έλειπε από τον χαρισματικό δημιουργό ήταν το επιχειρηματικό
πνεύμα. «Ήταν πάντα εξαιρετικός συνεργάτης, αλλά πολύ ευαίσθητος για
τον επιχειρηματικό κόσμο», λέει ο κ.
Χάνος. «Το άγχος του στην αρχή της
δικής μας συνεργασίας ήταν μην τυχόν
κάτι δεν πάει καλά και μπω εγώ ‘μέσα’.
Εξαιρετικά γενναιόδωρος με όλους,
άνθρωπος με ήθος -αυτή ήταν όμως
και η αδυναμία του που κάποιοι εκμεταλλεύθηκαν».
Ήταν πριν από λίγους μήνες που ο
σχεδιαστής μίλησε για πρώτη φορά
για τα έντονα οικονομικά προβλήματα
που αντιμετώπιζε. Είχε αναφερθεί σε
δύο γυναίκες, στενές συνεργάτιδές
του, οι οποίες είχαν την οικονομική
διαχείριση της εταιρείας και επί χρόνια
του αφαιρούσαν χρήματα, αφήνοντας
ατακτοποίητες διάφορες φορολογικές
εκκρεμότητες. «Τα πράγματα είχαν
φτάσει σε οριακό σημείο από πέρυσι
τα Χριστούγεννα. Γνώριζα φυσικά τόσο
τη Βικτώρια (σ.σ. τη γυναίκα με καταγωγή από την Αλβανία την οποία είχε
βοηθήσει να σπουδάσει και τελικά
προσέλαβε στην επιχείρησή του) όσο
και την Αγγέλικα (σ.σ. επί χρόνια συ-
Πορεία 40 ετών
Για τους περισσότερους ήταν ο χαμογελαστός άνθρωπος του «λαμπερού χώρου
της μόδας» που πόζαρε χαρούμενος στο τέλος κάθε σόου ανάμεσα στα μοντέλα
που συνήθως ήταν και στενές φίλες του. Πίσω από τις κάμερες που παρακολουθούν ανελλιπώς και ανελέητα την εγχώρια «σόουμπιζ» λίγοι επιθυμούσαν να γνωρίσουν την πραγματική του καθημερινότητα.
νεργάτις του από την Πάτρα). Τους
είχε τυφλή εμπιστοσύνη. Και εγώ και
άλλοι τού είχαμε πει να είναι πιο προσεκτικός στις επιλογές του.
Ήταν από τους ανθρώπους που
θα μπορούσε κάποιος να εκμεταλλευτεί, εάν καταλάβαινε ότι νοιάζεται
γι’ αυτόν. Πριν από λίγους μήνες, η
Βικτώρια επικοινώνησε μαζί μου ζητώντας προκαταβολές από τα επόμενα
συμβόλαια. Προσπάθησα να μιλήσω
με τον Μιχάλη, αλλά η ίδια μου έκοβε
την επικοινωνία». Ακόμα και τότε, η
αίσθηση που έδινε ο Ασλάνης ήταν
ότι θα το πάλευε. Ότι μαζί με έναν
καλό λογιστή που είχε βρει, θα έβαζε
τα πράγματα σε τάξη. Για τις 18 Οκτωβρίου μάλιστα είχε προγραμματιστεί εκδήλωση για τα 40 χρόνια παρουσίας του στον χώρο της μόδας.
Ωστόσο όλα έδειχναν ότι το πρόβλημα δεν έπαιρνε επιδιόρθωση. Λίγο
μετά τις 2 το μεσημέρι της Τετάρτης
ο Μιχάλης Ασλάνης βρέθηκε νεκρός
στο πάτωμα του υπνοδωματίου του
στο σπίτι του στο Κολωνάκι. Γύρω του
σκορπισμένα άδεια κουτιά από χάπια
και ιδιόχειρα σημειώματα. Έφυγε μόνος, όπως μόνος μετεωριζόταν όλα
O ΦΙΛΙΣΤΩΡ
1.ΙΧ.1964
ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΜΑΣ: Η επανάληψις των επιθέσεων κατά της ελληνικής πρεσβείας εις την
Αγκυραν και οι νέοι λιθοβολισμοί των ελληνικών προξενείων
Σμύρνης και Κωνσταντινουπόλεως, την νύκτα του Σαββάτου
[30 Αυγούστου 1964], προεκάλεσαν την αγανάκτησιν της
ελληνικής κοινής γνώμης. Η Κυβέρνησις [Γεωργίου Παπανδρέου], ως εδηλούτω χθες, δεν σκέπτεται να προχωρήση εις
διακοπήν των διπλωματικών σχέσεων μετά της Τουρκίας.
Αντιμετωπίζει, πάντως, το κλείσιμον της εν Αγκύρα πρεσβείας
μας, εις περίπτωσιν νέων επεισοδίων και ο υπουργός Εξωτερικών κ. Σταύρος Κωστόπουλος εδήλωσε χθες προς τον
πρεσβευτήν της Τουρκίας κ. Ν. Ιλκίν, ότι θα ληφθούν από
ελληνικής πλευράς όλα τα μέτρα διά την εξασφάλισιν της
αμύνης των Ελλήνων διπλωματών δι’ ιδίων μέσων, εάν σημειωθή και νέα παραβίασις του διπλωματικού ασύλου. Ο
κ. Ιλκίν παρέσχε διαβεβαιώσεις, ότι η Κυβέρνησίς του θα
προχωρήση εις την λήψιν των ενδεικνυομένων μέτρων προς
αποτροπήν νέων επεισοδίων και ότι θα τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι. Εντολήν διά να προβή εις ανάλογον διάβημα είχε
λάβει και ο εν Αγκύρα πρεσβευτής της Ελλάδος κ. Α. Πούμπουρας. […]
ΔΗΛΩΣΙΣ ΡΑΣΚ: Ουασιγκτών, 31.- Εις νέαν διπλωματικήν
φάσιν εισέρχεται το Κυπριακόν, με την αναγγελίαν της διακοπής των συνομιλιών της Γενεύης. Ο [απεσταλμένος του
προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών] κ. Ντην Ατσεσον επιστρέφει την Παρασκευήν ενταύθα διά συνεννοήσεις μετά
του προέδρου Τζόνσον και του υπουργού Εξωτερικών κ.
Ντην Ρασκ, ο οποίος εδήλωσεν απόψε προς την τηλεόρασιν
ότι αι Ηνωμέναι Πολιτείαι φρονούν ότι η Κύπρος, η Ελλάς,
η Τουρκία και η Βρετανία θα έπρεπε να επιχειρήσουν να
εύρουν μεταξύ των λύσιν του Κυπριακού και να μη αφήσουν
χώρον εις άλλα κράτη «ώστε να αποπειρώνται να αλιεύσουν
εις τεταραγμένα ύδατα». [Σημ. «Φ»: Σοβιετική Ενωσις.]
ΑΚΥΡΩΣΕΙΣ ΑΦΙΞΕΩΝ: Ταξιδιωτικόν γραφείον από τα
παλαιότερα των Αθηνών αναβιβάζει τας ματαιώσεις προγραμματισθεισών αφίξεων ξένων τουριστών εις την Ελλάδα,
λόγω του Κυπριακού εις 70%.
ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ FORMINX: Η Ορχήστρα ελαφράς μουσικής
«Φόρμιγξ» δίνει την 12ην Σεπτεμβρίου, 8 μ.μ., συναυλίαν
εις το «Παλαί ντε Σπορ» της Θεσσαλονίκης, εις το πλαίσιον
των οργανουμένων εκεί εκδηλώσεων με την ευκαιρίαν της
Διεθνούς Εκθέσεως.
αυτά τα χρόνια στο κοσμικό στερέωμα.
«Τον προσέγγιζαν άνθρωποι μόνο για
να πάρουν κάτι απ’ αυτόν», λένε οι
φίλοι του. Τίποτα από όλα αυτά δεν
περιλαμβάνονταν στο παιδικό του όνειρο να γίνει μόδιστρος. Τότε που μαθητής ακόμα στη Χαλκίδα έκανε σκασιαρχείο για να παρακολουθήσει επίδειξη του Γιάννη Τσεκλένη στην Αθήνα.
Είχε καταφέρει να τρυπώσει, αγοράζοντας ένα μεγάλο μπουκέτο λουλούδια
που δήθεν προορίζονταν για τον σχεδιαστή, όπως είπε στην Έλις Κις σε
συνέντευξη για την αγγλική έκδοση
της «Καθημερινής» το 1999. Η εξέλιξή
του ήταν εντυπωσιακή, αλλά πάντα
υπήρχε ένα «αλλά». «Έγινα επιχειρηματίας εν μια νυκτί και δεν ήμουν προετοιμασμένος γι’ αυτό. Ο κόσμος θεωρεί
ότι είναι ένας κόσμος γεμάτος γκλάμουρ, αλλά δεν είναι έτσι», είχε πει
τότε στην «Κ». Λίγους μήνες αργότερα,
τον Δεκέμβριο του 1999, ο Ασλάνης
θα δεχόταν ένα άνευ προηγουμένου
χτύπημα. Ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος θα διάβαζε στην εκπομπή του αποσπάσματα από το προσωπικό του
ημερολόγιο. «Ήταν πολύ ευαίσθητος»,
θυμάται ο Χάνος. «Αν κάποιος τον κα-
Tα ρούχα του δεν σηματοδότησαν
μια επαναστατική ματιά στη ζωή των
Ελληνίδων. Δεν ήταν αυτό που λέμε
«αβανγκάρντ» σχεδιαστής. Όμως σε
μία χώρα που δεν φρόντισε να συνδέσει
τη βιομηχανία με το σχεδιαστικό της
ταλέντο, ο Μιχάλης Ασλάνης ήταν ένας
από τους ελάχιστους που κατάφερε να
χτίσει έναν κόσμο που έφερε την υπογραφή του. Από τα νυφικά, τα ρούχα
κοκτέιλ και τις βραδινές τουαλέτες τη ραχοκοκαλιά της εγχώριας μόδας
που δεν μετέτρεψε ποτέ το όραμά της
σε πωλήσεις αρωμάτων και κραγιόνμέχρι τις ομπρέλες και τα είδη σπιτιού,
το όνομα Aslanis αντικατόπτριζε μια
πορεία τεσσάρων δεκαετιών. Όπως
και η πλειοψηφία των συναδέλφων
του, ο Ασλάνης πρωταγωνιστούσε σ’
ένα συνεχές, πολυμορφικό one-manshow: δημιουργός και επιχειρηματίας,
λίγο λογιστής και λίγο διαφημιστής,
έπρεπε να παρακολουθεί από κοντά
την παραγωγή των ρούχων και των αξεσουάρ του αλλά και να αναζητά τους
χορηγούς της επόμενης επίδειξης.
Ο δικός του κόσμος αποτυπωνόταν
στα σημειωματάριά του όπου τα αναρίθμητα σχέδια για τα ρούχα της σεζόν
είχαν τα τελευταία χρόνια αρχίσει να
παραχωρούν τη θέση τους στις αυξανόμενες εκκρεμότητες. Στην τελευταία
του επίδειξη τον περασμένο Μάρτιο στο πλαίσιο του Athens Xclusive
Designers Week- η πασαρέλα είχε γεμίσει από χαρακτηριστικά δείγματα
της στιλιστικής του γραφής, ενώ ετοίμαζε μια εκδήλωση - ρετροσπεκτίβα
για τον εορτασμό των 40 χρόνων του
στον χώρο τον Οκτώβριο. Σε μια χώρα
που δεν φάνηκε ποτέ να αγκαλιάζει
τη μόδα που παράγει, αλλά διψάει για
την κουτσομπολίστικη διάστασή της,
ο Ασλάνης κέρδισε τα φλας, έζησε ένα
μεγάλο μέρος του ονείρου και εξέφρασε
μια εποχή που στο τέλος της άλλαξε
δραματικά.
Eνώνουμε Δυνάμεις
Επιλογή: ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ
49 χρόνια πρίν στην «Κ»
ΚΟΣΜΟΣ
AP
Δεν υπάρχει μέση οδός
τέχνη της πολιτικής είναι να προβλέπεις», είχε πει ο Ταλεϋράνδος (1754-1838). Η Κύπρος δεν
ευτύχησε να κυβερνηθεί από πολιτικούς
που να μπορούν να προβλέπουν. Αντίθετα, η νεώτερη ιστορία μας είναι πλήρης
συμφορών λόγω του ότι οι πολιτικοί που
διαχειρίστηκαν τις τύχες μας δεν μπορούσαν να δουν ακόμα και τα προφανή.
Όμως και στις περιπτώσεις που τα έβλεπαν αντί να προστατεύουν τον τόπο από
το επερχόμενο κακό, προστάτευαν εαυτούς και τα συμφέροντα τους. Συμπέρασμα που κλασικά προκύπτει από μια απλή μελέτη της διαχείρισης του κυπριακού προβλήματος. Αφορμή για το σημείωμα αυτό δίνει το πολεμικό κλίμα στην
περιοχή μας. Επί του προκειμένου σημειώνουμε ότι, ένα χρόνο πριν από τις
τελευταίες προεδρικές εκλογές κι ενώ η
Ευρώπη ζούσε στα ρίχτερ της οικονομικής κρίσης ενώ οι ΗΠΑ επεξεργάζονταν
σενάρια για τη μετά την κρίση εποχή,
στη Λευκωσία είχε πραγματοποιηθεί άλλη μια σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου.
Ακούγοντας τις δηλώσεις που ακολούθησαν, αντιλήφθηκα ότι οι πολιτικοί μας ταγοί, σαν κλασικοί καφενόβιοι, επειδή ακριβώς δεν μπορούν να προβλέψουν –
ελλείψει ικανοτήτων συμβούλων και
βούλησης- καθίστανται ακόμα μία φορά
επικίνδυνοι για τον τόπο. Έτσι, στις
05/02/2012, πριν από 19 ολόκληρους
μήνες δηλαδή, η στήλη αυτή δημοσιεύθηκε με τίτλο «Πόλεμος ενόψει 1». Μεταξύ άλλων σημειώναμε ενδεικτικά:
«Την Πέμπτη, μετά τη σύνοδο του Ε.Σ.,
είδαμε όλους του πολιτικούς ηγέτες, με
τις δηλώσεις τους αλλά και τη Βουλή με
το ψήφισμά της περί Ντάουνερ, να επικυρώνουν [...] ότι δεν μπορούν να δουν
πέραν του ορίζοντα, όπου διαδραματίζονται σήμερα εξαιρετικά σημαντικές εξελίξεις. Η πολιτική μας ηγεσία, συζητώντας το κυπριακό πρόβλημα καθόλου
δεν ασχολείται με το σοβαρό ενδεχόμενο ενός μεγάλου καταστροφικού πολέμου στη γειτονιά μας. Ασχολούνται μόνο
με ένα «πακέτο» που γράφει απ’ έξω
«Προεδρικές 2013» και έχει μέσα, Κυπριακό, οικονομία και υδρογονάνθρακες
σαν τα ξίφη με τα οποία θα ξιφουλκήσουν για να κερδίσουν πόντους, ενόψει
Φεβρουαρίου του 2013». Υπενθυμίζουμε ότι τότε ο Ντάουνερ ήταν το σκιάχτρο,
πάνω στο οποίο ο κάθε τσάμπα μάγκας
άφηνε την κουτσουλιά του, ο Χριστόφιας
ο βολικός «αμπάλατος» που «έκαμε δώρα στον Ταλάτ», οι Αβέρωφ και Νικόλας
οι προασπιστές των τραπεζών και οι συνδικαλιστές των επιδομάτων. Η στήλη, θεωρώντας ότι το Κυπριακό θα μπορούσε
να λυθεί μόνο ως τμήμα του όλου προβλήματος της περιοχής, υπέδειξε ότι,
«αναλύοντας τη βαθιά οικονομική κρίση
ΕΛΛΑΔΑ
Δεύτερη σελίδα
ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
«
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Με άριστα το 10
Γράφει Ο ΣΠΟΝΔΟΦOΡΟΣ
@nicosanastasiadescy
Ο Ιωνάς Γενικός Εισαγγελέας;
Ούτε ο Λουκής δεν θα
τον έβαζε...
Φούλης συνέβαλε τις κρίσι1μεςΠρόεδρος
μέρες μεταξύ πρώτου και δεύτερου
Ράβε – ξήλωνε. Είναι γεγονός πως ο
Eurogroup για να μην πτωχεύσει η χώρα.
Αυτός βασικά σε συνεργασία με τον Πανίκο
(ανάγκα και οι θεοί πείθονται) ολοκλήρωσαν και πέρασαν τον νόμο περί εξυγίανσης
βγάζοντας την ίδια ώρα τη Λαϊκή από τον αναπνευστήρα. Τώρα ξήλωσαν ένα μέρος
του νόμου για να το ράψουν ξανά ίσως σε
λίγους μήνες.
Όποιοι νομίζουν
επειδή «βγαίνει» μπροστά ο father
2για πως
να κάνει τις δουλειές τους είναι θετικό
πάτο της Στράκκας και τον Λούκυ Λουκ με
την Ντόλυ. Του προέκυψε και ο Κουλέρμος
ως Γενικός Εισαγγελέας – Γενικός Υπουργός, γενικός απ’ όλα. Τελικά, ποιος κυβερνά
αυτό τον τόπο, που θα έλεγε και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Στην «Αγία Τράπεζα».
γεγονός, να κοιτάξουν λίγο το ρολόι τους
μετά τη χειραψία μαζί του.
Νομίζαμε και εμείς
τα τζάκια της Λευκωσίας διοικούν
3τονπως
τόπο, πλην όμως έχουμε λάθος μεγάλο.
Στον Άγιο Νεόφυτο.
Το τζάκι του Αγ. Νεοφύτου (πάνω από τον
τάφο του) είναι που διοικεί τα τζάκια της
Λευκωσίας. Ως γνωστόν, ο Father Αρχιεπίσκοπος ως Ηγούμενος της Μονής Αγίου Νεοφύτου έδωσε τα άγια βουνά στον Λεπτό
για developing. Είναι επίσης γνωστό πως
στην ακροθαλασσιά του Coral Beach, Γλαύκος και Παντελής γνώρισαν τον μικρό τότε
Πρόεδρο Φούλη στον συλλειτουργό της
Μονής Μιχαλάκη Λεπτό. Ευλόγησον father.
Ο συλτου father, κυρ Μιχαλάκης
4είναιλειτουργός
ο μοναδικός που πήρε πέρυσι έξτρα
Στις « Άγιες» αναδιαρθρώσεις.
Ο Κωνσταντίνος Κα(ο θείος, όχι ο playstation) με9τά τονραμανλής
χωρισμό του από την Αμαλία ΜεγαΣτη σπανακόπιτα.
Father ευλόγησον την τράπεζα, τις μετοχές ημών και τον Άγιο Νεόφυτο.
200 εκ. (yeah baby, yeah!) δάνειο από την
Τράπεζα Κύπρου ενώ όλα κατέρρεαν. Ευλόγησον father τις μετοχές σου.
Είναι κρίμα και άδικο οι
χιλιάδες μέτοχοι της Τράπεζας να εξαϋ5λώνονται,
αλλά ας προσέξουν λίγο να μην
Στους μετόχους.
πιστεύουν αυτούς που ως βασικοί μέτοχοι
έκαναν κουμάντο και τη διέλυσαν. Με το αζημίωτο βέβαια father.
και τις μετοχές, τώρα ανακαλύψαμε τα
6«δάνεια
του Λαού», αυτά δηλαδή που οι
Στα Λαϊκά δάνεια. Μετά τα «Άγια» δάνεια
προκαθήμενοι των «Λαϊκών» οργανώσεων
έχουν πάνω τους εξυπηρετώντας το κόμμα
και τις ομάδες του (ουπς οργανώσεις ήθελα
να πω). Μέσα σ’ αυτό το παράθυρο δείτε
σας παρακαλώ την «αθάνατη» Δρομολαξιά.
Είναι όντως ο πλέον
υπουργός της κυβέρνη7σης,πετυχημένος
το έργο του το ζει ο κάθε πολίτης κάθε
Στο Success story.
μέρα. Έχει αποκαταστήσει την ασφάλεια
και το κλίμα εμπιστοσύνης της αγοράς, έχει
στείλει τον υπόκοσμο στις φυλακές και ως
νομικός υψηλού επιπέδου έγραψε το μνημειώδες έργο των όρων εντολής της διερευνητικής της οποίας ήταν εμπνευστής. Ο
Λούκυ Λουκ της κυβέρνησης.
Έχει ο άνθρωπος τόσες
στο Τρόοδος και τον Leo στα
8πόδιαδουλειές
του, πού να προλάβει να διαχειριστεί
Στον Healthy.
τις αναποδιές του Προέδρου Φούλη, τον
μαινόμενο για τις μετοχές father, το πριγκι-
πάνου είχε μια «σταθερή» αλλά πολύ διακριτική σύντροφο στο πρωθυπουργικό σπίτι. Όταν όμως αυτή σε ένα γνωστό τέιον της
αριστοκρατικής Αθήνας λίγο μετά το ’74 και
την επιστροφή του ως πρωθυπουργός, δήλωσε πως «του Κωνσταντίνου του αρέσει
πολύ η σπανακόπιτα μου», η καημένη σύντροφος πήρε πόδι εντός 48 ωρών. Αυτά
προς παραδειγματισμό ερωτιάρηδων μελών της κυβέρνησης.
Ένα σωματείο το οποίο πέρασε από χίλια κύματα και α10
τέλειωτες λαμογιές, επιστρέφει ταπεινά
Στον Απόλλωνα.
στην κορυφή με την είσοδο του στους Ομίλους του Europa League. Ελπίζω να μην επιστρέψουν οι καρχαρίες τώρα που θα μυριστούν αίμα. Όσο για τον ΑΠΟΕΛ; Η τύχη
ευνοεί τους δυνατούς (στην Ουέφα).
Πρόεδρος Δ.Σ.: ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ n Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ n Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ n Αρχισυντάκτης: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Υπεύθυνος Οικονομικού: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΕΡΣΙΑΝΗΣ n Υπεύθυνος Καλλιτεχνικού: MΙΧΑΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ n Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ
Iδιοκτησία
«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ»
Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείας
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε.
Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπρος
e-mail: [email protected] Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540
Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550
Διευθυντής: ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ
n
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευή
ή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο,
χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.
Διεύθυνση συντάξεως: ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ - ΚΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ
03-POLITIKI_KATHI 8/31/13 12:10 AM Page 3
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
l
3
ΚΟΣΜΟΣ
Uniastrum: Πέντε στο μικροσκόπιο για μίζες
Στοιχεία που εξασφάλισαν οι ανακριτές της 20μελούς ομάδας της Αστυνομίας εγείρουν βάσιμες υπόνοιες για διάπραξη ποινικών αδικημάτων
Εφιάλτης για
το Προεδρικό
η τύχη της Επιτροπής
Του ΑΝΔΡΈΑ ΠΑΡΆΣΧΟΥ
Τα ίχνη τριών Κυπρίων και δύο Ρώσων φαίνεται
να εντοπίζονται αρχικά στο δρόμο των μιζών
για την εξαγορά της ρωσικής τράπεζας
Uniastrum. Αυτό προκύπτει σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες της «Κ», από τα
στοιχεία που έχουν συλλέξει μέχρι στιγμής οι
ανακριτές της 20μελούς ομάδας της Αστυνομίας,
η οποία για σκοπούς ποινικής διερεύνησης
μπήκε βαθιά στα επιλήψιμα ζητήματα που συνιστούν τον πυρήνα της χρηματοπιστωτικής
λαίλαπας που έπληξε τον τόπο. Όπως έχει δηλώσει ο Γενικός Εισαγγελέας οι ανακριτές
έχουν μελετήσει πολλές χιλιάδες σελίδες εγγράφων που έχουν συλλέξει ενώ μετά τη σύσκεψη της περασμένης Πέμπτης στη Νομική
Υπηρεσία, κρίθηκε ότι η διαδικασία μπορεί
να επισπευσθεί ώστε η ανακριτική έρευνα να
ολοκληρωθεί το συντομότερο.
Τρεις είναι οι άξονες πέριξ των οποίων κινούνται σε πρώτη φάση οι έρευνες:
• Τράπεζα Κύπρου, εξετάζονται κατά σειρά
προτεραιότητας η εξαγορά της ρωσικής
Uniastrum, της ρουμανικής Transilvania, τα
ομόλογα και τα αξιόγραφα.
• Λαϊκή Τράπεζα, εξετάζονται οι δραστηριότητες του Ανδρέα Βγενόπουλου και τα λεγόμενα
MIGοδάνεια.
• Το θέμα του Συνεργατισμού, με προτεραι-
Με πολιτικό εφιάλτη μοιάζει για το
Προμηνύονται εξελίξεις στο πεδίο των ποινικών ανακρίσεων
ότητα τα δάνεια που παραχωρήθηκαν στην
οικογένεια του Γ.Δ. της Συνεργατικής Κεντρικής
Ερωτόκριτου Χλωρακιώτη.
Η σπουδή για το deal
Έγγραφα, καταθέσεις, άλλα στοιχεία και πληροφορίες συνθέτουν το πλέγμα που δημιουργεί
βάσιμες υπόνοιες εναντίον πέντε τουλάχιστον
προσώπων, τα οποία φωτογραφίζονται από την
αστυνομική έρευνα με πολύ αδρά χρώματα ως
εμπλεκόμενα στο σκάνδαλο της εξαγοράς από
την Τράπεζα Κύπρου της ρωσικής Uniastrum.
Πρόκειται για τρεις Κύπριους και δύο Ρώσους
σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ». Το ζήτημα
της ύπαρξης στοιχείων που εξόφθαλμα θα έπρεπε
να οδηγήσουν σε ποινική ανάκριση ανέδειξε η
«Κ» με σχετικά δημοσιεύματα στις 09/06/2013,
στις 16/06/2013 και στις 21/07/2013. Είχε προηγηθεί στις 06/06/2013, η επίδοση επιστολής από
τον πρόεδρο του ΔΗΚΟ Μάριο Καρογιάν, στον
AP
<
<
<
<
<
<
<
Στοιχεία που εγείρουν υπόνοιες για διάπραξη ποινικών αδικημάτων κατά την πράξη εξαγοράς της ρωσικής τράπεζας Uniastrum φαίνεται να έχουν στην κατοχή
τους οι ανακριτικές αρχές. Γίνεται μάλιστα λόγος για μίζες ύψους πενήντα εκατομμυρίων ευρώ.
Γενικό Εισαγγελέα Πέτρο Κληρίδη, τον οποίο
καλούσε να κινήσει τη διαδικασία της ποινικής
διερεύνησης της υπόθεσης της εξαγοράς της
Uniastrum από την Τράπεζα Κύπρου. Όπως
προκύπτει και από τα στοιχεία της έκθεσης της
Α&Μ για την εξαγορά της Uniastrum, το γεγονός
ότι παραγνωρίστηκε η συμβουλή των δικηγόρων
της White & Case της Μόσχας ότι το deal υπό
τις συνθήκες που επικρατούσαν έπρεπε να εγκαταλειφθεί ή να συζητηθεί σημαντική μείωση
της τιμής του, η επιμονή Ανδρέα Ηλιάδη να
προχωρήσει και να κλείσει τάχιστα την πιο πάνω
συμφωνία αλλά και η παραχώρηση 50 εκατ. από
την ΤΚ στην Uniastrum για ενίσχυση της ρευστότητάς της πριν από το κλείσιμο της συμφωνίας
ήταν στοιχεία που έχρηζαν, σύμφωνα με την
έκθεση, άμεσης διερεύνησης. Όπως έγραψε
ήδη η «Κ» επικαλούμενη σχετική πληροφόρηση,
για την εξαγορά της ρωσικής τράπεζας ενδεχομένως να διακινήθηκαν μίζες που φτάνουν το
ποσό των 50 εκατ. ευρώ. Τα στοιχεία αυτά συνάδουν με την αναφορά για μίζες που καταγράφεται και στην έκθεση της έρευνας της Α&Μ
και στο δρόμο που οδηγεί στην αποκάλυψη του
γκρίζου σκηνικού, με ευδιάκριτα τα ίχνη των
εμπλεκομένων φαίνεται να βρίσκονται ήδη οι
αστυνομικοί ανακριτές. Μάλιστα, τα 50 εκατ.
φέρεται να είναι το ποσό που δόθηκε από την
Αγία Παρασκευή για ενίσχυση της ρευστότητάς
της Uniastrum πριν από το κλείσιμο της συμφωνίας εξαγοράς… Η «Κ» σημείωνε μάλιστα
στα δημοσιεύματα του περασμένου Ιουνίου ότι
πληροφορίες που εξασφάλισε αναφέρονται σε
Κύπριο δικηγόρο, ο οποίος ανέλαβε το «βαρύ
καθήκον» του διαμοιρασμού της μίζας των 50
εκατ.!
Τα αρχεία που χάθηκαν
Όπως είχε γράψει η «Κ», ψηλά στον κατάλογο
των υπό διερεύνηση καταγγελιών είναι και η
ύποπτη, κατά την Κεντρική Τράπεζα διαγραφή
δεδομένων από προσωπικούς υπολογιστές αξιωματούχων της Τράπεζας Κύπρου.
Την εν λόγω υπόθεση έθεσε υπόψη του γενικού εισαγγελέα Πέτρου Κληρίδη ο διοικητής
της Κεντρικής Τράπεζας, Πανίκος Δημητριάδης,
σε συνάντηση που είχαν στις 4 Δεκεμβρίου
του 2012.
Ο κ. Δημητριάδης κατήγγειλε προφορικώς
και στη συνέχεια επέδωσε και γραπτώς στοιχεία
για μια «ενδεχόμενη ποινική δίωξη». Η καταγγελία Δημητριάδη βασίζεται σε ευρήματα του
Οίκου Alvarez & Marsal Europe LLP αναφορικά
με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η Τράπεζα
Κύπρου και η Λαϊκή Τράπεζα ζήτησαν κρατική
στήριξη.
«Όπως θα προσέξετε σε δύο περιπτώσεις,
ενός τέως και ενός νυν υπαλλήλου της Τράπεζας Κύπρου Δημόσιας Εταιρείας Λτδ, παρά
τις σαφείς οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας
Προεδρικό το ορατό ενδεχόμενο να
κριθεί παράνομη η Ερευνητική Επιτροπή για την Οικονομία, υπό τον κ.
Γεώργιο Πική, η οποία ολοκλήρωσε
τη λήψη μαρτύρων με τελευταίο
που κατέθεσε ενώπιόν της, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη. Ο Πρόεδρος εμφανίζεται εντονότατα ενοχλημένος από τους
χειρισμούς που έγιναν, κυρίως από
πλευράς υπουργού Δικαιοσύνης,
μετά και την παραδοχή πλέον ότι ο
Γενικός Εισαγγελέας Π. Κληρίδης
ουδέποτε κλήθηκε να γνωμοδοτήσει. Στο Προεδρικό εκτιμούν ότι οι
ενστάσεις που ήγειραν οι δικηγόροι
του τέως Προέδρου Δ. Χριστόφια
για τη νομιμότητα της Επιτροπής,
φαίνεται να μην είναι αβάσιμοι κάτι
που εάν γίνει αποδεκτό από το Ανώτατο, είναι προφανές ότι θα καταφέρει καίριο πλήγμα στην αξιοπιστία
του κυβερνητικού στρατοπέδου και
μάλιστα σε ένα θέμα στο οποίο επένδυσε τα μέγιστα, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αμέσως μετά
την ανάληψη των καθηκόντων του.
Κύπρου, που δόθηκαν με επιστολή ημερομηνίας 24 Αυγούστου 2012, προς τον Διευθύνοντα
Σύμβουλο της Τράπεζας Κύπρου Δημόσιας Εταιρείας Λτδ κ. Γιάννη Κυπρή χρησιμοποιήθηκε ειδικό λογισμικό διαγραφής δεδομένων
που ήσαν αποθηκευμένα στους προσωπικούς
υπολογιστές τους» σημείωνε στην επιστολή
ο Π. Δημητριάδης και καλούσε τον κ. Κληρίδη
όπως ασκήσει τη διακριτική του ευχέρεια
«για τη διεξαγωγή έρευνας με σκοπό την ποινική δίωξη των προσώπων που ευθύνονται
για την ενδεχόμενη διαγραφή των αποδεικτικών στοιχείων».
Στην έκθεση του οίκου Alvarez & Marsal
καταγράφονται τα ονόματα του πρώην διευθύνοντος συμβούλου της ΤΚ, Ανδρέα Ηλιάδη,
και του διευθυντή Treasury, Χριστάκη Πατσαλίδη, για τον λόγο ότι στους υπολογιστές τους
εντοπίστηκε ειδικό λογισμικό διαγραφής δεδομένων.
04-POLITIKH_KATHI 8/30/13 7:32 PM Page 4
4
l
Διαβάστε στο
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
www.kathimerini.com.cy
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Γυναίκα: Νικήστε το πρήξιμο στην περιοχή της κοιλιάς
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
Ο ΡΙΚΟΣ ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ ΣΤΗΝ «Κ»
Μπαίνουν ανακριτές σε Κύπρου και Λαϊκή
n Έχουμε πλέον σαφέστατη εικόνα σε σχέση με το ποιος ή ποιοι έχουν ενεργήσει και με ποιο τρόπο
n Συγκεντρώθηκε σχεδόν το 90% των απαιτουμένων πληροφοριών
σε σχέση με ιδιοτελή κατάληξη των
όσων έπραξαν ή παρέλειψαν να πράξουν.
- Ακούγοντας σας επανέρχεται στη
μνήμη μου το πόρισμα της Βουλής
για το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου. Υπήρξαν διαπιστώσεις αλλά
δεν είδαμε κανένα να τιμωρείται, ή
να διώκεται.
- Νομίζω ότι ο παραλληλισμός είναι
αδόκιμος.
- Και τότε με βάση το πόρισμα υπήρξε
δόλος, υπήρξαν παραλείψεις, εκμετάλλευση.
- Είναι αδόκιμος ο παραλληλισμός,
τότε δεν έγινε καμιά ανακριτική ομάδα.
Έγινε μια έρευνα από τη Βουλή και
το θέμα τελείωσε εκεί. Δεν έγινε καμιά
ενέργεια εκ μέρους της Αστυνομίας
και της Πολιτείας, όπως γίνεται τώρα.
Θα ήταν λάθος να εξισώνουμε τις δύο
περιπτώσεις γιατί ούτε οι καιροί σήμερα
είναι οι ίδιοι με τότε αλλά ούτε και η
πολιτεία ή συλλογικά οι θεσμοί μπορούν τώρα να σηκώσουν το σημερινό
βάρος της καθολικής απαξίωσης συγκριτικά με το Χρηματιστήριο. Με
βάση τους υπολογισμούς από το Χρη-
Συνέντευξη στον ΓΙAΝΝΗ ΑΝΤΩΝIΟΥ
“
”
Δεν μιλούμε για διάπραξη
πιθανών αδικημάτων
αλλά συγκεκριμένων
ποινικών αδικημάτων
οποία υπό την εποπτεία σας διεξάγει
ποινική έρευνα σε σχέση με ενέργειες
ή παραλείψεις αξιωματούχων τραπεζών (επέκταση στο εξωτερικό, αγορά ομολόγων και έκδοση αξιογράφων). Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η έρευνα;
-Σ’ αυτή την έρευνα έχει προστεθεί
πρόσφατα και το θέμα των δανείων
που έχει λάβει ο κ. Χλωρακιώτης και
η οικογένειά του, το οποίο διαβαθμισμένα ανάλογα με το επείγον, θα το
δει η ανακριτική ομάδα όταν έρθει ο
χρόνος. Έχει γίνει αρκετή εργασία επί
όλων των θεμάτων και του επιπέδου
που έχετε αναφερθεί. Έχει γίνει συλλογή σχεδόν του 80 ή και του 90% των
απαιτουμένων πληροφοριών από τα
απαιτούμενα όργανα, είτε αυτά είναι
ερευνητικές επιτροπές, είτε είναι τράπεζες, ανεξάρτητοι οργανισμοί ή αξιωματούχοι του δημοσίου, οι οποίοι
εμπλέκονται ή εξετάζουν θέματα που
έχουν σχέση με όλο το χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας.
- Άρα σύντομα θα αρχίσουν οι ανακρίσεις;
- Aυτό που απομένει τώρα είναι η
καθαρή δράση, που έχει σχέση με τη
διενέργεια καθ’ αυτό αστυνομικών ερευνών, οι οποίες, με τους μηχανισμούς
που παρέχει το σύνταγμα και η ποινική
δικονομία για σκοπούς ανάκρισης και
λήψης καταθέσεων από συγκεκριμένα
πρόσωπα, αξιωματούχους τραπεζών,
διαφόρων οργανισμών, μάρτυρες οι
οποίοι έτυχε να γνωρίζουν, μάρτυρες
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
Στα βαθιά εισέρχονται οι ποινικές έρευνες της Αστυνομίας στην Τράπεζα
Κύπρου και τη Λαϊκή, αποκαλύπτει
στην «Κ» ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας Ρίκος Ερωτοκρίτου, σύμφωνα
με τον οποίο η ανακριτική ομάδα και
η Γενική Υπηρεσία έχουν πλέον σαφέστατη εικόνα σε σχέση με το ποιος
ή ποιοι έχουν ενεργήσει και με ποιο
τρόπο. Ο κ. Ερωτοκρίτου κάνει λόγο
για ύπαρξη στοιχείων που μαρτυρούν
τη διάπραξη ποινικών αδικημάτων
από αξιωματούχους των δύο τραπεζών. Ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας
παρεμβαίνει και στο επίμαχο θέμα
της νομιμότητας της Ερευνητικής Επιτροπής για την οικονομία, υποστηρίζοντας ότι η σύστασή της θα έπρεπε
να γίνει μετά από διαβούλευση με
τον Γενικό Εισαγγελέα. Αναφέρεται
επίσης στην υπό διερεύνηση υπόθεση
της Cyta, τονίζοντας ότι η διαλεύκανσή της αποτελεί στοίχημα όχι μόνο για την Εισαγγελία αλλά για το
πολιτικό σύστημα συνολικά, ώστε
να εμπεδωθεί το αίσθημα της ισονομίας.
-Mε οδηγίες του Γενικού Εισαγγελέα
έχει συσταθεί ανακριτική ομάδα, η
«Για να ικανοποιηθεί το περί δικαίου αίσθημα απαιτούνται έργα. Ο λαός απαιτεί
πράξεις. Ως Νομική Υπηρεσία είμαστε αποφασισμένοι να υλοποιήσουμε σταθερά
και με πρόγραμμα τις πράξεις αυτές χωρίς λάθη», διαβεβαιώνει ο Βοηθός Γενικός
Εισαγγελέας Ρίκος Ερωτοκρίτου.
οι οποίοι ήταν παρόντες και έτυχε να
έχουν γνώση για τα όσα είχαν λάβει
χώρα, θα αρχίσουν να υλοποιούνται
τώρα. Είμαστε στο στάδιο εκείνο κατά
το οποίο η ανακριτική ομάδα όπως
και η Εισαγγελία, έχουν αρκετά σαφή
εικόνα, σαφέστατη θα έλεγα, σε σχέση
με το ποιος ή ποιοι έχουν ενεργήσει
και με ποιο τρόπο ή παρέλειψαν να
ενεργήσουν με αποτέλεσμα να έχουμε
καταλήξει στη διάπραξη όχι πιθανών
αδικημάτων αλλά συγκεκριμένων ποινικών αδικημάτων, για τα οποία πέραν
της συλλογής των πληροφοριών, όπως
εξήγησα προηγουμένως, θα πρέπει
να ξεκινήσει τάχιστα η διαδικασία για
τη λήψη ανακριτικού υλικού δηλαδή
των καταθέσεων. Για να είμαι δίκαιος
με την ανακριτική ομάδα και τη Νομική
Υπηρεσία, θα πρέπει να σημειώσω ότι
έχουν διαβάσει πολλές δεκάδες χιλιάδες
σελίδες πληροφοριών που έχουν έρθει
στα χέρια τους. Όλος αυτός ο χρόνος
αξιοποιήθηκε με την ανάγνωση, τον
προσδιορισμό και τη συστηματοποίηση
κατά κατηγορίες των θεμάτων που αποτελούν το αντικείμενο της ανακριτικής έρευνας αλλά και τον προσδιορισμό των πρωταγωνιστών της καταστροφής.
- Μπορείτε να μας κάνετε μια ιεράρχηση των υποθέσεων που εξετάζονται; Ποια θεωρείτε ως τη σοβαρότερη; Την υπόθεση Uniastrum και
ευρύτερα το θέμα της επέκτασης
των τραπεζών στο εξωτερικό, την
αγορά ελληνικών ομολόγων, την έκ-
δοση αξιογράφων; Πού θα δοθεί βαρύτητα στη διερεύνηση, ή οι έρευνες
θα γίνονται παράλληλα;
- Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εάν
ρωτήσετε τον οποιονδήποτε πολίτη
που βίωσε και βιώνει την οικονομική
κρίση, ως αποτέλεσμα των υπό διερεύνηση ποινικών αδικημάτων, πολύ
απλά και χωρίς περιστροφές θα σας
μιλούσε για τα αδικήματα που έχουν
σχέση με τις δύο μεγάλες τράπεζες,
την Τράπεζα Κύπρου και τη Λαϊκή. Αδικήματα για όλες σχεδόν τις πράξεις
ή παραλείψεις στελεχών τους, που
πρέσαραν και αποδόμησαν το χρηματοοικονομικό τομέα, της χώρας, ή σχεδίασαν, από πολλού χρόνου, με συγκεκριμένες πράξεις ή παραλείψεις
που φαινομενικά ήταν νόμιμες, όμως
εντέλει ήταν ιδιοτελείς άρα και παράνομες, με βάση την ανακριτική έρευνα,
για να οικειοποιηθούν κάποιοι από
αυτούς χρήματα.
- Σε ποια ακριβώς περίπτωση αναφέρεστε;
- Αναφέρομαι ιδιαίτερα στη Λαϊκή
Τράπεζα αλλά και την Τράπεζα Κύπρου.
Αναφέρομαι σε κάποιους που βρίσκονταν στα υψηλότερα δώματα των τραπεζών και οι οποίοι φρόντισαν με τουλάχιστον αξιοπερίεργο τρόπο, σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, να
προβαίνουν σε ενέργειες ή παραλείψεις,
οι οποίες με βάση τις αρχές μιας υγιούς
εταιρικής διακυβέρνησης μπορεί να
μην συνιστούσαν ποινικές παραβάσεις
αλλά εγείρουν ωστόσο σοβαρές υποψίες
“
Έπρεπε να είχε ερωτηθεί ο
Εισαγγελέας για την
Επιτροπή. Έχω άποψη και
μάλιστα την είχα προτού
εγείρουν θέμα οι δικηγόροι του κ. Χριστόφια
”
ματιστήριο είχαν κάνει φτερά περίπου
ένα δισεκατομμύριο λίρες, τώρα μιλάμε
για πολλά δισεκατομμύρια ευρώ και
ολοκληρωτική καταστροφή της οικονομίας. Οι επόμενες γενιές έχουν φορτωθεί 23 δισεκατομμύρια ευρώ διότι
κάποιοι από αυτούς που είχαν καθήκον
να προστατεύουν τα χρήματα των καταθετών ενήργησαν αντίθετα. Και κάποιοι μάλιστα οικειοποιήθηκαν πολλά
από αυτά τα ποσά.
- Όταν λέτε «κάποιοι» αριθμητικά
πού το προσδιορίζετε; Πόσοι είναι
αυτοί οι άνθρωποι;
- Αυτό θα το καταδείξει η ανάκριση.
-Είναι έντονο στην κοινή γνώμη το
αίσθημα της ατιμωρησίας. Πιστεύετε
ότι θα ικανοποιηθεί έστω κατ’ ελάχιστον το περί δικαίου αίσθημα;
- Για να ικανοποιηθεί το περί δικαίου
αίσθημα απαιτούνται έργα. Ο λαός απαιτεί πράξεις. Ως Νομική Υπηρεσία
είμαστε αποφασισμένοι να υλοποιήσουμε σταθερά και με πρόγραμμα τις
πράξεις αυτές χωρίς λάθη. Τουλάχιστον
μέχρι σήμερα, με ό,τι έχει καταπιαστεί
η Νομική Υπηρεσία, να μιλήσω για τη
σύντομη περίοδο που είμαι εγώ στην
Υπηρεσία, πιστεύω ότι υπάρχει θετικό
αποτέλεσμα με συλλογική προσπάθεια.
Και μιλώ με όλη τη σεμνότητα που
πρέπει να συνοδεύει τέτοιου είδους
δηλώσεις. Και βεβαίως αναφέρομαι
στην υπόθεση της Cyta και του σκανδάλου με την αγοραπωλησία του ακινήτου στη Δρομολαξιά.
Στοίχημα η διαλεύκανση
της υπόθεσης της Cyta
- Ας επανέλθουμε στο θέμα της έρευνας
για την υπόθεση της Cyta με την αγοραπωλησία του τεμαχίου στη Δρομολαξιά. Πώς προχωρά η έρευνα; Μπορείτε
να μας πείτε κατά πόσον θα υπάρξουν
κι άλλες συλλήψεις;
- Ήδη έγιναν τέσσερις συλλήψεις, ανάμεσά τους και μελών της Αστυνομίας.
Η Νομική Υπηρεσία απέδειξε ότι γι’ αυτήν
κανένας δεν είναι υπεράνω του νόμου
και όλοι είναι ίσοι ενώπιόν του. Η έρευνα
θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος, ανεξάρτητα
ποιους αφορά και πόσο ψηλά ή χαμηλά
μπορεί να στέκονται στο πολιτικό ή σύστημα των θεσμών ή ποιες διασυνδέσεις
έχουν. Στην υπόθεση αυτή εμπλέκονται
περισσότερα άτομα των όσων έχουν συλληφθεί γι’ αυτό συνεχίζονται οι ανακρίσεις.
Ήδη με δικαστικά διατάγματα και με αίτημα του Γενικού Εισαγγελέα έχουν ανοιχθεί τραπεζικοί λογαριασμοί αρκετών
προσώπων. Η διακίνηση των χρημάτων
μελετάται από τους ανακριτές. Ανάλογα
με τη διακίνηση των χρημάτων και με
άλλη μαρτυρία που δεν μπορώ να αποκαλύψω, θα κατασταλάξουμε στην τελική
απόφαση ως προς το ποιοι είναι οι επόμενοι που θα διωχθούν. Απομένει το πεδίο
των υπόλοιπων προσώπων που καθηκόντως και με εξουσία κάτω από οποιαδήποτε ιδιότητα ενεπλάκησαν με τη Cyta
στη διαπραγμάτευση για την αγοραπωλησία, του επίδικου ακινήτου τα πρόσωπα
που πλήρωσαν, τα πρόσωπα που ενήργησαν για σκοπούς μεταβίβασης του ακινήτου πάνω σε συγκεκριμένη εταιρεία
αλλά και ένας κύκλος προσώπων που
είναι παραπονούμενοι γιατί είχαν προσκληθεί και είχαν εισπράξει υποσχέσεις
από συγκεκριμένο πρόσωπο ότι εάν επένδυαν σ’ αυτή την πράξη το κέρδος
ήταν κάτι περισσότερο από σίγουρο, γιατί
υπήρχε εμπλοκή πολιτικών ή πολιτειακών
προσώπων.
- Είναι στοίχημα για την Εισαγγελία η
διαλεύκανση αυτής της υπόθεσης;
- Είναι όντως ένα στοίχημα όχι της
Νομικής Υπηρεσίας αλλά ολόκληρου του
πολιτικού συστήματος. Με τους μηχανισμούς που έχει στη διάθεσή του, δηλαδή τη Νομική Υπηρεσία, την Αστυνομία και την ανακριτική διαδικασία,
όταν έρθει η ώρα της ακαριαίας επέμβασης, να μπορεί να ακρωτηριάσει μέλη
και μέρη αυτού του συστήματος, αποβάλλοντάς τα, πάντα στα πλαίσια της
νόμιμης οδού, από το υπόλοιπο σώμα,
χωρίς οποιοδήποτε δισταγμό και ολιγωρία. Γιατί; Διότι αν δεν αποκοπεί έγκαιρα
το μέλος, η μόλυνση θα είναι άμεση, και
σηπτική και θανατηφόρα για ολόκληρο
το σώμα. Μιλώ παραστατικά αλλά είμαι
αρκετά σαφής.
- Σε περίπτωση που αποδειχθεί παρανομία, μπορεί να ακυρωθεί αυτή καθ’
αυτή η πράξη της αγοραπωλησίας;
- Βασική πρόνοια του Περί Συμβάσεων
Νόμου είναι ότι καμία σύμβαση που για
οποιοδήποτε λόγο κριθεί παράνομη δεν
παράγει νόμιμα αποτελέσματα. Συνεπώς,
η απάντηση στο ερώτημά σας, χωρίς οποιαδήποτε επιφύλαξη είναι ναι.
Ενώπιον προκλήσεων
η Νομική Υπηρεσία
- Πέραν της εμπέδωσης του αισθήματος
της ισονομίας, ποιες άλλες προτεραιότητες έχετε θέσει;
- Πέραν από τα τρέχοντα και τα σημαντικά που έχουμε αναφέρει πιο πάνω, προτεραιότητα είναι ο εκσυγχρονισμός στην
αποδοτικότητα της Νομικής Υπηρεσίας,
η οποία διαθέτει αρκετά άξια και ικανά
στελέχη. Λόγω όμως της νοοτροπίας κάποιων που είναι αναμενόμενη σε μια πολυπρόσωπη, δημόσια υπηρεσία, οι συλλογικές επιδόσεις μπορεί να μην είναι στο
ικανοποιητικό επίπεδο. Και δεν μιλάμε
για τις συνηθισμένες υποθέσεις που γίνονται αντιληπτές από τον πολύ κόσμο.
Η Νομική Υπηρεσία είναι διαιρεμένη σε
πάρα πολλούς τομείς με υποθέσεις εντός
αλλά και εκτός Κύπρου, ιδιαίτερα στην
Ε.Ε., με ζητήματα που αφορούν τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας ή την εισαγωγή νέας νομοθεσίας, όπως είναι τώρα
η συζήτηση για την εισαγωγή του θεσμού
του Ευρωπαίου Γενικού Εισαγγελέα
(European Prosecuting Officer). Όλα αυτά
τα ζητήματα που επηρεάζουν τη ζωή όλων
μας και πολλών από όσα γνωρίζαμε μέχρι
σήμερα, θα πρέπει να τυγχάνουν χειρισμού
από ανθρώπους εντός της Νομικής Υπηρεσίας, από τον Γενικό Εισαγγελέα μέχρι
τον τελευταίο λειτουργό, που εκτός της
κατάρτισης θα πρέπει να έχουν και κατανόηση του πολιτικού γίγνεσθαι εντός και
εκτός Κύπρου ιδιαίτερα. Γιατί η επίτευξη
των πιο πάνω σκοπών, προϋποθέτει συμβιβασμούς. Η μεγάλη πρόκληση για τη Ν.
Υπηρεσία είναι να αφήσει πίσω της βαρίδια
του παρελθόντος, να απελευθερώσει πολλές
από τις δυνάμεις που έχει και να τις αξιοποιήσει.
- Στο πρόσφατο παρελθόν η Υπηρεσία
παρουσίασε ελλείμματα στοιχειώδους
συνεννόησης μεταξύ του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα. Ποια είναι η δική σας σχέση
με τον Γενικό Εισαγγελέα;
- Είναι μια άριστη σχέση που δεν οφείλεται στο σύστημα αλλά και στους δυο
μας. Το σύστημα από μόνο του είναι εν
δυνάμει διαιρετικό και όχι συνενωτικό ιδιαίτερα εάν υπάρχει λόγος είτε από τον
Γενικό Εισαγγελέα είτε από τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα να μην συνεννοούνται
για το καλό της υπηρεσίας, τότε υπάρχει
σοβαρό πρόβλημα. Με βάση το Σύνταγμα
και τη Νομοθεσία πολλά πράγματα ο Γ.Εισαγγελέας και ο Β.Γ.Εισαγγελέας πρέπει
να τα κάνουν μαζί, άρα θα πρέπει να συνεργάζονται.
Και να «πέσει» η Επιτροπή οι μαρτυρίες υφίστανται
- Έχω ερώτηση γι’ αυτό το θέμα, επιτρέψτε
μου να επανέλθουμε στα της οικονομίας. Τις
τελευταίες μέρες γίνεται πολλή συζήτηση περί
της νομιμοποίησης της Ερευνητικής Επιτροπής
υπό τον κ. Πική, μετά το θέμα που ανέκυψε
από τους ισχυρισμούς των νομικών συμβούλων
του τέως Προέδρου κ. Χριστόφια. Ο Γενικός
Εισαγγελέας δήλωσε ότι δεν είχε δώσει γνωμάτευση για τη σύσταση της Επιτροπής. Ποια
είναι η νομική σας θέση επί του θέματος;
- Εγώ διορίστηκα στις 9 Ιουλίου 2013, η Ερευνητική Επιτροπή υπό τον κ. Πική διορίστηκε
στις 16 Απριλίου, συνεπώς δεν βρισκόμουν στη
Νομική Υπηρεσία για να γνωρίζω τι έγινε. Από
τη στιγμή όμως που ο Γ. Εισαγγελέας δηλώνει
δημόσια ότι δεν είχε δώσει οποιαδήποτε γνωμάτευση τότε δεν μπορώ παρά να δεχθώ σαν αναντίρρητο γεγονός αυτό που ισχυρίζεται. Εξάλλου, θα πρέπει να ομολογήσω ότι και προτού
προβεί σ’ αυτές τις δηλώσεις, το είχαμε κουβεντιάσει και μου είχε εξομολογηθεί ότι δεν είχε
δοθεί εκ μέρους του οποιαδήποτε γνωμάτευση
σε σχέση με το διορισμό της Επιτροπής γιατί ακριβώς δεν του ζητήθηκε.
- Σε περίπτωση που η σύσταση της Επιτροπής
κριθεί από Δικαστήριο ως μη νόμιμη, τι θα
γίνει; Ποια βαρύτητα θα έχει το όποιο πόρισμα
εκδώσει και δεύτερο, θα μπορεί το μαρτυρικό
υλικό που τέθηκε ενώπιον της Επιτροπής να
τύχει αξιοποίησης στην ποινική διαδικασία
που βρίσκεται σε εξέλιξη;
- Aν η Επιτροπή του κ. Πική κριθεί παράνομη
αυτό θα γίνει μέσω δικαστικής διαδικασίας, μετά
την έκδοση του πορίσματός της, υποθέτω. Οι
δικηγόροι του κ. Χριστόφια υποστηρίζουν ότι η
Ερευνητική Επιτροπή θα έπρεπε να είχε διοριστεί
όχι από το υπουργικό Συμβούλιο αλλά από τον
Γενικό Εισαγγελέα, γιατί σύμφωνα με το άρθρο
2 του περί Ερευνητικών Επιτροπών Νόμου, κεφάλαιο 44 αυτό γίνεται όταν είναι «εμπλεκόμενος»
ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή υπουργός ή άλλος
κρατικός αξιωματούχος. Εμπλεκόμενοι υπό ποια
έννοια; Yπό την έννοια ότι τα γεγονότα που θα
εξετάσει η Ερευνητική Επιτροπή αφορούν χρονική
περίοδο κατά την οποία εκτελούσαν τα καθήκοντά
τους. Αυτό βεβαίως χωρίς να σημαίνει ότι υπάρχει
εκ των προτέρων απόδοση ευθύνης περί ανάμειξης
ή αποδοκιμασίας, επειδή αναφέρεται ο όρος «εμπλεκόμενος». Κατά τη δική μου άποψή ο όρος
«εμπλεκόμενοι» που αναφέρεται στο άρθρο 2
του Νόμου περί Ερευνητικών Επιτροπών, αφορά
τον αξιωματούχο, αρχής γενομένης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος πρέπει να μαρτυρήσει μπροστά στην Ερευνητική Επιτροπή,
γιατί βρισκόταν στο αξίωμα του μέσα στη χρονική
περίοδο που αναφέρονται στους όρους εντολής
της Επιτροπής. Συνεπώς, με δεδομένο ότι ένας
από τους όρους εντολής της Επιτροπής Πική
είναι ότι τα γεγονότα θα πρέπει να εξεταστούν
μέχρι και την 28η Μαρτίου 2013, η κυβέρνηση,
ή καλύτερα αξιωματούχοι της κυβέρνησης, τούς
αφορά, κατά την άποψη αυτή η Επιτροπή θα έπρεπε να διοριστεί από τον Γενικό Εισαγγελέα.
- Αυτή είναι η άποψή σας;
- Mε ρωτάτε για την προσωπική μου άποψη;
- Ναι.
- Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η Ερευνητική Επιτροπή θα μπορούσε να τύχει χειρισμού,
αναφορικά με τη σύστασή της, στα προκαταρκτικά, δηλαδή πριν την κατάληξη τόσο ως προς
τη σύνθεση της αλλά και των όρων εντολής της,
πιο προσεκτικά, πιο συντονισμένα αλλά και σε
διαβούλευση με τον Γενικό Εισαγγελέα, που με
βάση τη δήλωσή του κάτι τέτοιο δεν έγινε.
- Είναι προφανές από την απάντησή σας ότι
κατά τη δική σας άποψη η σύσταση της Επιτροπής πάσχει.
- Eπιτρέψετε μου να μην εκφέρω γνώμη.
- Ωραία.
- Όχι, η απάντησή μου παρακαλώ να καταγραφεί. Εσείς λέτε ότι εγώ είπα ότι η Επιτροπή
πάσχει, άρα είναι και παράνομη. Δεν είπα κάτι
τέτοιο.
- Δεν είπα ότι είναι παράνομη. Είπα ότι πά-
“
”
Η Ερευνητική θα μπορούσε να
τύχει χειρισμού πιο προσεκτικά
και πιο συντονισμένα
σχει.
- Έχω τη δική μου νομική άποψη. Και μάλιστα
σας διαβεβαιώνω ότι την είχα πολύ προτού καν
οι ίδιοι οι δικηγόροι του κ. Χριστόφια την εξωτερικεύσουν. Όμως, δεν τοποθετήθηκα δημόσια
και δεν θα τοποθετηθώ ούτε και τώρα, επειδή η
υπόθεση αυτή πιθανώς οδηγείται στο Ανώτατο
Δικαστήριο, εγώ ως βοηθός γενικός Εισαγγελέας
δεν δικαιούμαι δεοντολογικά να εκφέρω την άποψή μου. Φανταστείτε να εκφράσω μια συγκεκριμένη άποψη αυτή τη στιγμή, η οποία θα είναι
αντίθετη με την άποψη που ενδεχομένως να καλεστώ να υπερασπιστώ ως Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Στο δικό μας κώδικα δεοντολογίας των δικηγόρων
αυτό απαγορεύεται.
- Είναι κατανοητό.
- Για να γίνει εντελώς αντιληπτό να σας αναφέρω ένα παράδειγμα. Ας πούμε ότι εγώ είμαι ιδιώτης δικηγόρος και εσείς πελάτης μου. Φανταστείτε προτού εμφανιστώ στο δικαστήριο
για να σας υπερασπιστώ, να προβώ σε δημόσια
δήλωση ότι δεν πιστεύω στην αθωότητά σας
και να επιχειρήσω μέσα στο δικαστήριο, και
αποδείξω την αθωότητα σας. Θα είμαι χαμένος
από χέρι. Είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα. Αυτός
είναι ο λόγος που δεν επιτρέπεται να σας πω την
άποψή μου.
- Επανέρχομαι στο αρχικό ερώτημα. Υποθετικά
ομιλούντες, σε περίπτωση που διαπιστωθεί
από δικαστήριο ότι η σύσταση της Επιτροπής
δεν ήταν νόμιμη, θα μπορεί το μαρτυρικό
υλικό που τέθηκε ενώπιόν της να τύχει αξιοποίησης στην ποινική διαδικασία που βρίσκεται
σε εξέλιξη;
-Από την άποψη καθαρά του ποινικού δικαίου
και της ανάκρισης, ακόμη κι αν φανεί ότι η Επιτροπή έχει συσταθεί παράνομα για σκοπούς διοικητικού δικαίου, αυτό δεν επηρεάζει ούτε ποινικά, ούτε ανακριτικά την προώθηση της υπόθεσης από τη Νομική Υπηρεσία. Υπάρχει καθιερωμένο αξίωμα με νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου το οποίο ορίζει ότι παρανόμως ληφθείσα μαρτυρία, δηλαδή ακόμη κι αν είναι
προϊόν κλοπής, αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί
ενώπιον δικαστηρίου και να γίνει αποδεκτή,
εκτός εάν παραβιάζονται τα συνταγματικά δικαιώματα του κατηγορουμένου. Συνεπώς, δεν
επηρεάζεται η προώθηση της ποινικής διερεύνησης μέσω της ανακριτικής ομάδας των θεμάτων
για την οικονομία ακόμη και εάν η Επιτροπή
Πική, κριθεί από το Ανώτατο για σκοπούς διοικητικού δικαίου ότι συνεστήθη παράνομα.
-Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η εξέταση του θέματος που ανέκυψε με την άρνηση του κ. Χριστόφια να απαντήσει σε ερωτήσεις της Επιτροπής;
- Ο φάκελος μελετάται και αφού ολοκληρωθεί
η μελέτη ο Γενικός Εισαγγελέας θα αποφασίσει
για τα περαιτέρω. Δηλαδή για τη συλλογή μαρτυρικού υλικού το οποίο θα τύχει περαιτέρω εξέτασης. Η εξέταση θα ολοκληρωθεί χωρίς πίεση,
χωρίς οποιαδήποτε ένταση και βεβαίως σίγουρα
χωρίς οποιαδήποτε προκατάληψη.
05-POLITIKI_KATHI 8/30/13 11:02 PM Page 5
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
Κινήσεις
της Λευκωσίας
στην πολεμική
σκακιέρα
<
<
<
<
<
<
<
Και ετοιμότητα για
υποδοχή και προσωρινή
φιλοξενία ξένων υπηκόων
που να μην θίγονται οι σχέσεις της
Λευκωσίας με τη Μόσχα, το Πεκίνο
και τον αραβικό κόσμο. Επ’ αυτού,
σύμφωνα με πληροφόρηση της «Κ»,
Λευκωσία και Αθήνα «συμφωνούν ότι
χωρίς να γίνουν μέρος του προβλήματος δεν μπορούν να είναι απούσες
από τις εξελίξεις στην περιοχή», έχοντας τη σκέψη τους στην επόμενη μέρα και στα δεδομένα που θα διαμορφωθούν στο γεωπολιτικό σκηνικό, ιδιαίτερα με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς που λειτουργήσουν ως διαμορφωτές των συσχετισμών τις επόμενες δεκαετίες.
Το γενικό πρόσταγμα έχει ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης,
AP
Στη Συρία είναι στραμμένη η προσοχή
και της Λευκωσίας με πρώτιστη έγνοια
την προετοιμασία για τη διαχείριση
του σκηνικού που θα διαμορφωθεί
από την ανάληψη στρατιωτικής δράσης από πλευράς αμερικανικών δυνάμεων στη Μεσόγειο, με τη συνδρομή
άλλων δυτικών χωρών. Άξονας των
κινήσεων της κυβέρνησης είναι η ανάδειξη του ρόλου της Κύπρου ως χώρας σταθερότητας και ασφάλειας στην
περιοχή, με σαφέστατο αποδέκτη τον
δυτικό παράγοντα από την Ουάσιγκτον
μέχρι τις Βρυξέλλες, κατά τρόπο όμως
ο οποίος διατηρεί ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με αρκετές πρωτεύουσες
και με διπλωματικές αποστολές για
ανταλλαγή πληροφοριών και αλληλοενημέρωση για την καλύτερη δυνατή
προετοιμασία.
Ερωτηθείς για δημοσιεύματα στον
διεθνή Τύπο, τα οποία παρουσιάζουν
την Κύπρο στο επίκεντρο των επιχειρήσεων, ο κ. Κασουλίδης σχολίασε ότι
θα πρέπει να συνηθίσουμε το γεγονός
ότι αναπόφευκτα η Κύπρος αυτές τις
μέρες θα εμφανίζεται σε όλους τους
χάρτες, όλων των διεθνών μέσων.
«Δεν αναμένω ότι θα βρεθούμε
προ οποιασδήποτε έκπληξης, μέσα
στα πλαίσια ασφαλώς των ορίων και
των δυνατοτήτων των κυριαρχικών
δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας», υπέδειξε ο Ιωάννης Κασουλίδης μετά από σύσκεψη των αρμοδίων υπηρεσιών.
Η απόφαση του Λονδίνου να μην
εμπλακεί στη στρατιωτική επιχείρηση
αφαιρεί από τη Λευκωσία τον πονοκέφαλο του ρόλου των βρετανικών
βάσεων, ένα θέμα το οποίο εκ των
πραγμάτων η κυβέρνηση αδυνατεί
να ελέγξει.
Στο πρακτικό επίπεδο οι αρμόδιες
υπηρεσίες ετοιμάζονται για την υποδοχή και την προσωρινή φιλοξενία
(περίπου για δύο μέρες) δέκα χιλιάδων
ξένων υπηκόων ημερησίως, οι οποίοι
θα επαναπατρίζονται.
Επί του παρόντος οι κρατικές υπηρεσίες δεν προβλέπουν να υπάρξει
κύμα Σύρων προσφύγων προς την Κύπρο, γιατί, όπως ήδη διαφαίνεται, οι
περισσότεροι επιλέγουν τη χερσαία
5
ΚΟΣΜΟΣ
Ευκαιρία βλέπει η Τουρκία
από τη συριακή κρίση
Διπλωματικός συναγερμός για ανάδειξη του
ρόλου της Κύπρου ως χώρας σταθερότητας
Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
l
Ένα από τα έξι βρετανικά μαχητικά αεροσκάφη τύπου Typhoon που εστάλησαν στη
βάση του Ακρωτηρίου «ως φρόνιμο και προληπτικό μέτρο», όπως ανακοίνωσε το Υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας. Η βρετανική Κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι τα αεροσκάφη δεν πρόκειται να λάβουν μέρος σε στρατιωτική δράση κατά της Συρίας, αλλά
αναπτύσσονται στην περιοχή με σκοπό αμυντικό, για την ενίσχυση της ασφάλειας
των βάσεων «σε μια περίοδο υψηλής έντασης στην ευρύτερη περιοχή».
οδό προς την Τουρκία, Ιορδανία και
Λίβανο. Ωστόσο, σε περίπτωση που
οι στρατιωτικές επιχειρήσεις λάβουν
μεγάλη έκταση και διάρκεια, τίποτα
δεν μπορεί να αποκλειστεί. Πιθανά
σημεία φιλοξενίας των ξένων υπηκόων
που θα έχουν την Κύπρο ως διαμετακομιστικό σταθμό είναι ο χώρος του
παλιού αεροδρομίου Λάρνακας και
άλλοι χώροι.
«Να πολεμήσει ο Ταγίπ. Εγώ δεν θέλω
να πάω στον πόλεμο», ήταν το χαρακτηριστικό σύνθημα που μονοπώλησε
μια από τις πρόσφατες αντιπολεμικές
συγκεντρώσεις, στις οποίες έλαβαν
μέρος διάφορες τουρκικές ομάδες, οι οποίες διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό
ρόλο στη μεγάλη λαϊκή εξέγερση του Ιουνίου. Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, η οργάνωση των «Επαναστατών
Μουσουλμάνων» τονίζει ότι θα καταβάλει
κάθε προσπάθεια για να εμποδίσει την
υλοποίηση των «ιμπεριαλιστικών» σχεδίων της Δύσης και της κυβέρνησης
του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Η οργάνωση, η οποία στο ιδεολογικά επιχειρεί να συνδυάσει τη
συντηρητική κοσμοθεωρία με τις αρχές
του επαναστατικού μαρξισμού και διεθνισμού, βάλλει σε ιδιαίτερα υψηλούς
τόνους κατά της κυβέρνησης του Ταγίπ
Ερντογάν, την οποία υποστήριξε πριν
από μια δεκαετία.
Μέχρι στιγμής τα ηχηρά μηνύματα
των Τούρκων πολιτών, οι οποίοι αντιτίθενται στην ανάμειξη της χώρας τους
στην ενδεχόμενη περιφερειακή σύρραξη,
δεν φαίνεται να έχουν ευαισθητοποιήσει
τους κύκλους της τουρκικής κυβέρνησης.
Απεναντίας, κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας, η Άγκυρα μελέτησε
διάφορα στρατιωτικά και πολιτικά σενάρια για το μέλλον της Συρίας.
Κατά την διάρκεια της εβδομάδας,
ο Ερντογάν και ο Υπουργός Εξωτερικών,
Αχμέτ Νταβούτογλου πραγματοποίησαν
μια σειρά σημαντικών τηλεφωνικών επικοινωνιών με τις κυβερνήσεις της Δύσης, της Σαουδικής Αραβίας και των αραβικών μοναρχιών. Ο τουρκικός Τύπος
δεν δίνει στη δημοσιότητα λεπτομέρειες
σχετικά με την επίσκεψη του Τούρκου
Υπουργού Εξωτερικών στη Σαουδική
Αραβία. Ωστόσο, οι προσεκτικοί αναλυτές
τονίζουν ότι στα πλαίσια των επαφών
του κ. Νταβούτογλου με τους Σαουδάραβες αξιωματούχους τέθηκαν επί τάπητος όλα τα ενδεχόμενα για το μέλλον
της Συρίας και κυρίως η χρηματοδότηση
της δυτικής στρατιωτικής εκστρατείας
κατά της Δαμασκού. Στις συγκεκριμένες
επαφές, δεν αποκλείεται να τέθηκε επί
τάπητος και η «ιρανική διάσταση» της
συριακής κρίσης. Την τελευταία περίοδο,
οι διμερείς σχέσεις Σαουδικής Αραβίας
– Ιράν χαρακτηρίζονται από μεγάλη ένταση. Τον προβληματισμό της Σαουδικής Αραβίας σε ό,τι αφορά τις υποτιθέμενες επεκτατικές βλέψεις του Ιράν,
συμμερίζεται και η Άγκυρα. Τα μεγάλα
μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας μετέδωσαν διάφορες πληροφορίες, οι οποίες
αφορούν την ενδεχόμενη στρατιωτική
επέμβαση της Δύσης, της Τουρκίας, της
Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ στην
κρίση της Συρίας. Σύμφωνα με το τουρκικό ειδησεογραφικό δίκτυο «NTV», η
νατοϊκή συμμαχία ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τις στρατιωτικές βάσεις της
Ιταλίας, Αλβανίας, Ελλάδας (Σούδα Κρήτης), Τουρκίας (Σμύρνης και Ιντζιρλίκ)
και Κύπρου στο πλαίσιο της αεροπορικής
επίθεσης κατά της Συρίας. Η συριακή
πλευρά και η ιρανική κυβέρνηση παρακολούθησαν με μεγάλη προσοχή τα
συγκεκριμένα δημοσιεύματα και τις κινήσεις της τουρκικής κυβέρνησης και
φρόντισαν να στείλουν αυστηρές προειδοποιήσεις στην Άγκυρα και τις δυτικές
πρωτεύουσες. Η Δαμασκός υπογράμμισε
ότι μια ενδεχόμενη επίθεση κατά της
Συρίας θα προκαλέσει επιπτώσεις στο
μέλλον της Τουρκίας και των ΗΠΑ. Στο
ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και τα
μηνύματα της Τεχεράνης. Σύμφωνα με
τον κύκλο του θρησκευτικού ηγέτη του
Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, η Τουρκία βρίσκεται
πλέον σε κατάσταση ομηρίας στα χέρια
μιας «κλίκας», η οποία εκτελεί με τυφλή
εμπιστοσύνη τις εντολές των ΗΠΑ και
της Δύσης.
Οι περιφερειακές φιλοδοξίες
«Η επίθεση της Δύσης στη Συρία
δίνει νέα ώθηση στα περιφερειακής εμβέλειας σχέδια του πολιτικού διδύμου
Ερντογάν – Νταβούτογλου», επισημαίνει
μια δημοσιογραφική πηγή της «Κ», η
οποία παρακολουθεί από κοντά τις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Η ίδια πηγή προσθέτει: «Εδώ και μήνες, η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλα εμπόδια σε διάφορα μέτωπα της
εξωτερικής πολιτικής. Για πρώτη φορά
ύστερα από πολύ καιρό, οι ΗΠΑ και η
Ε.Ε. δίνουν πολύτιμα περιθώρια κίνησης
στον κ. Ερντογάν και στον κ. Νταβούτογλου. Για αυτό τον λόγο, η Άγκυρα
καλωσορίζει με ευγνωμοσύνη την επιθετικότητα της Δύσης. Πρόκειται για
ένα αίσθημα ευγνωμοσύνης, το οποίο
κρύβει τη μεγάλη φιλοδοξία της τουρκικής πλευράς: την ισοπέδωση του φυσικού φράγματος, το οποίο αποτελεί η
Συρία μπροστά στην ανάπτυξη της ακτίνας δράσης της τουρκικής διπλωματίας στην Ανατολική Μεσόγειο».
ΝΙΚΟΣ ΣΤΕΛΓΙΑΣ
‹«›œŸ¡™š˜
£¤¬˜‹¦¤
¡–Ÿ¡š«‡¤£«
›£¦‹¤¦˜—Ÿ˜–¡£‹„¤«…£«
‡£«‹˜›ƒ–ž–¦˜¡™‹¦£¤™¦˜‹
›£«‹™š˜‹
Ζωντανό μουσικο-βιογραφικό ντοκιμαντέρ το οποίο συνδυάζει αριστουργηματικές
μουσικές στιγμές του μεγάλου μουσουργού, ανάγνωση κειμένων, προβολή φωτογραφιών
και σύντομων κλιπ, ενώ μύθοι και ιστορίες για τη ζωή του συνθέτη θα παρουσιάζονται μέσα
από το πρίσμα μουσικολογικής έρευνας. Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Γιώργος Κουντούρης.
TPITH, 3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου
ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ 20:30
ΧΟΡΗΓΟΙ
ZZZN\SULDRUJF\
}}ÍÅÉÖÍÅÎÏ
–™‹™¦˜¤™
Οργάνωση Πώλησης εισιτηρίων
από την SoldOut Tickets στα σημεία:
Περίπτερα SOEASY, Περίπτερο TIME OUT Πάφος
www.soldoutticketbox.com
Δικαιούχοι μειωμένων εισιτηρίων είναι μαθητές, στρατιώτες, φοιτητές, συνταξιούχοι και άτομα με αναπηρία μετά την παρουσίαση ταυτότητας.
06-POLITIKH_KATHI 8/30/13 10:48 PM Page 6
6
l
Διαβάστε στο
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
www.kathimerini.com.cy
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Geek: Tablet για παιδιά από τη Samsung
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
Ο Πρόεδρος πιάνει στα χέρια του το γκάζι
Στόχος να υπερπηδηθούν επικίνδυνα κενά και σκόπελοι στην ενεργειακή πολιτική που συνιστούν παγίδες στην κυπριακή οικονομία
ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΡΑΣΧΟΥ
Ερωτηματικά
προς απάντηση
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή και η
δεινή κατάσταση της χώρας αφήνουν μηδενικά
περιθώρια λάθους στα ζητήματα της ενέργειας.
Τόσο στο θέμα των υδρογονανθράκων αλλά
και στην πτυχή της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού. Η προοπτική των υδρογονανθράκων
αποτελεί την έσχατη ελπίδα του ανώνυμου
πολίτη για ένα καλύτερο μέλλον, ανάκαμψη
και ανάπτυξη ενώ παρακολουθεί -τις συχνά
δυσνόητες- δηλώσεις, διακηρύξεις αλλά και
ενέργειες με καχυποψία, βλέποντας –και δικαιολογημένα- πίσω από το καθετί, μίζες. Την
ίδια ώρα ζωτικής σημασίας είναι κι αυτό που
πολιτογραφήθηκε ως «διαδικασία της ενδιάμεσης λύσης». Δηλαδή, η έλευση γκαζιού για
σκοπούς μείωσης του κόστους παραγωγής ηλεκτρισμού, που είναι το βασικότερο ίσως συστατικό για τόνωση της ανταγωνιστικότητας
της κυπριακής οικονομίας η οποία αιμορραγεί
συνεπεία της εξωφρενικής τιμής του ηλεκτρικού. Εκ πρώτης όψεως τα δύο θέματα δεν φαίνεται να έχουν σημείο τομής, εντούτοις, για
Τούτων λεχθέντων, προκύπτει ότι στις
Οι νέοι σχεδιασμοί από πλευράς
εταιρειών όπως η Delek, για αγωγό μέσω Τουρκίας καθιστούν
έωλη την «στρατηγική» της πολιτικής ηγεσίας στην Κύπρο ότι η
επεξεργασία των κοιτασμάτων
που προέρχονται από την ΑΟΖ
του Ισραήλ θα γίνει σε τερματικό
υγροποίησης στο Βασιλικό
τους παροικούντες την ενεργειακή Ιερουσαλήμ,
όσο περνάει ο καιρός αποκαλύπτεται ότι υπάρχουν κρίσιμοι παράγοντες που μπορεί να
φέρουν τα δύο σε κοινή πορεία.
Προσδοκίες και πραγματικότητες
Οι προσδοκίες που γεννά η προοπτική των
υδρογονανθράκων έχει οδηγήσει μοιραία σε
δύο βασικά συμπτώματα: σε επιλεκτική ανάγνωση των εξελίξεων και σε ένα τυφλό έρωτα
με το Ισραήλ. Τα συμπτώματα, στο επίπεδο
της κοινής γνώμης, δικαιολογούνται αν κάποιος
αναλογιστεί τα απανωτά χτυπήματα που έχει
δεχθεί η ψυχολογία των Κυπρίων λόγω της
κατρακύλας της οικονομίας και του shock των
Eurogroup. Ως αποτέλεσμα, ο πολίτης «μπλοκάρει» τυχόν αρνητικές ειδήσεις για τους υδρογονάνθρακες επιδιώκοντας να προστατεύσει
τη μεγάλη αισιοδοξία που δημιουργεί το φυσικό
αέριο.
Μια τέτοια είδηση, η ανακοίνωση της Delek
στο Χρηματιστήριο του Τέλ Αβίβ, ότι διαπραγματεύεται με τους ιδιοκτήτες δύο τερματικών
υγροποίησης που υπολειτουργούν στην Αίγυπτο, για πώληση και υγροποίηση του φυσικού
αερίου από κοιτάσματα στα οποία η Delek διατηρεί δικαιώματα, πέρασε στα ψιλά και «θάφτηκε» κάτω από τα υπόλοιπα θέματα της επικαιρότητας. Η Delek, εταίρος της Noble στο
τεμάχιο 12 σε ποσοστό 30% και σε αριθμό κοιτασμάτων στο Ισραήλ (Noa, Mari B, Dalit,
Tamar, Leviathan), είναι εταιρεία ισραηλινών
συμφερόντων, εισηγμένη στα χρηματιστήρια
του Τελ Αβίβ και της Νέας Υόρκης. Η εταιρεία
έχει επιβεβαιώσει ότι διερευνά (αν όχι υπο-
ΚΥΠΕ
<
<
<
<
<
<
<
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, εκνευρισμένος από την καθυστέρηση στο ζήτημα της ενδιάμεσης λύσης για έλευση γκαζιού για τις ανάγκες της ΑΗΚ ώστε να μειωθεί το εξωφρενικά ψηλό κόστος του ρεύματος αλλά και συνειδητοποιώντας τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που εμπλέκονται στα υγρά καύσιμα από τη
μια και στην πλευρά των προσφοροδοτών από την άλλη, ανάλαβε ο ίδιος να διαχειριστεί το ζήτημα, «με ανοιχτό μυαλό και αποφασισμένος να αποτρέψει φαινόμενα διαπλοκής», όπως διαβεβαιώνουν ενημερωμένες πηγές.
στηρίζει) την κατασκευή αγωγού από το Ισραήλ
προς την Τουρκία για μεταφορά ποσοτήτων
φυσικού αερίου που θα προέρχεται από κοιτάσματα στα οποία η Delek διατηρεί συμφέρον.
Την είδηση αυτή αποκάλυψε η «Κ» στην προηγούμενη έκδοση της στην οποία περιλαμβανόταν και χάρτης του Αμερικάνικου Ινστιτούτου
Πληροφοριών Ενέργειας με την πιθανή όδευση
τέτοιου αγωγού. Το Ινστιτούτο κρίνει τη δημιουργία του αγωγού αυτού, σενάριο με αυξημένες πιθανότητες υλοποίησης.
Από την άλλη, η πολιτική ηγεσία στην Κύπρο
έχει χτίσει την όποια στρατηγική της στη
βασική υπόθεση εργασίας ότι η επεξεργασία
των κοιτασμάτων που προέρχονται από την
ΑΟΖ του Ισραήλ θα γίνει σε τερματικό υγροποίησης στο Βασιλικό. Η υπόθεση αυτή, η
οποία θεωρείται από πολλούς ως δεδομένο γεγονός, προέκυψε από την επιδείνωση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ μετά τα γεγονότα στο
Μαβί Μαρμαρά και από τις κινήσεις της Noble
με αποκορύφωμα τη σύναψη Μνημονίου Συναντίληψης μεταξύ Κύπρου και Noble για την
έναρξη διαπραγματεύσεων για Τερματικό στο
Βασιλικό.
Τρύπες στην ενεργειακή πολιτική
Είναι πλέον πασιφανές ότι η υπόθεση εργασίας στην οποία εδράζεται το σύνολο της
Κυπριακής ενεργειακής πολιτικής, δηλαδή η
συνεργασία με το Ισραήλ είναι τουλάχιστον
αβέβαιη. Βασικοί λόγοι που οδήγησαν σε μια
τόσο μονοδιάστατη ανάγνωση των εξελίξεων
είναι η ατυχής ταύτιση εταιρειών με κράτη,
η ανισορροπία στο μέγεθος των επιβεβαιωμένων
<
<
<
<
<
<
<
Τελευταίες πληροφορίες της «Κ»
φέρουν τα αποτελέσματα της επιβεβαιωτικής γεώτρησης στο ερευνητικό Τεμάχιο 12 να μην είναι τόσο ενθαρρυντικά…
Μέσω της λύσης του συμπιεσμένου αερίου,
οι εξαγωγές αερίου από την Κυπριακή ΑΟΖ τοποθετούνται στο τέλος του 2016.
κοιτασμάτων στις ΑΟΖ Ισραήλ-Κύπρου και
κυρίως η παντελής σχεδόν απουσία σφαιρικής
αντίληψης των γεωστρατηγικών, οικονομικών,
τεχνολογικών και στρατιωτικών δεδομένων.
Το μόνο δεδομένο είναι ότι σε κυβερνητικό
επίπεδο δεν φαίνεται να υπάρχει ούτε η τεχνογνωσία αλλά ούτε και ο μηχανισμός για τη
δημιουργία σοβαρής ενεργειακής στρατηγικής,
καθότι:
• Η εξαγγελία του Προέδρου για δημιουργία
Συμβουλίου Ενεργειακής Πολιτικής δεν έχει
υλοποιηθεί
• η ΚΡΕΤΥΚ έχει ξηλωθεί, με την αποτελεσματική αναδόμηση της να καθυστερεί
• το Υπουργείο Ενέργειας παραμένει υποστελεχωμένο στον τομέα των υδρογονανθράκων
• ανυπαρξία συμβουλευτικών δομών στο Προεδρικό για ζητήματα ενέργειας με έμφαση
στα τεχνικά, γεωστρατηγικά θέματα αλλά
και στην πτυχή της ασφάλειας.
Στο πλαίσιο αυτό, η αλλεργία του πολιτικού
κατεστημένου αλλά και της κοινής γνώμης σε
οποιαδήποτε μορφή συνεργασίας με την Τουρκία
και η εν μέρει κατανοητή φοβία προς το ενδεχόμενο μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω αγωγού
προς αυτήν, έχει καταστήσει τη δημιουργία
του τερματικού υγροποίησης θέσφατο το οποίο
ουδείς δύναται να αμφισβητήσει. Και όμως, το
βασικό ερώτημα που προβάλλει στο παρόν
στάδιο είναι κατά πόσον η δημιουργία ενός
τέτοιου τερματικού δικαιολογείται, αν ληφθούν
υπόψη όλα τα δεδομένα. Ήδη, τελευταίες πληροφορίες της «Κ» φέρουν τα αποτελέσματα της
επιβεβαιωτικής γεώτρησης στο ερευνητικό Τεμάχιο 12 να μην είναι τόσο ενθαρρυντικά. Επίσης, οι επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις στα τεμάχια
για τα οποία λήφθηκαν σχετικές άδειες από
Total και ENI – Kogaz τοποθετούνται χρονικά,
μετά το ορόσημο λήψης της τελικής επενδυτικής
απόφασης (final investment decision – «FID»)
για τη δημιουργία του τερματικού, σύμφωνα
πάντα με τον οδικό χάρτη του υπουργείου Ενέργειας της Κύπρου. Τουτέστιν η Λευκωσία
βρίσκεται ενώπιον του οξύμωρου ενδεχομένου
τιμές που επιδιώκει η ΑΗΚ για να μειωθεί σημαντικά και το κόστος του ρεύματος για τον καταναλωτή, μόνο λύση συμπιεσμένου αερίου μπορεί να φέρει άμεσα γκάζι στην Κύπρο. Μοναδικό ερωτηματικό παραμένει η διαθεσιμότητα αερίου από το Ισραήλ (οι πληροφορίες
επιμένουν ότι το Ισραήλ είναι πρόθυμο
να παραχωρήσει αέριο στη Δημοκρατία) ή ακόμη και από το τεμάχιο 12 μέσω της χρήσης πλατφόρμας Spar για
σύντομη εξόρυξη του ή άλλως πως.
Όσο για τους φόβους που έχουν κατά
καιρούς εκφραστεί για την ωριμότητα
της τεχνολογίας CNG, τούτοι μπορούν
να εξετασθούν. Θα ήταν άδικο όμως να
μην λεχθεί ότι τα λεωφορεία της Αθήνας κινούνται με συμπιεσμένο αέριο
και ότι η Ινδονησία ευρίσκεται σε διαδικασία αγοράς δικών της πλοίων CNG για
μεταφορά αερίου μεταξύ των νησιών
που την αποτελούν. Εναπόκειται στη
ΔΕΦΑ να απαιτήσει εγγυήσεις για την
κάλυψη τυχόν επιπρόσθετου κόστους
λόγω καθυστέρησης στην παράδοση αερίου.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κρισιμότητα
των στιγμών επιβάλλει την εξονυχιστική εξέταση όλων των διαθέσιμων επιλογών καθότι τα λάθη αυτή την φορά εκτός από πολύ ακριβά, ενδέχεται να είναι και μοιραία.
να πρέπει να λάβει μια επενδυτική απόφαση
που πιθανόν να κοστίσει 10 δις, σε μια χρονική
στιγμή που το μόνο μας επιβεβαιωμένο κοίτασμα
θα είναι, στην καλύτερη των περιπτώσεων περίπου 3.5-6 tcf. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ακόμη
και με τις ποσότητες των 5-7 tcf της Αφροδίτης
το τερματικό είναι «βιώσιμο». Αυτή ήταν και
η θέση του προέδρου της ΚΡΕΤΥΚ Χαράλαμπου
Έλληνα, η οποία και αποτέλεσε την κινητήριο
δύναμη για την προώθηση του έργου του τερματικού υγροποίησης. Παρότι στα σοβαρά
κράτη η πολιτική χαράσσεται στη βάση κι
άλλων κριτηρίων πέραν της «βιωσιμότητας» η
χρήση του συγκεκριμένου όρου είναι ενδιαφέρουσα.
Με την ασύλληπτη άνοδο στην εκμετάλλευση του σχιστολιθικού αερίου και το δυσβάσταχτο κόστος υγροποίησης το οποίο βεβαίως
οι συνέργειες μεγάλων κοιτασμάτων φέρνουν
σε πιο υποφερτά επίπεδα, η άσκηση που απαιτείται δεν είναι απλά για τη βιωσιμότητα
του τερματικού αλλά για την ανταγωνιστικότητα
της τιμής του LNG που θα προέρχεται από
αυτό. Τα νούμερα φαίνεται να μην βγαίνουν
όσο περνάει ο καιρός. Εάν δε, τα χειρότερα
για τις ποσότητες της «Αφροδίτης» επιβεβαιωθούν, τότε τα περιθώρια στενεύουν. Με την
Κύπρο σε δημοσιονομική μέγγενη, είναι ακόμη
ασαφές σε ποιο βαθμό και πώς ακριβώς, θα
είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει την όποια
συμμετοχή της στις επενδύσεις που απαιτούνται
για τη δημιουργία των υποδομών. Ακόμη όμως
και αν ξεπεραστεί ο σκόπελος αυτός, η οποιαδήποτε λανθασμένη απόφαση θα βυθίσει οριστικά στο χάος την κυπριακή οικονομία.
Ο Πρόεδρος και η λύση... στην ενδιάμεση
Υπό εξέταση κι άλλη επιλογή
Στο συμπέρασμα ανάγκης για σοβαρή εξέταση, από τον ίδιο, των δεδομένων της
διαδικασίας για την ενδιάμεση λύση για
προμήθεια φυσικού αερίου την οποία η
ΔΕΦΑ επιχειρεί να ολοκληρώσει εδώ και
μήνες, κατέληξε εσχάτως ο Πρόεδρος της
Δημοκρατίας, όπως προκύπτει από τις πληροφορίες μας. Η κρισιμότητα της διαδικασίας αυτής είχε υποτιμηθεί στα υψηλά
δώματα της εκτελεστικής εξουσίας με αποτέλεσμα ένας διαγωνισμός που θα μπορούσε να αποτελέσει σανίδα εκτόξευσης
της ανταγωνιστικότητας των κυπριακών
επιχειρήσεων και οξυγόνο για την ΑΗΚ
και τα νοικοκυριά να έχει τύχει ερασιτεχνικού χειρισμού, σύμφωνα με ενημερωμένη πηγή.
Αποκορύφωμα η σύσκεψη στο Προεδρικό υπό τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για
Στη βάση των ανησυχιών του Προεδρικού, σύμφωνα
με πληροφορίες της «Κ», εξετάζεται πλέον και μια
άλλη επιλογή, η οποία αν και από καιρού είχε αποκλεισθεί σαν απομακρυσμένη... φαίνεται να
μπορεί να δώσει την απάντηση σε αυτό που φαντάζει ως περίπλοκος γρίφος, όπως μας ελέχθη:
Η αξιοποίηση της τεχνολογίας του συμπιεσμένου
αερίου.
Η λύση αυτή, φαίνεται να αυξάνει την ανταγωνιστικότητα του φυσικού αερίου και επισπεύδει
τον ορίζοντα εκμετάλλευσης του, ανεξαρτήτως
των ποσοτήτων των κοιτασμάτων.
Τούτο γιατί η απουσία της τεράστιας κεφαλαιουχικής επένδυσης ενός τερματικού υγροποίησης
καθώς και του κόστους υγροποίησης απολήγει σε
ασύγκριτα χαμηλότερες τιμές.
Πληροφορίες της «Κ» από ενημερωμένες πηγές
τοποθετούν την ψαλίδα ανταγωνιστικότητας πάνω
από το 30%. Η τεράστια αυτή διαφορά αποδίδεται
λήψη πολιτικής απόφασης για επέκταση
της σύμβασης-αντικείμενο του Διαγωνισμού σε 6 χρόνια και για κλείσιμο της Δεκέλειας. Η σύσκεψη που φέρεται να συγκλήθηκε με πρωτοβουλία του υπουργού
Ενέργειας κατέληξε με τη λήψη σχετικής
απόφασης υπό τον Πρόεδρο, την οποία η
ΔΕΦΑ ουδέποτε εφάρμοσε λόγω σχετικών
νομικών γνωματεύσεων καθώς και ρητής
θέσης του Γενικού Λογιστηρίου, Αρμόδιας
Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων ότι οι ληφθείσες αποφάσεις ήταν παράνομες καθότι
παραβίαζαν την αρχή της ίσης μεταχείρισης
των προσφοροδοτών. Παρά το φιάσκο της
σύσκεψης στο Προεδρικό που εξέθεσε αδικαιολόγητα τον Πρόεδρο Αναστασιάδη,
η ΔΕΦΑ, επιδεικνύοντας εμμονή στη λύση
LNG, που δεν θα επιφέρει ουσιαστική μείωση στο κόστος ηλεκτρισμού, αποφάσισε
να δώσει τη σκυτάλη στη VITOL. Είναι ασαφές αν η απόφαση της ΔΕΦΑ θα υλοποιηθεί αφού παραμένει άγνωστη η απόφαση που λήφθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο μετά την εσπευσμένη παρουσία
σε αυτό της Ελένης Βασιλειάδου, Προέδρου
της ΔΕΦΑ. Σχετικές πληροφορίες της «Κ»
συνηγορούν στο ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, κατανοώντας πλέον την τεράστια
σημασία του ζητήματος για την οικονομία
έχει εμπλακεί ενεργά στη διαδικασία. Οι
ίδιες πληροφορίες επιμένουν ότι, ο Πρόεδρος, συνειδητοποιώντας τα τεράστια
οικονομικά συμφέροντα που εμπλέκονται
στα υγρά καύσιμα από τη μια και στην
πλευρά των προσφοροδοτών από την άλλη,
χειρίζεται το θέμα με ανοιχτό μυαλό και
αποφασισμένος να αποτρέψει φαινόμενα
διαπλοκής.
στην αντίστοιχη διαφορά μεταξύ του κόστους υγροποίησης και συμπίεσης καθώς και στη σχετική
διαφορά στην κεφαλαιουχική δαπάνη. Χρονικά
οι εξαγωγές αερίου από την κυπριακή ΑΟΖ τοποθετούνται στο τέλος του 2016 περίπου, δηλαδή
πέντε τουλάχιστον χρόνια πριν το υφιστάμενο
χρονοδιάγραμμα εκμετάλλευσης μέσω του τερματικού υγροποίησης.
Τα πλοία συμπιεσμένου αερίου θα λειτουργήσουν στην ουσία ως ένας ευέλικτος αγωγός εξαγωγής αερίου περιορίζοντας και τους κινδύνους
ασφάλειας από τη χωροθέτηση ενός χερσαίου
τερματικού.
Μοναδικό μειονέκτημα της λύσης αυτής είναι
ο περιορισμός της εμβέλειας των εξαγωγών, αφού
τα πλοία μπορούν να παραδώσουν αέριο σε ακτίνα
περίπου 2600χλμ οδηγώντας de facto στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής αγοράς με εκφόρτωση
του αερίου στην Ελλάδα ή στην Ιταλία.
ΑΡΘΡΟ / Του ΑΝΤΩΝΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ
Ενδιάμεση έλευση φυσικού αερίου: Εκόντες άκοντες προς την ορθή λύση
Με αδικαιολόγητη καθυστέρηση σχεδόν πέντε
χρόνων, η προηγούμενη κυβέρνηση αποφάσισε,
στο έσχατο χρονικό σημείο της θητείας της,
την έκδοση προσφοράς για προμήθεια της
ΑΗΚ με φυσικό αέριο για το διάστημα μέχρι
την εξόρυξη του δικού μας αερίου από το βυθοτεμάχιο 12 (για 3,5 χρόνια).
Πέραν της καθυστέρησης και της συνακόλουθης κατασπατάλησης περίπου 1δις δολαρίων
που άλλως πως θα εξοικονομούνταν, τόσο η
προηγούμενη κυβέρνηση όσο και η σημερινή
(στο εξάμηνο της θητείας της), απέτυχαν να
διαβλέψουν, ή εσκεμμένα παρέβλεψαν, ότι
προσφορές αερίου μέσω πλωτών μονάδων
(ITERA, VITOL, VOUROS κλπ) θα απείχαν από
την επιδιωκόμενη τιμή κόστους μονάδας
(mbtu), αφού πέραν από το τρέχον κόστος του
υγροποιημένου αερίου καθεαυτού (LNG), φυ-
σιολογικά προστίθεται στην προσφερόμενη
τιμή και το κόστος απόσβεσης της επένδυσης
σε κάθοδο πλωτής μονάδας και μάλιστα για
περιορισμένο διάστημα.
Αποτέλεσμα της κυβερνητικής αυτής στάσης
ήταν η μέχρι σήμερα μάταιη εμμονή της ΔΕΦΑ
στην επιδίωξη δραστικής βελτίωσης της τιμής
της προεπιλεγείσας ITERA και η σκανδαλώδης
παράβλεψη της καταφανώς συμφερότερης επιλογής για προμήθεια αερίου από το Ισραήλ
και μεταφοράς του, σε συμπιεσμένη μορφή
(CNG) , με κατάλληλο στολίσκο πλοίων υπό
εκμίσθωση, με συνολικό κόστος μονάδας
US$10-11 mbtu. Κόστος που συμπίπτει με το
επιδιωκόμενο από την ΑΗΚ!
Φαίνεται όμως (ευτυχώς), ότι η προμήθεια
αερίου από το Ισραήλ για σκοπούς της ενδιάμεσης ανάγκης της ΑΗΚ είναι πλέον η μοναδική
επιλογή. Λέω ευτυχώς, γιατί πέραν από το χαμηλό κόστος της επιλογής αυτής, ο στολίσκος
μεταφοράς του αερίου υπό συμπιεσμένη μορφή
μπορεί κάλλιστα να εκμισθώνεται από τη Δημοκρατία και για περίοδο πέραν του 2019 για
σκοπούς πλέον πώλησης και μεταφοράς αερίου
από το βυθοτεμάχιο 12 στην Ελλάδα (Ηπειρωτική και νησιά), Μάλτα, Ιταλία, Αίγυπτο κλπ.
Αποτέλεσμα των πιθανών αυτών πωλήσεων
θα είναι η εισροή εκατοντάδων εκατομμυρίων
ευρώ στα ταμεία του κυπριακού κράτους, εσόδων απόλυτα αναγκαίων για την ενίσχυση
της οικονομίας και για την αποτελεσματική
συμμετοχή στις αναγκαίες υποδομές για την
πλήρη εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου της χώρας και ιδίως στο τερματικό υγροποίησης, του οποίου ο μετοχικός έλεγχος και
η διαχείριση απαραίτητα πρέπει να παραμείνει
σε κυπριακά χέρια. Αντί λοιπόν για υπογραφή
διαφόρων Μνημονίων Συναντίληψης αμφιβόλου
πρακτικής εφαρμογής και αξίας, καλόν και
χρήσιμον θα ήταν αν οι αρμόδιοι επικέντρωναν
την προσοχή σε συνομιλίες διαρκείας, πρωτίστως με την Ελληνική Κυβέρνηση και ακολούθως και με τις λοιπές που ανέφερα, για επίτευξη δεσμευτικών συμφωνιών ικανοποίησης
των αναγκών τους με κυπριακό αέριο από το
2019 και μετά.
Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να διαπραγματευθεί
με την Κύπρο την αγορά αερίου για τις ανάγκες
της, αφού το 75% των αναγκών αυτών καλύπτονται με ακριβό ρωσικό αέριο μέσω του αγωγού από τη Βουλγαρία (η Gazprom αρνείται
να παραχωρήσει στην Ελλάδα τις εκπτώσεις
που παρεχώρησε αλλού) και το 25% με πολύ
ακριβό υγροποιημένο LNG από την Αλγερία.
Το κυπριακό αέριο υπό συμπιεσμένη μορφή,
λογικά θα έχει την πλέον ανταγωνιστική τιμή
λόγω του χαμηλού κόστους συμπίεσης και μεταφοράς και οι προοπτικές επιτυχούς πώλησης
του σε χώρες που εμπίπτουν στην ακτίνα πλεύσης των πλοίων που το μεταφέρουν (2500χλμ)
θα είναι εξαιρετικές.
Τέλος, επιθυμώ να διευκρινίσω ότι η διάθεση
αερίου υπό συμπιεσμένη μορφή δεν αντιστρατεύεται κατ’ ανάγκη τη μακροχρόνια στόχευση
για επίτευξη πωλήσεων κυπριακού αερίου σε
υγρή μορφή, ιδίως σε χώρες της Άπω Ανατολής
και Ασίας. Τουναντίον τη συμπληρώνει.
Ιδού λοιπόν η Ρόδος! Ιδού και οι ενέργειες
προτεραιότητας.
Ο κ. Αντώνης Μιχαηλίδης είναι Νομικός και πρώην Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.
07-POLITIKI_KATHI 8/30/13 11:03 PM Page 7
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
l
7
ΚΟΣΜΟΣ
Και τώρα
Κυπριακό
στην ατζέντα
Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Η δημιουργία δυναμικής που θα δώσει
ώθηση στη νέα προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού θεωρείται από
τη Λευκωσία το πρώτο ποιοτικό στοιχείο που μπορεί να κάνει την επικείμενη διαδικασία να έχει καλύτερη τύχη
από τις προηγούμενες. Αυτός είναι και
ο λόγος για τον οποίο η Λευκωσία εξακολουθεί να παίζει το χαρτί της Αμμοχώστου, ελπίζοντας ότι η επιστροφή
της πόλης θα λειτουργήσει καταλυτικά
ως κίνητρο για όλες τις πλευρές, θα
<
<
<
<
<
<
<
Ετοιμότητα χωρίς
προϋποθέσεις αλλά με
υποδείξεις στις επιστολές
Αναστασιάδη προς
Ο.Η.Ε. και Ε.Ε.
δώσει ώθηση στη διαδικασία και θα
σπάσει την καχυποψία που εδραιώνεται
σε επίπεδο κοινωνίας.
Η Λευκωσία διαμηνύει προς όλες
τις κατευθύνσεις την ετοιμότητά της
να προσέλθει στο διάλογο χωρίς προϋποθέσεις, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο
ότι θα πρέπει να υπάρξει κατάλληλη
προεργασία σε επίπεδο τεχνικών επιτροπών, που θα διευκολύνει τη διαπραγμάτευση. Καθιστά επίσης σαφές
ότι δεν προτίθεται να ζητήσει εξ υπαρχής συζήτηση όλων των θεμάτων,
αλλά από την άλλη, πρώτιστη έγνοια
της είναι να απεγκλωβιστεί από θέσεις
που συμφωνήθηκαν κατ’ αρχήν επί
Προεδρίας Χριστόφια, όπως καταγράφονται στο γνωστό έγγραφο Ντάουνερ,
το οποίο επιχειρεί να αξιοποιήσει η
τουρκοκυπριακή και τουρκική πλευρά.
Ο Ντερβίς Έρογλου διακηρύττει ότι
επιθυμεί συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο στο οποίο έμειναν
σε μια προσπάθεια να στριμώξει τη
Λευκωσία, εμμένοντας σε ασφυκτικό
χρονοδιάγραμμα, όπως καθίσταται σαφές και από την επιστολή που απέστειλε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προτίθεται να απαντήσει στον κ. Έρογλου,
αφού θέσει ενώπιον των πολιτικών
αρχηγών τις θέσεις που προτίθεται να
παραθέσει, όπως τους υποσχέθηκε
στην πρόσφατη σύνοδο στο Τρόοδος.
Οι θέσεις της Λευκωσίας για καλύτερη προετοιμασία θα διατυπωθούν
στις επιστολές που θα αποστείλει ο
Πρόεδρος της Δημοκρατίας στον γ.γ.
του Ο.Η.Ε. Μπαν Κι Μουν καθώς και
σε αξιωματούχους της Ε.Ε. στους οποίους θα επαναλαμβάνει την αξίωση
για ενεργότερη εμπλοκή της Ένωσης.
Το περιεχόμενο των επιστολών ακόμη
δεν έχει οριστικοποιηθεί, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», θα έχει
ως άξονα τη δεδηλωμένη βούληση της
Λευκωσίας για λύση, με συγκεκριμένα
βήματα προόδου, όπως είναι η πρόταση
για επιστροφή της Αμμοχώστου, στη
βάση και των σχετικών ψηφισμάτων
του Σ.Α. Οι επιστολές αναμένεται να
σταλούν το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη και εν πάση περιπτώσει πριν
τη μετάβαση του Προέδρου στη Νέα
Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του
Ο.Η.Ε., όπου θα έχει την ευκαιρία να
συναντηθεί με τον Μπαν Κι Μουν. Οι
ίδιες πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν
ότι γίνονται σκέψεις για κοινοποίηση
της επιστολής και σε άλλους αποδέκτες,
χωρίς ωστόσο να έχει αποφασιστεί οτιδήποτε.
ΚΥΠΕ
Στη δημιουργία δυναμικής επενδύει
η Λευκωσία για αποτροπή νέας αποτυχίας
Εντός των ημερών ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα απαντήσει στην επιστολή Έρογλου, αφού προηγουμένως διαβουλευθεί με την πολιτική ηγεσία, όπως υποσχέθηκε στη
σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στο Τρόοδος.
Βηματισμό Ντενκτάς ακολουθεί ο Ερογλου
Του ΝΊΚΟΥ ΣΤΈΛΓΙΑ
Οι προσεκτικοί Τουρκοκύπριοι αναλυτές
και δημοσιογράφοι παρακολουθούν
από κοντά τις τελευταίες κινήσεις του
Τουρκοκύπριου ηγέτη στο τουρκοκυπριακό πολιτικό πεδίο και συμπεραίνουν
ότι πίσω από τους τελευταίους ελιγμούς
του Δημοκρατικού Κόμματος (DP) του
Σερντάρ Ντενκτάς κρύβονται οι σχεδιασμοί του Ντερβίς Έρογλου.
Τις προηγούμενες ημέρες παρατηρήθηκαν σημαντικές αναταράξεις στις
συνομιλίες του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος με το Δημοκρατικό
Κόμμα για τον σχηματισμό της νέας
«κυβέρνησης συνεργασίας». Το Δημοκρατικό Κόμμα επιχείρησε να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν σημαντικότερα
«υπουργεία» και την αντιπροεδρία της
«βουλής», ενώ έθεσε μια σημαντική
προϋπόθεση για το μέλλον των συνομιλιών στο Κυπριακό. Το στρατόπεδο
του κ. Ντενκτάς ζήτησε από το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα να μην
συμπεριληφθεί καμία αναφορά στην
ομοσπονδιακή βάση της ενδεχόμενης
λύσης του Κυπριακού στην ιδρυτική
συμφωνία της νέας «κυβέρνησης συνεργασίας». Αντιμέτωπο με τα συγκεκριμένα αιτήματα, αρχικά το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα επέλεξε
να διακόψει τις συνομιλίες με το Δημοκρατικό Κόμμα και έστρεψε το βλέμμα
του στο στρατόπεδο του Κόμματος Εθνικής Ενότητας (UBP). Ωστόσο, τα
πρώτα αρνητικά μηνύματα εκ μέρους
του Κόμματος Εθνικής Ενότητας υποχρέωσαν το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό
Κόμμα να επιλέξει την επανεκκίνηση
των συνομιλιών με το Δημοκρατικό
Κόμμα. Έτσι, πριν από λίγες ημέρες,
τα δυο κόμματα έφτασαν πολύ κοντά
στην επίτευξη του σχηματισμού μιας
νέας «κυβέρνησης συνεργασίας» και
το κόμμα του κ. Ντενκτάς κατάφερε
να συμμετέχει στην νέα «κυβέρνηση»
με μια σειρά σημαντικών «υπουργικών
χαρτοφυλακίων». Οι Τουρκοκύπριοι αναλυτές παρατηρούν ότι πίσω από τους
ελιγμούς του Δημοκρατικού Κόμματος
κρύβεται ο Tουρκοκύπριος ηγέτης Ντερβίς Έρογλου, συνεργάτες του οποίου
ένωσαν τις δυνάμεις τους με το στρατόπεδο του κ. Ντενκτάς, λίγο πριν τις
«εκλογές» της 28ης Ιουλίου.
Σύμφωνα με τους Τουρκοκύπριους
αναλυτές, στο επίκεντρο της προσοχής
του κ. Έρογλου βρίσκονται οι «προεδρικές εκλογές» του 2015. «Οι λεπτές
ισορροπίες στη νέα κυβέρνηση θα επηρεάσουν τους πολιτικούς συσχετισμούς και ενδέχεται να ανοίξουν τον
δρόμο για σαρωτικές εξελίξεις στο τουρκοκυπριακό πολιτικό πεδίο», επισημαίνει στην «Κ» μια τουρκοκυπριακή
δημοσιογραφική πηγή, η οποία παρακολουθεί από κοντά τις κινήσεις του
κ. Έρογλου. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη πηγή, την τελευταία περίοδο, ο
κ. Έρολγου έχει θέσει τρεις στόχους:
Την συμμετοχή του στρατοπέδου του
στη νέα «κυβέρνηση συνεργασίας»
από θέση ισχύος, την ενίσχυση των
ποσοστών του Δημοκρατικού Κόμματος
στις επικείμενες «δημοτικές εκλογές»
και τέλος, την επανεκλογή του ίδιου
στο αξίωμα του ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας στις «προεδρικές
εκλογές» του 2015. «Ο κ. Έρογλου στοχεύει στη σταδιακή ένωση των δυνάμεων της τουρκοκυπριακής Δεξιάς υπό
την ηγεσία του», τονίζει η πηγή της
«Κ», η οποία προσθέτει: «Ο έμπειρος
Τουρκοκύπριος πολιτικός επιδιώκει να
συμπληρώσει το κενό που άφησε πίσω
του ο Ραούφ Ντενκτάς στην ηγεσία
της τουρκοκυπριακής Δεξιάς και για
αυτό τον λόγο έχει δρομολογήσει ένα
σχέδιο για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου. Πρώτα από όλα, ο κ. Έρογλου θέλει να εξασφαλίσει τη θέση
του στη νέα «κυβέρνηση». Σε καμία
περίπτωση, δεν επιθυμεί να αναλάβει
τον ρόλο του «μικρού συνεργάτη» στη
νέα «κυβέρνηση». Διεκδικεί ίση μεταχείριση έτσι ώστε να έχει τον πρώτο
λόγο στις σημαντικές πολιτικές αποφάσεις για τα επόμενα δυο χρόνια». Εφόσον εξασφαλίσει το ρόλο που επιδιώκει στη νέα «κυβέρνηση», ο κ. Έρογλου θα στρέψει το βλέμμα του στις
«δημοτικές εκλογές» του 2015. Σύμφωνα
με την πηγή της «Κ», οι συγκεκριμένες
εκλογές θα αποτελέσουν ένα «crash
test» για την επίτευξη του μεγάλου
στόχου του Τουρκοκύπριου ηγέτη: «Η
επανεκλογή του κ. Έρογλου στις «προεδρικές εκλογές» του 2015 θα εξαρτηθεί
από τη σταδιακή ένωση και συσπείρωση
των δυνάμεων της Δεξιάς. Επίσης, θα
εξαρτηθεί από την αύξηση των ποσοστών της Δεξιάς. Ο κ. Έρογλου γνωρίζει
πολύ καλά τα δεδομένα και πραγματοποιεί σημαντικά βήματα προς αυτή
την κατεύθυνση».
Οι σχεδιασμοί Ταλάτ
Το μεγαλύτερο κόμμα της τουρκοκυπριακής Αριστεράς παρακολουθεί
με μεγάλο προβληματισμό τις κινήσεις
και τους ελιγμούς του κ. Έρογλου. Η
εκλογική βάση του Ρεπουμπλικανικού
Τουρκικού Κόμματος δεν επιθυμεί να
συμβάλει εμμέσως στην ενίσχυση της
θέσης του κ. Έρογλου στο τουρκοκυπριακό πεδίο. Ο συγκεκριμένος προβληματισμός συσχετίζεται εν μέρει με
τις φιλοδοξίες του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ,
ο οποίος, την τελευταία περίοδο, κάνει
όλο και περισσότερο αισθητή την παρουσία του στο πολιτικό προσκήνιο.
Σύμφωνα με πολλούς Τ/Κ αναλυτές, ο
κ. Ταλάτ δεν κρύβει πλέον την επιθυμία
του να θέσει υποψηφιότητα στις «προεδρικές εκλογές» του 2015.
08-PARASKHNIO_KATHI 8/30/13 11:22 PM Page 8
8
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
Διαβάστε στο
www.kathimerini.com.cy
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Showbiz: Μιχάλης Ασλάνης, one-man-show με ταλέντο και δράμα
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
Η κρίση θέλει καθαρά χέρια και καλά δείπνα!
Καθαρά χέρια
διακοσαριά νοματαίους και στο τέλος των συναντήσεων τους παρέθεσε δείπνο. Και ερωτώ εγώ ο περίεργος: αν ο Χριστόφιας καλούσε την Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ μετά συζύγων στην εξοχική κατοικία του Τροόδους και τους τραπέζωνε εν μέσω
κρίσης, τι θα λέγατε; Εκτός αν τα δείπνα ήταν από
την τσέπη του προεδρικού ζεύγους κι όχι από το ταμείο του κράτους…
Δεν ξέρω για σας αλλά σε μένα το αρθρίδιο του κ.
Φρίξου Κουλέρμου στην 1η σελίδα της Αλήθειας,
την περασμένη Κυριακή, με το οποίο απευθυνόταν
στον υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Ιωνά Νικολάου μου θύμισε λίγο Σικελία, κυρίως λόγω
της κατάληξης του για τα «καθαρά χέρια». Για όσους δεν διάβασαν το άρθρο-τελεσίγραφο με τίτλο
«Για τον κ. Ιωνά Νικολάου», το παραθέτω: «Κάποιος
πρέπει να εξηγήσει στον υπουργό Δικαιοσύνης κ.
Ιωνά Νικολάου, ότι πρέπει να είναι πιο σοβαρός και
ιδίως πιο προσεκτικός. Θα είναι προς όφελος, τόσο
του ιδίου όσο και της κυβέρνησης, αλλά και του
σκοπού που ετάχθη να υπηρετήσει. Και ο σκοπός
είναι ένας και ιερός: Καθαρά χέρια και απόλυτη
διαφάνεια. Ο νοών νοείτω.»
••••
Μία μιξ χωρίς κρεμμύδι
Ρωτούσαμε την περασμένη Κυριακή γιατί η Ερευνητική Επιτροπή για την οικονομία, δεν ζήτησε να
ακούσει τον κ. Ανδρέα Βγενόπουλο, ο οποίος όλοι
γνωρίζουν και θεωρούν ότι είναι ένα από τα βασικά
πρόσωπα της οικονομικής κρίσης που μαστίζει την
Κύπρο, με τα γνωστά MIGοδάνεια και όχι μόνο. Δεν
ήθελε ή δεν ήξερε ο Γεώργιος Πικής και οι συν αυτώ; Ρωτάμε τώρα γιατί ο κ. Πικής και οι συν αυτώ
δεν κάλεσαν τουλάχιστον τον Πάμπο Ιωαννίδη, ο οποίος δηλώνεται στο δικαστικό διάταγμα ως ο δικηγόρος για τη συγχώνευση της Εγνατίας με τη Λαϊκή; Κύριε Πική μου, διαλέγατε και παίρνατε; Ευτυχώς που τέλειωσε η διαδικασία διότι αν συνεχιζόταν για άλλο ένα μήνα, αντί να σας φωνάζουν ο Πικής, θα σας φώναζαν ο Ποικιλίας!
••••
Πάσα αρχή παυσάτω
••••
Και το καπάκι
Καπάκι στα πιο πάνω ήρθε την επαύριον η δήλωση
του άοκνου βουλευτή του ΔΗΣΥ Πρόδρομου Προδρόμου για «Μηδενική ανοχή στη διαφθορά», δια
της οποίας τόνιζε στομφωδώς ότι, «πρέπει να σημειώσουμε τις εξελίξεις και την προσαγωγή υπόπτων ενώπιον της δικαιοσύνης σχετικά με σκανδαλώδεις αγοραπωλησίες ακίνητης περιουσίας από
ημικρατικό οργανισμό. Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις, επιθυμούμε να επαναλάβουμε την πάγια θέση του ΔΗΣΥ ότι πρέπει να γίνει κάθαρση παντού όπου έχουν συσσωρευτεί φαινόμενα καταχρήσεων,
καταδολίευσης και απάτης. Στο εξής θα πρέπει να
επιδειχθεί μηδενική ανοχή στη διαφθορά και όσοι
τυχόν ενέχονται θα πρέπει να κριθούν, όποιοι και
αν είναι και όσο τυχόν «ψηλά» και αν βρίσκονται».
Η στήλη εισηγείται η κάθαρση να ξεκινήσει από το
Κύριε πρόεδρε της Ερευνητικής, η επιμονής σας με αναγκάζει να δηλώσω ότι δεσμεύομαι να μην
ξαναπιάσω στο στόμα μου τον συμπέθερο μου.
σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου. Δέχεσαι Πρόδρομε
ή μήπως φοβάσαι τον Ηρώδη;
••••
Δύο κίτρινες στον Γιώργο
Άλλος υπουργός, πλην του Ιωνά Νικολάου που είδε δεύτερη κίτρινη κάρτα από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη είναι σύμφωνα με πληροφορίες της στήλης ο Γιώργος Λακκοτρύπης. Μάλιστα, τη δεύτερη
κίτρινη την αντίκρισε ο Γιώργος στην εξοχική προεδρική κατοικία του Τροόδους κατά τη σύνοδο του Υπουργικού Συμβουλίου που πραγματοποιήθηκε εκεί. Όπως πληροφορείται η στήλη, δεν έφυγαν τασάκια από το παράθυρο, διότι απ’ έξω ήσαν οι σύζυγοι των υπουργών και ο Πρόεδρος συγκρατήθηκε αλλά οι φωνές του κυρ Νίκου ίσως και να διαπέρασαν τους χοντρούς τοίχους της κατοικίας. Πάντως «μύριζε γκάζι» έντονα…
••••
Τα δείπνα
Η στήλη αντιλαμβάνεται ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, μετακόμισε για δύο βδομάδες στην προεδρική κατοικία του Τροόδους και συνδύασε το τερπνόν (λίγη ανάπαυση και καθαρό αέρα) μετά του ωφελίμου (συνεδρίες Υπουργικού, Επιτροπής Άμυ-
νας και αρχηγών των κομμάτων και άλλες συναφείς
επαφές). Παράλληλα, κάλεσε τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΔΗΣΥ, του Εκτελεστικού
και του Πολιτικού Γραφείου και στους Επαρχιακούς
Γραμματείς του Κόμματος, ως επίσης, μια βδομάδα
μετά και με τα μέλη του Εκτελεστικού Γραφείου και
της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΔΗΚΟ, και τους
υπουργούς που προέρχονται από το ΔΗΚΟ. Όλους
αυτούς, τους κάλεσε μετά συζύγων δηλαδή καμιά
Ο ΗΡΩΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ
Γιώργιος Πικής
Πρόεδρος Ερευνητικής Επιτροπής
Η στήλη τον ευχαριστεί για το υλικό που
της προσέφερε τους τελευταίους μήνες και εκφράζει τη συμπάθεια
της για το γεγονός ότι από την 1η Οκτωβρίου θα
μείνει άνεργος και από
τις 4 Οκτωβρίου θα παίζει τάβλι με τον Πέτρο
Κληρίδη…
••••
Μάστορες της εξυγίανσης
Μετά από μακρύ παρασκήνιο, κυρίως από πλευράς του προέδρου του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου,
άλλαξε η μονομελής σύνθεση της Αρχής Εξυγίανσης μετά την κατά πλειοψηφία υπερψήφιση από
την Ολομέλεια της Βουλής σε νόμο την Πέμπτη το
βράδυ ενοποιητικού κειμένου των δύο προτάσεων
νόμου του ΔΗΣΥ και των Οικολόγων. Θυμίζουμε ότι
και στην προηγούμενη νομοθεσία πρωταγωνιστής
ήταν ο κ. Αβ. Νεοφύτου. Η Αρχή θα αποτελείται πια
από τον Υπουργό Οικονομικών, την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Τώρα εκείνο που αναμένεται είναι αν θα υπάρξει
αντίδραση από την Τρόικα αφού για τέτοιες αλλαγές, όπως έγραψε ήδη η «Κ», σε όλες τις χώρες
που εφαρμόζονται μνημονιακά προγράμματα,
προηγείται συνεννόηση.
••••
Αναμένοντας τυχόν αντιδράσεις
Αν θα υπάρξει αντίδραση δεν θα την «δοκιμάσει»
η Βουλή αλλά το Προεδρικό και το υπουργείο Οικονομικών. Υπενθυμίζεται ότι οι επικεφαλής της
Τρόικα σε επιστολή τους στις 2 Ιουνίου 2013 προς
τον υπουργό Οικονομικών και το Διοικητή της Κεντρικής είχαν ήδη επισημάνει ότι πρέπει να υπάρξει διαβούλευση πριν προχωρήσει η οποιαδήποτε
νομοθετική πρωτοβουλία. Επιπλέον, η Τρόικα επεσήμανε ότι μια σχετική τροπολογία δεν ευθυγραμμίζεται με την πρόταση Ευρωπαϊκής Οδηγίας για
••••
Οι Ευρωπαίοι μας ξέρουν
Όμως ας αγγίξουμε και την ουσία των πραγμάτων.
Ενώ ως Αρχή Εξυγίανσης λειτουργούσε μέχρι τώρα
ο Διοικητής της Κεντρικής, ο οποίος λογοδοτεί μόνο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, άρα ο έλεγχος ασκείται από ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό Σώμα,
τώρα στο παιχνίδι τα κόμματα βάζουν και μια πολιτική συνισταμένη που είναι ο εκάστοτε υπουργός
οικονομικών αλλά και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Οι Ευρωπαίοι που πλέον γνωρίζουν πολύ καλά
τα μαγειρέματα και τη διαπλοκή των πολιτικών με
το χρηματοπιστωτικό κατεστημένο στην Κύπρο και
ότι κυρίως εξαιτίας τους η χώρα βούλιαξε στην κρίση, ποια εμπιστοσύνη μπορεί να έχουν στην τριαρχία της εξυγίανσης που τώρα επιβάλλεται δια νόμου. Όσο για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Κύπρου, χρόνια την περιμένουμε να αποδείξει εαυτόν. Μονοπώλια, ολιγοπώλια, χρηματιστήρια, κρυμμένες κάμερες και πάνε κι έρχονται καράβια…
••••
Φεύγει ο Πέτρος
Με προϋπηρεσιακή άδεια φεύγει από την Εισαγγελία ο Γενικός Εισαγγελέας Πέτρος Κληρίδης στις
4 Οκτωβρίου, όπως έγινε ήδη γνωστό. Και καλά κάνει λέει ο αθυρόστομος Ιανός διότι ο κλοιός που
τώρα άρχισε να σφίγγει γύρω από τους άθλιους του
χρηματοπιστωτικού κατεστημένου κανείς δεν ξέρει ποιόν μπορεί να πιάσει. Και το λέμε μετά λόγου
γνώσεως αφού υπάρχουν πράγματα που βοούν και
στα οποία ο κυρ Πέτρος είχε βαρηκοΐα. Όπως προκύπτει τώρα η υπόθεση εξαγοράς της ρωσικής
Uniastrum οδηγείται προς τα δικαστήρια αφότου ανέλαβαν οι ποινικοί ανακριτές τον Ιούνιο να διερευνήσουν το ζήτημα που έθεσε ο πρόεδρος του
ΔΗΚΟ ενώπιον του Εισαγγελέα αφού ο ίδιος δεν εδέησε να το πράξει νωρίτερα. Θυμίζουμε ότι την εν
λόγω υπόθεση έθεσε υπόψη του γενικού εισαγγελέα Πέτρου Κληρίδη ο διοικητής της Κεντρικής
Τράπεζας, Πανίκος Δημητριάδης, σε συνάντηση
που είχαν στις 4 Δεκεμβρίου του 2012 αλλά ο κυρ
Πέτρος την έκαμε γαργάρα. Ας ελπίσουμε ότι ο κ.
Ερωτοκρίτου θα πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα.
Πήτερ να πάς στο καλό …για να μην μας γράφεις!
Γράφει Ο ΙΑΝΟΣ
ΒΟΛΕΣ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ:
Από το «γέννημα βούτημα»,
στο νέο προβληματικό ωράριο
Toυ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΠΑΡΗ
Á «Γέννημα βούτημα» δούλευαν οι παππούδες μας, δη-
λαδή έπιαναν δουλειά με το πρώτο φως της ημέρας
και σχολνούσαν με τη δύση του ήλιου. Οι δουλειές ήταν κατά κανόνα χειρονακτικές και οι ανάγκες της παραγωγής, ρύθμιζαν και τους εργασιακούς κανόνες.
Πρωί στο χωράφι για το θέρισμα, πριν «κάψει» ο ήλιος, χαράματα στο μποστάνι, για να κοπούν τα καρπούζια, πριν να ξημερώσει στους αγρούς, για να κοπούν τα φύλλα του καπνού, πρωί και στα βουνά για τη
συγκομιδή των μήλων και των σταφυλιών. Οι ανάγκες
για τροφή, ήταν υπεράνω –άγνωστων τότε- εργασιακών και άλλων δικαιωμάτων. Φυσικά, το μεσημέρι υπήρχε ο υπνάκος, είτε κάτω από ένα δέντρο, είτε σε
μια σπηλιά, είτε και στο σπίτι, ώστε να ξεκουραστεί το
κορμί και να μπορέσει να συνεχίσει τον κάματο της μέρας. Την πρακτική αυτή την ακολουθούν μέχρι σήμερα, όλοι οι μεσογειακοί λαοί –παρά την οργή των βόρειων λαών- και η ισπανική λέξη «σιέστα» έγινε παγκόσμια λέξη, για τη μεσημεριανή ανάπαυση.
Á Στο Βυζάντιο δεν υπήρχαν σταθερές ώρες. Η πρώτη
ώρα ξεκινούσε με την ανατολή του ήλιου. Το μεσημέρι
ήταν στις έξι η ώρα κ.ο.κ. Ανάλογες πρακτικές ακολουθούνταν σε όλο τον αρχαίο κόσμο, αφού φυσικά τότε,
δεν υπήρχαν τα ρολόγια, να ρυθμίζουν και ενίοτε να
καταπιέζουν τη ζωή των ανθρώπων. Η πρακτική αυτή,
βασιζόταν και στις βιολογικές ανάγκες του ανθρώπου
και έδενε πλήρως με τη φύση. Ο πετεινός ήταν το ξυπνητήρι, ενώ ο οργανισμός ξεκουραζόταν τουλάχιστον
οκτώ ώρες, ώστε να έχει δυνάμεις να αντέξει τον κόπο της ημέρας. Στη λογική αυτή βασιζόταν και η μεσημβρινή αργία, η οποία χάθηκε και αυτή στο όνομα
των εργατικών δικαιωμάτων και του πολλαπλασιασμού
των κερδών των επιχειρηματιών. Ακόμη αν ρωτήσεις
κάποιους ευσυνείδητους δημοσίους υπαλλήλους, θα
σου πουν ότι οι πιο παραγωγικές ώρες είναι οι πρωινές, πριν αρχίσουν να χτυπούν τα τηλέφωνα.
Á Ελέω Τρόικας και ευρωπαϊκών διαταγών, άλλαξε το ωράριο και στη δημόσια υπηρεσία. Χωρίς μελέτη, χωρίς
επαρκή δικαιολόγηση και κυρίως χωρίς λόγο, όπως
λένε οι παθόντες δημόσιοι υπάλληλοι. Διερωτούνται
αν υπολόγισαν τα επιπλέον πόσα, που θα χρειαστούν
σε θέρμανση και κλιματισμό. Διερωτούνται με ποια
λογική θα αυξηθεί η παραγωγικότητα ή γιατί θα μειωθούν οι υπερωρίες. Διερωτούνται με αγωνία, πού θα
αφήνουν τα παιδιά τους, τα απογεύματα, τώρα που
δεν αρκούν τα χρήματα για οικιακή βοηθό.
Á Διατυπώνουν τη λογική απορία, γιατί δεν άλλαξαν και
τα ωράρια των σχολείων. Θα ικανοποιούσαν και τους
αδιόριστους εκπαιδευτικούς, αλλά και τους τροϊκανούς που ζητούν περισσότερες ώρες διδασκαλίας και
περισσότερους μαθητές στα σχολεία.
Á Φυσικά όλοι κραυγάζουν στα μουλωχτά, αφού ο φόβος της ανεργίας, διαλύει κάθε επαναστατικότητα και
κάθε λογικό αίτημα. Και μονολογούν: «δέσε το γάιδαρο εκεί που θέλει ο μάστρος σου και ας ψοφήσει» και
αναμένουν τους φωτεινούς παντογνώστες των Βρυξελλών, να ανακαλύψουν το λάθος μέσα από τα στατι-
AP
Αν σε οποιαδήποτε άλλη πολιτισμένη χώρα γινόταν
κάτι τέτοιο, ένα είναι σίγουρο. Κάποιος εισαγγελέας
θα ζητούσε τη διεξαγωγή έρευνας, διότι όταν απευθύνεται ένας εκδότης επωνύμως στον υπουργό Δικαιοσύνης και του συστήνει να υπηρετεί τον σκοπό
που ετάχθη να υπηρετεί, το λιγότερο που σημαίνει
είναι ότι, τουλάχιστον μέχρι εκείνης της στιγμής, δεν
τον υπηρετούσε και υπηρετούσε κάτι άλλο… Το άλλο
που λογικά θα έπρεπε να γίνει είναι, ο υπουργός να
έθετε την παραίτηση του στη διάθεση του Προέδρου
της Δημοκρατίας αλλιώς θα έμενε με το λεκέ των ακάθαρτων χεριών ή ακόμα ο Πρόεδρος να ζητήσει εξηγήσεις από τον υπουργό του και είτε να τον καλύψει δημοσίως είτε να τον στείλει σπίτι του. Τίποτα από αυτά δεν συνέβη. Απλώς ο Νίκαρος πέταξε μερικά τασάκια και το ζήτημα έκλεισε με τις συλλήψεις
του Λίλλη και των αστυνομικών της ΚΥΠ και δύο κίτρινες (είναι και η Ερευνητική) για τον Ιωνά. Διότι όπως είπε στη στήλη ακραιφνής Συναγερμικός, άμα ο
Φρίξος μπαίνει στην Πινδάρου ή στο Προεδρικό πάσα αρχή παυσάτω…
την Αναδιάρθρωση και Εξυγίανση τραπεζικών ιδρυμάτων. Εδώ υπάρχει και ένα θέμα αρχής για
τους ευρωπαϊκούς θεσμούς καθώς οι κυβερνήσεις
πρέπει να μένουν μακριά από τη διαχείριση των
τραπεζικών θεμάτων. Αν η τροποποίηση που έγινε
ερμηνευθεί ως παρέμβαση στην ανεξαρτησία της
Κεντρικής Τράπεζας, τότε η κατάσταση για τη Λευκωσία θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη και ο Πρόεδρος
θα πρέπει να λύσει το γόρδιο δεσμό που του έδεσε
το κόμμα του κυρίως. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα βρεθεί ενώπιον πιο δυσχερούς θέσεως.
στικά νούμερα, που δεν λένε πάντα την αλήθεια για
τους ανθρώπους.
Á Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά του νομίσματος και
το επιχείρημα, ότι θα πρέπει να συμβαδίζει το ωράριο
της δημόσιας υπηρεσίας με το ωράριο των Βρυξελλών. Δεν γίνεται τάχα να τηλεφωνούν οι εταίροι και να
κοιμούνται οι Κύπριοι. Αλήθεια, γιατί δεν αλλάζουν το
ωράριο αυτών των 100 υψηλόβαθμων υπαλλήλων που
συνομιλούν με τις Βρυξέλλες και θα πρέπει να αλλάξει όλο το σύστημα;
Á Υπάρχει και το άλλο πονηρό επιχείρημα, ότι δεν θα
μπορούν οι δημόσιοι υπάλληλοι, να ασκούν και δεύτερο επάγγελμα και έτσι θα μπορέσουν οι άνεργοι να
βρουν δουλειά. Θεωρητικά μπορεί να είναι σωστό, αλλά στην πράξη, λειτουργεί ανάποδα. Ελάχιστοι πλέον
ζητούν τα εργατικά χέρια των δημοσίων υπαλλήλων,
ενώ και οι δημόσιοι υπάλληλοι, μείωσαν στο ελάχιστο
τις αγορές τους. Επιπλέον, μείωσαν τα ιδιαίτερα μαθήματα των παιδιών τους, λόγω χρόνου, με αποτέλεσμα
να χάσουν τη δουλειά τους πολλοί αδιόριστοι. Έτσι, το
προνόμιο για αθλήματα και μουσική, να παραμείνει
μόνο στους πλούσιους.
Á Υπάρχει και το επιχείρημα ότι θα μειωθούν τα επιδόματα των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και αυτό στην
πράξη λειτουργεί αντιπαραγωγικά, αφού προκαλεί το
θυμό και την αγανάκτηση των υπαλλήλων, οι οποίοι
ξέρουν να «κλέβουν» καλύτερα το άδικο και πονηρό
κράτος. Πίσω όλα αυτά, υπάρχει και το «ταπεινό» επιχείρημα, γιατί να είναι προνομιούχοι οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, να
αναγκάζονται εδώ και χρόνια να ακολουθούν τα βάρβαρα ωράρια. Η απάντηση είναι απλή, αφού για κάθε
ευρώ, που χάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι, χάνουν τρία
ή τέσσερα οι ιδιώτες, με τη μείωση της κατανάλωσης.
Á Μεγάλο θύμα της αλλαγής του ωραρίου και το κράτος,
το οποίο χάνει πολλά χρήματα από φόρους κατανάλωσης. «Ενός κακού μύρια έπονται» και η οικονομία
μπαίνει σε ατελείωτους κύκλους ύφεσης, όπως συνέβη με το κλασικό, όσο και τραγικό παράδειγμα της Ελλάδας.
09-EPIKAIROTHTA_KATHI 8/30/13 7:31 PM Page 9
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
l
9
ΚΟΣΜΟΣ
Η Κύπρος να γίνει
τουριστικός προορισμός
για άτομα με αναπηρίες
Υπάρχει άμεση ανάγκη νέας πολιτικής που να αφορά τα ΑμεΑ
και θα αποβεί και ευεργετική για την οικονομία του τόπου
Της ΚΛΕΛΙΑΣ ΠΕΤΡΙΔΟΥ
Η Κύπρος, μία μικρή χώρα με ευχάριστο
κλίμα, καθαρές και φιλικές παραλίες,
ευπρόσιτα και ελκυστικά βουνά, θα
μπορούσε να αποτελέσει έναν ιδανικό
τουριστικό προορισμό για πολλούς Ευρωπαίους με μόνιμες ή προσωρινές
δυσκολίες στην κίνηση. Βασική προϋπόθεση είναι ένα προσπελάσιμο περιβάλλον, στο οποίο τα άτομα αυτά να
μπορούν να διακινούνται άνετα και
με ασφάλεια.
Πενήντα εκατομμύρια άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ) καταγράφουν στην
Ευρώπη τα στοιχεία του European
Network for Accessible Τourism. Τα άτομα αυτά θα μπορούσαν να ταξιδέψουν
στην Κύπρο αν προσφέρονταν οι κατάλληλες για τις ανάγκες τους υπηρεσίες.
Μαζί με τους συνοδούς τους δε –συνήθως οικογένεια ή φίλοι– που ταξιδεύουν
μαζί τους, ο αριθμός ανεβαίνει στα 130
<
<
<
<
<
<
<
Το κυπριακό κράτος θα
πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η προσβασιμότητα
εκτός από κοινωνική επιταγή, συνιστά και ισχυρή
οικονομική προοπτική
εκατομμύρια. Η εξασφάλιση προσβάσιμων χώρων για ΑμεΑ σε ξενοδοχεία,
τουριστικά καταλύματα και χώρους αναψυχής θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο
για τους τουρίστες με κινητικά προβλήματα, ώστε να επιλέξουν την Κύπρο
για τις διακοπές τους. Η εξασφάλιση
προσπελασιμότητας σε χώρους αναψυχής αποτελεί σήμερα την έξυπνη κίνηση που μπορεί να αλλάξει τις προοπτικές της κυπριακής τουριστικής αγοράς. Η όποια επένδυση απαιτηθεί θα
αποσβεστεί σύντομα, αφού οι νέες υπηρεσίες που θα προσφέρονται θα ελκύσουν και νέους πελάτες. Η διαφήμιση
παροχής υπηρεσιών σε ΑμεΑ μέσα από
τον τύπο, το διαδίκτυο και τους τουριστικούς πράκτορες και οδηγούς θα είναι
ένας αποτελεσματικός τρόπος προσέλευσης επισκεπτών αυτής της κατηγορίας.
Ήδη εδώ και τέσσερα χρόνια τα κυπριακά αεροδρόμια αποτελούν παράδειγμα όσον αφορά την προσβασιμότητα, γιατί η ευρωπαϊκή οδηγία για την
εξυπηρέτηση των ΑμεΑ που ταξιδεύουν
αεροπορικώς είναι υποχρεωτική και
δεσμευτική, με μηχανισμούς παρακολούθησης και συνεχή εκπαίδευση των
υπαλλήλων που βρίσκονται στην πρώτη
γραμμή εξυπηρέτησης. Αυτός είναι ο
πρώτος κρίκος στην αλυσίδα προσβασιμότητας. Οι επόμενοι κρίκοι αφορούν
τα μέσα συγκοινωνίας (προσβάσιμα
ταξί και λεωφορεία), τους χώρους φιλοξενίας (ξενοδοχεία και άλλα καταλύματα), τους χώρους αναψυχής (εστιατόρια, καφέ κ.λπ.), χώρους πολιτισμού
(σινεμά, θέατρο, αρχαιολογικοί χώροι
κ.λπ.) και τις παραλίες. Η αλυσίδα αυτή
θα πρέπει να επιτρέπει στους τουρίστες,
ανεξάρτητα από την ηλικία ή τη φυσική
τους κατάσταση, να φιλοξενηθούν, να
ψυχαγωγηθούν, να κολυμπήσουν, να
ταξιδέψουν χωρίς ταλαιπωρία, για μια
αξέχαστη διαμονή στο νησί μας.
Ένεση στην οικονομία
Η εξασφάλιση προσπελασιμότητας σε χώρους αναψυχής αποτελεί σήμερα την έξυπνη κίνηση που μπορεί να αλλάξει τις προοπτικές της κυπριακής τουριστικής αγοράς.
Το οικονομικό όφελος από τον τουρισμό για τα ΑμεΑ είναι μεγάλο, και ιδιαίτερα σημαντικό σε περιόδους μειωμένης τουριστικής κίνησης. Γι’ αυτό
άλλες χώρες παρέχουν εξειδικευμένες
πληροφορίες σε επίσημες ιστοσελίδες,
όπου δίνεται στον τουρίστα της κατηγορίας αυτής ένας ολοκληρωμένος
χάρτης διευκολύνσεων που τον αφο-
Σύμφωνα με τα στοιχεία του European Network for Accessible Τourism, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρίες και των συνοδών
τους που –δυνητικά– θα μπορούσαν να ταξιδέψουν στην Κύπρο, αν προσφέρονταν οι κατάλληλες για τις ανάγκες τους υπηρεσίες,
ανέρχεται στα 130 εκατομμύρια!
ρούν, από τη στιγμή της άφιξής του
στο αεροδρόμιο. Δυστυχώς, στη χώρα
μας είναι αδύνατο να δεχθούμε τουρίστες ΑμεΑ, γιατί δεν έχουμε κάνει
καμιά ουσιαστική προσπάθεια για την
συμπλήρωση της αλυσίδας πρόσβασης,
με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολύ λίγοι
χώροι που να πληρούν τις προδιαγραφές που απαιτούνται. Οι ράμπες πρόσβασης για παράδειγμα (όταν υπάρχουν) είναι συχνά ακατάλληλες λόγω
μεγάλης κλίσης. Χώρους υγιεινής για
ΑμεΑ σπάνια συναντάς, όπως και προσβάσιμα τουριστικά λεωφορεία στα
οποία ο χρήστης τροχοκαθίσματος να
εισέλθει χωρίς να υπόκειται στην ταλαιπωρία και τον εξευτελισμό της μεταφοράς του από άλλα άτομα.
Επιπρόσθετα, στην Κύπρο, τα άτομα
με πρόβλημα κίνησης εξακολουθούν
να υφίστανται διακρίσεις εναντίον
τους, ενώ σε άλλες χώρες η έννοια της
αναπηρίας έχει περάσει σε ένα κοινωνικό μοντέλο, που αντιμετωπίζει τα
ΑμεΑ ως άτομα με δικαίωμα στην ανεξάρτητη διαβίωση. Θεωρείται, δηλαδή, ότι το περιβάλλον θα πρέπει να
προσαρμοστεί στις ανάγκες τους και
όχι το αντίστροφο, και ότι το κράτος
έχει την ευθύνη να εξασφαλίσει το δικαίωμα αυτό των ΑμεΑ πολιτών του,
ώστε να συμμετέχουν ισότιμα στην
κοινωνική, οικονομική και πολιτική
ζωή του τόπου.
Το πρώτο βήμα που έχουμε να κά-
νουμε, λοιπόν, αφορά την υιοθέτηση
μιας νέας πολιτικής που να αφορά τα
ΑμεΑ, η οποία θα επεκταθεί και στον
τουριστικό τομέα. Ιδιαίτερα σήμερα,
που η Κύπρος αντιμετωπίζει την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού της
προϊόντος και μέσα από τον φακό της
οικονομικής κρίσης, το να παρουσιάσουμε τον εαυτό μας ως έναν τουριστικό
προορισμό για ΑμεΑ προβάλλει ως μία
λύση που και τον τόπο θα εκσυγχρονίσει
στο επίπεδο της εσωτερικής δημοκρατίας και οικονομικά θα μας ευεργετήσει.
Γιατί αυτά που έχει να πουλήσει αυτός
ο τόπος, τον ήλιο και τη θάλασσα, είναι
αναγνωρίσιμα ως αγαθά από όλους. Και
μέσα σ’ αυτούς συγκαταλέγονται και
τα ΑμεΑ, μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Το σύνθημα «ελεύθερη διακίνηση για όλους» θα μπορούσε στην
προκειμένη περίπτωση να πάρει διαστάσεις πέραν της πολιτικής και να
έχει πανευρωπαϊκό αντίκρισμα.
H κ. Κλέλια Πετρίδου είναι αρχιτέκτονας, ειδική για θέματα προσβασιμότητας.
Η διαφήμιση παροχής υπηρεσιών σε ΑμεΑ μέσα από τον Τύπο, το διαδίκτυο και τους
τουριστικούς πράκτορες και οδηγούς θα είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος προσέλευσης επισκεπτών αυτής της κατηγορίας.
10-GNOMES_KATHI 8/30/13 7:33 PM Page 10
10
l
Διαβάστε στο
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Δραματικές επιπτώσεις
λόγω του παράνομου
«αεροδρομίου» Τύμπου
Η
Toυ ΠΑΝΙΚΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ
ύπαρξη και παράνομη λειτουργία του «Αεροδρομίου
της Τύμπου» αναντίλεκτα επηρεάζει δραματικά την
αεροπορική βιομηχανία στην Κύπρο και όχι μόνο. Η
ραγδαία αυξανόμενη διακίνηση επιβατών από και προς το
«Αεροδρόμιο» των κατεχομένων προκαλεί σοβαρές επιπλοκές
στον τουρισμό της χώρας μας, με ευρύτερες αρνητικές προεκτάσεις στην εθνική μας οικονομία. Ταυτόχρονα όμως,
πλήττει καίρια τις Κυπριακές Αερογραμμές. Ολοένα και μεγαλύτερη μάζα επιβατών από τις ελεύθερες περιοχές, περνούν
στα κατεχόμενα, επιλέγοντας αεροπορικές εταιρείες που αναχωρούν από το παράνομο αεροδρόμιο. Παράλληλα, σημαντική μερίδα τουριστών από το εξωτερικό διακινούνται
μέσω Τύμπου, προφανώς γιατί λόγω χαμηλότερων τελών αεροδρομίων πληρώνουν φθηνότερα ναύλα! Ως αποτέλεσμα
οι ΚΑ δέχονται βαρύτατο πλήγμα, γιατί ως η εταιρεία που
διακινεί το μεγαλύτερο αριθμό επιβατών από και προς την
Κύπρο, αποστερείται της δυνατότητας να επιλέγεται από
τους επιβάτες που ταξιδεύουν από και προς το παράνομο αεροδρόμιο με συνέπεια την απώλεια σημαντικών εσόδων.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται είναι ιδιαιτέρως ανησυχητική,
καθώς χρόνο με το χρόνο αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός
των επιβατών που διακινούνται μέσω Τύμπου. Βάσει στοιχείων
της Hermes Airports, το 2012 διακινήθηκαν μέσω Τύμπου
2,6 εκ. επιβάτες έναντι 5,1 εκ. που ταξίδεψαν τον ίδιο χρόνο
από και προς το αεροδρόμιο Λάρνακας (ποσοστιαία διαφορά
52%). Επίσης, το πρώτο τετράμηνο του 2013 διακινήθηκαν
μέσω Τύμπου 821,000 επιβάτες έναντι 790,472 κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2012, καταγράφοντας αύξηση 3,9%.
Την ίδια περίοδο φέτος από και προς το αεροδρόμιο Λάρνακας
ταξίδεψαν 866,377 επιβάτες έναντι 1,063,173 επιβατών το
αντίστοιχο τετράμηνο του 2012, σημειώνοντας μείωση 18,5%!
Παράλληλα, πληθαίνουν τα κρούσματα αεροπορικών εταιρειών,
οι οποίες από ευρωπαϊκούς προορισμούς μέσω Κωνσταντινούπολης καταλήγουν στο παράνομο αεροδρόμιο.
Σημαντικό λόγο για να καταστεί το παράνομο αεροδρόμιο
της Τύμπου πόλος έλξης μιας τόσο μεγάλης μερίδας επιβατών
προφανώς διαδραματίζουν: 1. Τα πολύ χαμηλά τέλη αεροδρομίων που προσφέρουν δυνατότητα για φθηνότερα ναύλα.
2. Η δρομολόγηση κατόπιν συμφωνίας το 2009 πτήσεων της
τουρκικών συμφερόντων αεροπορικής εταιρείας Pegasus
Airlines από την Αθήνα προς Σμύρνη και Κωνσταντινούπολη,
με τελικό προορισμό τα κατεχόμενα. 3. Η αποδοχή από την
ΙΑΤΑ τον Ιανουάριο του 2013 της Pegasus Airlines στο Σύστημα
Εκκαθάρισης Οικονομικών Συναλλαγών μεταξύ αερομεταφορέων (Βank Settlement Plan). Η εξέλιξη αυτή προσφέρει
τη δυνατότητα στην Pegasus Airlines, να διαθέτει τις πτήσεις
της προς πώληση σε όλους τους ταξιδιωτικούς πράκτορες
στην Κύπρο. 4. Οι συμφωνίες της Turkish Airlines με διάφορες
ταξιδιωτικές επιχειρήσεις που αντιπροσωπεύονται στην
Κύπρο. Με αυτή της την κίνηση η Turkish Airlines χρησιμοποιεί
την παρουσία τρίτων αεροπορικών εταιρειών στο Σύστημα
Εκκαθαρίσης Συναλλαγών για τις αγοραπωλησίες εισιτηρίων
της στην κυπριακή αγορά χωρίς η ίδια να φαίνεται στο
σύστημα. Ως αποτέλεσμα μέσω ταξιδιωτικών γραφείων της
Κύπρου διαθέτει προς πώληση τις πτήσεις της από το παράνομο
αεροδρόμιο της Τύμπου σε όλο τον κόσμο μέσω Τουρκίας.
Αναμφίβολα αιτία του κακού είναι η συνεχιζόμενη διαίρεση
του νησιού μας, που καθιστά το πρόβλημα πρωτίστως πολιτικό.
Ωστόσο, οι Κ.Α. υφίστανται τις δυσμενείς οικονομικές
επιπτώσεις αυτής της κατάστασης, με εκτεταμένη απώλεια
επιβατών και εσόδων. Σοβαρότατο πλήγμα δέχονται και τα
νόμιμα αεροδρόμια της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Λάρνακα
και την Πάφο, ενώ αρνητικές συνέπειες υφίσταται και ο τουρισμός της χώρας μας. Είναι καλά να γνωρίζει το επιβατικό
κοινό ότι επιλέγοντας το παράνομο αεροδρόμιο, αναλαμβάνει
την ίδια ώρα μεγάλο ρίσκο καθώς το περιβάλλον στο οποίο
θα πραγματοποιήσει το ταξίδι του στερείται ελέγχου ασφάλειας
και νομιμότητας. Ως μια παράνομη υποδομή κανένας δεν υποχρεώνει τις αρχές της να συμμορφώνονται με τα διεθνή
πρότυπα ασφάλειας. Υπό τις δυσμενείς συνθήκες που διαμορφώνονται είναι άκρως απαραίτητο να υπάρξει ευαισθητοποίηση και συντονισμένη κινητοποίηση όλων των πολιτικών
και άλλων φορέων προκειμένου να γίνουν εύστοχα διαβήματα
και ενέργειες που θα περιορίζουν τη δυναμική αυτής της παράνομα αναπτυσσόμενης υποδομής και πρακτικής στην κατεχόμενη Κύπρο. Η Ε.Ε. πρέπει επιτέλους να δει κατάματα
την πραγματικότητα και να πάρει σαφή θέση, συμβάλλοντας
στην προσπάθεια για περιορισμό της ενθάρρυνσης εταιρειών
να δρομολογούν από αεροδρόμια της Ευρώπης πτήσεις σε
ένα παράνομο και μη αναγνωρισμένο πλην της Τουρκίας
«κρατίδιο». Εν κατακλείδι, κρίνεται απαραίτητο να ληφθούν
και πρακτικά μέτρα από τη δική μας πλευρά με πρώτο και
καλύτερο τη μείωση των τελών χρήσης των αεροδρομίων
μας στη Λάρνακα και την Πάφο, γεγονός που θα δημιουργήσει
προϋποθέσεις για φθηνότερα ναύλα, καθιστώντας αποτρεπτική
την προτίμηση προς το παράνομο αεροδρόμιο Τύμπου.
Ο κ. Πανίκος Χειμώνας είναι Μέλος του Δ.Σ. των Κυπριακών Αερογραμμών και Κυβερνήτης της Εταιρείας.
www.kathimerini.com.cy
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Σινεμά: 5ο Φεστιβάλ Κυπρίων Σκηνοθετών «Κάτω από τ’αστέρια»
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
Η διπλωματία πριν και μετά τους Τόμαχοκ
Του ΠΕΤΡΟΥ ΖΑΡΟΥΝΑ
Τ
ην ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές έχει ανακοινωθεί η μη συμμετοχή
της Βρετανίας στην επίθεση κατά
του συριακού καθεστώτος. Η εξέλιξη αυτή
περιπλέκει τη λήψη της τελικής απόφασης
από τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Πληροφορίες από στελέχη των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών δεικνύουν έλλειψη πειστικών στοιχείων που
να πείθουν πέραν πάσης αμφιβολίας για
την εμπλοκή του συριακού καθεστώτος
και ειδικότερα της ηγεσίας του στην επίθεση
με τα χημικά. Έχω την άποψη πως αυτό
δίνει ακόμα μία ευκαιρία στην ειρήνη. Ο
διεθνής παράγοντας θα πρέπει να κινηθεί
και να αναζητήσει μία πολιτική συμφωνία
που να προβλέπει ένα καθεστώς διεθνούς
επιτήρησης του συριακού χημικού οπλοστασίου και όλων των συναφών υποδομών
έρευνας, ανάπτυξης και παραγωγής τέτοιων
όπλων. Παράλληλα, θα πρέπει να συμφωνηθεί η διεξαγωγή έρευνας για τη διακρίβωση της εμπλοκής ή όχι στελεχών του
συριακού στρατού στην όποια επιχείρηση.
Το επόμενο φυσικά βήμα θα ήταν η επανάληψη της διαδικασία της Γενεύης με τη
συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων δυνάμεων περιλαμβανόμενου και του Ιράν.
Η πιθανότητα να έχουμε μία τέτοια πορεία των πραγμάτων είναι απομακρυσμένη
γιατί κανένας από τους κύριους παίκτες
δεν φαίνεται να το εισηγείται. Ούτως εχόντων των πραγμάτων οι πιθανότητες να
οδηγηθούμε στην πολεμική επιχείρηση
παραμένουν ισχυρές. Εάν αυτή τελικά συμβεί θα έχει την πλήρη πολιτική στήριξη
μιας συμμαχίας των προθύμων την οποία
θα αποτελέσουν γύρω στις 35 χώρες. Η έγκριση από την πλευρά του Συμβουλίου
Ασφαλείας φαντάζει απίθανη έως αδύνατη.
Ο σκληρός πυρήνας της συμμαχίας των
προθύμων αποτελείται από 10 χώρες και
έχει ήδη προχωρήσει σε στρατιωτικό συντονισμό με σύσκεψη που έλαβε χώρα στο
Αμμάν της Ιορδανίας. Η επιχείρηση θα
έχει ως πολιτικό της στόχο να αποτρέψει
το καθεστώς από του να επαναλάβει τη
χρήση χημικών όπλων, να ενισχύσει τη
φερεγγυότητα και την αποτρεπτική ικανότητα των ΗΠΑ και των άλλων χωρών έναντι του Ιράν και τέλος, να ασκήσει πιέσεις
<
<
<
<
<
<
<
Ο διεθνής παράγοντας
θα πρέπει να κινηθεί
και να αναζητήσει μία πολιτική συμφωνία που να προβλέπει ένα καθεστώς διεθνούς
επιτήρησης του συριακού
χημικού οπλοστασίου
στο καθεστώς Άσαντ ώστε να επιδείξει πιο
συμβιβαστική στάση όταν η διαδικασία
της Γενεύης επαναληφθεί. Εκείνο που ξεκάθαρα έχει δηλωθεί ότι δεν αποτελεί
στόχο της επιχείρησης είναι η ανατροπή
του καθεστώτος. Εξάλλου, αυτή είναι αδύνατη με τα μέσα που αναμένεται να διατεθούν και στους χρόνους που η επιχείρηση
θα εξελιχθεί. Αντίθετα, έχουν κληθεί και
οι αντικαθεστωτικοί να είναι έτοιμοι με
τη σειρά τους να συμβάλουν στη διαδικασία
των διαπραγματεύσεων που θα επαναληφθεί αμέσως μετά. Για να επιτευχθούν όλα
τα πιο πάνω ετοιμάστηκε ένας κατάλογος
στόχων που περιλαμβάνει υποδομές παραγωγής και φύλαξης χημικών όπλων, κέντρα διοίκησης και ελέγχου καθώς και κτήρια - σύμβολα του καθεστώτος. Πλοία των
ΗΠΑ (4 καταδρομικά και αριθμός υποβρυχίων) που φέρουν πυραύλους Τόμαχοκ έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η πυραυλική ισχύς
τους εκτιμάται στους 200 πυραύλους. Σε
αυτούς θα προστεθούν και εκείνοι που διαθέτουν οι γαλλικές ναυτικές μονάδες που
θα συμμετάσχουν στην επιχείρηση. Δεν
αναμένεται η συμμετοχή αεροπορικών μέσων και για αυτό δεν παρατηρείται ανάπτυξη τους σε χώρες όπως η Ελλάδα, η
Τουρκία, η Ιορδανία (η οποία έχει σαφώς
αρνηθεί κάτι τέτοιο) και η Κύπρος. Το πλησιέστερα ανεπτυγμένο αμερικανικό αεροπλανοφόρο το Χάρυ Τρούμαν ευρίσκεται
μαζί με την ομάδα πλοίων που το υποστηρίζουν στην Ερυθρά Θάλασσα. Παρά τις
διάφορες απειλές για αντίποινα που εκτοξεύονται από Συρία, Ιράν και Χεζμπολάχ
είτε μέσω χαμηλόβαθμων αξιωματούχων
είτε και μέσω των ΜΜΕ αυτές δεν αναμένεται να υλοποιηθούν. Φυσικά, οι γειτονικές
χώρες με πρώτο το Ισραήλ και δεύτερη
την Τουρκία λαμβάνουν προληπτικά μέτρα
για να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο απίθανο
ενδεχόμενο. Σε ό,τι αφορά την Κύπρο αυτή
δεν αναμένεται να εμπλακεί κατά τρόπο
ουσιαστικό στην όλη επιχείρηση ειδικότερα
μετά και την απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης να μην συμμετάσχει. Εκεί που
μπορεί να εμπλακεί η Κύπρος είναι στην
εκκένωση των ξένων υπηκόων από τη
Συρία στη βάση υπάρχοντος σχεδιασμού
και σε συνεννόηση και συντονισμό με όλες
τις ενδιαφερόμενες χώρες.
Στην βάση των πιο πάνω δεδομένων
και ενδεχόμενων εξελίξεων ορθά ο υπουργός
των εξωτερικών κ. Γ. Κασουλίδης έχει προχωρήσει σε διαβουλεύσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και τις ΗΠΑ. Οι διαβουλεύσεις αυτές θα επιτρέψουν την έγκαιρη λήψη μέτρων ή ακόμα και την παραχώρηση τεχνικής βοήθειας ή και υλικών
ώστε να αντιμετωπιστούν όλα τα ενδεχόμενα. Παράλληλα, οι δημόσιες τοποθετήσεις
του υπουργού έγιναν σε χαμηλούς τόνους
ώστε να μην υπάρξουν οι όποιες αρνητικές
επιδράσεις στην τουριστική βιομηχανία
ειδικά και την κλυδωνιζόμενη μας οικονομία
γενικότερα. Δυστυχώς, οι αντιδράσεις από
την πλευρά κάποιων πολιτικών δυνάμεων
της αντιπολίτευσης υπήρξαν ανεπαρκείς
επαναλαμβάνοντας απαρχαιωμένες προσεγγίσεις αντιιμπεριαλιστικού τύπου. Αντίστοιχα, ανεπαρκής ήταν και οι δηλώσεις
που υιοθετούσαν τη λογική πως η Κυπριακή
Δημοκρατία στα πλαίσια της Ε.Ε. θα έχει
ρόλο ουραγού. Έχω την άποψη ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δύναται να συμβάλει
με προτάσεις και ιδέες στη διαμόρφωση
της πολιτικής της Ε.Ε. στα θέματα της περιοχής όπως ορθά έκανε στις πρόσφατες
συζητήσεις για την κατάσταση στην Αίγυπτο. Ούτε η λογική της τριτοκοσμικής
ουδετερότητας αλλά ούτε και εκείνη του
καλού παιδιού μπορεί να υπηρετήσει τα
εθνικά μας συμφέροντα.
Ο κ. Πέτρος Ζαρούνας είναι διεθνολόγος και πρόεδρος της επιτροπής διεθνών σχέσεων του Δημοκρατικού Κόμματος.
Η Βουλή και η συνταγματική αρχή της διάκρισης των εξουσιών
Μ
ε αφορμή τη τελευταία συζήτηση
και ψήφιση των προϋπολογισμών
των τριών Δημοσίων Πανεπιστημίων της Κύπρου στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκαν τα πράγματα οι βουλευτές μας, θα
επιχειρήσουμε να προβούμε σε μια αξιολόγηση και κριτική αυτής της συμπεριφοράς
σε σχέση με τον σαφή και διακριτό ρόλο
και λειτουργία της Βουλής ως ξεχωριστού
πολιτειακού οργάνου και την εξουσία που
αυτό ασκεί:
Η Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών
είναι η Αρχή με την οποία κατανέμεται η
κρατική εξουσία σε περισσότερους φορείς
κι αποτελεί βασικό γνώρισμα ενός Δημοκρατικού κράτους δικαίου. Κατά την κλασική τριχοτόμηση των εξουσιών η ενιαία
κρατική εξουσία διακρίνεται σε νομοθετική,
εκτελεστική και δικαστική. Η Νομοθετική
θέτει τους νόμους, η Εκτελεστική φροντίζει
για την εφαρμογή τους, ενώ η Δικαστική
εξουσία διέπει την απονομή της δικαιοσύνης.
Κατά το δόγμα της διάκρισης των εξουσιών η άσκηση κάθε λειτουργίας πρέπει
να αναλαμβάνεται από διαφορετική εξουσία,
από διαφορετική οργάνωση και να αποφεύγεται η σύγχυση ή συγκέντρωση ή διασταύρωση των εξουσιών. Όπως ο Μοντεσκιέ υποστηρίζει στη διδασκαλία του, η
διασφάλιση της πολιτικής ελευθερίας επιτυγχάνεται μόνον όταν οι τρεις εξουσίες
ανατίθενται και ασκούνται από διαφορετικά
όργανα. Αντίθετα, όταν συσσωρεύονται
Του ΠΑΝΙΚΟΥ ΛΕΩΝΙΔΟΥ
<
<
<
<
<
<
<
Τα όργανα λοιπόν που ασκούν
τις εξουσίες θα πρέπει να είναι
ανεξάρτητα και να αποφασίζουν εντός των ορίων της αρμοδιότητάς τους και να αποφεύγονται υπερβολές που να
προέρχονται από άλλα όργανα
σ’ ένα όργανο, υπάρχει ο κίνδυνος της «τυραννίας». Τα όργανα λοιπόν που ασκούν
τις εξουσίες θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα
και να αποφασίζουν εντός των ορίων της
αρμοδιότητάς τους και να αποφεύγονται
υπερβολές που να προέρχονται από άλλα
όργανα. Δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση
από το όργανο που έχει την εξουσία. Θα
πρέπει δηλαδή να προχωρεί μέχρι εκεί
όπου θα συναντήσει τα όρια της άλλης εξουσίας. Έτσι, λοιπόν, «η εξουσία επιβάλλεται να συγκρατεί την εξουσία». Η εξουσία
τους ενός οργάνου σταματά στο σημείο
που ξεκινά η εξουσία του άλλου οργάνου.
Η διάκριση των λειτουργιών ανάγεται
ήδη στον Αριστοτέλη ο οποίος στα Πολιτικά
του (Βιβ. IV Κεφ. XI) αναφέρει ότι σε κάθε
πολίτευμα υπάρχουν τρία μόρια, το ένα
είναι το βουλευόμενο, το Περί των Κοινών,
το δεύτερο το Περί τας Αρχάς και το τρίτο
το Δικάζον. Αν και η πατρότητα της αρχής
αυτής δεν ανήκει στο Μοντεσκιέ, εντούτοις
το όνομά του συνδέθηκε με αυτή, γιατί
της έδωσε ιδιαίτερη έμφαση και τη διατύπωσε με μεγαλύτερη σαφήνεια και πληρότητα.
Η Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών
συναντάται στη Γαλλία στη Διακήρυξη του
1789 την οποία αργότερα υιοθέτησε το Σύνταγμά της και ακολούθως υιοθετήθηκε
και από όλα σχεδόν τα συντάγματα των
σύγχρονων δημοκρατικών χωρών.
Είναι γεγονός ότι αυτή η Διάκριση των
Εξουσιών δεν υπήρξε ποτέ απόλυτη, αφού
τα κράτη κατά την άσκηση των εξουσιών
τους προβλέπουν τη δυνατότητα για σκοπούς αποδοτικότερης και ταχύτερης λειτουργίας τους, να εκχωρούν εξουσίες τους
σε άλλα όργανα για να θεσπίζουν νομοθεσίες (π.χ. να εκδίδονται από τη διοίκηση
κανονιστικές πράξεις ή κανονισμοί αλλά
πάντα με τη σύμπραξη της Βουλής ή με εξουσιοδότηση του συντάγματος ή νόμου
της Βουλής).
Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας καθιέρωσε την Αρχή της Διάκρισης
των Εξουσιών στα άρθρα 46 και επόμενα,
στο 61, 136 και 152, με αποτέλεσμα η ανάληψη και η άσκηση καθεμιάς από τις
τρεις εξουσίες να είναι προκαθορισμένη.
Σε σειρά δικαστικών αποφάσεων έχει αποφασιστεί και νομολογηθεί ότι αποκλείεται
η επέμβαση της νομοθετικής εξουσίας,
κάτω από οποιονδήποτε μανδύα στην εκπλήρωση του διοικητικού έργου. Κατά τη
συζήτηση, λοιπόν, των προϋπολογισμών
των δημοσίων πανεπιστημίων μείναμε
όλοι έκπληκτοι με τον τρόπο και τη διαδι-
κασία που ακολούθησαν οι βουλευτές της
Επιτροπής Παιδείας συμπαρασύροντας
και την Ολομέλεια της Βουλής, παρεμβαίνοντας ουσιαστικά στον ρόλο και την αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας, προσθέτοντας, αφαιρώντας και σταυρώνοντας
κονδύλια, σε μια προσπάθεια «εξοικονόμησης και περισυλλογής, παραβιάζοντας
έκδηλα την Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών.
Αναμφίβολα κανείς δεν αμφισβητεί τον
συνταγματικό ρόλο και την ευθύνη της
Βουλής να ασκεί κοινοβουλευτικό έλεγχο
στην κυβέρνηση του οποίου το περιεχόμενο
βεβαίως οριοθετείται τόσο από το Σύνταγμα
και τους νόμους όσο κι από τον κανονισμό
της Βουλής. Άλλο όμως έλεγχος και άλλο
παρέμβαση, σύγχυση και διασταύρωση εξουσιών με τον οποίο παραμερίζεται και
πλήττεται η βασική αυτή συνταγματική
αρχή καλυπτόμενη από τον μανδύα του ελέγχου. Κατά τη διαδικασία αυτή θα πρέπει
και η εκτελεστική εξουσία να επανεξετάσει
τον δικό της ρόλο, έναν ρόλο που ενδεχομένως άφησε να ασκείται από την άλλη εξουσία, τη νομοθετική, μένοντας παρατηρητής και απλός θεατής στην πρωτόγνωρη
και περίεργη αυτή διαδικασία.
Ελπίζουμε ότι αυτό το φαινόμενο θα καταγραφεί ως ατυχές και δεν θα αποτελέσει
τον κανόνα αλλά την εξαίρεση στη Βουλή
των Αντιπροσώπων.
Ο κ. Πανίκος Λεωνίδου είναι νομικός, αντιπρόεδρος του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου.
11-GNOMES KIPROS_KATHI 8/30/13 7:51 PM Page 11
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΕΛΛΑΔΑ
Πότε είναι
ο Οκτώβρης;
Του ΑΝΤΩΝΗ ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ
Του ΛΑΡΚΟΥ ΛΑΡΚΟΥ
πολίτες, ώστε να μην τρωθεί η εικόνα του κόμματος ως φιλολαϊκό,
αυτές οι ευθύνες μπορεί να έχουν
μόνο πολιτικό χαρακτήρα; Μπορεί
η μόνη τιμωρία που επισύρει να
είναι η μη επανεκλογή;
Είναι κατ’ εμέ ξεκάθαρο ότι η
ανεπάρκεια και ανευθυνότητα
που επιδεικνύεται από τους φορείς
άσκησης εξουσίας, φαινόμενα εγωκεντρισμού, διαπλοκής και αναξιοκρατίας, δεν είναι άσχετα
με τον παρόν πολιτικό σύστημα,
κύριο συστατικό του οποίου είναι
η ατιμωρησία και η μη ύπαρξη
ουσιαστικού ελέγχου. Ιδίως στην
Κύπρο όπου οι γνωριμίες λόγο μεγέθους και η δύναμη των κομμάτων δεν επιτρέπουν την αυτονόμηση των πολιτών, ενισχύουν περαιτέρω τις πελατειακές σχέσεις
και ισχυροποιούν την κομματοκρατία (επειδή οι πολιτικοί έχουν
περισσότερα να κερδίσουν) πάντα
σε βάρος των συμφερόντων της
ίδιας της χώρας. Οπωσδήποτε το
πότε και γιατί ένας πολιτικός αξιωματούχος θα υπόκειται σε ποινική δίωξη, πρέπει να είναι αντικείμενο ευρύτερης συζήτησης,
ώστε να διασφαλίζεται ότι τα δικαστήρια δεν θα χρησιμοποιούνται για φίμωση πολιτικών αντιπάλων και δεν θα παρεμποδίζονται
οι εκλελεγμένοι αξιωματούχοι από
το να ασκούν αποτελεσματικά τα
καθήκοντα τους. Αυτό όμως δεν
μπορεί να δικαιολογεί τη δεδομένη
πλέον αυθαιρεσία. Να καθιστά
την εκάστοτε ηγεσία υπεράνω
κάθε είδους λογοδοσίας. Από τη
στιγμή που η πλημμελής άσκηση
των καθηκόντων για οποιοδήποτε
επαγγελματία, επιφέρει ποινικές
διώξεις, θεωρώ τουλάχιστον παράδοξο η ευθύνη των φορέων εξουσίας να περιορίζεται σε μια αόριστη μορφή πολιτικής ευθύνης
και να κρίνεται αποκλειστικά στη
βάση της (σοφίας ή μη) της πλειοψηφίας, μέσω της μη ανανέωσης
της θητείας τους. Το αίτημα εξυγίανσης του δημόσιου βίου και ελέγχου της εξουσίας δεν μπορεί
να βαφτίζεται ποινικοποίηση της
πολιτικής ζωής. Είναι προϋπόθεση
ώστε η χώρα να εξέλθει από τη
σημερινή κατάσταση, να αποκτήσει καλύτερη ηγεσία και η κοινωνία (η οποία για χρόνια διαπαιδαγωγήθηκε στη διαπλοκή και την
ανευθυνότητα) ηθική και πολιτική
συνείδηση. Αν η πεποίθηση ότι
ο ηγέτης θα πρέπει είναι υπόλογος
για πράξεις που οδηγούν τη χώρα
στην καταστροφή, θεωρείται ποινικοποίηση της πολιτικής και κίνδυνος για τη Δημοκρατία, ως τι
άλλο εκτός από κατάλυση της μπορεί να χαρακτηρισθεί αυτή η αυθαιρεσία και ασυδοσία που (λόγω
της ατιμωρησίας) βιώνει η χώρα
τόσα χρόνια;
[email protected]
Σ
ΑΡΑΔΕΣ
Aπό το κούρεμα στο δούλεμα
Του ΓΙAΝΝΗ ΑΝΤΩΝIΟΥ
Δ
ύο ακόμη περιπτώσεις έρχονται να καταδείξουν
την προχειρότητα με την οποία η πολιτεία αντιμετωπίζει σοβαρά ζητήματα, θρυμματίζοντας τα
εναπομείναντα κομμάτια εμπιστοσύνης με τα οποία η
κοινωνία περιβάλλει τους θεσμούς. Η πρώτη περίπτωση
δεν είναι άλλη από την ευκολία με την οποία η Βουλή
παραδέχθηκε ότι υπέπεσε σε σφάλματα όταν εκχωρούσε
απεριόριστες εξουσίες στο Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας με τη νομοθεσία για την εξυγίανση των τραπεζών.
Είναι καιρός οι εκπρόσωποι του λαού να αντιληφθούν
ότι εκτός από νομοθέτες οφείλουν να είναι και θεματοφύλακες του Νόμου, μακριά, πάνω και έξω από τα όποια
συμφέροντα. Να μην λησμονούν ότι εκλέγονται από το
λαό και μόνο σ’ αυτόν (θα πρέπει να) είναι υπόλογοι.
Ούτε τους τραπεζίτες ψηφίζουμε, ούτε τους λογιστές,
ούτε τους δικηγόρους, ούτε και τους developers.
Η δεύτερη περίπτωση που προκαλεί τη χείριστη εντύπωση είναι η επιπολαιότητα με την οποία η κυβέρνηση
χειρίστηκε το θέμα της σύστασης της Ερευνητικής Επιτροπής για την οικονομία. Ειδικότερα αυτό το ζήτημα
μοιάζει με μαχαιριά στην καρδιά της κοινωνίας, η οποία
δικαίως υποψιάζεται ότι ούτε και αυτή τη φορά θα υπάρξει
υποδειγματική τιμωρία όσων οδήγησαν τη χώρα στην
καταστροφή. Οι διαδοχικές παραιτήσεις μελών της Ερευνητικής Επιτροπής προτού αρχίσει τις εργασίες της,
η ενδιάμεση απόφασή της με την οποία αφαιρεί από το
πεδίο των ερευνών της υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον
δικαστηρίων (ορισμένες εκ των οποίων που είναι από
τις πλέον ύποπτες πτυχές του τραπεζικού σκανδάλου)
και τώρα, οι αμφιβολίες περί της νομιμότητας αυτής
καθ’ αυτής της Επιτροπής, στα μάτια του απλού πολίτη
δεν είναι τίποτε άλλο παρά η τραγική επιβεβαίωση των
εύλογων υποψιών που έχει για την ανεπάρκεια του πολιτικού συστήματος και της διάβρωσης των θεσμών,
στοιχεία στα οποία εν πολλοίς οφείλεται και η σημερινή
τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα.
Η εικόνα καθίσταται ακόμη πιο ζοφερή εάν αναλογιστεί
κανείς ότι θέση σ’ αυτή τη σκηνή, που μοιάζει με θέατρο
του παραλόγου, έχουν και κορυφαίοι αξιωματούχοι του
κράτους, όπως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Γενικός
Εισαγγελέας. Πώς θα πρέπει να αισθάνεται ο πολίτης
που βλέπει τη χώρα να παραπαίει όταν παραμονές της
έκδοσης του πορίσματος για την οικονομία ακούει ότι
η Επιτροπή ενδέχεται να κριθεί παράνομη;
Τι να υποθέσουμε όταν ακούμε τον Γενικό Εισαγγελέα
να διαψεύδει τον υπουργό Δικαιοσύνης, λέγοντας ότι
ουδέποτε ζητήθηκε η γνωμάτευσή του για την Επιτροπή;
Και πώς είναι δυνατόν ο Γενικός Εισαγγελέας να αφήνει
αμφιβολίες για τη νομιμότητα μιας επιτροπής πέντε
μήνες από τη σύστασή της, χωρίς να αισθάνεται την α-
H πολιτική νομιμοποίηση
της παρανομίας Χριστόφια
πό την έκδοση της απόφασης της
Ερευνητικής Επιτροπής για το
Μαρί, παρατηρούμε μια σταθερή
απόπειρα υπόσκαψης του θεσμού από
την αριστερά, η οποία κορυφώθηκε
με την πολιτική εκμετάλλευση της συμπεριφοράς του τέως Προέδρου της
Δημοκρατίας ενώπιον της Επιτροπής
από τους Νομικούς Συμβούλους του
ΑΚΕΛ. Από τη μια, ζητούν την πλήρη
διερεύνηση του Τραπεζικού Συστήματος στην κατάσταση που κατέληξε
σήμερα ενώ από την άλλη αμφισβητούν
την Επιτροπή που τη διερευνά, στο
στάδιο αμέσως πριν από την έκδοση
της απόφασης.
Η απόφαση της Ερευνητικής Επιτροπής θα εκδοθεί, είτε το θέλουν είτε
όχι, γιατί δεν υπάρχει νομικό μέτρο ανακοπής της διαδικασίας. Επί της ουσίας
το άρθρο 2(1)(α) του περί Ερευνητικών
Επιτροπών Νόμου (ΚΕΦ.44) ορίζει κατά
λέξη ότι: «Το Υπουργικό Συμβούλιο ή,
αν διαφανεί ότι στα προς διερεύνηση
ζητήματα εμπλέκονται ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας ή υπουργός ή αξιωματούχος που διορίζεται σύμφωνα με
τις διατάξεις του Συντάγματος από τον
Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή το Υπουργικό Συμβούλιο, ο Γενικός Εισαγγελέας
θα έχει εξουσία-(α) να διορίζει, με Διάταγμα, Ερευνητική Επιτροπή, που να
αποτελείται από τρεις ή περισσότερους
Επιτρόπους, για να εξετάζει τέτοια ζητήματα που δύνανται να αναφέρονται
σε αυτήν και να αναφέρει για αυτά στο
Υπουργικό Συμβούλιο ή τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ανάλογα
με την περίπτωση».
Από την απλή ανάγνωση του άρθρου
προκύπτει ότι ο Γενικός Εισαγγελέας
ορίζει Ερευνητική Επιτροπή αν οι πιο
Του ΡIΚΚΟΥ ΜΑΠΠΟΥΡIΔΗ
πάνω πολιτειακοί ή ανεξάρτητοι αξιωματούχοι εμπλέκονται στα προς διερεύνηση ζητήματα.
Ανατρέχοντας στους όρους εντολής
θα διαπιστώσουμε ότι ο όρος xxii αναφέρει ότι: «Κατά πόσο οι αρμόδιοι
πολιτειακοί αξιωματούχοι αποφάσισαν
έγκαιρα οποιοδήποτε σχέδιο διάσωσης
του τραπεζικού συστήματος, αν στο
πλαίσιο αυτό έλαβαν υπόψη τις δημοσιονομικές επιπτώσεις και αν έδωσαν
ή όχι ξεκάθαρα μηνύματα στις διεθνείς
αγορές». Όλους όμως τους όρους κα<
<
<
<
<
<
<
Η απόφαση της
Ερευνητικής Επιτροπής
θα εκδοθεί, είτε το θέλουν
είτε όχι, γιατί δεν υπάρχει
νομικό μέτρο ανακοπής
της διαδικασίας
λύπτει η γενικότητα του όρου xxiv,
που αναφέρει ότι: «Τα γεγονότα και
τις αποφάσεις που σχετίζονται με τις
αποφάσεις και τις ευθύνες οποιωνδήποτε ανεξάρτητων αξιωματούχων, κρατικών, πολιτικών ή πολιτειακών αξιωματούχων, ή υπαλλήλων στην κρατική
υπηρεσία ή την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα
ή υπαλλήλων στην κρατική υπηρεσία
ή την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου ή τον
ευρύτερο δημόσιο τομέα και τις επιπτώσεις που είχαν οι αποφάσεις τους
στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και
τη δημοσιονομική κατάσταση της Δημοκρατίας». Υποκείμενα της διερεύνησης είναι όλοι οι πολιτειακοί και ανεξάρτητοι αξιωματούχοι θεωρητικά
και περιλαμβανομένου και του Γενικού
Εισαγγελέα. Αν έτσι έχουν τα πράγματα,
δημιουργείται νομικό βραχυκύκλωμα
αφού ο Γενικός Εισαγγελέας ως εν δυνάμει υποκείμενο της έρευνας κωλύεται
να διορίσει Ερευνητική Επιτροπή. Επομένως η μόνη οδός που παρέμεινε
ανοιχτή για το διορισμό της Επιτροπής
ήταν η έκδοση απόφασης από το Υπουργικό Συμβούλιο κατά τη λήψη της
απόφασης του οποίου δεν ψηφίζει ο
Πρόεδρος της Δημοκρατίας με βάση
το Άρθρο 46 του Συντάγματος.
Τέλος, αν για χάρη συζήτησης το
ΑΚΕΛ είχε δίκαιο ότι η Ερευνητική Επιτροπή έπρεπε να οριστεί από τον
Γενικό Εισαγγελέα τούτο αφορά μόνο
τη διερεύνηση κατά του σημερινού
Πρόεδρου της Δημοκρατίας και όχι οποιουδήποτε άλλον. Για να προβληθεί
η νομιμότητα της Ερευνητικής Επιτροπής ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου από τον τέως Πρόεδρο ή οποιονδήποτε άλλον θα πρέπει αυτός
να έχει άμεσο, ίδιο, ενεστώς συμφέρον
όπως αναφέρεται στο Άρθρο 146(3)
του Συντάγματος.
Αν λοιπόν η κατ΄ ισχυρισμόν παρανομία δεν στρέφεται κατά του προσφεύγοντος αφού αυτός έπαυσε ευστόχως να επιτελεί το λειτούργημα
του Προέδρου της Δημοκρατίας, τότε
πώς μπορεί να την επικαλεστεί. Η επίκληση νομικίστικων προσεγγίσεων
για παρεμπόδιση απόδοσης πολιτικών
ευθυνών εκεί όπου υπάρχουν, συνιστά
εκτροπή τόσο των πολιτικών ηθών,
όσο και της συνείδησης δικαίου που
διαπνέει το νόμο.
Ο κ. Ρίκκος Μαππουρίδης είναι νομικός,
βουλευτής ΔΗΣΥ.
νάγκη να μιλήσει εγκαίρως με τη δικαιολογία ότι «δεν
του ζητήθηκε»;
Μήπως τελικά και η τελετή της 2ας Απριλίου δεν ήταν
τίποτε άλλο παρά μια στημένη παράσταση με πρωταγωνιστή και κομπάρσο τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας; Ερωτούμε γιατί εκείνη την ημέρα ο Πρόεδρος
Αναστασιάδης ζήτησε από τους δικαστές να εξετάσουν
«κατά αυξημένη προτεραιότητα» τα όσα του αποδόθηκαν
εκείνη την περίοδο με αφορμή τη φυγάδευση κεφαλαίων
από συγγενείς του και από πελάτες του δικηγορικού του
γραφείου. Ούτε εκείνη τη μέρα, ούτε και αργότερα σ’
αυτούς τους πέντε μήνες οι έντιμοι δικαστές δεν αισθάνθηκαν την ανάγκη να μας πουν τι γίνεται με την
υπόθεση. Μας έκρυβαν την έκπληξη που μας αποκάλυψαν
την περασμένη Δευτέρα όταν ο κύριος Πικής πληροφόρησε
τον Πρόεδρο ότι η υπόθεση δεν θα εξεταστεί διότι λέει,
είναι εκτός των όρων εντολής τους. Και τι έπραξε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης; Τίποτε. Περιορίστηκε να απαντήσει
ότι αισθάνεται την ανάγκη να αναφερθεί σ’ αυτό το
ζήτημα διότι ελέχθησαν πολλά και αφέθηκαν σκιές. Αν
ο κύριος Πρόεδρος αισθάνεται την ανάγκη να διαλύσει
τις σκιές έχει όλα τα συνταγματικά μέσα να το κάνει,
ώστε πραγματικά να είναι «ωφέλιμος παρά αρεστός»,
όπως του είπαν να λέει και το επαναλαμβάνει συνεχώς.
Μας θυμίζει τον κ. Χριστόφια που μετά το Μαρί μας
έλεγε να περιμένουμε το πόρισμα Πολυβίου αλλά όταν
βγήκε το πόρισμα το πέταξε στον κάλαθο.
Ούτε το επιχείρημα του Προέδρου Αναστασιάδη ότι
παρέλαβε ωρολογιακή βόμβα είναι πειστικο. Ο κύριος
Χριστόφιας κρίθηκε, πήγε στο σπίτι του και είναι καιρός
να σταματήσει να χρησιμοποιείται σαν ο βολικός σάκος
που μποξ. Όταν παραλάμβανε «καμένη γη» ο Πρόεδρος
Αναστασιάδης μάς διαβεβαίωνε ότι είχε πλήρη συναίσθηση της κατάστασης και μας υποσχέθηκε γεφυροποιό
δάνειο, βελτίωση του Μνημονίου, ανάπτυξη και προκοπή
και πολλά άλλα, με πλέον κατηγορηματική τη διαβεβαίωση ότι δεν θα δεχθεί κούρεμα. Ξέρουμε πόσο
τιτάνιο είναι το έργο που έχει και δεν θέλουμε να τον
αδικήσουμε αλλά οφείλουμε να του υποδείξουμε ότι
μόνος αδικεί τον εαυτό του. Να το θέσουμε κάπως απλά
για να γίνει πιο ξεκάθαρο: Μια κυβέρνηση που δεν
μπορεί να συστήσει μια επιτροπή, πώς στο καλό θα
διαχειριστεί τα μεγάλα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει; Κάτι μας λέει ότι η αμέσως επόμενη
μεγάλη γκάφα –που θα δοκιμάσει και τη συνοχή της
κυβέρνησης- θα έχει μυρωδιά γκαζιού.
[email protected]
Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy
11
ΚΟΣΜΟΣ
Η αυθαιρεσία
είναι δημοκρατία;
σκεμμένα την προηγούμενη
βδομάδα επέλεξα να μην ασχοληθώ εκτεταμένα με το
show του τέως προέδρου στη διερευνητική επιτροπή για την Οικονομία. Ούτε σήμερα θ’ ασχοληθώ με το ότι η κυβέρνηση δεν
επιβεβαίωσε τη συνταγματικότητα
της ερευνητικής επιτροπής ή ότι
η επιτροπή επέλεξε από μόνη της
τους όρους εντολής της. Θα ασχοληθώ με την τοποθέτηση του τέως
προέδρου η οποία επαναλήφθηκε
από αριθμό στελεχών του ΑΚΕΛ
, η οποία θεωρώ ότι αποτελεί (όχι
η δήλωση αλλά η λογική πίσω απ’
αυτήν) και τη γενεσιουργό αιτία
για τη γενικότερη ανικανότητα
και αυθαιρεσία που χαρακτηρίζει
τη χώρα: Ότι ενδεχόμενη καταδίκη
πολιτικών σε αίθουσες δικαστηρίων και επιτροπών, οδηγεί σε
ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής,
εξέλιξη που θα προκαλέσει δεινά
στη χώρα.
Η λογική πίσω από τη συγκεκριμένη θέση (ανάλογες τοποθετήσεις είχαμε κατά καιρούς απ’
όλα τα κόμματα) είναι ότι δεν μπορεί κάθε απόφαση των εκλελεγμένων αντιπροσώπων του λαού
να τελεί υπό την αίρεση της ποινικής κρίσης, διότι αυτό θα οδηγεί
σε παθητικότητα και ευθυνοφοβία,
καθώς και ότι οι πολιτικές αποφάσεις υπόκεινται σε πολιτική
ευθύνη, με τελικό κριτή το λαό.
Κάποιος μπορεί επίσης να ισχυριστεί ότι δύναται να ποινικοποιήσει την πολιτική διαφθορά και
μπορεί να τύχει εκμετάλλευσης
από κάθε νέα κυβέρνηση, ώστε
να στοχοποιεί ή και να διαλύει
την αντιπολίτευση (παράδειγμα
η περίπτωση της Γιούλια Τιμοσένκο). Καταρχάς, είναι σημαντικό
να καθοριστεί η έννοια ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής αλλά
και πώς διαχωρίζεται η πολιτική
από την ποινική ευθύνη; Η δίωξη
πολιτικών θα πρέπει να γίνεται
μόνο στη βάση οικονομικής απάτης ή κι’ όταν επιδεικνύεται από
μέρους τους πολιτική ανεντιμότητα (όταν π.χ. στην άσκηση των
καθηκόντων τους, πρώτιστο μέλημα δεν είναι η χώρα αλλά το
προσωπικό και κομματικό συμφέρον); Είναι ποινικές ή πολιτικές
οι ευθύνες ενός πολιτικού ο οποίος
οδήγησε την υφήλιο σ’ ένα πόλεμο
με χιλιάδες θύματα στη βάση ψευδών στοιχείων;
Εάν οδηγηθεί στη δικαιοσύνη,
αυτό θεωρείται ποινικοποίηση
της πολιτικής ζωής; Στη ίδια λογική, εάν αποδειχθεί ότι ο Δ. Χριστόφιας γνώριζε πέραν πάσης αμφιβολίας για τους κινδύνους στο
Μαρί αλλά κράτησε τα πυρομαχικά
επειδή διατηρούσε καλές σχέσεις
με τον Άσαντ ή εσκεμμένα ενήργησε με τρόπο που οδηγούσε τη
χώρα στη χρεοκοπία με βαρύτατες
οικονομικές επιπτώσεις για τους
Α
ΓΝΩΜΕΣ
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
Ε
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
l
ύμφωνα με όλες τις πληροφορίες τόσο τα ΗΕ
όσο και τα δύο μέρη στην Κύπρο έχουν κατ’
αρχάς συμφωνήσει σε επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό τον προσεχή Οκτώβρη.
Στο Κυπριακό κάθε μήνας έχει σημασία και ο Οκτώβρης ήδη έφτασε! Τι σημαίνει επανέναρξη συνομιλιών με ορόσημο τον Οκτώβρη;
Πρώτο, από τώρα ειδικοί σύμβουλοι χρειάζεται
να προετοιμάσουν το έδαφος, έχοντας λάβει τη
σχετική πολιτική εντολή από τον Πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη και τον Τ/κ ηγέτη Ν. Έρογλου. Ο Οκτώβρης είναι τώρα: υπάρχει το ανοικτό θέμα του
υλικού που θα χρησιμοποιηθεί ως βάση για τη διαπραγμάτευση, αυτό είναι καλύτερα να επιλυθεί
τώρα, πριν από τον Οκτώβρη. Αυτό το κενό αξιοποίησε ήδη ο Ν. Έρογλου και απέστειλε επιστολή
στον Πρόεδρο Αναστασιάδη γύρω από το «έγγραφο
Ντάουνερ» ζητώντας διευκρινίσεις.
Δεύτερο, καμιά διαπραγμάτευση δεν λειτουργεί
στο κενό. Ο ΟΗΕ έχει δημιουργήσει ένα διαπραγματευτικό κεφάλαιο, αυτό μπορεί να αποτελέσει
το έδαφος για διαπραγματεύσεις ώστε κάθε πλευρά
να γνωρίζει πού πατά και τι θέλει να διαπραγματευτεί. Το υλικό είναι εκεί, καθώς και η δυνατότητα
κάθε ηγέτη να επιδείξει διαπραγματευτική ικανότητα και να «σφραγίσει» το υλικό με νέες ιδέες
που να οδηγούν σε ουσιώδη πρόοδο.
Τρίτο, οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό
κινούνται σε ένα ευρύτερο περιβάλλον, επηρεάζουν
και επηρεάζονται από παράλληλες πολιτικές διεργασίες όπως είναι οι ευρωτουρκικές σχέσεις και
διά μέσου αυτού οι ευρωκυπριακές σχέσεις. Χρειάζεται να δοθεί δύναμη στις διακοινοτικές συνομιλίες με αμοιβαία αποδεκτές κινήσεις στο ευρωτουρκικό πλαίσιο έτσι που να παρέχουν υλικό για
ουσιώδη πρόοδο στο τραπέζι των συνομιλιών στη
Λευκωσία. Είναι η κατάλληλη περίοδος για να αξιοποιηθούν «παγωμένα» ενταξιακά κεφάλαια της
Τουρκίας για να υποστηριχθεί η πρόοδος στο Κυπριακό, καθώς τον προσεχή Οκτώβρη θα έχουμε
διακοινοτικές συνομιλίες στην Κύπρο και αξιολόγηση της ετήσιας Έκθεσης Προόδου της Τουρκίας
που ετοιμάζει η Επιτροπή. Αυτή η σύμπτωση
μπορεί να είναι παραγωγική, εφόσον την αξιοποιήσουμε με σαφή στόχευση να φέρουμε την προσπάθεια για την επίλυση ένα βήμα πιο κοντά.
Τέταρτο, ο χρόνος είναι πολύ σημαντική παράμετρος στις διαδικασίες επίλυσης. Έχει μεγάλη
σπουδαιότητα για την ε/κ πλευρά να μη χαθούμε
σε ατέρμονες εσωτερικές διαδικασίες, σε ατέλειωτες
εσωτερικές ζυμώσεις, σε ισορροπίες και σχήματα
που δεν θα αποδώσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα
και θα περιπλέξουν τη δυνατότητα στη λήψη αποφάσεων.
Το Κυπριακό ήταν πάντοτε και θέμα άσκησης
ηγετικής ικανότητας, αποφασιστικότητας και βαθειάς κατανόησης των συσχετισμών που διέπουν
μια ιστορική συγκυρία. Επίσης, θέμα δυνατότητας
για να έχουμε συγκλίσεις ανάμεσα στις κοινωνικές
και πολιτικές δυνάμεις που πραγματικά ενδιαφέρονται για την επίλυση.
Πέμπτο, ποια κοινή γνώμη ετοιμάζεται να προσέξει το έργο στις προσεχείς διακοινοτικές συνομιλίες, πώς οι πολίτες συμμετέχουν στην καλύτερη
κατανόηση των πραγμάτων και της προοπτικής
μιας λύσης; Αν δεν μιλάμε κάθε μέρα για τη συνεχιζόμενη κατοχή, αν δεν μιλάμε κάθε μέρα για τις
συνέπειες της διχοτόμησης, αν δεν μιλάμε κάθε
μέρα τι σημαίνει να μείνουμε όπως είμαστε με
«τείχος ως τζι πάνω», αν δεν μιλάμε κάθε μέρα για
τις αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης σε
όλο το έδαφος της Κύπρου, πώς θα έρθει ο Οκτώβρης
πιο κοντά;
www.larkoslarkou.org.cy
Πρόχειροι, πονηροί και με ροπή στο ψέμα
Τ
ις τελευταίες μέρες οι θεσμοί του
κράτους κινούνται στα όρια. Η
κοινή γνώμη αναμένει γρήγορες
λύσεις στο τραπεζικό ζήτημα, κυρίως
σε ό,τι αφορά το μέλλον της Τράπεζας
Κύπρου. Αναμένει επίσης απαντήσεις
για το πώς η Κύπρος, προνομιούχο
νησί μέχρι πριν μερικά χρόνια, κατάντησε επαίτης κι εξαρτώμενη από ευρωπαϊκό δανεισμό. Και στα δύο μέτωπα
οι θεσμοί δείχνουν να μην πιάνουν
τον παλμό του κόσμου. Κάνουν ό,τι
μπορούν για να πείσουν πως αδυνατούν
να εκσυγχρονιστούν. Πορεύονται, νομοθετούν για τις τράπεζες και συστήνουν ερευνητικές επιτροπές πρόχειρα.
Χωρίς να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη
το λαϊκό αίσθημα και το αρνητικό διεθνές περιβάλλον σε ό,τι αφορά τις προθέσεις και τις επιδόσεις τους.
Την Πέμπτη το βράδυ, η Βουλή, εν
τη σοφία της, ενέκρινε τροποποίηση
νόμου του ΔΗΣΥ και των Οικολόγων,
που ψαλιδίζει ουσιαστικά τις εξουσίες
του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας
ως αρχή εξυγίανσης του τραπεζικού
συστήματος. Δεν υπάρχει αμφιβολία
ότι ο διοικητής, βάσει προηγούμενου
νόμου της 22ας Μαρτίου 2013, είχε
μονοκρατορία στις αποφάσεις που αφορούσαν προβληματικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, καλή ώρα όπως η
Κύπρου. Και ο συγκεκριμένος διοικητής, ο κ. Πανίκος Δημητριάδης, δεν
έχει πείσει ακόμα ότι μπορεί να βρει
λύσεις. Η καχυποψία εναντίον του εντείνεται και από τις στενές του σχέσεις
με το ΑΚΕΛ, που τον διόρισε, αλλά και
από το ρόλο που είχε το συγκεκριμένο
κόμμα στην επιδείνωση της κυπριακής
οικονομίας.
Παρ’ όλα αυτά, η Βουλή πριν εγκρίνει τον οποιοδήποτε μνημονιακό νόμο,
έπρεπε να ζητήσει από το κράτος να
διαβουλευτεί με την Τρόικα. Προφανώς,
Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ
οι εκπρόσωποι του λαού δεν έχουν αντιληφθεί ότι η κυβέρνηση της Κύπρου
έχει υπογράψει δεσμευτικό κείμενο,
που καθορίζει επ’ ακριβώς τα επόμενα
βήματα στη διαδικασία νοικοκυρέματος
όχι μόνο του κράτους αλλά και του
τραπεζικού τομέα. Και στο μνημόνιο
αναφέρεται ρητώς πως για οποιαδήποτε
αλλαγή στο νομικό ή εκτελεστικό πλαίσιο του οικονομικού προγράμματος
θα πρέπει να υπάρχει διαβούλευση με
<
<
<
<
<
<
<
Tο πολιτικό σύστημα που
έριξε την Κύπρο στον
γκρεμό πρέπει επιτέλους
να αντιληφθεί την αξία
της ειλικρίνειας, της μελέτης και της διαβούλευσης
πριν κάνει κινήσεις
που αφορούν όλους μας
την Τρόικα. Αντ’ αυτού, η Βουλή όχι
μόνο δεν ζήτησε, μέσω της κυβέρνησης, τη γνώμη της Τρόικα, αλλά ψαλίδισε τον διοικητή εσπευσμένα για
να προλάβει, να ελέγξει τα πράγματα
στην Τράπεζα Κύπρου. Προφανώς, κανείς από τους πολιτικούς μας φωστήρες
δεν σκέφθηκε ότι το Eurogroup ενδέχεται, κατόπιν σύστασης της Τρόικα,
να μην εγκρίνει στις 13 Σεπτεμβρίου
την αποδέσμευση της δεύτερης δόσης
του δανείου. Ακριβώς διότι κόμματα
και βουλευτές έγραψαν στα παλαιότερα
των υποδημάτων τους αυτούς που δίνουν τα λεφτά για να επιβιώνει το κράτος και ο Συνεργατισμός.
Για τις σκοπιμότητες μιλήσαμε ήδη.
Να δούμε τώρα και το άλλο μεγάλο βάσανο της πολιτικής ζωής. Την προχει-
ρότητα με την οποία λειτουργεί το
κράτος ακόμα και στο ανώτατο επίπεδο,
αυτό του υπουργικού συμβουλίου.
Διότι πώς αλλιώς να χαρακτηρίσει κανείς, παρά με τη λέξη πρόχειρο, το διορισμό από το υπουργικό ερευνητικής
επιτροπής για την οικονομία με τρόπο
που να την καθιστά παράνομη. Ουδείς
στην κυβέρνηση σκέφθηκε, έψαξε, ή
είδε, ότι το σύνταγμα δεν επιτρέπει
στο υπουργικό να διορίζει επιτροπές
αν αυτές πρόκειται να εξετάσουν μέλη
του ή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Και αυτό ακριβώς θα έπραττε η επιτροπή Πική.
Κι όταν το ΑΚΕΛ, από δικές του σκοπιμότητες κι όχι από την έγνοια για
άρτια λειτουργία των θεσμών, δημοσιοποίησε την προχειρότητα της κυβέρνησης, ο υπουργός Δικαιοσύνης
προτίμησε να πει ψέματα ότι είχε γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα, παρά
να παραδεχθεί ότι έκαναν λάθος στη
διαδικασία. Η στάση του κ. Νικολάου
δείχνει ότι και η νέα κυβέρνηση Αναστασιάδη ελάχιστα έμαθε από τα πολλά
παθήματα της προηγούμενης, του κ.
Χριστόφια.
«Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα...»,
λένε στο χωριό της μάνας μου για να
περιγράψουν απροθυμία ανθρώπων,
οργανισμών ή θεσμών να αλλάξουν
νοοτροπία, ακόμα κι όταν η αλλαγή
είναι απολύτως αναγκαία. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς πυρηνικός φυσικός ή φιλόσοφος, για να αντιληφθεί
ότι το πολιτικό σύστημα που έριξε την
Κύπρο στον γκρεμό πρέπει επιτέλους
να κατανοήσει την αξία της ειλικρίνειας
και της μελέτης πριν κάνει κινήσεις
που αφορούν όλους μας. Και κυρίως
πρέπει να σταματήσει επιτέλους να
φυτρώνει εκεί που δεν το σπέρνουν,
αν πραγματικά επιθυμεί να πάνε τα
πράγματα μπροστά σε αυτό τον τόπο.
12-GNOMES_KATHI 8/30/13 11:44 PM Page 12
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
Kυριακή 25 Aυγούστου 2013
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Δύση σε πορεία
στρατηγικής παρακμής
Του ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ
Ε
ίναι ώρα να αρχίσει κανείς
να ανησυχεί για τη Δύση.
Μάθαμε να ζούμε μετά τον
Πόλεμο σε έναν κόσμο όπου οι
ΗΠΑ έπαιζαν τον ρόλο της αποφασιστικής υπερδύναμης και η
Ευρώπη βρισκόταν πάντοτε στο
κέντρο των αποφάσεων. Ξέραμε
τους στρατηγικούς στόχους των
Αμερικανών, έστω και αν διαφωνούσε ένα μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης με τη
στήριξη των διαφόρων δικτατοριών και τις ψυχροπολεμικές υπερβολές. Καταλάβαινε, όμως,
κάποιος ποιο ήταν το καθαρό
συμφέρον πίσω από κάθε επέμβαση και απόφαση.
Τώρα τα πράγματα είναι πάρα
πολύ μπερδεμένα. Η Αμερική
ξόδεψε πολύτιμο κεφάλαιο όταν
ο υιός Μπους έκανε το μεγάλο
<
<
<
<
<
<
Η ιδέα των ad hoc επιχειρήσεων για «ανθρωπιστικούς» λόγους, που γεννήθηκε
στο Κοσσυφοπέδιο, έχει ωθήσει την Αμερική σε ένα επικίνδυνο
μονοπάτι
λάθος να εισβάλει στο Ιράκ. Εχασε αξιοπιστία με τα ψέματα
της CIA για τα όπλα μαζικής καταστροφής που υποτίθεται ότι
είχε ο Σαντάμ και ενεπλάκη σε
έναν πόλεμο χωρίς σαφή στρατηγική εξόδου. Οι ΗΠΑ δεν κέρδισαν τίποτα απολύτως στο Ιράκ.
Οταν πάλι άρχισε η περίφημη
Αραβική Ανοιξη η Ουάσιγκτον
συνεθλίβη ανάμεσα σε αντιφατικούς υπολογισμούς. Από τη
μία της άρεσε η ορμητική έλευση της δημοκρατίας στις μουσουλμανικές χώρες. Από την άλλη καταλάβαινε πόσο επικίνδυνη
και αποσταθεροποιητική ήταν
η απελευθέρωση μεγάλων μαζών
πεινασμένων μουσουλμάνων
που ένιωθαν για πρώτη φορά
την ελευθερία της έκφρασης,
αλλά και της πληροφόρησης μέ-
σω των κοινωνικών δικτύων. Η
Ουάσιγκτον κοιτούσε με ενδιαφέρον και αγωνία, χωρίς να κάνει τίποτα. Εως ότου ο κ. Σαρκοζί
αποφάσισε ότι η Γαλλία έπρεπε
να επέμβει, προκειμένου να ικανοποιηθούν τα ναπολεόντεια
σύνδρομα που έκρυβε η ασταθής
συμπεριφορά του. Χωρίς κανέναν στρατηγικό στόχο και δίχως
σχέδιο για την επόμενη μέρα
οργανώθηκε η επίθεση στη Λιβύη, που κατέληξε τελικά στην
ανατροπή του καθεστώτος. Και
λοιπόν; Είναι καλύτερη σήμερα
η κατάσταση για τη Δύση με
μια Λιβύη όπου δρουν ανεξέλεγκτα τρομοκρατικές οργανώσεις
και φανατικά στοιχεία;
Το χειρότερο όμως είναι ότι
η Δύση δίνει την εντύπωση της
ανεπαρκούς δύναμης (impotent
power). Στη διεθνή πολιτική,
όπως και στους ανθρώπινους
καυγάδες, είναι πολύ καλύτερο
να μη μιλάς και να πηγαίνεις
παρακάτω παρά να απειλείς και
μετά να κάνεις ότι χτυπάς τον
άλλον, δίνοντας όμως την εντύπωση ότι με τίποτα δεν θέλεις
να εμπλακείς και να κινδυνεύσεις. Αυτό δηλαδή που πάει να
συμβεί τώρα στη Συρία, με μια
ψευτοεπέμβαση η οποία θα κάνει την Αμερική να μοιάζει με
ένοπλο Ερυθρό Σταυρό που τραβάει απλά το αφτί κάποιου άτακτου παίκτη. Η ιδέα των ad
hoc επιχειρήσεων για «ανθρωπιστικούς» λόγους που γεννήθηκε στο Κοσσυφοπέδιο έχει
ωθήσει την Ουάσιγκτον σε ένα
επικίνδυνο μονοπάτι. Οπως έλεγε παλαιότερα ο Κίσινγκερ,
μια υπερδύναμη πρέπει να δρα
με βάση τα πραγματικά της συμφέροντα και τους στρατηγικούς
της στόχους και να μην αντιδρά
απλώς στις φρικιαστικές εικόνες
που προβάλλουν τα δελτία ειδήσεων.
Τα πισωγυρίσματα, τα ημιχτυπήματα, οι δισταγμοί δίνουν
την εικόνα μας Δύσης σε στρατηγική παρακμή. Δεν ξέρω τι
θα σημάνει αυτό τα αμέσως επόμενα χρόνια. Σίγουρα, πάντως, δεν είναι καλός οιωνός
για τη σταθερότητα του παγκόσμιου συστήματος...
Η μάχη της κυριαρχίας
Του ΚΩΣΤΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗ
Η
τοποθέτηση της καγκελαρίου της Γερμανίας Αγκελα
Μέρκελ ότι ήταν «μεγάλο
λάθος» να γίνει δεκτή η Ελλάδα
στη Ζώνη του Ευρώ εξυπηρετεί
προφανείς προεκλογικές σκοπιμότητες. Ο λαϊκισμός είναι σύμφυτος με την πολιτική, διότι ο
ηγέτης δεν απευθύνεται σε ακαδημαϊκό κοινό αμφιθεάτρου, αλλά
σε μάζες ψηφοφόρων, που προσπαθεί να πείσει περί της ανωτερότητός του έναντι του όποιου
αντιπάλου του.
Τα ανωτέρω δεν αναιρούν την
ορθότητα της εκτιμήσεως της κ.
Μέρκελ, αν και αφορούν μόνον
στη μισή αλήθεια. Οι αντιρρήσεις
της Γερμανίας εστιάζονταν πρωτίστως στην είσοδο της Ιταλίας
στη Ζώνη του Ευρώ, αλλά επειδή
δεν ήταν δυνατόν να μείνει έξω
<
<
<
<
<
<
Η κρίση αποξένωσε
την όλως προσφάτως
διαμορφωθείσα ελίτ
από την κοινωνική
της βάση
από το συγκεκριμένο μείζον εγχείρημα μία ιδρυτική χώρα των
Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, συμπεριελήφθη τελικώς και η Ελλάς
στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
Αλλά αυτά αποτελούν ιστορία,
όπως επίσης και το γεγονός ότι
το ευρώ –αυτό καθ’ αυτό– αποτελεί μία παραδοξότητα, καθώς
η απόφαση της δημιουργίας κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος ήταν πολιτική, μη στηριζόμενη
στα οικονομικά δεδομένα των
χωρών που τελικώς θα το υιοθετούσαν. Ηταν το «αντάλλαγμα»
της Γερμανίας –μετά την ενοποίησή της– προς τη Γαλλία και
φυσικά το κοινό νόμισμα διαμορφώθηκε σύμφωνα με τους όρους και τις προδιαγραφές που
έθεσε η Bundesbang, με βάση
τις γερμανικές φοβίες της οικονομικής κρίσεως που έπληξε τη
Δημοκρατία της Βαϊμάρης και
οδήγησε στην άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ.
Το ουσιώδες είναι πως στην
Ευρώπη, σήμερα, βρίσκεται σε
εξέλιξη μία μάχη κυριαρχίας, με
τη Γερμανία να διεκδικεί ηγετικό
ρόλο, για τρίτη φορά στη διάρκεια
ενός αιώνος. Οι Βρετανοί είχαν
προβλέψει εξ αρχής τις εξελίξεις.
Ο Χάρολντ Μακμίλαν είχε προειδοποιήσει ότι το σχέδιο της ευρωπαϊκής ενοποιήσεως θα οδηγούσε σε μία Ευρώπη όπου θα
κυριαρχούσε η Γερμανία... Είναι
σαν να τους δίνουμε στο πιάτο
αυτό που προσπαθήσαμε να αποτρέψουμε διεξάγοντας δύο πολέμους». Επειτα από λίγες δεκαετίες, η Μάργκαρετ Θάτσερ μάταια προσπάθησε να αποτρέψει
τη γερμανική ενοποίηση με το
επιχείρημα ότι «για μία φορά ακόμη η Γερμανία θα κυριαρχούσε
στην Ευρώπη».
Στην Ελλάδα, μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο και την καταστολή της κομμουνιστικής ανταρσίας, η ελίτ της χώρας συντάχθηκε με τις αγγλοσαξονικές
δυνάμεις και η στροφή προς τη
Γερμανία συνετελέσθη και ολοκληρώθηκε με την ένταξη στη
Ζώνη του Ευρώ επί πρωθυπουργίας του κ. Κώστα Σημίτη.
Από ιδρύσεως του ελληνικού
κράτους, η χώρα διοικούνταν
πάντα από ελίτ, οι οποίες όμως
επέτυχαν να διατηρούν ισχυρότατους δεσμούς με τις κοινωνικές
δυνάμεις που τις εστήριζαν – τις
συντηρητικές και τις φιλελεύθερες αντιστοίχως. Αλλά η κρίση
αποξένωσε την όλως προσφάτως
διαμορφωθείσα ελίτ από την κοινωνική της βάση. Οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ κατέφυγαν μαζικά στον ΣΥΡΙΖΑ. Η
Νέα Δημοκρατία αποδεκατίζεται
συστηματικά με τη συνεχή προσχώρηση της λαϊκής δεξιάς στη
Χρυσή Αυγή και στους Ελεύθερους Ελληνες, για όσους δεν προσβλέπουν στη συντριβή του όλου
συστήματος.
Η μεγάλη πορεία της Γερμανίας να διαμορφώσει μία Ευρώπη
κατά τα πρότυπά της έχει επιφέρει μοιραίο πλήγμα στο πολιτικό σύστημα της Ελλάδος. Διερωτάται κανείς εάν όσοι πανηγύριζαν την ένταξη της χώρας
στο ευρώ είχαν προβλέψει αυτές
τις εξελίξεις.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
Ο Τριακονταετής Πόλεμος και ο αραβικός ξεσηκωμός
Του ΝΙΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ
Τ
ελευταίως, αναλυτές παρατηρούν
ότι ο ξεσηκωμός των Αράβων έχει
αρκετές ομοιότητες με τον Τριακονταετή Πόλεμο στην Κεντρική Ευρώπη
το 1618-1648, ο οποίος ενέπλεξε δεκάδες
εθνικές οντότητες, κρατίδια και τις δυνάμεις της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
σε μια ανηλεή σφαγή μεταξύ καθολικών
και προτεσταντών. Προφανώς ο αραβικός
κόσμος σήμερα δεν είναι ίδιος με την
Ευρώπη του 17ου αιώνα, αλλά ο παραλληλισμός είναι χρήσιμος για δύο κύριους
λόγους: πρέπει να υπολογίζουμε ότι όσα
συμβαίνουν σε κάθε χώρα επηρεάζονται
από τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή
και επηρεάζουν με τη σειρά τους μια σύγκρουση με θρησκευτικές και εθνικές
καταβολές καλό είναι να έχουμε στον
νου ότι αυτή η διαμάχη θα κρατήσει πολύ
και θα τελειώσει είτε όταν οι πρωταγωνιστές οδηγηθούν μαζί σε σημείο εξάντλησης είτε όταν η μία πλευρά επικρατήσει της άλλης.
Οι διαφορές μεταξύ των δύο μεγάλων
διενέξεων, όμως, είναι εξίσου σημαντικές:
η ταραχή στον αραβικό κόσμο συμβαίνει
μέσα στον 21ο αιώνα, όχι στον 17ο, σε
άλλες γεωγραφικές και κρατικές οντότητες, με τις εξελίξεις στα όπλα, στις επικοινωνίες και στις διακρατικές σχέσεις
να επιταχύνουν τα πάντα όσο κυνικοί
και αν έχουμε γίνει, ας μην ξεχνάμε ότι
η αμεσότητα των επικοινωνιών (και της
ενημέρωσης της παγκόσμιας κοινής γνώμης), καθώς και ο θεσμός των Ηνωμένων
Εθνών μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στην επίλυση προβλημάτων.
Η Συρία εξελίχθηκε στην πιο επικίνδυνη εστία έντασης της Μέσης Ανατολής επειδή όταν άρχισαν οι διαμαρτυρίες ομάδων πολιτών κανείς δεν
κατάλαβε ότι η σκληρή αντίδραση του
καθεστώτος θα οδηγούσε τάχιστα σε
ένοπλη σύγκρουση – η οποία, με τη
σειρά της, οδήγησε στη ριζοσπαστικοποίηση μεγάλου τμήματος των αντικαθεστωτικών και στην εισροή εξτρεμιστών μαχητών στη χώρα. Σύντομα
η μάχη μεταξύ καθεστώτος και αντιφρονούντων έγινε μάχη επιβίωσης –
και οι δύο πλευρές γνωρίζουν ότι η ήττα
σημαίνει θάνατο, όχι συμβιβασμό. Στη
Συρία, επίσης, φάνηκε ξεκάθαρα το μέτωπο της θρησκευτικής διένεξης. Ο
πρόεδρος Ασαντ και κορυφαία μέλη
του καθεστώτος είναι αλεβίτες και έτσι
συγγενεύουν με τους σιίτες, ένα από
τα δύο κύρια κλαδιά του Ισλάμ (το άλλο
είναι των σουνιτών). Το Ιράν (του οποίου
ο πληθυσμός δεν είναι Αραβες) είναι
σύμμαχος του συριακού καθεστώτος,
επηρεάζει απόλυτα τη σιιτική πλειοψηφία στο Ιράκ, ελέγχει τη μεγαλύτερη
πολιτική / στρατιωτική δύναμη στον
Λίβανο (τη Χεζμπολάχ) και επηρεάζει
πληθυσμούς σιιτών στη Σαουδική Α-
<
<
<
<
<
<
Η περιοχή θα ησυχάσει μόνο αφού η Σαουδική Αραβία και το Ιράν αναμετρηθούν απευθείας ή όταν καταλάβουν ότι θα ήταν καλύτερο να συνεννοηθούν πριν
χαθεί ο έλεγχος
ραβία και σε διάφορες χώρες του Περσικού Κόλπου. Από την άλλη πλευρά
δεσπόζει η Σαουδική Αραβία με τους
συμμάχους της ως προστάτις των σουνιτών.
Σε όλες τις χώρες της περιοχής βλέπουμε, με κάποια μορφή, πτυχές αυτής
της διαμάχης. Η κατάσταση περιπλέκεται
από το ενδιαφέρον των μεγάλων δυνάμεων. Για τη Ρωσία, το συριακό καθεστώς
είναι ο σημαντικότερος σύμμαχός του
στην περιοχή, ενώ οι ΗΠΑ εστιάζουν στα
δικά τους συμφέροντα και στην ασφάλεια
του Ισραήλ. Μέσα σε αυτό το εκρηκτικό
μείγμα συγκρουόμενων επιρροών και
συμφερόντων, οι ενδείξεις (αν όχι αποδείξεις) ότι το συριακό καθεστώς χρησιμοποίησε χημικά όπλα εναντίον του πληθυσμού του, ανάγκασε τις ΗΠΑ να εμπλακούν στη Συρία ώστε να τηρήσουν
τη δέσμευσή τους ότι θα τιμωρούσαν ό-
ποιον θα παραβίαζε αυτήν την «κόκκινη
γραμμή».
Μια στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ
ίσως επηρεάσει τις άμεσες εξελίξεις
στον πόλεμο του συριακού καθεστώτος
με τους αντιπάλους του, αλλά δεν θα
καθορίσει το αποτέλεσμα της ευρύτερης
διαμάχης που διεξάγεται με τον δικό
της ρυθμό και με τα δικά της μεγέθη.
Φαίνεται ότι η περιοχή θα ησυχάσει
μόνο αφού η Σαουδική Αραβία και το
Ιράν αναμετρηθούν απευθείας ή όταν
καταλάβουν ότι θα ήταν καλύτερο να
συνεννοηθούν πριν χαθεί ο έλεγχος.
Η ανθρώπινη πείρα, αυτή που αποκομίζουμε από απίστευτες τραγωδίες όπως
ήταν ο Τριακονταετής Πόλεμος, δείχνει
ότι στο τέλος θα γίνουν διαπραγματεύσεις για την ειρήνη. Αν οι ΗΠΑ, η Ρωσία,
η Σαουδική Αραβία και το Ιράν πράγματι
ενδιαφέρονταν για τους λαούς της Μέσης Ανατολής, θα συμφωνούσαν ότι
σήμερα ακόμη υπάρχει μια αμυδρή ελπίδα να ωθήσουν τους «εκπροσώπους»
της στον συριακό εμφύλιο προς μια ειρηνευτική διαδικασία. Οσο δεν υπάρχει
αυτή η συνεννόηση, είναι φανερό ότι
όλοι οι πρωταγωνιστές (ή τουλάχιστον
οι περισσότεροι) ενδιαφέρονται πρωτίστως να επιδείξουν τη δική τους ισχύ,
με μοιραίο αποτέλεσμα για τη σταθερότητα της περιοχής και για την τύχη
των λαών της.
ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ
Tο μεδούλι της «κρίσης»
Tου ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ
Γ
ιατί μας ενοχλεί ή και μας φοβίζει
η πολιτική διαφθορά, ο αμοραλισμός των επαγγελματιών της
εξουσίας;
Eπειδή η πολιτική διαφθορά καταξιώνει και νομιμοποιεί στις συνειδήσεις
την ανεξέλεγκτη ιδιοτέλεια. Mας φοβίζει
η ανεξέλεγκτη (επομένως και ατιμώρητη,
άρα αχαλίνωτη) ιδιοτέλεια των διαχειριστών της ζωής μας, γιατί είναι καταλύτης διάλυσης της κοινωνικής συνοχής,
μετασχηματισμού της συνύπαρξης σε
ζούγκλα.
«Zούγκλα» θα πει: να αφηνόμαστε
οι άνθρωποι, έρμαια, στις φυσικές μας
ενορμήσεις, στα ένστικτα τα ανεξέλεγκτα
από τη λογική μας, τα αυτονομημένα
από την ελεύθερη θέλησή μας. Λέμε
«ένστικτα» ή «ενορμήσεις» τις δεδομένες
στην ανθρώπινη φύση μας αναγκαιότητες που είναι οι όροι - προϋποθέσεις
για να υπάρχει το φυσικό άτομο: Oρμή
της αυτοσυντήρησης, ορμή της επιβολής
και κυριαρχίας, ορμή της ηδονής. Aνάγκες βιολογικές, αδυσώπητες, ταυτίζονται με την εξασφάλιση επιβίωσης και
διαίωνισης του είδους, βιώνονται από
το κάθε άτομο της φύσης ως αδήριτες
υπαρκτικές προϋποθέσεις - αναγκαιότητες.
Oμως ο άνθρωπος διαφοροποιείται
ως είδος στο ποσοστό που μπορεί να
παίρνει υπαρκτική απόσταση από τη
φύση του, να είναι, σε κάποιο ποσοστό,
ελεύθερος από τις αναγκαιότητες που
διέπουν την ομοείδεια, ανυπότακτος
στη φυσική νομοτέλεια. Δεν μπορεί να
ακυρώσει τη φύση του (ακύρωση της
νομοτέλειας θα σήμαινε αναίρεση της
βιολογικής ατομικότητας), μπορεί όμως
να την ελέγχει με τη λογική του, την
κρίση του, τη θελητική του ενέργεια δυνατότητα.
Aυτό σημαίνει ότι η ελευθερία από
τη φύση, σχετική πάντοτε γι’ αυτό και
ποικίλη (συνάρτηση της μοναδικότητας
που έχει κάθε ατομική νόηση - κρίση θέληση), είναι κατόρθωμα – κερδίζεται,
δεν χαρίζεται. Kαι ακριβώς το κατόρθωμα
της ελευθερίας από τις αναγκαιότητες
της φύσης το ονόμασαν κάποτε οι άνθρωποι «πολιτισμό» και «καλλιέργεια»
(cultura). O πολιτισμός είναι το μέτρο
(ο δείκτης) της κατά κεφαλήν καλλιέργειας, της κατακτημένης ελευθερίας
από τη δουλεία στο ένστικτο. Ποικίλλουν
οι πολιτισμοί, γιατί ποικίλλει η χαλιναγώγηση των ενστικτωδών αναγκαιοτήτων, είναι αδιάκοπο, ισόβιο άθλημα ο
πολιτισμός, ποτέ οριστική, παγιωμένη
εξασφάλιση.
Mιλάμε οι άνθρωποι για «ζούγκλα»,
για «πρωτογονισμό», για «βαρβαρότητα»,
όχι μόνο όταν το «κοινόν άθλημα» του
πολιτισμού ατονεί ή και «αποσβέννυται
προς καιρόν» (διολισθαίνει λ.χ. η συλλογικότητα από την πολυ-υμνημένη
«Aθηναίων Πολιτεία», απευθείας, στη
θηριωδία του «Πελοποννησιακού Πολέμου»), όχι μόνο τότε. Mιλάμε για «ζούγκλα», κυρίως, όταν η κτηνώδης ιδιοτέλεια, ο αμοραλισμός, ο εγωκεντρισμός,
θεωρούνται αυτονόητα δεδομένα, νομιμοποιούνται και, κυρίως, θεσμοποιούνται
άμεσα ή έμμεσα από την εξουσία.
Γι’ αυτό και ταυτίζουμε την πολιτική
διαφθορά με τον παλιμβαρβαρισμό.
Διότι ο αμοραλισμός των διαχειριστών
της εξουσίας καταργεί (εξαλείφει από
τις συνειδήσεις) τα κριτήρια διαφοροποίησης της κοινωνίας από τη ζούγκλα,
της ανιδιοτέλειας από την αντικοινωνική
συμπεριφορά, της σχέσης από τη χρήση
της ηδονοθηρίας από τον έρωτα. H πολιτική διαφθορά δεν συνιστά απλώς παραβίαση επαγγελματικής δεοντολογίας,
είναι, κυριολεκτικά, κοινωνικό έγκλημα:
βλάπτει, παραδειγματικά και ανήκεστα,
την ανθρωπιά του ανθρώπου – ποδηγετεί
τον άνθρωπο να γίνει ανάπηρος, ανίκανος να υποψιαστεί την υπαρκτική εμπειρία της αυθυπέρβασης και αυτοπροσφοράς, του αληθινού έρωτα στη
ζωή του.
Tο σημερινό πρόβλημά μας δεν είναι
ηθικό, δεοντολογικό, δεν λύνεται με
την αποπομπή και τον κολασμό των
διεφθαρμένων πολιτικών. Kάτι έχει αλλάξει ριζικά σε μας τους ελληνώνυμους
του βαλκανικού νότου. Mιλάμε ακόμα
ελληνικά, αλλά δεν καταλαβαίνουμε πια
τι λέμε, οι λέξεις παραμένουν ελληνικές,
χωρίς να παραπέμπουν στον «τρόπο»
των Eλλήνων: «Πολιτισμός» για μας δεν
είναι πια το προϊόν της «πόλεως», της
μετοχής στο «πολιτικόν άθλημα» κοι-
AP
12
νωνίας της ζωής, άθλημα ελευθερίας
από τις ενστικτώδεις αναγκαιότητες
της ιδιοτέλειας. Πολιτισμός για μας είναι:
συνεχώς περισσότερα και πιο προηγμένα
«κομφόρ» ατομοκεντρικού ηδονισμού,
υψηλοί δείχτες καταναλωτικής ευχέρειας, τουριστική εκμετάλλευση μιας
ιστορικής παρακαταθήκης που ντροπιαστικά αγνοούμε. Πουλάμε τη γη μας
και την ψυχή μας, όσο όσο, για να μη
χάσουμε την πρόσβαση στην καταναλωτική αδηφαγία.
Kάποτε ο Eλληνισμός ήταν ο μοναδικός (ενεργός) ιστορικός αντίλογος
στον ατομοκεντρισμό της μετα-ρωμαϊκής, «βαρβαρικής» Δύσης. Δεν ήταν ιδεολογικές οι διαφορές, ήταν ασύμπτωτοι
οι «τρόποι»: Oταν οι Eλληνες έλεγαν
«κοινωνία» σήμαιναν κάτι άλλο από το
προϊόν μιας «εταιρικής σύμβασης»
(contrat social) – η λογική της συνύπαρξης δεν ήταν ωφελιμιστική - χρησιμοθηρική, ήταν η λογική του κοινού
«πολιτικού αθλήματος» για την πραγμάτωση του «κατ’ αλήθειαν» βίου (με
την «αλήθεια» να παραπέμπει σε κατόρθωμα «τρόπου», όχι σε ιδεολογική
ντιρεχτίβα). Aδύνατο για τον δυτικό άνθρωπο (δηλαδή για όλους μας σήμερα)
να γνωρίσει εμπειρικά τι σήμαινε για
τους Eλληνες «τρόπος», αφού ο «τρόπος»
έχει τη σημαντική των ορίων του, αλλά
δεν υποτάσσεται σε καταστατική «σύμβαση» αξιωματικού προκαθορισμού του.
Tο άθλημα σχέσεων κοινωνίας έχει
ρίσκο, διακινδύνευση, γιατί είναι άσκηση
ελευθερίας, επομένως προϋποθέτει (αυτονόητα) το ενδεχόμενο της αποτυχίας,
της «αμαρτίας». Aμαρτία για τους Eλληνες σήμαινε «αστοχία» – «εκ μεταφοράς
των τοξευόντων»: Στοχεύω και δεν πετυχαίνω τον στόχο επομένως ξαναπροσπαθώ, συνεχίζω το άθλημα, αν ο στόχος
είναι ποθητός. Για τον βαρβαρικό ατομοκεντρισμό (που οι καταβολές του
είναι θρησκευτικές, αυγουστίνειες) η
αμαρτία είναι παράβαση νόμου, αθέτηση
σύμβασης, επομένως ενοχική μειονεξία,
πίκρα πληγωμένου ναρκισσισμού.
Oι σημερινοί Eλληνώνυμοι έχουμε
χάσει τον ελληνικό «τρόπο», γι’ αυτό
και δεν μπορεί ούτε η εξωφρενικά πληθωρική μας πολυνομία να τιθασσεύσει
τον εκβαρβαρισμό μας – τουλάχιστον
να δαμάσει τον αμοραλισμό και τη διαφθορά των αρχόντων μας. Για τέσσερις
αιώνες, με την Tουρκοκρατία, πάψαμε
να είμαστε ο πολιτισμικός αντίλογος
της Δύσης, βγήκαμε από το ιστορικό
προσκήνιο. Σώθηκε ο «τρόπος» των
Eλλήνων στη λαϊκή «πράξη», στην από
γενιά σε γενιά ζωντανή συνέχεια των
εμπειρικών θησαυρισμάτων. Oμως την
απελευθέρωση την «καπέλωσε», προγραμματισμένη και θεσμική, η άρνηση
και του ένσαρκου στο λαϊκό ήθος «τρόπου»: το μεταπρατικό, παγιδευμένο
στον ξιπασμένο μιμητισμό «εθνικό κράτος», ατελέσφορος πιθηκισμός του αντίπαλου μοντέλου.
Eτσι φτάσαμε στη σημερινή, ιστορικά
προδιαγεγραμμένη τριτοκοσμική μας
κατάντια. Oύτε Eλληνες με ενεργό ταυτότητα ούτε Eυρωπαίοι με στοιχειώδη
σεβασμό των συμβάσεων, αλλά ένα μπάσταρδο είδος εκβαρβαρισμένης πλεμπάγιας, δίχως καν τον συγκρατημό
της ευπρέπειας: Nα βωμολοχούν δημόσια
ο πρόεδρος της Bουλής και ο πρωθυπουργός με λεξιλόγιο του υπόκοσμου,
χωρίς την παραμικρή συνέπεια. Kαι ο
πρωτοστάτης του «ιερού», ο αρχιεπίσκοπος, να προσπαθεί να αποδείξει το
«χρήσιμον» της ιερότητας οργανώνοντας
σισσίτια.
Σπαρακτικής κακοφωνίας ρέκβιεμ
για τον ελληνικό «τρόπο».
Τα ’φτιαξε ο Φώτης με τον Χάρη...
Του ΠΑΣΧΟΥ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗ
Σ
ε καλαμπούρι ή, έστω, σε τραγούδι
του Λουκιανού Κηλαηδόνη εξελίσσεται η υπόθεση της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα. Η προσοχή όλων είναι στραμμένη στις κινήσεις
προσώπων, στις συναντήσεις και στα
τραπεζώματα η χαρά του παραπολιτικού ρεπορτάζ, δηλαδή. Ενα πράγμα
απουσιάζει, τουλάχιστον σε επίπεδο
κορυφής: οι συνισταμένες θέσεις για
το μέλλον της χώρας.
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι πριμαντόνες και κομπάρσοι αποφασίζουν να
συμπτύξουν το μεγάλο μέτωπο της Κεντροαριστεράς. Για το πρόβλημα του
Δημοσίου και την κινητικότητα τι έχουν
να μας πουν; Για την απελευθέρωση
της αγοράς ποια θα είναι η πρόταση;
Για το ωράριο των καταστημάτων, έστω;
Για τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης, μέρος της οποίας είναι η μετανάστευση;
Δεν ξέρουμε τι θα ειπωθεί στο πολιτικο-οικονομικό συμπόσιο που κάνει
το ΠΑΣΟΚ στις 3-4 Σεπτεμβρίου, αλλά
μέχρι στιγμής οι απαντήσεις της Κεντροαριστεράς στα προβλήματα του
τόπου είναι οι τυπικές του πολιτικού
συστήματος στο σύνολό του. Μέχρι
την κρίση, η πολιτική στην Ελλάδα κινούνταν σε δύο άξονες: 1) αν υπάρχει
κάποιο οικονομικό ή κοινωνικό πρόβλημα επιδότησέ το, 2) αν χρειαστεί
να κάνεις μεταρρυθμίσεις, ρίξε το φταίξιμο στην Ευρώπη. Για την Κεντροαριστερά υπήρχε και μια τρίτη αφανής
παράμετρος: ο φόβος του συμβιβασμού
με τη λογική. Οπως το ΠΑΣΟΚ είχε ως
μέτρο αριστεροσύνης κάθε ανοησία
που διετύπωνε το ΚΚΕ, έτσι κι ένα μεγάλο μέρος της ΔΗΜΑΡ συναγωνίζεται
σε παλαβωμάρα τον ΣΥΡΙΖΑ. Εξ ου και
ο κ. Φώτης Κουβέλης διέταξε τα στελέχη
της ΔΗΜΑΡ να μην εμφανίζονται στη
Δημόσια Τηλεόραση.
Σήμερα είναι φανερό σε όλους ότι
το παλιό μοντέλο της οικονομίας χρεοκόπησε. Κι όμως, όλο το πολιτικό σύστημα δίνει μάχες οπισθοφυλακής για
τη συντήρησή του. Σε πολλά ζητήματα,
όπως είναι η διατήρηση άχρηστων δομών του κράτους, τα κόμματα της Κεντροαριστεράς πρωτοστατούν. Δεν εμφανίζουν κάποια νέα πρόταση, αλλά ε-
<
<
<
<
<
<
Το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ
εμφανίζουν τις γεροντικές
ασθένειες του πολιτικού
συστήματος
πιμένουν σε παλιές πολιτικές. Συναγωνίζονται σε συντηρητισμό τον ΣΥΡΙΖΑ
προτείνοντας βραχυπρόθεσμα μέτρα,
με αμφίβολα εκλογικά οφέλη, αντί βιώσιμων λύσεων. Για παράδειγμα, η συνισταμένη της πολιτικής της Κεντροαριστεράς για την απασχόληση είναι
η light εκδοχή της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ
για 100.000 προσλήψεις στο Δημόσιο,
δηλαδή η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για επαναφορά των Stage στο Δημόσιο. Ωραία! Θα προσληφθούν 50.000 για οκτώ
μήνες. Μετά; Πού θα χρησιμοποιήσουν
τη φοβερή «εργασιακή εμπειρία» που
θα αποκτήσουν στα κοινωνικά προγράμματα των δήμων; Σπίτι τους;
Μην παρεξηγηθούμε: πρέπει να υπάρξουν μέτρα ανακούφισης των ανέργων, αλλά αυτά δεν μπορούν να πα-
ρουσιάζονται ως λύση για την ανεργία.
Αυτή καταπολεμείται με μέτρα που ευνοούν την ανάπτυξη, δηλαδή με την
απελευθέρωση σε κάθε επίπεδο της οικονομίας. Στο τελευταίο, η –δέσμια των
προκαταλήψεών της– Κεντροαριστερά
είναι κατά κανόνα εχθρική.
Δυστυχώς, το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ
εμφανίζουν τις γεροντικές ασθένειες
του πολιτικού συστήματος. Προτάσσουν
τον τακτικισμό αντί την ουσία εδώ
τον τόνο δίνει ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος.
Συντηρούν τα παλιά κόμπλεξ της Αριστεράς εδώ τον τόνο δίνει ο κ. Κουβέλης. Αποφεύγουν να πουν τα πράγματα με το όνομά τους εδώ ανταγωνίζονται επαξίως και οι δύο. Εν τω μεταξύ, η κρίση βαθαίνει όχι μόνο στην
πολιτική, αλλά και στον τόπο.
Στο τέλος, κι ενώ η Κεντροαριστερά
θα τραγουδά Κηλαηδόνη («τα ’φτιαξε
η Μάρη με τον Αρη και τον Χάρη // Που
τα είχε με τη Ρένα και μετά με τη Νανά»)
οι πολίτες θα παραφράζουν Διονύση
Σαββόπουλο: «Αφού δεν έχουν νέα χρήσιμα να πουν, καλύτερα να μη μας πουν
κανένα»...
13-ELLADA_KATHI 8/30/13 11:30 PM Page 13
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
l
ΚΟΣΜΟΣ
ΦΑΛΗΡΕΥΣ / Tου ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ
Η τέχνη του χρονοτριβείν ή ο ελληνικός τρόπος
Τ
όσους αιώνες σε τούτο τον τόπο
έχουμε βρει πια τον δικό μας
τρόπο να χειριζόμαστε κάποιες
ανεπιθύμητες καταστάσεις.
λανίδια όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες»! (Αξίζει να προσεχθεί
εδώ, διότι είναι ενδεικτικό της ιδέας που τρέφουμε για τον εαυτό
μας, ότι δεν μας αρκεί ποτέ ένας
μόνον Παρθενώνας. Τους θέλουμε
μπόλικους, να υπάρχουν, βρε παιδάκι μου...)
«Though this be madness, yet there
is method in’t», που λέει και ο Πολώνιος καθώς παρακολουθεί τις
παλαβομάρες του Αμλέτου. Θέλω
να πω ότι αυτοί που παρακολουθούν την πρόοδό μας διαγιγνώσκουν μια μέθοδο, μια σκοπιμότητα
στον τρόπο με τον οποίο χειριζόμαστε τόσο καιρό τις αποκρατικοποιήσεις. Μη μας εκπλήσσει, λοιπόν, αν αρχίζει να γίνεται λόγος –
έστω θεωρητικά, επί του παρόντος– για έναν οργανισμό που θα
τις αναλάβει και θα έχει βάση στο
εξωτερικό. Ψυχραιμία, παιδιά! Μην
ξεχνάτε ότι βρισκόμαστε ακόμη
στο πρώτο στάδιο του ελληνικού
τρόπου: παριστάνουμε ότι δεν ακούμε. Πώς είπατε;
Στάδιο πρώτο. Κάνουμε ότι δεν ακούμε. Είναι εύκολο, είναι ανώδυνο
και μας δίνει το πλεονέκτημα της
εκμετάλλευσης της καλής πρόθεσης του συνομιλητή, καθώς στο
πλαίσιο μιας συζήτησης η οποία
γίνεται με καλή πίστη και σοβαρή
διάθεση, κανείς δεν σε παρεξηγεί
αν, πράγματι, προς στιγμήν δεν
άκουσες κάτι που σου είπαν, είναι
ανθρώπινο. Προσοχή, όμως: η
χρήση του τεχνάσματος επιτρέπεται μόνο μία φορά.
Στάδιο δεύτερο. Με τη δεύτερη φορά
που μας το λένε, έχουμε ακούσει
τώρα όμως κάνουμε ότι δεν έχουμε
καταλάβει. «Τι λες ακριβώς; Δεν σε
καταλαβαίνω». Εντάξει, είναι λίγο
παιδαριώδες ως τακτικός ελιγμός
και, οπωσδήποτε, δεν περιποιεί ιδιαίτερη τιμή σε εκείνον που τον
χρησιμοποιεί. Αλλά μας δίνει χρόνο
και αυτό είναι το σημαντικότερο,
διότι εμείς έχουμε εξαρχής πλήρη
επίγνωση της αξίας του χρόνου
στο παιγνίδι.
REUTERS
Σπουδαίος ποιητής και σεμνός άνθρωπος, φίλος της Ελλάδος την οποία επισκεπτόταν συχνά, ο Ιρλανδός Σέιμους Χίνι
(Βραβείο Νομπέλ 1995) πέθανε την περασμένη Παρασκευή σε ηλικία 74 ετών. Το γέλιο της φωτογραφίας ήταν η αντίδρασή του όταν, τον Μάρτιο του 1996, στη διάρκεια της τελετής απονομής των διασήμων του Τάγματος των Τεχνών και
των Γραμμάτων της Γαλλικής Δημοκρατίας, του έπεσε το μετάλλιο στο πάτωμα.
λειώνει ποτέ και να μην καταλήγει
πουθενά.
Στάδιο τέταρτο, παρεμφερές με το
τρίτο, αλλά σαφώς διακριτό. Αφού
έχουμε συμφωνήσει, πάνω-κάτω,
πώς θα το πούμε το πράγμα, ξεκινά
η άλλη συζήτηση για τον σχεδιασμό.
Δηλαδή, αφού καταλήξαμε στο «τι»
υποτίθεται ότι θέλουμε να κάνουμε,
τώρα πρέπει να καταλήξουμε και
στο «πώς». Θα πείτε, βέβαια, ότι
συνήθως τα προβλήματα τα οποία
καλούμεθα να λύσουμε δεν είμαστε
οι πρώτοι που τα έχουν αντιμετωπίσει. Τα συνάντησαν και άλλοι
πριν από εμάς, έπαθαν, έμαθαν και
η τεχνογνωσία υπάρχει και είναι
στη διάθεση. Σύμφωνοι! Αλλά εμείς,
αεί παίδες και φιλέρευνα πνεύματα,
πρέπει να την ανακαλύψουμε από
την αρχή. Να στερηθούμε τη χαρά
της ανακάλυψης, το ταξίδι της γνώσης, το νόημα της ζωής; Δώσ’ του,
λοιπόν, ξανά συζητήσεις επί συζητήσεων. Στο μεταξύ, ο χρόνος κυλά
κι εμείς με περισσή επιστημοσύνη
κάνουμε το τίποτα να φαντάζει με
κάτι στα μάτια εκείνων που μας
παρακολουθούν.
Στάδιο πέμπτο. Κάποτε η υπομονή
των άλλων εξαντλείται, μας στριμώχνουν στη γωνία. Τα ψέματα
τελείωσαν και πρέπει πια να μιλήσουμε με πράξεις. Πώς ξεφεύγουμε; Εδώ ακριβώς είναι ο ευφυέστερος ελιγμός του ελληνικού
τρόπου! Διότι καταφεύγουμε στους
κανόνες του παιγνιδιού και ζητούμε να πάμε πάλι από την αρχή
της διαδικασίας. Με άλλα λόγια,
εκλογές. Εμείς ανακαλύψαμε τη
δημοκρατία, εμείς ξέρουμε τους
κανόνες της καλύτερα από όλους
(τους έχουμε στο DNA μας...), σιγά
μη μας τους μάθουν εκείνοι που,
κατά το λεγόμενο, «έτρωγαν βε-
Διαβάζω ότι ο μπαρμπα-Φώτης
Κουβέλης προτείνει «τη δημιουργία
διευρυμένου προοδευτικού πόλου»
με πυρήνα τη Δημοκρατική Αριστερά. Κρίνοντας όμως από το γεγονός ότι προσπαθεί να δελεάσει
προς τον πόλο του τον Χάρη τον
Καστανίδη, διερωτώμαι μήπως ο
όρος με τον οποίον αναφέρεται
στο εγχείρημα είναι ατυχής, καθώς
ωθεί αναπόφευκτα σε ανοίκειους
συνειρμούς...
Το είπε πρώτα ο πρωθυπουρ-
γός προς τον Πρόεδρο της
Δημοκρατίας: «Η Ελλάδα είναι νησίδα σταθερότητας, καθώς η γύρω περιοχή φλέγεται». Το επανέλαβε και ο Ακης
Γεροντόπουλος, προσθέτοντας και την Κύπρο, για τους
γνωστούς εθνικούς λόγους
και εφαρμόζοντας διασταλτικά τον λεγόμενο κανόνα της
Eurovision, που επιβάλλει
στην Ελλάδα να δίνει τους
δώδεκα (12) βαθμούς στην
Κύπρο. Είναι αλήθεια ότι είμαστε μια «νησίδα σταθερότητας». Αλλά το βλέπουν μόνοι τους οι Ευρωπαίοι, δεν
χρειάζεται εμείς να το πολυλέμε. Γιατί, αν συγκρίνουμε
τόσο ανοικτά τη χώρα μας με
εκείνες του μουσουλμανικού
κόσμου, φλερτάρουμε με τον
κίνδυνο να πάρουν χαμπάρι
πόσο ελάχιστα απέχουμε πολιτισμικά από τους Αραβες...
Μία ταπεινή πρόταση
περασμένης Παρασκευής και σπεύδω να καλύψω το κενό. Λαμβανομένων υπ’ όψιν ότι, πρώτον, οι οργανωτές της πανηγυρικής διημερίδας του ΠΑΣΟΚ για την «3η Σεπτέμβρη» εγείρουν αξιώσεις «επιστημονικού» χαρακτήρα για την
εκδήλωση και, δεύτερον, ότι αντικείμενο έρευνας θα είναι η σχέση
του κινήματος με την περιλάλητη
«ελληνική πραγματικότητα», δεν
θα ήταν σωστό (από επιστημονικής
σκοπιάς, πάντα) να μετάσχει, μέσω
Skype ενδεχομένως, και ο Ακης ο
Τσοχατζόπουλος από τον Κορυδαλλό; Στο κάτω κάτω, παρά μία
ψήφο πρωθυπουργός θα ήταν διετέλεσε, δε, και αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας, όπως μας
υπενθύμισε η «μαχητής (sic) του
φωτός» στην απολογία της. Ελπίζω
η πρότασή μου να εξετασθεί ευμενώς – και το ελπίζω βασίμως, καθώς γνωρίζω ότι την ευθύνη του
προγράμματος έχει ο Κώστας ο
Σκανδαλίδης...
Μου επεσημάνθη από φίλο η σοβαρή παράλειψη από τη στήλη της
[email protected]
Quiz
Ποιος υφυπουργός, επικαλούμενος το γράμμα του νόμου (τον οποίο, μάλιστα, έχει πάντα πρόχειρο
σε φωτοτυπία, για να τον επικδεικνύει...), επιμένει να ταξιδεύει πρώτη θέση; Προτιμά, δε, τη Lufthansa
και πτήσεις ει δυνατόν με stopover,
για να μαζεύει μίλια. Είναι ο ίδιος
που κάποτε επέλεγε να ταξιδεύει
στην τουριστική, για να γνωρίζει
κορίτσια. (Είναι και ομορφόπαιδο,
εδώ που τα λέμε...)
Το Ν ο 1 σ ε π ω λ ή σ ε ι ς l i f e s t y l e π ε ρ ι ο δ ι κ ό σ τ η ν Κ ύ π ρ ο
ΤΕΥΧΟΣ ΔΙΑΚΟΠΩΝ
UNIQUE
SUMMER GIFT!
Απίθανη πρακτική
τσάντα/πετσέτα
παραλίας σε 3 μοναδικά χρώματα
ΤΙΜΗ €7.90
Στάδιο τρίτο. Ακούσαμε, καταλάβαμε, τώρα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τις έννοιες και να συμφωνήσουμε μεταξύ μας τους όρους
που θα χρησιμοποιηθούν στη συζήτηση. Τι διάολο απόγονοι του
Σωκράτη είμαστε; Με την επιδεξιότητα που μας χαρακτηρίζει
στην παπαρολογία, ξεκινούμε, λοιπόν, να συζητούμε αν, λ.χ., η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας σημαίνει αποκρατικοποίηση,
ιδιωτικοποίηση, εκμετάλλευση,
παραχώρηση, εκχώρηση, πώληση,
ξεπούλημα, εκποίηση ή δεν ξέρω
και εγώ τι άλλο. Για κάποιους ξενέρωτους του Βορρά, που τους εκτιμάμε μόνο για τα ωραία αυτοκίνητα που παράγει η βιομηχανία
τους, η παράταση του σταδίου αυτού δεν θα ήταν καθόλου εύκολη
υπόθεση. Για εμάς, είναι παιγνιδάκι. Οπως διδασκόμεθα παιδιόθεν
στον μέγιστο εκπαιδευτικό θεσμό
του τόπου, το καφενείο, η τέχνη
της συζήτησης είναι να μην τε-
Του προοδευτικού πόλου
Νησίδα
Στ α π ε ρ ί π τ ε ρ α κ α ι σ τ ο i Tu n e s A p p S t o r e - m u s t m a g a z i n e
LIKE
FOLLOW
WATCH
13
14-ELLADA.QXP_KATHI 8/31/13 12:12 AM Page 14
14
l
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
«Οχι σε νέα μέτρα», το μήνυμα Σαμαρά
Τα πολιτικά επιχειρήματα της κυβέρνησης απέναντι σε Βερολίνο και Βρυξέλλες και το σενάριο των τριπλών εκλογών τον Μάιο
Του Κ. Π. ΠΑΠΑΔΙΟΧΟΥ
Κατηγορηματικό «όχι» στο ενδεχόμενο
νέων μέτρων είναι το μήνυμα του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά ενόψει της
έλευσης της τρόικας στα τέλη του μηνός, ενώ στο βάθος υπάρχει ως ένα
από τα εναλλακτικά σενάρια η διεξαγωγή τριπλών εκλογών, δηλαδή εθνικών, ευρωεκλογών και δημοτικών, τον
προσεχή Μάιο.
Ο κ. Σαμαράς θα επικαλεστεί σειρά
πολιτικών επιχειρημάτων, σε ανώτατο
επίπεδο σε Βερολίνο και Βρυξέλλες,
ώστε να καταδείξει ότι δεν είναι δυνατή
η συζήτηση και πολύ περισσότερο η
συμφωνία με την τρόικα για νέα δημοσιονομικά μέτρα την περίοδο 2015
- 2016, καθώς σε μία τέτοια περίπτωση
η κυβέρνηση συνεργασίας θα κινδυνεύσει με απώλεια της δεδηλωμένης
και η χώρα θα οδηγηθεί άμεσα σε πρόωρες εκλογές. Μάλιστα, ο πρωθυπουρ-
γός, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει
καταστήσει σαφές στον κ. Στουρνάρα
πως κατά την επερχόμενη διαπραγμάτευση, το θέμα των μέτρων θα πρέπει
να μείνει εκτός «ατζέντας», παρότι ο
υπουργός Οικονομικών διατηρεί επιφυλάξεις σχετικά με το κατά πόσον ο
συγκεκριμένος στόχος είναι ρεαλιστικός ενόψει της διαμόρφωσης του νέου
Μεσοπρόθεσμου.
Η επιμονή του Μεγάρου Μαξίμου
στην ανάγκη αποτροπής των νέων
μέτρων σχετίζεται και με το γεγονός
ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η χώρα να οδηγηθεί σε τριπλές κάλπες τον προσεχή Μάιο. Συγκεκριμένα, ως σενάριο διακινείται
το εξής: Με δεδομένο ότι η Αθήνα
θα έχει επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα έως το τέλος του χρόνου, τους
πρώτους μήνες του 2014 θα επιχειρήσει έξοδο στις αγορές προκειμένου
να συγκεντρώσει ένα ποσό περί τα
3 με 4 δισ. ευρώ. Εάν ο στόχος αυτός
επιτευχθεί, σε συνδυασμό με τα ποσά
που θα έχουν παραμείνει αναξιοποίητα από την ανακεφαλαιοποίηση των
τραπεζών και τη μεγαλύτερη συμμετοχή της Ε.Ε. στα προγράμματα του
ΕΣΠΑ, η Ελλάδα θα είναι σε θέση να
καλύψει το χρηματοδοτικό κενό για
τη διετία 2014 - 2015 χωρίς πρόσθετη
βοήθεια από την Ε.Ε.
Ετσι, ο κ. Σαμαράς θα μπορέσει να
προσέλθει στις κάλπες με το σύνθημα
<
<
<
<
<
<
Δεν αποκλείεται να αποτυπωθεί και στην προγραμματική συμφωνία που
επεξεργάζονται Ν.Δ. και
ΠΑΣΟΚ, ώστε να προκαταλάβουν την τρόικα
«όχι νέο Μνημόνιο, όχι νέα μέτρα», εξέλιξη που θα του δώσει συγκριτικό
πλεονέκτημα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς, επιπροσθέτως, θα μπορεί να επικαλεστεί την έξοδο στις αγορές, αλλά
και την αναμενόμενη στροφή της ελληνικής οικονομίας σε έστω ασθενή
ανάκαμψη έπειτα από έξι συνεχόμενα
χρόνια ύφεσης. Μάλιστα, σύμφωνα
με πληροφορίες, το Μέγαρο Μαξίμου
για επικοινωνιακούς λόγους άφησε
τον ΣΥΡΙΖΑ τις τελευταίες ημέρες να
κάνει σημαία του ότι «έρχονται το νέο
Μνημόνιο και τα νέα μέτρα», ώστε
όταν το συγκεκριμένο ενδεχόμενο διαψευστεί στην πράξη, να περάσει στην
αντεπίθεση.
Σημειώνεται ότι την πιθανότητα
των τριπλών εκλογών τον Μάιο δεν
αποκλείει ούτε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ
Ευ. Βενιζέλος, παρότι για μια σειρά
από λόγους επιθυμεί η παρούσα κυβέρνηση να είναι μακράς πνοής. Σύμ-
φωνα, πάντως, με συνομιλητές του κ.
Βενιζέλου, σαφής εικόνα για το αν ο
κ. Σαμαράς έχει «στο βάθος του μυαλού
του» τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών
θα υπάρχει περί τα τέλη του χρόνου.
Οπως αναφέρουν, αν ο πρωθυπουργός,
σε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, δρομολογήσει την τροποποίηση του υφιστάμενου εκλογικού νόμου επί το αναλογικότερον, σημαίνει ότι έχει επιλέξει
την εξάντληση της τετραετίας. Εάν,
αντιθέτως, ο σχεδιασμός για αλλαγές
παραμείνει στο «συρτάρι», το πιθανότερο είναι η χώρα να οδηγηθεί σε εθνικές εκλογές τον Μάιο, με τον κ. Σαμαρά να επιδιώκει την αυτοδυναμία,
έστω μέσω διπλών εκλογών. Πάνως,
επί του παρόντος, ο πρωθυπουργός
φέρεται να μη θεωρεί σκόπιμη την αλλαγή του εκλογικού νόμου.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και αν
ο πρωθυπουργός έχει επιλέξει την εξάντληση της τετραετίας, το «όχι» στα
Με 11άδα πολιτικών
και τεχνοκρατών
έναντι της τρόικας
Του ΒΑΣΙΛΗ ΖΗΡΑ
Σε ρυθμό εντατικής προετοιμασίας έχει
μπει η ελληνική ενδεκάδα που θα αντιμετωπίσει την τρόικα στην επικείμενη εξαιρετικά δύσκολη διαπραγμάτευση. Στόχος αυτής της ομάδας πολιτικών και τεχνοκρατών είναι να πείσει
τους δανειστές ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται να λάβει νέα δημοσιονομικά μέτρα την περίοδο 2015 - 2016 και επίσης
πως δεν χρειάζεται επιπλέον χρηματοδότηση από την Ευρωζώνη, καθώς
κάτι τέτοιο συνεπάγεται ένα νέο Μνημόνιο. Επίσης, θα πρέπει να πείσει ότι
δεν χρειάζεται νέο «κούρεμα» του χρέους και πως αρκεί η υλοποίηση της απόφασης του Eurogroup για μέτρα ε<
<
<
<
<
<
Η ελληνική πλευρά εκτιμά
το κενό σε 2,5 δισ. ευρώ
και θα υποστηρίξει ότι
αυτό μπορεί να καλυφθεί
χωρίς πρόσθετα μέτρα
λάφρυνσης, όπως η μείωση των επιτοκίων των δανείων και η επιμήκυνσή
τους.
Την ενδεκάδα που έχει αρχίσει να
επεξεργάζεται σε πολιτικό και τεχνικό
επίπεδο την επιχειρηματολογία της
ελληνικής πλευράς αποτελούν:
1. Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης
Στουρνάρας.
2. Ο αναπληρωτής υπουργός Χρήστος
Σταϊκούρας.
3. Ο σύμβουλος του πρωθυπουργού,
Χρύσανθος Λαζαρίδης.
4. Ο Πάνος Τακλόγλου, πρόεδρος
του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων.
5. Η γενική γραμματέας του υπ. Οικονομικών, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου.
6. Ο επικεφαλής του Οργανισμού
Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, Στέλιος
Παπαδόπουλος.
7. Η διευθύντρια προϋπολογισμού
του Γενικού Λογιστηρίου, Σταυρούλα
Μηλιάκου.
8. Ο διευθυντής του Τμήματος Προγραμματισμού, Δημοσίων Στοιχείων
και Μεθοδολογίας του ΓΛΚ, Στέλιος
Μαραβελάκης.
Αναταραχή
από νέο «κούρεμα»
9. Ο Στέλιος Πέτσας, προϊστάμενος
Εσόδων του ΓΛΚ και πρώην στέλεχος
του ΟΟΣΑ.
10. Ο Χρήστος Γιαννακόπουλος, τμηματάρχης προϋπολογισμού του ΓΛΚ.
11. Ο Κρις Ουρεγκιάν, σύμβουλος
του υπουργού Οικονομικών.
Η νέα αξιολόγηση της τρόικας θα
ξεκινήσει στις 16 Σεπτεμβρίου με την
άφιξη των τεχνικών κλιμακίων. Οι επικεφαλής θα φτάσουν στην Αθήνα
στις 22 του μήνα (την ίδια μέρα διεξάγονται οι γερμανικές εκλογές) για να
πιάσουν δουλειά από την επομένη.
Υπό αμφισβήτηση
Κομβικό σημείο της διαπραγμάτευσης
είναι η πρόβλεψη του Μνημονίου για
τον προσδιορισμό μέτρων με τα οποία
θα κλείσει δημοσιονομικό κενό ύψους
-κατά την τρόικα- 4 δισ. τη διετία 2015
- 2016. Η ελληνική πλευρά αμφισβητεί
τους υπολογισμούς της τρόικας, εκτιμά
το κενό σε 2,5 δισ. ευρώ και θα υποστηρίξει ότι αυτό μπορεί να καλυφθεί
χωρίς πρόσθετα μέτρα. Σύμφωνα με
τους υπολογισμούς που έχουν γίνει στο
ΓΛΚ, η απόδοση των εσόδων στην ανακάμπτουσα σταδιακά οικονομία θα
είναι καλύτερη σε σχέση με τις εκτιμήσεις που είχαν γίνει όταν προσδιορίστηκε το δημοσιονομικό κενό. Εχουν
υπολογίσει ότι στο προηγούμενο Μεσοπρόθεσμο τα έσοδα ήταν υποεκτιμημένα κατά 500 εκατ. το 2014 και κατά
1,8 δισ. το 2015. Επίσης, δεν είχε προσμετρηθεί κανένα δημοσιονομικό όφελος από την αναδιάρθρωση του Δημοσίου, ενώ το ίδιο το ΔΝΤ έχει εκτιμήσει
ότι το όφελος θα μπορούσε να φτάσει
το 2% του ΑΕΠ. Θα πρέπει τουλάχιστον
μέρος αυτού του οφέλους να ενσωματωθεί στο νέο Μεσοπρόθεσμο. Από
αυτά και μόνο, καλύπτεται το δημοσιονομικό κενό. Εάν πάλι η τρόικα επιμείνει
σε μέτρα 4 δισ., η ελληνική πλευρά θα
επιδιώξει με διαπραγμάτευση σε πολιτικό επίπεδο να αναβληθεί ο προσδιορισμός των μέτρων και να συζητηθεί
ως πακέτο μαζί με την οριστικοποίηση
των μέτρων για το χρηματοδοτικό κενό
και τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους,
την άνοιξη του 2014. Ολα αυτά θα αποτυπώνονται στο νέο Μεσοπρόθεσμο
που επεξεργάζεται η ελληνική ομάδα
και θα παρουσιαστεί στην τρόικα προς
διαβούλευση.
Το θέμα της κάλυψης του χρηματο-
νέα μέτρα θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Μάλιστα, δεν αποκλείεται να
αποτυπωθεί και στην προγραμματική
συμφωνία που επεξεργάζονται στην
παρούσα φάση οι κ. Σαμαράς και Βενιζέλος, ώστε δι’ αυτού του τρόπου να
προκαταλάβουν την τρόικα. Εξάλλου,
οι κ. Σαμαράς και Βενιζέλος στην επερχόμενη διαπραγμάτευση θα επικαλεστούν μια σειρά από επιχειρήματα,
με βάση τα οποία θα επιχειρήσουν να
κλείσουν τη σχετική συζήτηση:
l Πρώτον, ότι οι κοινοβουλευτικές
ομάδες Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται
να τα ψηφίσουν.
l Δεύτερον, ότι θα πυροδοτηθεί νέος
κύκλος απεργιακών κινητοποιήσεων.
l Τρίτον, ότι θα ενισχυθούν ο ΣΥΡΙΖΑ
και η Χρυσή Αυγή.
l Τέταρτον, ότι η κυβέρνηση προωθεί
τις συμφωνηθείσες διαρθρωτικές αλλαγές, ακόμη και τις πλέον επώδυνες,
όπως οι απολύσεις.
δοτικού κενού, που υπολογίζει σε 10,9
δισ. ευρώ τη διετία 2014 - 2015, θα
θέσει σίγουρα το ΔΝΤ καθώς για να
συνεχίσει να καταβάλει τις δόσεις το
πρόγραμμα θα πρέπει να έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για τους επόμενους 12 μήνες. Δηλαδή για να καταβάλει τη δόση του Οκτωβρίου θα
πρέπει να υπάρχει χρηματοδότηση
έως τον Οκτώβριο του 2014. Τα χρήματα
του πακέτου τελειώνουν στα μέσα του
επόμενου έτους. Η Γερμανία θέλει να
οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις την
άνοιξη του 2014, έστω κι αν ο κ. Σόιμπλε
για λόγους που σχετίζονται με την προεκλογική αντιπαράθεση, άνοιξε τη συζήτηση τώρα. Η ελληνική πλευρά δεν
θέλει νέο Μνημόνιο για πολιτικούς λόγους, αφού στο οικονομικό πεδίο δεν
ως προσωρινή λύση να βρεθεί ένας τρόπος να μετακυλισθούν τα ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους
οι κεντρικές τράπεζες (ANFAs), όπως
προβλέπεται εξάλλου, αλλά δεν έχει
γίνει. Το θέμα έχει μπλοκάρει στις αντιρρήσεις της γαλλικής κεντρικής τράπεζας, η οποία επικαλείται μεν νομικούς
λόγους για τη μη υλοποίηση της συμφωνίας, αλλά ο πραγματικός λόγος είναι
πως αυτή κατέχει το 40% των ομολόγων
που θα πρέπει να μετακυλισθούν και
άρα έχει το μεγαλύτερο κόστος. Εάν
βρεθεί λύση στο θέμα των ANFAs, θα
καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό του
2014, ώστε να μπορεί να συνεχίσει την
εκταμίευση των δόσεων το ΔΝΤ και οι
αποφάσεις για το 2015 και μετά θα παραπεμφθούν για τη άνοιξη.
μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από
αυτό που ισχύει σήμερα. Ετσι, θα επιδιώξει να πείσει ότι το χρηματοδοτικό
κενό μπορεί να καλυφθεί με τα χρήματα
που έχουν περισσέψει από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και
από μικρές εκδόσεις ομολόγων, που
θα σηματοδοτήσουν και τη σταδιακή
επιστροφή στις αγορές.
Προσωρινή λύση
Το πρόβλημα είναι πως τα αποτελέσματα της νέας διαγνωστικής μελέτης
της BlackRock από την οποία θα διαπιστωθεί εάν και πόσα επιπλέον κεφάλαια
χρειάζονται οι τράπεζες, άρα και πόσα
θα περισσεύσουν από την ανακεφαλαιοποίηση, θα ολοκληρωθεί στο τέλος
του έτους. Τούτων δοθέντων, εξετάζεται
Το ΔΝΤ εκτιμάται ότι θα ανοίξει εκ νέου το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους, πιέζοντας ενδεχομένως για ένα
νέο «κούρεμα». Η ελληνική
πλευρά θεωρεί ότι «κούρεμα» των δανείων που έχει
δώσει η Ευρωζώνη και τα
κράτη-μέλη δεν πρόκειται να
γίνει δεκτό από τις κυβερνήσεις για προφανείς λόγους. Επίσης, ένα νέο «κούρεμα»
των ομολόγων που έχουν οι ιδιώτες και τα οποία είναι πλέον πολύ λίγα (29,5 δισ. ευρώ
σε συνολικό χρέος 320 δισ.
ευρώ) θα προκαλέσει μεγάλη
αναταραχή, με ελάχιστο όφελος. Συνεπώς, θα συμπαραταχθεί με την Ευρωζώνη. Θα
διεκδικήσει όμως:
Να εφαρμοστεί το ταχύτερο
δυνατό η απόφαση του
Eurogroup του Νοεμβρίου
για μέτρα ελάφρυνσης, όπως
η περαιτέρω μείωση των επιτοκίων και η επιμήκυνση των
υφιστάμενων δανείων από
την Ευρωζώνη, ούτως ώστε
να καταστεί ευκολότερη η εξυπηρέτησή τους. Επίσης, θα
επιδιώξει να παρουσιάσει
μια καλύτερη εικόνα ως προς
τη βιωσιμότητα, ενσωματώνοντας νεότερες εκτιμήσεις
για την ανάπτυξη τα επόμενα
χρόνια. Για παράδειγμα, όπως σημειώνουν στελέχη
του οικονομικού επιτελείου,
οι τελευταίες εκτιμήσεις για
την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του χρέους υπολογίστηκαν με την υπόθεση ότι η Ελλάδα θα λάβει την περίοδο
2014 - 2020 από τα διαρθρωτικά ταμεία 11,5 δισ. ευρώ. Ωστόσο, τελικά πήρε 14 δισ. από τα διαρθρωτικά ταμεία,
άλλα 3,7 δισ. από το Γεωργικό
Ταμείο και βάσιμα μπορεί να
προσδοκά σε άλλα 2 δισ. ευρώ, όταν θα γίνει ενδιάμεση
αναθεώρηση της κατανομής
των πόρων σε δύο χρόνια.
Περισσότερες δαπάνες για επενδύσεις, σημαίνει μεγαλύτερη ανάπτυξη και ταχύτερη
μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ολα αυτά συνυπολογίζονται στη δική της ανάλυση βιωσιμότητας του
χρέους την οποία έχει αρχίσει να κάνει η ομάδα διαπραγμάτευσης.
Του ΣΩΤΗΡΗ ΝΙΚΑ
Με ανοικτά μέτωπα στο εσωτερικό της
προετοιμάζεται για τον ερχόμενο έλεγχό
της επί του ελληνικού προγράμματος
η τρόικα. Διαφωνίες για τους χειρισμούς
υπήρχαν πάντοτε μεταξύ Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και Ευρωζώνης, αλλά αυτή τη φορά δείχνουν ικανές να δημιουργήσουν σκηνικό έντασης κατά τη διάρκεια του ελέγχου.
Η... σπίθα που μπορεί να ανάψει μία
ενδεχόμενη φωτιά δεν είναι άλλη από
την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού
της Ελλάδας για το 2014 και το 2015.
Λύσεις υπάρχουν και τις επεξεργάζονται οι αρμόδιες υπηρεσίες εντός κι
εκτός συνόρων, αλλά το θέμα είναι οι
προθέσεις της κάθε πλευράς να τις αποδεχθεί.
Η Ευρωζώνη έχει ξεκαθαρίσει ότι
το θέμα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί
όταν θα συντρέχουν οι κατάλληλες
προϋποθέσεις. Και αυτές δεν είναι
άλλες από την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος και κυρίως την
πιστή εφαρμογή του προγράμματος.
Επίσης, στελέχη με γνώση των συζητήσεων αναφέρουν ότι όσο εφαρμόζεται το πρόγραμμα και υλοποιούνται
όσα έχουν συμφωνηθεί, το Ταμείο δεν
έχει λόγο να άρει τη στήριξή του από
το ελληνικό πρόγραμμα.
Ωστόσο, αυτό που προβληματίζει
Αθήνα και Βρυξέλλες είναι ότι μέχρι
και σήμερα το ΔΝΤ δεν έχει ανοίξει
τα χαρτιά του αναφορικά με το πώς
θα χειριστεί το θέμα του χρηματοδοτικού κενού της Ελλάδας και της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους.
Πέραν, όμως, αυτών των κρίσιμων
θεμάτων που οι εξελίξεις ούτως ή άλλως
είναι συνδεδεμένες με τις γερμανικές
εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου, το έργο
της τρόικας στον ερχόμενο έλεγχο περιλαμβάνει τον έλεγχο μιας σειράς εξίσου
σημαντικών θεμάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, στις πρώτες θέσεις της ατζέντας της τρόικας περιλαμβάνονται:
1. Η οριστικοποίηση του νέου Μεσοπρόθεσμου που θα πρέπει να προβλέπει και τα νέα μέτρα που θα υιο-
AFP / LOUISA GOULIAMAKI
Η τρόικα έρχεται στην Αθήνα με οκτώ «καυτά» ζητήματα στην ατζέντα της
Οι επικεφαλής της τρόικας θα φτάσουν στην Αθήνα στις 22 του μηνός (ημέρα διεξαγωγής των γερμανικών εκλογών) για να πιάσουν δουλειά από την επομένη.
<
<
<
<
<
<
Διάσταση απόψεων μεταξύ
ΔΝΤ και Βρυξελλών
για την κάλυψη
του χρηματοδοτικού
κενού της Ελλάδας
θετηθούν την περίοδο 2015 - 2016. Η
τρόικα επιμένει ότι το δημοσιονομικό
κενό ανέρχεται σε 4 δισ. ευρώ, αλλά
το τελικό μέγεθος θα οριστικοποιηθεί
μετά την αναθεώρηση όλων των βασικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας, που θα λάβει υπόψη και τα τελευταία στοιχεία για το ΑΕΠ, την πορεία
εκτέλεσης του προϋπολογισμού κ.λπ.
2. Το πρόγραμμα διαθεσιμότητας.
Εκτός από την ολοκλήρωση του πρώτου
κύματος ένταξης σε καθεστώς διαθεσιμότητας 12.500 δημοσίων υπαλλήλων, η κυβέρνηση θα πρέπει να προσδιορίσει και επιπλέον 12.500 εργαζομένους του Δημοσίου που θα πρέπει
να έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα έως
το τέλος του 2013. Ακόμα κι αν δοθεί
μικρή παράταση, η τρόικα θεωρεί το
θέμα πολύ σημαντικό και δεν πρόκειται
να χαλαρώσει τις πιέσεις της.
3. Το πρόγραμμα προσλήψεων. Πέραν εκείνων που θα τεθούν σε διαθεσιμότητα, η τρόικα θέλει να δει και
πόσοι θα προσληφθούν στο Δημόσιο.
Υπενθυμίζεται ότι για όσους απολύονται απευθείας η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να κάνει τις αντίστοιχες προσλήψεις και η τρόικα θέλει να διαπιστώσει εάν η στρατηγική διαχείρισης
του ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου εφαρμόζεται σωστά ή υπάρχουν παρεκκλίσεις από αυτά που έχουν
συμφωνηθεί.
4. Οι αλλαγές στην αγορά εργασίας.
Το ζήτημα βρίσκεται πάντα στη λίστα
της τρόικας.
5. Η πορεία εφαρμογής των προγραμμάτων για τη στήριξη των ασθενέστερων. Η τρόικα θεωρεί κρίσιμης
σημασίας τα προγράμματα αυτά, καθώς
εκτιμά ότι μπορούν να λειτουργήσουν
αντισταθμιστικά στα σκληρά μέτρα
που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα.
6. Το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Από την επιτυχία του εξαρτάται
τόσο η έλευση επενδύσεων, όσο και
το ύψος της τρύπας του χρηματοδοτικού προγράμματος της χώρας.
7. Το σχέδιο καταπολέμησης της διαφθοράς. Υπενθυμίζεται ότι η τοποθέτηση συντονιστή για την αντιμετώπιση
της διαφθοράς ήταν προαπαιτούμενο
της προηγούμενης δόσης.
8. Η άρση της απαγόρευσης διενέργειας πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση κατέληξε σε ένα
σχέδιο που προστατεύονται οι πλέον
αδύναμοι, αλλά θα πρέπει το σχέδιο
αυτό να λάβει και την έγκριση της
τρόικας.
15-ADV MAD_KATHI 8/30/13 7:35 PM Page 4
16-ELLADA.QXP_KATHI 8/31/13 12:05 AM Page 16
16
l
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
Πλήρης απελευθέρωση
των δικηγορικών υπηρεσιών
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
Από μίζα σε μίζα
«ταξίδευαν»
τα υποβρύχια
Νέα υπόθεση ερευνά η γερμανική δικαιοσύνη
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΜΑΝΔΡΟΥ
Του ΤΑΣΟΥ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ
Πλήρη και ουσιαστική απελευθέρωση
των δικηγορικών υπηρεσιών προωθεί
η κυβέρνηση με την κατάθεση προς
ψήφιση στη Βουλή από το υπουργείο
Δικαιοσύνης ενός νέου Δικηγορικού
Κώδικα που ανατρέπει πρακτικές δεκαετιών στην άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος.
Οι νέες ρυθμίσεις που επικεντρώνονται στο πεδίο της απελευθέρωσης
των δικηγορικών αμοιβών και στη
χωρίς περιορισμούς λειτουργία των
δικηγορικών εταιρειών προκαλούν
ήδη έντονες αντιδράσεις στους Δικηγορικούς Συλλόγους.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ»,
σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε
στα μέσα της περασμένης εβδομάδος
και στην οποία μετείχαν ο υπουργός
Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας,
ο υπουργός Δικαιοσύνης Χαρ. Αθανασίου και εκπρόσωποι των Δικηγο-
Οπως για τα υποβρύχια τύπου «214»,
για τα νέα τύπου «Παπανικολής»,
έτσι και στις συμβάσεις για τα παλαιά
τύπου «209» που είχαν ναυπηγηθεί
από τη δεκαετία του ’70, η γερμανική
δικαιοσύνη έπειτα από φορολογικό
έλεγχο ανακάλυψε και εκεί ποσά τα
οποία χαρακτηρίζει «μίζες». Συγκεκριμένα, η εφορία της Βόρειας Βρέμης ανακάλυψε, πραγματοποιώντας
έλεγχο στην εταιρεία «Ατλας» στη
Βρέμη, ποσό δύο εκατομμυρίων ευρώ που είχε δοθεί σε αντιπρόσωπο
της εταιρείας στην Ελλάδα με τον
οποίο η εταιρεία βρισκόταν σε δικαστική διαφορά.
Ετσι, κι ενώ οι καταγγελίες της
«Ατλας» για παράνομες πληρωμές
του αντιπροσώπου της δεν είχαν κινητοποιήσει τα ανακλαστικά της εισαγγελίας της Βρέμης το 2010, ο
πρόσφατος φορολογικός έλεγχος οδήγησε πριν από λίγες ημέρες εφοριακούς και εισαγγελείς στα γραφεία
της «Ατλας» αλλά και της εταιρείας
«Ράιν Μέταλ Ντιφένς Ελεκτρόνικ
Σύστεμς» που είχε τον ίδιο αντιπρόσωπο στην Ελλάδα. Η εισαγγελία
της Βρέμης έχει μπει σε υποψίες
από μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, συμβόλαια υπεράκτιων εταιρειών και παραστατικά, που κατατείνουν ότι για τον εκσυγχρονισμό
τριών υποβρυχίων της κατηγορίας
«Ποσειδών» και τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό τους δόθηκαν, από την 1η
Ιουνίου 2002 και τουλάχιστον έως
το 2007, 8.520.000 ευρώ από την
«Ατλας» και άλλα τόσα από τη «Ράιν
Μέταλ». Για τις πληρωμές αυτές, οι
δύο γερμανικές εταιρείες χρησιμοποίησαν μια εταιρεία στον Παναμά,
δύο στο Λονδίνο και μία στην Αθήνα,
γνωρίζοντας ότι οι αναθέσεις θα εξαρτιόνταν σε σημαντικό βαθμό από
τις πληρωμές αυτές και θα κατακυρώνονταν στις εταιρείες που έκαναν
τις παράνομες πληρωμές...
<
<
<
<
<
<
«Αγκάθια» για τους δικηγόρους είναι η κατάργηση
των κατώτερων αμοιβών
και η χωρίς περιορισμούς
λειτουργία των δικηγορικών εταιρειών.
ρικών Συλλόγων με επικεφαλής τον
πρόεδρο του ΔΣΑ Γιάννη Αδαμόπουλο,
συζητήθηκαν οι ρυθμίσεις του νέου
Δικηγορικού Κώδικα.
Τα σημεία που αποτελούν «αγκάθια» για τους δικηγόρους είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, κυρίως η διάταξη με την οποία καταργούνται τα
κατώτατα όρια αμοιβών για τους δικηγόρους που απασχολούνται στο ιδιωτικό τομέα και οι ρυθμίσεις με τις
οποίες αλλάζει το σύστημα παρακράτησης ασφαλιστικών εισφορών για
τα ταμεία των δικηγόρων.
Οι εκπρόσωποι των Δικηγορικών
Συλλόγων κατά τη διάρκεια της σύσκεψης ήταν αρνητικοί στο να στηρίξουν τις επιχειρούμενες αλλαγές,
οι οποίες έχουν περιληφθεί ως δεσμευτικές και στο μεσοπρόθεσμο
πρόγραμμα, και δήλωσαν την πρόθεσή τους για κινητοποιήσεις.
Η κυβέρνηση από την πλευρά της
πάντως, όπως φέρεται να δήλωσε
στους εκπροσώπους των δικηγόρων
και ο κ. Στουρνάρας, είναι αποφασισμένη να προχωρήσει, έστω και καθυστερημένα, στην πλήρη απελευθέρωση των δικηγορικών υπηρεσιών,
εξετάζοντας μόνον επιμέρους αιτήματα των δικηγορικών συλλόγων.
Προβληματισμός
Ωστόσο, η προοπτική κινητοποιήσεων των δικηγόρων με την έναρξη
στα μέσα του μήνα του νέου δικαστικού έτους προβληματίζει το αρμόδιο υπουργείο, καθώς η Δικαιοσύνη
είναι ήδη βεβαρημένη από χιλιάδες
αδίκαστες υποθέσεις και μετά την
περυσινή πολυήμερη αποχή και των
δικαστικών.
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες,
οι ρυθμίσεις του νέου Δικηγορικού
Κώδικα, με τον οποίο επιχειρούνται
Διευρύνονται οι δυνατότητες των ασκουμένων
Αλλαγές φέρνει ο νέος Δικηγορικός Κώδικας και για τους ασκούμενους δικη-
γόρους, οι οποίοι θα μπορούν εκτός από τα δικηγορικά γραφεία να κάνουν
την άσκησή τους στα δικαστήρια, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και το Δημόσιο, προσφέροντας υπηρεσίες στον χώρο της Δικαιοσύνης, όπου οι ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό εί1ναι μεγάλες. Στο εξής, για να γίνει κάποιος
δικηγόρος θα δίνει αυστηρές πανελλαδικές εξετάσεις σε επιτροπή καθηγητών της Νομικής, ενώ καταργούνται οι τυπικές εξετάσεις που γίνονταν σε κάθε Δικηγορικό Σύλλογο χωριστά.
Σημαντικές επίσης είναι οι αλλαγές και στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη διοικήσεων στους Δικηγορικούς Συλλόγους, καθώς καταργούνται τα
παραταξιακά ψηφοδέλτια και για Συλλόγους πάνω από χίλια μέλη προβλέπεται ψηφοδέλτιο ενιαίο, ενώ η θητεία των διοικήσεων που θα εκλέγονται,
προβλέπεται τετραετής από τρία χρόνια που ήταν έως σήμερα.
Επίσης, προβλέπονται αυστηρότερες πειθαρχικές ποινές για τους δικηγόρους που παραβαίνουν τον νόμο, ποινές που φθάνουν ώς την προσωρινή
τους παύση για δύο χρόνια -μέχρι τώρα το ανώτατο είναι έξι μήνες- αλλά και
την οριστική τους διαγραφή σε περιπτώσεις σοβαρών παραβάσεων.
Με τις νέες ρυθμίσεις, επίσης, αλλάζει το σύστημα παρακράτησης ασφαλιστικών εισφορών για τα ταμεία των δικηγόρων, κάτι που προκαλεί ήδη την αντίδραση των Δικηγορικών Συλλόγων.
διαρθρωτικές αλλαγές στην παροχή
νομικών υπηρεσιών σε μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού τους, έχουν οριστικοποιηθεί, ωστόσο ο υπουργός
Χαρ. Αθανασίου θα θέσει το κείμενο
του νομοσχεδίου σύντομα σε δημόσια
διαβούλευση.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις οι
δικηγορικές αμοιβές καθορίζονται
πλέον ελεύθερα σε συμφωνία μεταξύ
δικηγόρου και πελάτη και μόνον σε
εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου δεν
υπάρχει συμφωνία ή δεν μπορεί για
διάφορους λόγους να επιτευχθεί, προ-
βλέπονται κατώτατα όρια κάποιων
«μίνιμουμ» αμοιβών.
Αυτά τα κατώτατα -και σε εξαιρετικές
περιπτώσεις- όρια δικηγορικών αμοιβών ορίζονται σε ποσοστό 2% για αγωγές έως 200.000 ευρώ, σε ποσοστό
1,5% για πάνω από 200.000 και έως
750.000, για να φθάσουν κλιμακωτά,
όσο η αξία της διεκδικούμενης απαίτησης αυξάνεται, σε ποσοστό 0,05%
για ποσά πάνω από 2,5 εκατ. ευρώ.
Η κατάργηση των κατώτατων ορίων
δικηγορικών αμοιβών είναι η ρύθμιση
που προκαλεί την έντονη αντίδραση
των Δικηγορικών Συλλόγων, καθώς
μόνον στον Δικηγορικό Σύλλογο της
Αθήνας οι έμμισθοι δικηγόροι στον
ιδιωτικό τομέα ανέρχονται σε 8.000.
Σημαντικές είναι και οι ρυθμίσεις
του νέου Δικηγορικού Κώδικα για την
ελεύθερη ίδρυση δικηγορικών εταιρειών ανά την επικράτεια αλλά και
στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, δικηγορική εταιρεία μπορεί να έχει έδρα
την Αθήνα και παραρτήματα σε άλλες
ελληνικές πόλεις ή και εκτός Ελλάδος.
Προβλέπεται επίσης η ελεύθερη δυνατότητα των δικηγόρων και των γραφείων τους να διαφημίζονται στο Διαδίκτυο αλλά και μέσω καταχωρίσεων
στα ΜΜΕ, όπως και να διαθέτουν αυτοτελείς ιστοσελίδες.
Προμήθεια 15%
Οι προμήθειες στην εταιρεία του
Λονδίνου για τον Ελληνα αντιπρόσωπο της «Ατλας», έφθαναν στο εξαιρετικά ασυνήθιστο υψηλό ποσοστό του 15% επί του συνολικού ύψους
«του έργου» παρά το γεγονός πως επρόκειτο για «εταιρεία - γραμματοκιβώτιο», δηλαδή χωρίς ουσιαστική
προστιθέμενη αξία στο εγχείρημα
εκσυγχρονισμού των υποβρυχίων
τύπου «209».
Ενας, τουλάχιστον, εργαζόμενος
της ελληνικής εταιρείας που συνεργαζόταν με την «Ατλας» κατέθεσε
σε δικηγορικό γραφείο που υλοποιούσε εσωτερικό έλεγχο στην εταιρεία, ότι ο αντιπρόσωπος προχώρησε
σε «ευαίσθητες πληρωμές» κάτι που
η εισαγγελία της Βρέμης ερμηνεύει
ως «μίζες».
Αρμόδια πηγή της εισαγγελίας
της Βρέμης σημείωσε χαρακτηριστικά ότι η υπόθεση του εκσυγχρονισμού των υποβρυχίων «209» με
ηλεκτρονικά συστήματα «έχει ομοιότητες με την υπόθεση Φεροστάαλ».
Υπενθυμίζεται ότι η διοίκηση της
«Φεροστάαλ» είχε καταβάλει 11 εκατομμύρια ευρώ σε εταιρεία των
ΑΠΕ
Τα σημεία τριβής μεταξύ κυβέρνησης και δικηγόρων που απειλούν με κινητοποιήσεις
Μετά τα υποβρύχια τύπου «214» και
τύπου «Παπανικολής» βρέθηκαν ενδείξεις για μίζες και για τα παλαιά τύπου «209».
Βρετανικών Παρθένων Νήσων, η
οποία ανήκε σε Ελληνα συνεργάτη
της, την εποχή της υπογραφής της
σύμβασης για την κατασκευή των
υποβρυχίων τύπου «214». Οπως και
ο αντιπρόσωπος της εταιρείας «Ατλας» έτσι και ο πρώην συνεργάτης
της «Φεροστάαλ» είχε απειλήσει με
προσφυγή στη δικαιοσύνη. Η «Ατλας» το 2005 είχε περάσει στην εταιρεία «Τίσσεν Κρουπ», η οποία
ήλεγχε τόσο τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά όσο και το Ναυπηγείο που
κατασκεύασε τα υποβρύχια «214»,
του Κιέλου. Πρόεδρος του εποπτικού
συμβουλίου της «Τίσσεν» ήταν ο κ.
Γκέρχαρντ Κρόμε, ο οποίος ταυτόχρονα εργαζόταν και στη Siemens.
Ετσι η «Τiσσεν», όταν αποκαλύφθηκε
τον Μάρτιο του 2010 ότι η «Φεροστάαλ» είχε προχωρήσει σε συμβιβασμό με τον Ελληνα συνεργάτη
της, φαίνεται ότι θορυβήθηκε από
αντίστοιχες συμφωνίες και έτσι προκάλεσε τον εσωτερικό έλεγχο στην
εταιρεία «Ατλας».
Ταυτόχρονα, ωστόσο, οι πληρωμές
18 εκατομμυρίων για τα υποβρύχια
τύπου «209» αρχίζουν αμέσως μετά
την υπογραφή της σύμβασης - σύμφωνα με στοιχεία της εισαγγελίας
της Βρέμης τον Ιούνιο του 2002. Η
εισαγγελία του Μονάχου, μάλιστα,
έχει εντοπίσει πληρωμές άλλων τριών
εκατ. ευρώ από δύο εταιρείες των
Παρθένων Νήσων που ανήκουν
στους Ελληνες επιχειρηματίες Γ.Λ.
και Α.Κ. Η τελευταία πληρωμή για
τα υποβρύχια «209» ύψους 30 εκατ.
ευρώ (συνολικά έχουν δοθεί 321 εκατομμύρια) έγινε περί τα τέλη του
2006. Το ελληνικό Δημόσιο έχει παραλάβει το υποβρύχιο «Ωκεανός»
για το οποίο έχουν γίνει κάποιες δοκιμές. Η παραλαβή των άλλων δύο
εκσυγχρονισμένων υποβρυχίων ματαιώθηκε από τον κ. Ευ. Βενιζέλο
με την ιδιότητά του ως υπουργού
Αμύνης και αντί αυτών παραγγέλθηκαν δύο καινούργια τύπου «214».
Ωστόσο, ούτε και αυτό το συμβόλαιο
υλοποιείται.
Η ώρα των εισαγγελέων για Τσοχατζόπουλο
Μετά την ολοκλήρωση των απολογιών των κατηγορουμένων στη δίκη για τις μίζες
Ο Ακης Τσοχατζόπουλος δεν κατέθεσε κανένα ουσιαστικό στοιχείο για να αντικρούσει τις εις βάρος του κατηγορίες.
Η ώρα των εισαγγελέων έφθασε στη
δίκη για τις μίζες εκατομμυρίων ευρώ
από εξοπλιστικά προγράμματα, με βασικό κατηγορούμενο τον άλλοτε πανίσχυρο υπουργό Ακη Τσοχατζόπουλο,
καθώς οι απολογίες των εμπλεκομένων
στην πολύκροτη υπόθεση έλαβαν τέλος
και το δικαστήριο εισήλθε στην τελική
ευθεία για την ετυμηγορία.
Ολοι οι κατηγορούμενοι έχουν κληθεί
από τον πρόεδρο του δικαστηρίου κ.
Χρ. Κατσιάνη την προσεχή Τρίτη «να
προσθέσουν αν θέλουν ακόμα κάτι»,
ενώ ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο
να εξετασθεί «κατ’ αντιπαράσταση» ο
Ακης Τσοχατζόπουλος με συγκατηγορουμένους του.
Ο πρώην υπουργός, που αντιμετωπίζει βαρύτατο κατηγορητήριο, απολογήθηκε για τρεις ημέρες επί συνολικά
15 ώρες, εμμένοντας στη θέση ότι η
δίωξη του είναι πολιτική και προϊόν
σκευωρίας. «Δεν δωροδοκήθηκα, είμαι
στοχοποιημένος» είπε ο κ.Τσοχατζόπουλος απευθυνόμενος στο δικαστήριο,
ενώ χαρακτήρισε «σενάρια πληρωμών»
τα επιβαρυντικά στοιχεία που συνθέτουν το κατηγορητήριο και προέρχονται
από ανοίγματα λογαριασμών και έγ-
γραφα που τον ενοχοποιούν και βρέθηκαν στο αρχείο του.
Για τις δεκάδες σημειώσεις και τα
προσωπικά του ημερολόγια, οι απαντήσεις του στηρίχθηκαν στη θέση ότι «όλα
αυτά είναι προσωπικά δεδομένα και δεν
μπορεί κανείς να βγάλει κάποιο συμπέρασμα», ενώ αρνήθηκε ότι διαθέτει α-
που βρέθηκε πάνω στο γραφείο του,
κατασχέθηκε και είναι στη δικογραφία,
η απάντησή του ήταν: «Ποιο έμβασμα,
μη λέμε ό,τι θέλουμε. Πού το είδατε
εσείς το έμβασμα;» για να αναγκάσει
τον εισαγγελέα να του πει: «Τι ποιο έμβασμα, εδώ το έχουμε το έμβασμα, στο
γραφείο σας βρέθηκε...».
<
<
<
<
<
<
Δεν «μπήκε στο... ψητό»
Ανοικτό παραμένει
το ενδεχόμενο να εξετασθεί
«κατ’ αντιπαράσταση»
ο Ακης Τσοχατζόπουλος με
συγκατηγορουμένους του
κίνητα και προσωπικούς λογαριασμούς.
Ο Ακης Τσοχατζόπουλος που επιχείρησε να προσδώσει πολιτική χροιά
στην υπόθεσή του, δεν κατέθεσε κανένα
ουσιαστικό στοιχείο για να αντικρούσει
τις κατηγορίες σε βάρος του και δεν απάντησε ούτε και στις ερωτήσεις δικαστών και εισαγγελέων για αυταπόδεικτα έγγραφα που τον ενοχοποιούν.
Ακόμα και σε ερώτηση του εισαγγελέα
κ. Παν. Παναγιωτόπουλου για έμβασμα
Ο Ακης Τσοχατζόπουλος, βετεράνος
της πολιτικής, μίλησε εκτενώς για το
κλίμα της εποχής στις αρχές του 2000,
τα εξοπλιστικά προγράμματα και άλλα,
αποφεύγοντας, όπως του είπε και ο
πρόεδρος κ. Χρ. Κατσιάνης, «να μπει
στο ψητό...».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και
ο στενός του συνεργάτης στο υπουργείο
Εθνικής Αμυνας, γενικός διευθυντής
Εξοπλισμών επί υπουργείας του, Ιω.
Σμπώκος. Υπεραμύνθηκε των επιλογών
του, έκανε αίσθηση στο δικαστήριο με
τη μεθοδικότητα της απολογίας του και
τη συγκρότησή του, αλλά δεν απάντησε
για τις μίζες και αν πήρε χρήματα από
τον Ακη Τσοχατζόπουλο.
«Το λάδι και το νερό δεν αναμειγνύονται» ήταν η φράση που είπε ο Ιω.
Σμπώκος, απαντώντας στο κατηγορητήριο που τον φέρει ως βασικό αποδέκτη
και διακινητή εκατομμυρίων ευρώ από
τις μίζες, ενώ η Βίκυ Σταμάτη, σύζυγος
του πρώην υπουργού, δήλωσε «παντελώς αθώα» και αναρωτήθηκε αν «κάποιος άλλος φυλακίστηκε για κρόσσια,
κουρτίνες και καναπέδες» δίχως ωστόσο
να απαντήσει και να αντικρούσει τα
ενοχοποιητικά στοιχεία του κατηγορητηρίου.
«Εμβληματική» φυσιογνωμία αυτής
της δίκης ο Νίκος Ζήγρας, πρώτος εξάδελφος του Ακη Τσοχατζόπουλου,
«εξ απορρήτων» του για χρόνια που
έχει αποκαλύψει πολλά και σημαντικά
στοιχεία της υπόθεσης. Κάλεσε πολλές
φορές τον Ακη Τσοχατζόπουλο «να πει
την αλήθεια» και δεν άφησε ούτε ένα
περιστατικό που άκουσε να διαδραματίζεται στο κελί του πρώην υπουργού
που να μην το πει στο δικαστήριο.
Στον πρώην υπουργό δεν χαρίστηκε
ούτε η επί σειρά ετών λογίστριά του
Ευφροσύνη Λαμπροπούλου που τον
«έκαψε» απολογούμενη, όπως το ίδιο
έκανε και ο επιχειρηματίας από τη Θεσσαλονίκη Γ. Σαχπατζίδης.
ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΝΔΡΟΥ
17-KOSMOS_KATHI 8/30/13 11:59 PM Page 17
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
l
17
ΚΟΣΜΟΣ
Παίζουν «κατενάτσιο»
με την ποινή του Καβαλιέρε
To ένα εμπόδιο ξεπεράστηκε, πάμε για
το επόμενο. Κάπως έτσι μπορεί να συνοψιστεί το «vivere pericolosamente»
της ιταλικής κυβέρνησης, η οποία την
Τρίτη κατέληξε σε συμφωνία για το ακανθώδες ζήτημα του πρόσθετου φόρου ακινήτων (ΙMU), μόνο και μόνο
για να έρθει αντιμέτωπη με τον επόμενο
σκόπελο, την ψηφοφορία για αποπομπή
του Σίλβιο Μπερλουσκόνι από τη Γερουσία στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Το κεντροδεξιό κόμμα PDL του Μπερλουσκόνι κατήγαγε νίκη στους κόλπους
του κυβερνητικού συνασπισμού, επι-
Αντισυνταγματικός νόμος στην Πορτογαλία
<
<
<
<
<
<
Η ιταλική κυβέρνηση
κατέληξε σε συμφωνία
για την κατάργηση
του πρόσθετου
φόρου ακινήτων
βάλλοντας την κατάργηση του εξαιρετικά αντιδημοφιλούς πρόσθετου φόρου ακινήτων. Επρόκειτο για την κεντρική προεκλογική υπόσχεση του
κόμματος, από την τήρηση της οποίας
ο Μπερλουσκόνι εξαρτούσε τη συνεχιζόμενη υποστήριξή του προς την
κυβέρνηση του Ενρίκο Λέτα.
Η κατάργηση του IMU ανοίγει τρύπα
4 δισ. στον ιταλικό προϋπολογισμό, η
οποία προβλέπεται να κλείσει με τον
νέο «φόρο υπηρεσιών», ένα είδος δημοτικού φόρου. Πρόκειται για ανακατανομή των φορολογικών βαρών προς
όφελος των ιδιοκτητών πρώτης κατοικίας, εις βάρος των ιδιοκτητών εξοχικής
κατοικίας και των ενοικιαστών.
Ενώ η Κεντροδεξιά θριαμβολογούσε,
ο εκπρόσωπος της Κεντροαριστεράς
επί οικονομικών θεμάτων, Πέτρο Φασίνα, είπε ότι είναι αδύνατο να κλείσει
η τρύπα χωρίς αύξηση του συντελεστή
του ΦΠΑ. Η αύξηση αναβλήθηκε, ύστερα από αντιδράσεις, ενώ η τελική
απόφαση για το ζήτημα είναι ένα ακόμη καυτό θέμα στα χέρια του ιτα-
Πλήγμα για τον Πέδρο Πάσος Κοέλιο. Είναι η τρίτη φορά τους τελευταίους 13
μήνες που το δικαστήριο απορρίπτει νόμους που έχει ψηφίσει η Βουλή.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πορτογαλίας έκρινε αντισυνταγματικό τον νό-
μο περί διαθεσιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, ο οποίος αποτελούσε σημαντικό πυλώνα της πολιτικής του πρωθυπουργού Πέδρο Πάσος Κοέλιο. Ηταν η
τρίτη φορά τους τελευταίους 13 μήνες που το δικαστήριο απορρίπτει νόμους
τους οποίους έχει ψηφίσει η Βουλή, συμμορφούμενη προς τους όρους του
προγράμματος διεθνούς δανεισμού της Πορτογαλίας.
Το πρόγραμμα «επανεκπαίδευσης» (διαθεσιμότητας) των δημοσίων υπαλλήλων προέβλεπε 12μηνη διαθεσιμότητα, χωρίς αμοιβή για υπαλλήλους των οποίων οι οργανικές θέσεις καταργούνται ή οι οργανισμοί συγχωνεύονται.
Το δικαστήριο έκρινε ότι τα κριτήρια ένταξης υπαλλήλων στο καθεστώς διαθεσιμότητας είναι πολύ ασαφή, ενώ ο νόμος παραβιάζει τις συνταγματικές εγγυήσεις
μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κοέλιο
είχε προβλέψει εξοικονόμηση 900 εκατομμυρίων ευρώ από το μέτρο της διαθεσιμότητας. Μετά τη δικαστική απόφαση της Πέμπτης, οι Βρυξέλλες τόνισαν ότι τα
ισοδύναμα μέτρα με τα οποία θα εξοικονομήσει η Λισσαβώνα τους πόρους αυτούς είναι αρμοδιότητα της πορτογαλικής κυβέρνησης.
REUTERS
λικού κυβερνητικού συνασπισμού.
Οι προοπτικές σε περίπτωση κατάρρευσης της κυβέρνησης είναι τόσο αβέβαιες και για τους τρεις συγκυβερνώντες (Κεντροαριστερά, Κεντροδεξιά,
πλατφόρμα πολιτών του Μάριο Μόντι)
που, προκειμένου να αποφύγουν τέτοια
Ο Πούτιν, ο Ομπάμα και το G20
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν
δεν προβλέπεται να έχει επίσημη διμερή συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του Μπαράκ Ομπάμα, κατά τη
διάρκεια διεξαγωγής της συνόδου της
Ομάδας των Είκοσι πιο βιομηχανικά ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων οικονομιών (G20) στην Αγία Πετρούπολη, αλλά δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο για μία ανεπίσημη συνάντησή
τους, ανακοίνωσε χθες ο διπλωματικός σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι
Ουσάκοφ.
«Δεν προβλέπεται συνάντηση με τον
Ομπάμα» δήλωσε ο Ουσάκοφ στους
δημοσιογράφους, προσθέτοντας όμως πως ο Πούτιν «προφανώς θα υποδεχθεί τον Ομπάμα όπως όλους τους
άλλους ηγέτες και θα του σφίξει το χέρι. Για τα υπόλοιπα, ίδωμεν».
«Κατά τη διάρκεια της συνόδου θα υπάρξουν πολλές ευκαιρίες για κατ’ ιδίαν συζήτηση» είπε ο ίδιος σύμβουλος. Ο Ομπάμα αποφάσισε τον Αύγουστο να ακυρώσει τη συνάντηση που
προγραμματιζόταν με τον Πούτιν πριν
από τη διεξαγωγή του G20 στην Αγία
Πετρούπολη, στις 5-6 Σεπτεμβρίου, αποδίδοντας την απόφαση στην έλλειψη «προόδου» στις διμερείς σχέσεις.
Εγγραφα - φωτιά από Σνόουντεν
Σε 52,6 δισ. δολάρια ανέρχεται ο
«μαύρος προϋπολογισμός» των ΗΠΑ
για το οικονομικό έτος 2013, σύμφωνα με έγγραφα που παρέδωσε ο Εντουαρντ Σνόουντεν στην εφημερίδα
«Ουάσιγκτον Ποστ». Στα έγγραφα αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ διατηρούν 16
μυστικές υπηρεσίες, που απασχολούν 107.035 άτομα. «Ο προϋπολογι-
σμός της CIA ξεπέρασε αυτούς όλων
των υπόλοιπων υπηρεσιών, φθάνοντας τα 14,7 δισ. Το ποσό υπερβαίνει
δραματικά τις εκτιμήσεις εξωτερικών
παρατηρητών και ξεπερνά σχεδόν
κατά 50% τον προϋπολογισμό της
ΝSA, η οποία διεξάγει ηλεκτρονικές
παρακολουθήσεις και εθεωρείτο ο γίγας των μυστικών υπηρεσιών».
εξέλιξη , φαίνονται διατεθειμένοι για
πολλές υποχωρήσεις – ακόμη και να
κλείσουν τα μάτια στην καταδίκη του
Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
«Προσωπικά δεν το βρίσκω ιδιαίτερα
σκανδαλώδες ούτε ασύμβατο με το
κράτος δικαίου να λάβει χάρη ο Μπερ-
λουσκόνι», είπε ο Μάριο Μόντι σε συνέντευξη στην εφημερίδα «Ιλ Φόλιο».
Ο Μόντι εκτίμησε ότι η απονομή χάριτος στον Μπερλουσκόνι «θα βοηθούσε την Ιταλία να υπερβεί τα πολιτικά
μίση και πάθη».
Ο Μόντι, οικονομολόγος και πρώην
Ευρωπαίος επίτροπος, είχε αναλάβει
επικεφαλής του επιτελείου τεχνοκρατών που αντικατέστησε την κυβέρνηση
Μπερλουσκόνι τον Νοέμβριο του 2011,
καθώς τα επιτόκια του ιταλικού δανεισμού εκτοξεύονταν.
Την Πέμπτη, το Ανώτατο Δικαστήριο
δημοσίευσε το σκεπτικό της καταδικαστικής απόφασης εις βάρος του Μπερλουσκόνι για φοροδιαφυγή. «Ο Μπερλουσκόνι ήταν προσωπικά υπεύθυνος
για τη σύλληψη, τη δημιουργία και την
ανάπτυξη» ενός μηχανισμού «που είχε
στόχο τη μη καταβολή φόρων στο ιταλικό κράτος», αναφερόταν. Η υπόθεση
αφορά την υπερτιμολόγηση τηλεοπτικών δικαιωμάτων για την προβολή ταινιών από τον όμιλο Mediaset, ιδιοκτησίας Μπερλουσκόνι. Ο Μπερλουσκόνι,
ο πλουσιότερος άνθρωπος στην Ιταλία,
εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι η καταδίκη του είναι προϊόν συνωμοσίας
«αριστερών δικαστών» και ότι δεν γνώριζε τι συνέβαινε στον όμιλό του επειδή
ήταν απασχολημένος με την πολιτική.
Στις 9 Σεπτεμβρίου θα συνέλθει η
αρμόδια επιτροπή της ιταλικής γερουσίας προκειμένου να εξετάσει την αφαίρεση της ιδιότητας του γερουσιαστή. Η σχετική ψηφοφορία αναμένεται
το νωρίτερο στα τέλη του μήνα.
Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολη
φάση για την κυβέρνηση Λέτα, καθώς
το δημοκρατικό κόμμα έχει δεσμευθεί
να ψηφίσει την αποπομπή Μπερλουσκόνι, ενώ η Κεντροδεξιά έχει απειλήσει με αποχώρηση από τον συνασπισμό, αν αυτό συμβεί. Η αφαίρεση
της ιδιότητας του γερουσιαστή θα επιτρέψει στον Μπερλουσκόνι να εκτίσει
την ποινή του περιορισμού κατ’ οίκον,
ανοίγοντας, παράλληλα, το κουτί της
Πανδώρας για την κυβέρνηση.
REUTERS, AP, AFP
ASSOCIATED PRESS
Αναβλήθηκε η ψηφοφορία για αποπομπή του Σίλβιο Μπερλουσκόνι από τη Γερουσία
Μπορεί να χαμογελάει ο Ενρίκο Λέτα μετά την απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης
για τον φόρο ακινήτων.
Η Ιρλανδία έχασε
τον ποιητή της
Πέθανε την Παρασκευή σε ηλικία 74 ε-
τών ο Ιρλανδός ποιητής Σέιμους Χίνι, ο οποίος είχε βραβευτεί το 1995 με το Νομπέλ Λογοτεχνίας και θεωρείτο η μεγαλύτερη φωνή της αγγλικής γλώσσας που
γέννησε η Ιρλανδία μετά τον Ουίλιαμ
Μπάτλερ Γέιτς, τον μυστικιστή βάρδο της
κελτικής αναγέννησης. Ο Σέιμους Χίνι
γεννήθηκε στη Βόρεια Ιρλανδία το 1939,
τη χρονιά του θανάτου του Ουίλιαμ
Μπάτλερ Γέιτς, ο οποίος είχε τιμηθεί επίσης με Νομπέλ, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ιρλανδική
Δημοκρατία. Ηταν ο μεγαλύτερος μιας
οικογένειας Καθολικών χωρικών που είχε οκτώ παιδιά. Εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή του το 1966 («Death of A
Naturalist»), στην οποία ήδη συνέκρινε
τη γραφή με την καλλιέργεια της γης. Ο
Σέιμους Χίνι ήταν μια μάλλον ασυνήθιστη περίπτωση ποιητή, καθώς οι κριτικοί
τον επευφημούσαν παρόλο που τα βιβλία του γίνονταν μπεστ-σέλερ. Κάποτε
είχε χρειαστεί τρεις ώρες για να περπατήσει τον κεντρικό δρόμο του Δουβλίνου, καθώς εκατοντάδες άνθρωποι του
ζητούσαν αυτόγραφο.
Νερά της Κύπρου,
της Συρίας και της Αιγύπτου
ΣΠΟΥ∆Η ΣΤΟΝ «ΘΕΑΤΡΙΚΟ» ΚΑΒΑΦΗ
Επιλογή, επιμέλεια κειμένων,
σκηνοθεσία: Μιχάλης Πιερής
Μουσική: Ευαγόρας Καραγιώργης
Ενδυματολογική επιμέλεια: Σταύρος Αντωνόπουλος
Υπεύθυνη παραγωγής,
βοηθός σκηνοθέτις: Σταματία Λαουμτζή
Παραστάσεις
15, 25 και 26 Σεπτεμβρίου και
3, 7 και 8 Οκτωβρίου, 20:30
Αρχοντικό Αξιοθέας
ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ
∆ευτέρα – Παρασκευή 9.30-13.30
22894531/2 | [email protected]
www.ucy.ac.cy
18-KOSMOS.QXP_KATHI 8/31/13 12:32 AM Page 18
18
l
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
Οι στόχοι της Ουάσιγκτον στη Συρία
Οι ευρύτερες γεωστρατηγικές επιδιώξεις των ΗΠΑ, αλλά και οι δυσκολίες της στρατιωτικής επέμβασης στη χώρα
«Μικρής κλίμακας και επικεντρωμένη»
επιχείρηση σχεδιάζουν οι ΗΠΑ στη
Συρία, όπως δήλωσε ο Αμερικανός
πρόεδρος Ομπάμα, ο οποίος ωστόσο
διευκρίνισε ότι δεν έχει λάβει τις τελικές του αποφάσεις. Τα μηνύματα
που λαμβάνει, από το εσωτερικό και
το εξωτερικό, περιπλέκουν την απόφαση για προσφυγή στα όπλα.
«Γιατί το Κογκρέσο θα μπορούσε
να απορρίψει στρατιωτική δράση στη
Συρία» είναι ο τίτλος άρθρου της «Ουάσιγκτον Ποστ», το οποίο περιγράφει
τις τεκτονικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί από την εποχή που το Κογκρέσο συναινούσε σε κάθε εξωτερική
σοβαρή υπόθεση.
Είναι αβέβαιο αν ο Μπαράκ Ομπάμα
θα θέσει το ζήτημα σε ψηφοφορία στο
Κογκρέσο ή αν θα κινηθεί κάνοντας
χρήση των εξουσιών που απέσπασε
ο Τζορτζ Μπους μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Το μόνο που αποκάλυψε
την Παρασκευή ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είναι ότι η Αμερική θα
λάβει «τις δικές της αποφάσεις, στο
δικό της χρονοδιάγραμμα, για τα δικά
της συμφέροντα». Η δέσμευση του
Κέρι ότι «δεν θα υπάρξουν χερσαίες
δυνάμεις, θα υπάρχει ημερομηνία λήξης και η Αμερική δεν θα αναλάβει
την ευθύνη για τον εμφύλιο που διεξάγεται εδώ και καιρό» στόχευε στο
να αποτινάξει τις ζωντανές στο αμερικανικό κοινό εμπειρίες των επεμβάσεων στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του
reuters/ipsos πριν από την ομιλία
Κέρι, το 53% των ερωτηθέντων Αμερικανών επιθυμεί να παραμείνουν οι
ΗΠΑ έξω από τον εμφύλιο της Συρίας
(αντί 60% την περασμένη εβδομάδα),
ενώ μόλις 20% επιθυμεί την ανάληψη
δράσης, από 29% την περασμένη εβδομάδα.
Οι αναφορές του Τζον Κέρι στα
στοιχεία των μυστικών υπηρεσιών,
σύμφωνα με τα οποία οι δυνάμεις
του Ασαντ ήταν υπεύθυνες για το
πλήγμα με χημικά όπλα στα προάστια της Δαμασκού, είναι άγνωστο
πόση επίδραση θα έχουν, δεδομένου
ότι το 44% διαφωνεί με την επέμβαση, ακόμη και αν αποδειχθεί η
χρήση χημικών. Το ποσοστό όσων
συμφωνούν με την επέμβαση σε περίπτωση που έχει γίνει χρήση χημικών είναι 29%.
Η ομιλία Κέρι
Μεγάλο μέρος της επιχειρηματολογίας του Τζον Κέρι επικεντρώθηκε
στην προάσπιση του ρόλου των ΗΠΑ
και στη διαφύλαξη των συμφερόντων
των συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή. «Εχει σημασία για το Ισραήλ. Εχει
σημασία για τους στενούς μας φίλους,
την Ιορδανία, την Τουρκία και τον
Λίβανο», είπε ο Τζον Κέρι. «Σχετίζεται
ευθέως με την αξιοπιστία μας και με
το αν οι χώρες συνεχίζουν να πιστεύουν τις Ηνωμένες Πολιτείες όταν λένε
κάτι. Κοιτάζουν να δουν αν η Συρία
μπορεί να γλιτώσει, γιατί τότε κι εκείνες θα μπορούν να θέσουν τον
πλανήτη σε μεγαλύτερους κινδύνους».
Από την ομιλία του Τζον Κέρι απουσίαζε κάθε αναφορά στη Βρετανία, η Βουλή της οποίας λίγες ώρες
νωρίτερα είχε απορρίψει τη συμμετοχή στις επιχειρήσεις - εκτός αν
θεωρείται συγκεκαλυμμένη αναφορά
στη Βρετανία η επαινετική αναφορά
στη Γαλλία ως τον «παλιότερο σύμμαχο» των ΗΠΑ.
Η Γαλλία υποστηρίζει «θερμώς»
την προοπτική στρατιωτικής επέμβασης, ενώ η Τουρκία εμφανίζεται
δυσαρεστημένη με το γεγονός ότι η
ανατροπή του Μπασάρ αλ Ασαντ δεν
περιλαμβάνεται στους ρητούς στόχους των ΗΠΑ. «Μια περιορισμένη
επιχείρηση δεν θα μπορούσε να είναι
ικανοποιητική για εμάς» δήλωνε ο
Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ
Ερντογάν. «Μια επέμβαση θα έπρεπε
να γίνει κατά το υπόδειγμα του Κοσόβου. Επέμβαση μιας ή δύο ημερών
δεν αρκεί. Ο στόχος είναι να εξαναγκαστεί το καθεστώς να εγκαταλείψει
την εξουσία».
Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ που μετέβησαν στη Δαμασκό προκειμένου
να ελέγξουν τις συνθήκες της επίθεσης, επέστρεψαν την Παρασκευή
στην Ολλανδία, εκεί όπου θα γίνει η
«διακρίβωση» των στοιχείων που συγκέντρωσαν.
Το παρασκήνιο
και οι κινήσεις
της Αθήνας
Η στρατηγική
και οι επιλογές
του Ομπάμα
Της ΔΩΡΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Αμερικανός επισκέπτης, που πέρασε την πόρτα πρωτοκλασάτου υπουργείου στις αρχές της εβδομάδας που
πέρασε, κόμιζε προς την Αθήνα ένα πολύ συγκεκριμένο
μήνυμα: την επιθυμία της Ουάσιγκτον, σε περίπτωση ενεργοποίησης των σχεδίων για στρατιωτική επέμβαση
στη Συρία, να παρασχεθούν από τη χώρα μας διευκολύνσεις,
όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών αεροσκαφών και
πλοίων, αλλά και χρήση στρατιωτικών εγκαταστάσεων,
προεξαρχούσης της βάσης της Σούδας. Για την ελληνική
πλευρά η υποβολή του συγκεκριμένου αιτήματος δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία. Από την πρώτη στιγμή που
άρχισε η συζήτηση για ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση
στη Συρία, θεωρείτο βέβαιο ότι επρόκειτο να ζητηθούν
διευκολύνσεις ανάλογες με εκείνες που παρασχέθηκαν
στην περίπτωση της Λιβύης και, παλαιότερα, κατά τις επιχειρήσεις στο Κόσοβο. Αλλωστε, από τις ΗΠΑ το ιδιαίτερο
ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη Συρία και τους κινδύνους
αποσταθεροποίησης της ευρύτερης περιοχής που αυτές
μπορεί να δρομολογήσουν, κατέστη σαφές κατά τη συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς με
τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα πριν από μερικές
εβδομάδες στην Ουάσιγκτον.
Για την κυβέρνηση οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή
της Μέσης Ανατολής, της νοτιοανατολικής Μεσογείου
και της Βορείου Αφρικής, μπορεί να λειτουργήσουν ως
ευκαιρία, προκειμένου να αναδειχθεί η Ελλάδα ως πόλος
σταθερότητας σε μία εξαι<
<
<
<
<
<
ρετικά ευαίσθητη περιοχή
του πλανήτη, που προσελΟι διαδοχικές
κύει διεθνές ενδιαφέρον. Θα
συσκέψεις
μπορούσαν, επιπλέον, να ακαι η προετοιμασία ποτελέσουν το εφαλτήριο
για να ξεπεραστούν οι κατά
για τη διαχείριση
κανόνα αρνητικοί συνειρμοί
που συνοδεύουν οποιαδήκύματος
ποτε αναφορά στην Ελλάδα
προσφύγων
τα τελευταία χρόνια, να ενισχυθεί το κύρος της χώρας
και, εν κατακλείδι, να βρει θέση και ρόλο συνομιλητή στο
διεθνές περιβάλλον για ένα εξαιρετικά σοβαρό και σύνθετο
ζήτημα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ήταν αναμενόμενη η
απάντηση της Αθήνας ότι θα παράσχει τις διευκολύνσεις
που απορρέουν από τις διεθνείς υποχρεώσεις και της διατλαντικές συμφωνίες που έχει συνάψει. Θέμα συμμετοχής
ελληνικών δυνάμεων και μέσων στις επιχειρήσεις δεν
ετέθη από καμία πλευρά.
Οι περιπλοκές στη λήψη απόφασης για στρατιωτική επιχείρηση, ιδιαίτερα μετά την απόρριψη της πρότασης
για συμμετοχή της Βρετανίας από το βρετανικό Κοινοβούλιο,
θέτουν τους όποιους σχεδιασμούς της Αθήνας σε κατάσταση
αναμονής. Η ελληνική πλευρά, έχοντας διαβεβαιώσει ότι
θα παράσχει τις αναγκαίες διευκολύνσεις, αυξάνει, παράλληλα, την κινητικότητά της σε διπλωματικό επίπεδο.
Ο υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, είχε σειρά
τηλεφωνικών επαφών με ομολόγους του από χώρες της
Ε.Ε., αλλά και από αραβικά κράτη, καθώς και με τον
υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, με την Αθήνα να επιθυμεί
να προωθήσει την εικόνα του αξιόπιστου συνομιλητή με
όλα τα εμπλεκόμενα και ενδιαφερόμενα μέρη. Την ίδια
στιγμή, ωστόσο, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Δημήτρης
Αβραμόπουλος, εμφανίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες,
υπέρμαχος μιας περισσότερο ενεργής διπλωματικά παρουσίας της Αθήνας, η οποία θα μπορούσε να λάβει χαρακτήρα ακόμα και πρότασης για κατάπαυση του πυρός
μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών στη Συρία και πρόσκλησης για διαπραγμάτευση, έστω και την τελευταία
στιγμή, προκειμένου να αποφευχθεί μία στρατιωτική επιχείρηση. Μία συνάντηση, την οποία θα μπορούσε ακόμα
και να φιλοξενήσει η Ελλάδα και η οποία θα μπορούσε
να λειτουργήσει ως οδός απεγκλωβισμού από το αδιέξοδο
που διαμορφώνεται.
Σε ένα άλλο επίπεδο, η Αθήνα προετοιμάζεται για την
αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που ενδεχομένως προκύψουν από μια απόφαση για στρατιωτική
επέμβαση στη Συρία. Το ένα σκέλος της προετοιμασίας
αυτής αφορά την ανθρωπιστική διάσταση, δηλαδή τη
διαχείριση κύματος προσφύγων αλλά και παράνομων μεταναστών που μπορεί να προκληθεί και να ενισχυθεί σε
περίπτωση διάχυσης της κρίσης. Σε διαδοχικές συσκέψεις
τις προηγούμενες ημέρες επανεξετάσθηκαν τα επιχειρησιακά σχέδια, η ετοιμότητα των υπηρεσιών και ο συντονισμός των εμπλεκόμενων φορέων. Παράλληλα, σε ετοιμότητα ετέθη ο μηχανισμός των Ενόπλων Δυνάμεων για
τον απεγκλωβισμό, εφόσον κριθεί απαραίτητο, των Ελλήνων
υπηκόων που ζουν στη Συρία.
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας και για το ενδεχόμενο
να βρεθεί η χώρα αντιμέτωπη με τον κίνδυνο ασύμμετρης
απειλής από κάποια επίθεση, γίνεται επικαιροποίηση των
σχεδίων που είχαν εκπονηθεί το 2004 για τους Ολυμπιακούς
Αγώνες και, σύμφωνα με τις αρμόδιες πηγές, έχει τεθεί
σε ετοιμότητα ο μηχανισμός, αν και θεωρείται ότι ο
κίνδυνος για μια τέτοια επίθεση εναντίον της Ελλάδας
είναι εξαιρετικά μικρός.
Το 2008, ο Μπαράκ Ομπάμα εξελέγη πρόεδρος της Αμερικής έχοντας αντιταχθεί στον πόλεμο κατά του
Ιράκ και γενικότερα στην ολέθρια εξωτερική πολιτική
των νεοσυντηρητικών. Πέντε χρόνια αργότερα, αντιγράφει μεθόδους του προκατόχου του, προετοιμάζοντας
πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον της Συρίας, μιας χώρας
η οποία ουδέποτε έχει απειλήσει την ασφάλεια των
ΗΠΑ. Τη θλιβερή διαπίστωση προσυπογράφει, με άρθρο
του στην εφημερίδα Guardian, ο Χανς Μπλιξ, επικεφαλής
των επιθεωρητών του ΟΗΕ για τα (ανύπαρκτα) «όπλα
μαζικής καταστροφής» του Σαντάμ Χουσεΐν.
Οπως στην περίπτωση του Ιράκ, σημειώνει ο Μπλιξ,
η Αμερική σπεύδει σε έναν πόλεμο χωρίς εξουσιοδότηση
του Συμβουλίου Ασφαλείας και χωρίς να έχει διαπιστωθεί
από τους επιθεωρητές του ΟΗΕ η χρήση χημικών όπλων
από το καθεστώς Ασαντ. Αλλά ακόμη κι αν επιβεβαιωνόταν κάτι τέτοιο, διερωτάται ο Σουηδός διπλωμάτης,
γιατί θα έπρεπε «οι ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ ή οποιοσδήποτε
συνασπισμός προθύμων να δράσουν ως παγκόσμιοι
χωροφύλακες»;
Το ούτως ή άλλως εξωφρενικό άλλοθι του «ανθρωπιστικού πολέμου» ελάχιστους πείθει. Γιατί η Ουάσιγκτον
να σπεύσει σε πόλεμο ύστερα από τη θρυλούμενη εξόντωση 322 αμάχων, σύμφωνα με τη συριακή αντιπολίτευση, όταν στην Αί<
<
<
<
<
γυπτο σκοτώθηκαν 1.295 <
άνθρωποι μέσα σε ένα μόΟ Αμερικανός
νο διήμερο ύστερα από ένα
στρατιωτικό πραξικόπημα, πρόεδρος σύρθηκε
το οποίο συνάντησε την σε μια περιπέτεια
αποδοχή των ΗΠΑ, χωρίς
να συγκινηθεί κανείς στις που πάσχιζε
δυτικές πρωτεύουσες;
να αποφύγει
Η θέση του Αμερικανού
προέδρου έγινε ακόμη περισσότερο δεινή ύστερα από την ταπείνωση του πιο
στενού συμμάχου του, του Βρετανού πρωθυπουργού
Ντέιβιντ Κάμερον, στη Βουλή των Κοινοτήτων, η οποία
απέρριψε την εμπλοκή του Ηνωμένου Βασιλείου στην
εκστρατεία κατά της Συρίας. Το δίλημμα που τίθεται
ενώπιον του Μπαράκ Ομπάμα είναι εξαιρετικά επώδυνο:
να αναστείλει την επιδρομή, στέλνοντας σε όλο τον
κόσμο το μήνυμα ότι η Αμερική μοιάζει με «χάρτινη
τίγρη» ή να εμπλακεί σε μια παράλογη περιπέτεια,
χωρίς σαφή στόχο, με ισχνότατη διεθνή στήριξη; Μια
περιπέτεια από την οποία έχουν αποστασιοποιηθεί,
μεταξύ άλλων, Γερμανία, Ιταλία, Βέλγιο, Αίγυπτος και
Ιορδανία, αφήνοντας μόνο τη Γαλλία και την Τουρκία
να υπερθεματίζουν για την εξαπόλυση της επίθεσης.
Είναι πιθανό ο Ομπάμα να συρθεί –παρά τις αντιδράσεις και σημαντικής μερίδας του αμερικανικού Κογκρέσου– σε μια άκρως επικίνδυνη επιλογή, την οποία
πάσχιζε επί μακρόν να αποφύγει. Στις 21 Αυγούστου,
ακριβώς την ημέρα που εκδηλώθηκε η πολύ περίεργη
επίθεση με χημικά όπλα στη Δαμασκό (σε απόσταση
πέντε λεπτών με το αυτοκίνητο από το ξενοδοχείο
όπου βρίσκονταν οι επιθεωρητές του ΟΗΕ!), ο αρχηγός
των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Ντέμπσι, απαντούσε ως εξής σε ερώτηση Δημοκρατικού
βουλευτή: «Η κυβέρνηση Ομπάμα αντιτίθεται ακόμη
και σε περιορισμένη στρατιωτική επέμβαση στη Συρία
γιατί πιστεύει ότι οι αντάρτες που μάχονται το καθεστώς
Ασαντ δεν θα υποστηρίξουν τα αμερικανικά συμφέροντα
αν πάρουν την εξουσία αυτή τη στιγμή». Κυνική, αλλά
απολύτως λογική τοποθέτηση, αν πάρει κανείς υπόψη
το μεγάλο ειδικό βάρος των φανατικών ισλαμιστών
στους κόλπους της συριακής αντιπολίτευσης. Μία εβδομάδα αργότερα, όμως, η κυβέρνηση Ομπάμα ήταν
έτοιμη για πόλεμο και η Αλ Κάιντα δεσμευόταν ότι θα
εξαπολύσει και αυτή επίθεση εναντίον του καθεστώτος
Ασαντ, σε μια ντε φάκτο σύμπλευση με τον «Μεγάλο
Σατανά»!
Στο θεμελιώδες ερώτημα για τους λόγους της θεαματικής μεταστροφής του Ομπάμα, μόνο υποθέσεις
μπορεί να διατυπώσει κανείς. Ενδεχομένως, οι Αμερικανοί τρόμαξαν από τη σταθεροποίηση του καθεστώτος
Ασαντ, ύστερα από τις πρόσφατες στρατιωτικές επιτυχίες
του εναντίον των ανταρτών και για τις συνέπειες που
θα είχε η ενίσχυση του άξονα Ιράν - Συρίας - Χεζμπολάχ
στην ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον, πρέπει να βάρυνε
η εικόνα ενός ασθενούς προέδρου και μιας ευάλωτης
υπερδύναμης, η οποία χάνει τον έλεγχο των εξελίξεων
στη Μέση Ανατολή και υφίσταται ταπεινώσεις από τη
Ρωσία, όπως με την πολύκροτη υπόθεση Σνόουντεν.
Διακηρυγμένη πρόθεση της Αμερικής είναι να μην
εμπλακεί στον συριακό εμφύλιο και να περιοριστεί σε
μια ολιγοήμερη επιχείρηση με «χειρουργικά πλήγματα»
εξ αποστάσεως για να «τιμωρήσει» τον Ασαντ, όχι όμως
και να τον ανατρέψει.
Ωστόσο, το σενάριο ενός «πολέμου λάιτ» μπορεί να
τιναχτεί στον αέρα από την αντίδραση του Ασαντ και
των συμμάχων του στην επίθεση που θα δεχθεί ή και
από ενδεχόμενες αστοχίες των ίδιων των Αμερικανών.
Οι επιδιώξεις του Ισραήλ
Συνέντευξη
στον ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΕΛΛΙΣ
Το Ισραήλ προσβλέπει στην επίθεση
κατά της Συρίας, καθώς επιθυμεί την
ανατροπή του Ασαντ, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο γνωστός Ισραηλινός αναλυτής και επί χρόνια
στέλεχος της Μοσάντ, Γιόσι Αλφερ,
ο οποίος υπογραμμίζει πως, αν ο πρόεδρος Ομπάμα δεν χτυπήσει τη Συρία,
θα χάσει την αξιοπιστία του.
Ο κ. Αλφερ, ο οποίος υπηρέτησε επίσης στο κέντρο παρακολουθήσεων
του ισραηλινού στρατού, ενώ ακολούθως ήταν διευθυντής του Κέντρου
Στρατηγικών Μελετών του πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ και κατέθεσε
το «σχέδιο Αλφερ» για την εδαφική
διευθέτηση στο Παλαιστινιακό, αναφέρεται στην πιθανή χρήση των βάσεων της Σούδας και του Ακρωτηρίου,
ενώ αναγνωρίζει ότι μια επίθεση θα
δημιουργήσει μια πιο περίπλοκη και
λιγότερο προβλέψιμη πραγματικότητα
στην Ανατολική Μεσόγειο.
–Τι θα σημάνει μια επίθεση κατά
της Συρίας για τη γεωπολιτική πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο;
–Μια επίθεση κατά της Συρίας υπό
την ηγεσία των ΗΠΑ εισάγει έναν ακόμη παράγοντα και νέες παραμέτρους. Αυτό δημιουργεί μια ακόμη
πιο περίπλοκη και λιγότερο προβλέψιμη πραγματικότητα.
–Πώς θα επηρεάσει τις σχέσεις του
Ισραήλ με την Τουρκία, την Ελλάδα
και την Κύπρο;
–Το Ισραήλ και η Τουρκία δεν έχουν πραγματικά αποκαταστήσει τη
στρατηγική τους σχέση και είναι δύσκολο να δει κανείς πώς μια επίθεση
<
<
<
<
<
<
Κρίνεται η αξιοπιστία
του Ομπάμα, τονίζει
στην «Κ» ο Γιόσι Αλφερ,
ο οποίος μιλά
για Ελλάδα, Κύπρο
και Τουρκία
υπό την ηγεσία των ΗΠΑ θα αλλάξει
αυτήν την κατάσταση. Υπό το ίδιο
πρίσμα, δεν θα επηρεασθεί και η
σχέση του Ισραήλ με την Ελλάδα
και την Κύπρο.
–Τι ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν η Αθήνα και η Λευκωσία;
–Πέρα από την παροχή βάσεων Σούδα, Ακρωτήρι- δεν βλέπω πώς
μπορούν να συμβάλουν περαιτέρω.
Σε ένα ακραίο σενάριο, θα μπορούσε
κανείς να υποθέσει, αν και δεν το θεωρώ πιθανό, ότι η απάντηση της Συρίας, πιθανώς μέσω της Χεζμπολάχ,
θα στόχευε αυτές τις βάσεις. Πάντως,
ήδη γνωρίζουμε ότι η Κύπρος και η
Βουλγαρία, πιθανώς και η Ελλάδα,
βρίσκονται στον κατάλογο των στόχων της Χεζμπολάχ.
–Σε τι προσβλέπει το Ισραήλ, με δεδομένη την ανησυχία για το τι μπορεί να προκύψει μετά τον Ασαντ;
–Αποτελεί κοινή εκτίμηση της
στρατηγικής κοινότητας του Ισραήλ
πως είναι προτιμότερο να απομακρυνθεί ο Ασαντ γιατί αυτό αφαιρεί
το Ιράν από την περιοχή του Λεβάντε
και αποδυναμώνει τη Χεζμπολάχ, αν
και θα μπορούσε να οδηγήσει μέρος
ή και ολόκληρη τη Συρία υπό τον έλεγχο των Σαλαφιστών. Πάντως, υπό
τις παρούσες συνθήκες, ο Ασαντ δεν
αναμένεται να εξαφανισθεί από το
σκηνικό, ακόμη και αν καταλήξει να
κυβερνά μόνο το ένα τρίτο της Συρίας.
–Τι οδηγεί τον πρόεδρο Ομπάμα
προς μια επίθεση;
–Εχοντας χαράξει μια «κόκκινη
γραμμή» σε σχέση με τη χρήση χημικών όπλων, κρίνεται η αξιοπιστία
του. Μην ξεχνάτε, και αυτό είναι
προς τιμήν του Ομπάμα, ότι αυτή θα
είναι η πρώτη φορά που θα υπάρξει
διεθνής αντίδραση στη χρήση χημικών όπλων στον αραβικό κόσμο. Από
την οπτική του Ισραήλ, εάν ο Ομπάμα
δεν φανεί αξιόπιστος στο θέμα των
χημικών στη Συρία, πώς μπορεί κανείς
να υπολογίζει σε αυτόν σε σχέση με
το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν;
Από την άλλη, εάν αυτή η επίθεση
οδηγήσει σε κλιμάκωση και επιπλοκές, μπορεί να κατηγορηθεί για την
πρωτοβουλία του.
–Πώς θα αντιδράσει η Ρωσία σε μια
δυτική επίθεση εναντίον μιας χώρας
στην οποία διαθέτει βάση;
–Η Ρωσία ισχυρίζεται ότι στην Ταρτούζ δεν διαθέτει βάση, αλλά κέντρο
ανεφοδιασμού. Επιπροσθέτως, φαίνεται να έχει διαμηνύσει ότι δεν θα
αντιδράσει σε μια αμερικανική επίθεση. Πρέπει να υποθέσουμε ότι η
Ρωσία θα αυξήσει την υποστήριξή
της προς τον Ασαντ, που θα ενισχύσει
την πιθανότητα επιβίωσης του τελευταίου, αλλά και αύξησης των τριβών
μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας λόγω της Συρίας. Από την άλλη, μια εναλλακτική
πιθανότητα είναι, αφού οι ΗΠΑ «τιμωρήσουν» τον Ασαντ, να εμφανισθούν πιο διαλλακτικές έναντι της
Ρωσίας σχετικά με την επίτευξη συμβιβαστικής διευθέτησης στη Συρία.
19-KOSMOS_KATHI 8/30/13 11:07 PM Page 19
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Οι αραβικές
εξεγέρσεις και
το περιβάλλον
ασφαλείας
Πώς φθάσαμε στα χημικά και ποιες είναι
οι ιδιαιτερότητες στις γειτονικές χώρες
Του ΘΑΝΟΥ Π. ΝΤΟΚΟΥ*
Από το 2011 οι εξελίξεις στη γεωστρατηγική
σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου είναι
κυριολεκτικά καταιγιστικές, ακόμη και για
τα δεδομένα μιας περιοχής που ήταν για
πολλά χρόνια συνώνυμη με τους όρους ρευστότητα, αστάθεια και εστία ανάφλεξης.
Οι εξεγέρσεις σε αρκετές αραβικές χώρες
δεν φαίνεται να ήταν –αρχικά τουλάχιστον–
αποτέλεσμα εξωτερικών σχεδιασμών και
παρεμβάσεων, αν και στην πορεία διάφορες
μεγάλες δυνάμεις προσπάθησαν να επηρεάσουν τις εξελίξεις και να τοποθετηθούν
σε καλύτερη θέση για την επόμενη ημέρα
και οφείλονται σε συνδυασμό αιτίων: οικονομικά προβλήματα (χαμηλή οικονομική
ανάπτυξη, αύξηση των τιμών των τροφίμων
κ.λπ.) σε συνδυασμό με τις δημογραφικές
εξελίξεις (το 60% του πληθυσμού είναι κάτω
των 25 ετών), ακραίες ανισότητες στην κατανομή του εθνικού προϊόντος, στασιμότητα
στη διαδικασία πολιτικών αλλαγών και «αειθαλείς» ηγέτες, διαφθορά και νέες τεχνολογίες (internet, facebook, αραβικά δορυφορικά ειδησεογραφικά κανάλια). Η πλέον
θερμή σύγκρουση σήμερα λαμβάνει χώρα
στη Συρία και απειλεί να αποσταθεροποιήσει
ολόκληρη την περιοχή. Οι ενδιαφερόμενες
χώρες είναι ιδιαίτερα αμήχανες, καθώς ανησυχούν για τη διάδοχο κατάσταση μετά
από τυχόν κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ, αφού η συριακή αντιπολίτευση είναι
διχασμένη και το τελευταίο διάστημα έχουν
ενισχυθεί οι ριζοσπαστικές ισλαμικές συνιστώσες. Ταυτόχρονα, η ενεργός ανάμειξη
της Χεζμπολάχ στο πλευρό του Ασαντ και
η συνεχιζόμενη στήριξη από Ιράν και Ρωσία
έχουν επιτρέψει στο καθεστώς να εξισορροπήσει την κατάσταση και να επιτύχει ορισμένες σημαντικές νίκες στο πεδίο της
μάχης. Η πτώση Ασαντ δεν θεωρείται πλέον
νομοτελειακή εξέλιξη εκτός αν υπάρξει εξωτερική στρατιωτική επέμβαση. Αν δεν
επιτευχθεί συμφωνία σε διπλωματικό επίπεδο, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η
σύγκρουση θα συνεχιστεί, με αρνητικές
συνέπειες για τον Λίβανο και ολόκληρη την
Ανατολική Μεσόγειο. Η σύγκρουση στη
Συρία δεν αποτελεί πλέον αμιγώς εσωτερική,
αδελφοκτόνο υπόθεση, καθώς έχουν εμπλακεί ενεργά πλείστοι άλλοι δρώντες: κράτη
και οργανώσεις της περιοχής, αλλά και
εκτός αυτής. Εμπεριέχει δε τη δυναμική
διάχυσης της ένοπλης βίας σε γειτονικές
χώρες, μετεξέλιξης σε θρησκευτική (σουνίτες
- σιίτες) σύγκρουση ή ακόμα και αλλαγής
του γεωγραφικού χάρτη (με γεωγραφικό
κατακερματισμό της Συρίας).
Την τρέχουσα κρίση πυροδότησε η χρήση
χημικών όπλων με πολλά θύματα. Η Συρία
διαθέτει περίπου 1.000 τόνους χημικών όπλων (μουστάρδας και νευροτοξικά) και οι
ηθικοί φραγμοί του καθεστώτος για χρήση
τους είναι μάλλον ανύπαρκτοι. Ωστόσο, τίθεται το ερώτημα γιατί να χρησιμοποιήσει
χημικά όπλα σε μια χρονική στιγμή όπου
έχει αποκτήσει το πάνω χέρι στις μάχες και
μια τέτοια ενέργεια πιθανότατα θα προκαλούσε εξωτερική στρατιωτική επέμβαση;
Βεβαίως. ο ορθολογισμός δεν είναι πάντοτε
το αποτελεσματικότερο εργαλείο για την
κατανόηση των πολιτικών αποφάσεων, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή. Πάντως, υπάρχουν τρεις πιθανές απαντήσεις: η χρήση
χημικών έγινε από (α) το καθεστώς (β) ομάδες
της αντιπολίτευσης για να ενοχοποιήσουν
το καθεστώς (γ) στελέχη του καθεστώτος
χωρίς έγκριση σε ανώτατο επίπεδο.
*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής του
ΕΛΙΑΜΕΠ.
Τα πέντε σενάρια
για το μέλλον της Συρίας
1. Επίτευξη συμφωνίας με Ρωσία για σύγκληση ειρηνευτικής διάσκεψης, με κεντρική
επιδίωξη τον σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης που θα περιλαμβάνει τα μετριοπαθή στοιχεία της (κοσμικής) αντιπολίτευσης, αλλά και αξιωματούχους του κόμματος
Μπάαθ που δεν έχουν κατηγορηθεί ευθέως
για εγκλήματα πολέμου. Στο σενάριο αυτό
ο Ασαντ και το περιβάλλον του θα είχαν τη
δυνατότητα να αναχωρήσουν για κάποια
χώρα που θα τους προσέφερε άσυλο. Ο σχηματισμός μιας τέτοιας κυβέρνησης θα οδηγούσε στον τερματισμό των (μεγάλης
κλίμακας) εχθροπραξιών, αλλά δεν θα ικανοποιούσε τις ισλαμικές ομάδες της αντιπολίτευσης, ενώ μεσοπρόθεσμα ουδεμία
εγγύηση υπάρχει ότι θα μπορούσε να υλοποιήσει με επιτυχία το εξαιρετικά δύσκολο
έργο της ανοικοδόμησης της χώρας. Μια
παραλλαγή αυτού του σεναρίου αναφέρεται
σε εμπλοκή και του Ιράν στις διαπραγματεύσεις, κάτι που θα άνοιγε τον δρόμο για
επίλυση και της διαμάχης για το πυρηνικό
πρόγραμμα της Τεχεράνης. Προφανώς, η
έστω και περιορισμένη χρήση στρατιωτικής
ισχύος από τις δυτικές δυνάμεις θα μειώσει
σημαντικά τις πιθανότητες διπλωματικής
συνεννόησης με Ρωσία και Ιράν στο θέμα
της Συρίας.
2. Περιορισμένα πλήγματα εναντίον του
συστήματος αεράμυνας, εγκαταστάσεων
χημικών όπλων και επίλεκτων στρατιωτικών
μονάδων με τη χρήση κυρίως πυραύλων
Τόμαχοκ και άλλων όπλων μακρού βεληνεκούς από αμερικανικά πλοία και υποβρύχια
και γαλλικά αεροσκάφη που θα δράσουν εκτός βεληνεκούς της συριακής αεράμυνας.
Μια τέτοια περιορισμένη στρατιωτική επιχείρηση –πιθανώς με σύμφωνη γνώμη του
ΝΑΤΟ και του Αραβικού Συνδέσμου– δεν
θα αλλάξει την πορεία του πολέμου, αλλά
θα έχει ως στόχο: (α) να τιμωρήσει τον
Ασαντ για τη χρήση χημικών όπλων και να
αποτρέψει μελλοντική χρήση τους, (β) να
τον υποχρεώσει να καθήσει στο τραπέζι
των διαπραγματεύσεων.
3. Αύξηση της παροχής οπλικών συστημάτων προς το μετριοπαθές τμήμα της αντιπολίτευσης, με αντίστοιχη αύξηση της
βοήθειας από Ρωσία και Ιράν προς το καθεστώς. Η εμφύλια σύγκρουση θα συνεχιστεί
και η χώρα θα βρεθεί πιο κοντά σε ντε φάκτο
κατακερματισμό, με αρνητικές συνέπειες
για όλες τις γειτονικές χώρες αλλά και τη
Μέση Ανατολή γενικότερα.
4. Δημιουργία ασφαλών ζωνών (με απαγόρευση πτήσεων) κοντά στα σύνορα με
την Τουρκία και την Ιορδανία. Η εφαρμογή
της απαγόρευσης θα είναι δύσκολη γιατί
θα χρειάζονται συνεχείς επιχειρήσεις.
5. Μεγάλης κλίμακας επέμβαση. Μετά την
καταστροφική εμπειρία του Ιράκ και του
Αφγανιστάν, ουδείς υποστηρίζει αυτή την
επιλογή. Ισως όμως οι ΗΠΑ «συρθούν» σε
μια τέτοια επιχείρηση αν τα περιορισμένα
πλήγματα δεν αποδώσουν και η αιματοχυσία
συνεχιστεί. Με τα σημερινά δεδομένα όσον
αφορά στην απουσία διάδοχης κατάστασης,
φαντάζει ως εφιαλτικό σενάριο.
Τα σενάρια 2, 3 και 4 μπορούν να συνδυαστούν, ενδεχομένως σε διαφορετικές
χρονικές στιγμές.
Μια στρατιωτική επιχείρηση χωρίς απόφαση του Σ.Α./ΟΗΕ και χωρίς απτές αποδείξεις για την ενοχή του καθεστώτος Ασαντ
για τη χρήση χημικών θα προκαλέσει κατηγορίες για τις παράπλευρες απώλειες που
οπωσδήποτε θα υπάρξουν, για ιμπεριαλιστική πολιτική έναντι του μουσουλμανικού
κόσμου, αλλά και –σε άλλους κύκλους– για
ανεπαρκή αντίδραση που δεν θα αποδυναμώσει αρκετά το καθεστώς Ασαντ. Είναι
επίσης πολύ πιθανό ότι θα υπάρξουν κάποια
αντίποινα υπό τη μορφή ασύμμετρων –τρομοκρατικών– χτυπημάτων από τη Χεζμπολάχ
ή άλλες ομάδες σε γειτονικές χώρες. Αν και
ελπίζεται ότι θα φέρει τον Ασαντ –αλλά και
σημαντικό τμήμα της αντιπολίτευσης– στο
τραπέζι των διαπραγματεύσεων, το πιθανολογούμενο περιορισμένο στρατιωτικό
πλήγμα μάλλον θα επιδεινώσει τις σχέσεις
των ΗΠΑ με τη Ρωσία και θα δυσχεράνει
τις προσπάθειες διπλωματικής συνεννόησης
με το Ιράν.
Προφανώς οι διαφαινόμενες εξελίξεις θα
επηρεάσουν, τουλάχιστον έμμεσα, και τη
χώρα μας. Δεν είναι βέβαιο ότι η βάση της
Σούδας (πολύ περισσότερο η αεροπορική
βάση της Καλαμάτας) θα έχουν κεντρικό
ρόλο στις επιχειρήσεις (ιδιαίτερα στην περίπτωση περιορισμένου πλήγματος - Σενάριο
2). Εφόσον ζητηθεί η χρήση τους, η ελληνική
κυβέρνηση θα έχει πολύ περιορισμένα περιθώρια άρνησης. Αν τεθεί θέμα ανάληψης
δράσης από το ΝΑΤΟ, η Ελλάδα δεν έχει
την πολυτέλεια να βρίσκεται στη μειοψηφία.
Αντίθετα, θα πρέπει να αποκλειστεί η συμμετοχή ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων
(αν και δεν πρόκειται να ζητηθεί κάτι τέτοιο).
Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα θα πρέπει
να είναι έτοιμη να παίξει κάποιον επικουρικό
διπλωματικό ρόλο την επόμενη ημέρα. Σε
κάθε περίπτωση, θα πρέπει να θυμόμαστε
ότι στην εξωτερική πολιτική υπάρχουν
πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται
και άλλα που γίνονται και δεν λέγονται.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΓΝΩΜΕΣ
ΕΛΛΑΔΑ
ΚΟΣΜΟΣ
l
19
20-ADV PROSFORES_KATHI 8/30/13 7:36 PM Page 4
ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ
Η Kαθημερινή επανακυκλοφορεί όλα τα άλμπουμ
από τους αγαπημένους σύγχρονους Έλληνες τραγουδιστές!
Επιλέξτε το άλμπουμ που χάσατε και αποκτήστε το μέσα από
την ενισχυμένη έκδοση της Kαθημερινής.
ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
OIK_01-COVER_OIK_01 8/30/13 10:16 PM Page 2
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 1 Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι ΟΥ 2 0 1 3
Μεταβολές εβδομάδας
X.A.K.
X.A.
0,12%
-2,10%
Dow Jones
Nasdaq
Nikkei
Dax
FTSE 100
Πετρέλαιο
€/$
-0,97%*
-1,67%*
-1,81%*
-3,64%*
-1,24%*
2,10%
-1,25%
Επιπλέον δάνεια στους αποτυχημένους
ΣΗΜΕΡΑ
ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ
Οι εξαγωγές δεν
σώζουν το ΑΕΠ
Τρομακτικά ερωτήματα για την Τρ. Κύπρου από τις νέες χορηγήσεις σε προβληματικούς πελάτες το 2012
Η αύξηση των εξαγωγών το πρώτο
εξάμηνο του 2013 οφείλεται σχεδόν
αποκλειστικά στην πώληση δύο
αεροσκαφών αγνώστου ταυτότητας,
αξίας 67 εκατ. ευρώ, σε αγοραστή
από το Ηνωμένο Βασίλειο. Την ίδια
στιγμή, η μείωση του εμπορικού
ελλείμματος δεν είναι θετικό σημάδι
για την οικονομία. Σελ. 3
Επιπλέον δανεισμό ύψους 222 εκατ.
ευρώ έλαβε η εταιρεία Leptos μέσα
στο 2012 από την Τράπεζα Κύπρου,
σε χρονικό σημείο δηλαδή που ακολούθησε το εσωτερικό έγγραφο της
τράπεζας στο οποίο γίνεται ρητή αναφορά στην αδυναμία της εταιρείας
να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις
της. Στο έγγραφο, που φέρει την υ-
ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΤΑΝΙΝ
πογραφή του Γιάννη Κυπρή, αναφέρεται πως από το 2009 η Leptos «δεν
ήταν σε θέση να καλύψει ούτε τους
δεδουλευμένους τόκους των δανείων».
Ωστόσο, μετά την ολοκλήρωση της
συγκεκριμένης εσωτερικής έρευνας,
τα υφιστάμενα δάνεια της Leptos αυξήθηκαν από 235 εκατ. ευρώ, σε 457
εκατ. ευρώ. Η αύξηση καταγράφεται
εντός του 2012, χωρίς όμως να είναι
βέβαιο εάν τα επιπλέον δάνεια στον
συγκεκριμένο δανειολήπτη παραχωρήθηκαν πριν ή μετά την αλλαγή ΔΣ
και την αποχώρηση Ηλιάδη από την
τράπεζα. Μέγα ερώτημα δημιουργείται
και από το γεγονός ότι τα στοιχεία
δείχνουν πως δεν σχηματίστηκαν προβλέψεις έναντι των συγκεκριμένων
Με το βλέμμα στη Συρία οι αγορές
Στα... φιλανθρωπικά
χνάρια του Μπιλ Γκέιτς
Ο 82ος πλουσιότερος άνθρωπος του
κόσμου δεσμεύθηκε να παραχωρήσει τουλάχιστον το ήμισυ της περιουσίας του, ύψους 12,3 δισ. δολ., για φιλανθρωπικούς σκοπούς. «Το χάσμα
μεταξύ φτωχών και πλουσίων διευρύνεται με μεγάλη ταχύτητα κι εγώ θέλω να αφήσω πίσω μου ένα μακρόπνοο έργο», σχολιάζει. Σελ. 6
εκατ. ευρώ στο τέλος του 2012, έχοντας
λάβει 140 εκατ. ευρώ μέσα στο έτος.
Με δεδομένη την «επαφή» της εταιρείας με το ΔΣ της τράπεζας, η αύξηση
της έκθεσης της Τράπεζας Κύπρου
στην συγκεκριμένη εταιρεία θα πρέπει
να απασχολήσει τον Γενικό Εισαγγελέα.
Πολλοί άλλοι πελάτες έτυχαν παρόμοιας μεταχείρισης. Σελ. 4
Τα σχέδια των ελληνικών
τραπεζών για την Κύπρο
Οι ελληνικές συστημικές τράπεζες ε- γατρική της σε άλλη εγχώρια τράπεζα
ξετάζουν να ανταλλάξουν μεταξύ με αντάλλαγμα το δίκτυο καταστητους τα δίκτυα που έχουν στο εξω- μάτων στην Κύπρο κ.ο.κ. Η παραπάνω
τερικό, στο πλαίσιο της αναδιάρθρω- εναλλακτική θα συζητηθεί με κλιμάκιο
σης. Πρόκειται για μια α- <
της Γενικής Διεύθυνσης Α<
<
<
<
<
<
πόφαση που επηρεάζει και
νταγωνισμού της Ευρωπαϊτην κυπριακή αγορά, στην Τι σχεδιάζουν κής Επιτροπής που θα βρεοποία το ελληνικό τραπεθεί στις 11 Σεπτεμβρίου
ζικό σύστημα έχει σημα- οι διοικήσεις
στην Αθήνα, δεδομένου
ντική παρουσία. Στόχος για τις θυγαότι αυτή τη στιγμή δεν υτων σχεδιασμών είναι η
πάρχει ενδιαφέρον ξένων
κάθε τράπεζα να ενισχύσει τρικές στη
για αγορές τραπεζών στην
τις θέσεις της σε όσα κρά- Ν.Α. Ευρώπη
περιοχή της Νοτιοανατοτη διαθέτει συγκριτικό
λικής Ευρώπης. Οι σχεδιαπλεονέκτημα και να αποχωρήσει από σμοί γίνονται στο πλαίσιο της σύχώρες με αδύναμη παρουσία. Για πα- νταξης των νέων επιχειρησιακών
ράδειγμα, μια τράπεζα με αδύναμη σχεδίων, τα οποία θα έχουν 5ετή οπαρουσία στην αγορά της Αλβανίας ρίζοντα και θα περιλαμβάνουν δράσεις
θα μπορούσε να μεταβιβάσει τη θυ- και ενέργειες σε δύο μέτωπα. Σελ. 5
ΚΑΡΙΕΡΑ
Το εξωτερικό
βοηθά τα στελέχη
Μελέτη συμβουλεύει τις εταιρείες που
ενδιαφέρονται να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους να αναζητούν στελέχη που έχουν εμπλουτίσει τις εμπειρίες
τους στο εξωτερικό. Η δεξιότητα για
δημιουργικότητα αναπτύσσεται εφόσον κάποιος διαμείνει για αρκετό χρονικό διάστημα στο εξωτερικό. Σελ. 8
Νέο τοπίο με την τριμελή
Αρχή Εξυγίανσης
Real Estate
AP
Απαντήσεις σε πρακτικά θέματα
εφαρμογής του Φόρου Ακινήτων
επιχειρεί να δώσει η «Κ» μέσα από ένα χρηστικό οδηγό, ο οποίος
συντάχτηκε με τη συνδρομή της
Leaf Research. Με την τελευταία
τροποποίηση, που βρίσκεται ενώπιον της Βουλής καταργείται η ελάχιστη χρέωση των 75 ευρώ για
ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας αξίας μέχρι πέντε χιλιάδων ευρώ,
με τιμές του 1980. Σελ. 12
δανείων. Από τη στιγμή που έτυχαν
αναδιάρθρωσης, θα έπρεπε να σχηματιστούν και προβλέψεις, γεγονός
που φανερώνει εκ των προτέρων σοβαρές παρατυπίες στα στοιχεία της
τράπεζας.
Παρόμοια είναι και η εικόνα που
διαμορφώνεται και στην Aristo, η
οποία χρωστούσε στην τράπεζα 338
Εβδομάδα αναταράξεων στις αγορές ήταν αυτή που λήγει σήμερα, καθώς η προοπτική διεθνούς στρατιωτικής επιχείρησης
στη Συρία προκάλεσε γενικευμένη πτώση στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, αλλά και άνοδο του πετρελαίου και του χρυσού. Στη
διάρκεια της εβδομάδας, οι διαφαινόμενοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι συνδυάστηκαν αρχικά με το ενδεχόμενο νέας πολιτικής
κρίσης στην Ιταλία γύρω από τον ακανθώδη φόρο ακίνητης περιουσίας, η οποία τελικά απεφεύχθη με μια σχετική συμφωνία
της κυβέρνησης, αλλά και με τις εντεινόμενες φημολογίες περί νέου «κουρέματος» του ελληνικού χρέους.
Οι αλλαγές στη συγκρότηση της Αρχής
Εξυγίανσης, επαναπροσδιορίζουν
τις συνθήκες στην προσπάθεια ανασυγκρότησης του τραπεζικού τομέα.
Στην παρούσα φάση, με ιδιαίτερο
ενδιαφέρον αναμένεται η αντίδραση
της Τρόικα. Η πάγια τακτική των ευρωπαϊκών θεσμών είναι να μην ανακατεύονται στα εσωτερικά των
κρατών – μελών γι’ αυτό και οι πρώτες
πληροφορίες που έχει υπόψη της η
«Κ» μιλούν για μια χαλαρή δημόσια
αντίδραση, η οποία θα επικεντρώνεται στην απουσία παροχής πληροφόρησης για τις εξελίξεις στο κοινοβούλιο, από την πλευρά του υπ.
Οικονομικών. Ανεξάρτητα, όμως, με
το τι θα γίνει δημόσια και επίσημα,
στο παρασκήνιο υπάρχει απογοήτευση και ανησυχία για τις μελλοντικές εξελίξεις. Η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας θα κριθεί από
την άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Σελ. 4
Α Ν Α Λ Υ Σ Η από τoν ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ
Το σύμβολο της πίστεως (των μουσουλμάνων)
«Είμαστε χριστιανοδημοκράτες, απλά
τυγχάνει να είμαστε μουσουλμάνοι»,
είπε ο Ερντογάν, νέος τότε στην εξουσία, στο συντηρητικό AEI στην Ουάσιγκτον. Εκείνη την εποχή -2003- οι
πάντες στη Ουάσιγκτον ήξεραν πως
οι χαζές συμβουλές που λάμβανε ο πρόεδρος της χώρας τους από «διανοούμενους» της Μέσης Ανατολής όπως
τον Φουάντ Ατζαμί, θα οδηγούσαν τη
χώρα σε μια νεοσυντηρητική περιπέτεια
με την οποία θα προσπαθούσαν να
«εκδημοκρατικοποιήσουν» τη Μέση
Ανατολή.
Η Τουρκία, με τον Ισλαμιστή Ερντογάν
φρέσκο-φρέσκο στο τιμόνι μιας φανατικά
κοσμικής χώρας, αποτελούσε για πολλούς το πιο «καθαρό» μοντέλο για την
προσπάθεια αυτή. Λίγο κατάλαβαν οι
Αμερικανοί –και δη οι ρεπουμπλικάνοιπως, αν υπάρχει μια χώρα που οι ισλαμιστές μισούν παραπάνω από τη Δύση,
αυτή είναι η Τουρκία.
Παρά το γεγονός ότι οι Μουσουλμάνοι
Αδελφοί έγιναν «της μόδας» το τελευταίο
διάστημα λόγω των εξελίξεων στην Αίγυπτο, η όλη ύπαρξη τους είχε τις ρίζες
της στον ίδιο τον Κεμάλ: Στόχος των Α-
δελφών ήταν από το 1928 η επανίδρυση
του Χαλιφάτου που ο Ατατούρκ κατήργησε με τη νέα Τουρκική Δημοκρατία,
όπου οι Τούρκοι είχαν «τη χαρά να λέγονται Τούρκοι», αντί να λέγονται Οθωμανοί και Μουσουλμάνοι. Το σύμβολο
της πίστης τους πρέπει να επανέλθει.
Η γενεαλογία της ισλαμικής σκέψης,
μάλιστα, ξεκινά από τον αντικεμαλισμό
των Αδελφών και καταλήγει στη Χαμάς
και την Αλ Κάιντα. Η μοντερνιστική
σκέψη του αξιοθαύμαστου Μοχάμεντ
Αμπντού μετατράπηκε σε ριζοσπαστικό
φονταμενταλισμό από τον Χασάν αλ
Μπάννα. Με τη σειρά του αυτός «δίδαξε»
τον Σαγίντ Κούτμπ και τον αλ Μαουντούτι, τους πνευματικούς πατέρες του
Αϊμάν αλ Ζαγουάχιρι και της υπόλοιπης
Αλ Κάιντα.
Η Τουρκική Δημοκρατία ποτέ δεν θα
μπορούσε να αποτελέσει μοντέλο για
τους ακραίους του ισλαμικού κόσμου,
που οργανώθηκαν με σκοπό να καταργήσουν τον κοσμικό χαρακτήρα του
Κεμάλ και τον δυτικό προσανατολισμό
της Τουρκικής Δημοκρατίας για να επαναφέρουν το Χαλιφάτο.
Σήμερα, και άσχετα με την προσωπική
<
<
<
<
<
<
<
Λέτε να ήθελε, τελικά,
Χαλιφάτο ο Ατατούρκ;
πορεία του Ερντογάν ο οποίος δέχεται
εκ των έσω αμφισβήτηση από το κόμμα
του, άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες
για τη «μυστική διαθήκη» του Κεμάλ.
Λέγεται πως αυτή είναι διαθέσιμη προς
ανάγνωση μόνο για τους προέδρους και
πρωθυπουργούς της Τουρκίας, και πως
σε αυτήν ο Κεμάλ δεν αποκλείει την επαναφορά του Χαλιφάτου. Το γεγονός
μάλιστα πως υπάρχει μια νομική γκρίζα
ζώνη από το 1924, εντείνει τη φημολογία.
«Αν ο Κεμάλ ήταν τόσο απόλυτος, δεν
θα καταργούσε το Χαλιφάτο με νόμο,
αλλά με συνταγματική ρύθμιση», επιμένουν πολλοί, έστω κι αν οι πλείστοι
των Τούρκων νομικών διαφωνούν ακόμα
και με τη βάση του επιχειρήματος.
Η φημολογία –που πλέον άρχισε να
βρίσκει βάσεις- σχετίζεται και με τα εκατοντάχρονα της κατάργησης του Χαλιφάτου. Το 2024 θα ήταν μια εξαιρετική
ευκαιρία για επαναφορά του, είτε σε αντικατάσταση της Τουρκικής Δημοκρα-
τίας, είτε ακόμα ως μια κίνηση συμβολική, κάτω από ένα νέο, ευφάνταστο
καθεστώς που να δίνει μεν πολιτικό ηγεμονικό ρόλο στον Χαλίφη, αλλά ως
«Άγγλος Μονάρχης», ενδεχομένως στο
πρόσωπο του Προέδρου.
Μια τέτοια κίνηση θα ήταν εξαιρετικής
σημασίας για την Τουρκία, αν μπορούσε
να γίνει σε βάθος δεκαετίας. Θα μπορούσε να δώσει ένα τέλος στο στίγμα
που έχουν οι Τούρκοι ως οι άνθρωποι
που, για να μην είναι απλό μιλλιέτ, κατάργησαν ό,τι πιο ιερό είχαν οι μουσουλμάνοι. Θα μπορούσε να δώσει στην
Τουρκία το δικαίωμα να παίξει ηγεμονικό
ρόλο στη Μέση Ανατολή και τον μουσουλμανικό κόσμο.
Η πολιτική του κόμματος του Ερντογάν συνάδει με αυτή την προσέγγιση.
Κι αυτό δεν σχετίζεται μόνο με τα εσωτερικά ζητήματα όπως τα χειρίζεται το
ΑΚ, με πρώτο παράδειγμα τη νέα μεσαία
τάξη των Τίγρεων της Ανατολίας.
Εδώ και χρόνια, προσπαθεί να βρει
μια λύση στα διαχρονικά προβλήματα:
Με τους Κούρδους, αναζητά ένα modus
vivendi, το οποίο οδηγεί και σε έντονες
συζητήσεις στην Τουρκία γύρω από τη
φύση της Ομοσπονδίας. Η στάση των
Τούρκων απέναντι στους Κούρδους της
Συρίας λέει πολλά, ενώ ένα κουρδικό
κράτος –κάτω από τη σφαίρα μιας ομόσπονδης Τουρκίας- το οποίο να καλύπτει
Συρία, Ιράκ και Ιράν είναι μεν μακριά
αλλά δεν βρίσκεται εκτός της σφαίρας
του δυνατού σε βάθος χρόνου. Η σχέση
με την ίδια τη Συρία και η εντυπωσιακή
ανάπτυξη που γνώρισαν οι παραμεθόριες
περιοχές τα τελευταία χρόνια, επίσης
λέει πολλά, όπως πολλά λέει και η στάση
στο Ιράκ. Το κτίσιμο των σχέσεων σε
Λίβανο, Παλαιστίνη και τώρα Αίγυπτο,
γωνιάζει επίσης με αυτή τη λογική.
Ένα προ-Χαλιφάτο άρχισε να δημιουργείται και τα θεμέλια μιας τουρκικής
ηγεμονίας έχουν αρχίσει να κτίζονται.
Αυτά, φυσικά, είναι ακόμα πολύ μακριά.
Σημασία όμως έχει πως οι Τούρκοι τα
σκέφτονται, τα αναλύουν και ακολουθούν μια μακρόπνοη στρατηγική. Ούτε
αυτά σημαίνουν πως μια τέτοια Τουρκία
θα ήταν απαραίτητα ανεπιθύμητη. Πιο
βέβαιη για τον εαυτό της, πιο δημοκρατική από το κεμαλικό βαθύ κράτος,
με νέα πνευματική πυξίδα, πολιτικά
πιο σταθερή και οικονομικά πιο δυνα-
μική, θα μπορούσε να ήταν ένας πόλος
με τον οποίο να συνυπάρχει ευκολότερα
η Κύπρος. Η πολιτική μηδενικών προβλημάτων του ΑΚ θα μπορούσε να βοηθήσει κι εμάς. Η Δύση σίγουρα θα προτιμούσε μια μετριοπαθή ηγεμονία που
να αγκαλιάζει τον φανατισμένο ισλαμικό κόσμο.
Το κυριότερο ερώτημα, το θερμόμετρο
ανεβαίνει στη Συρία, είναι πώς βλέπουμε
εμείς τις προθέσεις, προοπτικές και στόχους του μεγαλύτερου γείτονά και κατακτητή μας. Πώς αντιδρούμε; Τι θέλουμε; Ποιες συμμαχίες, ποιοι συσχετισμοί και ποιες διπλωματικές σχέσεις
θα μας πάρουν στην επόμενη δεκαετία
και πιο πέρα; Το κυπριακό πώς λύνεται
με δεδομένες τέτοιες τάσεις αλλά και
την εσωτερική κατάσταση στη γείτονα
χώρα; Ακόμα και σήμερα, θα πρέπει να
μας βασανίζουν αυτά τα ερωτήματα.
Επίσης (και καθόλου άσχετο), πρέπει
να προχωρήσει το ΓεΣΥ και να εκπονηθεί
ΜΔΠ. Και τα λεφτά από το γκάζι, μακριά
από τον προϋπολογισμό.
www.fortheisland.wordpress.com
Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy
OIK_02-DHKTHS_OIK_02 8/30/13 11:12 PM Page 2
2
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Π Α ΡΑ Σ Κ Η Ν Ι Ο
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΑΝΑΛΥΣΗ / TΟΥ BEN BLANCHARD / REUTERS
Οι εξελίξεις
στη Συρία και η Κίνα
Καθώς επιδεινώνεται η κατάσταση στη Συρία, έρχεται
στο φως μια «άβολη αλήθεια» αναφορικά με την πολιτική
μη παρεμβάσεων της Κίνας: ακόμη και αν το επιθυμούσε,
το Πεκίνο δεν μπορεί να κάνει πολλά για να επηρεάσει
τα πράγματα! Οσο παράξενο κι αν φαίνεται, οι στρατιωτικές δυνάμεις της Κίνας είναι αδύναμες καθώς δεν
έχουν δοκιμαστεί στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα το
Πεκίνο να μπορεί να διαδραματίσει μόνο ένα ρόλο χαμηλού προφίλ σε μια περιοχή –τη Μέση Ανατολή– καίριας σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της πολυπληθέστερης χώρας στον πλανήτη.
Ενώ λοιπόν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ετοιμάζονται
για ένα πιθανό στρατιωτικό χτύπημα στη Συρία, η
Κίνα παραμένει σταθερά στο περιθώριο, παρότι διακυβεύονται στην ευρύτερη περιοχή πολύ περισσότερα
δικά της συμφέροντα από εκείνα άλλων μεγάλων δυνάμεων. Η Μέση Ανατολή είναι η μεγαλύτερη προμηθεύτρια αργού πετρελαίου της Κίνας. Χωρίς αυτό, η
δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο θα σταματούσε να λειτουργεί. Το πρώτο επτάμηνο φέτος, η
Κίνα εισήγαγε περί τα 83 εκατομμύρια μετρικούς τόνους
(91,49 εκατομμύρια τόνους) αργού από τη Μέση
Ανατολή, περίπου το ήμισυ της κατανάλωσής της, από
χώρες που συμπεριλαμβάνουν τη Σαουδική Αραβία, το
Ιράν, το Ιράκ, το Ομάν και τα Ηνωμένα Αραβικά
Εμιράτα. Η Κίνα δεν έχει ιδιαίτερα συμφέροντα σε
αυτήν καθαυτήν τη Συρία, το Πεκίνο όμως έχει κάθε
στρατηγικό και διπλωματικό συμφέρον για τη διατήρηση
της σταθερότητας στην περιοχή, ώστε να προστατευθούν οι ενεργειακές προμήθειές της.
Ο απόστρατος αρχιστράτηγος Λουό Γουάν, στρατιωτικός με μεγάλη επιρροή στην Κίνα, δήλωνε προ
μηνών στην επίσημη εφημερίδα του Πεκίνου ότι με
τόσο πετρέλαιο που υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή
«είναι αδιανόητο για εμάς ότι τα θέματα της Συρίας
και του Ιράν δεν μπορεί να μη μας αφορούν».
Η Κίνα επιμένει ότι ούτε στηρίζει ούτε προστατεύει
τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ, αναφέροντας
ότι προέβαλε βέτο σε αποφάσεις του ΟΗΕ μόνον όταν
έκρινε ότι θα χειροτέρευαν την κρίση. Το Πεκίνο έχουν
επισκεφθεί τα τελευταία χρόνια τόσο κυβερνητικά
στελέχη από τη Συρία όσο και εκπρόσωποι των αντιφρονούντων, σε μια προσπάθεια αναζήτησης πολιτικής
λύσης, χωρίς όμως ουσιαστικά αποτελέσματα.
Ακόμη και αν η κυβέρνηση του Πεκίνου αναιρούσε
το δόγμα των μη παρεμβάσεων στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός δεν έχει ιδιαίτερες δυνατότητες παρουσίας και
δράσης –πλην ίσως συμβολικής– εκτός των συνόρων
της χώρας. Οπως αναφέρει ο Ρος Μπάμπατζ, αναλυτής
στην Καμπέρα και πρώην αξιωματούχος του αυστραλιανού υπουργείου Αμυνας, «σε ό,τι αφορά την ενεργό
δράση του Λαϊκού Στρατού, το να αναλάβει πρωτοβουλίες
όπως αυτές που σχεδιάζουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί
τους, και μάλλον θα δούμε τις επόμενες ημέρες… προς
το παρόν, δεν έχει αυτή τη δυνατότητα…».
Ο τελευταίος πόλεμος στον οποίο ενεπλάκη ο κινεζικός
στρατός ήταν εναντίον του Βιετνάμ το 1979. Η κακή
προετοιμασία του δεν του επέτρεψε τη νίκη. Επίσης,
αν και πλοία του κινεζικού ναυτικού συμμετείχαν σε
περιπολίες για τον εντοπισμό πειρατών στα παράλια
της Σομαλίας, όταν χρειάστηκε να μεταφέρουν από τη
Λιβύη χιλιάδες Κινέζους πολίτες το 2011, η Κίνα αναγκάστηκε να μισθώσει ιδιωτικά πλοία. Προς το παρόν,
αναφέρει ο Μπάμπατζ, ο Λαϊκός Στρατός είναι επικεντρωμένος για την ανάληψη δράσης στην περιοχή
του Ειρηνικού και συμπληρώνει: «Αλλά, για να αναλάβουν
το είδος της δράσης για το οποίο μιλάμε τώρα στη Μεσόγειο, δεν είναι έτοιμοι γι’ αυτό. Αν θα μπορούσαν να
το κάνουν σε δέκα χρόνια από σήμερα; Ασφαλώς, αν
το θελήσουν!».Ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, δήλωσε προ μηνός ότι η ανάδειξη της Κίνας σε ναυτική
δύναμη αποτελεί σημαντικό στόχο, καθώς «οι ωκεανοί
και οι θάλασσες αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη
στρατηγική σημασία…».
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΔΗΚΤΗΣ
Κλαίνε
Φεύγει, λέει, ο Σορώτος από την Τράπεζα
Κύπρου. Το δράμα των ταξιδιωτικών πρακτόρων συνεχίζεται, αφού μετά τη μεγάλη
πτώση που παρατηρείται στα ταξίδια των
Κυπρίων προς το εξωτερικό, τώρα θα τους
φύγει και ο καλύτερος πελάτης.
Προ-έγκριση
Με την προέγκριση που απαιτείται από την
Κεντρική Τράπεζα για τα υποψήφια μέλη
του ΔΣ της Τράπεζας Κύπρου, θυμήθηκα
για κάποιο λόγο τον Αχμαντινετζάντ που ενέκρινε όλες τις λίστες των υποψηφίων
στις τελευταίες τοπικές εκλογές. Δικαιούται, φυσικά –και οφείλει- να εγκρίνει ποιος
μπαίνει στο Board της τράπεζας.
Αποτελέσματα
Άνευ αποτελεσμάτων οδεύει η Τράπεζα
Κύπρου στη Γενική Συνέλευση και ορθά η
κα. Καλογήρου τους την είπε αφού δεν νοείται να αναλαμβάνει νέο ΔΣ χωρίς να ξέρει την κατάσταση της τράπεζας.
Επίτηδες
Εδώ που τα λέμε, στην ιστοσελίδα της η
Φαντάζεσαι 457 εκατ. φιστούτζια; Τωρά φαντάστου τα σε ευρώ…
τράπεζα αναρτά τις ετήσιες εκθέσεις της
στην ιστοσελίδα της. Έως το 2011 και μετά
τίποτε. Η διαφάνεια στο μεγαλείο της.
Απορίες
Όταν αμφισβητήθηκε από τους πρώην με-
τόχους της Λαϊκής το 18% που τους ανήκει, και επέμεναν πως το μερίδιό τους είναι 21%, έσπευσε η Κεντρική να διαβεβαιώσει πως το 18% είναι ορθό. Ωραίες οι επιβεβαιώσεις, αλλά αν είχαμε κι ένα ισολογισμό, τότε τα πράματα θα ήταν ακόμα
πιο ξεκάθαρα και η όποια αμφισβήτηση θα
μπορούσε να αντιμετωπιστεί με πιο πειστικό τρόπο.
Αμήν
Ο ΑρχιCEO, έχοντας μετατρέψει τα ρευστά
Αρχαιότητες
Μιας και τα είπαμε για (μη) αναρτημένα
στοιχεία και εκδόσεις, το μεγαλείο του Δημοσίου συνεχίζεται. Όσο παραπάνω επισκέπτεται κανείς τις ιστοσελίδες, τόσο παραπάνω μαθαίνει το «under construction»
που τις κοσμεί. Για το σούπερ ΦΠΑ όπου
για να μην κουράζονται και να σπάζουν από τα πολλά κλικ δεν αναρτούν τα στοιχεία
της υπηρεσίας τους, τα έχουμε ξαναπεί.
Πλάκα έχει όμως και το Τμήμα Αρχαιοτήτων, όπου επίσης η τελευταία Ετήσια Έκθεση χρονολογείται από το 2008, ίσως σε
μια προσπάθεια να συνάδει η ιστοσελίδα
με τις λοιπές ευθύνες του τμήματος. Στο
Τμήμα Δημοσίων Έργων τα πάνε καλύτερα, αφού η τελευταία Ετήσια Έκθεση είναι
φρέσκια, φρέσκια, του 2011.
Κακός
Ο Δήκτης είναι κακός και τους κολλά, θα
μου πείτε. Να τους βάλουμε τώρα να κάνουν και λίγη δουλειά (καμιά τριανταριά
κλικ για αναρτήσεις, βλέπετε) και τους
κουράσουμε τους ανθρώπους…
Priceless
κτης σας παρουσιάζει ξανά την ανάρτηση
που έχει η υπηρεσία ΦΠΑ στην ιστοσελίδα
της, πάνω από τους πίνακες του 2011:
«Το Τμήμα Τελωνείων (Τελωνείο και Υπηρεσία ΦΠΑ) δημοσιεύει τα έσοδά του (εισαγωγικοί δασμοί, φόροι κατανάλωσης και
ΦΠΑ) για κάθε μήνα. Μπορείτε επομένως
να ενημερωθείτε για τα έσοδα των τριών
τελευταίων ετών μέχρι και τον προηγούμενο μήνα, ανατρέχοντας στους πιο κάτω
πίνακες.» Μεγαλεία.
Επειδή, όμως, είναι τόσο αξιόλογο, ο Δή-
του σε μετοχές, τώρα τρέχει να τα γλιτώσει. Συνήθως, τα Διοικητικά Συμβούλια
των μεγάλων επιχειρήσεων, μετά από τέτοια λάθη και τόσες ζημιές, αλλάζουν
φρουρά. Λέτε η Σύνοδος να διορίσει νέο
CEO;
Τέως
Με σύναξη τέως εισοδηματιών έμοιαζε η
συνάντηση του Συνδέσμου Παλαιών Μετόχων της Τράπεζας Κύπρου την περασμένη
εβδομάδα. Άμα δεν προσέχεις…
Εσιώπησεν
Με την τροπολογία που θέλει την Αρχή Ε-
ξυγίανσης να μην ελέγχεται πλήρως από
την Κεντρική, αλλάζει ριζικά το παιγνίδι
για τον έλεγχο της Τράπεζας Κύπρου. Εκ
των έσω, σχολιάζουν πως ο διαχωρισμός
της τράπεζας δεν μπορεί να ανατραπεί. Από την άλλη, η αμηχανία της κυβέρνησης
για τυχόν αντιδράσεις από την Τρόικα, την
έχει οδηγήσει σε σιγήν ιχθύος για το θέμα.
«Εμείς τι σχέση έχουμε;», ήταν η απάντηση στην Τρόικα. «Η Βουλή τα κάνει όλα».
Ας τους ενημέρωνε ο Ομήρου. Δική του
δεν είναι αυτή η δουλειά;
Και η Τρόικα
Την ίδια ώρα, όμως, σιγήν ιχθύος τηρούν
και στην Τρόικα, όπου ΔΝΤ και Κομισιόν
περιμένουν να δουν πώς θα ζυγίσει τα
πράγματα η ΕΚΤ, που ρίζει και περισσότερο στο όλο θέμα. Παραδέχονται όμως πως
«έχουν χαθεί» μέσα στον λαβύρινθο πόλων, κλικών, φατριών, δανειοληπτών και
ιερωμένων που αποτελούν το παρασκήνιο
της όλης πολιτικής υπόθεσης. Γι’ αυτό και
εξηγούν πως «επί της ουσίας», δεν αλλά-
RESPECT ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Απόλλων Λεμεσού
Μέσα στο γενικευμένο χάλι της Ομόνοιας, της Α-
νόρθωσης και του τυχερού ΑΠΟΕΛ, έλαμψε φέτος ο
Απόλλωνας ο οποίος είχε περάσει απαρατήρητος ως
δευτεροκλασάτη ομάδα όλο το καλοκαίρι. Με προπονητή που δεν ήρθε με περγαμηνές, υποσχέσεις
και εξωφρενικό συμβόλαιο αλλά με σοβαρότητα και
ταπεινότητα, η ομάδα της Λεμεσού διέσωσε ό,τι σωζόταν από την αξιοπρέπεια που είχε απομείνει στο
κυπριακό ποδόσφαιρο, διδάσκοντάς μας πως η επιτυχία δεν θέλει χρήμα αλλά δουλειά. Πλέον, ΑΠΟΕΛ
και Απόλλωνας μας χρωστούν όλους μια αξιοπρεπή
παρουσία, και κάνα-δυο αποτελέσματα.
ζει κάτι με το νομοσχέδιο, χωρίς όμως να
κρύβουν τον εκνευρισμό τους κυρίως για
το γεγονός ότι δεν ενημερώθηκαν από κανένα.
Ποιος;
Δεν γίνεται ρε σεις τέτοιο πράμα. Με ημε-
ρομηνία τα τέλη του 2011 έλεγαν στην
Τράπεζα Κύπρου πως η Leptos χρωστά 235
εκατ. ευρώ και δεν πληρώνει. Ως διά μαγείας, όμως έως το τέλος του 2012 κατάφεραν να τους χρωστά η εταιρεία άλλα
222 εκατ. ευρώ. Παρόμοια η εικόνα στην
συνδεδεμένη με το ΔΣ, Aristo, που πήγε από 198 εκατ. ευρώ στα 338 εκατ. Πολλά τα
ερωτήματα που οφείλει να κοιτάξει ο Εισαγγελέας, όταν θα βρει λίγο χρόνο από τα
άλκοτεστ.
Και τώρα;
Τώρα που θα αρχίσει το πάρτι με τις συλ-
λήψεις για τα όσα έγιναν τα τελευταία
χρόνια σε τράπεζες, συνεργατικά και δικηγορικά γραφεία, η βρώμα που θα βγει
στην επιφάνεια θα ξαφνιάσει πολλούς.
Άλλοι, φυσικά τα έλεγαν εδώ και καιρό και
όλο το σύστημα τους άφηνε να τραβάνε το
κουπί μόνοι τους. Ας είναι κι έτσι, εμείς
δεχόμαστε.
Αυξήθηκαν
Νέα αύξηση στον αριθμό των ανέργων κα-
ταγράφει η Eurostat. Με ανεργία στο
17.3%, η Κύπρος ζει με 78 χιλιάδες ανέργους. Όταν είσαι ένας από αυτούς, τότε η
ανεργία για εσένα είναι 100% και τα νούμερα λίγο σε αφορούν. Από την άλλη, ίσως
να άρχισε να επιβραδύνεται η αύξηση της
ανεργίας, με την αύξηση της πλέον να καθίσταται πιο αργή. Ας ελπίσουμε.
[email protected]
ΑΡΘΡΟ / Tου A. GARY SHILLING
ΑΡΘΡΟ / Του ALEXANDER MEDVEDEV*
Ευοίωνη η προοπτική
της αμερικανικής οικονομίας
Τα πλεονεκτήματα της Gazprom
εγγυώνται σταθερότητα και ανάπτυξη
Συμμερίζομαι ορισμένες από τις απόψεις
περί συνεχιζόμενων αργών αναπτυξιακών
ρυθμών της αμερικανικής οικονομίας βραχυπρόθεσμα, θεωρώ όμως αδικαιολόγητη
την απαισιοδοξία για τις μακροπρόθεσμες
προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας.
Δεν αμφισβητείται το γεγονός ότι το δημόσιο χρέος της χώρας, οφειλόμενο στα
τεράστια ελλείμματά της, αποτελεί μεγάλο
πρόβλημα. Αληθεύει επίσης ότι στη σημερινή συγκυρία, κατά την οποία οι ψηφοφόροι έχουν μεγάλες προσδοκίες από
το κράτος, είναι λίγες οι πιθανότητες να
μειωθεί δραστικά το χρέος μέσω των συνεχιζόμενων δημοσιονομικών πλεονασμάτων, ακόμη και σε περιόδους ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης.
Από το 1946 έως το 1961, το πραγματικό
ΑΕΠ αυξήθηκε με μέσους ετήσιους ρυθμούς
της τάξεως του 3,9% και το ονομαστικό
κατά 6,5%. Ακόμη και στη διάρκεια του
Ψυχρού Πολέμου, οι δαπάνες για την
άμυνα αναλογικά με το ΑΕΠ μετά τον πόλεμο της Κορέας την περίοδο 1950-53
ήταν σχετικώς χαμηλές συγκριτικά με εκείνες της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, ακόμη και στις δεκαετίες
του ’50 και του ’60, πριν από τον πόλεμο
του Βιετνάμ και πριν από την ανάπτυξη
του κοινωνικού κράτους που είχαν ως αποτέλεσμα την εκτίναξη των δημοσίων
δαπανών, λίγες ήταν οι περιπτώσεις των
δημοσιονομικών πλεονασμάτων και, όταν
αυτά υπήρχαν, ήταν μικρά. Τα ελλείμματα,
ωστόσο, ήταν επίσης περιορισμένα, με αποτέλεσμα ως ποσοστό του ΑΕΠ το χρέος
των ΗΠΑ να μειωθεί από το 122% το 1946
στο 43% μία εικοσαετία αργότερα. Κάτι
τέτοιο μπορεί να συμβεί ξανά, αλλά υπάρχουν «θέματα».
Ενα πιο πρόσφατο παράδειγμα μείωσης
του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ σημειώθηκε τη δεκαετία του ’90. Η αύξηση του
ΑΕΠ ήταν ραγδαία, σημειώνοντας ονομαστική άνοδο κατά 5,5% ετησίως και τα
ελλείμματα συρρικνώθηκαν τόσο ώστε να
εξασφαλισθούν μικρά, πρωτογενή πλεονάσματα από το 1998 έως το 2001. Στο γεγονός συνέτεινε και ο δημογραφικός παράγοντας, καθώς η πολυπληθέστατη, πρώτη μεταπολεμική γενιά δεν είχε αρχίσει
ακόμη να συνταξιοδοτείται. Αντιθέτως,
την περίοδο 2000-2012 οι ρυθμοί αύξησης
του ονομαστικού ΑΕΠ επιβραδύνθηκαν
στο ετήσιο 3,9%. Παράλληλα, λόγω της ύφεσης που επικράτησε για κάποια διαστήματα, μειώθηκαν τα δημόσια έσοδα,
ενώ αυξήθηκαν οι δημόσιες δαπάνες λόγω
των πολέμων στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.
Αρχισαν επίσης να αυξάνονται οι δαπάνες
για την Υγεία. Ετσι, δεν δημιουργεί έκπληξη
η εκτίναξη το 2012 του χρέους προς το
ΑΕΠ στο 103%. Το μάθημα που λάβαμε
συγκρίνοντας τη δεκαετία του ’90 με την
περίοδο 2000-2012 είναι σαφές. Οι γρήγοροι
αναπτυξιακοί ρυθμοί ωθούν σε πτώση
την αναλογία χρέους προς ΑΕΠ, τόσο διότι
αυξάνεται ο παρονομαστής όσο και διότι
η ανάπτυξη επιτρέπει μεγαλύτερα φορολογικά έσοδα, ενώ το κράτος έχει επίσης
τη δυνατότητα να μειώσει τις δαπάνες
του για τα κοινωνικά προγράμματα. Ασφαλώς ισχύει και το αντίθετο, δηλαδή οι
χαμηλοί αναπτυξιακοί ρυθμοί ωθούν σε
αύξηση της αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ.
Ως εκ τούτου, για να μειωθεί η εν λόγω αναλογία, απαιτείται ανάπτυξη, με την προϋπόθεση ασφαλώς ότι δεν θα εκτιναχθούν
στα ύψη οι δημόσιες δαπάνες.
Υπάρχει όμως ακόμη ένας τρόπος να
λυθεί το πρόβλημα του υψηλού χρέους.
Αν αυξηθεί ο πληθωρισμός, τότε μειώνεται
η πραγματική αξία του δημοσίου χρέους.
Αυτό υποστηρίζουν πολλοί, αλλά προσωπικά το αμφισβητώ. Υπάρχει λόγος. Ας
θυμηθούμε τον υψηλό πληθωρισμό που
βιώσαμε στα τέλη της δεκαετίας του ’60
και τη δεκαετία του ’70. Ας θυμηθούμε τις
προσπάθειες που απαιτήθηκαν για να
τεθεί ο πληθωρισμός αυτός υπό έλεγχο.
Είναι αλήθεια ότι οι αγορές αερίου αναπτύσσονται
ταχύτερα από ποτέ. Η Gazprom παρακολουθεί
αυτές τις τάσεις πολύ προσεκτικά και βρίσκεται
σε επαγρύπνηση τόσο για απειλές όσο και για ευκαιρίες. Το φυσικό αέριο έχει υποστεί μία εντυπωσιακή μεταμόρφωση τις τελευταίες δεκαετίες:
έχει ωριμάσει περνώντας από ένα παραπροϊόν,
που οι εταιρείες πετρελαίου θα έκαιγαν, σε μία υψηλής αξίας πηγή ενέργειας, που είναι άφθονη,
αξιόπιστη, ασφαλής, καθαρή, προσιτή, ευέλικτη
και πολυσχιδής. Η παγκόσμια ζήτηση για φυσικό
αέριο αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τις επόμενες δεκαετίες. Ως ηγέτης στην αγορά φυσικού
αερίου η Gazprom αντιπροσωπεύει τη σταθερότητα και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, βασιζόμενη
σε μία σειρά από ενδογενή εμπορικά πλεονεκτήματα.
Πρώτον, έχουμε αδιαμφισβήτητα αποθέματα
φυσικού αερίου. Ενώ άλλοι παλεύουν να αποκτήσουν πρόσβαση, η βασική μας δραστηριότητα
είναι η μετατροπή των υπαρχόντων αποθεμάτων
σε οικονομική αξία. Το σχιστολιθικό αέριο δεν
μπορεί να υποβαθμίσει αυτήν τη δύναμή μας.
Συχνά παραβλέπεται το γεγονός ότι η εξέχουσα
επιτυχία του σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ βασίστηκε σε επίσης εξέχουσες συνθήκες: πρόσβαση
σε χιλιάδες γεωτρήσεις, μία ήπειρος που διατρέχεται από υποδομές φυσικού αερίου, πρόσβαση
σε μεγάλες ποσότητες νερού και εργατικού δυναμικού στα κατάλληλα σημεία, καθώς και μία
σειρά από παράγοντες που επέτρεψαν την αποδοχή
της κοινής γνώμης, όπως χαμηλή πληθυσμιακή
πυκνότητα, ένα μοναδικό καθεστώς εκμετάλλευσης
των ορυκτών πόρων, καθώς και συγκεκριμένες
πεποιθήσεις για το περιβάλλον. Μην έχετε αμφιβολία: η Gazprom έχει επενδύσει στο παρελθόν
και θα επενδύσει και πάλι, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν, σε αντισυμβατικές τεχνολογίες παραγωγής αερίου. Μέχρι τότε η Gazprom έχει το
προνόμιο να μπορεί να επικεντρώνεται σε μεγάλα
συμβατικά κοιτάσματα αερίου.
Δεύτερον, ως εθνική ενεργειακή εταιρεία η
Gazprom μπορεί να υποστηρίξει τις επενδύσεις
που απαιτούνται για να μετατρέψει σε αξία τις άφθονες πηγές αερίου που διαθέτει. Η υπερκάλυψη
της χρηματοδότησης του εγγεγραμμένου δανεισμού μας το αποδεικνύει. Η σημασία αυτού του
γεγονότος συχνά παραβλέπεται, καθώς οι τρέχουσες αντιλήψεις προέρχονται ακόμα από παγιωμένες την εποχή του πετρελαίου θεωρήσεις.
Το πετρέλαιο είναι σε κάθε περίπτωση ένα υγρό
αγαθό. Είναι εύκολο να το φέρεις στην αγορά και
να το εμπορευτείς και άρα η χρηματοδότηση
είναι φθηνή και δεδομένη. Το αέριο διαφέρει. Τα
κόστη μεταφοράς είναι ως και 10 φορές υψηλότερα.
Το αέριο απαιτεί επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου
σε υποδομές προκειμένου να φθάσει στους καταναλωτές, απαιτώντας μεγαλύτερη οικονομική
μόχλευση. Αυτοί οι φυσικοί και οικονομικοί παράγοντες δημιουργούν μία ισχυρή αλληλεξάρτηση
ανάμεσα στους πελάτες και τους προμηθευτές,
με υψηλό αντίτιμο έναντι της μακροπρόθεσμης
ασφάλειας.
Ο αγωγός της Μαύρης Θάλασσας, South Stream,
αποδεικνύει αυτό το επιχείρημα. Η Gazprom εργάζεται με εταιρείες από 10 ευρωπαϊκές χώρες –
συμπεριλαμβανομένων των Eni, BASF/Wintershall
και EDF– για να προχωρήσει στις πρώτες παραδόσεις αερίου ως το τέλος του 2015. Αργότερα
φέτος διαγωνισμοί για αγωγούς από χάλυβα και
κατασκευαστικές εργασίες θα προκηρυχθούν και
μία σειρά από road shows για προσέλκυση επενδυτών θα υλοποιηθεί. Εργα υποδομής αυτού του
μεγέθους κοστίζουν γύρω στα 15 δισ. ευρώ. Αλλά
η επένδυση υποστηρίζεται από μία ξεκάθαρη εμπορική στρατηγική. Φέτος η Gazprom Export
δεν γιόρτασε απλά τα 40 χρόνια της, αλλά αύξησε
και τις εξαγωγές της προς την Ευρώπη και την
Τουρκία στα 92,3 δισ. κυβ. μέτρα τους πρώτους 7
μήνες, ήτοι αύξηση 12% σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2012. Τα μεγέθη του Ιουλίου μόνο ήταν
13,5 δισ. κυβ. μέτρα (σε σχέση με τα 10,5 δισ.
κυβ. μέτρα το 2012). Και η πίεση στις ευρωπαϊκές
εισαγωγές αερίου είναι δεδομένο ότι θα αυξηθεί,
καθώς η παραγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη
βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Ο South Stream
θα κλείσει το κενό εισαγωγών της Ευρώπης, θα
σταθεροποιήσει το μερίδιο του ρωσικού αερίου
που εισέρχεται στην ευρωπαϊκή αγορά και θα
μειώσει τα δισ. ευρώ που καταβάλει η Gazprom
κάθε χρόνο σε αμοιβές διαμετακόμισης για να
φθάσει το αέριο στην Ευρώπη.
Τρίτον, η Gazprom έχει με επιτυχία διαφοροποιήσει τη δραστηριότητά της. Βρίσκεται ιδανικά
τοποθετημένη για να προμηθεύει τόσο την Ασία
όσο και την Ευρώπη, είτε μέσω αγωγών είτε με
LNG. Ενα πολύ σημαντικό μέρος των κεφαλαιουχικών μας δαπανών για την περίοδο 2013-2030
θα διατεθεί για να γίνουμε η ενεργειακή γέφυρα
μεταξύ αυτών των αγορών. Ενώ η «απελευθέρωση»
της ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς συχνά εκλαμβάνεται ως προστατευτισμός, σε εμάς προσφέρει εμπορικές ευκαιρίες και στους πελάτες
μας εκπτώσεις.
Επιπλέον, προωθούμε τη χρήση του φυσικού
αερίου στη ναυτιλία αλλά και τις οδικές μεταφορές.
Είμαστε οι πρώτοι που κατασκευάσαμε λεωφορεία
που κινούνται με LNG στην Ε.Ε. μαζί με τη Solbus
στην Πολωνία.
Τέλος, η Gazprom έχει με επιτυχία διαφοροποιήσει τη δομή εσόδων της πέρα από το φυσικό
αέριο ανοίγοντας νέους ορίζοντες. Μόλις πριν
από 10 χρόνια βασιζόμασταν κατά 100% στο φυσικό αέριο. Σήμερα σχεδόν το 40% των εσόδων
μας προέρχεται από υδρογονάνθρακες και ηλεκτρισμό. Χάρη σε αυτήν την επιθετική στρατηγική
διαφοροποίησης, η Gazprom έχει μετατραπεί σε
μεγάλο παίκτη στη διεθνή αγορά εμπορίας πετρελαίου και έχει εξελιχθεί σε ηγέτη στην παραγωγή και διανομή ηλεκτρισμού στη Ρωσία, πλεονεκτήματα που η Gazprom θα εφαρμόσει και στο
εξωτερικό.
Στην Gazprom βλέπουμε μπροστά. Αυτό, άλλωστε, είναι και το χαρακτηριστικό της αγοράς
αερίου, που είναι πιο μακροπρόθεσμη και με μικρότερα περιθώρια κέρδους από του πετρελαίου
και η οποία είναι λιγότερο ελκυστική για τους επενδυτές, αν λάβουμε υπόψη τον ρυθμό ανάπτυξης
ανά τρίμηνο. Με γνώμονα το μακροπρόθεσμο όφελος όλων των εταίρων μας, η Gazprom είναι
σίγουρη ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις. Είμαστε εδώ για να μείνουμε.
*Αντιπρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Gazprom
OAO και γενικός διευθυντής της Gazprom Export.
OIK_03-oikonomia_OIK_07-oikonomia 8/30/13 5:08 PM Page 3
ΘΕΜΑ
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Προβληματίζουν οι εξαγωγές
Εισαγωγές ανά μήνα (2011-2013)
Εξαγωγές ανά μήνα (2011-2013)
Δύο αεροσκάφη, με βάρος 42 τόνους έκαστο
και συνολικής αξίας 66.9 εκατ. ευρώ πωλήθηκαν
τον Απρίλιο από την Κύπρο σε αγοραστή με
βάση το Ηνωμένο Βασίλειο. Με αυτή την πώληση,
καταγράφεται σημαντική αύξηση των εξαγωγών
της Κύπρου στο πρώτο εξάμηνο, γεγονός που
έχει δημιουργήσει ελπίδες πως θα συγκρατηθεί
το ΑΕΠ χάρη στην εξωτερική ζήτηση. Η εικόνα,
όμως, είναι κάπως παραπλανητική, αφού αν εξαιρεθούν τα στοιχεία Απριλίου, η γενικότερη
πορεία των εξαγωγών για το 2013 δεν αποκλίνει
ουσιαστικά από τις τάσεις των προηγούμενων
ετών. Η απόκλιση, μάλιστα, του Απρίλη –η «γωνιά» στο σχετικό γραφικό- καταγράφει μια
αύξηση εξαγωγών ύψους περίπου 67 εκατ. ευρώ,
όσο δηλαδή «πήγε» η πώληση των δύο αεροσκαφών αγνώστου ταυτότητας.
Πάντως, τα συγκεκριμένα αεροσκάφη δεν ανήκουν στις Κυπριακές Αερογραμμές ή σε εταιρεία που κατέχει άδεια πτήσεων από την
Κύπρο. Παρόλο που «ταυτοποίηση» της πώλησης
δεν κατέστη δυνατή με απόλυτη βεβαιότητα,
όλα δείχνουν πως πρόκειται για εταιρεία brass
plate η οποία προχώρησε σε πώληση ενεργητικών της με βάση την Κύπρο, αλλά δεν έχει άμεση επαφή με την πραγματική οικονομία της
Κύπρου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, η αύξηση των συνολικών εξαγωγών
συγκρατείται και από τα αποτελέσματα του Ιανουαρίου, που επίσης ήταν αρκετά καλά σε
σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, παρόλο που οι συνολικές εξαγωγές δείχνουν να
είναι ανθεκτικές στην κρίση και σίγουρα θα
συμβάλουν στη συγκράτηση του ΑΕΠ, την ίδια
ώρα δεν διαφαίνεται πως η μεγάλη αύξηση που
καταγράφηκε και αρχικά δημιούργησε αισιοδοξία
αποτελεί κομμάτι κάποιας γενικότερης τάσης
με τονωτική επίδραση στις εξαγωγές των επόμενων μηνών.
600,000
210,000
Υπάρχουν αυξήσεις
Παρά το γεγονός ότι οι συνολικές εξαγωγές,
εξαιρουμένης της «ειδικής περίπτωσης» των
δύο αεροσκαφών παραμένουν σταθερές, την
ίδια ώρα υπάρχουν σημαντικές κατηγορίες στις
οποίες η οικονομία συνεχίζει να καταγράφει
την αύξηση που είχαμε δει τα τελευταία τρίμηνα.
Μεγάλος παίκτης, με διαχρονικά ισχυρές τάσεις, συνεχίζει να είναι η κυπριακή φαρμακοβιομηχανία, η οποία με εξαγωγές 69 εκατ. ευρώ
τους πρώτους 4 μήνες του έτους (σύμφωνα με
τα πιο πρόσφατα στοιχεία), καταγράφει αστρονομική αύξηση 46%. Σημειώνεται πως η αύξηση
αυτή είναι επιπλέον των αυξήσεων που κατα-
550,000
2011
500,000
Εδώ και χρόνια αναλυτές και παρατηρη-
190,000
170,000
2012
450,000
400,000
130,000
2013
350,000
300,000
Ιαν.
Φεβρ.
Μάρτ.
Απρίλ.
Μάης
Ιούν.
2011
2012
466,037
511,694
585,106
523,526
546,578
553,537
415,132
462,415
523,419
514,135
480,260
2013
407,650
390,606
377,954
359,106
357,260
<
<
<
<
<
<
<
Θετικό σημάδι θα ήταν
σήμερα η αύξηση
του εμπορικού ελλείμματος
γράφηκαν τα προηγούμενα τρίμηνα. Επομένως,
δεν πρόκειται για στατιστική στρέβλωση αλλά
για μια αύξηση που θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά και να ληφθεί υπόψη σοβαρά ως προς
την πολιτική που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση
γύρω από τη συγκεκριμένη βιομηχανία.
Η Γεωργία επίσης συνεχίζει να καταγράφει
σημαντική αύξηση εξαγωγών. Η περίπτωση
του χαλλουμιού χρήζει ιδιαίτερης προσοχής,
αφού οι μεγάλες αυξήσεις στις εξαγωγές (27
εκατ. ευρώ έως τον Απρίλιο) μεταφράζονται σε
ετήσια αύξηση κατά 36%. Σημειώνεται πως,
όπως και στην περίπτωση της φαρμακοβιομηχανίας, έτσι και στο χαλλούμι οι αυξήσεις ακολουθούν μεγάλες αυξήσεις των προηγούμενων
ετών. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία από το
εξωτερικό, ο τζίρος του χαλλουμιού που παράγεται εκτός Κύπρου καταγράφει, κι αυτός, σημαντική αύξηση, γεγονός που υποδηλοί συνεχιζόμενη ενίσχυση της αγοράς για το συγκεκριμένο προϊόν. Σε συγκεκριμένες αλυσίδες
λιανικού εμπορίου –ιδίως στο Ηνωμένο Βασίλειο- το χαλλούμι είναι εδώ και δύο χρόνια ένα
από τα προϊόντα που καταγράφουν συνεχή αύξηση στον τζίρο –σε πολλές περιπτώσεις και
2011
150,000
2013
2012
110,000
90,000
Ιαν.
Φεβρ.
Μάρτ.
Απρίλ.
Μάης
Ιούν.
95,463
111,051
132,540
123,902
129,528
126,663
480,733
2011
2012
92,474
107,148
124,761
140,387
134,347
128,498
403,194
2013
116,612
103,698
115,701
197,246
131,958
133,375
με «παραλλαγές» του προϊόντος (π.χ. με «ειδικές
γεύσεις», πρόσθετα υλικά όπως μανιτάρια και
πιπέρια κ.ο.κ).
Το γεγονός ότι η ονομασία προέλευσης, για
λόγους που δεν μπορούν να κριθούν ως σοβαροί,
ακόμα καθυστερεί, με άμεσο πλέον τον κίνδυνο
να χαθεί για τα καλά η κατοχύρωση του προϊόντος, θα έπρεπε να απασχολεί όλους τους ενδιαφερόμενους.
Σε γενικές γραμμές, τα μεταποιημένα γεωργικά
προϊόντα καταγράφουν αύξηση εξαγωγών 12.2%,
φτάνοντας σε συνολική αξία 74 εκατ. ευρώ.
Παρά την έλλειψη πιο πρόσφατων στοιχείων,
σημειώνεται πως οι συνολικές εξαγωγές συνέχισαν να αυξάνονται και μετά τον Απρίλιο, που
είναι ο τελευταίος μήνας με επί μέρους στοιχεία
και ως τον Μάιο η συνολική αύξηση των εξαγωγών ήταν 11,1% σε σχέση με την ίδια περίοδο
πέρυσι.
Η άμεση επίδραση στο ΑΕΠ φαίνεται πως κινείται μεταξύ του 0,4% και 0,7% του ΑΕΠ, χωρίς
φυσικά να υπολογίζονται οι πολλαπλασιαστικές
επιπτώσεις των εξαγωγών. Σημαντικό ρόλο έχει
διαδραματίσει σαφώς και η μείωση των τιμών
των ενδιάμεσων αγαθών και των πρώτων υλών,
κάτι που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και για
την οποιανδήποτε συζήτηση για έξοδο από το
ευρώ, αφού σε μια τέτοια περίπτωση, οι συγκεκριμένες εισαγωγές θα καταστούν πιο ακριβές.
Την ίδια ώρα που συγκεκριμένοι τομείς συνεχίζουν να δείχνουν μια δυναμικότητα και να
καταγράφουν αυξήσεις, σε άλλες περιπτώσεις
l
3
Τα πάντα με αντίποδα
Μία και μόνο πώληση φουσκώνει τα στοιχεία και δεν διαφαίνεται αυξητική τάση το πρώτο εξάμηνο
Του ΜΙΧAΛΗ ΠΕΡΣΙAΝΗ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
βλέπουμε μια απότομη διόρθωση στα στοιχεία
των εξαγωγών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των φωτοβολταϊκών, μια κατηγορία με
ραγδαία αύξηση και μεγάλους τζίρους τα προηγούμενα τρίμηνα, η οποία έχει πλέον καταρρεύσει. Η μείωση στις εξαγωγές ξεπερνά το 93%
και δικαιώνονται οι αρχικές εκτιμήσεις αναλυτών
πως η συγκεκριμένη κατηγορία δεν ήταν ενδεικτική κάποιας νέας στροφής της οικονομίας
της Κύπρου, αλλά μια «ειδική», μη επαναλαμβανόμενη περίπτωση.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, είναι προφανές πλέον πως, μετά από πολλούς μήνες διαμορφώνονται πλέον ορατές τάσεις στις εξαγωγές,
με σημαντικές μετατοπίσεις στο συγκριτικό μέγεθος των διαφόρων βιομηχανιών. Είναι ξεκάθαρο σήμερα πως στα πλαίσια της όποιας αναπτυξιακής πολιτικής, θα πρέπει η κυβέρνηση
να λάβει στα σοβαρά την εξωτερική ζήτηση για
συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες, ιδίως
όσον αφορά εκείνα τα προϊόντα όπου η κυπριακή
οικονομία δείχνει ικανή να ανταγωνιστεί.
Σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι δυνατόν να μην
γίνει αναφορά στον τουρισμό – ίσως τη σημαντικότερη εξαγωγή της Κύπρου (που όμως δεν
συμπεριλαμβάνεται στο στενό νούμερο του εμπορικού ισοζυγίου). Η υπό κατάρρευση ανταγωνιστικότητα του κυπριακού προϊόντος απαιτεί
εδώ και χρόνια ριζικές αλλαγές, τόσο στην κυβερνητική πολιτική και τις ρυθμίσεις, όσο και
στον ίδιο τον ΚΟΤ, ο οποίος αδυνατεί να δικαιολογήσει τον ρόλο του.
τές ανησυχούσαν για τη μεγάλη αύξηση
του εμπορικού ελλείμματος που κατέγραφε η Κύπρος, και ο οποίο πριν από
την κρίση είχε προσεγγίσει το τρομακτικό 20%. Τα μεγάλα εμπορικά ελλείμματα
δημιουργούν σημαντικές πιέσεις σε μια
οικονομία, έστω κι αν δεν τίθεται ζήτημα
κρίσης πληρωμών εξαιτίας μιας πιθανής
ανεπάρκειας αποθεμάτων σε ξένο νόμισμα. Στην περίπτωση της Κύπρου, το γεγονός ότι το 60% περίπου του εμπορίου
αφορά σε ενδοκοινοτικές συναλλαγές,
αποσοβούσε αυτό τον κίνδυνο, χωρίς όμως να μειώνει τα άλλα προβλήματα των
γενικότερων ελλειμμάτων. Ως γνωστόν, η
κυπριακή οικονομία είχε πάντα το «γαλλικό» χαρακτηριστικό να μειώνονται τα
εμπορικά ελλείμματα μόνο με την υποχώρηση του ΑΕΠ και να αυξάνονται όσο η
οικονομία αναπτύσσεται. Αυτό οφειλόταν
στο γεγονός ότι η κατανάλωση αφορά
κατά βάση σε εισαγόμενα είδη, ενώ την
ίδια ώρα οι πόροι παραγωγής της χώρας
ήταν επίσης εισαγόμενοι (πρώτες ύλες,
καύσιμα, ενδιάμεσα αγαθά, υπολογιστές,
φυτοφάρμακα, μηχανήματα, ανταλλακτικά –σχεδόν τα πάντα).
Μοναδικός τρόπος χρηματοδότησης του
ελλείμματος αυτού (αλλά και του δημοσιονομικού) ήταν η «εισαγωγή» χρημάτων από ξένες οικονομίες. Στην περίπτωση της Κύπρου αυτή η «εισαγωγή» ερχόταν σε μεγάλο βαθμό, με τη μορφή άμεσων ξένων επενδύσεων. Σε γενικές
γραμμές οι ξένες επενδύσεις είναι επικίνδυνες διότι μπορούν εύκολα να αντιστραφούν και να εγκαταλείψουν τη χώρα
(όπως έγινε με τις επενδύσεις στο κρατικό χρέος). Αυτό το φαινόμενο ήταν και το
κεντρικό χαρακτηριστικό της ασιατικής
κρίσης. Στην Κύπρο όμως, οι άμεσες ξένες επενδύσεις γίνονταν σε μεγάλο βαθμό με τέτοια μορφή που δεν μπορούσαν
εύκολα να αντιστραφούν (π.χ. αγορές ακινήτων, άμεση δραστηριοποίηση στην
Κύπρο κτλ). Αυτές οι επενδύσεις δεν αντιστρέφονται, αλλά έχουν παγώσει. Έτσι, παρά τους κίνδυνους που καταγράφονταν πίσω από τη ραγδαία αύξηση των
εμπορικών ελλειμμάτων και των ελλειμμάτων πληρωμών, πρέπει να σημειωθεί
πως η συνεχιζόμενη μείωση των ελλειμμάτων στην Κύπρο αποτελεί αρνητικό σημάδι για την οικονομία. Από τη στιγμή μάλιστα που η μείωση οφείλεται σε πτώση
των εισαγωγών και όχι τόσο την αύξηση
των εξαγωγών, η μείωση του ελλείμματος υποδηλοί υποχώρηση του ΑΕΠ. Αντίθετα, εάν αρχίσει να αυξάνεται και πάλι
το εμπορικό έλλειμμα, αυτό θα μπορούσε (υπό προϋποθέσεις) να είναι η πιο σίγουρη θετική ένδειξη για την οικονομία.
OIK_04-oikonomia_Oikonomia 8/30/13 7:37 PM Page 4
4
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Α
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Ανεξήγητα δάνεια εν μέσω κρίσης
Ακόμα χειρότερη η εικόνα των μεγάλων δανειοληπτών μέσα στο τελευταίο έτος, αφού αυξήθηκαν δραματικά οι χορηγήσεις
Ακόμα χειρότερα από ό,τι είχε αρχικά
διαφανεί είναι τα πράγματα της Τράπεζας Κύπρου, όσον αφορά στους μεγάλους δανειολήπτες. Προ μηνός, η
«Κ» είχε γράψει πως σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της τράπεζας, που
φέρει το όνομα του Γιάννη Κυπρή,
τα μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια
(corporate) έπασχαν σε σημείο που
προκαλεί τρόμο για το μέλλον την
τράπεζας. Το έγγραφο, που αφορούσε
στα στοιχεία ως είχαν στις 31.12.2011,
όμως, κάνει λόγο για μια κατάσταση
η οποία, όπως διαφάνηκε, ήταν πολύ
καλύτερη από εκείνη που ακολούθησε
κατά τη διάρκεια του 2012.
Ένα από τα πιο καυτά παραδείγματα
ήταν ο δανειολήπτης Aristo Group,
που είχε δάνεια ύψους 178 εκατ. ευρώ
στο τέλος του 2011. Ο όμιλος είχε
άμεση σύνδεση με το ΔΣ της τράπεζας.
Κατά τη διάρκεια του 2012, ο συγκεκριμένος όμιλος έλαβε άλλα 140 εκατ.
ευρώ σε δανεισμό. Σύμφωνα με στοιχεία στα οποία έχει πρόσβαση η «Κ»,
η αύξηση αυτή δεν αποτελεί κάποια
περίεργη εξαίρεση, αλλά αντίθετα συνάδει με τις γενικότερες πρακτικές
που ακολούθησε η τράπεζα.
Στην περίπτωση της εταιρείας
Leptos, το παλαιότερο έγγραφο έκανε
λόγο για δανεισμό από την τράπεζα
που έφτανε τα 235 εκατ. ευρώ. Στα
τέλη του 2012 όμως (ένα χρόνο αργότερα), η έκθεση της Τράπεζας Κύπρου
στην Leptos αυξήθηκε, από τα 235 εκατ. ευρώ στα 457 εκατομμύρια. Προκύπτει πως, εν μέσω κρίσης και ενώ
οι συνθήκες της οικονομίας από μόνες
τους θα έπρεπε να έθεταν σε αμφιβολία
την ικανότητα της εταιρείας να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις της, η Τράπεζα Κύπρου παραχώρησε το αστρονομικό ποσό των 222 εκατ. ευρώ στην
Leptos. Αξίζει να σημειωθεί πως το
έγγραφο τους εσωτερικού ελέγχου
που φέρει την υπογραφή Κυπρή, από
τα τέλη του 2011 περιέγραφε με τον
χειρότερο τρόπο την ικανότητα αποπληρωμής των δανείων της Leptos.
Κατά το έτος που ακολούθησε, όμως,
και παρά το γεγονός ότι η ανικανότητα
της εταιρείας είχε ήδη εντοπιστεί ρητά
από την τράπεζα, αυτή έλαβε άλλα
222 εκατ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται πως στο έγγραφο
του 2011, ένα χρόνο πριν την παραχώρηση των 222 εκατ. ευρώ, αναφέρεται πως: «Το συγκρότημα, από 1/2009
λόγω έλλειψης ρευστότητας δεν ήταν
σε θέση να καλύψει ούτε τους δεδουλευμένους τόκους των δανείων και επανειλημμένως τα δάνεια αναχρηματοδοτήθηκαν (επιμήκυνση περιόδου
αποπληρωμής, κεφαλαιοποίηση δεδουλευμένων τόκων και εξόφληση ληξιπρόθεσμων δανείων με τη χορήγηση
νέων)». Η Τράπεζα Κύπρου θα πρέπει,
το λιγότερο, να δώσει εξηγήσεις για
την αύξηση του δανεισμού προς τη
συγκεκριμένη εταιρεία, ενώ η οικονομία βρισκόταν ήδη σε κρίση και ενώ
η εταιρεία είχε ήδη εντοπιστεί ρητά
ως προβληματικός πελάτης.
Η Τράπεζα Κύπρου θα πρέπει, το λιγότερο, να δώσει εξηγήσεις για την αύξηση του δανεισμού προς τη Leptos, ενώ η οικονομία βρισκόταν ήδη σε κρίση και ενώ η εταιρεία είχε ήδη εντοπιστεί ρητά ως προβληματικός πελάτης.
σε «Κτηματική» («κακή τράπεζα»,
«τράπεζα επενδύσεων», ή άλλο σχήμα)
και σε «ταμιευτήριο». Στόχος και ελπίδα της διοίκησης (αλλά και των πολλών εμπλεκομένων) είναι να ενισχυθούν τα ενεργητικά της τράπεζας
μέσα από την όλη άσκηση. Από την
ώρα που το νέο σχήμα θα μπορεί να
κρατήσει τα κτηματικά δάνεια αλλά
και τις εξασφαλίσεις τους σε βάθος
Ο διαχωρισμός
Πίσω από αυτά τα προβλήματα και
την επίμονη άρνηση της τράπεζας
να αναγνωρίσει τις ζημιές της, βρίσκεται και ο διαχωρισμός της τράπεζας
<
<
<
<
<
<
<
Δοκιμάστηκε
ήδη η στρατηγική
της αναδιάρθρωσης,
λέει η PIMCO
χρόνου, είναι προφανές πως θα μπορεί
να αποφευχθεί άμεση πώληση υπό
συνθήκες πανικού.
Ο παραδοσιακός ρόλος μιας «κακής
τράπεζας» είναι ακριβώς αυτή η διαφύλαξη της αξίας των ενεργητικών
της τράπεζας, μέσα από τη μεταφορά
τους σε ένα σχήμα που θα μπορεί να
αποξενωθεί τα ενεργητικά σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου από ό,τι η ίδια
η τράπεζα. Σημειώνεται ωστόσο πως
οι «κακές τράπεζες» έχουν σαφείς όρους εντολής με ρητή «ημερομηνία
λήξης». Σε τέτοιες περιπτώσεις, η
«κακή τράπεζα» μπορεί να προχωρήσει σε μαζικές αναδιαρθρώσεις, ενδεχομένως αποκτώντας και μετοχικό
κεφάλαιο (ανάλογα με τη φύση της
«κακής τράπεζας» που συχνά δεν
είναι τράπεζα). Πάντως, σημειώνεται
πως αν τα προβληματικά δάνεια παρέμεναν στην παραδοσιακή Κύπρου,
τότε θα έπρεπε να πωληθούν μαζικά
και άμεσα.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η μεταφορά αυτών των προβληματικών θα
πρέπει να γίνει με βάση κάποια αντικειμενική αξία και η τράπεζα οφείλει
να αναγνωρίσει τη ζημιά. Οι εξασφαλίσεις (ακίνητα) των προβληματικών
«κτηματικών» δανείων σε τέτοιες περιπτώσεις κοστολογούνται σε αξία
υποχρεωτικής πώλησης. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, αυτή η αξία παραμένει υψηλότερη από τις προσφορές
που κάνουν μέχρι σήμερα τα διάφορα
fund για ταλαιπωρημένα δάνεια, αφού
τα funds προβλέπουν μεγαλύτερες
ζημιές από αυτά. Σημειώνεται όμως,
πως στόχος τους είναι πολλές φορές
η αναδιάρθρωση των δανειοληπτών
έναντι αναδιάρθρωσης του δανείου.
Έτσι προκύπτει πως ακόμα και με
τον διαχωρισμό της τράπεζας, δεν
μπορεί να λυθεί το πρόβλημα που δημιουργείται με τα επίπλαστα στοιχεία
με τα οποία φουσκώνουν τα ενεργητικά. Πρόκειται για ένα καυτό ζήτημα,
το οποίο θα πρέπει να λυθεί όσο το
δυνατό νωρίτερα, αφού απειλεί να
τινάξει στον αέρα όλη την πρόοδο
που θα κάνει η οικονομία για την έξοδό της από την κρίση, όταν θα ξεσκάσει αργότερα.
Όλα τα μάτια στην εποπτεία για τα στοιχεία
Το πιο σημαντικό στοιχείο που αφορά στην περίπτωση Leptos, είναι πως σύμφωνα με τα στοιχεία
στα οποία έχει πρόσβαση η «Κ», η Τράπεζα Κύπρου
δεν έχει σχηματίσει προβλέψεις για τον συγκεκριμένο πελάτη. Αυτό το στοιχείο, θα πρέπει από
μόνο του να προκαλεί εντονότατες ανησυχίες για
την ποιότητα των όποιων στοιχείων θα παρουσιάσει
η τράπεζα ενόψει της Γενικής Συνέλευσης. Από
τη στιγμή που η ίδια η τράπεζα σχολιάζει πως για
τέσσερα τουλάχιστον χρόνια, η εταιρεία δεν καταβάλλει «ούτε τους δεδουλευμένους τόκους», και
από τη στιγμή που η τράπεζα προχώρησε σε αναδιαρθρώσεις δανείων, υποχρεούται εκ των πραγμάτων να σχηματίσει και προβλέψεις. Αυτό, σύμφωνα με τα στοιχεία, δεν έγινε.
Έτσι, σχηματίζεται μια εικόνα που αποτελεί
τον ορισμό του «μαγειρέματος των στοιχείων»
της Τράπεζας Κύπρου με αποτέλεσμα το ύψος των
ενεργητικών της να είναι φουσκωμένο εκτός πραγματικότητας. Η εποπτική αρχή οφείλει να εξετάσει
προσεκτικά αυτή την κατάσταση αν θέλει να αποφύγει τα λάθη της χαλαρής εποπτείας που
έφεραν το τραπεζικό σύστημα στη σημερινή του
κατάσταση. Πέραν από τη συγκεκριμένη περίπτωση, η οποία δεν είναι «ιδιαίτερη», η «Κ» εντόπισε
άλλες 8 περιπτώσεις δανειζόμενων που κατονομάζονται στο έγγραφο Κυπρή για τα προβληματικά
δάνεια «corporate», οι οποίοι έλαβαν συνολικά
600 εκατ. ευρώ σε νέα δάνεια μέσα στο 2012. Εντυπωσιακή είναι η αύξηση στην Aristo (140 εκατ.
ευρώ σε νέα δάνεια). Η λίστα περιλαμβάνει επίσης
την Quality Group (περίπου 53 εκατ. ευρώ) και τη
Mitliadis Neophytou με σχεδόν 44 εκατ. ευρώ.
Αυτό το δεδομένο, από μόνο του, θα πρέπει να
κτυπά τον συναγερμό για την Κεντρική Τράπεζα,
ιδίως από τη στιγμή που η αναδιάρθρωση δανείων
δεν συνοδεύεται από αύξηση των προβλέψεων.
Η μη αύξηση των προβλέψεων για υπό αναδιάρθρωση δάνεια αποτελεί εξ ορισμού παρατυπία,
ενώ θα πρέπει να σημειωθεί και το συμπέρασμα
της PIMCO πως τα επιχειρηματικά δάνεια που
έχουν καθυστερημένες δόσεις, είναι 3.3 φορές
πιο πιθανά να αποτύχουν ξανά στο μέλλον.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης πως συνολικά η τράπεζα φαίνεται να παραχώρησε σχεδόν 2 δισ. ευρώ
σε νέα δάνεια μέσα στις αρχές του 2013. Ενώ στα
τέλη του 2012 οι ισολογισμοί που είδε η «Κ» έκαναν
λόγο για 14.8 δισ. ευρώ σε υφιστάμενα δάνεια, ο
ισολογισμός που ανακοίνωσε η Κεντρική Τράπεζα
μετά το κούρεμα, αναφέρονταν σε 16.5 δισ. ευρώ
(εξαιρουμένης της Λαϊκής). Αυτή η αύξηση στον
υφιστάμενο δανεισμό μέσα σε μερικούς μήνες και
ενώ η κρίση βρισκόταν στο χειρότερό της σημείο,
θα πρέπει να εξηγηθεί. Επιπλέον, θα πρέπει να εξηγηθεί και η καθαρή αξία αυτών των δανείων
μετά από τις απομειώσεις και προβλέψεις, κάτι
που λείπει από τους σχετικούς ισολογισμούς.
Ενώ η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έκανε το προφανές, σημειώνοντας πως η Τράπεζα Κύπρου θα
πρέπει να εκδώσει ισολογισμό και αποτελέσματα
ενόψει της Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης, το βασικότερο ερώτημα που τίθεται, έχει να κάνει με
την ποιότητα του όποιου ισολογισμού. Σύμφωνα
με πληροφόρηση της «Κ», το ΔΣ της τράπεζας δεν
έχει σήμερα στα χέρια του αναθεωρημένα στοιχεία
από το τέλος του 2012. Αυτά τα παλαιότερα στοιχεία,
δε, φαίνεται πως δεν είναι αξιόπιστα, από τη στιγμή
που τα υπό αναδιάρθρωση δάνεια τα οποία δεν
εξυπηρετούνται, δεν συνοδεύονται με τον σχηματισμό προβλέψεων. Σημειώνεται πως η αύξηση
των προβλέψεων θα μεταφραζόταν και σε μείωση
της κεφαλαιακής επάρκειας. Αυτό που είναι σαφές,
όμως, είναι πως η Τράπεζα Κύπρου δεν θα μπορεί
για πάντα να αποφεύγει την αναγνώριση του προβλήματος που υπάρχει στα μεγάλα της δάνεια.
Ήδη είναι πλέον καλά γνωστό σε επενδυτές πως
τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της τράπεζας έχουν
φτάσει (τέλη του 2012) στο 22%. Οι ίδιοι επενδυτές,
που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πηγή σωτηρίας
για την τράπεζα, σχολιάζουν ως περίεργα τα
στοιχεία της. Με προβλέψεις που κινούνται κοντά
στο 43%, για παράδειγμα, είναι προφανές πως η
τράπεζα θα πρέπει να «αναγνωρίσει» λογιστικά
το πρόβλημα.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, θα ήταν να βγει στην
επιφάνεια το πρόβλημα που γνωρίζει καλά η τάξη
την οποία ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας
αποκάλεσε «οι καλύτερα ενημερωμένοι επενδυτές»,
σε μεταγενέστερο στάδιο. Γι’ αυτό και θα πρέπει,
τόσο η Κεντρική Τράπεζα, όσο και η Επιτροπή
Κεφαλαιαγοράς να ελέγξουν ενδελεχώς και προσεκτικά τα όποια στοιχεία θα ανακοινώσει η
τράπεζα ενόψει της Γενικής Συνέλευσης.
Καθυστέρηση
και παρασκήνια
Άρδην άλλαξε το παιγνίδι του παρα-
σκηνίου στην Τράπεζα Κύπρου μετά
την ψήφιση από τη Βουλή των τροπολογιών του Περί Εξυγίανσης Νόμου,
οι οποίες αφαιρούν το μονοπώλιο της
λήψης αποφάσεων από την Κεντρική
Τράπεζα και βάζουν στο «παιγνίδι» το
Υπουργείο Οικονομικών και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Πλέον, ο έλεγχος του ΔΣ της Τράπεζας Κύπρου
θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα συναινετικών αποφάσεων. Την ίδια ώρα, ονόματα δίνουν και παίρνουν, ενώ δεν
είναι λίγοι εκείνοι που θέτουν τη δική
τους υποψηφιότητα στα «υπόψη» του
Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Ωστόσο, όσο η Τράπεζα Κύπρου δεν ανακοινώνει τους ισολογισμούς της επίσημα, θα παραμένουν οι εκκρεμότητες που θολώνουν το όλο τοπίο. Μετά και την καταχώρηση των σχετικών
αιτημάτων από τον λεγόμενο «τρίτο
πόλο», και τη δικαστική απόφαση που
εκκρεμεί για την Τρίτη, η κατάσταση
έχει γίνει ακόμα πιο περίπλοκη. Φυσιολογικώς εχόντων των πραγμάτων,
η διοίκηση της τράπεζας θα πρέπει
να βιαστεί (ακόμα και κατά τη διάρκεια του σαββατοκύριακου) για να ανακοινώσει ισολογισμούς και αποτελέσματα, έστω κι αν αυτά αφορούν
στα τέλη του 2012 και όχι το Α΄τρίμηνο του έτους. Πάντως, η Κεντρική είχε αναρτήσει στην ιστοσελίδα της
προκαταρκτικό ισολογισμό, αλλά στη
συνέχεια αυτός εξαφανίστηκε και
δεν είναι πλέον διαθέσιμος για όσους
δεν πρόλαβαν να τον αντιγράψουν.
Όσο δεν ανακοινώνεται ο ενοποιημένος ισολογισμός της «νέας» Τράπεζας Κύπρου (μετά τη ενοποίηση με τη
Λαϊκή), πρέπει να αναμένεται πως θα
συνεχίζονται και οι δικαστικές διαμάχες. Κίνδυνος για την κυβέρνηση, είναι να πάει στη συνεδρία του
Eurogroup ο Υπουργός Οικονομικών,
χωρίς να έχει «στο χέρι» μια δήλωση
πως η έξοδος της τράπεζας από την
εξυγίανση έχει ολοκληρωθεί. Κάτι τέτοιο θα περιπλέξει την κατάσταση
στις Βρυξέλλες για τον κ. Γεωργιάδη,
ο οποίος θα μεταβεί για να εξασφαλίσει την εκταμίευση των 1.5 δισ. ευρώ
που προορίζονται για τον Συνεργατισμό. Γνώστες του παρασκηνίου, πάντως, σχολιάζουν πως δύσκολα θα αναβληθεί η Γενική Συνέλευση, χωρίς
όμως αυτό να σημαίνει πως θα ασκηθεί το δικαίωμα ψήφου από πλευράς
της «κακής Λαϊκής» η οποία ελέγχει
το 18% (ή 21% σύμφωνα με τους μετόχους) του συνολικού κεφαλαίου
της Τράπεζας Κύπρου. Ακόμα και σε
τέτοια περίπτωση, όμως, δεν είναι
σαφές πως η Συνέλευση θα αποτύχει
στη συγκρότηση ΔΣ όπως ελπίζει ο
«τρίτος πόλος». Σημειώνεται, όμως, η
όποια καθυστέρηση στην Τράπεζα
Κύπρου μεταφράζεται και σε καθυστέρηση στην άρση των περιοριστικών μέτρων που έχουν επιβληθεί στο
χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ολόκληρη η οικονομία θα παραμείνει όμηρος της καθυστέρησης.
Μετρούν αντιδράσεις για τη συλλογική διαχείριση στην Αρχή Εξυγίανσης
Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ
O τρόπος και το εύρος της αντίδρασης της
Τρόικα στην ψήφιση του νομοσχεδίου με
το οποίο αλλάζει η συγκρότηση της Αρχής
Εξυγίανσης, θα καθορίσει τις επόμενες κινήσεις στο εσωτερικό μέτωπο.
Μια σκληρή αντίδραση θα ερμηνευτεί
ως «κόκκινη» κάρτα προς την κυβέρνηση,
ενώ η απουσία αντίδρασης θα ερμηνευτεί
ως άδειασμα στο διοικητή της Κεντρικής
Τράπεζας, Πανίκο Δημητριάδη. Η πάγια
τακτική των ευρωπαϊκών θεσμών είναι να
μην ανακατεύονται στα εσωτερικά των
κρατών – μελών (ακόμη και στην περίπτωση
της Ελλάδας ποτέ δεν υπήρξε επέμβαση)
γι’ αυτό και οι πρώτες πληροφορίες που
έχει υπόψη της η «Κ» μιλούν για μια χαλαρή
δημόσια αντίδραση, η οποία θα επικεντρώνεται στην απουσία παροχής πληροφόρησης για τις εξελίξεις στο κοινοβούλιο, από
την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών.
Επιπρόσθετα, η περίοδος που διανύουμε
δεν είναι κατάλληλη για δραματοποιήσεις.
Η οικονομία στην ευρωζώνη, παρά τα σημάδια βελτίωσης, δεν έχει ξεπεράσει τους
κινδύνους. Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι
δύσκολη, η Ιταλία αποτελεί ερωτηματικό,
στην Πορτογαλία υπήρξε νέα δικαστική
εμπλοκή και η Κύπρος είναι καλύτερα να
μοιάζει με νησίδα καλών νέων, παρά για
έναν ακόμη παράγοντα αστάθειας. Είναι
ενδεικτικό ότι παρά την καταιγίδα των γεγονότων, την αύξηση της ανεργίας (στην
Κύπρο καταγράφηκε τον Ιούλιο η μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας στην Ευρώπη,
17.3%, έναντι 12.2% τον Ιούλιο 2012, ενώ
η ανεργία των νέων έφτασε το 37.9%) και
την ένταση της ύφεσης ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος παρουσίασε ελαφρά ανάκαμψη στην Κύπρο, σύμφωνα με τα στοιχεία
της Eurostat. Ανεξάρτητα με το τι θα γίνει
δημόσια και επίσημα, στο παρασκήνιο υπάρχει απογοήτευση και ανησυχία για τις
μελλοντικές εξελίξεις. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, μιλώντας
στη γερμανική εφημερίδα Handelsblatt αναφέρει ότι τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης
για την κυπριακή οικονομία θα εκδηλωθούν
μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2014 και
εκφράζει την εκτίμηση ότι η χώρα θα επιστρέψει στις αγορές πριν τη λήξη του
Μνημονίου. Η επιτυχία του Οικονομικού
Προγράμματος, όμως, θα κριθεί από την
άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, διαδικασία που συνδέεται με τις
εξελίξεις στην Τράπεζα Κύπρου. Το κλίμα
έντασης που έχει καλλιεργηθεί τις τελευταίες
ημέρες -με την εκλογή της νέας διοίκησης
να αποτελεί μέρος του πολιτικού παιχνιδιού
και τη δικαστική προσπάθεια να αποκλειστεί
η «κακή» Λαϊκή από τη γενική συνέλευση
της 10ης Σεπτεμβρίου- κάθε άλλο παρά
βοηθά προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι
την Παρασκευή ανανεώθηκε, χωρίς νέες
χαλαρώσεις, το διάταγμα των περιορισμών
στην κίνηση κεφαλαίων.
«Η Τράπεζα Κύπρου πρέπει να μπει σε
ένα ρυθμό. Σώθηκε παρά τρίχα. Πρέπει να
αφεθεί να ζήσει», σχολιάζουν παράγοντες
της τραπεζικής αγοράς, χωρίς εμπλοκή
στα τεκταινόμενα στην Τρ. Κύπρου.
Στην Κεντρική Τράπεζα δεν κρύβουν τη
δυσαρέσκεια τους και επαναλαμβάνονται
τα όσα είχε αναφέρει ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Πανίκος Δημητριάδης,
στην Επιτροπή Οικονομικών, περί δυσλειτουργιών σε ένα συλλογικό σχήμα λειτουργίας της Αρχής Εξυγίανσης. Ο ίδιος είχε
δηλώσει, δημόσια, ότι αν προκριθεί ένα
Η επιστολή της Τρόικα προς τον υπουργό Οικονομικών και το διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, με την οποία ζητείται να
προηγηθεί διάλογος και συναίνεση όλων των πλευρών, πριν υπάρξει
οποιαδήποτε αλλαγή.
συλλογικό σχήμα προτιμά να αποχωρήσει
και είχε προειδοποιήσει τη Βουλή ότι με
τη νομοθετική της πρωτοβουλία θα δημιουργήσουν πρόβλημα στην κυβέρνηση. Σε
αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι οι
επικεφαλής της Τρόικα σε επιστολή τους
στις 2 Ιουνίου 2013 προς τον υπουργό Οικονομικών και το διοικητή της Κεντρικής
Τράπεζας είχαν ήδη επισημάνει ότι πρέπει
να υπάρξει διαβούλευση πριν προχωρήσει
οποιαδήποτε νομοθετική πρωτοβουλία. Επί
της αρχής δεν εκφράζεται αντίθεση σε προσαρμογές, αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει
να υπάρξει διάλογος και εμπλοκή της Τρόικα.
Στην ίδια επιστολή, που είχε σταλεί ενόψει
της συζήτησης, στις 3 Ιουνίου, τροπολογίας
στην Επιτροπή Οικονομικών με την οποία
προστίθεται ο υπουργός Οικονομικών ως
μέλος στην Αρχή Εξυγίανσης, τονίζεται ότι
ο νόμος περί εξυγίανσης είναι θεμελιώδης
για την επιτυχία του προγράμματος. Επιπλέον, η Τρόικα επισημαίνει ότι η εν
λόγω τροπολογία (παραλλαγή της οποίας
ψηφίστηκε, καθώς στην Αρχή Εξυγίανσης
προστέθηκε και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς)
δεν ευθυγραμμίζεται με την πρόταση ευρωπαϊκής οδηγίας για την αναδιάρθρωση
και εξυγίανση τραπεζικών ιδρυμάτων. Αξίζει
να σημειωθεί ότι μέχρι και την Πέμπτη, ημέρα που ψηφίστηκε ο νόμος, οι Βρυξέλλες
δεν είχαν επίσημη πληροφόρηση. Τα όσα
συνέβαιναν στη Λευκωσία τα πληροφορούνταν από τον Τύπο… Ανεπίσημα υπάρχει
ένας βαθμός δυσαρέσκειας για τη στάση
του υπουργού Οικονομικών, Χάρη Γεωργιάδη. Σε αυτό το πλαίσιο η αναφορά του
διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας στην έκτακτη συνεδρίαση της Επιτροπής Οικονομικών, ότι αν περάσει η συγκεκριμένη
ρύθμιση η κυβέρνηση θα έχει πρόβλημα,
κάθε άλλο παρά στερείται βάσης.
Πέραν όλων των άλλων υπάρχει και ένα
θέμα αρχής για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς
και ειδικά για την Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα: οι κυβερνήσεις πρέπει να
μένουν μακριά από τη διαχείριση των τραπεζικών θεμάτων. Αν η τροποποίηση ερμηνευτεί ως παρέμβαση στην ανεξαρτησία
της Κεντρικής Τράπεζας, τότε θα αναδυθεί
μια ουσιαστική πηγή τριβής και προβλημάτων στις σχέσεις της Τρόικα με τις κυπριακές αρχές.
Επιπρόσθετα, πρέπει να σημειωθεί ότι
έτσι όπως είχε διαμορφωθεί ο νόμος περί
Εξυγίανσης, τον Μάρτιο, για την Ευρώπη
ο μόνος που καλείται να εφαρμόσει την εξυγίανση είναι ο διοικητής της Κεντρικής
Τράπεζας.
H κυβέρνηση
Από την πλευρά της κυβέρνησης, μέχρι
στιγμής δεν έχει υπάρξει αντίδραση. Το
μήνυμα που στέλνεται είναι ότι οι ανησυχίες
που εκφράζει εδώ και αρκετό διάστημα η
Βουλή, για δυσλειτουργίες στη διαδικασία
εξυγίανσης, δεν απέχουν από ό,τι έγινε
στην πράξη. Παράλληλα, τονίζεται ότι η
κυβέρνηση δεν έχει ανάμειξη με τις πρωτοβουλίες των κομμάτων στη Βουλή (το
νομοσχέδιο δεν το πρότεινε η κυβέρνηση,
όπως ειπώθηκε στην «Κ») και ότι θα υπάρξει
τοποθέτηση ανάλογα με τις εξελίξεις. Μετά
την ψήφιση θα ενημερωθεί, επίσημα, και
η Τρόικα. Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι
κρατούνται αποστάσεις από τις πρωτοβουλίες της Βουλής, χωρίς όμως να εκφράζεται
αντίθεση επί της ουσίας. Εν κατακλείδι,
παρακολουθούνται οι εξελίξεις και ανάλογα
με τις αντιδράσεις –τόσο από το εσωτερικό,
όσο και από το εξωτερικό- η κυβέρνηση θα
λάβει τις αποφάσεις της.
[email protected]
OIK_05-oikonomia_Oikonomia 8/30/13 7:20 PM Page 5
O I KO N O M I A
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
l
5
Σενάρια εξόδου ελληνικών τραπεζών από Κύπρο
Με υπόδειξη της Κομισιόν εξετάζεται η μεταβίβαση και ανταλλαγή των ελληνικών τραπεζικών θυγατρικών στο εξωτερικό
Ισχυρά αποτελέσματα
λόγω Κύπρου
για την Πειραιώς
Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ
Το ενδεχόμενο αποχώρησης των ελληνικών
τραπεζών από την Κύπρο τέθηκε επί τάπητος
στα τραπεζικά επιτελεία σε Αθήνα και Λευκωσία, κατόπιν προβληματισμού που εξέφρασε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Το ερώτημα που έθεσε το
ΤΧΣ είναι αν οι επιχειρηματικές και οικονομικές συνθήκες που ισχύουν πλέον στην Κύπρο, μετά τα γεγονότα του Μαρτίου, δικαιολογούν την παρουσία των ελληνικών τραπεζών
στην Κύπρο. Αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί,
αλλά το θέμα παραμένει ανοιχτό. Οι πρώτες
συζητήσεις και αναλύσεις που έγιναν δείχνουν
ότι παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν σήμερα
στην Κύπρο, δεν μπορούν να διαγραφούν οι
όποιες θετικές προοπτικές.
Μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας αποτελεί η
συνεχιζόμενη αβεβαιότητα πέριξ της Τράπεζας
Κύπρου, γεγονός που δεν επιτρέπει την επίτευξη μιας στοιχειώδους σταθερότητας στον
τραπεζικό τομέα. Η σταθερότητα στις τράπεζες
είναι θεμελιώδους σημασίας για την εμπέδωση
συνθηκών ανάπτυξης στην πραγματική οικονομία.
Επιπλέον, η Κύπρος θα γνωρίσει μια σοβαρή
ύφεση, με την επίτευξη ζημιών να είναι περίπου δεδομένη σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα,
λόγω αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των επισφαλειών.
Ωστόσο, δίπλα σε αυτές τις σοβαρές πηγές
ανησυχίας υπάρχουν και θετικές προοπτικές,
οι οποίες στηρίζονται σε δύο πυλώνες:
Θετική επίδραση εξακολουθεί να έχει στα αποτελέσματα του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς
η ενσωμάτωση του ελληνικού δικτύου των ελληνικών τραπεζών. Ειδικότερα, βελτιωμένη εμφανίζεται η εικόνα του ομίλου Πειραιώς στο δεύτερο τρίμηνο του 2013. Ξεχώρισαν η ενίσχυση
των καθαρών εσόδων από τόκους και η σταθεροποίηση του σχηματισμού νέων καθυστερήσεων. Στα ατού του ομίλου συμπεριλαμβάνεται
η ισχυρή κεφαλαιακή βάση, καθώς η καθαρή
θέση ανήλθε στα 9,4 δισ. ευρώ (έναντι -2,3 δισ.
ευρώ στο τέλος του 2012), που αντιστοιχεί σε
δείκτη βασικών ιδίων κεφαλαίων (Core Tier 1 βάσει του ορισμού της EBA) στο 13,8% έναντι
ορίου 9%. Στο β΄ τρίμηνο το καθαρό αποτέλεσμα
για τον όμιλο ήταν ζημιές ύψους 108 εκατ. ευρώ,
που οφείλονται στις υψηλές προβλέψεις για την
αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Τα κέρδη προ φόρων και προβλέψεων το πρώτο
εξάμηνο ανήλθαν στα 308 εκατ. ευρώ, ενώ για
την αντιμετώπιση των επισφαλειών ο όμιλος
προχώρησε στη διενέργεια προβλέψεων ύψους
1,16 δισ. ευρώ. Έτσι, τα προ φόρων αποτελέσματα
διαμορφώθηκαν σε ζημιά ύψους 857 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, ο όμιλος εμφάνισε συνολικά το πρώτο
εξάμηνο κέρδη ύψους 3,5 δισ. ευρώ, επίδοση
που οφείλεται στη θετική επίδραση της αρνητικής
υπεραξίας ύψους 3,81 δισ. ευρώ που δημιουρ-
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
Η ανακεφαλαιοποίηση της
Alpha Bank Κύπρου προχωρά
κανονικά, με το σύνολο
των πρόσθετων αναγκών να
καλύπτεται από την Αθήνα
1ον Η Κύπρος δεν χάνει το χαρακτήρα της
ως κέντρου παροχής χρηματοοικονομικών
υπηρεσιών και οι Ρώσοι δεν εγκαταλείπουν
την Κύπρο. Το πλήγμα που έχει υποστεί η
Τράπεζα Κύπρου δημιουργεί ευκαιρίες αύξησης μεριδίων στο financial services.
2ον Ο τομέας της ενέργειας και η υλοποίηση
μεγάλων αναπτύξεων, όπως το καζίνο και οι
μαρίνες, δημιουργούν ευκαιρίες χρηματοδοτήσεων.
Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η παραμονή
στην Κύπρο κρίνεται ως ενδιαφέρουσα, χωρίς
να παραγνωρίζεται το ευρύτερο περιβάλλον.
Παράλληλα, τίθεται θέμα αλλαγής του χαρακτήρα της τραπεζικής παρουσίας των ελληνικών τραπεζών στην Κύπρο, ο οποίος πρέπει
να μετακινηθεί από τη λιανική τραπεζική
στην τραπεζική επιχειρήσεων. Σε αυτό το
πλαίσιο μπορεί να προκύψει ανάγκη μείωσης
του δικτύου υποκαταστημάτων.
Υπέρ της παραμονής στην Κύπρο συνηγορεί
και το γεγονός ότι ούτως η άλλως δεν θα αποφευχθεί η επιβάρυνση με μελλοντικές ζημιές, ενώ η ανακεφαλαιοποίηση της Alpha
Bank Κύπρου, ύψους περίπου 149 εκατ. ευρώ,
θα γίνει κανονικά, με τα κεφάλαια να έρχονται
από την Αθήνα.
Ο ρόλος του ΤΧΣ
Το τι θα γίνει, όμως, θα κριθεί από τις
τελικές επιλογές του ΤΧΣ και της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ε.Ε.
Το ΤΧΣ, το οποίο συστήθηκε για να διαχειριστεί τα 50 δις. ευρώ που προβλέπει το
ελληνικό μνημόνιο για την ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος,
αποτελεί στην ουσία τον ιδιοκτήτη και των
τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών
(και οι τέσσερις, Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank,
Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς, έχουν παρουσία
στην Κύπρο), καθώς κάλυψε το μεγαλύτερο
μέρος των κεφαλαιακών αναγκών τους. Το
ΤΧΣ λειτουργεί ως ανεξάρτητη αρχή, με στάτους ανάλογου εκείνου του ΔΝΤ, με την Ελληνική Δημοκρατία να έχει περιορισμένη επιρροή.
Επιπλέον, η ανακεφαλαιοποίηση που χρηματοδοτήθηκε με ευρωπαϊκό χρήμα, δεν
έγινε χωρίς κόστος και χωρίς αυστηρούς
όρους. Καταρχάς, τοποθετήθηκαν Επίτροποι,
Ο ελληνικός τραπεζικός
όμιλος εμφάνισε συνολικά
το πρώτο εξάμηνο κέρδη ύψους
3,5 δισ. ευρώ, επίδοση που
σε σημαντικό βαθμό οφείλεται
στην επίδραση της αρνητικής
υπεραξίας από τη συγχώνευση
των κυπριακών τραπεζών
οι οποίοι θα επιβλέπουν την υλοποίηση των
σχεδίων αναδιάρθρωσης των ελληνικών τραπεζών και θα ελέγχουν τις αποφάσεις που
θα λαμβάνουν οι διοικήσεις τους, ακόμη και
εκείνες που αφορούν στη χορήγηση δανείων
(όπως θα γίνει και στο Συνεργατισμό) .
Αξίζει να σημειωθεί ότι αποτελεί κοινή πρακτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού), στο πλαίσιο του
Δικαίου Ανταγωνισμού της Ε.Ε. (και ειδικότερα
το πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων), ο ορισμός επιτρόπων οι οποίοι, έπειτα από σχετική συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
επιβλέπουν την υλοποίηση των σχεδίων αναδιάρθρωσης που συμφωνούνται, κατά περίπτωση, μεταξύ των κρατών μελών και της
Ε.Ε.
Σε αυτό το πλαίσιο οι τέσσερις συστημικές
τράπεζες οφείλουν να υποβάλουν στη γενική
διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής πενταετή επιχειρησιακά σχέδια.
Η κατεύθυνση που έχει δοθεί από την άνοιξη
είναι η πώληση όλων των μη τραπεζικών
δραστηριοτήτων στην Ελλάδα, αλλά και την
πώληση θυγατρικών τραπεζών στη νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς θεωρούν ότι η ισχυρή περιφερειακή παρουσία είναι μια πολυτέλεια που δεν μπορούν να αντέξουν.
Από την πλευρά τους, οι ελληνικές τράπεζες
αντιδρούν στην πώληση θυγατρικών τραπεζών στην περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης, υπογραμμίζοντας ότι θα είναι στρατηγικό λάθος.
Αναγνωρίζουν ότι θα πρέπει να γίνουν προσαρμογές και ενδεχομένως κάποιες πωλήσεις,
ωστόσο θεωρούν ότι είναι κρίσιμο για το μέλλον όχι μόνο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, αλλά και της ελληνικής οικονομίας,
η διατήρηση της παρουσίας τους στο εξωτερικό.
Τα σχέδια που συζητούνται
στην Αθήνα
Το ενδεχόμενο ανταλλαγής των δικτύων που
διατηρούν στις χώρες των Βαλκανίων εξετάζουν οι ελληνικές συστημικές τράπεζες,
στο πλαίσιο των σχεδίων αναδιάρθρωσης.
Στόχος είναι η κάθε τράπεζα να ενισχύσει
τις θέσεις της σε όσες χώρες διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα και να αποχωρήσει
από χώρες με αδύναμη παρουσία. Στο πλαίσιο αυτό, μια τράπεζα με αδύναμη παρουσία
-για παράδειγμα στην αγορά της Αλβανίαςθα μπορούσε να μεταβιβάσει τη θυγατρική
της σε άλλη εγχώρια τράπεζα με αντάλλαγμα
για παράδειγμα το δίκτυο καταστημάτων
στην Κύπρο κ.ο.κ. Αντίστοιχα, μια τράπεζα
που εμφανίζει μεγαλύτερες ανάγκες ρευστότητας και έχει μεγαλύτερη έκθεση στο
ευρωσύστημα θα μπορούσε να μεταβιβάσει
τις θέσεις της σε μια χώρα σε άλλη εγχώρια
τράπεζα.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι αυτή τη στιγμή
δεν υπάρχει ενδιαφέρον ξένων για αγορές
τραπεζών στην περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης.
Ακόμα και η πώληση μειοψηφικού πακέτου
της Finansbank, που αποτελεί το «διαμάντι
στο στέμμα» των ελληνικών θέσεων στην
περιοχή, έχει μετατεθεί χρονικά λόγω της
επιδείνωσης των συνθηκών για τις αναδυόμενες οικονομίες αλλά και την αναταραχή
που επικρατεί στην ευρύτερη περιοχή.
Η παραπάνω εναλλακτική θα συζητηθεί
με κλιμάκιο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα
βρεθεί στις 11 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα. Στο
επίκεντρο αναμένεται να βρεθούν τα επιχειρησιακά σχέδια. Σημειώνεται ότι τα επιχειρησιακά σχέδια θα έχουν 5ετή ορίζοντα και
θα περιλαμβάνουν δράσεις και ενέργειες σε
δύο μέτωπα: τη βελτίωση της ρευστότητας
και την απεξάρτηση από τη χρηματοδότηση
του ευρωσυστήματος και την ενίσχυση της
κεφαλαιακής τους βάσης με στόχο την ταχύτερη αποπληρωμή της κρατικής βοήθειας.
Σημαντική αλλαγή για τις ελληνικές τράπεζες αποτελεί η υιοθέτηση ενιαίας τακτικής
για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Μέχρι το τέλος Αυγούστου
θα έχει ολοκληρωθεί από τη BlackRock η
επεξεργασία των στοιχείων για τον τρόπο
καταγραφής και αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Στη συνεχεία,
σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος
και την Τρόικα, θα συμφωνηθεί το πλαίσιο
και η μεθοδολογία που θα πρέπει από εδώ
και πέρα να ακολουθούν όλες οι τράπεζες
αναφορικά με τα προβληματικά στοιχεία
του ενεργητικού τους. Το νέο πλαίσιο αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικές μεταβολές, καθώς μέχρι τώρα η κάθε τράπεζα
ακολουθούσε διαφορετική πολιτική στην
καταγραφή και αποτύπωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων ή δανείων που έχουν
τύχει ρύθμισης. Έτσι, από το τρίτο τρίμηνο
και μετά, όλες οι τράπεζες θα παρουσιάζουν
τα ίδια στοιχεία με την ίδια μεθοδολογία
και προσέγγιση.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗΣ
γήθηκε από την απορρόφηση της ATEBank, της
Millennium και των κυπριακών τραπεζών. Σημειώνεται ότι τα μετά από φόρους αποτελέσματα
περιλαμβάνουν θετικό αναβαλλόμενο φόρο 559
εκατ. ευρώ.
Τα καθαρά έσοδα του ομίλου από τόκους διαμορφώθηκαν σε 734 εκατ. ευρώ. Οπως τονίζεται
στην ανακοίνωση της Τράπεζας, το καθαρό έντοκο αποτέλεσμα σταδιακά επωφελείται από
την εξομάλυνση του αυξημένου κόστους άντλησης ρευστότητας, καθώς το κόστος των καταθέσεων στην Ελλάδα αποκλιμακώνεται παράλληλα με τη σταθεροποίηση του εγχώριου οικονομικού περιβάλλοντος. Επιπλέον, η μείωση
χρήσης του μηχανισμού ELA από τις αρχές του
2013 είχε θετική επίπτωση στα έντοκα έσοδα
του ομίλου στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου
2013, καθώς τα καθαρά αποτελέσματα από τόκους
επιβαρύνθηκαν λιγότερο (58 εκατ. από 162 εκατ.
το πρώτο εξάμηνο 2012).
Ο δείκτης δανείων σε καθυστέρηση άνω των
90 ημερών προς το σύνολο των δανείων του ομίλου διαμορφώθηκε στο 33% των συνολικών
δανείων, ενσωματώνοντας την ΑΤΕbank, τη Γενική, τα ελληνικά χαρτοφυλάκια των κυπριακών
τραπεζών και τη Millennium Bank Ελλάδος. Η
κάλυψη των δανείων σε καθυστέρηση άνω των
90 ημερών από τις συσσωρευμένες προβλέψεις
διαμορφώθηκε στο 49%. Ο δείκτης συσσωρευμένων προβλέψεων προς το σύνολο δανείων
στο τέλος Ιουνίου 2013 διαμορφώνεται στο επίπεδο του 16%. Στελέχη του ομίλου υπογραμμίζουν τη σταθεροποίηση του σχηματισμού
νέων καθυστερήσεων το δεύτερο τρίμηνο, θετική
ένδειξη για την πορεία του χαρτοφυλακίου, συναρτήσει των μακροοικονομικών συνθηκών. Οι
προβλέψεις για τα «κόκκινα» δάνεια ανήλθαν
σε 1.054 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 866 εκατ.
αφορούν την Ελλάδα και τα 189 εκατ. το εξωτερικό.
Επόμενος στόχος της Τράπεζας Πειραιώς είναι
η ενοποίηση των ελληνικών δραστηριοτήτων
της Τράπεζας Κύπρου και της Λαϊκής πριν το
τέλος της χρονιάς και της Millennium Bank έως
το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2014.
Βαρύς χειμώνας με 4 μεγάλες προκλήσεις για τις ελληνικές τράπεζες
Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ
Για έναν ακόμα δύσκολο χειμώνα προετοιμάζονται οι ελληνικές τράπεζες, καθώς σχεδόν
σε όλους τους τομείς είναι αντιμέτωπες με μεγάλα προβλήματα. Η νέα άσκηση ακραίων καταστάσεων, γνωστή ως stress test, η εξέλιξη
των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η βελτίωση
των συνθηκών ρευστότητας και η υλοποίηση
των επιχειρησιακών σχεδίων, που προβλέπουν
δραστική συρρίκνωση δραστηριοτήτων, αποτελούν τις επόμενες μεγάλες προκλήσεις. Αναλυτικότερα:
1. Stress test. Αν και η φετινή άσκηση αναμένεται σημαντικά ηπιότερη σε σχέση με την
προηγούμενη, λόγω της εκτιμώμενης βελτίωσης
των μακροοικονομικών συνθηκών, ωστόσο
είναι βέβαιο ότι ο τελικός λογαριασμός θα απαιτήσει πρόσθετα κεφάλαια, τουλάχιστον σε
ορισμένες από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Προβόπουλος
δεν κρύβει την αισιοδοξία του για την έκβαση
της άσκησης, υπογραμμίζοντας ότι αν απαιτηθούν κάποια πρόσθετα κεφάλαια αυτά θα
υπερκαλυφθούν από το κεφαλαιακό απόθεμα
που υπάρχει (κεφάλαια του πακέτου των 50
δισ. ευρώ που δεν χρησιμοποιήθηκαν) και το
οποίο ξεπερνά τα 10 δισ. ευρώ.
2. Μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η αντιμετώπιση
των δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση
αποτελεί ζήτημα ζωτικής σημασίας για τις τράπεζες. Στο τέλος Μαρτίου το σύνολο των δανείων σε καθυστέρηση ανήλθαν στο 27,8%
που αντιστοιχεί σε «κόκκινα» δάνεια ύψους
63,5 δισ. ευρώ. Στελέχη τραπεζών προειδοποιούν ότι αν η κατάσταση στην οικονομία
δεν σταθεροποιηθεί οριστικά και δεν σημειωθεί
ουσιαστική βελτίωση των συνθηκών τότε οι
επισφάλειες γρήγορα θα ροκανίσουν τα κεφάλαια των τραπεζών. Πάντως σημειώνουν
ότι το ενθαρρυντικό είναι πως μειώνεται ο
ρυθμός σχηματισμού νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων.
3. Κόστος χρήματος - ρευστότητα. Η χαμηλή
πτήση των καταθέσεων και η διατήρηση των
επιτοκίων καταθέσεων σε υψηλά επίπεδα δημιουργεί ένα πρόσθετο βάρος στις τράπεζες
της τάξης των 2 δισ. ευρώ. Τη στιγμή που το
βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ βρίσκεται στο 0,5%
το μέσο επιτόκιο καταθέσεων στην Ελλάδα
είναι κοντά στο 4%, διαμορφώνοντας ένα δυσανάλογα υψηλό κόστος του χρήματος για την
οικονομία. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών,
κάθε μείωση του κόστους του χρήματος, δηλαδή
<
<
<
<
<
<
<
Νέα stress test, διαχείριση
«κόκκινων» δανείων, ρευστότητα και επιχειρησιακά σχέδια
μείωση των επιτοκίων καταθέσεων κατά 100
ποσοστιαίες μονάδες (1%) συνεπάγεται όφελος
περίπου 1,6 δισ. ευρώ για το τραπεζικό σύστημα
και τους δανειολήπτες. Η σταδιακή αύξηση
των καταθέσεων και η μείωση του κόστους
του χρήματος αποτελούν προϋποθέσεις για
την αποκατάσταση των συνθηκών ρευστότητας
και τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και
των νοικοκυριών από τις τράπεζες.
4. Επιχειρησιακά σχέδια. Μετά τις σαρωτικές
κινήσεις αναδιάρθρωσης -τους τελευταίους
μήνες έχουν «αφανιστεί» από τον χάρτη, μέσω
εξαγορών και συγχωνεύσεων, 10 εμπορικές
τράπεζες- οι τέσσερις συστημικοί πόλοι θα
πρέπει να προχωρήσουν σε εξίσου σαρωτικές
κινήσεις εξορθολογισμού, ώστε να προσαρμοστούν στα νέα οικονομικά δεδομένα. Η δραστική μείωση των καταστημάτων και του αριθμού απασχολουμένων αποτελούν τα επόμενα, δύσκολα βήματα. Τράπεζα Πειραιώς,
Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα και Eurobank,
έχοντας απορροφήσει τους τελευταίους μήνες
πάνω από 10 τράπεζες, ελέγχουν πλέον ποσοστό
άνω του 90% της τραπεζικής αγοράς. Οι τέσσερις
παραπάνω συστημικές τράπεζες διαθέτουν
στην Ελλάδα δίκτυο άνω των 3.200 σημείων,
ενώ απασχολούν περίπου 46.000 εργαζομένους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών τραπεζών,
το δίκτυο με ορίζοντα 3ετίας θα πρέπει να μειωθεί κατά 20%, ενώ ανάλογη αναμένεται η
μείωση του προσωπικού. Παράλληλα, θα πρέπει
να προχωρήσουν στην πώληση των μη τραπεζικών εργασιών, θυγατρικών ακινήτων καθώς
και να μειώσουν επιλεκτικά την παρουσία τους
σε χώρες της ΝΑ Ευρώπης.
Καθοδική η πορεία των καταθέσεων
Συνεχίστηκε και τον Ιούλιο η «χαμηλή πτήση»
των καταθέσεων καθώς, σύμφωνα με εκτιμήσεις
των εμπορικών τραπεζών τον προηγούμενο
μήνα, καταγράφηκε μικρή μείωση της τάξης
των 200 εκατ. ευρώ. Τα τελικά στοιχεία θα ανακοινωθούν την επόμενη εβδομάδα από την
Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), ενώ σύμφωνα με
τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία στο τέλος Ιουνίου οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων ανήλθαν στα 161,45 δισ. ευρώ. Ετσι
στο τέλος Ιουλίου αναμένεται να διαμορφωθούν
περίπου στα 161,25 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά
200 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για τον πέμπτο στη
σειρά μήνα το 2013, που οι καταθέσεις εμφανίζουν είτε μείωση είτε παραμένουν σταθερές.
Σημειώνεται ότι οι καταθέσεις είχαν βρεθεί
στο ναδίρ τον προηγούμενο Ιούνιο καθώς η
έντονη πολιτική αβεβαιότητα και το φάσμα
της εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη είχαν
προκαλέσει μαζική απόσυρση καταθέσεων.
Στο τέλος Ιουνίου 2012 είχαν διαμορφωθεί
στα 150,58 δισ. ευρώ. Εκτοτε, μετά τη δημιουργία της κυβέρνησης συνεργασίας και την
επαναβεβαίωση των ευρωπαϊκών προοπτικών
της χώρας, η ανησυχία εκτονώθηκε και οι καταθέσεις ενισχύθηκαν σημαντικά. Στο τέλος
Δεκεμβρίου 2012 ανήλθαν στα 161,45 δισ.
ευρώ, ενώ δύο μήνες μετά, τον Φεβρουάριο
του 2013, ξεπέρασαν τα 164 δισ. ευρώ. Κάπου
εκεί, όμως, ολοκληρώθηκε και η ανοδική αυτή
αντίδραση: τον περασμένο Μάρτιο διαμορφώθηκαν στα 164,08 δισ. ευρώ, τον Απρίλιο
στα 162,28 δισ. ευρώ, τον Μάιο στα 163,39
δισ. ευρώ, τον Ιούνιο στα 162,65 δισ. ευρώ
ενώ τον περασμένο Ιούλιο -σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εμπορικών τραπεζών- διαμορφώθηκαν στα 162,45 δισ. ευρώ.
OIK_06-oikonomia_OIK_06-oikonomia 8/30/13 5:09 PM Page 6
6
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
Στα χνάρια του Μπιλ Γκέιτς
ο Ρώσος Βλαντιμίρ Ποτάνιν
Ο 82ος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου δεσμεύθηκε να παραχωρήσει το ήμισυ της περιουσίας του
Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΑΚΟΥ
Μια φορά κι έναν καιρό οι Ρώσοι μεγιστάνες ήταν
γνωστοί ως ολιγάρχες, οι οποίοι δέσποζαν στο μετασοβιετικό οικονομικό και επιχειρηματικό σκηνικό
της χώρας τους. Επίσης, ήταν γνωστοί για τις εκτεταμένες δραστηριότητές τους στις πρώτες
ύλες, καθώς και το επενδυτικό τους ενδιαφέρον
για το ποδόσφαιρο και τα ακίνητα σε όλο τον
κόσμο. Ηρθε, όμως, η ώρα να ζηλέψουν τη γοητεία
της φιλανθρωπικής πρωτοβουλίας «Giving Pledge»,
που προωθούν επιμελώς οι Αμερικανοί «ομόλογοί»
τους Μπιλ Γκέιτς και Γουόρεν Μπάφετ. Σήμερα,
με προεξάρχοντα τον δισεκατομμυριούχο Βλαντιμίρ
Ποτάνιν, τον ορισμό του Ρώσου ολιγάρχη, μεταλαμπαδεύουν το πνεύμα αυτό στη χώρα τους και
πέραν αυτής.
<
<
<
<
<
<
<
Σύμφωνα με τα στοιχεία
του Bloomberg Billionaires
Index, διαθέτει προσωπικό
πλούτο 12,3 δισ. δολαρίων
«Εχει σημασία η πρωτοβουλία αυτή να μην περιοριστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είπα στον
Μπιλ ότι πρέπει να της δώσει πραγματικά παγκόσμιες διαστάσεις», σημειώνει ο κ. Ποτάνιν, ο οποίος
ήταν ο πρώτος Ρώσος που προσυπέγραψε το
«Giving Pledge» τον Φεβρουάριο. Με την υπογραφή
του δεσμεύθηκε να παραχωρήσει σταδιακά, τουλάχιστον, το ήμισυ της περιουσίας του για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία του
Bloomberg Billionaires Index, διαθέτει προσωπικό
πλούτο 12,3 δισ. δολαρίων και κατατάσσεται στην
82η θέση διεθνώς. Ο Βλαντιμίρ Ποτάνιν σχεδιάζει
την προσεχή δεκαετία να διπλασιάσει στα 25 εκατ.
δολάρια από τα 10 εκατ. δολάρια σήμερα τις ετήσιες
δωρεές του, τις οποίες κατευθύνει σε εκπαιδευτικά
και πολιτιστικά προγράμματα. «Το χάσμα μεταξύ
φτωχών και πλουσίων διευρύνεται με μεγάλη ταχύτητα κι εγώ θέλω να αφήσω πίσω μου ένα μακρόπνοο έργο», προσθέτει ο 52χρονος δισεκατομμυριούχος.
Διαιώνιση
Από «πειρατές»,
ευεργέτες
Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι Ρώσοι ολιγάρχες
ΣΥΝΤΟΜΑ
Η Alpha στηρίζει την Κοινωνική
Μέριμνα Αγίων Ομολογητών»
H Alpha Bank Cyprus Ltd, στο πλαίσιο της κοινωνι-
κής της προσφοράς, διέθεσε χρηματικό ποσό ύψους
10.000 ευρώ, προκειμένου να ενισχύσει το έργο
του Σωματείου «Κοινωνική Μέριμνα Αγίων Ομολογητών». Στα 50 χρόνια από την ίδρυσή του, το Σωματείο «Κοινωνική Μέριμνα Αγίων Ομολογητών» στηρίζει με συνέπεια άπορες οικογένειες και παιδιά.
Με την αποκλειστική οικονομική στήριξη του Σωματείου, λειτουργούν σήμερα τέσσερις παιδοκομικοί
σταθμοί που εξυπηρετούν 215 παιδιά, ενώ τα τελευταία χρόνια λειτουργεί εστιατόριο που παρέχει δωρεάν σίτιση μία φορά την εβδομάδα σε περίπου 30
πολύτεκνες οικογένειες.
Διεθνής διάκριση
για τη Forex Time
και φιλάνθρωποι ακολουθούν το μοντέλο των
Ροκφέλερ και Κάρνεγκι. Αρχικά λειτούργησαν ως επιχειρηματίες-«πειρατές», στη συνέχεια μεταμορφώθηκαν σε νόμιμους μεγιστάνες και, τέλος, σε ευεργέτες. Ο Βλαντιμίρ Ποτάνιν μαζί με τον μετέπειτα συνεταίρο του
Μιχαήλ Προκόροφ ήταν οι αρχιτέκτονες του
σχήματος πιστώσεις αντί μετοχών του 1991,
με το οποίο αναδείχθηκαν οι ολιγάρχες. Και
το υπερασπίζεται σθεναρά: «Οι Ρώσοι επιχειρηματίες έδωσαν δάνεια στην κυβέρνηση, η
οποία δεν είχε ρευστό, με αντάλλαγμα μερίδια στην κρατική περιουσία με χαμηλό αντίτιμο. Ετσι επινοήθηκε ένας μηχανισμός διάσωσης για τη ρωσική οικονομία, η οποία βρισκόταν στην αρπάγη της σοβιετικής νομενκλατούρας». Οσο οξύμωρο φαίνεται το «Ρώσοι ολιγάρχες και φιλάνθρωποι», άλλο τόσο ακούγεται και το ότι οι Ρώσοι ολιγάρχες υποστηρίζουν την ορθή εταιρική διακυβέρνηση. Ο
Βλαντιμίρ Ποτάνιν ανέλαβε ρόλο προέδρου
στο Εθνικό Συμβούλιο Διακυβέρνησης, που ιδρύθηκε το 2003. Ο ίδιος τονίζει ότι η μακροβιότητα των επιχειρήσεών του οφείλεται στο
ότι ακολουθεί τους κανόνες, πληρώνει τους
εργαζομένους του και τους φόρους του και επενδύει τα κέρδη του στη χώρα. Ως επιχειρηματίας με την εταιρεία συμμετοχών Interros
Holding έχει συμφέροντα στις πρώτες ύλες,
στα ΜΜΕ, στον κινηματογράφο και στα επενδυτικά κεφάλαια. Ο σκληρός πόλεμος που εμαίνετο πέντε χρόνια με τον άλλο Ρώσο δισεκατομμυριούχο και ευεργέτη Ολεγκ Ντεριπάσκα για τον έλεγχο του κολοσσού της αλουμινοβιομηχανίας Norilsk Nickel έληξε αναίμακτα. Η διαμεσολάβηση του Ρομάν Αμπράμοβιτς ήταν καταλυτική και του εξασφάλισε το
5,9% στην εταιρεία. Οι δύο «μονομάχοι» αύξησαν τα μερίδιά τους, ο κ. Ποτάνιν πήρε την
πρωτοκαθεδρία, συμφωνώντας ότι κάθε απόφαση λαμβάνεται από κοινού με το Δ.Σ.
Σε συνέχεια της ίδρυσης της Forex Time Ltd (FXTM)
στις αρχές του 2013, η εταιρεία forex έλαβε το βραβείο «Καλύτερης Πρωτοεμφανιζόμενης Εταιρείας για
το 2013» από τα World Finance Awards. Τα World
Finance Awards δημιουργήθηκαν το 2007 για να αναγνωρίσουν τους ηγέτες του τομέα, άτομα, ομάδες και
οργανώσεις που θεωρούνται σημείο αναφοράς και αναδεικνύουν τα επιτεύγματα και τις καλύτερες πρακτικές στον επιχειρηματικό κόσμο. Η Forex Time, η οποία
ιδρύθηκε από τον Andrey Dashin, συνιδρυτή και μέτοχο της Alpari, παρουσιάστηκε στην αγορά forex νωρίτερα φέτος με σκοπό να παρέχει στους επενδυτές μια
νέα δυναμική προσέγγιση στις συναλλαγές forex.
Προσφέροντας παγκόσμιας κλάσης υπηρεσίες και
πρωτοποριακά προϊόντα, που πάντοτε βάζουν στο επίκεντρο τον επενδυτή και την εμπειρία του, η αναγνώριση από τα World Finance Awards αποτελεί το αποκορύφωμα της πολύ επιτυχημένης πορείας της Forex
Time σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην τελετή βράβευσης
των World Finance Awards, ο Γιώργος Στυλιανού, διευθυντής Μάρκετινγκ της Forex Time, έδωσε συνέντευξη στο κανάλι World Finance TV, και εξήγησε πώς
η Forex Time κατάφερε να έχει τόσο μεγάλη επιτυχία
στο σύντομο χρονικό διάστημα από το λανσάρισμά της
τον περασμένο Φεβρουάριο. «Η Forex Time κτίστηκε
πάνω στην ιδέα ότι ο χρόνος είναι πολύτιμο αγαθό και
ό,τι κάνουμε επικεντρώνεται στην εξοικονόμηση χρόνου για τους πελάτες μας», είπε. «Τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη της Forex Time διαθέτουν συνολικά πάνω από 50 χρόνια εμπειρίας στον τομέα του forex και
αυτή η εμπειρία και γνώση μάς βοήθησε να ωριμάσουμε πιο γρήγορα και να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε πιο καθιερωμένα brands», τόνισε.
Cytamobile-Vodafone: Μέγας
χορηγός του Hack Cyprus 2013
Η Cyta στηρίζει την τεχνολογία και τη νεανική επι-
Οπως ομολόγησε στους Financial Times, εν
μέρει πίσω από την απόφασή του να μιμηθεί τον
Μπιλ Γκέιτς και τον Γουόρεν Μπάφετ βρίσκεται
η επιθυμία να διαιωνίσει το όνομά του. Πέραν
τούτου, είχε έναν ακόμη λόγο, ο οποίος μπορεί
και να ηχήσει παράξενα στα αυτιά των πλουσίων
φιλανθρώπων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ: θέλει
να προστατέψει τα παιδιά του από την πίεση του
να κατέχουν δισεκατομμύρια δολάρια. «Εάν θέλεις
να βοηθήσεις τα παιδιά σου ή όποιον άλλον άνθρωπο, δώσ’ του ένα εκατομμύριο δολάρια. Εάν
θέλεις να τον καταστρέψεις, δώσ’ του ένα δισεκατομμύριο δολάρια», λέει.
Και συνεχίζει: «Εάν μοιράσω, λοιπόν, την περιουσία μου στα τρία μου παιδιά, πάντα θα ζουν
στη δική μου σκιά και με τα δικά μου χρήματα.
Εάν, όμως, βγάλουν τα δικά τους χρήματα, θα αποφασίσουν το πώς θα ζήσουν». Η σκέψη αυτή
γεννήθηκε στο μυαλό του πριν από δέκα χρόνια,
όταν η κόρη του Αναστασία και ο γιος του Ιβάν
άρχισαν να διακρίνονται σε θαλάσσια σπορ και
να δρέπουν μετάλλια. «Ηταν πρωταθλητές και
τότε συνειδητοποίησα ότι μπορoύν να κάνουν
πράγματα χωρίς εμένα», διευκρινίζει ο Βλαντιμίρ
Ποτάνιν. Σχεδιάζει να κληροδοτήσει στους απογόνους του έως και 10 εκατ. δολάρια στον καθένα,
ενώ ο μεγαλύτερος όγκος της περιουσίας του θα
δοθεί σε ευεργεσίες. Σύμφωνα με στοιχεία του
Bloomberg, δεκαπέντε από τους πιο πλούσιους
ανθρώπους της Ρωσίας έχουν αναπτύξει φιλαν-
θρωπική δραστηριότητα κι έχουν συγκροτήσει
συναφή ιδρύματα. Oι πιο πολλοί είναι οι κατεξοχήν
ολιγάρχες της δεκαετίας του 1990, ο οποίοι απέκτησαν έναντι συμβολικού τιμήματος τεράστια
περιουσιακά στοιχεία στην ενέργεια, στις τηλεπικοινωνίες, στις πρώτες ύλες και στην εξόρυξη
μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Προϊόντος του χρόνου και αφού γύρω
από το όνομά τους κτίστηκε η φήμη των ζάπλουτων,
που αγοράζουν επαύλεις και γιοτ για να επιδειχθούν,
η στάση τους άλλαξε. Ενας από τους γνωστότερους
Ρώσους δισεκατομμυριούχους, ο 46χρονος Ρομάν
Αμπράμοβιτς, ιδιοκτήτης, μεταξύ άλλων, και της
ποδοσφαιρικής ομάδας Τσέλσι, είναι από τους πιο
δραστήριους στις ευεργεσίες. Το διάστημα 20102012 διέθεσε 310 εκατ. δολάρια σε διαφορετικούς
σκοπούς, που ποικίλλουν από την προώθηση του
ποδοσφαίρου στη Ρωσία έως τη στήριξη της εικαστικής δημιουργίας. Ο 60χρονος Γκενάντι Τιμσένκο, o οποίος δραστηριοποιείται στην αγορά
πετρελαίου και πετρελαιοειδών, διαχειρίζεται μαζί
με τη γυναίκα του Ελενα τον φιλανθρωπικό τους
οργανισμό. Την τελευταία τριετία, διέθεσαν σε αγαθοεργίες 48 εκατ. δολάρια σε μια σειρά προγραμμάτων, όπως η δωρεάν στέγαση 36 ρωσικών
οικογενειών που υιοθέτησαν ορφανά. «Είμαστε
θιασώτες της πρωτοβουλίας Giving Pledge, γιατί
αναβαθμίζει την έννοια της φιλανθρωπίας», επισημαίνουν αμφότεροι.
Ο Ρώσος ολιγάρχης μπροστά από μία μακέτα με έργα που θα υλοποιήσει ενόψει
των Ολυμπιακών Χειμερινών Αγώνων που θα γίνουν στο Σότσι κοντά στη Μαύρη Θάλασσα. Οπως ομολόγησε στους Financial Times, εν μέρει πίσω από την απόφασή
του να μιμηθεί τον Μπιλ Γκέιτς και τον Γουόρεν Μπάφετ βρίσκεται η επιθυμία να διαιωνίσει το όνομά του.
Oι μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις το 2012
Του ΑΝΕΣΤΗ ΝΤΟΚΑ
Ο κλάδος των εταιρειών διύλισης πετρελαίου
βρέθηκε στην κορυφή της λίστας με τις 250
μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις για το
2012, με βάση τον κύκλο εργασιών, σύμφωνα
με έρευνα που πραγματοποίησε η Direction
Business Reports.
Ετσι, στην 1η θέση βρέθηκαν τα ΕΛΠΕ,
στη 2η η Motor Oil, ενώ στην 3η θέση της
λίστας συμπεριελήφθη η ΔΕΗ με ποσοστιαία
αύξηση 13,66% και αμέσως μετά ο διαχειριστής του ηλεκτρικού ρεύματος ΛΑΓΗΕ
με υστέρηση κατά 12,59% του κύκλου εργασιών το 2012 σε σύγκριση με το 2011.
Η Τράπεζα της Ελλάδος βρέθηκε στην
5η θέση και στην έκτη ο ΟΠΑΠ. Η Eurobank
είναι η πρώτη εμπορική τράπεζα που καταλαμβάνει την 7η θέση, για να ακολουθήσουν η Εθνική Τράπεζα, η Alpha Bank και
η Tράπεζα Πειραιώς. Η εταιρεία ΕΚΟ ΑΒΕΕ,
που δραστηριοποιείται στους κλάδους καυσίμων, λιπαντικών και υγραερίων, κατετάγη
στην 11η θέση και ακολουθούν η ΔΕΠΑ και
η εταιρεία Coral από τον κλάδο των καυσίμων. Στην πρώτη εικοσάδα των επιχειρήσεων με τον υψηλότερο κύκλο εργασιών
συμπεριελήφθησαν ο ΟΤΕ, η ΑΒ Βασιλόπουλος, η Cosmote, η Mamidoil Jetoil, η
Σκλαβενίτης, η ΔΕΔΔΗΕ και η Αιγαίον Οϊλ.
Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν είχε βρεθεί ο ισολογισμός έτους 2012 μέχρι και τα
τέλη Ιουλίου για την εταιρεία Μαρινόπουλος,
που ασφαλώς και θα άλλαζε τη σειρά.
Οσον αφορά στις πιο κερδοφόρες, σύμφωνα πάντα με την έρευνα της Direction
Business Reports, με βάση τα κέρδη προ
φόρων για το 2012 βρέθηκε ο ΟΠΑΠ. Ακο-
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
<
<
<
<
<
<
<
Στην 1η θέση με βάση τον τζίρο βρέθηκαν τα ΕΛΠΕ, στη 2η
η Motor Oil, ενώ στην 3η θέση
συμπεριελήφθη η ΔΕΗ
λούθησε η Cosmote, θυγατρική του ΟΤΕ,
που ανήκει στον γερμανικό όμιλο της
Deutsche Telekom. Στην τρίτη θέση των
πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων για την παρελθούσα χρήση η Τράπεζα της Ελλάδος,
που αποτελεί την εποπτική αρχή του τραπεζικού συστήματος. Την πρώτη πεντάδα
συμπληρώνει η κατασκευαστική εταιρεία
Ακτωρ και τα Ελληνικά Πετρέλαια. Ακολουθεί
στην 6η θέση η εταιρεία Motor Oil, ενώ
στην 7η θέση βρέθηκε ο ΔΕΣΦΑ. Στις πιο
κερδοφόρες επιχειρήσεις και το 2012 ήταν
η ΔΕΠΑ, ενώ την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και το κατάστημα παιχνιδιών Jumbo.
Οπως υπογραμμίζει η Direction στην ανάλυσή της για την ελληνική βιομηχανία,
η βαθιά οικονομική ύφεση, το κλίμα αβεβαιότητας και η έλλειψη ρευστότητας δεν
επιτρέπουν προς το παρόν την τόνωση της
οικονομικής δραστηριότητας, ενώ ο δείκτης
βιομηχανικής παραγωγής παραμένει σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Η έκθεση της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει για την
ελληνική οικονομία συνέχιση της κρίσης
το 2013 με οριακή ανάκαμψη το 2014. Οι
κερδοφόρες επιχειρήσεις σε αυτό το δύσκολο
οικονομικό περιβάλλον συνεχίζουν να εστιάζουν στο τρίπτυχο: ενίσχυση των λειτουργικών περιθωρίων, περαιτέρω μείωση
των γενικών εξόδων και διατήρηση της
ρευστότητας. Το μεγάλο στοίχημα των εταιρειών για την τρέχουσα οικονομική
χρήση είναι να διατηρήσουν τις ταμειακές
ροές σε ικανοποιητικά επίπεδα, έτσι ώστε
να μπορούν να αποπληρώνουν τις τραπεζικές
τους υποχρεώσεις και να μειώνουν τις συνολικές τους υποχρεώσεις.
Σύμφωνα με την Direction Business
Reports, o εμπορικός κλάδος κάλυψε το
40% του συνόλου των εταιρειών με 200 επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι 11 ήταν εισηγμένες στο Χ.Α. και μη εισηγμένες ήταν
οι υπόλοιπες 189. Ο κλάδος των υπηρεσιών
κάλυψε το 30,60% με 153 επιχειρήσεις, εκ
των οποίων οι 116 ήταν μη εισηγμένες και
37 εταιρείες έχουν εισαχθεί στο χρηματιστήριο.
Ο κλάδος της βιομηχανίας βρέθηκε στην
3η θέση με ποσοστό 29,40% επί του συνόλου
των εταιρειών. Οι εταιρείες από τον υποκλάδο των φαρμάκων - καλλυντικών - απορρυπαντικών κατέλαβαν την πρώτη θέση
στον κλάδο του εμπορίου, αφού 54 εταιρείες
πλασαρίστηκαν στο top 500 με τους υψηλότερους τζίρους. Ακολούθησαν 2 υποκλάδοι
με τον ίδιο αριθμό εταιρειών (23) που είναι
οι εταιρείες καυσίμων - λιπαντικών και υγραερίου, ενώ και οι εταιρείες σο;yυπερ
μάρκετ παρέμειναν στους πρωταγωνιστές
και το οικονομικό έτος 2012.
χειρηματικότητα, γι’ αυτό η Cytamobile-Vodafone
θα είναι ο Μέγας Χορηγός του πενθήμερου Φεστιβάλ Τεχνολογίας HACK CYPRUS 2013 που θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 4-8 Σεπτεμβρίου, με διάφορες
εκδηλώσεις σε Λεμεσό και Λευκωσία. Το HACK
CYPRUS 2013 διοργανώνεται από το Cypriot
Enterprise Link, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό
που έχει ως στόχο να φέρει κοντά και να στηρίξει το
επιχειρηματικό ταλέντο της Κύπρου, έτσι ώστε να
δημιουργήσει ένα παγκόσμιο δίκτυο τεχνολογίας
και επιχειρηματικότητας. Η Cytamobile-Vodafone
στηρίζει το φεστιβάλ στο πλαίσιο του στρατηγικού
της στόχου για υποστήριξη ενεργειών που σχετίζονται με τους νέους, την τεχνολογία, την εξέλιξη και
την καινοτομία. Παράλληλα, και η Cytanet, ως χορηγός, θα προσφέρει υπηρεσίες διαδικτύου, όπου
χρειάζεται, για να καλυφθούν τυχόν ανάγκες του
πενθημέρου. Το πενθήμερο φεστιβάλ τεχνολογίας
θα περιλαμβάνει το HACKATHON, που υποστηρίζεται από τη Cyta για δεύτερη συνεχή χρονιά, με δύο
μέρες ζωντανών επιδείξεων τεχνολογίας, το Youth
Day, μια μέρα αφιερωμένη σε παιδιά και νέους ηλικιών 13-19 ετών, όπου μέσω πρακτικών εργαστηριών θα διδαχθούν τις αρχές του προγραμματισμού,
της μηχανικής και της ρομποτικής, καθώς και το συνέδριο Insights, στο οποίο θα παρουσιαστούν θέματα που αφορούν την τεχνολογία και την επιχειρηματικότητα και θα δοθούν σχετικές πρακτικές συμβουλές. Ο αριθμός των εθελοντών, διοργανωτών, ομιλητών και συμμετεχόντων αναμένεται να ξεπεράσει
τους 400 σε μια ξεχωριστή για τα δεδομένα της Κύπρου διοργάνωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός από το πενθήμερο φεστιβάλ, η Cytamobile-Vodafone
θα είναι υποστηρικτής όλων των ενεργειών του
Cypriot Enterprise Link για τον επόμενο ένα χρόνο.
Διαγωνισμός Κυπριακού
Βραβείου Καινοτομίας
Η Επιτροπή του Κυπριακού Βραβείου Καινοτομίας,
αφού αξιολόγησε όλες τις αιτήσεις που είχαν ληφθεί
για τον έβδομο διαγωνισμό του Βραβείου Καινοτομίας 2013, αποφάσισε τη βράβευση τεσσάρων επιχειρήσεων/υπηρεσιών. Από ένα βραβείο θα απονεμηθεί στους τομείς της Γεωργίας, της Βιομηχανίας,
των Υπηρεσιών και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα.
Η ανακοίνωση των βραβευθέντων θα γίνει σε ειδική
τελετή απονομής του Βραβείου Καινοτομίας η οποία
θα πραγματοποιηθεί περί τα μέσα Οκτωβρίου. Κατά
την ίδια τελετή θα απονεμηθούν και τα Βραβεία Έρευνας που διοργανώνει το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας. Τα βραβεία θα προσκληθεί να απονείμει ο
Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης. Σημειώνεται ότι η πρωτοβουλία για τον
διαγωνισμό απονομής Κυπριακού Βραβείου Καινοτομίας ανήκει στην Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) και υλοποιείται κάθε χρόνο με τη συνεργασία και τη στήριξη τόσο του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού όσο και
του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας. Η ΟΕΒ και τα
μέλη της ανεξάρτητης Επιτροπής του Κυπριακού
Βραβείου Καινοτομίας είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από τη συμμετοχή στο φετινό διαγωνισμό, γιατί
σε μια περίοδο βαθειάς οικονομικής κρίσης που
περνά ο τόπος μας, οι επιχειρήσεις και ο ευρύτερος
δημόσιος τομέας απαντούν με την καινοτομία. Η καινοτομία, εφαρμογή ή δημιουργία δηλαδή κάτι καινούργιου, αποτελεί σήμερα την πιο αποτελεσματική
απάντηση στα τόσα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο
ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας.
ΕΠΙΜEΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗΣ
[email protected]
OIK_07-oikonomia_Oikonomia 8/30/13 5:11 PM Page 7
ΕΛΛΑΔΑ
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
l
7
Εξαγωγές, η «αχίλλειος πτέρνα» της Ελλάδας
Το κοινό πρόβλημα του αδύναμου Νότου, η ελληνική διαφορά και γιατί η συνταγή της λιτότητας δεν αρκεί για να ξεπεράσουμε την κρίση
Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ
Ιδιωτικές επενδύσεις
Οι χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης
που έχουν αναζητήσει την αρωγή της
τρόικας (συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας και του τραπεζικού της κλάδου),
παρότι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους
ως οικονομίες, είχαν ένα βασικό κοινό
χαρακτηριστικό στα προεόρτια της μεγάλης κρίσης: διευρυνόμενα ελλείμματα
τρεχουσών συναλλαγών. Το 2008, η
Ελλάδα είχε το μεγαλύτερο στην Ευρωζώνη, που έφτανε το ιλιγγιώδες 17,9%
του ΑΕΠ. Το 2012 είχε μειωθεί στο 3,4%
του ΑΕΠ, με την τρόικα να προβλέπει
συρρίκνωση στο 0,8% έως το τέλος του
2013.
Εξίσου (ποσοτικά) εντυπωσιακές
είναι οι επιδόσεις των Νοτιοευρωπαίων
εταίρων μας. Η Ισπανία, το εξωτερικό
έλλειμμα της οποίας το 2008 πλησίαζε
διψήφια επίπεδα (9,6% του ΑΕΠ), το
περιόρισε πέρυσι στο 0,9% και προβλέπεται φέτος να φτάσει σε πλεόνασμα. Το ίδιο, οριακά, αναμένεται να
πετύχει φέτος και η Πορτογαλία, που
είχε έλλειμμα 12,6% του ΑΕΠ το 2008
και που το μείωσε το 2012 στο 1,9%.
Οσο για την Ιρλανδία, είχε επανέλθει
σε πλεόνασμα από το 2010 και το είχε
αυξήσει το 2012 στο 5% του ΑΕΠ.
Μήπως λοιπόν λειτουργεί η αμείλικτη
γερμανική συνταγή; Σε συνδυασμό με
τα μέτρα λιτότητας, ανακτούν οι χώρες
του ευρωπαϊκού Νότου την ανταγωνιστικότητά τους, που θα τους επιτρέψει
να επιστρέψουν στην ανάπτυξη σε πιο
στέρεες, εξωστρεφείς βάσεις;
Αυτό, δυστυχώς, είναι μόνο η μισή
αλήθεια - και ακόμα λιγότερο στην περίπτωση της Ελλάδας. Τον περασμένο
Το φαινομενικό παράδοξο της
αύξησης του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών
στο στάδιο της μετάβασης προς
ένα πιο εξωστρεφές παραγωγικό μοντέλο αναδεικνύει έκθεση
που δημοσίευσε στα τέλη Ιουλίου το τμήμα στρατηγικής και οικονομικών μελετών της Εθνικής
Τράπεζας. Σύμφωνα με τους αναλυτές της τράπεζας, τα επίπεδα επενδυτικών κεφαλαίων ανά
άτομο στην αγορά εργασίας έχουν συρρικνωθεί δραματικά
(κατά 17% από το 2009) και αναμένεται φέτος να περιοριστούν
σε χαμηλό 20ετίας, γεγονός που
«έχει αρνητικές επιπτώσεις για
τις προοπτικές ανάπτυξης και απασχόλησης στη χώρα τα επόμενα χρόνια». Οπως γράφουν,
χρειάζεται ιδιαίτερη έμφαση
στις ιδιωτικές επενδύσεις ώστε
να αποφευχθούν οι επιπτώσεις
αυτές και να επιτευχθεί η μετάβαση στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο. Βάσει της μελέτης της ΕΤΕ, μία αύξηση των επιχειρηματικών επενδύσεων από 10,1%
του ΑΕΠ το 2012 στο 14% το
2016 (έναντι 11,3% που είναι
πρόβλεψη της τρόικας) θα οδηγήσει σε αύξηση των εξαγωγών
(αγαθών και υπηρεσιών) στο
36% του ΑΕΠ, έναντι μέσου όρου 46% στην Ευρωζώνη. Η αναπτυξιακή επίδοση της χώρας
θα βελτιωθεί στα επόμενα τρία
χρόνια κατά 0,7% ετησίως, με αποτέλεσμα η ανεργία να μειωθεί, σύμφωνα με την ΕΤΕ, κάτω
από το 19% στο τέλος του 2016,
έναντι 22,5% στο βασικό σενάριο της τρόικας. Το κόστος των επενδύσεων αυτών, ωστόσο, θα
αποτυπωθεί σε ένα έλλειμμα
τρεχουσών συναλλαγών που θα
φτάσει το 2015 το 4,1% του ΑΕΠ,
έναντι πρόβλεψης της τρόικας
για πλεόνασμα 0,1%.
<
<
<
<
<
<
Η βελτίωση του ισοζυγίου
τρεχουσών συναλλαγών
σε Ιρλανδία, Ισπανία και
Πορτογαλία επετεύχθη χάρη στις εξαγωγές, ενώ
στην Ελλάδα λόγω της μείωσης των εισαγωγών.
Μάρτιο μάλιστα, ο Γκούντραμ Βολφ,
διευθυντής σήμερα του ινστιτούτου
Bruegel, σημείωνε ότι η θεαματική βελτίωση του ισοζυγίου στην Ιρλανδία,
την Ισπανία και την Πορτογαλία στα
χρόνια 2007-12 επετεύχθη χάρη στις
εξαγωγές, ενώ «η Ελλάδα ξεχωρίζει,
καθώς βασικά το σύνολο της προσαρμογής προέρχεται από μία τεράστια
μείωση των εισαγωγών».
Η ετυμηγορία αυτή είναι υπερβολικά
σκληρή. Δεν αναγνωρίζει τον δρόμο
που έχει ήδη διανύσει η χώρα, μέσα
σε τρομακτικά αντίξοες συνθήκες, στην
ούτως ή άλλως μακριά και δύσβατη πορεία της προς το πολυσυζητημένο εξωστρεφές παραγωγικό μοντέλο. Οι εξαγωγές αγαθών της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ, για παράδειγμα, αυξήθηκαν από 8,7% το 2009 σε 14,3%
το 2012, με τη Eurostat να προβλέπει
περαιτέρω αύξηση στο 15,5% το 2013
(σημειώνεται βέβαια ότι η αύξηση αυτή
εν μέρει αντανακλά τη συμπερίληψη
στις εξαγωγές, από το 2011, των πετρελαιοειδών που ανεφοδιάζουν πλοία
με ξένη σημαία). Ο δείκτης εξαγωγών
αγαθών και υπηρεσιών προς το ΑΕΠ,
με βάση στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, αυξήθηκε από το 19% στο 27%.
Ο λόγος που, παρόλα αυτά, η συνεισφορά των εξαγωγών στον ισοσκελισμό
του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών
είναι συγκριτικά μικρότερος στην Ελλάδα είναι ότι τα ποσοστά αυτά είναι
από τα χαμηλότερα στην Ε.Ε. Συγκεκριμένα, ο δείκτης εξαγωγών αγαθών
και υπηρεσιών προς ΑΕΠ της ελληνικής
οικονομίας είναι ο χαμηλότερος στην
Ευρωζώνη, ενώ στις εξαγωγές αγαθών,
μόνο η Κύπρος μεταξύ των «27» έχει
χειρότερη επίδοση. Συγκριτικά, αναφέρουμε ότι οι εξαγωγές αγαθών και
υπηρεσιών στην Ισπανία το 2012 έφτασαν το 32% του ΑΕΠ και στην Πορτογαλία το 39% (ο αντίστοιχος αριθμός
για την Ιρλανδία, που ήταν ήδη εξωστρεφής πριν από την κρίση, ήταν πέρυσι 108% του ΑΕΠ).
Επιπλέον, οι προαναφερθείσες αντίξοες συνθήκες έπληξαν την Ελλάδα ισχυρότερα από οποιαδήποτε άλλη «προβληματική» χώρα της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Η ελληνική οικονομία βίωσε
στα χρόνια μετά το 2009 –και ιδιαίτερα
το 2011-2012– μία πρωτοφανή για ανεπτυγμένο κράτος κρίση εμπιστοσύνης. «Η Ελλάδα κόντεψε να πτωχεύσει,
να φύγει από το ευρώ. Για ένα-δύο χρόνια, υπέστη πιστωτική ασφυξία άνευ
προηγουμένου» σημειώνει στην «Κ» ο
Μιχάλης Μασουράκης, ανώτατος διευθυντής Οικονομικών Μελετών της
Alpha Bank. «Οι άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου δεν αντιμετώπισαν
κάτι συγκρίσιμο».
Ο κ. Μασουράκης προειδοποιεί ότι,
λόγω της ιδιαίτερα κλειστής φύσης της
ελληνικής οικονομίας προ κρίσης, τα αποτελέσματα της στροφής προς το εξωγωγικό μοντέλο θα αργήσουν να φανούν.
«Πρέπει να αλλάξει η δομή της παραγωγικής βάσης, να βγουν στην αγορά
προϊόντα που θα μείνουν εκεί για χρόνια
και θα γίνουν αναγνωρίσιμα. Δεν αρκεί
η ανάκτηση της μισθολογικής ανταγωνιστικότητας. Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη».
Το μοντέλο της Λετονίας δεν κάνει για όλους
Στην πρόσφατη παρουσίασή του σε
εκδήλωση στην Αθήνα, αλλά και σε
συνέντευξη που παραχώρησε στην
«Κ», ο Ντάνιελ Γκρος αναφέρθηκε
στο παράδειγμα της αντίδρασης των
χωρών της Βαλτικής στην κρίση ως
άξιο μίμησης από τον ευρωπαϊκό Νότο. Οπως οι χώρες των Μνημονίων,
έτσι και οι πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Βαλτικής είχαν προ κρίσης
συσσωρεύσει μεγάλα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών – 13,1% του
ΑΕΠ στη Λεττονία, 13% στη Λιθουανία και 9,1% στην Εσθονία το ολέθριο έτος 2008 (την προηγούμενη
χρονιά μάλιστα ήταν μεγαλύτερο από
20% στη Λεττονία). Το 2009, τα αχανή
αυτά ελλείμματα είχαν μεταβληθεί
σε πλεονάσματα, που στην περίπτωση
της Λεττονίας έφτασε το 8,6%. Για
τον Γερμανό οικονομολόγο, τα προγράμματα λιτότητας που έφεραν αυτή
τη δραστική μεταβολή και, εντός διετίας, την επιστροφή στην ανάπτυξη
–η «σύντομη και οξεία» μέθοδος,
όπως τη χαρακτήρισε– είναι προτιμότερα της προσαρμογής που είναι
«αργή και χωρίς τελειωμό», όπως
στον ευρωπαϊκό Νότο.
Σε μελέτη προ μηνών του ΔΝΤ
(«Rebalancing: Evidence of Current
Account Adjustment in Europe») διερευνώνται οι διαφορές στα αίτια και
τις συνέπειες των ογκωδών ελλειμμάτων τρεχουσών συναλλαγών στις
<
<
<
<
<
<
Οσο το Βερολίνο δεν αποφασίσει να θέσει υπό
έλεγχο τα τεράστια πλεονάσματά του, δεν θα υπάρξει βιώσιμη ανάκαμψη στην Ευρωζώνη.
χώρες της Βαλτικής (συν τη Βουλγαρία)
και στην περιφέρεια της Ευρωζώνης.
Οπως συμπεραίνουν οι ερευνητές του
Ταμείου, η ταχύτητα προσαρμογής
του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών
στην «αναδυόμενη Ευρώπη» (όπως
την αποκαλούν) οφείλεται στην ολοκληρωτική κατάρρευση των εισαγωγών, καθώς η χρηματοδότηση από
το εξωτερικό εξανεμίστηκε, σε συνδυασμό με την αύξηση των εξαγωγών,
χάρη στη δραστική μείωση μισθών
και την ανάκαμψη των εμπορικών
τους εταίρων. Η αύξηση αυτή, στις
περιπτώσεις των χωρών της Βαλτικής,
που αποφάσισαν να διατηρήσουν τη
σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία
με το ευρώ, δεν ήταν αρκετή για να
αποτρέψει την ύφεση από το να φτάσει διψήφια ποσοστά. Σε χώρες όπως
η Ελλάδα και η Πορτογαλία, η χρηματοδότηση των χρηματοοικονομικών
ελλειμμάτων μέσω της ΕΚΤ επέτρεψε
μια πιο σταδιακή προσαρμογή. Ωστό-
σο, ο Νότος παραμένει σε ύφεση και
η ανεργία στην Ισπανία και την Ελλάδα έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα επίπεδα που σημειώθηκαν προ τριετίας
στη Βαλτική.
Παρόλα αυτά, αποτελεί φαντασίωση ότι μία λύση τύπου Λεττονίας θα
μπορούσε να λειτουργήσει στην Ελλάδα. Τους λόγους έχει αναλύσει ο
επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ
Ολιβιέ Μπλανσάρ σε περσινή ανάρτηση στο blog του. Οπως εξηγεί ο
Μπλανσάρ, στη Λεττονία υφίστατο
μια σειρά από συνθήκες που διευκόλυνε τη θεραπεία-σοκ, που δεν ισχύουν στον ευρωπαϊκό Νότο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Υπήρχε, για παράδειγμα, ευρεία αποδοχή της ανάγκης για δημοσιονομική πειθαρχία
και του πόνου που θα συνεπάγετο
στην κοινή γνώμη, σκληραγωγημένη
καθώς ήταν από τη μετάβαση από
τον κεντρικό σχεδιασμό στην οικονομία της αγοράς. Επιπλέον, οι μισθοί
ήταν ευέλικτοι και μειώθηκαν άμεσα
και κατά πολύ, ειδικά στο Δημόσιο
υπήρχε μεγάλο περιθώριο για αυξήσεις παραγωγικότητας και το επίπεδο
του δημοσίου χρέους ήταν χαμηλό,
απομακρύνοντας φόβους για στάση
πληρωμών και επιτρέποντας την ταχύτερη επάνοδο της χώρας στις διεθνείς αγορές. Ισως όμως το σημαντικότερο όλων σχετικά με το ισοζύγιο
τρεχουσών συναλλαγών ήταν ότι η
Λεττονία είναι μία μικρή, ανοιχτή οικονομία, όπου η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας έχει μεγάλη επίπτωση
στις εξαγωγές και τις εισαγωγές και
άρα στο ΑΕΠ.
Πέρα από τις διαφορές μεταξύ «αναδυόμενης» και νότιας Ευρώπης,
πολλοί αναλυτές (Μ. Γουλφ, Β. Μίνχαου) έχουν επιχειρηματολογήσει πειστικά ότι η στρατηγική της Λεττονίας,
ως μικρής και ανοιχτής οικονομίας απέναντι στην κρίση, δεν πρέπει να
είναι η στρατηγική του συνόλου της
Ευρωζώνης. Η στρατηγική αυτή, γερμανικής εμπνεύσεως, είναι αδιέξοδη
γιατί η Ευρωζώνη δεν είναι μία μικρή
και ανοιχτή οικονομία. Είναι μεγάλη
και σχετικά κλειστή η επιβολή συντονισμένης λιτότητας σε όλα τα μέλη
της οποίας μπορεί μεν να την οδηγεί
σε πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών -το 2012 έφτασε το
1,8% του ΑΕΠ και φέτος, σύμφωνα με
το ΔΝΤ, θα φτάσει το 2,3%- αλλά καταδικάζει σε μόνιμη ύφεση τον Νότο
και συνεπάγεται απώλεια ζήτησης
από την παγκόσμια οικονομία. Για να
το πούμε απλά: ανεξαρτήτως των προσπαθειών των κυβερνήσεων στην Αθήνα, τη Μαδρίτη και τη Λισσαβώνα,
αν το Βερολίνο δεν αποφασίσει να θέσει υπό έλεγχο τα τεράστια (άνω του
6% του ΑΕΠ) πλεονάσματά του, δεν
θα υπάρξει ισορροπημένη και βιώσιμη
ανάκαμψη στην Ευρωζώνη.
Α Ν Α Λ Υ Σ Η του ΗΛΙΑ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗ
Το «μπραφ» των χωρών BRICS
Μπορεί και να μην είναι τίποτα: Να είναι
απλώς ένας άκυρος συναγερμός – μια
μαζική αλλά παροδική μετακίνηση κεφαλαίων, από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες πίσω «στη Δύση». Τίποτα δηλαδή που το διεθνές χρηματοπιστωτικό
σύστημα, κάτω από την ενορχήστρωση
των κεντρικών τραπεζών, να μην μπορεί
να εξομαλύνει με νομισματικά εργαλεία
ή χρόνο ή -όταν βρίσκει τα δύσκολαμε την τόλμη και τη γοητεία ενός κεντρικού τραπεζίτη.
Από την άλλη, η πρόσφατη κορύφωση της εξόδου των διεθνών επενδυτών από τις χώρες BRICS μπορεί και
να είναι το πρώτο κεφάλαιο του τελευταίου και πιο καταιγιστικού κύματος
της κρίσης που ξεκίνησε το 2008. Ενα
κεφάλαιο που θα κάνει εκείνες τις «οικογενειακές φωτογραφίες του G20»
της «κοινής ανησυχίας και στόχων»,
αμέσως μετά τη Lehman Bros, να μοιάζουν πιο «ρομαντικές» κι από Βενετία
του Μέλιτος ύστερα από διαζύγιο. Το
γκρέμισμα των νομισμάτων αυτών
των χωρών σε λίγους μόνο μήνες έχει
πολλές αναφορές από την κατάρρευση
του 1998. Και γίνεται σε μια περίοδο
που οι αγορές είναι σε ιστορικά -και
κατά πολλούς ανεξήγητα- υψηλά επίπεδα. Κάτι που θυμίζει πολύ την αμηχανία των αρχών του 2008.
Η έξοδος των κεφαλαίων από την
Ινδία είναι το πιο πρόσφατο επεισόδιο.
Ξεκίνησε με το που η Fed άρχισε να
επικοινωνεί στις αγορές τo μάντρα
«ανάκαμψη/μείωση παροχής έκτακτης
ρευστότητας», το επονομαζόμενο
taper. Σε κάθε περίπτωση, με το που
ένιωσαν την πιθανότητα υψηλότερων
επιτοκίων στη Δύση ή την ανάγκη
του ρευστού «πιο κοντά», οι πόρτες
άνοιξαν και οι επενδυτές φεύγουν.
Στη διάρκεια του καλοκαιριού η ρουπία
υποτιμήθηκε κατά 50%.
Τώρα, ο υπόλοιπος κόσμος στρέφει
εμβρόντητος (και νομίζω ότι η τάση θα
ενταθεί τους επόμενους μήνες) την
προσοχή του στο ότι οικονομικοί γίγαντες που «θα έπαιρναν πάνω τους την
παγκόσμια ανάπτυξη» παραμένουν
γραφειοκρατικά μονολιθικοί χάρτινοι
γίγαντες, όπως πάντα. Στο ότι τεράστια
κομμάτια του πληθυσμού θα αργήσουν
<
<
<
<
<
<
Οι αναδυόμενες οικονομίες δεν μεταμορφώθηκαν σε Δύση, όπως η Ελλάδα δεν μεταμορφώθηκε σε Ευρώπη επειδή
μπήκε στην ΕΟΚ.
πολύ για να καταναλώσουν όπως ένας
καταναλωτής ανεπτυγμένης οικονομίας.
Στο ότι η διαφθορά είναι ενδημική. Στο
ότι δεν υπήρξαν βελτιώσεις σε βασικές
υποδομές, την περίθαλψη, την ασφάλεια. Στο ότι οι δείκτες μιζέριας εκτοξεύονται, όπως και οι δείκτες χρέους.
Η εγκληματικότητα επίσης. Οι χώρες
BRICS δεν μεταμορφώθηκαν σε Δύση,
όπως η Ελλάδα δεν μεταμορφώθηκε σε
Ευρώπη επειδή μπήκε στην ΕΟΚ. Η απογοήτευση με τη Βραζιλία, την Τουρκία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Ινδονησία,
τη Μαλαισία γίνεται ανησυχία. Τα ανοίγματα της τελευταίας πενταετίας,
ξαφνικά, δεν μοιάζουν με απόθεμα καυ-
σίμου για την απογείωση, αλλά με βαρίδιο και επενδυτικό κίνδυνο. Οι δανειστές έχουν αρχίσει ήδη να ζητούν
από τις πληττόμενες οικονομίες να περιστείλουν τις κρατικές δαπάνες/παροχές. «Γιατί αλλιώς, το χρέος θα ανεβαίνει και τα δανεικά θα ακριβαίνουν».
Το πρόβλημα είναι ότι σε αυτές τις
χώρες μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού
είναι ήδη στα πρόθυρα της επιβίωσης,
όχι απλώς της φτώχειας. Αν η Ελλάδα
ήταν ο θόρυβος του τρένου στις ράγες,
αυτό μοιάζει με την ταχεία την ίδια.
Στην κοντινότερή μας χώρα BRICS,
την Τουρκία, η νέα κρίση στριμώχνει
πολιτικά τον Ερντογάν. Την ώρα που
η κεντρική του πλατφόρμα είναι «το
λόμπι των επιτοκίων φταίει για όλα»
(ναι, φοριέται η έκφραση), η κεντρική
του τράπεζα αυξάνει το βασικό της επιτόκιο μπας κι αποτρέψει τη φυγή κανενός fund. Αλλά αυτά φεύγουν από
το χρηματιστήριο, φεύγουν από τα ομόλογα… Από την αρχή του καλοκαιριού το επιτόκιο, που πληρώνει η Τουρκία για να δανειστεί για δεκαετία, από
5,9% άγγιξε το 9,4%. Μια αύξηση πάνω
από 50% στην εξυπηρέτηση του χρέους
στις αγορές. Σε μια χώρα που χρειάζεται
60 δισ. τον χρόνο δανεικά απλώς για
να ισορροπεί (αναφέρομαι ευγενικά
στο έλλειμμα, που την κατατάσσει στο
top 5 του πλανήτη). Η πτώση της τουρκικής λίρας σε χαμηλά ρεκόρ έναντι
του δολαρίου έχει μέχρι στιγμής κοστίσει το 13% του αποθέματος συναλλάγματος της Τουρκίας. Στην έξοδο, οι
επενδυτές θέλουν μετρητά.
Είναι όμως η ώρα της μεγάλης εξόδου;
Από το 2007 υπήρξε καθαρή εκροή
$100 δισ. από τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ενώ υπήρξε καθαρή εισροή $50
δισ. στην Αμερική και εισροή $160 δισ.
στην Ασία. Αυτή η δεξαμενή τώρα αδειάζει. Η Societe Generale εκτιμά ότι
τα κεφάλαια που βγήκαν από τις χώρες
BRICS θα σταματούν όλο και περισσότερο στην Ευρώπη, όσο αυτή πείθει
ότι δεν διαλύεται και ότι ανακάμπτει,
και σε μετοχές ευρωπαϊκών εταιρειών.
Αλλά, θα είναι ο Ευρωπαίος καταναλωτής αρκετά χαρούμενος ώστε να αυξήσει
ικανοποιητικά τα κέρδη τους; Ειδικά
όταν η κερδοφορία που υπόσχονται
στους μετόχους τους βασίζεται σε όλο
και πιο συμπιεσμένες αποδοχές των
εργαζομένων/καταναλωτών; Σε μια
φράση: Είναι έτοιμη η Ευρώπη να πείσει
ότι μπορεί να δώσει ικανοποιητικές αποδόσεις σε διεθνή κεφάλαια, όταν πανηγυρίζει για ανάπτυξη «μηδέν-κόμμα-τίποτα» και ο πληθυσμός της γερνά;
Αν ναι, τότε θα κερδίσει κάτι από μια
μικρή παράταση χρόνου. Οι Ευρωπαίοι
πολιτικοί έχουν πολλή δουλειά, αλλά
νομίζω ότι δεν έχουν ακόμα καν υποψιαστεί τη φύση της.
Αν το φλερτ της Δύσης με τον αναδυόμενο κόσμο όντως τελειώνει, ο κόσμος θα αλλάξει ουσιαστικά σε αυτή
τη φάση της κρίσης που μοιάζει να αρχίζει. Επειτα από πέντε χρόνια περιορισμένης επιτυχίας στο πάγωμα του
χρόνου, αυτός θα μπει πάλι σε επιταχυντή. Και η ζωή δισεκατομμυρίων,
που είχαν για δέκα χρόνια την ελπίδα
για δυτικό τρόπο ζωής, στο μίξερ.
Αλλά από την άλλη, αυτή η μαζική
κίνηση κεφαλαίων μπορεί να μην είναι
και τίποτε.
Twitter: @iliassiak
OIK_08-kariera_OIK_06-oikonomia 8/30/13 5:11 PM Page 8
8
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κ Α Ρ Ι Ε ΡΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Ο εκπατρισμός αυξάνει σημαντικά
τη δημιουργικότητα των στελεχών
ΕTΑΙΡΙΚΗ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
Νέοι περιβαλλοντικοί
στόχοι από Coca-Cola
και WWF
Οφέλη από τη μακρόχρονη διαμονή, τη γνώση της ξένης γλώσσας και όχι από τα σύντομα ταξίδια
Της ΧΡΙΣΤIΝΑΣ ΔΑΜΟΥΛΙAΝΟΥ
Αν σήμερα, την τάση εκπατρισμού
των νέων μας, λόγω κρίσης, δεν
συνέβαινε να την αντιλαμβανόμαστε σαν μια «ανοιχτή πληγή»
εξαιτίας της υψηλής ανεργίας
στη χώρα μας και της διαρροής
των ταλέντων μας – του γνωστού
μας brain drain– θα έπρεπε να
αξιολογούμε και να προωθούμε
αυτήν την κινητικότητα, σαν
μιαν ελκυστική ευκαιρία για την
επαύξηση της απασχολησιμότητας και για την αναβάθμιση της
επαγγελματικής ανταγωνιστικότητας των εκπατριζομένων, πέρα
από το ότι καλύπτει τις ανάγκες
της αγοράς εργασίας και καταπολεμά την ανεργία.
Μελέτη του καθηγητού Οργανωσιακής Συμπεριφοράς William
Maddux του Πανεπιστημίου
Η συμβουλή προς
τις εταιρείες που ενδιαφέρονται να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους είναι
«να αναζητούν στελέχη που έχουν εμπλουτίσει τις εμπειρίες
τους στο εξωτερικό».
Insead και του καθηγητού Μάνατζμεντ Adam Galinsky του
Northwestern
University
(http://knowledge.insead.edu/)
συμβουλεύει τις εταιρείες «που
ενδιαφέρονται να αναπτύξουν
τη δημιουργικότητά τους να αναζητούν στελέχη που έχουν εμπλουτίσει τις εμπειρίες τους στο
εξωτερικό». Διευκρινίζεται ωστόσο, ότι τη δεξιότητα για δημιουργικότητα δεν την αναπτύσσει κάποιος απλώς και μόνο επειδή ταξιδεύει στο εξωτερικό για μικρά
χρονικά διαστήματα και επιστρέφει σύντομα στη χώρα του, αλλά
εφόσον διαμείνει σε άλλη χώρα
για αρκετό χρονικό διάστημα, εφόσον εμπλακεί στις τοπικές εμπειρίες και ιδιαιτέρως, όταν μιλήσει την ξένη γλώσσα «η γνώση
και η χρήση της οποίας αποτελεί
δυναμικό στοιχείo για να αναπτυχθεί το ταλέντο για δημιουργικότητα».
Επισημαίνεται ότι, γενικώς, τα
άτομα που μιλούν δύο και τρεις
ξένες γλώσσες είναι περισσότερο
δημιουργικά. Αλλωστε, η γνώση
της ξένης γλώσσας είναι ένα κομμάτι της προσαρμογής τους. Κατακρίνονται επίσης οι εκπατριζόμενοι εκείνοι που δικτυώνονται
και συναναστρέφονται μονό με
ομογενείς τους, γιατί έτσι στερούνται τα οφέλη που θα αποκόμιζαν, αν προσπαθούσαν να προσαρμοσθούν σε μια νέα κουλτού-
ASSOCIATED PRESS
<
<
<
<
<
<
Τα άτομα που μιλούν δύο και τρεις ξένες γλώσσες είναι περισσότερο δημιουργικά. Επίσης οι εκπατριζόμενοι εκείνοι που δικτυώνονται και συναναστρέφονται μόνο με ομογενείς τους στερούνται τα οφέλη που θα αποκόμιζαν, αν προσπαθούσαν να προσαρμοσθούν σε μια νέα κουλτούρα, να μάθουν μια ξένη γλώσσα και τις ξένες συνήθειες.
Η επιμόρφωση συμβάλλει στην κινητικότητα των εργαζομένων
Ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για μάνατζερ είτε
για άλλου επιπέδου εργαζόμενο, η ανάγκη και η
ευθύνη να επαυξάνει την απασχολησιμότητά του
για να διατηρεί την απασχόλησή του, ανήκει στον
καθένα ξεχωριστά. «Οταν η αγορά εργασίας γίνεται
περισσότερο κινητική και ευέλικτη και όταν οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που εγκαταλείπουν τη θέση εργασίας τους για κάποιαν άλλη, τότε αυτό μπορεί και
να αντιστρέψει την ισορροπία μεταξύ ζήτησης και
προσφοράς εργασίας. Οπότε και η ευθύνη, θα ανήκει περισσότερο στους εργοδότες να προσπαθούν
να συγκρατήσουν τους εργαζομένους τους προσφέροντάς τους καλύτερες συνθήκες εργασίας. Είναι βέβαιο ότι η κινητικότητα πρέπει να είναι η ελεύθερη επιλογή και του εργαζόμενου και να μην
του επιβάλλεται, έστω και αν καθίσταται αναγκαία.
Για τον λόγο αυτό, απαιτείται η εκ μέρους των εταιρα, να μάθουν μια ξένη γλώσσα
και τις ξένες συνήθειες. Μια άλλη
θετική συσχέτιση που κάνει η
μελέτη αυτή, είναι επίσης η σύνδεση της επιχειρηματικότητας
με τη δημιουργικότητα. «Βρίσκουμε επίσης ότι η ίδια σχέση υπάρχει
ανάμεσα στη διάρκεια του χρόνου
διαμονής στο εξωτερικό και στην
επιχειρηματική δραστηριότητα.
Γιατί οι επιχειρηματίες δείχνουν
ότι έχουν εμπειρίες που τις απέκτησαν στο εξωτερικό» σημειώνεται στη μελέτη.
Αλλωστε, από χρόνια τώρα η
ρειών επιμορφωτική προσπάθεια και διαδικασία.
Και για να γίνεται αποδεκτή, η κινητικότητα θα πρέπει να αποτελεί «συστατικό» μιας οργάνωσης εργασίας που θα την ενθαρρύνει. «Οι εταιρείες οφείλουν να επιτρέπουν στους εργαζόμενούς τους που
το επιθυμούν, να εργάζονται με κινητικότητα και
ευελιξία σε καθημερινή βάση. Είναι προφανές, βέβαια, ότι αυτό μπορεί να γίνει με πλήρη σεβασμό
στην εργατική νομοθεσία της κάθε χώρας». Είναι ακόμη αυτονόητο ότι τα ασφαλιστικά δικαιώματα του
εργαζόμενου - αποτελούν και το πλέον σημαντικό
εμπόδιο- είτε πρόκειται για απόσπαση είτε για εκπατρισμό, όπως και κατά την επιστροφή του δεν
πρέπει να παραβλέπονται. Για τον λόγο αυτό οι εταιρείες θα μπορούσαν να διαμορφώσουν έναν
«χάρτη δικαιωμάτων» που θα καθησύχαζε τις ανησυχίες των εκπατριζόμενων εργαζομένων τους.
Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Μάνατζερ -European Confederation
of Executives and Managerial
Staff- έχει πει ότι «η κινητικότητα
για έναν εργαζόμενο ξεκινάει,
καταρχήν «ανάμεσα από τα δύο
αυτιά του». Για να υπογραμμίσει
έτσι ότι -είτε πρόκειται για γεωγραφική κινητικότητα με μετεγκατάσταση σε άλλη χώρα είτε
για αλλαγή επαγγελματικού τομέα- το «λάκτισμα» για την εκκίνηση εξαρτάται από το αν η
νοοτροπία που έχει αναπτύξει
ο ίδιος ο εργαζόμενος απέναντι
στην κινητικότητα είναι θετική,
όπως και από το αν στο εργασιακό περιβάλλον του, η κουλτούρα που επικρατεί είναι υπέρ
της ευελιξίας.
Από εκεί και πέρα τα οφέλη,
οι άλλες σημαντικές και ουσιαστικές, όντως, παράμετροι όπως
και τα αντικειμενικά εμπόδια και
οι δυσκολίες, μπορεί να είναι αντικείμενο διευθέτησης, διαπραγμάτευσης και, τελικά, πρωτοβουλιών και συναπόφασης.
Εστω και αν η κινητικότητα
στην κατηγορία των μάνατζερ
δεν ήταν ανέκαθεν από τις χαμηλότερες στο σύνολο των εργαζόμενων της Ευρώπης, ωστόσο,
ο εκπατρισμός είναι μια πολύπλοκη υπόθεση για την οποία απαιτείται διαρκής πληροφόρηση
και ενημέρωση. Και στις προσπάθειες αυτές σημαντικός είναι
ο ρόλος που πρέπει να έχουν, τόσο οι εταιρείες όσο και οι δημόσιες
αρχές – με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι υπάρχει συμμόρφωση
με την εργατική νομοθεσία του
κάθε κράτους-μέλους.
Εκφράζεται επίσης η άποψη
ότι «η κινητικότητα αποδίδει συχνά πλούσια εμπειρία, την οποία
δυστυχώς οι εταιρείες δεν αξιοποιούν επαρκώς. Και αυτό που
πρέπει να κάνουμε, είναι να βάλουμε κάτω τη φαντασία μας να
δουλέψει και να εξεύρουμε τρόπους με τους οποίους η εμπειρία
αυτή να γίνεται ορατή και κατά
δίκαιο τρόπο». Επιπλέον, οι μάνατζερ που έχουν πεισθεί οι ίδιοι
για τα οφέλη που προκύπτουν
από την κινητικότητα, θα πρέπει
να το μεταδώσουν και στους υπόλοιπους εργαζόμενους. Υπογραμμίζεται, ωστόσο, ότι «η κινητικότητα τότε μόνο θα γίνει
το συνώνυμο της κοινωνικής αναβάθμισης, όταν συνοδεύεται
από αύξηση μισθών και προώθηση της σταδιοδρομίας».
[email protected]
Επιχειρηματικός απολογισμός στη βάση δημιουργίας αξίας
Ενώ το δημόσιο αίσθημα σε ό,τι αφορά
τις επιχειρηματικές πρακτικές εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από έντονη δυσπιστία, μερικές από τις μεγαλύτερες και ισχυρότερες εταιρείες
ενώνουν τις δυνάμεις τους με σημαντικούς επενδυτές, σε μια προσπάθεια
να προωθήσουν τις πιο ευέλικτες και
χρήσιμες επιχειρηματικές αναφορές.
Εκατό επιχειρήσεις από όλο τον κόσμο, μεταξύ άλλων η Deutsche Bank,
η Coca Cola, η Natura, η Unilever και
η Tata Steel, μαζί με κορυφαίους επενδυτές, συμμετέχουν σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα του Διεθνούς Συμβουλίου για τους Ενοποιημένους Απολογισμούς (International Integrated
Reporting Council), που στόχο έχει
να συμβάλει στην ανάπτυξη ενός πλαισίου ενοποιημένων απολογισμών που
θα παρέχει μεγαλύτερη ενημέρωση
για μία επιχείρηση.
Επιχειρηματικοί ηγέτες που συμμετέχουν στο δίκτυο του πιλοτικού
αυτού προγράμματος συναντήθηκαν
για να μοιραστούν πληροφορίες και
να ανταλλάξουν εμπειρίες για το πρόγραμμα.
Ο ενοποιημένος απολογισμός
(Integrated reporting), μια προσέγγιση
βάση της οποίας οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε απολογισμό με βάση τη
δημιουργία αξίας λαμβάνοντας υπόψη
βασικούς οικονομικούς και μη οικονομικούς δείκτες απόδοσης, κερδίζει
έδαφος ανάμεσα σε μερικές από τις
μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου.
Οι εταιρείες που συμμετέχουν στο πιλοτικό πρόγραμμα του IRRC δηλώνουν
ότι σήμερα είναι σε θέση να αξιολογήσουν καλύτερα τους κινδύνους και
τις ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις τους,
καθώς ο ενοποιημένος απολογισμός
<
<
<
<
<
<
<
Οι μεγάλες επιχειρήσεις
αναλαμβάνουν δράση
με στόχο οι απολογισμοί
τους να ανταποκρίνονται
στο επιχειρηματικό
περιβάλλον του σήμερα
προωθεί έναν πιο ολιστικό τρόπο σκέψης και διαχείρισης.
Σύμφωνα με περσινή έκθεση του
IRRC και του Black Sun, το 93% των
εταιρειών που έχουν εμπλακεί στο
πρόγραμμα δηλώνει ότι ο ενοποιημένος απολογισμός τις έχει βοηθήσει
να ξεπεράσουν τον αυστηρό διαχωρισμό των εργασιών διαφορών τμημάτων όπως αυτών της στρατηγικής,
του ελέγχου, της τεχνολογίας πληροφοριών, των σχέσεων με τους επενδυτές, των χρηματοοικονομικών θεμάτων, της αειφορίας, της εταιρικής
επικοινωνίας και άλλων. Το 98% συμφωνεί επίσης ότι ο ενοποιημένος απολογισμός θα οδηγήσει σε καλύτερη
κατανόηση του πώς ο οργανισμός δημιουργεί αξία, ενώ το 95% δήλωσε ότι
ο ενοποιημένος απολογισμός συμβάλλει και στην καλύτερη κατανόηση
του επιχειρηματικού μοντέλου της εταιρείας, παρέχοντας την ευκαιρία
για επικέντρωση στους σωστούς Βασικούς Δείκτες Απόδοσης (KPIs).
Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα της
PwC γύρω από το σημερινό σύστημα
αναφορών μεγάλων εταιρειών που έχουν εμπλακεί στο πιλοτικό πρόγραμμα του IRRC, πολλά πρέπει να γίνουν
ακόμη μέχρι η πραγματικότητα να ανταποκρίνεται στο φιλόδοξο αυτό
στόχο. Η έρευνα μελέτησε τους απολογισμούς 50 εταιρειών που συμμετείχαν στο πιλοτικό πρόγραμμα και
είχαν ήδη δημοσιεύσει εκθέσεις μέχρι
τις 30 Απριλίου 2013. Διεξήχθη από
ειδικούς σε θέματα ενοποιημένων απολογισμών της PwC στο πλαίσιο της
προετοιμασίας για τη διήμερη συνάντηση του IRRC και των ηγετών παγκόσμιων επιχειρήσεων οι οποίες έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν τις
βασικές αρχές του ενοποιημένου απολογισμού.
Η PwC φιλοξένησε τη διάσκεψη ώστε να διευκολύνει την ανταλλαγή εμπειριών γύρω από τον ενοποιημένο
απολογισμό και τη συζήτηση παραδειγμάτων εφαρμογής των σχετικών
αρχών.
Πολλές επιχειρήσεις, όχι μόνο αυτές
που συμμετέχουν στο πιλοτικό πρόγραμμα, χρησιμοποιούν ήδη, ως σημείο αναφοράς, τη δομή, το περιεχόμενο και την ορολογία του πλαισίου
ενοποιημένου απολογισμού. Οι περισσότερες επιχειρήσεις εκτιμούν ότι
ο μεταξύ τους ανταγωνισμός αποτελεί
κίνητρο για περαιτέρω ανάπτυξη των
απολογισμών τους. Τα οφέλη του ενοποιημένου απολογισμού που έχουν
εντοπίσει οι εταιρείες περιλαμβάνουν
τα ακόλουθα:
• Πολύτιμη πληροφόρηση για τη
στρατηγική και την εταιρική διαχείριση.
• Βελτιώσεις στην ποιότητα των δεδομένων και στην ταχύτητα συλλογής τους.
• Αποτελεσματικότητα – ετοιμασία
μιας και μόνο ενοποιημένης έκθεσης
αντί πολλών, όπως για παράδειγμα
η ετήσια έκθεση και η έκθεση αειφορίας.
Η The Coca-Cola Company και το WWF (World Wildlife
Fund) συνεργάζονται για την προώθηση της αειφόρου
διαχείρισης του Συστήματος της Coca-Cola, ανακοινώνοντας σήμερα νέους, περιβαλλοντικούς στόχους
και τη διεύρυνση της συνεργασίας τους.
Οι νέοι αυτοί στόχοι, που λειτουργούν συμπληρωματικά προς τις λοιπές δεσμεύσεις της Coca-Cola σε
θέματα υγείας και ευεξίας και στήριξης των τοπικών
κοινωνιών, επικεντρώνονται στη βιώσιμη διαχείριση
του νερού, της ενέργειας και των συσκευασιών, καθώς
και στη βιώσιμη διαθεσιμότητα γεωργικών συστατικών
μέχρι και το 2020.
Αξιοποιώντας τη μέχρι τώρα επιτυχία της σχεδόν
δεκαετούς πλέον συνεργασίας τους, η Coca-Cola και
το WWF συμφώνησαν να επεκτείνουν τις προσπάθειές
τους, πετυχαίνοντας νέους φιλόδοξους στόχους εξοικονόμησης και επιδόσεων, προωθώντας την ενσωμάτωση της αξίας της φύσης στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, και καλώντας εταίρους με σημαντική
επιρροή να συμβάλουν στην επίλυση κοινών παγκόσμιων περιβαλλοντικών προκλήσεων.
«Στην Coca-Cola βασική δέσμευσή μας είναι η συνεργασία με τους εταίρους μας για να αντιμετωπίσουμε
τις κοινές περιβαλλοντικές προκλήσεις που έχουμε
μπροστά μας και να διαχειριστούμε με υπεύθυνο τρόπο
τους πόρους του πλανήτη. Καθώς αντιμετωπίζουμε
έναν κόσμο όπου οι φυσικοί πόροι υφίστανται πιέσεις,
με αυξανόμενη την παγκόσμια ζήτηση για τρόφιμα
και νερό, οφείλουμε να αναζητήσουμε λύσεις με αμοιβαίο
όφελος για τις επιχειρήσεις, τις τοπικές κοινωνίες και
τη φύση.
Η συνεργασία με το WWF θα συνεχίσει να λειτουργεί
ως πρόκληση για τη βελτίωση των προγραμμάτων βιώσιμης ανάπτυξης της Εταιρείας μας, ενώ η εμπειρία
του WWF θα είναι καθοριστική για την επίτευξη των
στόχων της περιβαλλοντικής μας απόδοσης, ορισμένους
από τους οποίους το WWF μας βοήθησε να διαμορφώσουμε» δήλωσε ο Muhtar Kent, πρόεδρος και διευθύνων Σύμβουλος της The Coca-Cola Company.
«Γινόμαστε μάρτυρες μιας ζήτησης χωρίς προηγούμενο όσον αφορά στους φυσικούς πόρους σε ολόκληρο
τον κόσμο.
Η συνέχιση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
με τον ίδιο όπως μέχρι σήμερα τρόπο θέτει σε κίνδυνο
τα πάντα, περιλαμβανομένης και της βιωσιμότητας
των επιχειρήσεων», σχολίασε ο Carter Roberts, πρόεδρος
και διευθύνων σύμβουλος του WWF.
«Η επίλυση των προβλημάτων αυτών βρίσκεται στη
συνεργασία, και το έργο που έχουμε κάνει με την CocaCola έχει αποδείξει ότι η συνεργασία μπορεί να ενισχύσει
και να επιταχύνει το αποτέλεσμα που χρειαζόμαστε».
Στο πλαίσιο της ανανεωμένης και διευρυμένης συνεργασίας, η Coca-Cola και το WWF, ανέπτυξαν από κοινού
νέους στόχους περιβαλλοντικής αειφορίας για το 2020
για το Σύστημα της Coca-Cola- την εταιρεία και τους
περίπου 300 εμφιαλωτές της σε περισσότερες από 200
χώρες.
Οι στόχοι περιλαμβάνουν:
• Βελτίωση κατά 25% της αποδοτικότητας στη χρήση
του νερού.
• Διατήρηση υγιών, ανθεκτικών συστημάτων γλυκών
υδάτων.
• Μείωση των εκπομπών CO2 του «τελικού προϊόντος
που φθάνει στον καταναλωτή» κατά 25%.
• Υπεύθυνη προμήθεια για συσκευασίες PlantBottle™.
το 2020.
• Βιώσιμη προμήθεια των βασικών γεωργικών συστατικών.
• Αναπλήρωση σε ποσοστό 100% του χρησιμοποιούμενου νερού.
• Επίτευξη ποσοστού ανάκτησης 75% των φιαλών
και κουτιών σε αναπτυγμένες αγορές.
Από το 2007, η The Coca-Cola Company και το WWF
συνεργάζονται για τη διατήρηση και προστασία των
αποθεμάτων γλυκών υδάτων σε όλο τον κόσμο, συνεισφέροντας παράλληλα στη βελτίωση της αποδοτικότητας των δραστηριοτήτων της Coca-Cola παγκοσμίως.
Μέχρι σήμερα, η συνεργασία αυτή έχει συμβάλει
σημαντικά στη διατήρηση των φυσικών πόρων, καθώς,
μεταξύ άλλων, βελτίωσε την «οικολογική υγεία» των
επτά σημαντικότερων λεκανών γλυκών υδάτων του
κόσμου σε πέντε ηπείρους, βοήθησε να βελτιωθεί η
αποδοτικότητα της χρήσης νερού στο Σύστημα της
Coca-Cola κατά 20%, οδήγησε στην αποτροπή έκλυσης
5 εκατομμυρίων μετρικών τόνων εκπομπών CO2 από
όλες τις λειτουργίες παραγωγής της Coca-Cola παγκοσμίως, και προήγαγε περισσότερο βιώσιμες γεωργικές
πρακτικές στην εφοδιαστική αλυσίδα της εταιρείας.
OIK_09-oikonomia_OIK_07-oikonomia 8/30/13 8:28 PM Page 9
ΔΙΕΘΝΗ
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Εντονη κριτική
επιχειρηματιών κατά
Ολάντ για την αύξηση
της φορολογίας
<
<
<
<
<
<
<
Αλλαγές στο συνταξιοδοτικό σύστημα
ζητεί ο σύνδεσμος
των βιομηχάνων
όλοι νεκροί μέχρι τα τέλη του έτους»,
πρόσθεσε ο κ. Γκατάζ σε συνέντευξη
που έδωσε αυτή την εβδομάδα. Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας,
Πιερ Μοσκοβισί, φαίνεται να συμμερίζεται την άποψη του κ. Γκατάζ.
Δήλωσε ότι «μια ισχυρή Γαλλία χρειάζεται έναν ισχυρό επιχειρηματικό
τομέα και γι’ αυτό είμαι πολύ προσεκτικός για το ύψος της φορολογίας». Ο Γάλλος αξιωματούχος, μάλιστα, υπερτόνισε τη θέση αυτή,
προσθέτοντας ότι «στόχος της κυβέρνησης είναι να σταθεροποιήσει
το ύψος της φορολογίας στη Γαλλία,
ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις». Στην
πράξη, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Μέσα στην τελευταία τριετία, η κυβέρνηση του Νικολά Σαρκοζί
και η υφιστάμενη πολιτική ηγεσία
έχουν αυξήσει τη φορολογία κατά
70 δισ. ευρώ, μια πολιτική που ευθύνεται για τους ασθενικούς ρυθμούς
ανάπτυξης, όπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές. Σύμφωνα με τα
στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, η φορολογία αντανακλούσε στο
46,3% του ΑΕΠ πέρυσι. Η Γαλλία δέ-
BLOOMBERG
Υπερτιμημένα τα
ακίνητα στην Ευρώπη
Mεικτά είναι τα μηνύματα που αποστέλλονται από την αγορά κατοικιών
στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, καθώς στις μεν πρώτες υπάρχουν τάσεις ανόδου, ενώ στη δεύτερη
αποδυνάμωσης. Ο Economist χρησιμοποιεί δύο δείκτες ώστε να αντιληφθεί εάν οι αγορές στέγης είναι υπερτιμημένες ή υποτιμημένες. Ο ένας
δείκτης εξετάζει τη δυνατότητα αγοράς στέγης, συγκρίνοντας τιμές με
διαθέσιμο ατομικό εισόδημα. Ο άλλος
δείκτης εξετάζει τη δυνατότητα επένδυσης σε στέγη, συγκρίνοντας τιμές και ενοίκια. Εάν αυτές οι αναλογίες
αποδειχθούν υψηλότερες από τον ιστορικό τους μέσο όρο από τα μέσα
της δεκαετίας του 1970 και εφεξής,
τότε η αγορά ακινήτων είναι υπερτιμημένη.
Βάσει αυτών των δεδομένων, οι τιμές κατοικιών του Καναδά παραπέμπουν σε «φούσκα», ενώ στην Ιαπωνία
είναι αμετάβλητες. Στις ΗΠΑ, επί
σειρά ετών χειμαζόταν λόγω κρίσης
η αγορά ακινήτων, αλλά προσφάτως
δείχνει σημάδια ανάκαμψης. Συγκριτικά με το 2012 οι τιμές ακινήτων αυξήθηκαν 12,1%. Η βελτίωση αυτή έχει
αποκτήσει δυναμική, εφόσον οι τιμές
κατοικιών παραμένουν υποτιμημένες
σε συσχετισμό με τα εισοδήματα. Πάντως, η δραστική άνοδος των στεγαστικών επιτοκίων εν αναμονή αναδίπλωσης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed θα ανακόψει
την πορεία αυτή. Στην περίπτωση
της Βρετανίας η ανάκαμψη στην αγορά στέγης έχει πιο εύθραυστα θεμέλια. Τους τελευταίους μήνες η ενίσχυση των τιμών κατοικιών έφθασε
στο 3,9% και προβλέπεται να κινηθεί
έτι ανοδικότερα. Η αγορά ευδοκιμεί
λόγω κρατικού προγράμματος, που
μειώνει το κόστος χρηματοδότησης
για τους νέους ιδιοκτήτες.
Στη Γαλλία, στην Ισπανία και την
Ολλανδία εντοπίζονται οι χειρότερες
επιδόσεις σε επίπεδο Ευρώπης. Στην
Ισπανία οι τιμές μειώθηκαν 8,2% εν
συγκρίσει με το 2012 και στην Ολλανδία κατά 8,5%. Αποδυναμωμένη εμφανίζεται και η γαλλική αγορά, όπου
τα ακίνητα είναι υπερτιμημένα. Το
ίδιο παρατηρείται και στην Ισπανία,
αν και την τελευταία πενταετία οι
τιμές ελαττώθηκαν 30%. Τέλος, η ανάκαμψη της Ιρλανδίας δείχνει βιώσιμη μετά την κατάρρευση των τιμών
κατά 49%.
l
9
Οι αγορές μέσω Διαδικτύου αναμένεται να ξεπεράσουν φέτος και τις αγορές στις ΗΠΑ
Του PAUL CARSTEN
χεται πιέσεις για να δαμάσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα, αν και
σε πολύ μικρότερο βαθμό συγκριτικά
με τις υπόλοιπες οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου. Στον προϋπολογισμό του 2014, η κυβέρνηση της
Γαλλίας έχει στηρίξει τα δύο τρίτα
αυτής της προσπάθειας στη μείωση
των δημόσιων δαπανών και το ένα
τρίτο στην αύξηση των φόρων.
Μέσα στον Αύγουστο, η Medef
είχε ξανά προειδοποιήσει την κυβέρνηση να μην παραβλέψει αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα ενδίδοντας σε
«ημίμετρα». Ο κ. Γκατάζ είχε δηλώσει
προ δύο εβδομάδων στην εφημερίδα
Le Monde ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα της Γαλλίας βρίσκεται σε επικίνδυνη τροχιά. Θεωρεί δε ότι το
κατώτερο όριο συνταξιοδότησης θα
πρέπει να αυξηθεί άμεσα από τα 62
στα 63 έτη, ενώ οι εισφορές για κύρια
σύνταξη θα πρέπει να καλύπτουν
μια 43ετία αντί των υφιστάμενων
41,5 ετών. Η κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο αύξησης του κατώτατου
ορίου συνταξιοδότησης, αν και κυκλοφορούν φήμες ότι σκοπεύει να
αυξήσει το χρονικό διάστημα των
εισφορών για πλήρη σύνταξη στα
42 έτη. Υποστηρίζει δε ότι έχουν
δρομολογηθεί μεταρρυθμίσεις από
προηγούμενες κυβερνήσεις. Αλλά,
η αύξηση του κατώτερου ορίου συνταξιοδότησης στα 65 έτη μέχρι το
2035 δεν θα ενισχύσει άμεσα την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας,
παρατηρεί ο επιχειρηματικός κόσμος
της χώρας. Πράγματι, τα περιθώρια
επιχειρηματικών κερδών στη Γαλλία
υποχώρησαν πέρυσι στο χαμηλό
28ετίας. Στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν
ότι τα κέρδη των επιχειρήσεων, μη
συμπεριλαμβανομένου του κλάδου
παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, καλύπτουν μόνον το 15%
του ΑΕΠ αντί του 25% που ισχύει
για τη Γερμανία. Πάντως, ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Ζαν-Μαρκ Ερό,
ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση θα επαναφέρει τη σύνδεση της φορολόγησης των εισοδημάτων με τον πληθωρισμό, μειώνοντας έτσι το φορολογικό βάρος στα νοικοκυριά.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
Παγκόσμια πρωταθλήτρια
η Κίνα στο ηλεκτρονικό εμπόριο
Τα σκήπτρα από την αμερικανική αγορά
πωλήσεων μέσω του Διαδικτύου αναμένεται να παραλάβει φέτος η Κίνα,
ως η μεγαλύτερη παγκοσμίως από απόψεως καταναλωτικής δαπάνης. Πρόκειται για διαπίστωση της εταιρείας
συμβούλων Bain & Company, ενώ από
την κινεζική εταιρεία πωλήσεων μέσω
του Διαδικτύου, Alibaba Group, εκτιμάται ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία
οι μισές από τις λιανικές πωλήσεις
στην Κίνα θα γίνονται ηλεκτρονικά.
Η αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες των Κινέζων επέρχεται, καθώς
ο μισός από το 1,3 δισεκατομμύρια
ανθρώπων πληθυσμός της χώρας έχει
πλέον πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Παράλληλα, το 80% από αυτούς –το 50%
του κινεζικού πληθυσμού– είναι επίσης
κάτοχοι smart phones και tablets.
Οπως αναφέρεται στην έκθεση της
Bain & Company, η αγορά ηλεκτρονικών αγορών της Κίνας αναπτύχθηκε
την περίοδο 2009-2012 με μέσους ρυθμούς της τάξεως του 71% έναντι 13%
εκείνης των ΗΠΑ. Η αξία της αγοράς
αυτής στην Κίνα αναμένεται να φτάσει
το 2015 στα 3,3 τρις γουάν, δηλαδή
στα 539,07 δισ. δολάρια. Οι συνολικές
δαπάνες των Κινέζων καταναλωτών
για αγορές μέσω του Διαδικτύου έφτασαν το 2012 στα 212,4 δισ. δολ.
έναντι 228,7 δισ. στις ΗΠΑ, αναφέρεται
στην ίδια έκθεση.
Οι κινεζικές εταιρείες λιανικών πωλήσεων αναπροσαρμόζουν τη στρατηγική τους διάθεσης των προϊόντων
τους για να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό εκείνων που δραστηριοποιούνται μέσω Διαδικτύου. Από τις
μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου ηλεκτρονικών πωλήσεων στην Κίνα είναι οι Alibaba Group, 360Buy και
Jingdong.
«Πρόκειται για μια τεράστια αλλαγή.
Σημαίνει ότι πρέπει να δραστηριοποιείσαι μέσω Διαδικτύου, είτε σου
αρέσει είτε όχι…» αναφέρει ο αναλυτής της Bain & Company, Σερτζ
Χόφμαν, και συμπληρώνει: «Χρειάζεται να έχεις μια ουσιαστική και αξιόπιστη παρουσία στο Διαδίκτυο».
REUTERS
Εκρηκτική αύξηση
Ο Ομιλος της Haier Electronics, ο
BLOOMBERG
Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά
Ολάντ, δέχεται τα πυρά του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας καθώς,
αντί να προωθήσει απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, καταφεύγει στην εύκολη λύση: την αύξηση της φορολογίας. «Φορολογούμε, φορολογούμε,
φορολογούμε και πάλι φορολογούμε»,
δήλωσε σε συνέντευξη ο επικεφαλής
της μεγαλύτερης ένωσης εργοδοτών
στη Γαλλία (Medef), Πιερ Γκατάζ,
προσθέτοντας ότι η μεταρρύθμιση
του συνταξιοδοτικού συστήματος
θα έπρεπε να είναι η αρχή μιας σειράς
αναγκαίων αλλαγών για την ενίσχυση
της ανταγωνιστικότητας στη χώρα.
«Οι φόροι δεν είναι μεταρρύθμιση.
Εάν αρχίζουμε να αυξάνουμε τους
φόρους για να λύσουμε τα προβλήματα της οικονομίας, τότε θα είμαστε
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Υπάλληλοι ηλεκτρονικών πωλήσεων του κινεζικού ομίλου Alibaba. Οπως αναφέρει έκθεση της Bain & Company, η αγορά ηλεκτρονικών αγορών της Κίνας αναπτύχθηκε την περίοδο 2009-2012 με μέσους ρυθμούς της τάξεως του 71% έναντι 13%
εκείνης των ΗΠΑ. Η αξία της αγοράς αυτής στην Κίνα αναμένεται να φτάσει το 2015
στα 3,3 τρισ. γουάν, δηλαδή στα 539,07 δισ. δολάρια.
οποίος διαθέτει τα προϊόντα του
μέσω της ιστοσελίδας Tmall.com
απευθείας πωλήσεων του Ομίλου
Alibaba, είδε την αξία των ηλεκτρονικών πωλήσεών του να εκτινάσσεται κατά σχεδόν 500%
το πρώτο τρίμηνο φέτος στα 633
εκατ. γουάν από 106 εκατομμύρια το αντίστοιχο διάστημα του
2012, δηλαδή κατά 2% του συνολικού τζίρου του. Ο τζίρος του αυξήθηκε συνολικά κατά 10,2%.
Αντιστοίχως, ο τζίρος του Ομίλου
Suning Commerce Group πέτυχε
αύξηση πωλήσεων μέσω του Διαδικτύου στα 10,6 δισ. γουάν, με
αύξηση της τάξεως του 101% συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο
του 2012.
Οπως αναφέρει ο ανώτατος αναλυτής της Sun Hung Kai Financial
με έδρα στο Χονγκ Κονγκ, Νίκολας Στούντοχλμ-Ουίλσον: «Οι εταιρείες λιανικών πωλήσεων
στην Κίνα ενδέχεται να χρειαστεί
να κάνουν ένα άλμα σύντομα,
κλείνοντας τα καταστήματά τους
για να μειώσουν τα λειτουργικά
έξοδά τους, ελπίζοντας ότι οι καταναλωτές θα στραφούν ολοκληρωτικά στις αγορές μέσω του
Διαδικτύου». Από τον Ομιλο
Alibaba, του οποίου η ιστοσελίδα
Taobao είναι η δέκατη σε επισκεψιμότητα στον κόσμο, σύμφωνα
με την εταιρεία ελέγχου του Διαδικτύου Alexa, εκτιμάται ότι σε
μία δεκαετία από σήμερα οι πωλήσεις μέσω Διαδικτύου θα αντιστοιχούν στο ήμισυ του συνόλου
των λιανικών πωλήσεων στην Κίνα από πλευράς αξίας. Σήμερα ανέρχονται στο 6%.
Ενας άλλος τομέας που γνωρίζει
εκρηκτική ανάπτυξη είναι αυτός
των logistics, καθώς τα ηλεκτρονικά καταστήματα χρειάζεται να
διαθέτουν αποθέματα προϊόντων
και καλή οργάνωση.
Σημείο καμπής το γ΄ τρίμηνο, εκτιμά η Saxo Bank
Οι αναλυτές της Saxo Bank αναμένουν
το τρίτο τρίμηνο να είναι θετικό για
τα χρηματοοικονομικά προϊόντα, ενώ
θεωρούν ότι το συγκεκριμένο τρίμηνο
μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό
σημείο μεταστροφής, σηματοδοτώντας το τέλος του εύκολου χρήματος
και τη στροφή προς την αργή απόσυρση της «ποσοτικής χαλάρωσης»
(quantitative easing). Ο Godot τον οποίο αναμένει η Saxo Bank είναι η
«κλήση αφύπνισης», οι αλλαγές που
χρειάζεται η παγκόσμια οικονομία
για να βρεθεί στη σωστή πορεία. Σε
αυτό το τρίμηνο οι χρηματιστηριακές
αγορές μπορούν να λάβουν ώθηση
από τις πολιτικές των κεντρικών τραπεζών αλλά και από εκείνη την ομάδα
των πολιτικών η οποία είναι πολύ
πρόθυμη να καθυστερήσει κάθε πραγματική μεταρρύθμιση.
Η ισχνή ανάπτυξη που παρατηρείται
εκτός των ΗΠΑ και της Ευρώπης, παρά
το γεγονός ότι δεν είναι ιδανική για
την οικονομία, παρέχει ισχυρή στήριξη
στις χρηματιστηριακές αγορές διατηρώντας τους επενδυτές σε εγρήγορση.
Οι αναλυτές της Saxo Bank πιστεύουν ότι για να συμβεί μια πραγματική
ανάκαμψη, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν το 80% της
οικονομίας, χρειάζεται να ενεργοποιηθούν μέσω του δανεισμού και των
ρυθμίσεων, ώστε να καινοτομήσουν
και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας.
Το τρίμηνο αυτό θα φιλοξενήσει
ένα σημαντικό γεγονός το οποίο δεν
είναι άλλο από τις γερμανικές εκλογές
στις 22 Σεπτεμβρίου. Μόνο μετά τις
εκλογές θα δούμε μια πιο αποφασιστική προσπάθεια από τη νέα γερμανική κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο
που να διαμορφώσουν τη γερμανική
ευρωπαϊκή πολιτική. Σήμερα, το πρόβλημα της Ευρώπης παραμένει ο χρηματοπιστωτικός τομέας, με τράπεζες
να χαρακτηρίζονται από ανεπάρκεια
ιδίων κεφαλαίων, ένα θέμα που χρειάζεται να λυθεί πριν η πίστωση ρεύσει
ξανά στην Ευρώπη.
Ο Στ. Γιάκομπσεν, επικεφαλής των
οικονομολόγων της Saxo Bank, σχολιάζει: «Η Ευρώπη δεν μπορεί να αποτρέψει για πολύ ακόμα την αλλαγή
και θα πρέπει πολύ σύντομα να σταματήσει να προσποιείται. Το επόμενο
τρίμηνο φαίνεται καλό για τα χρηματοοικονομικά προϊόντα».
Το ασυνήθιστο μάρκετινγκ αυξάνει τις πωλήσεις
Το 2004, ο Τζέιμς Καρν, νυν δημιουργικός διευθυντής στο τμήμα ενδύματος
της Adidas, συναντήθηκε με τον Μίκελ
Ράσμουσεν σε συνέδριο του Οσλο,
όπου ο τελευταίος διατύπωσε την εξής
ανατρεπτική άποψη: μια συσκευή κινητού τηλεφώνου έχει 72 λειτουργίες,
από τις οποίες οι καταναλωτές αξιοποιούν λιγότερες από 50. Με βάση
αυτό το σκεπτικό, οι κ. Καρν και Ράσμουσεν της Red, μια μικρή εταιρεία
παροχής υπηρεσίας συμβούλων στην
Κοπεγχάγη, ανέλαβαν το μάρκετινγκ
της Adidas. Προσέλαβαν ανθρωπολόγους και εθνολόγους για να μελετήσουν
τα κίνητρα των καταναλωτών. Αφιερώνοντας ολόκληρες εβδομάδες με
την ερασιτεχνική και επαγγελματική
ομάδα ποδοσφαίρου της Bayern Munich
οι ερευνητές της Red κατέληξαν στο
συμπέρασμα ότι το μόνο που χρειαζόταν βελτίωση στην προπόνηση ήταν
η ταχύτητα.
Ετσι η Adidas σχεδίασε ένα ιδιαίτερα ελαφρύ μοντέλο παπουτσιού
για ποδόσφαιρο. Κυκλοφόρησε το
2010 και αποτέλεσε άμεση επιτυχία.
Πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες
στο Λονδίνο το 2012, η Adidas, χορηγός
της αθλητικής ομάδας της Βρετανίας,
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Βρετανοί καταναλωτές δεν ευαισθητοποιούνται τόσο από παραδοσιακές εικόνες
της μοναρχίας ή τα κόκκινα, διώροφα
λεωφορεία. Οπότε η Adidas και η Red
ανέθεσαν στη σχεδιάστρια μόδας Στέλα
ΜακΚάρθεϊ να δημιουργήσει μια «αντισυμβατική» σειρά αθλητικών ρούχων. Απομόνωσε έτσι τα χρώματα της
βρετανικής σημαίας σε διαφορετικά
ρούχα, με «πρωταγωνιστή» το κόκκινο
στις κάλτσες και τα υποδήματα.
Η Adidas στοχεύει σε πωλήσεις 17
δισ. ευρώ μέχρι το 2015, αυξάνοντας
παράλληλα τα περιθώρια κέρδους κατά
11%. Πρόσφατη δημοσκόπηση του
πρακτορείου Reuters που βασίστηκε
σε 34 αναλυτές κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κανείς δεν προτείνει την
πώληση της μετοχής της, ενώ 25 από
αυτούς την κατέταξαν στην κατηγορία
«αγοράς» ή «υπεραπόδοσης».
Μεγάλα κέρδη για τα συνταξιοδοτικά ταμεία των ΗΠΑ από την άνοδο της Wall
Του TIM REID
Σε διψήφια ποσοστά ανήλθαν οι ετήσιες αποδόσεις των χαρτοφυλακίων
που διαθέτουν τα δημόσια συνταξιοδοτικά ταμεία των ΗΠΑ, μια θετική
εξέλιξη, που τους προσφέρει τα περιθώρια για να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις και να περιορίσουν τα
ελλείμματά τους.
Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση
του 2007-09, ορισμένα συνταξιοδοτικά
ταμεία των ΗΠΑ, όπως στην Καλιφόρνια, στο Ντιτρόιτ και το Μίσιγκαν, αναγκάστηκαν να κηρύξουν χρεοκοπία,
επειδή το έλλειμμά τους κυμαινόταν
ήδη σε υψηλά επίπεδα.
Ωστόσο, η άνοδος των αμερικανικών χρηματιστηρίων κατά 20% το
δωδεκάμηνο που έληξε τον Ιούνιο
φαίνεται να εξομαλύνει κάποιες πιέ-
σεις στη χρηματοδότηση ορισμένων
συνταξιοδοτικών ταμείων του Δημοσίου, που εμφάνιζαν, ούτως ή άλλως,
χαμηλότερα ελλείμματα.
«Είναι ένας μαραθώνιος, όχι αγώνας
100 μέτρων», παρατηρεί ο Κιθ Μπρέιναρντ της Εθνικής Ενωσης Κρατικών
Υπηρεσιών Συντάξεων (National
Administration of State Retirment
Administrators). «Δεν νομίζω ότι οι
αποδόσεις ενός έτους θα ανατρέψουν
την κατάσταση, αλλά είναι μια ενθαρρυντική εξέλιξη μετά τα χαμηλά επίπεδα που είχαν καταγραφεί το 2009»,
προσθέτει ο ίδιος. Στο πλαίσιο των
μεταρρυθμίσεων που έχουν δρομολογηθεί τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνεται η αύξηση των εισφορών και
η μείωση των προνομίων. Ωστόσο, θα
χρειαστεί να περάσουν ολόκληρα χρόνια για να απορροφηθούν τα αναμε-
<
<
<
<
<
<
Μετά την κρίση
του 2007-09, ορισμένα
ταμεία, όπως στην
Καλιφόρνια, στο Ντιτρόιτ
και το Μίσιγκαν,
αναγκάστηκαν να
κηρύξουν χρεοκοπία
νόμενα οφέλη από αυτές τις μεταρρυθμίσεις.
Εκτός των υψηλών κερδών που έχουν καταγράψει από τις επενδύσεις
τους στα χρηματιστήρια, τα συνταξιοδοτικά ταμεία του αμερικανικού
Δημοσίου «κράτησαν τις αποστάσεις
τους» από τις ιστορικά χαμηλές απο-
Η άνοδος των αμερικανικών χρηματιστηρίων κατά 20% το δωδεκάμηνο που έληξε τον Ιούνιο ενίσχυσε τα ταμεία που είχαν επενδύσει σε μετοχές.
δόσεις των αμερικανικών ομολόγων.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, οι επενδύσεις σε ομόλογα
του αμερικανικού Δημοσίου έχουν
μειωθεί στο ένα τέταρτο των συνολικών περιουσιακών στοιχείων συγκριτικά με το 37% που ισχύει για τα
συνταξιοδοτικά προγράμματα των επιχειρήσεων.
Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν
ότι τα χαρτοφυλάκια των δημόσιων
συνταξιοδοτικών ταμείων θα πρέπει
να κλειδώσουν ακόμη υψηλότερες αποδόσεις για να αντεπεξέλθουν στα
νέα και αυστηρότερα λογιστικά πρότυπα (Government Accounting
Standards Board, GASB). Μία από τις
βασικές προβλέψεις είναι να μειωθούν
οι προβλέψεις αποδόσεων από μελλοντικές θέσεις των χαρτοφυλακίων
τους από το 7,5% σε χαμηλότερα επί-
πεδα. Σύμφωνα με έρευνα της Wilshire
Associates, η μέση απόδοση των χαρτοφυλακίων κινήθηκε στο 12,4% το
δωδεκάμηνο που έληξε στα τέλη Ιουνίου, αν και το τελευταίο τρίμηνο είχε
υποχωρήσει στο 0,24%. Εκθεση του
οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης
Standard & Poor’s σημειώνει ότι υπάρχουν σημάδια σταθεροποίησης
στην ανεπαρκή χρηματοδότηση των
δημόσιων συνταξιοδοτικών ταμείων.
Ωστόσο, ο αναλυτής Τζον Σάγκντεν,
που ηγήθηκε της έκθεσης, τονίζει ότι
παράλληλα δεν υπάρχουν περιθώρια
υπεραισιοδοξίας και επανάπαυσης,
δεδομένου ότι είναι ασαφείς ακόμη
οι προθέσεις της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ για το εάν θα περιορίσει ή όχι τα μέτρα στήριξης της οικονομίας.
REUTERS
O K_10 XAK_new_O K_14 XAK 8 30 13 10 28 PM Page 10
10
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
O I KO N O M I A
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΚΥΠΡΟΣ (ΧΑΚ) KΛEIΣIMO
30/8
TIMH
ΠPOHΓ.
EBΔ.
ΔIAΦ.
EBΔ.
METABOΛH %
KΛEIΣIMO
XΡΕΟΓΡΑΦΑ
0,169
0,169
0,000
0,00%
A&P (ANDREOU & PARASKEVAIDES) ENTERPRISES PUBLIC COMPANY LTD
0,100
0,100
0,000
0,00%
A. PANAYIDES CONTRACTING PUBLIC LTD
0,033
0,036
-0,003
-8,33%
0,750
0,750
0,000
0,008
0,008
0,000
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
KΛEIΣIMO
30/8
TIMH
ΠPOHΓ.
EBΔ.
ΔIAΦ.
EBΔ.
METABOΛH %
XΡΕΟΓΡΑΦΑ
15,00
0,480
0,480
0,000
0,00%
PHILOKTIMATIKI PUBLIC LTD
0,28
0,075
0,075
0,000
0,00%
PIERIDES HOLDINGS PLC
1,66
6,16
0,080
0,080
0,000
0,00%
PIPIS BROS FARMS PUBLIC COMPANY LTD
0,77
0,040
0,040
0,000
0,00%
PRIMETEL PLC
101,230
101,230
0,000
0,00%
PRIMETEL PLC – Bonds 2009/2014
5,06
0,001
0,001
0,000
0,00%
REGALLIA HOLDINGS & INVESTMENTS PUBLIC LTD
0,02
0,001
0,001
0,000
0,00%
RENOS HATZIOANNOU FARM PUBLIC COMPANY LTD
0,30
0,054
0,054
0,000
0,00%
ROLANDOS ENTERPRISES PUBLIC LTD
2,92
0,050
0,050
0,000
0,00%
ROYAL HIGHGATE PUBLIC COMPANY LTD
1,65
0,002
0,002
0,000
0,00%
SAFS HOLDINGS PUBLIC LTD
0,14
0,070
0,070
0,000
0,00%
SALAMIS TOURS (HOLDINGS) PUBLIC LTD
2,56
0,002
0,002
0,000
0,00%
0,030
0,037
-0,007
-18,92%
0,200
0,200
0,000
0,00%
STADEMOS HOTELS PLC
6,50
0,002
0,002
0,000
0,00%
STARIO PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
0,08
0,010
0,010
0,000
0,00%
0,277
0,192
0,085
44,27%
0,260
0,260
0,000
0,00%
TOP KINISIS TRAVEL PUBLIC LTD
3,18
0,010
0,010
0,000
0,00%
TOXOTIS INVESTMENTS PUBLIC LTD
0,21
2,000
2,000
0,000
0,00%
TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - CAPITAL
5,46
0,800
0,800
0,000
0,00%
TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - INCOME
2,18
30/8
TIMH
ΠPOHΓ.
EBΔ.
ΔIAΦ.
EBΔ.
METABOΛH %
XΡΕΟΓΡΑΦΑ
30,88
0,600
0,600
0,000
0,00%
DOME INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
3,66
0,025
0,025
0,000
0,00%
EFREMICO HOLDINGS PUBLIC LTD
A. TSOKKOS HOTELS PUBLIC LTD
8,29
0,385
0,385
0,000
0,00%
ELLINAS FINANCE PUBLIC COMPANY LTD
0,00%
A. ZORBAS & SONS PUBLIC LTD
11,47
0,008
0,008
0,000
0,00%
ELMA HOLDINGS PUBLIC COMPANY LTD
3,58
0,00%
A.L. PROCHOICE GROUP PUBLIC LTD
1,27
0,880
0,880
0,000
0,00%
EMPIRE CAPITAL INVESTMENTS PUBLIC LTD
42,11
0,99
0,066
0,070
-0,004
-5,71%
ERMES DEPARTMENT STORES PLC
11,55
13,02
0,000
0,000
0,000
0,00%
EUROPROFIT CAPITAL INVESTORS PUBLIC LTD
0,00
“AGROS DEVELOPMENT COMPANY “”PROODOS”“ PUBLIC LTD”
5,42
0,001
0,001
0,000
0,00%
FINIKAS AMMOCHOSTOU PLC
0,05
AIAS INVESTMENT PUBLIC LTD
0,32
0,130
0,130
0,000
0,00%
G.A.P. VASSILOPOULOS PUBLIC LTD
5,04
14,24
0,090
0,090
0,000
0,00%
HARVEST CAPITAL MANAGEMENT PUBLIC LTD
1,26
0,017
0,017
0,000
0,00%
ACTIBOND GROWTH FUND PUBLIC COMPANY LTD
0,101
0,101
0,000
0,00%
AD Shopping Galleries Plc
1,510
1,510
0,000
0,00%
0,004
0,002
0,002
100,00%
0,144
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
0,144
0,000
0,00%
ALKIS H. HADJIKYRIACOS (FROU-FROU BISCUITS) PUBLIC LTD
0,001
0,001
0,000
0,00%
ALKIS H. HADJIKYRIACOS PUBLIC LTD (WARRANTS 2001/2015)
100,000
100,000
0,000
0,00%
Alpha Bank Ltd - Bonds 2013/2018
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
0,02
0,070
0,064
0,006
9,38%
HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD
100,00
100,000
100,000
0,000
0,00%
HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD – Bonds 2019
48,51
90,00
100,000
0,000
0,00%
HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD - CAPITAL SECURITIES
17,19
0,045
0,045
0,000
0,00%
AMATHUS PUBLIC LTD
3,96
100,000
100,000
100,000
0,000
0,00%
AMATHUS PUBLIC LTD (GUARANTEED BONDS 2010-2015)
8,80
20,800
20,000
0,800
4,00%
HELLENIC BANK (Non cumulative convertible Capital Securities)
29,41
39,000
0,000
0,00%
HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD BONDS 2016
24,78
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
2,31
15,30
SEA STAR CAPITAL PLC
1,26
SFS GROUP PUBLIC COMPANY LTD
2,00
0,086
0,081
0,005
6,17%
APOLLO INVESTMENT FUND PLC
4,87
39,000
0,053
0,053
0,000
0,00%
ASTARTI DEVELOPMENT PLC
5,30
0,080
0,083
-0,003
-3,61%
INTERFUND INVESTMENTS PLC
4,52
0,043
0,043
0,000
0,00%
ISXIS INVESTMENT PUBLIC LTD
0,47
0,083
0,083
0,000
0,00%
JUPITER PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
5,18
0,232
0,164
0,068
41,46%
0,560
0,560
0,000
0,00%
K. ATHIENITIS CONTRACTORS DEVELOPERS PUBLIC LTD
7,51
96,500
96,500
0,000
0,00%
K. ATHIENITIS CONTRACTORS DEVELOPERS PUBLIC LTD –Guaranteed Bonds
9,65
0,520
0,520
0,000
0,00%
TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - INTERNATIONAL
0,71
0,045
0,045
0,000
0,00%
K. KYTHREOTIS HOLDINGS PUBLIC LTD
1,91
0,020
0,020
0,000
0,00%
UNIFAST FINANCE & INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
0,20
0,131
0,131
0,000
0,00%
KANIKA HOTELS PUBLIC COMPANY LTD
7,89
0,275
0,275
0,000
0,00%
UNIGROWTH INVESTMENTS PUBLIC LTD
0,016
0,016
0,000
0,00%
KARAOLIS GROUP PUBLIC LTD
0,36
0,643
0,643
0,000
0,00%
USB Bank Plc
0,119
0,119
0,000
0,00%
KARKOTIS MANUFACTURING & TRADING PUBLIC LTD
1,04
99,000
99,000
0,000
0,00%
USB BANK PLC (BONDS 2009/ 2019)
0,209
0,209
0,000
0,00%
KARYES INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD
0,42
100,000
100,000
0,000
0,00%
USB BANK PLC (CONVERTIBLE BONDS 2010/ 2020)
1,21
0,340
0,340
0,000
0,00%
KEO PLC
10,53
0,350
0,370
-0,020
-5,41%
VASSILICO CEMENT WORKS PUBLIC COMPANY LTD
25,18
0,000
0,000
0,000
0,00%
KNOSSOS INVESTMENTS PUBLIC LTD
0,00
1,000
1,000
0,000
0,00%
VISION INTERNATIONAL PEOPLE GROUP PUBLIC LTD
75,00
0,585
0,585
0,000
0,00%
KRONOS PRESS DISTRIBUTION AGENCY PUBLIC COMPANY LTD
11,93
6,410
6,410
0,000
0,00%
Woodland Designs PLC
83,33
0,041
0,051
-0,010
-19,61%
LAIKI CAPITAL PUBLIC CO LTD
11,71
0,195
0,215
-0,020
-9,30%
WOOLWORTH (CYPRUS) PROPERTIES PLC
22,35
0,230
0,230
0,000
0,00%
L.P. TRANSBETON PUBLIC LTD
1,97
0,016
0,016
0,000
0,00%
0,139
0,139
0,000
0,00%
LASER INVESTMENTS GROUP PLC
8,58
0,053
0,053
0,000
0,00%
LEPTOS CALYPSO HOTELS PUBLIC LTD
5,39
0,030
0,030
0,000
0,00%
LIBERTY LIFE INSURANCE PUBLIC COMPANY LTD
2,72
0,001
0,001
0,000
0,00%
LIBRA HOLIDAYS GROUP PLC
0,19
0,220
0,240
-0,020
-8,33%
0,110
0,110
0,000
0,00%
LORDOS HOTELS (HOLDINGS) PUBLIC LTD
3,85
0,058
0,053
0,005
9,43%
LORDOS UNITED PLASTICS PUBLIC LTD
2,78
0,590
0,580
0,010
1,72%
ATLANTIC INSURANCE COMPANY PUBLIC LTD
0,095
0,095
0,000
0,00%
AVACOM PUBLIC COMPANY LTD
0,208
0,208
0,000
0,00%
BANK OF CYPRUS PUBLIC COMPANY LTD
23,07
6,89
373,39
92,000
92,000
0,000
0,00%
Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Capital Securities 12/2007
20,40
54,000
54,000
0,000
0,00%
Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Convertible Bonds 2013/2018
14,73
20,200
20,200
0,000
0,00%
Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Convertible Capital Securities
14,76
21,500
21,500
0,000
0,00%
Bank of Cyprus Public Company Ltd (Convertible Enhanced Capital Securities)
92,13
100,000
100,000
0,000
0,00%
Bank of Cyprus Public Company Ltd (Convertible Enhanced Capital Securities)
39,71
0,133
0,133
0,000
0,00%
BLUE ISLAND PLC
2,05
0,036
0,036
0,000
0,00%
C.C.C. TOURIST ENTERPRISES PUBLIC COMPANY LTD
5,10
0,034
0,033
0,001
3,03%
C.T.O. PUBLIC COMPANY LTD
7,10
0,041
0,041
0,000
0,00%
CEILFLOOR PUBLIC COMPANY LTD
0,21
0,032
0,032
0,000
0,00%
CHARILAOS APOSTOLIDES PUBLIC LTD
1,60
0,024
0,024
0,000
0,00%
CHRIS JOANNOU PUBLIC LTD
0,24
0,044
0,044
0,000
0,00%
CLARIDGE PUBLIC LTD
4,76
0,004
0,004
0,000
0,00%
CLR INVESTMENT FUND PUBLIC LTD
1,15
0,093
0,093
0,000
0,00%
CONSTANTINOU BROS HOTELS PUBLIC COMPANY LTD
0,078
0,078
0,000
0,00%
COSMOS INSURANCE PUBLIC COMPANY LTD
1,40
0,243
0,243
0,000
0,00%
CYPRINT PLC
1,25
0,010
0,010
0,000
0,00%
CYPRUS AIRWAYS PUBLIC LTD
3,91
1,350
1,350
0,000
0,00%
CYPRUS FOREST INDUSTRIES PUBLIC LTD
4,13
0,000
0,000
0,000
0,00%
CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD
49,480
0,000
49,480
0,00%
CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD - CAPITAL SECURITIES
0,000
0,000
0,000
0,00%
0,000
0,000
0,000
0,00%
0,232
0,231
0,001
0,43%
CYPRUS TRADING CORPORATION PLC
0,090
0,099
-0,009
-9,09%
0,003
0,003
0,000
0,00%
0,003
0,003
0,000
0,243
0,227
0,051
0,055
0,002
14,95
K + G COMPLEX PUBLIC COMPANY LTD
LOGICOM PUBLIC LTD
0,00
0,015
0,017
-0,002
-11,76%
0,242
0,242
0,000
0,00%
MALLOUPPAS & PAPACOSTAS PUBLIC CO LTD
10,46
CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD – Capital Securities
0,00
0,026
0,026
0,000
0,00%
MINERVA INSURANCE COMPANY PUBLIC LTD
2,04
CYPRUS POPULAR BANK – Non-cumulative Capital Securities 2010
0,00
0,500
0,500
0,000
0,00%
MITSIDES PUBLIC COMPANY LTD
4,10
21,63
0,011
0,011
0,000
0,00%
MODESTOU SOUND & VISION PUBLIC COMPANY LTD
0,16
CYTRUSTEES INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD
4,00
0,160
0,160
0,000
0,00%
NEMESIS CONSTRUCTIONS PUBLIC COMPANY LTD
9,77
D & M TELEMARKETING PUBLIC LTD
0,02
0,000
0,000
0,000
0,00%
OCEAN TANKERS HOLDINGS PUBLIC COMPANY LTD
0,00
0,00%
D.H. CYPROTELS PLC
0,49
0,011
0,011
0,000
0,00%
OPTIONS CASSOULIDES PLC
0,51
0,016
7,05%
DEMETRA INVESTMENT PUBLIC LTD
48,60
0,020
0,020
0,000
0,00%
ORFANIDES PUBLIC COMPANY LTD
1,62
0,051
0,000
0,00%
Dimco Plc
4,13
0,075
0,080
-0,005
-6,25%
PANDORA INVESTMENTS PUBLIC LTD
31,83
0,055
0,000
0,00%
DISPLAY ART PLC
0,74
0,800
0,815
-0,015
-1,84%
PETROLINA (HOLDINGS) PUBLIC LTD
70,00
0,002
0,000
0,00%
DODONI PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
0,56
0,095
0,095
0,000
0,00%
LOUIS PLC
6,91
PHIL. ANDREOU PUBLIC LTD
MO
MH
ΠPOH Ο Μ ΝΗ
B ΟΜ
K
ΦΟΡ
B ΟΜ
M
ΧΡΕΟΓΡΑΦΑ
BO H %
ΚΥΡΙΑ ΑΓΟΡΑ
3,220
1,010
0,170
0,417
0,585
20,650
0,190
0,260
0,673
3,980
0,825
0,900
0,049
0,324
2,030
0,385
3,790
7,140
0,384
0,282
3,060
0,318
0,462
0,885
0,688
1,870
0,514
0,580
1,170
2,020
12,700
1,590
6,900
5,570
1,120
1,710
0,289
0,366
5,750
6,020
1,110
0,999
0,817
1,540
0,559
0,640
0,309
1,510
1,580
1,300
4,480
1,710
0,598
0,400
0,225
3,150
0,579
1,990
0,297
0,207
0,890
1,040
0,639
0,347
0,448
0,229
2,790
0,269
9,960
0,369
7,060
0,155
1,700
0,621
4,000
0,700
0,165
0,406
1,190
0,113
0,220
23,600
16,720
7,500
6,840
0,319
0,639
0,112
1,110
1,500
5,150
1,220
4,700
0,145
0,823
4,940
0,900
1,550
0,297
1,950
2,810
1,340
2,310
14,680
6,400
0,377
0,136
0,462
0,980
0,140
0,310
0,508
3,090
1,040
0,186
0,420
0,595
20,460
0,220
0,289
0,673
4,390
0,825
0,999
0,055
0,360
2,160
0,429
3,790
7,600
0,369
0,260
3,050
0,300
0,459
0,910
0,720
2,020
0,481
0,589
1,170
2,150
13,250
1,630
7,660
6,040
1,140
1,620
0,289
0,414
5,800
6,020
1,120
1,060
0,801
1,500
0,559
0,728
0,300
1,600
1,590
1,250
4,370
1,880
0,649
0,367
0,236
3,050
0,590
1,880
0,297
0,207
0,880
1,040
0,639
0,347
0,448
0,229
2,790
0,255
10,550
0,374
7,650
0,170
1,740
0,621
4,370
0,684
0,180
0,443
1,160
0,113
0,220
24,600
17,020
7,560
6,920
0,316
0,598
0,189
1,030
1,500
5,080
1,300
4,710
0,129
0,845
5,060
0,900
1,630
0,280
2,120
2,920
1,330
1,930
14,400
7,000
0,423
0,178
0,391
0,849
0,141
0,308
0,501
0,130
-0,030
-0,016
-0,003
-0,010
0,190
-0,030
-0,029
0,000
-0,410
0,000
-0,099
-0,006
-0,036
-0,130
-0,044
0,000
-0,460
0,015
0,022
0,010
0,018
0,003
-0,025
-0,032
-0,150
0,033
-0,009
0,000
-0,130
-0,550
-0,040
-0,760
-0,470
-0,020
0,090
0,000
-0,048
-0,050
0,000
-0,010
-0,061
0,016
0,040
0,000
-0,088
0,009
-0,090
-0,010
0,050
0,110
-0,170
-0,051
0,033
-0,011
0,100
-0,011
0,110
0,000
0,000
0,010
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,014
-0,590
-0,005
-0,590
-0,015
-0,040
0,000
-0,370
0,016
-0,015
-0,037
0,030
0,000
0,000
-1,000
-0,300
-0,060
-0,080
0,003
0,041
-0,077
0,080
0,000
0,070
-0,080
-0,010
0,016
-0,022
-0,120
0,000
-0,080
0,017
-0,170
-0,110
0,010
0,380
0,280
-0,600
-0,046
-0,042
0,071
0,131
-0,001
0,002
0,007
4,21%
-2,88%
-8,60%
-0,71%
-1,68%
0,93%
-13,64%
-10,03%
0,00%
-9,34%
0,00%
-9,91%
-10,91%
-10,00%
-6,02%
-10,26%
0,00%
-6,05%
4,07%
8,46%
0,33%
6,00%
0,65%
-2,75%
-4,44%
-7,43%
6,96%
-1,53%
0,00%
-6,05%
-4,15%
-2,45%
-9,92%
-7,78%
-1,75%
5,56%
0,00%
-11,59%
-0,86%
0,00%
-0,89%
-5,75%
2,00%
2,67%
0,00%
-12,09%
3,00%
-5,63%
-0,63%
4,00%
2,52%
-9,04%
-7,86%
8,99%
-4,66%
3,28%
-1,86%
5,85%
0,00%
0,00%
1,14%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
5,49%
-5,59%
-1,34%
-7,71%
-8,82%
-2,30%
0,00%
-8,47%
2,34%
-8,33%
-8,35%
2,59%
0,00%
0,00%
-4,07%
-1,76%
-0,79%
-1,16%
0,95%
6,86%
-40,74%
7,77%
0,00%
1,38%
-6,15%
-0,21%
12,40%
-2,60%
-2,37%
0,00%
-4,91%
6,07%
-8,02%
-3,77%
0,75%
19,69%
1,94%
-8,57%
-10,87%
-23,60%
18,16%
15,43%
-0,71%
0,65%
1,40%
ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ (ΚΟ)
ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΕΕΧ (ΚΟ)
ΑΚΡΙΤΑΣ (ΚΟ)
ΑΛΚΟ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
ΑΛΟΥΜΥΛ (ΚΟ)
ALPHA TRUST ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΑΕΕΧ (ΚΟ)
ΒΑΛΚΑΝ ΑΚΙΝΗΤΑ (ΚΟ)
ΒΑΡΒΕΡΗΣ Ν. - MODA BAGNO (ΚΟ)
ΒΙΟΚΑΡΠΕΤ (ΚΟ)
ΒΙΟΧΑΛΚΟ (ΚΑ)
ΒΙΣ (ΚΟ)
ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ SYSTEMS (ΚΟ)
Γ.Ε. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (ΚΟ)
ΓΑΛΑΞΙΔΙ (ΚΟ)
ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΚΟ)
ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (ΚΟ)
ΔΑΙΟΣ ΠΛΑΣΤΙΚΑ (ΚΟ)
ΔΕΗ (ΚΟ)
ΔΡΟΜΕΑΣ (ΚΟ)
ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ (ΚΟ)
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (KO)
ΕΙΔΗΣΕΟΦΩΝΙΚΗ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
ΕΚΤΕΡ (ΚΟ)
ΕΛ. ΒΙΟΜ. ΖΑΧΑΡΗΣ (ΚΑ)
ΕΛΑΣΤΡΟΝ (ΚΟ)
ΕΛΒΑΛ (ΚΑ)
ΕΛΒΕ (ΚΟ)
ΕΛΓΕΚΑ (ΚΟ)
ΕΛΙΝΟΙΛ (ΚΟ)
ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΚΟ)
ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ)
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ (ΚΟ)
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ (ΚΟ)
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ (ΚΟ)
ΕΛΤΟΝ (KΟ)
ΕΛΤΡΑΚ (ΚΟ)
ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ (ΚΟ)
ΕΤΕΜ (ΚΑ)
ΕΥΑΘ (ΚΟ)
ΕΥΔΑΠ (ΚΟ)
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ (ΚΟ)
ΙΑΣΩ (ΚΟ)
ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΚΟ)
ΙΚΤΙΝΟΣ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
ΙΛΥΔΑ (ΚΟ)
ΙΝΤΕΑΛ ΟΜΙΛΟΣ (ΚΟ)
ΙΝΤΕΡΤΕΚ (ΚΟ)
ΙΝΤΡΑΛΟΤ (ΚΟ)
ΚΑΝΑΚΗΣ Σ. (ΚΟ)
ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ (ΚΟ)
ΚΑΡΑΤΖΗ (ΚΟ)
ΚΕΚΡΟΨ (ΚΟ)
ΚΛΟΥΚΙΝΑΣ - ΛΑΠΠΑΣ (ΚΟ)
ΚΛΩΣ/ΓΙΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ (ΚΑ)
ΚΟΡΔΕΛΛΟΥ Χ. ΑΦΟΙ (ΚΟ)
ΚΟΡΡΕΣ (ΚΟ)
ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ (ΚΟ)
ΚΡΙ - ΚΡΙ (ΚΟ)
ΚΤΗΜΑ ΛΑΖΑΡΙΔΗ (ΚΟ)
ΚΥΠΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ)
ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ Η.- F.H.L. (ΚΟ)
ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗΣ (ΚΟ)
ΛΑΝΑΚΑΜ (ΚΟ)
ΛΕΒΕΝΤΕΡΗΣ Ν. (ΚA)
ΛΕΒΕΝΤΕΡΗΣ Ν. (ΠA)
ΛΙΒΑΝΗΣ (ΚΟ)
ΛΟΥΛΗ ΜΥΛΟΙ (ΚΟ)
ΜΑΘΙΟΣ ΠΥΡΙΜΑΧΑ (ΚΟ)
ΜΕΤΚΑ (ΚΟ)
ΜΟΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (ΚΟ)
ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΚΟ)
ΜΟΥΖΑΚΗΣ (ΚΑ)
ΜΟΧΛΟΣ (ΚΟ)
ΜΠΗΤΡΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ (KO)
ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (ΚΟ)
ΝΑΚΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗ (ΚΟ)
ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ (ΚΟ)
ΝΗΡΕΥΣ (ΚO)
ΝΤΡΟΥΚΦΑΡΜΠΕΝ (ΚΟ)
ΙΝΤΕΡΓΟΥΝΤ - ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ (ΚO)
ΙΝΤΕΡΓΟΥΝΤ - ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ (ΠO)
ΟΛΘ (ΚΟ)
ΟΛΠ (ΚΟ)
ΟΠΑΠ (ΚΟ)
ΟΤΕ (ΚΟ)
ΠΑΪΡΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ (ΚΟ)
ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ (ΚΟ)
ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ (ΚΟ)
ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ)
ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ (ΚΟ)
ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS (ΚΟ)
ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ (ΚΟ)
ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ (ΚΑ)
ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ (ΚΟ)
ΡΕΒΟΪΛ (ΚΟ)
ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. (ΚΟ)
ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΥΛ/ΜΥΛΟΙ (ΚΟ)
ΣΙΔΕΝΟΡ (ΚΟ)
ΣΠΥΡΟΥ ΑΓΡ. ΟΙΚ. (ΚΟ)
ΣΩΛ/ΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟY (ΚΟ)
ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ (ΚΟ)
ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ (ΚΟ)
ΤΖΙΡΑΚΙΑΝ ΠΡOΦΙΛ (ΚΑ)
ΤΙΤΑΝ (ΚΟ)
ΤΙΤΑΝ (ΠΟ)
ΥΓΕΙΑ (ΚΟ)
ΦΙΕΡΑΤΕΞ (ΚΟ)
ΧΑΪΔΕΜΕΝΟΣ (ΚΟ)
ΧΑΛΚΟΡ (ΚΑ)
ΧΑΤΖΗΚΡΑΝΙΩΤΗ Ε. ΥΙΟΙ (ΚΟ)
A.S. COMPANY (ΚΟ)
ALPHA ΒΑΝΚ (ΚΟ)
MO
KΦ O
ΠO H H
229,96
11,29
2,21
10,43
12,88
8,63
3,82
4,89
16,14
793,91
4,10
5,69
3,79
4,56
174,34
9,26
56,85
1.656,48
13,33
3,86
7.334,17
8,86
5,20
32,52
12,83
232,07
6,80
18,41
27,88
357,54
252,28
46,98
2.108,88
364,10
29,94
25,90
15,05
10,98
208,73
641,13
30,53
53,10
70,86
44,01
5,03
5,31
3,47
240,03
11,85
12,67
65,77
5,64
24,05
4,60
4,78
42,37
17,07
65,80
4,69
371,59
20,42
7,90
3,80
2,89
0,97
1,77
42,47
2,64
517,43
4,32
782,13
4,99
7,80
9,84
467,66
4,44
3,95
25,86
4,61
3,95
0,56
237,89
418,00
2.392,50
3.352,63
1,59
32,46
2,26
5.630,55
10,61
113,71
55,02
128,68
3,53
18,34
171,77
3,76
149,18
8,45
242,13
307,19
44,39
2,93
1.131,29
48,44
115,26
1,39
3,85
99,25
0,56
6,78
5.548,84
0,274
0,246
2,160
0,459
0,215
20,520
0,212
0,499
0,084
0,606
6,520
0,514
3,900
MH
ΠPOH Ο Μ ΝΗ
B ΟΜ
0,284
0,260
2,200
0,470
0,219
21,190
0,212
0,480
0,088
0,638
7,200
0,523
3,600
-0,010
-0,014
-0,040
-0,011
-0,004
-0,670
0,000
0,019
-0,004
-0,032
-0,680
-0,009
0,300
Τ ΤΛΟ
M
-3,52%
-5,38%
-1,82%
-2,34%
-1,83%
-3,16%
0,00%
3,96%
-4,55%
-5,02%
-9,44%
-1,72%
8,33%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
ΠΑΡΑΣΤΑΤ ΚΟ
XENOS TRAVEL PUBLIC LTD
ΑΝΟΔΟΣ
0,57
ΠΤΩΣΗ
-19,61%
-18,92%
-11,76%
-9,30%
-9,09%
LAIKI CAPITAL PUBLIC CO LTD
SFS GROUP PUBLIC COMPANY LTD
LOUIS PLC
WOOLWORTH (CYPRUS) PROPERTIES
CYTRUSTEES INVESTMENT PUBLIC LTD
Λεωφ.Αρχ. Μακαρίου Γ’, αρ. 50, Kτήριο Άλφα, 1ος όροφος, 1065 Λευκωσία
Τηλ.: 22 710710 Fax: 22339332, www.globalcapital.com.cy
4,28
ΧΡΕΟΓΡΑΦΑ
ATTICA BANK (ΚΟ)
AUDIOVISUAL (ΚΟ)
AUTOHELLAS (ΚΟ)
BYTE COMPUTER (ΚΟ)
CENTRIC ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ΚΟ)
COCA-COLA HBC AG (ΚΟ)
CPI (ΚΟ)
CYCLON ΕΛΛΑΣ (ΚO)
DIONIC (ΚΟ)
EUROBANK ERGASIAS (ΚΟ)
EUROBANK PROPERTIES (ΚΟ)
F.G. EUROPE (ΚO)
MO
KΦ O
ΠO H H
MH
ΠPOH Ο Μ ΝΗ
B ΟΜ
ΦΟΡ
B ΟΜ
191,71
11,18
78,54
7,26
21,74
7.520,40
2,10
13,31
2,64
2.454,55
397,72
27,14
ΜΜ
M
M
M
M
M
M M
M
M
M
M
M
Φ
Φ
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
Φ
ΚΑΤΗΓΟΡ Α Δ ΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣ ΜΩΝ ΑΜΟ ΒΑ ΩΝ ΚΕΦΑΛΑ ΩΝ
M
M
ΚΑΤΗΓΟΡ Α ΧΑΜΗΛΗΣ Δ ΑΣΠΟΡΑΣ
Μ
Μ
ΜΨ
Μ
ΜΜ
M
M
ΥΠΟ ΑΝΑΣΤΟΛΗ
WARRANTS
%
%
%
Φ
%
%
%
M
M
M
M
KΦ O
ΠO H H
ΧΡΕΟΓΡΑΦΑ
BO H %
ΚΑΤΗΓΟΡ Α ΠΡΟΣ Δ ΑΓΡΑΦΗ
M
M
M
M
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
Μ
Μ Μ
Ψ
Μ
Μ
Μ
Μ
Μ
Μ
Μ
Μ Μ
Μ
ΜΜ
Φ
Φ
Μ
Φ
M
M
ΕΝΑΛΛΑΚΤ ΚΗ ΑΓΟΡΑ Δ ΑΧΕ Ρ ΣΗ ΚΕΦΑΛΑ ΩΝ
ΜΜ
%
ΕΜΠΟΡ Ο ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ
ΜΜ
%
ΚΑΤΗΓΟΡ Α ΕΠ ΤΗΡΗΣΗΣ
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
7,92
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
BO H %
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
3,70
29,26
100,00% AIAS INVESTMENT PUBLIC LTD
44,27% THE CYPRUS CEMENT PUBLIC LTD
41,46% K + G COMPLEX PUBLIC COMPANY LTD
9,43% LORDOS UNITED PLASTICS PUBLIC LTD
9,38% HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD
K
ΦΟΡ
B ΟΜ
1,24
38,12
Οι μεγαλύτερες μεταβολές της εβδομάδας
16,30
98,96
ΕΛΛΑΔΑ (ΧΑ) K
23,20
SUPHIRE HOLDINGS PUBLIC LTD
THE CYPRUS CEMENT PUBLIC COMPANY LTD
ΕΞΟΠΛ ΣΜΟΣ ΤΗΛΕΠ ΚΟ ΝΩΝ ΩΝ
%
Φ
ΕΠΕΝΔΥΤ ΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ
%
Μ
ΑΤΡ ΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ
%
Μ
%
%
Μ
Μ
Φ
ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ Β ΟΜΗΧΑΝ ΚΟΥ ΕΞΟΠΛ ΣΜΟΥ
%
Φ
Μ
Μ
Μ
M
ΛΟΓ ΣΜ ΚΟ
Μ
Μ
Μ
Λ ΑΝ ΚΟ & ΧΟΝΔΡ ΚΟ ΕΜΠΟΡ Ο ΤΡΟΦ ΜΩΝ
ΤΡΟΦ ΜΑ
%
Μ
ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣ ΑΣ & Δ ΑΧΕ Ρ ΣΗΣ ΑΠΟΡΡ ΜΜΑΤΩΝ
Μ
Μ
%
ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝ ΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓ ΣΤΩΝ
%
%
%
Μ
M
ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
%
Μ
Μ
Μ
M
Φ
Μ
Μ Μ
Μ
Μ
M
Φ
Μ ψ
Μ
Μ
OIK_11-synallagma_OIK_synallagma 8/30/13 5:12 PM Page 11
ΑΓΟΡΕΣ
Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
l
11
Πουλάει τη Verizon Wireless η Vodafone
Προς τη σύναψη της μεγαλύτερης
συμφωνίας που έχει καταγραφεί
εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών οδεύουν ο βρετανικός όμιλος Vodafone και ο αμερικανικός
Verizon Communications.
Αντικείμενο των μεταξύ τους συνομιλιών είναι η πρόθεση της Vodafone να πουλήσει έναντι 130 δισ.
δολαρίων στη Verizon Communications το μερίδιό της στη Verizon
Wireless, το οποίο ανέρχεται στο
45% των μετοχών.
Μολονότι επιβεβαίωσε χθες την
πληροφορία, η Vodafone παρέμεινε
New York/Nέα Yόρκη
Πριν από
το κλείσιμο
3M COMPANY/d
ALCOA INC/d
ALLEGHENY TECH/d
ALTRIA GROUP/d
AMAZON COM/d
AMER ELEC PWR/d
AMER EXPRESS C/d
AMER INTL GROU/d
AMGEN/d
APPLE INC/d
AVON PRODUCTS/d
BAKER HUGHES I/d
BANK OF AMERIC/d
BAXTER INTL IN/d
BOEING CO/d
BRISTOL MYERS /d
CAMPBELL SOUP /d
CATERPILLAR IN/d
CIGNA CORP/d
CISCO SYSTEMS/d
CITIGROUP/d
CERVECERIAS/d
COCA-COLA CO/d
COLGATE PALMOL/d
COMPUTER SCIEN/d
DANAOS CORP/d
DIANA SHIPPING/d
DOW CHEMICAL C/d
DRYSHIPS/d
DU PONT CO/d
EMC CORP/d
ENTERGY CP/d
EXELON CORP/d
EXXON MOBIL/d
FEDEX CORP/d
FORD MOTOR CO/d
FREESEAS INC/d
GENERAL DYNAMI/d
GENERAL ELEC C/d
HALLIBURTON CO/d
HARTFORD FINL/d
HEWLETT-PACKAR/d
HOME DEPOT INC/d
HONEYWELL INTL/d
INTEL CORP/d
INTL BUS MACHI/d
INTNL PAPER CO/d
JOHNSON JOHNSO/d
JPMORGAN CHASE/d
LAZARD/d
L BRANDS INC/d
MCDONALD'S COR/d
MERCK & CO/d
MICROSOFT CP/d
MORGAN STANLEY/d
NORFOLK SOUTHE/d
PEPSICO INC/d
PFIZER INC/d
PROCTER & GAMB/d
RADIOSHACK/d
RAYTHEON CO/d
ROCKWELL AUTOM/d
SCHLUMBERGER L/d
SOUTHERN/d
STEALTHGAS/d
THE AES CORP/d
TSAKOS ENERGY/d
TYCO INTL/d
UNISYS CORP/d
Αν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν, θα έχουν
ολοκληρώσει τη μεγαλύτερη συμφωνία
της τελευταίας 10ετίας
στις τηλεπικοινωνίες.
έως και τη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου.
Η είδηση έγινε γνωστή στη διάρκεια
της συνεδρίασης και οδήγησε τη
μετοχή της Vodafone σε εκτίναξη
κατά 9,6%, που είναι το υψηλότερο
επίπεδο από το 2002, με αποτέλεσμα
να αυξήσει τη χρηματιστηριακή
της αξία κατά περισσότερο από 13
δισ. δολάρια.
Οπως επισημαίνουν παράγοντες
της αγοράς, σε περίπτωση υλοποίησής της, η εξαγορά θα αποτελέσει
το τέλος μιας εταιρικής σχέσης που
διήρκεσε πάνω από μία δεκαετία
και έχει αποφέρει μερίσματα δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Vodafone, ενώ έχει εμποδίσει τη Verizon
να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της
πλέον προσοδοφόρου εταιρείας κινητής τηλεφωνίας στις ΗΠΑ. Παράλληλα, θα είναι η μεγαλύτερη
συμφωνία που θα έχει πραγματοποιηθεί στον κλάδο από το 2000
και την εξαγορά της Mannesmann
AG από τη Vodafone. Στο πλαίσιο
της συναλλαγής, η Verizon αναμένεται να επαναπωλήσει στη Vodafone το μερίδιό της στη Vodafone
Italia, που ανέρχεται στο 23% και
αποτιμάται περίπου σε 4 δισ. ευρώ.
Η αμέσως προηγούμενη συναλλαγή
στην αμερικανική αγορά τηλεπικοινωνιών είναι η συγχώνευση της
μονάδας T-Mobile της US Deutsche
Telekom με τη MetroPCS Communications τον Μάιο.
REUTERS, BLOOMBERG
113,40
7,87
26,80
34,13
284,54
42,66
72,43
46,81
109,97
493,68
20,00
46,93
14,21
70,12
105,19
41,95
43,48
82,61
79,25
23,58
48,62
26,88
38,26
57,33
50,34
4,47
11,06
37,57
2,39
56,73
25,89
62,92
30,50
87,50
108,64
16,62
0,20
83,64
23,20
48,80
29,97
22,57
75,05
80,19
22,13
182,90
47,84
86,68
50,80
34,96
57,51
94,81
47,04
33,35
25,86
72,90
79,46
28,16
77,46
3,40
75,95
97,83
81,92
41,37
8,63
12,75
4,68
33,35
25,37
(Σε δολάρια)
Πρ/νο
113,00
7,93
26,81
33,60
281,58
43,01
72,01
46,41
109,20
490,90
19,84
47,19
14,12
70,72
103,27
42,03
44,71
82,45
78,45
23,45
48,31
26,51
38,35
57,27
50,01
4,54
11,04
37,45
2,45
56,79
25,75
62,31
30,71
88,84
108,50
16,02
0,18
82,85
23,20
48,90
29,77
22,61
75,03
79,45
22,29
182,16
47,00
86,53
50,58
34,74
57,20
96,08
47,09
33,02
25,58
73,08
79,37
28,21
76,85
3,33
75,52
97,04
82,68
41,64
8,72
12,86
4,87
33,37
25,35
UNITED TECH CP/d
US BANCORP/d
VERIZON COMMS/d
WAL-MART STORE/d
WALT DISNEY CO/d
WELLS FARGO & /d
100,41
36,25
47,89
72,43
61,28
41,33
London/Λονδίνο
99,98
36,11
46,56
72,38
60,81
41,25
(Σε πέννες)
Εταιρείες
Χθεσινό Προ/νο
3I GROUP/d
361,47 357,30
ADMIRAL GROUP/d
1258,35 1315,00
AGGREKO/d
1625,00 1579,00
ANGLO AMERICAN/d
1512,51 1530,50
ANTOFAGASTA/d
851,74 874,50
ARM HOLDINGS/d
882,50 863,50
ASSOC.BR.FOODS/d
1848,38 1838,00
ASTRAZENECA/d
3208,00 3217,00
AVIVA/d
393,28 394,40
B SKY B/d
847,37 841,00
BAE SYSTEMS/d
439,86 440,00
BARCLAYS/d
284,67 284,55
BG GROUP/d
1249,61 1267,50
BHP BILLITON/d
1880,47 1877,00
BP/d
451,08 452,65
BR LAND CO/d
562,00 562,00
BRIT AM TOBACC/d
3279,90 3243,00
BT GROUP/d
330,45 323,00
BURBERRY GRP/d
1533,28 1535,00
BUNZL/d
1367,14 1359,00
CAIRN ENERGY/d
275,29 279,10
CAPITA PLC/d
966,65 971,50
CARNIVAL/d
2429,59 2431,00
CENTRICA/d
391,20 391,20
COMPASS GROUP/d
872,00 861,50
DAILY MAIL TST/d
789,00 773,50
DIAGEO/d
1996,72 1989,00
DOLPHIN CAP IN/d
37,75
37,25
ENTERPRISE INN/d
145,00 145,50
GLAXOSMITHKLIN/d
1672,66 1667,50
HAMMERSON/d
484,23 485,00
HAYS/d
101,21 101,40
HSBC HOLDINGS/d
684,06 678,30
IMPERIAL TOBAC/d
2132,02 2140,00
INTERCONT HOTE/d
1843,00 1788,00
ITV/d
163,93 162,00
JOHNSON MATTHE/d 2844,40 2805,00
KAZAKHMYS/d
302,91 311,20
KINGFISHER/d
384,42 387,20
LAND SECS GROU/d
888,00 890,50
LEGAL & GENERA/d
188,37 187,40
LLOYDS BNK GRP/d
73,95
73,89
MAN GROUP/d
82,36
82,80
MARKS & SP./d
477,68 475,00
MORRISON SUPMK/d
291,36 292,90
NATIONAL GRID/d
747,17 742,50
NEXT/d
4913,26 4916,00
OLD MUTUAL/d
183,55 183,00
PEARSON/d
1281,70 1316,00
PORVAIR/d
254,75 254,75
PRUDENTIAL/d
1102,89 1094,00
RECKIT BNCSR G/d
4369,12 4407,00
REED ELSEVIER/d
796,14 789,00
RENTOKIL INITI/d
100,43 100,00
REXAM PLC/d
490,11 483,90
RIO TINTO/d
2959,95 2975,00
ROLLS ROYCE PL/d
1110,62 1092,00
RSA INSRANCE G/d
120,20 120,70
ROYAL BANK SCO/d
339,77 336,00
ROYAL DTCH SHL/d
2107,64 2130,00
SABMILLER/d
3120,62 3100,00
SAGE GROUP/d
348,98 349,70
SAINSBURY(J)/d
393,02 391,30
SCHRODERS/d
SCHRODERS NV/d
SSE PLC/d
SEVERN TRENT/d
SHIRE/d
SMITH&NEPHEW/d
SMITHS GROUP/d
STANDRD CHART /d
TATE & LYLE/d
TESCO/d
UNILEVER/d
UNITED UTIL GR/d
UBM/d
VODAFONE GROUP/d
WHITBREAD/d
WILLIAM HILL/d
WOLSELEY/d
WPP PLC/d
XSTRATA/d
YELL GROUP/d
2326,58
1858,00
1576,79
1712,58
2377,10
764,84
1284,37
1446,81
800,06
371,90
2475,78
685,31
699,27
205,77
3141,20
420,79
3282,87
1221,05
0,00
1,12
Zurich /Zυρίχη
Εταιρείες
ABBLTDN/d
ADECCON/d
BALOISEHLDN/d
CLARIANTN/d
CSGROUPAG/d
GIVAUDANN/d
HOLCIMN/d
INTERSHOPI/d
JULIUSBAERN/d
LONZAGRPAGN/d
NESTLESA/d
NOVARTISN/d
RICHEMONTI/d
ROCHEHOLDING/d
SGSN/d
SWATCHGROUPI/d
SWISSLIFEHLD/d
SWISSCOMN/d
SYNGENTAN/d
UBSAGN/d
ZURICHINSURAN/d
2307,00
1839,00
1562,00
1710,00
2373,00
766,00
1289,00
1435,00
797,00
371,25
2486,00
683,00
699,50
189,30
3070,00
417,00
3222,00
1178,00
963,50
1,16
(Σε ελβ.φρ.)
Χθεσινό
20,14
59,95
100,10
14,89
27,33
1240,00
64,10
327,50
41,71
66,30
60,60
67,70
89,40
234,10
2124,00
543,00
178,30
416,60
363,60
18,09
228,80
Προ/νο
20,30
59,15
97,70
14,81
27,16
1241,00
63,75
327,00
41,06
65,85
61,05
67,65
88,10
234,60
2128,00
539,50
176,90
413,00
360,50
18,13
234,60
Frankfurt/Φρανκφούρτη
(Σε ευρώ)
Εταιρείες
Χθεσινό
ALLIANZ SE/d
110,15
BAY MOT WERKE/d
72,41
BAYER N AG/d
85,48
BEIERSDORF/d
65,76
DAIMLER AG N/d
52,76
DEUTSCHE BANK /d
32,52
DEUTSCHE POST /d
21,96
DT BOERSE N/d
52,63
DT TELEKOM N/d
9,69
DT LUFTHANSA A/d
13,78
E.ON SE NA/d
12,12
FRESENIUS MEDI/d
49,66
HENKEL AG&CO V/d
74,20
HEIDELBERGCEME/d
53,22
INFINEON TECH /d
6,81
LINDE/d
147,00
MAN SE/d
86,29
METRO AG/d
27,92
MLP/d
4,85
MUENCH. RUECK /d
139,80
RWE AG/d
21,07
SAP AG/d
56,33
SIEMENS N/d
81,23
THYSSEN KRUPP/d
16,01
Προ/νο
110,43
71,89
85,19
65,97
52,05
32,69
21,90
52,78
9,56
13,63
12,26
50,11
74,22
52,90
6,76
147,60
86,47
27,58
4,96
140,10
21,39
56,35
81,10
15,93
TUI N/d
VOLKSWAGEN AG/d
8,93
170,87
8,80
167,74
Amsterdam/Aμστερνταμ
(Σε ευρώ)
Εταιρείες
AEGON
AHOLD KON
AKZO NOBEL
AIR FRANCE - K
ARCELORMITTAL
ASML HOLDING
BAM GROEP KON
BOSKALIS WESTM
CORIO
FUGRO
HEINEKEN
ING GROEP
KONINKLIJKE DS
KPN KON
PHILIPS KON
R.DUTCH SHELL
RANDSTAD
REED ELSEVIER
SBM OFFSHORE
TOMTOM N.V.
UNILEVER CERT
WERELDHAVE
WOLTERS KLUWER
Χθεσινό
5,49
12,21
45,55
5,82
9,85
66,66
3,20
29,88
29,66
47,02
51,94
8,46
56,09
2,29
23,47
24,83
36,13
13,93
15,24
4,72
28,63
50,94
18,14
Milano/Mιλάνο
(Σε ευρώ)
Εταιρείες
Χθεσινό
A2A SPA/d
0,67
ATLANTIA/d
14,01
AZIMUT HLDG/d
16,79
BANCO POPOLARE/d
1,11
CIR-COMP/d
1,07
ENEL/d
2,55
EXOR/d
26,44
ENI/d
17,64
FINMECCANICA/d
3,89
GENERALI ASS/d
14,83
GEOX/d
1,92
IMPREGILO/d
3,44
INTESA SANPAOL/d
1,50
LUXOTTICA/d
40,05
MEDIASET/d
3,19
MEDIOBANCA/d
4,66
MEDIOLANUM/d
5,44
PIRELLI & C/d
9,14
PARMALAT/d
2,45
RCS MEDIAGROUP/d
1,18
PRYSMIAN/d
16,89
SNAM/d
3,53
STMICROELEC.N./d
6,25
TELECOM ITALIA/d
0,48
TENARIS/d
16,96
TERNA/d
3,24
UNICREDIT/d
4,36
Tokyo/Tόκιο
Εταιρείες
AJINOMOTO/d
ASAHI GROUP HL/d
ASAHI KASEI/d
ASTELLAS PHARM/d
BANK OF YOKOHA/d
BRIDGESTONE CO/d
CANON INC/d
CASIO COMPUTER/d
CITIZEN HOLDIN/d
Προ/νο
5,42
12,27
45,73
5,74
9,87
65,94
3,19
29,97
29,90
46,76
50,84
8,33
55,85
2,30
22,90
24,82
35,09
13,62
14,84
4,72
28,62
51,12
18,04
Προ/νο
0,65
14,10
16,57
1,11
1,04
2,52
26,60
17,68
3,95
14,84
1,92
3,44
1,48
39,26
3,04
4,66
5,39
8,99
2,45
1,16
16,95
3,51
6,21
0,48
16,82
3,24
4,30
(Σε γιέν)
Χθεσινό
1268
2524
735
5060
531
3225
2949
853
632
ΣΥΝΑΛΛΑΓΜA
Προ/νο
1294
2503
727
5100
528
3280
2957
858
619
CLARION/d
CREDIT SAISON/d
DAIWA SEC GROU/d
FUJI HEAVY IND/d
FUJIFILM HOLDI/d
FUJITSU LTD/d
HINO MOTORS/d
HITACHI/d
HONDA MOTOR/d
IHI/d
ISUZU MOTORS/d
JPN STEEL WORK/d
KAWASAKI HVY I/d
KEIO/d
KOBE STEEL/d
KONICA MINOLTA/d
JTEKT/d
MITSUB UFJ FG/d
MITSUBISHI COR/d
MITSUBISHI ELE/d
MITSUBISHI MOT/d
NEC CORPORATIO/d
NIKON CORP/d
NIPPON EXPRESS/d
NISSAN MOTOR C/d
NOMURA HOLDING/d
NTT/d
OBAYASHI CORP/d
ODAKYU ELEC RA/d
OSAKA GAS/d
PIONEER/d
RICOH CO LTD/d
SECOM/d
SEVEN & I HLDG/d
SHARP CORP/d
SHIMIZU CORP/d
SHISEIDO/d
SONY CORP/d
SUMITOMO CORP/d
SUZUKI MOTOR/d
TAISEI CORP/d
TDK CORPORATIO/d
TOBU RAILWAY/d
TOKYO DOME COR/d
TOKYO ELEC PWR/d
TOKYO ELECTRON/d
TOKYO GAS/d
TOPY INDS LTD/d
TORAY INDUSTRI/d
TOSHIBA CORP/d
TOYOBO/d
TOYOTA MOTOR C/d
YAMAHA CORP/d
YAMATO HOLDING/d
113
2254
802
2390
2179
369
1300
599
3580
398
596
504
347
675
159
804
1307
582
1857
974
1059
211
1657
461
979
691
5060
570
908
398
156
1062
5660
3495
381
441
1573
1969
1265
2104
407
3695
504
652
497
4155
519
195
607
390
163
6060
1234
2143
Paris/Παρίσι
Εταιρείες
ACCOR/d
AIR LIQUIDE/d
ALSTOM/d
AXA/d
BNP PARIBAS/d
BOUYGUES/d
CAP GEMINI/d
CARREFOUR/d
CASINO GUICHAR/d
CREDIT AGRICOL/d
DANONE/d
DASSAULT SYSTE/d
EADS/d
EDF/d
Στο πλαίσιο της συναλλαγής, η Verizon αναμένεται να επαναπωλήσει στη Vodafone το μερίδιό της στη Vodafone Italia, που
ανέρχεται στο 23% και αποτιμάται περίπου σε 4 δισ. ευρώ.
EMΠOPEYMATA
ΞENA XPHMATIΣTHPIA
(Πηγή: Reuters)
Eταιρείες
επιφυλακτική και διευκρίνισε πως
δεν είναι βέβαιο αν θα επιτευχθεί
συμφωνία. Σύμφωνα με πηγές που
πρόσκεινται στις συνομιλίες, αλλά
προτίμησαν την ανωνυμία, η Verizon Communications, συνιδιοκτήτρια της Verizon Wireless και
κάτοχος του 55% των μετοχών της,
έχει ήδη κάνει κρούση σε διάφορες
τράπεζες σε μια προσπάθεια να
αντλήσει 10 δισ. δολάρια από την
καθεμία ώστε να χρηματοδοτήσει
περίπου τα 60 δισ. δολάρια της εξαγοράς. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν,
πάντως, πως η έκβαση των συνομιλιών ενδέχεται να ανακοινωθεί
ASSOCIATED PRESS
Ζητεί 130 δισ. δολ. για το 45% που ελέγχει και ήδη συζητά με τη Verizon Communications
118
2218
796
2350
2158
369
1267
600
3610
394
571
498
349
677
157
800
1278
584
1855
977
1049
212
1678
458
983
693
5040
575
911
397
163
1064
5600
3435
391
443
1564
1967
1265
2059
404
3690
497
637
510
4065
521
193
606
387
163
6020
1216
2128
(Σε ευρώ)
Χθεσινό
28,49
101,10
26,92
16,86
48,39
24,37
42,49
24,06
72,94
7,85
57,26
97,05
43,41
21,56
Προ/νο
27,52
101,25
26,62
16,55
48,32
25,33
41,09
22,79
71,12
7,76
57,05
97,30
42,69
21,35
ESSILOR INTERN/d
L'OREAL/d
L.V.M.H./d
LAFARGE/d
LAGARDERE S.C./d
MICHELIN/d
PERNOD RICARD/d
PEUGEOT/d
KERING/d
PUBLICIS GROUP/d
RENAULT/d
SAINT-GOBAIN/d
SANOFI/d
SCHNEIDER ELEC/d
SOCIETE GENERA/d
SODEXO/d
STMICROELECTRO/d
TF1/d
THALES/d
TOTAL/d
VEOLIA ENVIRON/d
83,76
122,40
134,60
46,74
23,64
73,88
89,00
11,26
174,35
56,56
55,24
35,16
74,20
58,99
33,67
67,34
6,24
10,26
37,37
42,51
11,85
Madrid/Mαδρίτη
Εταιρείες
ABERTIS/d
ACCIONA SA/d
ACERINOX/d
ADOLFO DOMINGU/d
AMPER/d
BBVA/d
BCO DE SABADEL/d
BK PASTOR/d
BK POPULAR/d
BODEGAS RIOJAN/d
CAMPOFRIO FOOD/d
CAT OCCIDENTE/d
CIE AUTOMOTIVE/d
CONS AUX FERR/d
DINAMIA CAP PR/d
DURO FELGUERA/d
EADS/d
ELECNOR/d
ENAGAS/d
ENDESA/d
ERCROS/d
FUNESPANA/d
GAMESA/d
GAS NATURAL/d
IBERPAPEL/d
INDO INTL/d
INMOB COLONIAL/d
JAZZTEL/d
MAPFRE/d
MIQUEL Y COSTA/d
NATRA/d
NH HOTELES/d
PAP Y CART EUR/d
PESCANOVA/d
PRISA/d
RED ELECTR COR/d
SACYR/d
BANCO SANTANDE/d
SEDA BARCELONA/d
SOTOGRANDE/d
TELEFONICA/d
TUBACEX/d
TUBOS REUNIDOS/d
URBAS/d
VIDRALA/d
VINICOLA DEL N/d
ZARDOYA OTIS/d
ZELTIA/d
84,70
122,90
133,15
45,55
23,26
72,24
90,68
11,02
172,75
55,35
55,04
34,49
73,50
58,27
33,08
66,70
6,20
10,25
37,50
42,82
11,71
(Σε ευρώ)
Χθεσινό
13,31
38,70
7,88
5,89
1,34
7,34
1,78
0,00
3,64
4,25
5,28
20,00
6,95
340,05
5,71
5,11
43,42
10,71
17,34
18,00
0,43
5,70
5,47
15,14
14,50
0,60
1,05
7,00
2,64
25,85
1,58
2,92
3,30
5,91
0,20
40,16
2,82
5,43
0,73
3,10
10,45
2,70
1,74
0,01
27,90
14,25
11,10
2,25
Προ/νο
13,00
39,92
7,93
6,00
1,21
7,28
1,78
3,50
3,67
4,35
5,19
20,05
6,86
334,90
5,71
5,05
42,64
10,60
17,11
17,98
0,43
5,70
5,37
15,23
14,50
0,60
1,06
6,84
2,61
25,75
1,60
2,90
3,30
5,91
0,20
40,46
2,81
5,43
0,73
3,10
10,48
2,64
1,75
0,01
27,14
14,25
11,15
2,23
NOMIΣMATA
H M E P H Σ I E Σ ( S P O T ) K A I Π P O Θ E Σ M I A K E Σ T I M E Σ Σ Y N A Λ Λ A Γ M AT O Σ
Aγορά
HΠA
Πώληση
SPOT
AΝΑ
ΔΟΛΑΡΙΟ
1 μήνας
3 μήνες
6 μήνες
12 μήνες
SPOT
1 μήνας
AΝΑ
EΥΡΩ
3 μήνες
6 μήνες
12 μήνες
SPOT
AΝΑ
100
ΓΙΕΝ
1 μήνας
3 μήνες
6 μήνες
12 μήνες
SPOT
AΝΑ
ΣΤΕΡΛΙΝΑ
1 μήνας
3 μήνες
6 μήνες
12 μήνες
EYPΩΠAΪKH ENΩΣH
Aγορά
Πώληση
IAΠΩNIA
Aγορά
Πώληση
0.7539
-0.0001
-0.0003
-0.0005
-0.0013
98.08
-0.01
-0.05
-0.12
-0.35
98.13
-0.01
-0.04
-0.12
-0.35
0.6447
0.0001
0.0004
0.0008
0.0013
0.645
0.0001
0.0004
0.0008
0.0014
130.04
-0.01
-0.02
-0.07
-0.27
130.16
0
-0.01
-0.06
-0.25
0.8549
0.0003
0.0009
0.0016
0.003
0.8555
0.0003
0.0009
0.0017
0.0032
0.657
0.0002
0.0007
0.0016
0.0037
0.6576
0.0002
0.0008
0.0016
0.0038
0.7542
-0.0001
-0.0002
-0.0005
-0.0012
1.3259
0.0001
0.0004
0.0009
0.002
1.3264
0.0001
0.0005
0.0009
0.0022
1.0191
0.0001
0.0005
0.0012
0.0036
1.0196
0.0001
0.0005
0.0013
0.0037
0.7683
0
0.0001
0.0004
0.0015
0.769
0
0.0001
0.0004
0.0016
1.5505
-0.0004
-0.001
-0.0019
-0.0033
1.551
-0.0004
-0.001
-0.0019
-0.0031
1.169
-0.0004
-0.0012
-0.0023
-0.0044
1.1698
-0.0004
-0.0012
-0.0022
-0.0042
152.07
-0.06
-0.17
-0.37
-0.86
Aγορά
AΓΓΛIA
Πώληση
152.2
-0.05
-0.17
-0.37
-0.84
H τιμή spot είναι η τιμή που είχε το νόμισμα χθες στις 17.00 ώρα Eλλάδος.
Πηγή: HSBC Bank plc
Για να υπολογισθούν οι προθεσμιακές τιμές για 1 μήνα, 3 μήνες και 12 μήνες, προσθέτουμε [ή αφαιρούμε αν
έχει αρνητικό πρόσημο (-)] στις τιμές spot τα αντίστοιχα ψηφία.
ΔΕΙΚΤΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
OIK_12-oikonomia_OIK_16-oikonomia 8/30/13 7:23 PM Page 12
Real Estate
ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013
Τα μυστικά του φόρου ακινήτων
ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΙΑ
Χρηστικός οδηγός, που λύνει όλες τις απορίες, με τη συνδρομή της Leaf Research
Επιμέλεια: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗΣ
Το Δημοτικό Συμβούλιο αναζήτησε τρόπους ώστε οι
αναπτύξεις που γίνονται στο αναβαθμισμένο παλιό
λιμάνι, να καταστούν επωφελείς.
Παρέμβαση για έργο
στο παλιό λιμάνι της Λεμεσού
Απορρίφθηκε από την πλειοψηφία του Δημοτικού
Συμβουλίου Λεμεσού η πρόταση μελών του, να αποσταλεί Υπόμνημα στο Υπουργείο Εσωτερικών για κατεδάφιση του κτηρίου που δημιουργήθηκε στην είσοδο του παλιού λιμανιού. O δήμαρχος Λεμεσού, Ανδρέας Χρίστου, ανέφερε ότι από πλευράς τοπικής αρχής δεν θα υπάρξει οποιαδήποτε άλλη ενέργεια για
το θέμα, αφού η πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων έκρινε ότι για το έργο είχαν εκδοθεί από τον Δήμο οι σχετικές άδειες. Στο πλαίσιο αυτής της στάσης
της πλειοψηφίας του Συμβουλίου, απορρίφθηκε η
πρόταση του δημοτικού συμβούλου της ΕΔΕΚ, Ανδρέα Νεοφύτου, για κατεδάφιση του νεοανεγερθέντος κτηρίου στην κεντρική είσοδο του παλιού λιμανιού, που αποκλείει την οπτική επαφή του κόσμου με
τη θάλασσα. Ο συγκεκριμένος δημοτικός σύμβουλος
υπέδειξε και την ανάγκη δημιουργίας υπόγειων χώρων στάθμευσης στον χώρο του παλιού λιμανιού.
Σύμφωνα με τη θέση του δημάρχου και των εκπροσώπων των υπόλοιπων δημοτικών ομάδων, τα πιθανά
λάθη και οι παραλήψεις που έγιναν στο έργο, είναι αδύνατον στην παρούσα φάση να διορθωθούν, καθώς
το κόστος θεωρείται αποτρεπτικό προς αυτή την κατεύθυνση. Το ίδιο ισχύει και για την εισήγηση δημιουργίας υπόγειων χώρων στάθμευσης, πέραν του κινδύνου να πλημμυρίζουν συχνά και να περιέρχονται
σε αχρηστία. Στην πρόσφατη συνεδρία του το Δημοτικό Συμβούλιο αναζήτησε τρόπους ώστε οι αναπτύξεις
που γίνονται στο αναβαθμισμένο παλιό λιμάνι να καταστούν επωφελείς για τον Δήμο κι η τοπική αρχή να
αποκομίσει εκείνα τα αντισταθμιστικά οφέλη που της
αναλογούν. Από το Συμβούλιο αποφασίστηκε να ετοιμαστεί ένα Υπόμνημα που να εκπροσωπεί τις θέσεις
και να περιλαμβάνει τις παρατηρήσεις των ομάδων
για το έργο του παλιού λιμανιού. Αυτό το υπόμνημα,
αποφασίστηκε να παρουσιαστεί στην Αρχή Λιμένων
από τον δήμαρχο, ο οποίος εξουσιοδοτήθηκε να χειριστεί το όλο θέμα στις επαφές του με τη διαχειρίστρια Αρχή Λιμένων.
Λιγότερες οι κατοικίες απ’ όσες
χρειάζονται στην Αγγλία
Σημαντικές ελλείψεις κατοικιών παρατηρούνται σε αρ-
κετές περιοχές της Αγγλίας, σύμφωνα με την εξειδικευμένη εταιρεία πολεοδομικών μελετών Turley
Associates. Ειδικότερα, τόσο οι βορειοδυτικές όσο και
οι νοτιοδυτικές επαρχίες της χώρας προβλέπεται να αντιμετωπίσουν προβλήματα προσφοράς επαρκούς αριθμού κατοικιών, συγκριτικά με τη ζήτηση, κατά τη
διάρκεια των προσεχών πέντε ετών. Ο λόγος είναι το
γεγονός ότι οι τοπικές αρχές δεν διαθέτουν επαρκή
προσφορά οικοπέδων, προκειμένου να προχωρήσουν
στην ανέγερση του απαραίτητου αριθμού κατοικιών. Ειδικότερα, στις βορειοδυτικές επαρχίες, προκύπτει ότι
θα χρειαστούν 178.537 νέες κατοικίες τα επόμενα πέντε χρόνια, τη στιγμή που η σημερινή προσφορά γης επαρκεί για την ανάπτυξη 138.318 νέων κατοικιών. Επομένως, προκύπτει έλλειμμα 40.129 κατοικιών, δείγμα
του προβλήματος που αναμένεται να δημιουργηθεί.
Στα νοτιοδυτικά της χώρας, προβλέπεται να απαιτηθούν 110.000 νέες κατοικίες, όταν η μέχρι σήμερα
προσφοράς γης επαρκεί για μόλις 87.000 κατοικίες, με
αποτέλεσμα να δημιουργείται κενό 23.000 κατοικιών.
Ασιατικά κεφάλαια 113 δισ.
ευρώ αναζητούν επενδύσεις
Πάνω από 113 δισ. ευρώ προβλέπεται να τοποθετή-
σουν οι επενδυτές από την Ασία στην παγκόσμια αγορά ακινήτων κατά τη διάρκεια των προσεχών πέντε ετών, σύμφωνα με σχετική εκτίμηση της CBRE. Αιτία
της επέκτασης αυτής προς τις υπόλοιπες αγορές (εκτός της Ασίας) και ιδίως σε πόλεις όπως το Λονδίνο,
η Νέα Υόρκη και το Σίδνεϊ, είναι η έλλειψη κατάλληλων ακινήτων προς επένδυση στις πόλεις της Ασίας.
Σύμφωνα με την ανάλυση της CBRE, οι θεσμικοί επενδυτές της Ασίας ελέγχουν σήμερα το 1/5 των διαθέσιμων κεφαλαίων για επενδύσεις. Ωστόσο, τα χαμηλά επιτόκια που έχουν διαμορφωθεί παγκοσμίως
και οι αδύναμες επιδόσεις των χρηματιστηρίων ανά
την υφήλιο δυσχεραίνουν την προσπάθεια των επενδυτών να αντλήσουν σημαντικές αποδόσεις. Στο πλαίσιο αυτό, όλο και περισσότεροι έχουν αρχίσει να αναγνωρίζουν τα οφέλη της προσθήκης περιουσιακών
στοιχείων, όπως τα ακίνητα, στα χαρτοφυλάκιά τους.
Απαντήσεις σε πρακτικά θέματα εφαρμογής
του Φόρου Ακινήτων επιχειρεί να δώσει η
«Κ» μέσα σε από ένα χρηστικό οδηγό, ο οποίος συντάχτηκε με τη συνδρομή της Leaf
Research, εταιρείας συμβούλων και εκτιμήσεων ακίνητης περιουσίας. Με την τελευταία
τροποποίηση, που βρίσκεται ενώπιον της
Βουλής καταργείται η ελάχιστη χρέωση των
75 ευρώ για ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας
αξίας μέχρι πέντε χιλιάδων ευρώ, με τιμές
του 1980.
Ποιους αφορά ο Φόρος Ακινήτων;
Όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων στην Κύπρο
υπόκεινται στην καταβολή ετήσιου φόρου
επί της αξίας της ακίνητης ιδιοκτησίας η
οποία είναι εγγεγραμμένη στο όνομά τους
κατά την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους. Εξαιρούνται οι περιουσίες στα Κατεχόμενα και
σε δυσπραγούσες περιοχές (πράσινη γραμμή).
Καλύπτει όλων των ειδών τα ακίνητα και επιβάλλεται σε όλη τη γη και σε οτιδήποτε το
οποίο είναι οικοδομημένο επί αυτής. Περιλαμβάνει επίσης ιδιοκτησία για την οποία
δεν έχουν εκδοθεί τίτλοι ιδιοκτησίας, όπως
π.χ. κάποιο διαμέρισμα το οποίο αποτελεί
μέρος ενός έργου ανάπτυξης το οποίο δεν
έχει ακόμη διαχωριστεί και δεν έχει μεταβιβαστεί στους διάφορους ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων μέσω της έκδοσης ξεχωριστών
τίτλων ιδιοκτησίας ή υπό τη μορφή μεριδίων
ιδιοκτησίας επί ολόκληρης της περιουσίας.
Επί ποιας αξίας υπολογίζεται;
Ο φόρος επιβάλλεται επί της συνολικής
αξίας της ακίνητης ιδιοκτησίας σε περίπτωση
που ο ιδιοκτήτης κατέχει πέραν του ενός ακινήτου το οποίο είναι εγγεγραμμένο στο
όνομά του. Για το έτος 2013, ο φόρος που επιβάλλεται βασίζεται στην αξία της περιουσίας σύμφωνα με τιμές του 1980. Το έτος
2014, ο φόρος θα βασίζεται σε μια εκτίμηση
βάσει της σημερινής αξίας της περιουσίας
(ο υπολογισμός αυτός βρίσκεται επί του παρόντος σε εξέλιξη). Από το έτος 2015 και
μετά, ο φόρος θα βασίζεται σε αξίες ακινήτων
οι οποίες θα αναθεωρούνται ετησίως. Οι
αξίες αυτές θα αναθεωρούνται σύμφωνα με
δείκτη αξίας ακινήτων, ο οποίος θα τηρείται
από το Κτηματολόγιο. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων
έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν ένσταση
εναντίον της αξίας που προσέδωσε το Κτηματολόγιο στο ακίνητό τους.
Ποιο είναι το ποσό του φόρου που πρέπει
να καταβληθεί;
Το ποσό του φόρου που πρέπει να καταβληθεί θα υπολογιστεί από λειτουργό του
Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων. Οι υπολογισμοί βασίζονται στην αξία, σε τιμές του
1980, όλων των ακινήτων τα οποία είναι εγγεγραμμένα στο όνομα ενός προσώπου (φυσικού ή νομικού) όπως φαίνεται από τους
Οι κλίμακες του φόρου ακινήτων
Αξία Περιουσίας
σε τιμές 1980
Ετήσιος Φόρος
Ακινήτων
Συσσωρευμένος
Φόρος (Μέγιστο)
ως €5,000
Μηδέν
0
€5.001 έως €40.000
0,60%
€240*
€40.001 έως €120.000
0,80%
€880
€120.001 έως €170.000
0,90%
€1,330
€170.001 έως €300.000
1,10%
€2,760
€300.001 έως €500.000
1,30%
€5,360
€500.001 έως €800.000
1,50%
€9,860
€800.001 έως €3.000.000
1,70%
€47.260
Πέραν των €3.000.000
1,90%
*Για ιδιοκτησίες πέραν των €5.000 ο φόρος υπολογίζεται επί όλης της αξίας ώς τις €40.000.
Τίτλους Ιδιοκτησίας που κατέχει (Πιστοποιητικό Εγγραφής Ακίνητης Ιδιοκτησίας).
Παράδειγμα περιουσίας αξίας €170.000 σε
τιμές του 1980
A) Περιουσία εγγεγραμμένη σε ένα μοναδικό όνομα:
Για τις πρώτες €40.000 (ώς το ποσό των
€40.000) – 0,6% = €240 για τις επόμενες
€80.000 – 0,8% = €640
Για τις υπόλοιπες €50.000 – 0,9% = €450
Συνολικό πληρωτέο ποσό ΦΑ = €1.330
B) Περιουσία εγγεγραμμένη από κοινού
(π.χ. στο όνομα δύο συζύγων):
Για τις πρώτες €40.000 (ώς το ποσό των
€40.000) – 0,6% = €240
Για τις υπόλοιπες €45.000 – 0,8% = €360
Συνολικό πληρωτέο ποσό ΦΑ από κάθε συνιδιοκτήτη = €600
Ποιος είναι ο υπόχρεος σε περίπτωση που
δεν έχει εκδοθεί τίτλος ιδιοκτησίας;
Σε περίπτωση που δεν εκδόθηκε τίτλος
ιδιοκτησίας σχετικά με κάποιο ακίνητο, τότε
ο φόρος καταβάλλεται από τον εγγεγραμμένο
ιδιοκτήτη του ακινήτου και το ποσό αυτό
καταβάλλεται κατόπιν από τον κάτοχο του
μεριδίου στον ιδιοκτήτη του ακινήτου. Όσον
αφορά τον καταμερισμό του φόρου ανάμεσα
στους διάφορους κατόχους μεριδίων, δεν
υπάρχει κάποιος τυποποιημένος τρόπος κα-
ταμερισμού. Εντούτοις, ο πιο κοινός τρόπος
καταμερισμού είναι βάσει του μεγέθους του
μεριδίου ως ποσοστό του καλυμμένου χώρου
του ακινήτου. Το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων δεν μπορεί να δεχθεί την καταβολή
του Φόρου Ακίνητης Ιδιοκτησίας από τον
κάτοχο του μεριδίου χωρίς την ύπαρξη
Τίτλων Ιδιοκτησίας.
Αγοραστής δεν θα πρέπει να καταβάλλει
οποιονδήποτε Φόρο Ακίνητης Ιδιοκτησίας
σε οποιονδήποτε επιχειρηματία ανάπτυξης
γης εκτός εάν τελευταίος παράσχει:
• Γραπτή απόδειξη σχετικά με το ποσό
του Φόρου Ακίνητης Ιδιοκτησίας που κατέβαλε στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων
σχετικά με τη γη επί της οποίας οικοδομήθηκε
το ακίνητό σας.
• Γραπτή κατάσταση η οποία αναφέρει το
μερίδιό σας σε σχέση με τη συγκεκριμένη
γη/ιδιοκτησία.
• Γραπτό τιμολόγιο πάνω στο λογότυπο
της εταιρείας σχετικά με το ποσό που συμφωνήθηκε να καταβληθεί.
• Γραπτή απόδειξη της εταιρείας όσον αφορά το ποσό που καταβλήθηκε.
Μπορεί να ζητηθεί επιστροφή του φόρου;
Εάν ο κάτοχος ενός μεριδίου κατέβαλε
κατά τον χρόνο της φορολόγησης μεγαλύτερο
ποσό από αυτό που θα κατέβαλλε εάν ο ίδιος
ήταν ο κάτοχος του ακινήτου (εάν είχε εκδοθεί ο τίτλος ιδιοκτησίας) λόγω του ότι το
ακίνητο ανήκει σε κάποιο πρόσωπο το οποίο
χρεώθηκε με υψηλότερο φόρο, ο εν λόγω
κάτοχος του μεριδίου μπορεί να διεκδικήσει
την επιστροφή της διαφοράς από τον Φόρο
Εισοδήματος μόλις εκδοθεί ο τίτλος ιδιοκτησίας.
Μόλις οι αγοραστές λάβουν τον τίτλο ιδιοκτησίας τους, μπορούν να υποβάλουν
αίτηση στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων
χρησιμοποιώντας το έντυπο IR 314 ώστε να
διεκδικήσουν την επιστροφή οποιουδήποτε
Φόρου Ακίνητης Ιδιοκτησίας που καταβλήθηκε υπέρ το δέον εκ μέρους τους στο Τμήμα
Εσωτερικών Προσόδων από τον επιχειρηματία ανάπτυξης γης. Οι αγοραστές θα πρέπει
να υποβάλουν το συμπληρωμένο έντυπο IR
314 μαζί με τα εξής έγγραφα:
• Αντίγραφο του Τίτλου Ιδιοκτησίας του
ακινήτου.
• Την απόδειξη που εκδόθηκε από το Κτηματολόγιο κατά την καταχώρηση της Συμφωνίας/Συμβολαίου Πώλησης για σκοπούς
Αναγκαστικής Εκτέλεσης.
• Αντίγραφο της Συμφωνίας/Συμβολαίου
Πώλησης.
• Τις αποδείξεις που εκδόθηκαν από τον
επιχειρηματία ανάπτυξης γης οι οποίες επιβεβαιώνουν ότι ο Φόρος Ακίνητης Ιδιοκτησίας
έχει καταβληθεί.
Πού και πότε πρέπει να καταβληθεί ο Φόρος
Ακινήτων;
Θα αποσταλούν ειδοποιήσεις πληρωμής
ταχυδρομικά μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου. Η
προθεσμία πληρωμής είναι η 15η Νοεμβρίου.
Πληρωμές του ΦΑ που καταβάλλονται πριν
από τις 16 Οκτωβρίου θα επωφελούνται από
έκπτωση 10% επί του οφειλόμενου ποσού
ΦΑ. Σε περίπτωση που το οφειλόμενο ποσό
ΦΑ καταβληθεί μετά τις 15 Νοεμβρίου, θα
επιβάλλεται πρόστιμο 10% πλέον τόκος και
θα εφαρμόζονται οποιεσδήποτε άλλες διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται από τον
νόμο. Η πληρωμή μπορεί να γίνει σε όλα τα
τοπικά γραφεία του Τμήματος Εσωτερικών
Προσόδων ή ηλεκτρονικά (το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων προχωρά στη σύσταση
της σχετικής διαδικασίας) κάνοντας αναφορά
στον αριθμό αναφοράς που αναφέρεται στην
ειδοποίηση πληρωμής.
INFO
Η Leaf Research είναι εταιρεία παροχής
συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα
χρηματοοικονομικών και ακίνητης ιδιοκτησίας. Για περισσότερες πληροφορίες
για τη Leaf Research επισκεφτείτε το
www.leafresearch.com.
ΑΡΘΡΟ / Του ΛΑΚΗ Ν. ΤΟΦΑΡΙΔΗ
Απαιτείται φορολογική μεταρρύθμιση στον τομέα των ακινήτων
Η ακίνητη ιδιοκτησία ήταν ανέκαθεν από τα
περιουσιακά στοιχεία τα οποία υπόκεινται
σε φορολογία, άμεση ή έμμεση, είτε αυτή
ονομάζεται φόρος, τέλος ή δικαίωμα. Ενδεικτικά αναφέρω τα Μεταβιβαστικά Τέλη,
Τέλη Χαρτοσήμανσης Συμβολαίου, Φόρος
Προστιθέμενης Αξίας, Υποθηκευτικά Τέλη,
Φόρος Ακίνητης Ιδιοκτησίας, Δημοτικά Τέλη,
Αποχετευτικά Τέλη, Φόρος Κεφαλαιουχικών
Κερδών, κ.λπ. Αποτέλεσμα είναι να υπάρχει
τεράστιο διοικητικό κόστος για το κράτος
και ταλαιπωρία για τον απλό πολίτη ο οποίος
αποτείνεται σε διαφορετικές Υπηρεσίες και
σε διαφορετικό χρονικό πλαίσιο για την αποπληρωμή τους.
Όπως και η κάθε φορολογία, είναι επαχθής
και δεν έχει κοινωνικό σκοπό, όμως μπορεί
να δικαιολογηθεί εν μέρει καθότι ως αντάλλαγμα το κράτος παρέχει μια σειρά από υπηρεσίες στον κάθε ιδιοκτήτη όπως για παράδειγμα ρεύμα, νερό, φωτισμό, δρόμους,
πεζοδρόμια, πάρκα, κ.λπ. Γι’ αυτό, πρωταρχικό
μέλημα του κράτους πρέπει να είναι η δίκαιη
και πιστή εφαρμογή της, έτσι ώστε όλοι οι
ιδιοκτήτες οι οποίοι απολαμβάνουν τις υπηρεσίες του κράτους, να πληρώνουν και
το ανάλογο αντίτιμο.
Αναφορικά με τον Φόρο Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Νόμος 24/1980), τέθηκε σε ισχύ
την 1.1.1980 και αποτελεί ετήσιο φόρο που
επιβάλλεται και εισπράττεται πάνω στην α-
γοραία αξία της ακίνητης ιδιοκτησίας φυσικού
ή νομικού προσώπου σε τιμές 1.1.1980. Ιστορικά αναφέρω ότι από το 1980, οι συντελεστές της φορολογίας αυτής διαφοροποιήθηκαν 6 φορές: 1981-1983, 1984-1989,
1990-2003, 2002-2011, 2012 και 2013. Τα
πιο πρόσφατα δεδομένα αναφέρουν ότι το
2011 τα έσοδα του κράτους ήταν γύρω στα
12 εκατ. ευρώ, το 2012 αυξήθηκαν στα 24
εκατ. ευρώ και με την πρόσφατη τροποποίηση στον Φόρο Ακίνητης Ιδιοκτησίας (30
Απριλίου 2013) η οποία ισχύει αναδρομικά
από την 1.1.2013, υπολογίζεται ότι τα έσοδα
θα ανέλθουν στα 1.360 εκατ. ευρώ, δηλ. τουλάχιστον θα δεκαπλασιαστούν σε σχέση με
το 2011 (μέσα σε 3 χρόνια). Είμαστε της άποψης ότι η φορολογία που πρέπει να διέπει
την ακίνητη ιδιοκτησία οφείλει να είναι λογική, βιώσιμη, δίκαιη, να μην περιέχει στρεβλώσεις, να μη στραγγαλίζει την αγορά, να
διασφαλίζει την επιτυχία της εφαρμογής
της και κατ’ επέκταση τη ζητούμενη ετήσια
εισροή εσόδων στα ταμεία του κράτους. Μια
τέτοια φορολογία που αφορά το ιδιοκτησιακό
καθεστώς δεν πρέπει να χρησιμοποιείται
ως εργαλείο άσκησης κοινωνικής πολιτικής.
Αυτό μπορεί να γίνει με την παροχή προσφορών και κινήτρων για τις συγκεκριμένες
ομάδες που θα στοχεύει.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όλοι οι φορείς
που έχουν σχέση με την ακίνητη ιδιοκτησία,
έχουμε υποβάλει κατά καιρούς σωρεία εισηγήσεων προς την κατεύθυνση αυτή οι οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:
• Φορολόγηση όλων ανεξαιρέτως των ιδιοκτητών, ο καθένας με βάση την αξία του
ακινήτου του, για τα οφέλη που έχουν από
τα έργα ή τις υπηρεσίες που το κράτος προσφέρει.
• Ο φόρος να είναι πληρωτέος ανά τίτλο
ιδιοκτησίας και όχι αθροιστικά ανά ιδιοκτήτη.
• Στις περιπτώσεις που υπάρχει κατατεθειμένο το πωλητήριο έγγραφο στο Κτηματολόγιο, η φορολογία να καταβάλλεται από
τον αγοραστή, δεδομένου ότι το ακίνητο
βρίσκεται στην κατοχή του.
• Να εφαρμοστεί η πρόνοια του Βασικού
Νόμου που προνοεί όπως ο κάθε ιδιοκτήτης
ακίνητης ιδιοκτησίας (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) προβαίνει κάθε χρόνο σε δήλωση των
περιουσιακών του στοιχείων καθώς και οποιεσδήποτε τυχόν κατασκευές ή αλλαγές
ώστε να υπάρχει σωστή βάση φορολόγησης.
• Καμία πράξη στο Τμήμα Κτηματολογίου
και Χωρομετρίας να μην πραγματοποιείται
εάν προηγουμένως δεν έχει καταβληθεί ο
φόρος του συγκεκριμένου ακινήτου.
• Μετά το 2013, όταν θα έχουν πλέον επικαιροποιηθεί οι αξίες των ακινήτων, θα
πρέπει να ακολουθηθεί μια πολύ πιο λογική
www.pwc.com.cy
īLjĮnjĮljĮIJĮljIJǀıİLjǐIJǎĮǘǏLjǎ
ǍİljǁnjĮĮȺǗıǀNjİǏĮ
φορολογική κλίμακα ώστε να μην αποτελεί
ο φόρος αυτός αντικίνητρο στην επιχειρηματική δραστηριότητα και γενικά για τους
ιδιοκτήτες περιλαμβάνοντας όλους τους φόρους ακινήτων.
Εν κατακλείδι, θα πρέπει να υπάρξει ριζική
φορολογική μεταρρύθμιση στον τομέα των
ακινήτων από το 2014, όταν θα ολοκληρωθεί
η επανεκτίμηση των αξιών. Με τη μεταρρύθμιση θα επιτευχθεί η απλοποίηση και ο
εκσυγχρονισμός των φορολογιών/τελών/δικαιωμάτων που διέπουν την ακίνητη ιδιοκτησία στη βάση των ακόλουθων σταδίων:
• Φορολογία που αφορά την Απόκτηση/Αγορά Ακινήτου. Θα πρέπει να είναι ένα τυπικό
τέλος και να αφορά το πραγματικό διοικητικό
κόστος.
• Φορολογία που αφορά τη Κτήση/Κατοχή
Ακινήτου. Θα πρέπει να έχει το μεγαλύτερο
βάρος και να αποτελεί ετήσιο εισόδημα για
το κράτος.
• Φορολογία που αφορά την Πώληση/Αποξένωση Ακινήτου. Τυπικό τέλος και δεν
πρέπει να ισχύει σε πολλαπλές συναλλαγές.
Έχουμε ετοιμάσει μια κατ’ αρχήν μελέτη
και είμαστε στη διάθεση των αρμοδίων για
συζήτησή της.
Ο κ. Λάκης Ν. Τοφαρίδης είναι πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Ακίνητης Ιδιοκτησίας – FIABCI-Τμήμα Κύπρου.
SP_01 COVER copy_SPOR 8/30/13 6:52 PM Page 4
www.kathimerini.com.cy/sport
KΥΡΙΑΚΗ 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013
ΑΠΟΕΛ
ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ
ΑΝΟΡΘΩΣΗ
Αυτός δεν είναι...
ευρωπαίος
Τα ευρωπαϊκά έσοδα
θα καλύψουν τρύπες
Παλεύει για
την ενότητα
Από σπόντα μπαίνει στους ομίλους και
ίσως έχει την ευκαιρία να φτιαχτεί σαν
ομάδα. Οι ευθύνες που βαραίνουν τον
τεχνικό του ΑΠΟΕΛ για τους δύο
αποκλεισμούς είναι πολλές. Σελ. 3
Τα λεφτά από την Ευρώπη καλύπτουν το χρέος της ομάδας, το οποίο
είναι κάτω από ένα εκατομμύριο ευρώ, αλλά και την υπέρβαση για τον
Σανγκόι. Σελ. 4
Κυνηγά τη συσπείρωση η νέα
διοίκηση της Ανόρθωσης παρόλο που
βρίσκει γυρισμένες πλάτες. Kαλείται
να βρει περισσότερα από 2,5 εκατ.
ευρώ. Σελ. 5
Δύσκολη κλήρωση χωρίς όμως παράπονα
Ο Απόλλωνας γιορτάζει την πρώτη παρουσία του στους Ομίλους, ενώ ο ΑΠΟΕΛ μπήκε από την πίσω πόρτα - Στο ΓΣΠ και τα έξι εντός Κύπρου ματς
Των ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ
και ΣΤΕΛΙΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ
Η παρουσία του πρωταθλητή ΑΠΟΕΛ
και του κυπελλούχου Απόλλωνα στους
ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ αποτελεί
ιστορική στιγμή για την Κύπρο, αφού
για πρώτη φορά η χώρα μας θα έχει
δύο ομάδες στους Ομίλους της ίδιας
διοργάνωσης. Το ΓΣΠ θα φιλοξενήσει
και τα έξι παιχνίδια εντός έδρας ματς,
με τις δύο κυπριακές ομάδες να έχουν
μπροστά τους «βουνά» να ξεπεράσουν
για να πάρουν την πρόκριση.
Στον ΑΠΟΕΛ δύσκολα μπορούν να
μιλήσουν για ατυχία στην κλήρωση,
από τη στιγμή που είχαν μόλις 3% πιθανότητες να δώσουν το παρών τους
στους Ομίλους μετά τον αποκλεισμό
από τη Ζούλτε Βάρεγκεμ την περασμένη Πέμπτη. Όπως και να χει, η
κλήρωση δεν ήταν καθόλου ιδανική,
αφού θα παίξουν με την Μπορντό καθώς και τις δύο ισχυρότερες ομάδες
του γ΄ και δ΄ γκρουπ δυναμικότητας,
τις Άιντραχτ και Μακάμπι Τελ Αβίβ αντίστοιχα.
Ο Απόλλωνας γνώριζε πως θα έβρισκε ψηλά εμπόδια και όντως αυτό συνέβη. Η Λάτσιο είναι κυπελλούχος Ιταλίας με σπουδαίο ρόστερ, η Τράμπζονσπορ μια από τις ισχυρότερες
ομάδες της Τουρκίας και η Λέγκια είναι
νταμπλούχος Πολωνίας.
Μπορεί να το παλέψει ο ΑΠΟΕΛ
Οι εταιρείες στοιχημάτων στις πρώτες τους εκτιμήσεις έδωσαν τον ΑΠΟΕΛ τρίτο φαβορί στον έκτο όμιλο κόντρα στις Μπορντό, Άιντραχτ και Μα-
κάμπι Τελ Αβίβ, με τις δύο πρώτες να
θεωρούνται οι επικρατέστερες. Για
παράδειγμα στην bwin είναι στο 2,60
η Άιντραχτ και η Μπορντό, στο 5,50
ο ΑΠΟΕΛ και στο 5,75 η Μακάμπι. «Η
Άιντραχτ φαίνεται η ομάδα που είναι
πιο πάνω από τις υπόλοιπες καθώς
παίζει στο καλύτερο πρωτάθλημα της
Ευρώπης (Μπουντεσλίγκα)» υποστήριξε ο Αλίαν Ντεβεσέλερε, εκτελεστικός
Τσάμπιονς Λιγκ μετά από εννέα χρόνια.
Απέκλεισε στο β’ προκριματικό γύρο
την Γκιόρι (2-1, 2-0), ενώ έχασε στο
γ’ γύρο από την Βασιλεία (3-3, 0-1).
Συνέχισε στα πλέι οφ του Γιουρόπα
Λιγκ, αλλά δεν χρειάστηκε να περάσει
τη ψυχοφθόρο διαδικασία, καθώς επωφελήθηκε από την αποβολή της
Μέταλιστ, που έφερε την προώθηση
στο Τσάμπιονς Λιγκ του ΠΑΟΚ, ο ο-
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
Δεν είναι και η
καλύτερη κλήρωση
για τον ΑΠΟΕΛ, όμως
διατηρεί κάποιες
πιθανότητες για πρόκριση
Ο Απόλλωνας θα παίξει
δύο φορές στο ΓΣΠ στις
τρεις πρώτες αγωνιστικές,
κάτι που ίσως του
δώσει πλεονέκτημα
διευθυντής της γαλλικής ομάδας. Οι
Γερμανοί επιστρέφουν σε ευρωπαϊκή
διοργάνωση μετά από εφτά χρόνια,
καθώς η τελευταία τους συμμετοχή
ήταν στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ την περίοδο
2006-2007. Πέρυσι ήρθαν έκτοι στην
Μπουντεσλίγκα και έτσι η ευρωπαϊκή
τους πορεία ξεκίνησε ένα βήμα πριν
από τους ομίλους, όπου απέκλεισαν
την Καραμπάχ, ομάδα από το Καζακστάν. Από πλευράς της Μπορντό δεν
υπάρχει καμία υπεροψία. «Και οι τέσσερις ομάδες μπορούν να προκριθούν.
Είναι ένας εξαιρετικός όμιλος και δεν
πιστεύω να υπάρχει φαβορί», δήλωσε
ο πρόεδρος της Μπορντό, Έριμπερτ
Μπρουχάγεν. Ο ΑΠΟΕΛ παίζοντας κόντρα στην Μπορντό θα έχει την ευκαιρία να πάρει γεύση σε ένα από τα
γήπεδα που θα δηλωθούν από τους
ποίος είχε κληρωθεί για αντίπαλός
της και έτσι πέρασε απευθείας στους
ομίλους.
AΪΝΤΡΑΧΤ
Αουτσάιντερ ο Απόλλωνας
Οι κληρώσεις για ΑΠΟΕΛ και Απόλλωνα στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ δεν ήταν
καθόλου καλές και θα χρειαστεί υπερπροσπάθεια για να διακριθούν.
Γάλλους για το Euro 2016. Η γαλλική
ομάδα ξεκινάει από τους ομίλους όντας
κυπελλούχος Γαλλίας την περασμένη
χρονιά. Όσον αφορά στην Μακάμπι,
μπορεί να προήλθε από το δ’ γκρουπ
Τα ταξίδια
ΑΠΟΕΛ και
Απόλλωνα
Χώρα: Γερμανία
Ευρώ: Ναι
ΕE: Ναι
Πόλη:
Φρανκφούρτη
Γήπεδο:
CommerzbankArena
Χωρητικότητα:
51,500
Εισιτήρια που
δικαιούται: 2550
δυναμικότητας, όμως βρίσκεται σε άνοδο από το καλοκαίρι του 2012, όταν
ανέλαβε τεχνικός διευθυντής ο γνωστός μας Γιόρντι Κρόιφ. Πήρε πέρυσι
το πρωτάθλημα και επέστρεψε στο
Ξεκάθαρο φαβορί του 10ου ομίλου
του Γιουρόπα Λιγκ είναι η Λάτσιο, ενώ
η Τράμπζονσπορ δείχνει να έχει προβάδισμα για τη δεύτερη θέση, απέναντι
στη Λέγκια, με τον Απόλλωνα να είναι
το αουτσάιντερ. Η κυπριακή ομάδα
δίνει απόδοση 9.00 για να κατακτήσει
τον όμιλο, πίσω από το 1.60 των Ιταλών,
το 4.25 της τουρκικής ομάδας και το
6.50 της πολωνικής.
Στην πρώτη τους συμμετοχή σε ευρωπαϊκό όμιλο, οι μπλε της Λεμεσού
θα αντιμετωπίσουν την κυπελλούχο Ιταλίας (Λάτσιο), τη φιναλίστ κυπέλλου
Τουρκίας (Τραμπζονσπόρ) και την πρω-
ΛΕΓΚΙΑ
Χώρα: Πολωνία
Ευρώ: Όχι
ΕE: Ναι
TΡΑΜΠΖΟΝΣΠΟΡ
Πόλη: Βαρσοβία
Γήπεδο:
Pepsi Arena
Χωρητικότητα:
31,103
Εισιτήρια που
δικαιούται: 1555
Χώρα: Τουρκία
Ευρώ: Όχι
EE: Όχι
Πόλη:
Τραπεζούντα
Γήπεδο: Huseyin
Avni Aker
Χωρητικότητα:
24.169
Εισιτήρια που
δικαιούται: 1208
ΛΑΤΣΙΟ
Χώρα: Ιταλία
Ευρώ: Ναι
ΕE: Ναι
MΠΟΡΝΤΟ
Χώρα: Γαλλία
Ευρώ: Ναι
ΕE: Ναι
Πόλη: Μπορντό
Γήπεδο:
Chadan Delmas
Χωρητικότητα:
34,462
Εισιτήρια που
δικαιούται: 1723
Πόλη: Ρώμη
Γήπεδο: Olimpico
Χωρητικότητα:
72.481
Εισιτήρια που
δικαιούται: 3624
Το ευρώ-κα
λεντάρι
19/9 -20:00
3/10 -22:05
24/10 -22:05
7/11 -20:00
28/11 -22:05
12/12 -20:00
19/9 -22:05
3/10 -20:00
24/10 -20:00
7/11 -22:05
28/11 -20:00
12/12 -22:05
ταθλήτρια Πολωνίας (Λέγκια). Πρόκειται
για ένα εξαιρετικά δύσκολο όμιλο, όπου
για να μπορέσει να διακριθεί η ομάδα
του Χριστάκη Χριστοφόρου θα χρειαστεί υπερπροσπάθεια και καλή τύχη.
Το θετικό είναι πως οι μπλε δίνουν δύο
ματς στο ΓΣΠ στις τρεις πρώτες αγωνιστικές, έτσι αν εκμεταλλευτούν την
έδρα, θα μείνουν ζωντανοί.
Η Λάτσιο των δύο πρωταθλημάτων,
έξι κυπέλλων και ενός Κυπελλούχων
(1999) πέρασε απευθείας στους ομίλους
του Γιουρόπα Λιγκ, αφού πέρυσι κέρδισε στον τελικό κυπέλλου Ιταλίας τη
Ρόμα με 1- 0.
Η επτά φορές πρωταθλήτρια και οκτώ
φορές κυπελλούχος Τουρκίας, Τραμπζονσπόρ, τερμάτισε πέρυσι στην 9η
θέση της λίγκας, όμως βγήκε στην Ευρώπη ως φιναλίστ κυπέλλου, αφού έχασε
1-0 από τη Φενερμπαχτσέ, η οποία βγήκε
Τσάμπιονς Λιγκ. Οι Τούρκοι ξεκίνησαν
από τον β΄ προκριματικό του Γιουρόπα
Λιγκ και απέκλεισαν πρώτα με δύο νίκες
την ιρλανδική Ντέρι Σίτι, μετά πέρασαν
με συνολικό σκορ 1-0 (με εκτός έδρας
νίκη) από την Ντιναμό Μινσκ της Λευκορωσίας και στα πλέι-οφ κέρδισαν δις
την Κουκέσι Αλβανίας.
Η Λέγκια αφού κέρδισε πέρυσι το
9ο της πρωτάθλημα Πολωνίας (έχει
και 16 κύπελλα, μεταξύ των οποίων
και το πρόσφατο του 2013), έπαιξε στα
προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ.
Στον β΄ προκριματικό κέρδισε δύο φορές την ουαλική TNS, μετά πέρασε με
το εκτός έδρας γκολ από τη Μόλντε
της Νορβηγίας και στα πλέι-οφ αποκλείστηκε από τη ρουμανική Στεάουα
με το εκτός έδρας γκολ.
Μακάμπι Τελ
Αβίβ – ΑΠΟΕ
Λ
ΑΠΟΕΛ – Άιν
τραχτ
Μπορντό – Α
ΠΟΕΛ
ΑΠΟΕΛ – Μπ
ορντό
ΑΠΟΕΛ – Μα
κάμπι Τελ Α
βίβ
Άιντραχτ – Α
ΠΟΕΛ
Απόλλωνας
– Τράμπζονσ
πορ
Λέγκια – Απ
όλλωνας
Απόλλωνας
– Λάτσιο
Λάτσιο – Απ
όλλωνας
Τράμπζονσπ
ορ – Απόλλω
νας
Απόλλωνας
– Λέγκια
MAKAΜΠΙ
ΤΕΛ ΑΒΙΒ
Χώρα: Ισραήλ
Ευρώ: Όχι
ΕE: Όχι
Πόλη: Τελ Αβίβ
Γήπεδο:
Bloomfield
Stadium
Χωρητικότητα:
14,960
Εισιτήρια που
δικαιούται: 748
SP_02 PARASKHNIO_SPOR 8/30/13 6:54 PM Page 2
2
l
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Π Α ΡΑ Σ Κ Η Ν Ι Ο
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Tο κοκκαλούδιν του πουπούξιου
Μπόλικες… ενδιαφέρουσες αντιδράσεις είχε η
Περισσότερες οι αποτυχίες
εξέλιξη με τη συμμετοχή του ΑΠΟΕΛ στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ. Πολλοί ήταν αυτοί που
διερώτονταν ποιος έχει το «Κοκκαλούδιν του
πουπούξιου» στους γαλαζοκίτρινους!
Αν βάλουμε κάτω στη ζυγαριά τις παρουσίες των κυπριακών ομάδων στην Ευρώπη
την τελευταία 5ετία, θα δούμε ότι οι οδυνηροί αποκλεισμοί είναι περισσότεροι από τις
επιτυχίες. Η Ανόρθωση δέχτηκε αλλεπάλληλα χτυπήματα (Γκέφλε, Ντίλα Γκόρι,
Ραμποτνίτσκι, Πέτροβατς), το ίδιο και η
Ομόνοια (Άστρα, Ερυθρός Αστέρας στα πέναλτι, Σάλτσμπουργκ δις, Μέταλιστ), ενώ ο
ΑΠΟΕΛ έχασε την ευκαιρία τρεις φορές
στο ίδιο σημείο (βλ. Χετάφε, Νέφτσι, Ζούλτε
Βάρεγκεμ), άσχετα αν τελικά πήρε την πρόκριση προχθές με κλήρωση.
Η ζημιά του Απόλλωνα
Το market pool (τηλεοπτικά δικαιώματα) που αναλογεί στις κυπριακές ομάδες ανέρχεται στις
250.000 ευρώ στο Γιουρόπα Λιγκ και για έντεκα
ώρες ο Απόλλωνας τα είχε όλα δικά του. Η κληρωτίδα της Παρασκευής, όπου ο ΑΠΟΕΛ επανήλθε
στη διοργάνωση, έκοψε στα μισά τα λεφτά.
Οι 21 της αποστολής
Όπως και στα ματς με την Μάριμπορ έτσι και με
τη Ζούλτε Βάρεγκεμ στην προπόνηση πριν από
το ματς μόνο οι παίκτες της αποστολής προπονήθηκαν στο ΓΣΠ. Για το πού ήταν οι υπόλοιποι,
δεν μας ενημέρωσαν από τον ΑΠΟΕΛ, αν και
στον εκτός έδρας αγώνα ανακοίνωσαν ότι ο γυμναστής της ομάδας, Κρίστιαν Ντραγκότα έμεινε
στην Κύπρο για να τους προπονήσει.
Παρών ο Θεόδωρος
Γαλαζοκίτρινο Pro
Είναι ίσως η πρώτη φορά που ο Θεόδωρος
Κυριακίδης δίνει το παρών του σε προπόνηση της
ομάδας μετά την αποχώρησή του από τα διοικητικά. Ο πρώην αντιπρόεδρος του ΑΠΟΕΛ ήταν στο
ΓΣΠ για την προπόνηση των γαλαζοκιτρίνων την
Τετάρτη (28/08) πριν το ματς με την Ζούλτε.
Στις 19 Σεπτεμβρίου κυκλοφορεί το νέο
Μετά την επαναφορά του ΑΠΟΕΛ στο Γιουρόπα Λιγκ, αλλάζουν πολύ τα δεδομένα και στο τηλεοπτικό σκηνικό. Το ΡΙΚ έχει την πρώτη επιλογή και
μπορεί να επιλέξει να δείξει τα έξι εκτός έδρας ματς των ΑΠΟΕΛ και Απόλλωνα, κάτι που θα σημαίνει πολύ μικρότερο κόστος από απ’ ό,τι αν έκανε
αυτή την παραγωγή για τα παιχνίδια του ΓΣΠ. ΡΙΚ και Cyta αναμένεται να αρχίσουν επαφές για να παρθούν οι οριστικές αποφάσεις στο θέμα.
Στην κερκίδα
Ενώ όλο το διοικητικό συμβούλιο του ΑΠΟΕΛ
παρακολούθησε την τελευταία προπόνηση πριν
τον αγώνα με τη Ζούλτε Βάρεγκεμ δίπλα από τον
αγωνιστικό χώρο, ο πρόεδρος του σωματείου
Χριστόφορος Ποταμίτης καθόταν μόνος στην
κερκίδα και αποχώρησε στη μέση της προπόνησης χωρίς να αποχαιρετήσει κανέναν.
Συνεχείς έλεγχοι
του ότι αργοπόρησαν να έρθουν οι δύο προπονητές στη συνέντευξη Τύπου μετά το ματς με τη
Ζούλτε Βάρεγκεμ, την περασμένη Πέμπτη (29/08),
για πρώτη ίσως φορά μετά από καιρό δεν υπήρχε
μεταφραστής για τον αντίπαλο προπονητή.
χειρίζεται τα θέματα προγραμματισμού της
Ανόρθωσης, σε συνεργασία βέβαια με την τεχνική ηγεσία. Αυτός αναλαμβάνει τις επαφές με ατζέντηδες και κλείνει τις συμφωνίες.
Το ξεπέρασε ο κόσμος
Στο ματς του ΑΠΟΕΛ με τη Ζούλτε Βάρεγκεμ, οι
Λιγότερες διαπιστεύσεις
στιούαρντ του ΓΣΠ έκοβαν συνεχώς βόλτες στα
δημοσιογραφικά του ΓΣΠ, ελέγχοντας κατά πόσο
κάθονται στις θέσεις μόνο ρεπόρτερ και ζητώντας απ’ αυτούς να τοποθετήσουν τις διαπιστεύσεις σε εμφανή σημεία. Φρόντισαν όπως διατηρηθεί τάξη στα δημοσιογραφικά.
Τα ΜΜΕ έλαβαν φέτος λιγότερες διαπιστεύσεις
του ΑΠΟΕΛ για τη σεζόν 2013-14 σε σύγκριση
με πέρυσι. Για παράδειγμα, μια εφημερίδα με ιστοσελίδα φέτος πήρε δύο διαπιστεύσεις, αντί
τριών που είχε πέρυσι. Όπως μας είπαν, αυτό αποτέλεσε εντολή των γαλαζοκιτρίνων.
νηρό αποκλεισμό από την Ευρώπη. Αυτό φαίνεται τόσο από την παρουσία στα φιλικά, όσο και
από την πώληση των εισιτηρίων για τον αγώνα
με την Ανόρθωση. Τα 1500 εισιτήρια για το ματς
στο «Αντώνης Παπαδόπουλος» πωλήθηκαν μέσα
σε λίγες ώρες.
Δεν είχε μεταφραστή στη διάσκεψη
Μεταγραφές
Καφέ για Πάμπο
Πάει πολύς καιρός να δημιουργηθεί τέτοια ακατα-
Ο εκτελεστικός σύμβουλος της Ανόρθωσης,
Φρατζέσκος Χατζημιχαήλ είναι ο άνθρωπος που
Με τον Πάμπο Χριστοδούλου να βρίσκεται
στασία μετά από ένα παιχνίδι του ΑΠΟΕΛ. Πέραν
ΛΑΘΟΣ ΠΑΣΑ
Toυ ΣΤΕΛΙΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ
Τι σημαίνει «με
δική σας ευθύνη»;
Χωρίς δεύτερη σκέψη, η απόφαση της ΚΟΠ για
το θέμα με τον ποδοσφαιριστή της Νέας
Σαλαμίνας, Τζερόμ Άγκμπο είναι για γέλια (ή
για κλάματα;). Για όσους δεν γνωρίζουν το
θέμα, ο Γκανέζος δέχτηκε κόκκινη κάρτα στο
φιλικό με την ΑΕΚ (24/08) και εκεί ξεκίνησε το
μυστήριο.
Οι άνθρωποι των ερυθρόλευκων θέλοντας να
είναι καλυμμένοι με το νόμο, έστειλαν γραπτώς
ερώτημα προς την ΚΟΠ για να τους κατατοπίσει
εάν ο παίκτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην
πρεμιέρα του πρωταθλήματος κόντρα στη Δόξα
(01/09).
Η απάντηση της ΚΟΠ, για όσους
παρακολουθούν… τη δράση της, τα τελευταία
χρόνια, δεν παραξένεψε. «Εάν θα
χρησιμοποιήσετε τον παίκτη στον αγώνα είναι
με δική σας ευθύνη» ήταν σε γενικές γραμμές
η απαντητική επιστολή που έλαβε η ομάδα της
Αμμοχώστου.
Τι σημαίνει, όμως, κύριοι ότι «είναι με δική
σας ευθύνη»; Εάν το σωματείο, που αν κάποιοι
δεν το γνωρίζουν η Ομοσπονδία πρέπει να
λειτουργεί σαν «κηδεμόνας» του, ήθελε να
κάνει του κεφαλιού του, δεν θα έμπαινε καν
στο κόπο να στείλει την επιστολή. Πραγματικά,
θα προκαλούσατε ακόμη περισσότερο γέλιο,
εάν ο παίκτης χρησιμοποιείτο και παραπέμπατε
την ομάδα στη Δικαστική Επιτροπή.
Οι ιθύνοντες της Νέας Σαλαμίνας, από τη
στιγμή που η αρμόδια Ομοσπονδία δεν ήταν σε
θέση να απαντήσει την απορία, αναγκαστικά
άφησαν τον παίκτη εκτός αποστολής, θέλοντας
να μη ρισκάρουν να κριθεί ο αγώνας στα χαρτιά
–ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Στο κάτω-κάτω αποφεύγουν και τις φασαρίες,
έστω και εάν στερήθηκαν τον παίκτη σε ένα
αγώνα (δίκαια ή άδικα δεν μας το λέει ο
νόμος!). Εξάλλου, οι ερυθρόλευκοι έχουν ιδίαν
άποψη για τις ασάφειες των νόμων, με το
γνωστό θέμα με τον Ρούι Μιγκέλ (ΑΕΛ) στην
περσινή χρονιά.
Θυμίζουμε ότι εκείνη η υπόθεση παίχτηκε σε
πολλά επεισόδια, η ΑΕΛ κέρδισε τη δικαστική
μάχη, έγιναν οι απαραίτητες διευκρινίσεις και ο
κανονισμός τροποποιήθηκε και πλέον οι κάρτες
του Σούπερ Καπ δεν μετράνε στο πρωτάθλημα.
Έλα, όμως που οι αρμόδιοι δεν προνόησαν να
μελετήσουν και το τι γίνεται στα φιλικά.
[email protected]
Η ΑΤΖΕΝΤΑ
ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
18:00 ΑΛΚΗ – ΑΡΗΣ
18:00 ΔΟΞΑ – ΝΕΑ ΣΑΛΑΜΙΝΑ
19:00 ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΧΝΑΣ – ΑΕΛ
LTV
CytaVision2
CytaVision1
ΕΛΛΑΔΑ – ΣΟΥΠΕΡ ΛΙΓΚΑ
ΠΑΟΚ – ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ
ΠΑΝΘΡΑΚΙΚΟΣ – ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ
ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ – ΑΡΗΣ
ΑΣΤΕΡΑΣ – ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΜΥΡΝΗΣ
ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ – ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ Π.
Novasports2
Novasports3
Novasports4
Novasports7
Novasports1
ΙΣΠΑΝΙΑ – ΠΡΙΜΕΡΑ ΝΤΙΒΙΖΙΟΝ
13:00
18:00
20:00
22:00
22:00
ΡΕΑΛ ΜΑΔΡΙΤΗΣ – ΑΘΛΕΤΙΚ
ΕΣΠΑΝΙΟΛ – ΜΠΕΤΙΣ
ΣΟΣΙΕΔΑΔ – ΑΤΛΕΤΙΚΟ
ΒΑΛΕΝΘΙΑ – ΜΠΑΡΤΣΕΛΟΝΑ
ΣΕΒΙΛΛΗ – ΜΑΛΑΓΑ
LTV Sports2
ΓΚΡΟΝΙΓΚΕΝ – ΑΓΙΑΞ
ΑΛΚΜΑΑΡ – ΦΙΤΕΣΕ
ΖΒΟΛΕ – ΟΥΤΡΕΧΤΗ
ΦΕΓΕΝΟΡΝΤ – ΡΟΝΤΑ
ΑΓΓΛΙΑ – ΠΡΕΜΙΕΡ ΛΙΓΚ
15:30 ΛΙΒΕΡΠΟΥΛ – ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ Γ.
15:30 ΓΟΥΕΣΤ ΜΠΡΟΜ – ΣΟΥΟΝΣΙ
18:00 ΑΡΣΕΝΑΛ – ΤΟΤΕΝΑΜ
16:30 ΣΤΟΥΤΓΚΑΡΔΗ – ΧΟΦΕΝΧΑΪΜ
18:30 ΑΪΝΤΡΑΧΤ – ΝΤΟΡΤΜΟΥΝΤ
LTV Sports2
LTV1
LTV1
LTV Sports2
ΙΤΑΛΙΑ – ΣΕΡΙΕ Α
19:00
21:45
21:45
21:45
21:45
21:45
21:45
21:45
ΡΟΜΑ – ΒΕΡΟΝΑ
ΜΙΛΑΝ – ΚΑΛΙΑΡΙ
ΜΠΟΛΟΝΙΑ – ΣΑΜΠΝΤΟΡΙΑ
ΤΖΕΝΟΑ – ΦΙΟΡΕΝΤΙΝΑ
ΚΑΤΑΝΙΑ – ΙΝΤΕΡ
ΑΤΑΛΑΝΤΑ – ΤΟΡΙΝΟ
ΣΑΣΟΥΟΛΟ – ΛΙΒΟΡΝΟ
ΟΥΝΤΙΝΕΖΕ – ΠΑΡΜΑ
CytaVision5
CytaVision1
CytaVision2
CytaVision3
CytaVision4
ΔΕΥΤΕΡΑ 2 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
ΚΥΠΡΟΣ – Α΄ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
LTV Sports1
LTV Sports1
LTV Sports2
19:00 ΑΠΟΕΛ – ΕΝΩΣΗ
19:00 ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ – ΕΡΜΗΣ
CytaVision1
21:30 ΟΦΗ – ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ
ΟΛΛΑΝΔΙΑ – ΕΡΕΝΤΙΒΙΖΙΕ
13:30
15:30
15:30
17:30
προς το παρόν χωρίς δουλειά, μετά το πέρασμα
ΓΕΡΜΑΝΙΑ – ΜΠΟΥΝΤΕΣΛΙΓΚΑ
ΚΥΠΡΟΣ – Α΄ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
19:15
19:15
19:15
19:15
21:30
Οι φίλαθλοι της Ομόνοιας ξεπέρασαν τον οδυ-
LTV1
PrimeSports
ΕΛΛΑΔΑ – ΣΟΥΠΕΡ ΛΙΓΚΑ
Novasports1
ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
CytaVision3
ΓΑΛΛΙΑ – ΛΙΓΚ 1
ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ 2013 – Α΄ ΦΑΣΗ
15:30
15:30
15:30
15:30
15:00 ΣΕΝΤ ΕΤΙΕΝ – ΜΠΟΡΝΤΟ
18:00 ΝΙΣ – ΜΟΝΤΠΕΛΙΕ
22:00 ΜΑΡΣΕΪΓ – ΜΟΝΑΚΟ
ΓΕΩΡΓΙΑ – ΠΟΛΩΝΙΑ
ΙΣΡΑΗΛ – Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ
ΛΕΤΟΝΙΑ – ΒΟΣΝΙΑ
ΤΟΥΡΚΙΑ – ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ
από την Ανόρθωση στο τέλος της περσινής σεζόν, ο Κύπριος προπονητής χαλαρώνει και ψάχνει τον επόμενο σταθμό στην καριέρα του. Ο ίδιος μάλιστα πηγαίνει και για καφέ, με τους συνεργάτες του στις ομάδες όπου δούλεψε. Η στήλη τον πέτυχε σε καφετέρια της Έγκωμης πριν από μερικές μέρες, σε χαλαρή διάθεση.
Μεταγραφή για 10.000 ευρώ
Τους πλήρωσαν
Νεαρός ποδοσφαιριστής που αγωνίζεται στις α-
Τα αδύνατα δυνατά έκανε η διοίκηση της
Ανόρθωσης για να καταβάλει μισθό στους
ποδοσφαιριστές πριν από την έναρξη του
πρωταθλήματος. Στο ρόστερ υπάρχουν παίκτες που στις προηγούμενες ομάδες τους ήταν ιδιαίτερα απαιτητικοί στην πληρωμή
τους, κάτι που γνωρίζουν πολύ καλά στο
«Αντώνης Παπαδόπουλος».
καδημίες θέλει να πάει από μία ομάδα σε άλλη.
Όχι ότι έχει κάτι με τους ιθύνοντες του πρώτου
συλλόγου, αλλά λόγω απόστασης θέλει να πάρει
μεταγραφή. Οι υπεύθυνοι όμως της πρώτης ομάδας δεν μπορούν να του κάνουν… το χατίρι,
μιας και θέλουν αποζημίωση. Συγκεκριμένα ζητούν το ποσό των 10.000 ευρώ για να αφήσουν
τον 14χρονο να πάρει μεταγραφή.
18:45
18:45
18:45
18:45
22:00
22:00
22:00
22:00
ΒΕΛΓΙΟ – ΟΥΚΡΑΝΙΑ
ΣΚΟΠΙΑ – ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ
ΙΣΠΑΝΙΑ – ΚΡΟΑΤΙΑ
ΣΟΥΗΔΙΑ – ΕΛΛΑΔΑ
ΤΣΕΧΙΑ – ΣΛΟΒΕΝΙΑ
ΓΑΛΛΙΑ – ΓΕΡΜΑΝΙΑ
ΡΩΣΙΑ – ΙΤΑΛΙΑ
ΣΕΡΒΙΑ – ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ
ΤΙ ΛΕΣ ΤΩΡΑ
Toυ ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ
CytaVision1
CytaVision1
Εγκλωβισμένος
στην Ε.Φ.
CytaVision1
Στις 11 Ιουλίου 2013 ο Σωτήρης Χατζηστυλλής
κανονικά θα απολυόταν από την Εθνική Φρουρά,
μετά από θητεία δύο χρόνων. Όμως, λόγω
υπέρβασης άδειας σχεδόν 100 ημερών, ο
21χρονος (24/04/1992) διεθνής τενίστας καλείται
να συνεχίσει τη θητεία του μέχρι τα μέσα
Οκτωβρίου. Το δυστυχές της υπόθεσης είναι πως
τους επιπλέον μήνες θητείας (οι οποίοι
αποβαίνουν σοβαρά σε βάρος της καριέρας του)
θα αναγκαστεί να τους υπηρετήσει επειδή
αναγκάστηκε να πάρει άδεια λόγω… υπηρεσίας
προς την πατρίδα.
ΠΕΜΠΤΗ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ 2013 – Α΄ ΦΑΣΗ
15:30
15:30
15:30
15:30
18:45
18:45
18:45
18:45
22:00
22:00
22:00
22:00
ΚΡΟΑΤΙΑ – ΓΕΩΡΓΙΑ
ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ – ΣΟΥΗΔΙΑ
ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ – ΛΕΤΟΝΙΑ
ΟΥΚΡΑΝΙΑ – ΙΣΡΑΗΛ
ΒΟΣΝΙΑ – ΣΕΡΒΙΑ
ΓΕΡΜΑΝΙΑ – ΒΕΛΓΙΟ
ΙΤΑΛΙΑ – ΤΟΥΡΚΙΑ
ΠΟΛΩΝΙΑ – ΤΣΕΧΙΑ
Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ – ΓΑΛΛΙΑ
ΕΛΛΑΔΑ – ΡΩΣΙΑ
ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ – ΣΚΟΠΙΑ
ΣΛΟΒΕΝΙΑ – ΙΣΠΑΝΙΑ
CytaVision1
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ 2013 – Α΄ ΦΑΣΗ
15:30
15:30
18:45
18:45
22:00
22:00
ΓΕΡΜΑΝΙΑ – ΟΥΚΡΑΝΙΑ
ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ – ΒΟΣΝΙΑ
ΒΕΛΓΙΟ – Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ
ΛΕΤΟΝΙΑ – ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ
ΓΑΛΛΙΑ – ΙΣΡΑΗΛ
ΣΚΟΠΙΑ – ΣΕΡΒΙΑ
ΕΠΙ ΣΚΟΠΟΝ / Toυ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΥΚΟΥΛΑ
Ουδείς ασχολείται...
Τελικά, λες και υπάρχει μία… αυτολογοκρισία
στον ελληνικό αθλητικό Τύπο και κάποια θέματα,
αφού περάσουν στα «ψιλά», την επόμενη μέρα
χάνονται. Ενα από αυτά, η έρευνα που έκανε η
Παγκόσμια Ενωση Επαγγελματιών
Ποδοσφαιριστών (FIFpro), η οποία έδειξε ότι το
ελληνικό ποδόσφαιρο είναι πρώτο σε θέματα
διαφθοράς. Δεν θα μπω στην ουσία του θέματος.
Διαβάζοντας το ρεπορτάζ, μπορείτε να βγάλετε
μόνοι σας τα συμπεράσματα. Αλλά και να μην το
διαβάσετε, από τα τόσα που ακούστηκαν εδώ και
χρόνια, μάλλον ο φίλαθλος έχει άποψη για το
ποδόσφαιρό μας και το πόσο «καθαρό» είναι.
Εξάλλου, η απομάκρυνσή του από τις εξέδρες
πιστοποιεί την αποστροφή του.
Εκείνο που μου προκάλεσε αίσθηση είναι πως
κανείς από τους υπευθύνους των ομοσπονδιών
μας, ή κάποια από αυτές, δεν βγήκε να
αντικρούσει, έστω και για τα μάτια, τις
κατηγορίες που αναγράφονται στη «μαύρη
βίβλο», όπως χαρακτηρίστηκε αυτή η έκθεση.
Και τι να πουν όμως; Το ότι οι περισσότεροι
ποδοσφαιριστές μένουν απλήρωτοι; Η
δικαιολογία, δεν έχουμε λεφτά, είναι η πιπίλα
τους. Στην έκθεση, όμως, αναφέρεται πως αυτός
είναι ένας τρόπος, ώστε να πιέζονται οι παίκτες,
για να ενδίδουν στις απαιτήσεις των παραγόντων
τους, για να «ρυθμίζουν» τις αποδόσεις τους.
Βλέπετε, οι ηγήτορες του ελληνικού
ποδοσφαίρου έχουν πολύ σοβαρότερα θέματα
για να ασχοληθούν. Πρώτο και καλύτερο η
οργάνωση της δεύτερης εθνικής κατηγορίας. Το
καζάνι του «μαγειρέματος» πλέον δεν έχει πάτο.
Οι πρώτοι των δύο ομίλων δεν θα ανεβαίνουν
αυτοδικαίως στη Σούπερ Λιγκ. Αλλά οι τέσσερις
πρώτες από κάθε όμιλο θα δώσουν αγώνες
μπαράζ, ένα μίνι πρωτάθλημα δεκατεσσάρων
αγωνιστικών, για να προκύψουν οι τρεις που θα
πάρουν τα εισιτήρια για την μεγάλη κατηγορία.
Ειλικρινά, δεν μπορώ να μπω στο μυαλό αυτών
που σκέφτηκαν και αποφάσισαν ένα τέτοιο…
μπάχαλο. Δεν μπορώ και να σκεφτώ γιατί το
έκαναν. Μέχρι τώρα, από την εμπειρία μου, κάθε
χρόνο ήξερα πως θα υπάρξουν αλλαγές στους
κανονισμούς και στους όρους των
πρωταθλημάτων, ώστε κάθε υπουργός,
υφυπουργός ή γενικός γραμματέας να ικανοποιεί
Pro Evolution Soccer 2014, το οποίο φέτος
θα έχει την ιδιαιτερότητα ότι θα περιλαμβάνει και τον ΑΠΟΕΛ. Είναι η πρώτη φορά
που κυπριακή ομάδα συμπεριλαμβάνεται
στο ετήσιο ποδοσφαιρικό videogame της
Konami, κάτι που αποτελεί μεγάλη τιμή για
τους γαλαζοκίτρινους, αλλά και σημαντικό
κέρδος στο πρεστίζ της ομάδας.
τους ψηφοφόρους της περιοχής του. Αυτό το
«πρωτάθλημα», έπειτα από ένα άλλο
«πρωτάθλημα», δεν μπορώ να καταλάβω ποιον
και τι εξυπηρετεί. Να πω για την τηλεόραση, που
έχει τα δικαιώματα των αγώνων. Αυτό να το
δεχτώ, για τα μπαράζ της Σούπερ Λιγκ, αφού από
αυτά προκύπτει η ομάδα που θα πάρει μέρος
στην προκριματική φάση του Τσάμπιονς Λιγκ.
Οπότε υπάρχει ένα ενδιαφέρον. Εξάλλου, σε
αυτά συμμετέχουν κατά τεκμήριο και
επονομαζόμενες «εμπορικές ομάδες».
Αναλογίστηκαν οι υπεύθυνοι, ακόμακαι του
καναλιού που θα προβάλει τα ματς, πως τα έξοδα
παραγωγής θα είναι πολύ περισσότερα από τα
διαφημιστικά έσοδα; Ποιος σχεδιάζει και γιατί,
μια ζημιογόνο μετάδοση; Και άντε να πω, τα
αφεντικά των ομάδων σκέφτονται πως θα
μπούνε στο ταμείο τους κάποια ευρώ
περισσότερα. Οι αρμόδιες ομοσπονδίες δεν
μπορούν να σκεφτούν την καταπόνηση στην
οποία θα υποχρεωθούν οι παίκτες. Και τι κάνει γι’
αυτό το αρμόδιο συνδικαλιστικό τους όργανο;
Πιστεύω πως, όπως όλοι σε αυτή τη χώρα…
κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου.
Κ α θ η μ ε ρ ι ν ό α θ λ η τ ι κ ό π α ρ α σ κ ή ν ι ο σ τ ο w w w. k a t h i m e r i n i . c o m . c y
Τον Φεβρουάριο του 2013 ο Σωτήρης αγωνίστηκε
με την Εθνική ομάδα Ντέιβις Καπ στη Λιθουανία.
Στον αγώνα με τον Ρικάρντας Μπεράνκις (Νο112
στον κόσμο) τραυματίστηκε σοβαρά στο δεξί του
ώμο. Λίγο καιρό αργότερα και ενώ έβγαζε σκοπιά,
τη στιγμή που ήταν ελεύθερος υπηρεσίας (δεν
έπρεπε δηλαδή να ήταν στη σκοπιά), σε πέσιμο
τραυματίστηκε σοβαρά στον αριστερό ώμο. Στα
χέρια μας έχουμε τα MRI των δύο τραυματισμών.
Λόγω των δύο τραυματισμών που προήλθαν εν
ώρα υπηρεσίας προς την πατρίδα, ο Σωτήρης
χρειάστηκε εξειδικευμένη θεραπεία και
ανάρρωση. Όμως, δεν έλαβε διευκολύνσεις από
τη μονάδα του και αναγκάστηκε να αιτείται άδειες
για να μπορέσει να ξεπεράσει τους τραυματισμούς
του, με αποτέλεσμα να υπερβεί τον αριθμό που
δικαιούται.
Έτσι, σήμερα ο Σωτήρης καλείται να υπηρετήσει
μέχρι τον Οκτώβριο (αντί μέχρι τον Ιούλιο) επειδή
πήρε έξτρα άδειες, τις οποίες αξιοποίησε στην
αποθεραπεία για τραυματισμούς που έλαβε όταν
υπηρετούσε την πατρίδα.
Ο Σωτήρης Χατζηστυλλής και η οικογένεια του
έχουν στείλει επιστολή στο Υπουργείο Άμυνας
μέσω δικηγόρου ενώ και ο ΚΟΑ ζήτησε από το
ΥΠΑΜ να μεσολαβήσει έτσι ώστε να μην
υπηρετήσει ο διεθνής τενίστας την υπέρβαση της
άδειας που έλαβε λόγω των τραυματισμών του.
Όμως, μέχρι σήμερα δεν έχει λάβει απάντηση.
Το θέμα αυτό δεν τιμά κανέναν από τους
εμπλεκόμενους. Ο Σωτήρης Χατζηστυλλής υπέστη
ρήξη του υπερακανθίου στο δεξί ώμο και ρήξη και
κάταγμα στον αριστερό ώμο τη στιγμή που
υπηρετούσε την πατρίδα. Δεν είναι δίκαιο λόγω
των πιο πάνω να αναγκαστεί να υπηρετήσει για
επιπλέον διάστημα ακόμη την πατρίδα, τη στιγμή
μάλιστα που η παρουσία του στην Ε.Φ. δεν
βοηθάει πια κανέναν…
[email protected]
SP-03_SPOR 8/30/13 6:56 PM Page 3
Π ΟΔ ΟΣΦΑ Ι Ρ Ο
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Αυτός
δεν είναι...
ευρωπαϊκός
ΑΠΟΕΛ
Μπορεί από τύχη ο ΑΠΟΕΛ να έγινε η
πρώτη κυπριακή ομάδα, η οποία θα
έχει αγωνιστεί σε ομίλους και των δύο
ευρωπαϊκών διοργανώσεων (Τσάμπιονς
Λιγκ και Γιουρόπα Λιγκ), όμως η ουσία
είναι αυτή και λέει ότι οι γαλαζοκίτρινοι
θα εκπροσωπήσουν μαζί με τον Απόλλωνα την Κύπρο. Η ευκαιρία αυτή
ήρθε, αφού σπατάλησαν αυτή που
τους δόθηκε στο γήπεδο. Περισσότερο… προκαλεί η αποτυχία πρόκρισης
από την Μάριμπορ, καθώς ο ΑΠΟΕΛ
έμεινε εκτός από μία κατώτερη ομάδα
<
<
<
<
<
<
<
Ο Αλεξάνδρου, το πιθανότερο είναι να μην έχει
παίξει στο δεξί άκρο της
επίθεσης ούτε στις αλάνες
όταν ήταν πιτσιρίκι
– όντως έγιναν διαιτητικά λάθη -, όμως
και ο ΑΠΟΕΛ δεν απέδωσε όπως θα έπρεπε. Η Ζούλτε δεν ήταν αρκετά δυνατή, ήταν περισσότερο ισοδύναμη
με τους γαλαζοκίτρινους, όμως ποιος
θα ασχολείτο με τους Βέλγους, αν γινόταν το αναμενόμενο κόντρα στη
Μάριμπορ. Η ομάδα του Πάουλο Σέρτζιο είχε πιο πολλές ευρωπαϊκές εμπειρίες και έπρεπε να παρουσιαστεί πιο
έξυπνα από τους αντιπάλους της και
όμως έγινε το αντίθετο. Μπορεί και
να χριστούμε ως μετά Χριστόν προφήτες, όμως είναι κάποια πράγματα
που ήταν αδικαιολόγητα, όπως για πα-
3
Το χρήμα
και οι εξάρσεις
ράδειγμα η επιμονή στο παιχνίδι με
γεμίσματα τις περισσότερες φορές από
το χώρο του δικού τους γηπέδου. Όπως
και να έχει, έστω και από σπόντα ο ΑΠΟΕΛ, με τη συμμετοχή στους ομίλους
ενδεχομένως θα έχει τον απαραίτητο
χρόνο να φτιαχτεί σαν ομάδα – γιατί
μονάδες έχει καλές -, χωρίς να χάσει
τα ωφελήματα που προσφέρει η ευρωπαϊκή συμμετοχή.
Ξεκάθαρη ευθύνη του κόουτς
Κανένας δεν προδικάζει την πορεία
του Πάουλο Σέρτζιο στον πάγκο των
γαλαζοκιτρίνων, όμως η αρχή του δεν
είναι καθόλου καλή. Όταν σε ένα μήνα,
η ομάδα σου γνωρίζει δύο αποκλεισμούς και μάλιστα όχι από δυνατούς
αντιπάλους, τότε δεν μπορεί ο προπονητής να μην φέρει μεγάλο μερίδιο
ευθύνης. Για να μην μακρηγορούμε
για τα προηγούμενα ματς απλά αναφέρουμε ότι καμία από τις αλλαγές
του δεν έπιασε τόπο (στο ματς με την
Ζούλτε στον πάγκο ήταν ο βοηθός
Σέρτζιο Κρουζ). Στο ματς της περασμένης Πέμπτης (29/08) κόντρα στους
Βέλγους, ο Πορτογάλος τεχνικός έχασε
το παιχνίδι για την ομάδα του. Το μεγαλύτερό λάθος του ήταν ότι στα τελευταία λεπτά του ματς… κατάστρεψε
το κέντρο. Ίσως, όπως είπε ο ίδιος,
να έπαιξε ρόλο η αναποδιά με τον
τραυματισμό του Γκόμες στο 78’ και
να του χάλασε τα σχέδια για 4-4-2,
που έκανε με την είσοδο του Πιέρου
Σωτηρίου αντί του Βινίσιους. Από τη
στιγμή, όμως, που το παιχνίδι κυλούσε
προς την παράταση, ποιος ο λόγος να
χαλούσε η μεσαία γραμμή, που αν μη
l
Ο Φοίβος Ερωτοκρίτου παραδέχθηκε
δημόσια ότι θα ήταν δύσκολη η χρονιά
από οικονομικής πλευράς, εάν ο ΑΠΟΕΛ
δεν αγωνιζόταν στους ομίλους.
Από σπόντα μπαίνει στους ομίλους και ίσως
έχει την ευκαιρία να φτιαχτεί σαν ομάδα
Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Οι ευθύνες που βαραίνουν τον τεχνικό του ΑΠΟΕΛ για τους δύο αποκλεισμούς είναι πολλές.
τι άλλο κρατούσε τις ισορροπίες στο
γήπεδο. Επιπλέον, ο Πιέρος Σωτηρίου,
όσα καλά στοιχεία και αν έχει για ποδοσφαιριστής, πώς ήταν δυνατόν να
ανταπεξέλθει στις συνθήκες αυτής
της πρόκλησης, όταν ο 20χρονος επιθετικός στο φιλικό με τη Δόξα – δεν
έπαιξε σε άλλον επίσημο αγώνα - η
προσπάθεια του ήταν φιλότιμη, αλλά
ήταν ξεκομμένος από την ομάδα. Κάποιοι θα πουν η άλλη επιθετική επι-
λογή, ο Μπούντιμιρ, δεν μπορεί να
βοηθήσει. Τότε ας έπαιρνες έγκαιρα
επιθετικό.
Γιατί δεξιά ο Αλεξάνδρου;
Πριν από το πρώτο ματς στο Βέλγιο
γνωστοποιήθηκε ότι ο Γκουστάβο Μαντούκα είχε πρόβλημα στους προσαγωγούς και έμεινε εκτός αποστολής.
Η απόφαση της τεχνικής ηγεσίας ήταν
ότι στη ρεβάνς θα ήταν σε θέση να α-
γωνιστεί. Ο Βραζιλιάνος ήταν οφθαλμοφανές από τα πρώτα λεπτά ότι δεν
μπορούσε καθόλου να μπει στους ρυθμούς του αγώνα. Φυσιολογικά, ήρθε
η αλλαγή του νωρίς στο 37’ και κάπου
εκεί, το ένα λάθος διορθώθηκε… με
άλλο λάθος. Στη θέση του Μαντούκα
μπήκε ο Αλεξάνδρου, που το πιθανότερο είναι ότι ούτε στις αλάνες όταν
ήταν πιτσιρίκι δεν θα είχε παίξει ξανά
στο δεξί άκρο της επίθεσης.
Μετά το… τυχερό της Παρασκευής
(30/08) ο πρόεδρος Φοίβος Ερωτοκρίτου
παραδέχθηκε ότι τα πράγματα στο οικονομικό κομμάτι θα ήταν δύσκολα
εάν η ομάδα δεν έμπαινε στους ομίλους.
Ο Ιρλανδός δημοσιογράφος, Έμετ Μαλόουν, ο οποίος τράβηξε το μπαλάκι
με το όνομα του ΑΠΟΕΛ στην κλήρωση
για την αντικαταστάτρια της Φενερμπαχτσέ, έδωσε την ευκαιρία στη διοίκηση των γαλαζοκιτρίνων να καλύψει
κάποιο μέρος του προϋπολογισμού. Η
διάφορα ανάμεσα στα έσοδα και τα έξοδα της εταιρείας μειώνεται σημαντικά,
χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχει ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός - εξάλλου,
η συμμετοχή στους ομίλους έχει και
τα έξοδά της. Συγκεκριμένα, η ομάδα
της Λευκωσίας από τη συμμετοχή της
στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ θα
βάλει στα ταμεία της 1,3 εκατομμύρια
ευρώ, έχοντας ήδη 350 χιλιάδες από
τη συμμετοχή στο γ’ προκριματικό
γύρο του Τσάμπιονς Λιγκ και στα πλέι
οφ του Γιουρόπα Λιγκ. Από εκεί και
πέρα, θα προκύψουν έξτρα έσοδα από
πιθανές νίκες ή ισοπαλίες στους ομίλους
(η νίκη αξίζει 200 χιλιάδες ευρώ και η
ισοπαλία 100 χιλιάδες ευρώ), αλλά και
από το market pool (125 χιλιάδες ευρώ).
Δεν υπολογίζονται παρεμφερή έσοδα,
όπως τα εισιτήρια των αγώνων και οι
πωλήσεις προϊόντων. Σημαντικό, επίσης,
για τον ΑΠΟΕΛ είναι το γεγονός ότι αποφεύχθηκαν τριγμοί στο οικοδόμημα
της ομάδας, αφού πάντα οι αποτυχίες
έχουν και τα επακόλουθά τους. Η εξέλιξη
το πρωινό της Παρασκευής (30/08) έσωσε δυσάρεστες καταστάσεις στην
ομάδα της Λευκωσίας, που θα τροχοδρομούσαν εξελίξεις με αντιδράσεις ορισμένων, οι οποίοι δεν συμφωνούν
με τις τακτικές της διοίκησης, αλλά και
των ενεργειών του προπονητή.
SP-04_SPOR 8/30/13 6:59 PM Page 4
4
l
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Π ΟΔ ΟΣΦΑ Ι Ρ Ο
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Με καινούργια ομάδα μοιάζει η ΑΕΚ, καθώς έχει ενισχυθεί με 14 νέους παίκτες.
Τα νέα στοιχεία
της φετινής ΑΕΚ
Αρκετές αλλαγές, εντός και εκτός γηπέδου
Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ
Η νέα χρονιά ξεκίνησε επίσημα για
την ΑΕΚ και μπήκε σε εφαρμογή η
επιχείρηση: «να κερδίσουμε ό,τι χάσαμε στην περσινή χρονιά», όταν στο
παρά κάτι της λήξης του πρωταθλήματος χάθηκε η ευκαιρία για συμμετοχή της ομάδας σε ευρωπαϊκή διοργάνωση. Σαφώς και οι άνθρωποι της
ομάδας της Λάρνακας δεν στέκονται
στο τι έγινε στην περσινή χρονιά, θέλοντας να γράψουν μία καινούργια
ιστορία και το τέλος της σεζόν 201314 να τους βρει με την επιτυχία εξασφάλισης ενός ευρωπαϊκού εισιτηρίου.
<
<
<
<
<
<
<
Ο Αλεξάντερ Νέγκρι
ανήκει στους Λαρνακείς
από το 2009, όταν
ήταν στη β΄ κατηγορία
Εξάλλου, σε σχέση με την ομάδα της
περασμένης χρονιάς υπάρχουν αρκετές αλλαγές, τόσο στον πάγκο όσο
και εντός του τερέν.
Ο κόουτς
Από τις πιο σημαντικές αλλαγές
που έγιναν είναι αυτή της αλλαγής
της τεχνικής ηγεσίας. Ο Δημήτρης
Ελευθερόπουλος αντικατέστησε τον
Μπεν Σιμόν, ο οποίος συνεχίζει την
καριέρα του στη Χάποελ Τελ Αβίβ.
Φυσικά, ως πρώτος προπονητής για
τους Λαρνακείς θα δηλώνεται ο Φλώρος Νικολάου, καθώς ο Ελευθερόπουλος δεν έχει τα απαραίτητα χαρτιά.
Ο Έλληνας τεχνικός, στη δεύτερη
του ομάδα ως προπονητής, ευελπιστεί
να συνοδευτεί με μία χρονιά που θα
φέρει διακρίσεις.
Ο παλιός
Εάν εξαιρέσουμε τους Νέστορα Μυτίδη και Κούλλη Παύλου, που αποτελούν γέννημα θρέμμα της ομάδας –
ο δεύτερος επανεντάχθηκε στο ρόστερ
το 2011– ο πιο παλιός του ρόστερ
είναι ο Γκρέκορ Φαν Ντάικ. Ο Ολλανδός, αρχηγός πλέον της ΑΕΚ, είναι ο
μόνος που θυμίζει την παλιά φουρνιά
της ομάδας της Λάρνακας, της πρώτης
χρονιάς που επανήλθε από τη β΄ κατηγορία (2010). Φυσικά, είναι και ο
Αλεξάντερ Νέγκρι ο οποίος ανήκει
στην ΑΕΚ από το καλοκαίρι του 2009,
όμως ο Βραζιλιάνος πορτιέρο την περσινή χρονιά έπαιξε ως δανεικός στη
Δόξα. Δυνατά «όπλα» που βρίσκονταν
στο οπλοστάσιο και την περσινή χρονιά αποτελούν, επίσης, οι Καταλά,
Μουρίγιο, Τόμας και Πιντάδο.
Η μεταγραφή
Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια η ΑΕΚ δεν μας συνήθιζε σε πολλές
μεταγραφικές «βόμβες», όμως στην
πορεία, οι επιλογές των ιθυνόντων
του προγραμματισμού, αποδεικνύονταν απόλυτα επιτυχημένες, κάτι που
αισιοδοξούν να πετύχουν και φέτος.
Από τα νέα αποκτήματα, το πιο ηχηρό
όνομα αποτελεί ο μέσος Βινσέντε
Μόνχε, ενώ από τις καλύτερες μεταγραφές θεωρούνται οι Χαίμ Μαγκρελασβίλι (αριστερό μπακ), Αντριάν
Λουσέρο (αριστερό χαφ) και Χάρολντ
Ρέινα (επιθετικός), χωρίς φυσικά να
υποτιμούνται οι υπόλοιποι. Πάντως,
στην πρώτη αγωνιστική, ο Λουσέρο
δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής, ο Ρέινα
θα μείνει ακόμη λίγο καιρό εκτός εξαιτίας τραυματισμού, ενώ ο Μόνχε
δεν είναι σε φουλ επίπεδα ετοιμότητας. Συνολικά οι μεταγραφές της ομάδας της Λάρνακας έφτασαν στις
14. Οι Κάστρο, Σ. Μαραγκός, Σκοπελίτης, Λόπες, Μιχαλόπουλος, Ζυγογιάννης, Ιβάνκο, Ζούμπας, και Εγγλέζου είναι οι υπόλοιποι, ενώ επέστρεψε
από τον δανεισμό του στη Δόξα ο Νέγκρι.
Η διοίκηση
Ένα από τα συστατικά της σταδιακής ανόδου της ΑΕΚ τα τελευταία
χρόνια είναι η σταθερότητα που υπάρχει στα διοικητικά της ομάδας
της Λάρνακας. Ο πρόεδρος Κώστας
Μιχαηλίδης, αν και αρχικά εξέφρασε
πρόθεση για αποχώρηση, τελικά παρέμεινε στον προεδρικό θώκο και για
τη νέα χρονιά. Μάλιστα, το διοικητικό
πλάνο είναι ενισχυμένο μετά τη συγχώνευση εκτελεστικής και συντονιστικής επιτροπής.
Η υγιής κατάσταση στην ομάδα σε ό,τι αφορά το οικονομικό είναι βέβαιο πως θα έχει και αντίκτυπο στο γήπεδο.
Τα έσοδα του Γιουρόπα
Λιγκ θα καλύψουν τρύπες
Τα έσοδα από την Ευρώπη καλύπτουν το χρέος της ομάδας και την υπέρβαση για Σανγκόι
Με την πρόκριση του Απόλλωνα στους
ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ, η ομάδα
βάζει στα ταμεία της περίπου 2,5 εκατ. ευρώ, ενώ ενδέχεται το ποσό
αυτό να αυξηθεί ανάλογα με τις εμπορικές συμφωνίες που θα κάνει,
αλλά και την αγωνιστική παρουσία
που θα έχει στον όμιλο (βλ. μπόνους
νικών-ισοπαλιών). Πρόκειται για μια
<
<
<
<
<
<
<
Το χρέος του Απόλλωνα
είναι κάτω από ένα
εκατομμύριο ευρώ,
λεφτά που καλύπτονται
από τα ευρώ-έσοδα
πολύ σημαντική οικονομική ανάσα,
η οποία δεν θα βάλει τους μπλε σε
άλλο επίπεδο, αλλά σίγουρα θα τους
βοηθήσει να καλύψουν τρύπες και
να δουν την επόμενη μέρα με άλλο
μάτι.
Με το χρέος του Απόλλωνα να έχει
πέσει κάτω από ένα εκατομμύριο ευ-
ρώ, μετά από τις τεράστιες προσπάθειες των τελευταίων χρόνων, αλλά
και με την υπέρβαση που έγινε για
την απόκτηση του Γκαστόν Σανγκόι
να κοστίζει αρκετά, αναμένεται πως
τα λεφτά που θα μπουν στα ταμεία
της ομάδας από την UEFA να καλύψουν τις δύο πιο πάνω τρύπες.
Μπορεί λοιπόν στο τέλος της ημέρας (αν ο Απόλλωνας αποκλειστεί
στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ) να
μην μείνουν και πολλά χρήματα στο
χέρι, όμως το κέρδος θα είναι τεράστιο, αφού η επόμενη μέρα για τους
κυπελλούχους θα είναι χωρίς χρέη
και άμεσες οφειλές.
Η υγιής κατάσταση στην ομάδα
σε ό,τι αφορά το οικονομικό είναι
βέβαιο πως θα έχει και αντίκτυπο
στο γήπεδο. Άλλωστε, αυτό είναι το
στοίχημα για τον Απόλλωνα, που καλείται πλέον να αξιοποιήσει τη δυναμική που αποκτήθηκε με την πρόκριση στους ομίλους του Γιουρόπα
Λιγκ και να ανέβει επίπεδο στον αγωνιστικό χώρο στα εγχώρια πρωταθλήματα.
Η μεταμόρφωση
του Ορλάντο Σα
Την ώρα που η ΑΕΛ αγωνιζόταν κόντρα
στην Παρτίζαν στο «Αντώνης Παπαδόπουλος» για τον γ΄ προκριματικό
γύρο του Τσάμπιονς Λιγκ της σεζόν
2012-13, ένας υψηλόσωμος κύριος συνοδευόμενος από το μάνατζερ του, Πέδρο Τοράο, πήρε θέση στα επίσημα του
γηπέδου προκειμένου να παρακολουθήσει τη νέα του ομάδα.
Ο κόσμος, πριν ακόμη αρχίσει το ιστορικό παιχνίδι έριχνε ματιές για να
δει τον νέο παίκτη που υπέγραψε στην
ομάδα έχοντας στο παλμαρέ του συμμετοχές σ’ ομάδες όπως τη Φούλαμ και
την Πόρτο, ενώ πρόλαβε σε ηλικία μόλις
21 χρόνων να «ευλογηθεί» φορώντας
το εθνόσημο της πατρίδας του.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή η άφιξη
του Ορλάντο Σα απασχόλησε με διάφορους τρόπος την κουβέντα που εκτυλίσσεται ανάμεσα στα μέλη της «κίτρινης φυλής».
Από το «ντουλάπι» και την «πατάτα»,
χαρακτηρισμοί που δόθηκαν από πολλούς στα πρώτα του παιχνίδια, έως το
«αστέρι» και «παικταράς» όπως αποκαλείται τη δεδομένη στιγμή, η περίπτωση του Πορτογάλου ποδοσφαιριστή
αποτελεί σημείο αναφοράς για την ομάδα της ΑΕΛ και όχι μόνο…
Από τον Χεσούς στον Γιολ
Ερχόμενος στην Κύπρο ο 25χρονος
πια Πορτογάλος έφερε μαζί του σωρεία
επιτευγμάτων που πέτυχε στη σύντομη
καριέρα του. Ο Χορχέ Χεσούς, νυν προπονητής της Μπενφίκα, εντοπίζοντας
τον Ορλάντο Σα σε μια μικρή ομάδα εν
ονόματι Μαρία Ντε Φόντε δίνει διαταγές
στη διοίκηση της Μπράγκα για να προχωρήσει στην απόκτησή του. Ο ύψους
1,88 μ. επιθετικός δεν αφήνει την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη και με τη φανέλα
της Μπράγκα πετυχαίνει τρία γκολ σε
δέκα μόλις παιχνίδια.
Θεωρούμενος ως ένας από τα ανερχόμενα αστέρια του πορτογαλικού ποδοσφαίρου, οι ιθύνοντες της Πόρτο
μετά την εισήγηση του προπονητή της
ομάδας, Ζεσουάλδο Φερέιρα, καταφέρνουν να εξασφαλίσουν την υπογραφή
του παίκτη φέρνοντάς τον έτσι στο πιο
πετυχημένο κλαμπ της Πορτογαλίας.
Αγωνιζόμενος δύο φορές με τη φανέλα
των Δράκων κατακτά το κύπελλο της
χώρας και στη συνέχεια παραχωρείται
ως δανεικός στη νησιώτικη Νασιονάλ.
Στη Μαδέιρα συναντά το νυν συμπαίκτη
του Μάρκο Αϊρόσα καταφέρνοντας να
σκοράρει τρεις φορές σε δεκαέξι παιχνίδια. Η παρουσία του στους νησιώτες
κρίνεται από τους αρμόδιους της Πόρτο
ως ικανοποιητική ωστόσο ο Βίτορ Περέιρα, προπονητής των Δράκων δεν
του δίνει ευκαιρίες προκαλώντας στον
παίκτη μια αίσθηση απογοήτευσης. Το
ταλέντο του πάντως εκτιμάται από τους
Λονδρέζους της Φούλαμ οι οποίοι καταθέτουν πρόταση για να αγοράσουν
τον παίκτη.
Οι Πορτογάλοι συμφωνούν, ωστόσο,
να παραχωρήσουν τον Ορλάντο Σα δια-
Μπόνους προκριματικών
Πρόκριση στους ομίλους
Τηλεοπτικά δικαιώματα (market pool)
Εισιτήρια τριών εντός έδρας αγώνων
Σύνολο
360.000
1.300.000
125.000
750.000*
2.535.000
Τα λεφτά που ενδέχεται να κερδίσει
Εμπορικές συμφωνίες
Μπόνους για κάθε νίκη
Μπόνους για κάθε ισοπαλία
Μπόνους πρόκρισης στους «32»
Μπόνους πρόκρισης στους «16»
Μπόνους πρόκρισης στους «8»
Μπόνους πρόκρισης στους «4»
Μπόνους πρόκρισης στον τελικό
Μπόνους κατάκτησης του τίτλου
200.000**
200.000
100.000
200.000
350.000
450.000
1.000.000
2.500.000
5.000.000
* Το ποσό υπολογίστηκε κατά προσέγγιση και ενδέχεται να είναι διαφορετικό.
** Ο Απόλλωνας δύναται να πωλήσει διαφημιστικό χώρο στη φανέλα, στις διαφημιστικές
πινακίδες, επίσημα προϊόντα.
«Ανασταίνεται» με την
άφιξη του Ζόρζε Κόστα
Επί Πάμπου ο Σα, ο οποίος ήταν παντελώς ανέτοιμος κουβαλώντας μάλιστα κάποιον τραυματισμό ήταν σχεδόν ανύπαρκτος εντός του αγωνιστικού χώρου. Οι εμφανίσεις του έδωσαν
τροφή στους «προπονητές» της κερκίδας οι οποίοι άρχισαν να μιλούν υποτιμητικά για τον παίκτη που χρυσοπληρώθηκε για να έρθει στη Λεμεσό. Η απομάκρυνση του Πάμπου
και η άφιξη του Ζόρζε Κόστα άρχισε
να αλλάζει την κατάσταση όσον αφορά
«Ντουλάπι» και «πατάτα» τον αποκαλούσαν
πέρσι, «αστέρι» και «παικταρά» φέτος
Του ΧΡΙΣΤΟΥ ΖΑΒΟΥ
Τα λεφτά που έχει κερδίσει ο Απόλλωνας
<
<
<
<
<
<
<
Ο Ορλάντο Σα άρχισε να ανεβαίνει τον Φεβρουάριο και σήμερα έχει εξελιχθεί
στην πιο πολύτιμη μονάδα εντός του γηπέδου για την ΑΕΛ.
τηρώντας το 25% των δικαιωμάτων
του. Στην αγγλική πρωτεύουσα ο νεαρός
Ίβηρας έχει την ευκαιρία να μάθει τα
μυστικά του ποδοσφαίρου δίπλα σ’ έναν
από τους πιο πετυχημένους σύγχρονους
Ολλανδούς προπονητές. Με το Μάρτιν
Γιολ, ο Σα στο «Κρέιβεν Κότεϊτζ» αγωνίζεται επτά φορές στην Πρέμιερ Λιγκ
πετυχαίνοντας μάλιστα ένα γκολ στο
έκτος έδρας παιχνίδι με τη Νόργουιτς.
Κάπου σ’ αυτό το σημείο και αφού
ολοκληρώνεται η σεζόν στην Πρέμιερ
Λιγκ, ο Ρούι Ζούνιορ ψάχνει εναγωνίως
να βρει παίκτη που θα ενισχύσει την
επίθεση στο πλάνο του Πάμπου Χριστοδούλου. Μετά από αρκετό ψάξιμο
και αφού ναυάγησαν κάποιες περιπτώσεις, ο τεχνικός διευθυντής της ΑΕΛ
σηκώνει το τηλέφωνο και καλεί τον
πρώην συμπαίκτη και φίλο του Πέδρο
Τοράο.
Το αφεντικό τρελαίνεται
Όπως κάθε ΑΕΛίστας έτσι και του
προέδρου ο μεγάλος καημός έχει να
κάνει με την εξεύρεση ενός σκόρερ
που θα τινάζει τα δίχτυα των αντιπάλων.
Με την ομάδα να είναι πρωταθλήτρια
και το ενδεχόμενο ευρωπαϊκής διάκρισης να είναι υπαρκτό ο Αντρέας Σοφοκλέους δίνει την έγκρισή του, αποδεχόμενος να πληρώσει πολλά χρήματα
για να φέρει τον παίκτη που βρήκε ο
Ρούι Ζούνιορ.
Μετά από διαπραγματεύσεις ο Πορτογάλος συναινεί στο πλουσιοπάροχο
συμβόλαιο που του προτείνει η ΑΕΛ,
το οποίο σε απολαβές ξεπερνά τις
300.000 ευρώ, καθιστώντας τον έτσι
ως τον πιο ακριβοπληρωμένο παίκτη
του ρόστερ. Η ολοκλήρωση του ντιλ
παραδόξως δεν πολυάρεσε στον Πάμπο
Χριστοδούλου, ο οποίος ήθελε να φέρει
στην ομάδα ένα Βραζιλιάνο εν ονόματι
Ντανιελζίνιο που αγωνιζόταν σε ομάδα
της πατρίδας του. Μάλιστα, στην παρουσίαση του παίκτη που έγινε έξω
από τα αποδυτήρια της ΑΕΛ, ο Πάμπος
Χριστοδούλου δεν φρόντισε να κρύψει
την απογοήτευσή του, φωνάζοντας ενώπιον και δημοσιογράφων για τη μεταγραφή του Πορτογάλου.
«Απ’ αυτόν τον παίκτη
η ΑΕΛ θα βγάλει λεφτά,
παραχωρώντας τον
σε ομάδα της Ευρώπης»,
είπε ο Ζόρζε Κόστα
στον Αντρέα Σοφοκλέους
τον Πορτογάλο. Ο συμπατριώτης του
τεχνικός, γνωρίζοντάς τον από το
πρωτάθλημα της χώρας τους, στοιχημάτισε με τους ιθύνοντες της ομάδας για τη μεταμόρφωση που θα επέλθει στο παιχνίδι του Σα. Μάλιστα,
κατά τη χειμερινή μεταγραφική περίοδο ο Ρούι Ζούνιορ ψάχνοντας να
βρει ομάδα για να απαλλαγεί από το
συμβόλαιο του Σα, δέχθηκε παρέμβαση από το Ζόρζε Κόστα, ο οποίος
του ανέφερε ότι ο παίκτης θα παρουσιαστεί πολύ πιο βελτιωμένος σε σχέση με το τι έδειξε στη θητεία του στη
Λεμεσό.
Μάλιστα, ο προπονητής σε μια συνάντησή του με τον πρόεδρο, του ξεκαθάρισε να μην παραχωρήσει τον
Σα «γιατί απ’ αυτόν τον παίκτη η
ομάδα θα βγάλει λεφτά παραχωρώντας
τον σε ομάδα της Ευρώπης» όπως του
είπε χαρακτηριστικά.
Με το πέρασμα του χρόνου η «ανάσταση» του Πορτογάλου άρχισε να
γίνεται εμφανής. Από το Φεβρουάριο
και έπειτα η απόδοση του βελτιώθηκε
σημαντικά, ενώ οι ποδοσφαιρικές του
αρετές έγιναν αντικείμενο κουβέντας
από τους οπαδούς στις κερκίδες.
Κινούμενος κυρίως στα άκρα ο Σα,
σκοράροντας τέσσερα γκολ, εξελίχθηκε σε κίνδυνος θάνατος για τους
αντιπάλους που μάταια προσπαθούσαν να τον ανακόψουν. Ακόμη και
στο χαμένο τελικό με τον Απόλλωνα
ο Πορτογάλος κρίνεται ως πολυτιμότερος παίκτης της ομάδας, αφού από
αριστερά νικάει κατά κράτος τον έμπειρο Τόνι Λόπεζ του Απόλλωνα.
Από εκεί που σταμάτησε…
Το φετινό καλοκαίρι υπό το Λίτο
Βιντιγκάλ ο Ορλάντο Σα δείχνει αποφασισμένος να χριστεί ηγέτης της ομάδας. Στα φιλικά παιχνίδια αγωνιζόμενος πότε πίσω από τον επιθετικό,
πότε στο αριστερό άκρο έχει θέλξει
με την απόδοσή του, αφήνοντας τις
καλύτερες εντυπώσεις. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ήταν ο σκόρερ των
μισών από τα 14 γκολ που πέτυχε η
ομάδα στα φιλικά, δείχνοντας ότι είναι
έτοιμος να πάρει την ομάδα στις πλάτες του.
Γνωρίζοντας πια τις δυνατότητές
του ο Αντρέας Σοφοκλέους αποφάσισε
να τον κρατήσει στην ομάδα ακόμη
και αν ο Ορλάντο Σα δεν υπογράψει
το αναθεωρημένο συμβόλαιό του που
προνοεί μειωμένες απολαβές. Ο 25χρονος φορ, που συμπεριφέρεται εντός
και εκτός αγωνιστικού χώρου ως μια
ποδοσφαιρική βεντέτα, είναι πια ο
άνθρωπος οι δυνατότητες του οποίου
ίσως καθορίσουν την πορεία της φετινής ΑΕΛ.
SP-05_SPOR 8/30/13 6:53 PM Page 5
ΑΘΛ Η Τ Ι Σ Μ ΟΣ
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
l
5
Παλεύει για την ενότητα
Κυνηγά τη συσπείρωση η νέα διοίκηση της Ανόρθωσης παρόλο που βρίσκει γυρισμένες πλάτες
Του ΣΙΜΟΥ ΠΑΦΙΤΗ
Νεαροί, έτοιμοι
να προσφέρουν
Ως η δυσκολότερη χρονιά από οικονομικής άποψης κρίνεται η τρέχουσα
για την Ανόρθωση. Η νέα διοίκηση
Αχιλλέα Νικολάου, στην οποία ηγετικό
ρόλο έχει ο επιχειρηματίας Χρίστος
Πουλλαΐδης καλείται να βρει περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια ευρώ
για ν’ ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις
της. Το διοικητικό συμβούλιο ανέλαβε
καθήκοντα μέσα Αυγούστου με πρώτο
στόχο την οικονομική εξυγίανση. Τα
λάθη προηγούμενων ετών έχουν
φέρει την ομάδα της Αμμοχώστου
στο χείλος της καταστροφής και αυτό
αναγνωρίζεται από νυν και πρώην
παράγοντες του σωματείου.
Έγινε έκκληση για οικονομική βοήθεια, τόσο από πρώην προέδρους,
παράγοντες αλλά και τους φίλους του
σωματείου. Πριν την εκλογική συνέλευση έγιναν συναντήσεις…«ενότητας». Την ίδια ώρα, ομάδα ανθρώπων,
πραγματοποιούσε επαφές με σκοπό
να παρουσιάσει πρόταση για σύσταση
επιτροπής σωτηρίας. Πληροφορίες
έκαναν λόγο ότι δραστηριοποιήθηκαν
πάνω από 30 άτομα, επιφανείς φίλοι
της Ανόρθωσης. Το μήνυμα από παντού το ίδιο: «Όποιο και να είναι το
συμβούλιο που θα αναλάβει, πάνω
απ’ όλα σημασία έχει η ενότητα και
η συσπείρωση στην Ανόρθωση».
Η Ομόνοια διαθέτει οκτώ ικανούς νεαρούς
Παρόντες οι μισοί
Ο Αλίπιο μπορεί να παίξει στα άκρα της επίθεσης αλλά και πίσω από τον επιθετικό,
ως αντί-Ασίς, όταν αυτό χρειαστεί.
Του ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ
Οκτώ νεαρούς ποδοσφαιριστές ηλικίας
21 ετών και κάτω διαθέτει στο ρόστερ
της η Ομόνοια ενόψει της σεζόν 201314. Πρόκειται για ένα υψηλό αριθμό
παικτών και οι οποίοι δεν δίνουν απλώς
το παρών τους στο «Ηλίας Πούλλος»
για να γεμίζουν το ρόστερ, αλλά δείχνουν ικανοί να πάρουν θέση και στον
αγωνιστικό χώρο, φτάνει να πάρουν
τις ευκαιρίες τους από τον Τόνι Σαβέφσκι.
Οι τρεις από αυτούς είναι ξένοι και
πολύ υποσχόμενοι. Ο 21χρονος Βραζιλιάνος Αλίπιο έχει ήδη προϋπηρεσία
σε Ρεάλ Μαδρίτης και Μπενφίκα και
πριν από μερικά χρόνια εθεωρείτο ως
παίχτης με τεράστιο ταλέντο. Στα λίγα
<
<
<
<
<
<
<
Για τον Γκανίου Ατάντα,
διεθνή με τη Νιγηρία, η
Ομόνοια είναι στο σκαλοπάτι για το μεγάλο πρωτάθλημα της Ευρώπης
λεπτά που τον είδαν οι φίλοι της Ομόνοιας σε φιλικό, έδειξε πως ξέρει
τρομερή μπάλα, αλλά χρειάζεται ν’ ανέβει κι άλλο στο τακτικό κομμάτι.
Ο 20χρονος κεντρικός αμυντικός
Γκανίου Ατάντα έπαιξε στην Εθνική
U20 της Νιγηρίας, ενώ κλήθηκε και
στην ανδρών. Για τον ίδιο η Ομόνοια
αποτελεί το σκαλοπάτι του στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Στο φιλικό όπου
έπαιξε έδειξε πολύ σταθερός και με
ελάχιστα λάθη.
Τέλος ο Τζάστιν Μενγκόλο είναι
20χρονος επιθετικός από το Καμερούν,
για τον οποίο μέχρι πριν από μερικές
μέρες περίμεναν τα χαρτιά του από
την Τυνησία. Πρόκειται για εξαιρετικά
γρήγορο ποδοσφαιριστή που αφήνει
πολύ καλές εντυπώσεις μέχρι στιγμής.
Από το κυπριακό υλικό, ο διεθνής
με την U21 Ονησίφορος Ρουσιάς είναι
πολύ ικανός, ενώ εμπειρίες από την
ανδρική ομάδα διαθέτει ήδη ο αριστερός μπακ Χριστόφορος Χαραλάμπους. Από κει και πέρα οι τρεις νεαρότεροι Κύπριοι δείχνουν φανταστικά στοιχεία. Ο 18χρονος Ανδρέας
Παναγιώτου μπορεί να παίξει και στα
δύο άκρα της άμυνας αλλά και δεξί
χαφ, ο 17χρονος Φάνος Κατελάρης αγωνίζεται ως αμυντικός μέσος, ενώ ο
16χρονος δεξιός εξτρέμ Παναγιώτης
Θεράποντος είχε την ευκαιρία να
δείξει τις ικανότητες του στα φιλικά
προετοιμασίας.
Ονησίφορος Ρουσιάς
Χώρα
Θέση
Ηλικία
Φανέλα
Κύπρος
Επιθετικός
21
8
Αλίπιο Ντουάρτε Μπραντάο
Χώρα
Θέση
Ηλικία
Φανέλα
Βραζιλία
Περιφερειακός /
επιθετικός μέσος
21
11
Χριστόφορος Χαραλάμπους
Χώρα
Θέση
Ηλικία
Φανέλα
Κύπρος
Αριστερό μπακ
21
18
Γκανίου Ατάντα
Χώρα
Θέση
Ηλικία
Φανέλα
Νιγηρία
Στόπερ
20
25
Τζάστιν Μενγκόλο
Χώρα
Θέση
Ηλικία
Φανέλα
Καμερούν
Επιθετικός
20
29
Αντί μαζικής παρουσίας στην κρίσιμη Γενική Εκλογική Καταστατική
Συνέλευση της 13ης Αυγούστου που
θα έστελνε δυναμικό μήνυμα συσπείρωσης όλων των «στρατοπέδων» για
σωτηρία της Ανόρθωσης «έλαμψαν»
δια της απουσίας τους πολλοί. Δικαιολογημένα ή μη δεν ήταν παρόντες
οι πρώην πρόεδροι Ανδρέας Παντελή,
Αντώνης Δημητρίου και Κρις Γεωργιάδης. Ο πρώην πρόεδρος Σάββας
Κάκος που αποδέχθηκε τα λάθη του,
δήλωσε ότι θα στηρίξει το νέο διοικητικό συμβούλιο και σύμφωνα με
πληροφορίες της «Κ», βοηθά οικονομικά αν και η εμπλοκή του στα διοικητικά της Ανόρθωσης του στοίχισε
προσωπικά πολλά εκατομμύρια ευρώ
λόγω υπερβάλλοντα ζήλου και ανικανότητας στην κορυφή της διοικητικής πυραμίδας ενός συμβουλίου.
Έντονος στην ομιλία του ήταν ο
Κυριάκος Κούσιος, ο οποίος αν και
δίστασε ν’ αναλάβει το διοικητικό
θώκο παρόλο που τον παρότρυναν
Σάββας Κάκος και Ανδρέας Παντελή,
έβαλε το χέρι στην τσέπη. Καταβλήθηκε τεράστια προσπάθεια για να μα-
Αντί μαζικής παρουσίας στην κρίσιμη Γενική Εκλογική Καταστατική Συνέλευση της 13ης Αυγούστου, που θα έστελνε δυναμικό μήνυμα συσπείρωσης όλων των «στρατοπέδων» για σωτηρία της Ανόρθωσης, «έλαμψαν» δια της απουσίας τους πολλοί.
<
<
<
<
<
<
<
Η νέα διοίκηση
Αχιλλέα Νικολάου,
στην οποία ηγετικό ρόλο
έχει ο επιχειρηματίας
Χρίστος Πουλλαΐδης
καλείται να βρει περισσότερα από 2,5 εκατ. ευρώ
για ν’ ανταπεξέλθει
στις υποχρεώσεις της
Απών η ομάδα πρωτοβουλίας
Απών ήταν και παραμένει η ομάδα
πρωτοβουλίας της οποίας κινούσε
Ηλικία
Φανέλα
Ένα εκατομμύριο ευρώ χρειάζεται η
Ανόρθωση για να περάσει χωρίς προβλήματα τα κριτήρια Σεπτεμβρίου.
Μεγαλύτερος πονοκέφαλος για την
ομάδα της Αμμοχώστου αποτελούν
οι οφειλές προς το κράτος που ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο ευρώ.
Βάση της συμφωνίας που έγινε με το
Κύπρος
Δεξί μπακ / αριστερό
μπακ / δεξί χαφ
18
19
<
<
<
<
<
<
<
Φάνος Κατελάρης
Χώρα
Θέση
Ηλικία
Φανέλα
Πονοκέφαλος οι οφειλές
προς το κράτος που ξεπερνούν το μισό εκατ. ευρώ
Κύπρος
Αμυντικός μέσος
17
80
Παναγιώτης Θεράποντος
Χώρα
Θέση
Ηλικία
Φανέλα
Κύπρος
Δεξί εξτρέμ
16
96
* Το κείμενο αυτό πήγε τυπογραφείο πριν
την ολοκλήρωση της μεταγραφικής περιόδου, έτσι δεν έγινε ακόμη γνωστή η κατάληξη του θέματος δανεισμού του Γιανίκ Εμπονέ από την Καέν.
* Οι Χάρης Κυριάκου και Γιάννης Χατζηβασίλης δεν βρίσκονται στο πιο πάνω θέμα, αφού δεν είναι νεαροί. Είναι 23 χρονών, ηλικία που θεωρείται ώριμη για το ποδόσφαιρο.
O διεθνής με την U21 Ονησίφορος Ρουσιάς ήταν προσωπική επιλογή του Σαβέφσκι
και αναμένεται να πάρει ευκαιρίες στη φετινή χρονιά.
τα νήματα ο επιχειρηματίας Γιώργος
Παφίτης. Η πρόταση της επιτροπής
σωτηρίας όχι μόνο δεν παρουσιάστηκε ενώπιον των μελών της «Κυρίας», αλλά «έσβησε» μόλις υπέβαλε
συνδυασμό ο εκ των υστέρων νέος
πρόεδρος της Ανόρθωσης Αχιλλέας
Νικολάου.
Το παράδοξο είναι πως κάθε φορά
που παραιτείται μια διοίκηση εμφανίζονται πολλοί σωτήρες, έτοιμοι να
οδηγήσουν το καράβι και να βοηθήσουν οικονομικά το σωματείο. Όταν
δεν πάρουν το χρίσμα εξαφανίζονται.
Η Ανόρθωση στην οικονομική κατάσταση που βρίσκεται σήμερα χρειάζεται το κάθε σεντ από τον κάθε
Ανορθωσιάτη και όχι βαρύγδουπες
δηλώσεις, υποσχέσεις και αντιπαλότητες.
Αγώνας δρόμου για τα κριτήρια Σεπτεμβρίου
Ανδρέας Παναγιώτου
Χώρα
Θέση
ζευτεί μέσα σε 15 μέρες το ποσό των
300.000 ευρώ, ώστε να καταβληθούν
μισθοί για το ποδοσφαιρικό τμήμα
και το υπαλληλικό προσωπικό.
Καταλυτική ήταν η πρωτοβουλία
των οργανωμένων οπαδών, ενώ σημαντικό ποσό επωμίστηκαν μέλη του
νέου διοικητικού συμβουλίου με μπροστάρη τον Χρίστο Πουλλαΐδη. Την
αγνότητα του Αχιλλέα Νικολάου δεν
την αμφισβητεί κανείς. Με πρωτοβουλία δική του γίνονται συναντήσεις
σε όλη την Κύπρο, ώστε να περάσει
το μήνυμα της ενότητας και γι’ αυτό
θα ήταν σημαντικό να σταθούν δίπλα
του όλοι οι πρώην πρόεδροι.
Από το διοικητικό συμβούλιο εκφράζεται η πίστη ότι θα βρεθεί η λύση και η
«Κυρία» θα περάσει το σκόπελο των κριτηρίων.
Υπουργείο Οικονομικών, η κάθε ομάδα υποχρεούται να ξεπληρώνει
κάθε τρίμηνο το 10% των οφειλών
του. Η Ανόρθωση χρωστά πάνω από
4 εκατομμύρια ευρώ σε κοινωνικές
ασφαλίσεις και φόρο εισοδήματος.
Θα χρειαστεί άλλες 250 χιλιάδες ευρώ
για να πληρώσει ακόμα ένα μηνιάτικο
του ποδοσφαιρικού τμήματος, χρή-
ματα για το υπαλληλικό προσωπικό
και δόσεις σε Τράπεζες και πρώην
ποδοσφαιριστές. Από το διοικητικό
συμβούλιο εκφράζεται η πίστη ότι
θα βρεθεί η λύση και η «Κυρία» θα
περάσει το σκόπελο των κριτηρίων.
Για να βγει χωρίς έλλειμμα η σεζόν
χρειάζεται να εξευρεθούν πάνω από
2,5 εκατομμύρια ευρώ. Το μπάτζετ
έφτασε, αν δεν έχει ξεπεράσει, τα 3,5
εκατομμύρια και η αποτυχία στην
Ευρώπη περιόρισε στο ελάχιστο τα
έσοδα της ομάδας. Ήδη άρχισε οικονομική εκστρατεία σε όλη την Κύπρο. Ανοίχτηκαν λογαριασμοί για κατάθεση εισφορών, ανακαινίστηκε η
μπουτίκ, ενώ πέραν του απλού κόσμου
που η διοίκηση Αχιλλέα Νικολάου
θέλει να ευαισθητοποιήσει, δίνεται
βαρύτητα για να βάλουν το χέρι στην
τσέπη πρώην παράγοντες και επιφανείς φίλοι του σωματείου που για διάφορους λόγους δεν ήθελαν να το πράξουν το τελευταίο διάστημα.
Ανδρέας Χριστοδούλου,
ο τρίτος Kύπριος στον
Ολυμπιακό Πειραιώς
Ο γιος του Χρύσου Χριστοδούλου, ο
18χρονος Ανδρέας, ανακοινώθηκε
πριν από μερικές μέρες από τον Ολυμπιακό Πειραιώς. Ο ύψους 1.97μ. Κύπριος γκαρντ θα αγωνίζεται από τη
νέα σεζόν στους πρωταθλητές Ευρώπης, ως μπακ απ των Σπανούλη και
Σλούκα στη θέση «2».
«Η ΚΑΕ Ολυμπιακός ανακοινώνει
τη συμφωνία της με τον Ανδρέα Χριστοδούλου. Ο Κύπριος γκαρντ θα φορά
την «ερυθρόλευκη» φανέλα για τα επόμενα πέντε χρόνια», η ανακοίνωση
της Πειραϊκής ομάδας για τον πρώην
παίκτη της ΑΕΛ, του ΑΠΟΕΛ και του
Μαντουλίδη.
Πάντως ο Ανδρέας Χριστοδούλου
δεν θα είναι ο πρώτος Κύπριος που θα
φορέσει τη φανέλα του μπασκετικού
Ολυμπιακού, αλλά ο τρίτος. Ο πρώτος
ήταν ο μεγάλος Ανδρέας Κοζάκης, ο
οποίος έπαιξε στους κόκκινους την ε-
πταετία 1979-1986 και μάλιστα διετέλεσε και αρχηγός της ομάδας. Η καριέρα του Κοζάκη στον Ολυμπιακό
διακόπηκε απότομα το 1986 όταν σε
ηλικία 28 χρονών υπέστη ολική ρήξη
χιαστών στον τελικό κυπέλλου με τον
Παναθηναϊκό στο ΣΕΦ.
«Αν δεν είχε τον τραυματισμό, είμαι
βέβαιος ότι ο Κοζάκης θα έπαιζε ακολούθως και στον μεγάλο Άρη», μας
είπε ο δημοσιογράφος του «Φιλελευθέρου» και ειδικός στο μπάσκετ, Πέτρος
Χατζηχριστοδούλου.
Ο Κύπριος φόργουορντ χρειάστηκε
τρία χρόνια και τέσσερεις εγχειρήσεις
(μεταξύ των οποίων και μία στις ΗΠΑ
από τους ιατρούς των Μπόστον Σέλτικς)
για να ξαναπαίξει και αν και αγωνίστηκε
μετέπειτα στον Πανελλήνιο και στον
Αχιλλέα Καϊμακλίου, δεν ήταν ποτέ ο
ίδιος. Σήμερα ο Κοζάκης είναι γυμναστής σε σχολείο της Κύπρου.
Η στιγμή του τραυματισμού του Ανδρέα Κοζάκη στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας το 1986. Τον Κύπριο φόργουορντ παρηγορεί ο Γιώργος Σκροπολίθας
(Νο5), καλός φίλος και κουμπάρος του Κοζάκη, που είχε μετακινηθεί από τον Ολυμπιακό στον Παναθηναϊκό (φωτο: Πέτρος Χατζηχριστοδούλου).
Ο δεύτερος Κύπριος που έπαιξε στον
Ολυμπιακό Πειραιώς ήταν ο Τάκης
Μιραλλάης τη σεζόν 1983-84. Ο Κύπριος
πόιντ γκαρντ πήγε στους κόκκινους
μετά από προτροπή του Κοζάκη, όμως
δεν μπόρεσε να πάρει θέση βασικού
και αποχώρησε μετά από ένα χρόνο.
Όπως μας ενημέρωσε ο Πέτρος Χατζηχριστοδούλου, κοντά στον Ολυμπιακό την ίδια περίοδο έφτασε και
ο Χάρης Σολέας, όμως ένας τραυματισμός του παίκτη του ΑΠΟΕΛ απέτρεψε τελικά τη μεταγραφή.
ΗΡΟΔΟΤΟΣ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ
SP-06_SPOR 8/30/13 6:57 PM Page 6
6
l
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΔΙΕΘΝΗ
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Στην τελική
ευθεία
η εθνική
Ελλάδας
Σε τέσσερα ματς θα επιδιώξει το απόλυτο,
περιμένοντας «στραβοπάτημα» της Βοσνίας
Του ΝΙΚΟΥ ΓΑΒΑΛΑ
Η «κυνηγετική περίοδος» με στόχο τη...
Βοσνία-Ερζεγοβίνη αρχίζει ξανά την
ερχόμενη Παρασκευή. Σε ρόλο κυνηγού
η εθνική ποδοσφαίρου της Ελλάδας,
η οποία θα επιδιώξει να έχει μηδενικές
απώλειες στα παιχνίδια που απομένουν
στην προκριματική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2014, ελπίζοντας
να ξεπεράσει τους πρωτοπόρους Βόσνιους στον 7ο προκριματικό όμιλο. Η
διαφορά ανάμεσα στην ελληνική ομάδα
και τη Βοσνία είναι τρεις βαθμοί, τέσσερις στροφές πριν απ’ το «φινάλε».
Το πρόγραμμα επιτρέπει στην Εθνική
Ελλάδας να αισιοδοξεί σε ανατροπή
του σκηνικού. Από τη μία πλευρά, η ομάδα του Σάντος αντιμετωπίζει σε έξι
ημέρες εκτός έδρας την ασθενέστερη
ομάδα του ομίλου, το Λιχτενστάιν. Παρεμπιπτόντως, στην πράξη μπορεί να
φανεί υψηλό εμπόδιο, αν οι Ελληνες
διεθνείς δεν είναι προσεκτικοί και συγκεντρωμένοι. Αρκεί να θυμηθούμε
πως σε φιλικό παιχνίδι που διεξήχθη
στα μέσα Αυγούστου, το Λιχτενστάιν
«λύγισε» εντός έδρας από την ισχυρή
Κροατία με 3-2. Μάλιστα, το γκολ που
έκρινε την αναμέτρηση το πέτυχε ο
Εντουάρντο στο 86΄.
Από κει και έπειτα θα ακολουθήσουν
τρεις αγώνες στο Καραϊσκάκη. Στις 10
Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα θα υποδεχθεί
τη Λεττονία. Στις 11 Οκτωβρίου θα περιμένει τη Σλοβακία στο φαληρικό γήπεδο, ενώ οι υποχρεώσεις της στην
προκριματική φάση θα ολοκληρωθούν
τέσσερις ημέρες αργότερα, κόντρα στο
Λιχτενστάιν ξανά.
Οσο για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στις
6 και 10 Σεπτεμβρίου θα παίξει εντός
και εκτός έδρας αντίστοιχα με τη Σλοβακία. Σε αυτές τις δύο αναμετρήσεις,
η ελληνική ομάδα περιμένει να ακούσει
ευχάριστα νέα, δηλαδή βαθμολογικές
απώλειες των πρωτοπόρων. Ακολούθως, στις 11 Οκτωβρίου θα υποδεχθεί
το Λιχτενστάιν, ενώ στις 15 του ίδιου
μήνα θα αντιμετωπίσει εκτός έδρας
τη βαθμολογικά αδιάφορη Λιθουανία.
Στην παρούσα φάση, το σημαντικό-
τερο όλων είναι πως οι Σλοβάκοι θα
παίξουν κόντρα στους Βόσνιους το τελευταίο τους χαρτί για τη 2η θέση, προκειμένου να διεκδικήσουν μέσω μπαράζ
την πρόκριση στην τελική φάση του
Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2014.
Να διευκρινίσουμε πως από τις 32
ομάδες που θα είναι παρούσες στα γήπεδα της Βραζιλίας του χρόνου το καλοκαίρι, οι 13 θα είναι ευρωπαϊκές. Στη
Γηραιά Ηπειρο υπάρχουν εννέα προκριματικοί όμιλοι. Ο πρώτος σε κάθε
όμιλο παίρνει απευθείας την πρόκριση.
Από τις εννέα χώρες που θα τερματίσουν δεύτερες, μία θα αποκλειστεί.
Τα κριτήρια σύγκρισης των δεύτερων
είναι τα εξής: 1) Οι συνολικοί βαθμοί
(εξαιρούνται τα αποτελέσματα με τον
τελευταίο του ομίλου, αν ο συγκεκριμένος αποτελείται από έξι ομάδες). 2)
Διαφορά γκολ. 3. Ενεργητικό γκολ (η
ομάδα που θα πετύχει τα περισσότερα
τέρματα) και αν χρειαστεί. 4) Βαθμολογία FIFA.
Οι οκτώ ομάδες που θα απομείνουν
θα διαμορφώσουν, κατόπιν κλήρωσης,
τέσσερα ζευγάρια, που θα δώσουν διπλούς αγώνες-μπαράζ. Μπορεί στην
παρούσα φάση όλα τα παραπάνω να
φαντάζουν λεπτομέρειες. Ωστόσο, στα
μέσα Οκτωβρίου ενδεχομένως να μας
φανούν ιδιαιτέρως χρήσιμα, υπό την
έννοια πως ο ρεαλιστικός στόχος της
εθνικής Ελλάδας είναι η δεύτερη θέση.
Με συγκομιδή 13 βαθμών τέσσερις αγωνιστικές πριν από την ολοκλήρωση
της προκριματικής φάσης, φαντάζει
εξαιρετικά δύσκολο να είναι στο τέλος
η χειρότερη δεύτερη και να χάσει τη
δυνατότητα να παίξει στα μπαράζ, τα
οποία θα διεξαχθούν στις 15 και 19
Νοεμβρίου.
Για την ελληνική ομάδα, πάντως, η
διαδικασία των μπαράζ δεν είναι άγνωστη. Είχε παίξει και πριν από τέσσερα χρόνια με αντίπαλο την Ουκρανία, με στόχο ένα εισιτήριο για την
τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2010 που φιλοξενήθηκε στα
γήπεδα της Νοτίου Αφρικής, το οποίο
και πήρε.
Η εθνική Ελλάδας την ερχόμενη Παρασκευή θα αντιμετωπίσει το Λιχτενστάιν, περιμένοντας «στραβοπάτημα» της Βοσνίας, με στόχο την κατάληψη της πρώτης θέσης του
ομίλου και την απευθείας πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Βραζιλίας.
Οι έξι «παλιοσειρές» και το μέλλον του Σάντος
Ο Σάντος θα είναι στη Βραζιλία εάν
προκριθεί η Εθνική Ελλάδας.
Ο Καραγκούνης δεν θα έχει άλλη ευκαιρία για Μουντιάλ.
Για μία χώρα έντεκα εκατομμυρίων ψυχών, η προοπτική της δεύτερης συνεχόμενης παρουσίας –και τρίτης συνολικά– σε τελική φάση Παγκοσμίου
Κυπέλλου είναι ιδιαιτέρως σημαντική.
Μετά το 1994, όταν και η ελληνική ομάδα βρέθηκε για πρώτη φορά στην
ελίτ της κορυφαίας ποδοσφαιρικής
διοργάνωσης του πλανήτη που είχε
φιλοξενηθεί στα γήπεδα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, χρειάστηκε να περάσουν 16 ολόκληρα χρόνια για να γευθεί ξανά το νέκταρ της
συμμετοχής στα τελικά.
Ηταν το 2010, όταν ο (αναμορφωτής
της) Οτο Ρεχάγκελ κάθισε για τελευταία
φορά στον πάγκο της σε μεγάλη διοργάνωση. Εκεί, στα γήπεδα της Νοτίου
Αφρικής, η ελληνική ομάδα επέτυχε
την πρώτη της νίκη επί της Νιγηρίας
με 2-1. Πήρε τους πρώτους της βαθμούς
στην ιστορία της, ενώ το γκολ του
Σαλπιγγίδη επί της Νιγηρίας ήταν το
πρώτο για το αντιπροσωπευτικό μας
συγκρότημα στο Παγκόσμιο Κύπελλο.
Η εθνική Ελλάδας μετείχε στον 2ο ό-
μιλο και βρέθηκε πίσω απ’ Αργεντινή
και Νότιο Κορέα, τερματίζοντας στην
τρίτη θέση, πάνω από την ουραγό Νιγηρία. Απλώς να υπενθυμίσουμε πως
το ’94 η ελληνική ομάδα είχε γνωρίσει
τρεις ήττες σε ισάριθμα ματς, χωρίς
μάλιστα να σημειώσει γκολ.
Τώρα, η παρουσία στα γήπεδα της
Βραζιλίας ίσως να είναι η τελευταία
ευκαιρία για μια σειρά παικτών να
παίξουν στο υψηλότερο επίπεδο. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις
του Γιώργου Καραγκούνη, του Κώστα
Κατσουράνη, του Αλέξανδρου Τζιόλη,
του Λουκά Βύντρα, του Δημήτρη Σαλπιγγίδη και του Φάνη Γκέκα.
Πρόκειται για ποδοσφαιριστές που
έχουν περάσει εδώ και λίγα χρόνια
το κατώφλι των 30 χρόνων. Κι επειδή
με τον χρόνο δεν μπορεί να τα βάλει
κανείς, μοιάζει απίθανο το 2018 να
είναι ενεργά μέλη του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος, σε περίπτωση που εξασφαλίσει τη συμμετοχή
του στην τελική φάση της Ρωσίας.
Είναι σαφές πως οι έξι «παλιοσειρές»
Οικονομικό
«φερ πλέι»
στα πρότυπα
των ΗΠΑ
Το χάσμα
στην Αγγλία
Η Αγγλία είναι η πρώτη χώρα
Η UEFA υιοθετεί το αμερικανικό σύστημα
διαχείρισης στις ευρωπαϊκές ομάδες
Αυτή είναι η τελευταία χρονιά του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, όπως την
γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Το ανεξάρτητο και ανοιχτό σύστημα διεξαγωγής
του αθλήματος, όπως το ξέρουμε, δίνει
από του χρόνου τη θέση του σε ένα
πιο κλειστό, που φαίνεται να μοιάζει
με ένα αμερικανικού τύπου σύστημα
όσον αφορά στα σπορ.
Η όλη ιστορία οφείλεται κατά κύριο
λόγο στο Finacial Fair Play (FFP), τον
νέο κανονισμό που θεσπίζει η UEFA
και θα εφαρμοσθεί από την επόμενη
αγωνιστική περίοδο. Αντί να απασχολεί
τους φιλάθλους μονάχα το ποιος πέτυχε
τα περισσότερα γκολ, θα αρχίσει να
τους απασχολεί και η περιβόητη ιστορία
με τον «ισοσκελισμό εσόδων - εξόδων»
που επί της ουσίας θα καθορίζουν και
το ποιος θα είναι ο εκάστοτε αντίπαλος
στο γήπεδο. Σε απλή μετάφραση αυτό
σημαίνει πως τα κριτήρια επιλογής αντιπάλων δεν θα είναι αμιγώς αθλητικά,
όπως συνέβαινε μέχρι τώρα.
Αυτή η μεγάλη αλλαγή ουσιαστικά
δημιουργεί έναν περιορισμό του δικαιώματος που υπάρχει σε μια ομάδα
να ανεβαίνει σταδιακά από κατηγορία
σε κατηγορία, μέχρι να βρεθεί στην
πρώτη τη τάξει και να συμμετάσχει
στο Τσάμπιονς Λιγκ. Οχι ότι μέχρι
τώρα κάτι τέτοιο συνέβαινε συνεχώς,
αλλά αν μη τι άλλο υπήρχε μια δυνατότητα σε μια ομάδα να το πετύχει.
Στην Αγγλία, για παράδειγμα, εκ των
106 ομάδων που έχουν συμμετάσχει
στις τέσσερις υψηλότερες κατηγορίες
της χώρας μεταξύ 2001 και 2010, μόνον
οι 26 έχουν μείνει στην ίδια κατηγορία
για τη συγκεκριμένη δεκαετία. Ιδιος
ο αριθμός για τις ομάδες που έχουν
παίξει για τις τρεις κατηγορίες, ωστόσο
μονάχα δύο έχουν καταφέρει να παίξουν και στις τέσσερις.
Η ανεκτικότητα στις παχυλές μεταγραφές, όμως, έχει δημιουργήσει ένα
οικονομικό χάος. Η τελευταία φορά
στην οποία διατεινόταν πως τα οικονομικά δεδομένα στο αγγλικό ποδόσφαιρο είναι υγιή ήταν στη δεκαετία
του 1950, που ο μισθός του ποδοσφαιριστή ήταν περίπου 20 λίρες την εβδομάδα και λιγότερος από τον μισό
πληθυσμό διέθετε τηλεόραση. Μέσες
άκρες το ίδιο ισχύει και ανά την Ευρώπη, καθώς παρατηρούνται πολλές
ομάδες με τεράστιες οικονομικές σπατάλες που προσφέρουν προσωρινή εφημερία και επιτυχίες, ακολουθούμενες
συνήθως από τεράστια προβλήματα,
οικονομικές καταστροφές, αλλά και
συχνές αλλαγές ιδιοκτησίας.
της Ελλάδας έχουν ένα λόγο παραπάνω προκειμένου να δώσουν το
110% των δυνατοτήτων τους και να
ζήσουν από κοντά (έχοντας ενεργό
ρόλο) τη γιορτή των αγώνων στα γήπεδα της Βραζιλίας, το καλοκαίρι του
2014.
Από κει και έπειτα και για τον Φερνάντο Σάντος είναι ένα νέο στοίχημα
που θέλει να κερδίσει. Εχοντας τον
ρόλο του ομοσπονδιακού τεχνικού,
φιλοδοξεί να καθοδηγήσει την εθνική
ομάδα και στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, μετά το Euro του
2010 όπου έφθασε έως τον προημιτελικό γύρο.
Πάντως, το μέλλον του δεν έχει ξεκαθαρίσει, αν και η ΕΠΟ θέλει να τον
έχει κοντά της και στην προκριματική
φάση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος
του 2016. Το τοπίο θα ξεκαθαρίσει σύντομα. Ανεξαρτήτως της απόφασής
του, ο Πορτογάλος θα είναι στον πάγκο
της Ελλάδας στη Βραζιλία, εφόσον εξασφαλίσει το εισιτήριο για την τελική
φάση.
Η ανεκτικότητα στις παχυλές μεταγραφές οδήγησε την UEFA στη θέσπιση του FFP. Ο νόμος, όμως, δίνει τη δυνατότητα σε πολλές ομάδες να βρουν «παραθυράκια» και να τον παραβιάσουν, όπως συμβαίνει με τη Ρεάλ και τον Μπέιλ.
<
<
<
<
<
<
Το Finacial Fair Play
προβλέπει σημαντικές
ποινές, όμως το σύστημα
δείχνει να είναι διάτρητο
Τα προαναφερθέντα προβλήματα
που δημιουργούσαν ζητήματα σε ολόκληρο το ποδοσφαιρικό σύστημα
οδήγησαν την UEFA στην απόφαση
να θεσπίσει το FFP και σε περίπτωση
μη τήρησής του από τους συλλόγους,
προβλέπονται σημαντικές κυρώσεις
και τιμωρίες. Ο νόμος, όμως, δίνει τη
δυνατότητα σε πολλές ομάδες να βρουν
«παραθυράκια» και να τον παραβιάσουν. Και αν, ταυτόχρονα, πολλές ομάδες αποτυγχάνουν να εναρμονιστούν
με τον κανονισμό, ο νόμος δεν θα έχει
περιορισμένη ισχύ; Ποιοι θα τιμωρούνται; Τι θα γίνει με τις μεγάλες ομάδες;
Αν δεν εφαρμοστεί ο νόμος από τη
Ρεάλ Μαδρίτης ή την Μπαρτσελόνα
λόγου χάριν, θα αποκλειστούν από τις
διοργανώσεις της UEFA;
Πώς θα επιτευχθεί με επιτυχία το
όλο πρόγραμμα, όταν σε έκθεση της
ευρωπαϊκής ομοσπονδίας τονίζεται
πως το 2011 το 63% των συλλόγων πανευρωπαϊκά δήλωνε λειτουργικές ζη-
μίες, ενώ το 55% εμφάνιζε κεφάλαια
μικρότερα του δανεισμού της;
Η όλη διαδικασία που προσπαθεί
να περάσει η UEFA φέρνει πιο κοντά
το ευρωπαϊκό στο αμερικανικό σύστημα διεξαγωγής, που βασίζεται κυρίως
στην προγραμματισμένη διοχέτευση
των χρημάτων στις ομάδες, όχι βάσει
της οικονομικής, αλλά βάσει της αθλητικής της δύναμης. Το συγκεκριμένο σύστημα περιορίζει εν μέρει τις
απολαβές των αθλητών, αλλά τονώνει
την ανταγωνιστικότητα των ομάδων,
όπως παρατηρούμε στα περισσότερα
αμερικανικά πρωταθλήματα ανεξαρτήτως αθλήματος.
που έχει εφαρμόσει δικούς
της κανόνες οικονομικής προσαρμογής ως προς τις ομάδες.
Ο βασικός στόχος του FFP έχει
να κάνει με τον περιορισμό
του χάσματος ανάμεσα στις μικρές και τις μεγάλες ομάδες
του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.
Σε θεωρητικό πλαίσιο η Αγγλία
κινείται και αυτή προς αυτόν
τον στόχο, με το αποτέλεσμα
όμως να απέχει παρασάγγας
από αυτήν την κατεύθυνση.
Στην Πρέμιερ Λιγκ, υπάρχει
περιορισμός όσον αφορά την
ετήσια αύξηση των δαπανών
που μπορούν να γίνουν προς
μεταγραφές ή αναπροσαρμογές συμβολαίων για ομάδες
που ξοδεύουν περισσότερα από περίπου 60 εκατομμύρια
ευρώ. Αυτός ο περιορισμός
τοποθετείται στα 7 εκατομμύρια ευρώ για κάθε χρόνο.
Οι έξι μεγαλύτερες ομάδες ξοδεύουν όλες πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο
σε ό,τι αφορά τα συμβόλαια
των ποδοσφαιριστών τους.
Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχει
κανένα πλαίσιο που να προβλέπει τι συμβαίνει με τις ομάδες που έχουν προϋπολογισμό μικρότερο από τα 60 εκατομμύρια, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση του
τεράστιου χάσματος μεταξύ
«μικρών» και «μεγάλων».
Εάν κάτι τέτοιο γίνεται στην
Αγγλία, όπου τα τηλεοπτικά
συμβόλαια είναι τόσο υψηλά,
πώς θα μπορέσει να υπάρξει
αθλητική αλλά και οικονομική
δικαιοσύνη στην Ευρώπη, που
τα έσοδα δεν πλησιάζουν καν
αυτά του αγγλικού πρωταθλήματος;
SP-07 TECHOLOGIA_SPOR 8/30/13 5:05 PM Page 7
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
αναπτύχθηκαν τόσο για οθόνες
αφής όσο και για πληκτρολόγιο και
ποντίκι, τα εργαλεία για την
επίβλεψη των ανηλίκων που
περιέλαβε η Microsoft στο νέο
λειτουργικό μπορούν να
αξιοποιηθούν είτε στα συμβατικά
PCs είτε στις ταμπλέτες που το
χρησιμοποιούν. Ενσωματωμένα
στην ενότητα «Οικογενειακή
Ασφάλεια», τα εργαλεία αυτά
δίνουν την ευχέρεια στους γονείς
να ορίσουν ποια προγράμματα θα
«τρέχει» ένα παιδί, να
ενεργοποιήσουν ένα φίλτρο για την
επίσκεψη μόνο σε ιστότοπους που
είναι κατάλληλοι για την ηλικία του,
ακόμη και να μπλοκάρουν τη λήψη
αρχείων. Παράλληλα, δίνουν τη
δυνατότητα για τον ορισμό χρονικών
ορίων που ένα παιδί θα μπορεί να
χρησιμοποιήσει
τον υπολογιστή
ή το tablet μέσα
στην εβδομάδα,
καθορίζοντας
ακόμη και
συγκεκριμένο
ωράριο ανά
ημέρα. Τέλος, μπορούν να
ενημερώνουν μέσω e-mail τους
γονείς σχετικά με τον τρόπο χρήσης
του μηχανήματος.
Η Microsoft φρόντισε επίσης να
προσθέσει ανάλογες δικλίδες
ασφαλείας και στα smartphones
που βασίζονται στο λειτουργικό της
Windows Phone 8. Γι’ αυτό τον
σκοπό, το λειτουργικό ενσωματώνει
την «Παιδική Γωνιά», ένα
ελεγχόμενο «παιδικό περιβάλλον»
χρήσης, στο οποίο ο γονέας
επιλέγει ποια παιχνίδια, μουσικά
άλμπουμ, βίντεο και προγράμματα
θα εμφανίζονται. Αν και
προαιρετικά, οι προγραμματιστές
μπορούν να προσαρμόσουν τη
λειτουργία των εφαρμογών τους
στην περίπτωση που αυτές έχουν
επιλεγεί για την «Παιδική Γωνιά»,
ρυθμίζοντας κατάλληλα τις
προβαλλόμενες διαφημίσεις ή τη
δυνατότητα αγοράς περιεχομένου.
Σταδιακά, πάντως, ορισμένες applications για τα Windows Phone 8,
όπως το YouTube, έχουν αρχίσει να
αξιοποιούν αυτή τη δυνατότητα.
Πωλείται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων
στο Κολόσσι επιπλωμένο, με κλιματισμό
σε όλους τους χώρους. Διαθέτει αποθήκη
και καλυμμένο χώρο στάθμευσης σε πολύ
καλή τιμή. Πληροφορίες 99009501
Πωλείται διαμέρισμα στο Παραλίμνι (περιοχή Ορφανίδη), ενός υπνοδωματίου,
60 τ.μ., με δύο κλιματιστικά, εντοιχισμένα
στην κουζίνα, επιπλωμένο, με πάρκινγκ.
Με τίτλο ιδιοκτησίας. Τιμή: 78.000.
Τηλ:99851521
Πωλείται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων
στο Κολόσσι 90 τ.μ. σε πολύ ήσυχη περιοχή. Βρίσκεται στον 1ο όροφο και είναι
πλήρως επιπλωμένο. Υπάρχει κλιματισμός
σε όλους τους χώρους. Διαθέτει επιπλέον
τουαλέτα ξένων, δύο καλυμμένες βεράντες, αποθήκη και καλυμμένο χώρο στάθμευσης. Η πολυκατοικία είναι 4 χρονών.
Τιμή συζητήσιμη. Πληροφορίες 99009501.
Πωλείται κατάστημα σε κεντρικό δρόμο
της Πάφου 130τ.μ. πάνω - κάτω με υπόγειο
χώρο στάθμευσης και μικρή αποθήκη.
τηλ. 99425558.
ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΝΤΑΙ
Ενοικιάζεται διαμέρισμα 3 υπνοδωματίων
σε μικρή πολυκατoικία κοντά στην αμερικανική και ρωσική πρεσβεία στη Λευκωσία. 3 bedroom , 2 WC, sitting
room/dining area , central heating, 2 a/c,
covered parking. Ενοίκιο 700 €. Τηλ.
9765089.
Ενοικιάζονται δωμάτια και suites. Επιπλωμένα με τηλεόραση και κουζίνα. Σε τιμή
300euro. Το ρεύμα και το νερό συμπεριλαμβάνονται μέσα στο ενοίκιο. Τηλ:
99944777.
Ενοικιάζεται Διαμέρισμα Μονάρι στη Πανεπιστημιούπολη ενός υπνοδωματίου σε
ήσυχη περιοχή της Αγλαντζιάς, κοντά στο
πανεπιστήμιο σε χαμηλή τιμή.(2 μόλις
χρονών). Πληροφορίες τηλ. 99-584270.
Ενοικιάζεται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων
στη Ξυλοφάγου. Ενιαίος μεγάλος χώρος
κουζίνας και σαλονιού, επιπλωμένο, εξοπλισμένο με οικιακές συσκευές, χώρος
στάθμευσης. Τιμή: 250 ευρώ Τηλ:
35796791951.
7
Οι εταιρείες βάζουν όρια στη χρήση των συσκευών από τους ανηλίκους
TOSHIBA
Με δεδομένο ότι τα Windows 8
ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΚΙΝΗΤΑ
l
Γονικός έλεγχος στα tablets
Η Microsoft
Πωλείται καινούργιο διαμέρισμα, ισόγειο
2 υπνοδωματίων με A/C κοινή πισινα,2
parking και μεγάλη βεράντα με κήπο στην
περιοχή Τάφοι των Βασιλέων, με τίτλο ιδιοκτησίας στην Παφο.Τιμη:130.000 Τηλ.
99425558
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Toυ KΩΣΤΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ
Οι οθόνες αφής αποτελούν αναμφίβολα
από τα σημαντικά πλεονεκτήματα
των tablets, αφού κάνουν εντυπωσιακά πιο εύκολη την πρόσβαση στις
λειτουργίες τους. Για τον ίδιο λόγο
είναι εξαιρετικά δημοφιλείς και στα
παιδιά, ακόμη και προσχολικής ηλικίας. Ετσι, συχνά οι ταμπλέτες των
γονιών γίνονται ουσιαστικά οι «έξυπνες» συσκευές που χρησιμοποιούνται από ολόκληρη την οικογένεια.
Εντούτοις, εκτός από εργαλείο για
μόρφωση και ψυχαγωγία, μια ταμπλέτα μπορεί να κρύβει κακοτοπιές για
έναν ανήλικο, είτε αν «ανοίξει» κάποια
αποθηκευμένη εφαρμογή που δεν
ενδείκνυται για την ηλικία του είτε
αν, σερφάροντας στο Ιντερνετ, «πέσει
πάνω» σε ακατάλληλο περιεχόμενο.
Επιπλέον, μπορεί να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις για όσους γονείς έχουν
συνδέσει τον αριθμό της πιστωτικής
τους κάρτας με τον ηλεκτρονικό λογαριασμό τους. Κι αυτό, γιατί δεν
είναι απίθανο να ανακαλύψουν κάποια
στιγμή πως, κατά λάθος ή όχι, ο γιος
ή η κόρη τους «φούσκωσε» την πιστωτική με ένα μεγάλο ποσό, αγοράζοντας ή καινούργιες applications ή
πρόσθετο περιεχόμενο μέσα από τα
ήδη εγκατεστημένα προγράμματα.
Αυτός είναι ο λόγος που οι εταιρείες
οι οποίες βρίσκονται πίσω από τα λειτουργικά συστήματα των tablets αναπτύσσουν εργαλεία γονικού ελέγχου, με τα οποία τίθενται όρια στη
χρήση της συσκευής. Πιο πρόσφατο
παράδειγμα η Google, με τη νέα έκδοση Android 4.3, που εισάγει τη λογική των «περιορισμένων προφίλ»
(restricted profiles). Δημιουργώντας
ένα τέτοιο προφίλ για το παιδί του,
ο γονιός μπορεί να καθορίσει σε ποιες
από τις εγκατεστημένες εφαρμογές
θα έχει πρόσβαση το παιδί – αποκλείοντας ακόμη και τα προγράμματα περιήγησης στο web. Επίσης, έχει τη
δυνατότητα να απαγορεύσει το «κατέβασμα» καινούργιων εφαρμογών
και την αγορά περιεχόμενου μέσα
από τις υπάρχουσες applications.
H Google υποστηρίζει πως τα «περιορισμένα προφίλ» έχουν ευρύτερη
χρησιμότητα – π.χ. για τις συσκευές
ενός καταστήματος που προορίζονται
ρειες: 3ος όροφος, χώρος 75 τ.μ., πλήρως
κλιματιζόμενος, υπόγειος χώρος στάθμευσης. Τηλ: 97776756.
Ενοικιάζεται μοντέρνο διαμέρισμα στην
Έγκωμη 80τμ, 2 υπνοδωμάτια, 2ος όροφος, κατασκευή:2009, Πλήρως επιπλωμένο, Κεντρική Θέρμανση, Κλιματισμός,
Αποθήκη, Στεγασμένος Χώρος Στάθμευσης, Δίπλα από Πανεπιστήμιο Λευκωσίας,
Θέα Χώρος Πρασίνου, τιμή: 750€.
99689498.
Ενοικιάζεται διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων
στην Αγλατζιά (πίσω από Λεωφόρο Αγλατζιάς και πολύ κοντά στο Πανεπιστήμιο)
σε άριστη κατάσταση. Διαθέτει κουζίνα,
σαλόνι, αποθήκη, πάρκινγκ, κλιματισμό
(ζεστό-κρύο) ενώ στο κυρίως υπνοδωμάτιο
υπάρχει επιπλέον τουαλέτα. Διαθέσιμα
και ηλεκτρικά είδη. Εύκολη πρόσβαση
στον αυτοκινητόδρομο και στο κέντρο
της πόλης. Τιμή 500 ευρώ, με τα κοινόχρηστα. Τηλ: 99-882757
Ενοικιάζεται σπίτι στην Ξυλοτύμπου 3 υπνοδωματίων, πλήρως επιπλωμένο, εξοπλισμός κουζίνας, 320 ευρώ. Τηλ:
99659429.
Ενοικιάζεται αποθήκη 1050τ.μ. ή δυο αποθήκες 500τ.μ. ή μια στην Βιομηχανική
περιοχή Αραδίππου. Τηλ: 99585495.
Ενοικιάζεται οροφοδιαμέρισμα στο Καϊμακλί. Αποτελείται από τρία υπνοδωμάτια
en suite και κοινόχρηστη κουζίνα, τραπεζαρία και σαλόνι. Mε πλήρη επίπλωση
ή χωρίς έπιπλα. Τηλέφωνο επικοινωνίας:
99327245.
Ενοικιάζεται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων,
80 τ.μ., με 2 βεράντες και ιδιωτικό χώρο
στάθμευσης σε ολοκαίνουργια πολυκατοικία, στη περιοχή Αγαπήνωρος στη Κάτω
Πάφο. Τιμή ευκαιρίας. Περισσότερες
πληροφορίες στα τηλέφωνα 99632077,
99328326.
Ενοικιάζεται ανακαινισμένο διαμέρισμα
2 υπνοδωματίων στον 6ο όροφο πολυκατοικίας, στη Λεωφόρο Καντάρας στο
Καϊμακλί, με μερικά έπιπλα, κατάλληλο
και για νεαρούς γονείς με παιδί. Τηλ. 99
468268. Ενοίκιο 350 ευρώ.
Ενοικιάζεται ρετιρέ 180τ.μ. με απρόσκοπτη
θέα, στην Αγλαντζιά, παρά το ΚΕΜΑ. Διαθέτει 3 υπνοδωμάτια , 2 αποχωρητήρια,
αποθήκη, κεντρική θέρμανση, κλιματιστικά
σε όλους τους χώρους, φούρνο και κεραμική εστία, ψυγείο και πλυντήριο ρούχων. Τιμή: 650 ευρώ (συζητήσιμη). Ιάκωβος
99-606-586.
Ενοικιάζεται στην Έγκωμη απέναντι από
τα φώτα του Hilton Park χώρος 2200τ.μ.
από τα οποία τα 1000τ.μ. είναι στεγασμένα.
Ιδανικός χώρος για οποιαδήποτε εργασία.
Για πληροφορίες 22673403 - 99908143.
Ενοικιάζεται αποθήκη με εμβαδό 350 τ.μ.
εις Βιομ. περιοχή Αραδίππου. Διαθέτει
γραφείο - κουζίνα - και 2 αποχωρητήρια.
Διαθέτει επίσης πόρτα ασφαλείας και εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στον αυτοκινητόδρομο. Τηλ. 99634136. Λάρνακα.
Ενοικιάζεται κεντρικός γραφειακός χώρος
στην Οδό Στασάνδρου (πάροδος Λεωφ.
Αρχ. Μακαρίου ΙΙΙ, Λευκωσία). Λεπτομέ-
Ενοικιάζεται ανεξάρτητη μονοκατοικία
στην περιοχή Ζακάκι. Είναι 150 τετραγωνικά
μέτρα με 3 υπνοδωμάτια. Για περισσότερες
Νέες τηλεοράσεις
από 32 έως 58 ίντσες
Τέσσερις νέες
Οι κατασκευάστριες εταιρείες tablets θέτουν όρια στη χρήση από τους ανηλίκους. Κι αυτό, γιατί μπορεί κατά λάθος να
σερφάρουν σε σάιτ με ακατάλληλο περιεχόμενο.
<
<
<
<
<
<
Ο γονέας μπορεί να
αποκλείσει το παιδί
από προγράμματα
περιήγησης και αγορά
περιεχομένου.
για τους πελάτες. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, πέρα από τις παραπάνω
βασικές λειτουργίες, κάνουν… μισό
βήμα επιπλέον, καθώς προβλέπουν
επίσης ένα σετ ρυθμίσεων για την
περαιτέρω «παραμετροποίηση» των
επιτρεπόμενων εφαρμογών. Συνεπώς,
πέρα από το να δώσει το «πράσινο
φως» ο πατέρας ή η μητέρα σε ένα
πρόγραμμα για να εμφανίζεται στο
παιδικό προφίλ, θεωρητικά θα έχει
τη δυνατότητα να επιλέξει ώστε η
application ούτε καν να προβάλλει
τυχόν πρόσθετο περιεχόμενο ή διαφημίσεις άλλων προγραμμάτων.
Το βήμα αυτό είναι… μισό επειδή
οι προγραμματιστές δεν υποχρεώνονται να ενσωματώσουν το σετ ρυθ-
πληροφορίες επικοινωνήστε στο τηλέφωνο
99552063.
ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΑ
ΠΩΛΕΙΤΑΙ εξαιρετικό οικόπεδο 661 τ.μ
στην περιοχή Coloumbia-Γερμασόγεια.
Εφάπτεται πεζόδρομου και μεγάλου διαμορφωμένου χώρου πρασίνου.Με τίτλο
κι όλες τις παροχές. ΣΔ 100%. Μέχρι
τρεις ορόφους. Τιμή 370.000 ευρώ (συζητήσιμη). Τηλ 97742121.
ΠΩΛΕΙΤΑΙ οικόπεδο στην περιοχή της Αγίας Φύλας, 776τ.μ. με τίτλο ιδιοκτησίας,
90% ΣΔ, 3 ορόφοι. Τιμή 290.000 ευρώ.
Τηλ 99787862. Email: [email protected]
ΠΩΛΕΙΤΑΙ oικόπεδο στο χωριό Ποταμία,
580 τ.μ. με τίτλο ιδιοκτησίας, 90% Συντελεστή Δόμησης, σε εξαιρετική περιοχή
με νέες κατοικίες. Τιμή 130.000 ευρώ.
Τηλ. 99574611.
ΠΩΛEITAI ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΤΕΜΑΧΙΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ. Το οικιστικό τεμάχιο
βρίσκεται στην περιοχή Φοινικαρια. Ολικο
εμβαδο 5,686 με Σ.Δ 20%.Τηλ : 96885030
ιδιοκτήτης.
Πωλείται οικόπεδο γωνιακό 550τ.μ. στη
Σκαρίνου, πίσω από τη Συνεργατική,
€85.000 περισσότερα. Τηλ. 99597344.
Πωλούνται οικόπεδα στην περιοχή Αγίου
Αθανασίου στη Λεμεσό από 320.000
ευρώ, 630τ.μ. και άνω. Με συντελεστή
δόμησης 80%, Τηλ: 70008333.
Πωλείται χωράφι οικιστικό στον Λυθροδόντα 950 τετραγωνικά στο κέντρο του
χωριού σε ήσυχη γειτονία. Τηλ. 99586460.
Πωλείται μεγάλο οικόπεδο στην είσοδο
του χωριού Έμπα μόλις 2 χιλιόμετρα από
την πόλη της Πάφου. Δυνατότητα εμπορικής ανάπτυξης. Τηλ. 99429221 email:
[email protected]
Πωλείται οικιστικό οικόπεδο στο Γέρι,
531 τετραγωνικά μέτρα. 100% Συντελεστής Δόμησης, 3 ορόφοι. Τιμή:180.000.
Τηλ. Επικοινωνίας: 99461279
Πωλείται χωράφι στον Πρωταρά εις Προφήτη Ηλία με εμβαδό 4,800 τ.μ. Εφάπτεται
σε κύριο δρόμο και έχει 10% κάλυψη για
οικοδομή. Τιμή ευκαιρίας. Τηλ. 99634136.
Πωλείται σε νεόκτιστη περιοχή οικόπεδο
533 τ.μ. στην περιοχή Αγ. Κων/νου και Ελένης, Ηλιούπολη στο Δάλι Λευκωσίας.
Το οικόπεδο εφάπτεται με πεζόδρομο
και έχει τίτλο ιδιοκτησίας. Για πληροφορίες
τηλ. 99458745
ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ
μίσεων στις εφαρμογές τους. Στην
περίπτωση των «έξυπνων» συσκευών
της Apple, αντίθετα, όλοι οι περιορισμοί επιβάλλονται από το λειτουργικό
και δεν γίνεται να αγνοηθούν από
τους προγραμματιστές. Με βάση αυτούς τους περιορισμούς, όσοι διαθέτουν iPad και iPhone μπορούν σε
πρώτη φάση να αποκλείσουν την
πρόσβαση στο Ιντερνετ, τη χρήση
συγκεκριμένων εφαρμογών, την εγκατάσταση νέων και την αγορά περιεχομένου.
Λόγω της διάδοσης του iPad από
τα πρώτα μοντέλα που λανσαρίστηκαν, η Apple αναγκάστηκε εκ των
πραγμάτων από πολύ νωρίς να ενσωματώσει, και προοδευτικά να βελτιώσει, τη λειτουργία του γονικού ελέγχου, καθώς από το 2011 μηνύθηκε
από γονείς στις ΗΠΑ, που διεκδικούσαν 100 εκατομμύρια δολάρια για τα
χρήματα που πλήρωσαν σε δωρεάν
υποτίθεται εφαρμογές, οι οποίες όμως
χρέωναν το πρόσθετο περιεχόμενο
που «κατέβαζαν» τα παιδιά τους. Η
εταιρεία διευθέτησε εξωδικαστικά
την αγωγή μόλις πριν από λίγους μήνες, ενώ το «παράπλευρο» όφελος για
τους καταναλωτές είναι πως η προστασία που προσφέρει είναι πιο ευέλικτη.
Ετσι, οι γονείς με iPad μπορούν εναλλακτικά να μην απαγορεύσουν
πλήρως το «κατέβασμα» εφαρμογών,
αλλά να ορίσουν την ηλικιακή κατηγορία στην οποία κατατάσσονται οι
applications που επιτρέπεται να εγκαταστήσουν τα παιδιά τους. Επίσης,
έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόσουν ηλικιακά τις ταινίες, τα βιβλία
και τα μουσικά άλμπουμ που είναι
προσβάσιμα μέσω του online καταστήματός της. Μάλιστα, με τη νέα
έκδοση του λειτουργικού iOS 7, η οποία αναμένεται το φθινόπωρο, οι
γονείς δεν θα χρειάζεται να αποκόψουν εντελώς το Ιντερνετ, αφού το
πρόγραμμα περιήγησης Safari θα
δίνει τη δυνατότητα να αποκλείσουν
αυτόματα τις ιστοσελίδες με ενήλικο
περιεχόμενο ή να προσδιορίσουν
ποια σάιτ μπορεί να επισκεφθεί το
παιδί.
Πωλείται GolF IV Tdi Van 110 hp χρώματος
ασήμι 3.500 ευρώ. Τηλ. 99997147.
Όλων των επιπέδων για μαθητές γυμνασίου και λυκείου.
Τηλ. 99675844
Πωλείται Mercendes – Benz CLK 200K
Convertible, automatic, petrol, 2000cc,
10/2002, Black leather seats (gray),
Avantgarde, Electric seats, Alarm, With
the new Mercedes key fob, 18 inch amg
rims, Carbon details. Tιμή: 8.500, τηλ:
99302099
Παραδίδονται Μαθήματα
Παραδίδονται μαθήματα Τσεχικών όλων των επιπέδων
από έμπειρη πτυχιούχο καθηγήτρια Τσεχικής Γλώσσας
και Φιλολογίας (Πανεπιστήμιο του Καρόλου - μητρική
γλώσσα η Τσεχική). Εντατικά μαθήματα και τους μήνες
Ιούλιο - Αύγουστο, για νέους που θα σπουδάσουν στην
Τσεχία. Τηλέφωνο: 97699569 – Λάρνακα
Ενοικιάζεται διαμέρισμα στο Ζακάκι
Ενοικιάζεται διαμέρισμα 3 υπνοδωματίων 104 τμ, σε
μικρή πολυκατοικία, κοντά στη λεωφόρο Ομονοίας, στον
Άγιο Σπυρίδωνα στο Ζακάκι, Λεμεσός. Μεγάλη κουζίνα
με ηλεκτρικές συσκευές, 3 a/c, καλυμμένο parking και
αποθήκη. Ενοίκιο €500 (με κοινόχρηστα).
Τηλ. 99359350 και 99696436 (ιδιοκτήτες).
Πωλείται GolF IV Tdi Van 110 hp, χρώματος
ασήμι. Tιμή 3500. Τηλ 99997147.
Ενοικιάζεται διαμέρισμα
Πωλείται μοτοσυκλέττα σκούτερ Piaggio
μοντέλο Beverly - Anniversary Edition,
κυβισμού 500 κ.ε. χρώματος μολυβί, έτους
2012, παρα πολύ καλή κατάσταση, με
εγγύηση αντιπροσωπείας 2 χρόνια με χιλιόμετρα 2400 , ένας ιδιοκτήτης . Tηλ.
99634136, ή 97686236. Λάρνακα.
Πλήρως επιπλωμένο πολυτελές διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων, 145 τ.μ., σε ήσυχη γειτονιά του Αγίου Ανδρέα,
5 λεπτά από το κέντρο της Λευκωσίας. Δύο καθιστικά,
τζάκι, τραπεζαρία, πολύ μεγάλα υπνοδωμάτια με ευρύχωρα
ερμάρια, πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα με ακριβές οικιακές
συσκευές πλυντήριο και στεγνωτήριο ρούχων, αποθήκη,
μεγάλη στεγασμένη βεράντα και χώρο στάθμευσης.
Διπλά τζάμια, παρκέ και κλιματιστικά σε όλους τους
χώρους. Τηλέφωνο: 99587207
Ενοικιάζεται διαμέρισμα
Ενοικιάζεται ευρύχωρο διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου,
καθιστικό, κουζίνα και μεγάλη βεράντα, εξοπλισμένο με
κλιματισμό ζεστό – κρύο και όλες τις ηλεκτρικές συσκευές.
Διαθέτει στεγασμένο parking. Βρίσκεται σε καινούργια πολυκατοικία στην Αγλαντζιά κοντά στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Ιδανικό για φοιτητές και νεαρά ζευγάρια. Τηλ. 99699132
Galaxy Tab, κυκλοφορώντας την
«τρίτη γενιά» των δημοφιλών tablet
PC. Το Galaxy Tab 3 των 8 ιντσών έχει οθόνη ανάλυσης 1280x800
pixel, διπύρηνο επεξεργαστή
Exynos 1,5 GHz, μνήμη RAM 1,5 GB
και μπαταρία που του εξασφαλίζει
πάνω από 6 ώρες συνεχούς λειτουργίας. Η ταμπλέτα συνοδεύεται
από την έκδοση Android 4.2.2 (Jelly
Bean), όπως και το Galaxy Tab 3
των 10,1 ιντσών, το οποίο υποστηρίζει την ίδια ανάλυση, ενσωματώνει
όμως διπύρηνο επεξεργαστή Atom
Ζ2560 1,6 GHz της Intel και εσωτερικό αποθηκευτικό χώρο 16 GB. Το
Galaxy Tab 3 των 10,1 ιντσών κυκλοφορεί σε δύο εκδόσεις, ανάλογα με το αν διαθέτει ή όχι δέκτη 3G.
Πολυτελή ρετιρέ 160τμ, τριών υπνοδωματίων με 100τμ
βεράντες σε μια ήσυχη περιοχή Έγκωμης, πάροδος Λεωφ.
Προδρόμου. Πλήρως ανακαινισμένο σε μοντέρνο στυλ,
open plan καθιστικό, τραπεζαρία και κουζίνα. Ξύλινο
δάπεδο τικ, θέρμανση και A/c, κυρίως υπνοδωμάτιο περιλαμβάνει walk-in ντουλάπα και μπανιέρα με τζακούζι
Ειδική τιμή για γρήγορη πώληση. Τηλ.: 99511341
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Πωλείται Suzuki Hayabusa του 2001 σε
άριστη κατάσταση. Δεκτός οποιοσδήποτε
μηχανικός έλεγχος. Τιμή 5.800 ευρώ, συζητήσιμη. Τηλ. 96427168.
Η Samsung ανανέωσε τη σειρά
ΡΩΣΙΚΑ
OPEL VECTRA 18CC, registration DAF,
1993, manual, airbags, air-condition, car
radio, silver color, special price: 800 euro
only! Call 22101858.
Πωλείται αμάξι Renault Megane Cabrio,
έτος 2006 16 άλογα, αρ. εγγραφής KJY,
περασμένο ΜΟΤ, σύστημα triptonic,
leather, με αρκετά extra. Τιμή 5.800 ευρώ,
συζητήσιμη. Τηλ. 99850944 Λεμεσός.
Τρίτη γενιά
των Galaxy Tab
ΠΩΛΕΙΤΑΙ Η ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ
Διδάσκουν έμπειροι κύπριοι καθηγητές της ρωσικής
φιλολογίας. Θα λειτουργήσουν τμήματα για μαθητές,
εργαζόμενους και επιχειρηματίες. Περιορισμένος
αριθμός θέσεων.
Πωλείται Mercedes e 220 CDI μοντέλο
2001 silver, MOT 5/2014, πρόσφατο γενικό
service, full extra, 5.500 ευρώ, λόγω αναχώρησης στο εξωτερικό. Για περισσότερες πληροφορίες 99177507.
SAMSUNG
Παραδίδονται Μαθήματα
Πωλείται Citroen c3 pluriel 2004, 16 άλογα,
αρ. εγγραφής KHD, 90.000 χλμ., περασμένο ΜΟΤ μέχρι τέλος 2013, σύστημα
triptonic. Τιμή 5.500 ευρώ, συζητήσιμη.
Τηλ. 97624180 Λευκωσία.
Πωλείται Toyota Starlet Glanza 13άρι
turbo, χρώματος ασημί, γραμμένο και επιθεωρημένο, 4.500 ευρώ. Τιμή συζητήσιμη! 96766150 Λεμεσός.
σειρές LED Full
HD τηλεοράσεων διέθεσε πρόσφατα η
Toshiba. Ο λόγος
για τις W4, L4,
L6 και L7, στις οποίες περιλαμβάνονται μοντέλα μιας πολύ μεγάλης
γκάμας μεγεθών, από 32 έως και
58 ίντσες. Κοινό χαρακτηριστικό
τους είναι ότι υποστηρίζουν την ιντερνετική πλατφόρμα Toshiba
Cloud TV, που περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών που ενισχύουν την τηλεοπτική εμπειρία. Ολες
οι Full HD σειρές (HD Ready για τη
W4) διαθέτουν δημοφιλείς λειτουργίες, όπως το Active Motion &
Resolution για καλύτερη ποιότητα
και εξαιρετική εικόνα σε σπορ και
σκηνές δράσης. Επίσης έχουν ενσωματωμένο Wi-Fi και είναι εξοπλισμένες με πολλαπλές επιλογές
συνδεσιμότητας, για εύκολη ανταλλαγή περιεχομένου με άλλες συσκευές.
ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ
Ενοικιάζεται διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου, επιπλωμένο, πλήρως εξοπλισμένο, με κλιματισμό. Κατάλληλο
και για φοιτητές. Λεωφ. Καλλιπόλεως κοντά στο πανεπιστήμιο Τηλ. 22756808
Ενοικιάζονται Διαμερίσματα
Γραφείο Ατκέν Ουζουνιάν: Ενοικιάζονται διαμερίσματα
(Ιδιοκτήτης) εις αναπαλαιωμένα κτίρια εντός των τοιχών
της Λευκωσίας πλησίον «ΟΧΙ» με 3 ή 4 υπνοδωμάτια
μεγάλο καθιστικό, κουζίνα, μπάνιο και shower. Τα κτήρια
είναι από Κυπριακή πέτρα και μερικά από τα πατώματα
είναι από κυπριακά πλακάκια, με ηλεκτρικούς συσσωρευτές,
βεράντες και παρκινγκ. Ειδικές Τιμές από 400 ευρώ συν
τα κοινόχρηστα. Για πληροφορίες στο τηλ. 97686005
Ενοικιάζονται καταστήματα
Ενοικιάζονται καταστήματα στη Λεωφ. Στροβόλου με
κλιματισμό και χώρο στάθμευσης. (Α) Γωνιακό κατάστημα
155τ.μ. ισόγειο και 75τ.μ. μεσοπάτωμα. (Β) Κατάστημα
310τ.μ. ισόγειο και 135τ.μ. μεσοπάτωμα. (Γ) Ενοποιημένος
χώρος 465τ.μ. ισόγειο και 210τ.μ. μεσοπάτωμα. Πληροφορίες στο τηλ. 99357657
Ενοικιάζεται στο Λονδίνο
Λονδίνο Parsons Green SW6. Μονοκατοικία με κήπο. Κατάλληλη για 1 ή 2 φοιτητές/τριες ή πτυχιούχους εργαζόμενους
(μη καπνιστές), (5 λεπτά βάδην εως tube, 10 λεπτά εως
South Kensington). Διατίθενται 1 ή 2 διπλανά υ/δ με en
suite shower rοοm, σε ανεξάρτητο άνω όροφο, internet,
ήσυχο και ασφαλές περιβάλλον καθ. Πανεπ. (συγκ. Φοιτήτρια
24 ετών, αποφ. UCL). Από 1/9/2013 για 12 μήνες.
Τηλ.: 00447884345661, [email protected]
Ενοικιάζεται διαμέρισμα
Ενοικιάζεται ολοκαίνουριο πολυτελές διαμέρισμα ενός
υπνοδωματίου στο Καιμακλί (κοντά στο Frederick) σε
εξαιρετική τοποθεσία με στεγασμένο χώρο στάθμευσης,
μεγάλη βεράντα. Διαθέτει κλιματιστικά κρύου/ζεστού
αέρα, ηλιακό θερμοσίφωνο και αντηλιακά blinds.
Πληροφορίες τηλ. 99406170
ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΙΚΙΑ
Πωλείται εξοχική οικία στο χωρίο Κάμπος της Τσακκίστρας, κοντά στο μοναστήρι του Κύκκου. Διαθέτει
3 υπν, 2 τζάκια το ένα στο κυρίως υπνοδωμάτιο, 2wc,
σαλόνι και κουζίνα. Μεγάλη αποθήκη και μεγάλη
αυλή. Τιμή €196.000. Για περισσότερες πληροφορίες
στο τηλ. 99052951.
Ενοικιάζεται διαμέρισμα
Ενοικιάζεται πολυτελές διαμέρισμα 3 υπνοδωματίων
στη περιοχή Hilton Park. Το κυρίως υπνοδωμάτιο διαθέτει
en-suite μπάνιο, έχτρα δωμάτιο μπάνιου και έχτρα αποχωρητήριο για ξένους, πολύ μεγάλους χώρους καθιστικού, τραπεζαρίας και TV, πολύ μεγάλη κουζίνα με
έχτρα χώρο για τραπεζαρία, δωμάτιο γραφείου, καλυμμένα
μπαλκόνια, καλυμμένο χώρο σταθμεύσεις, πλήρες air
condition και κεντρική θέρμανση, πλήρως επιπλωμένο,
260 τ. μ. Τιμή €800. Τηλέφωνο 99635711
SP-08 ADV TENNIS_SPOR 8/30/13 5:07 PM Page 6
TEXNES-01 COVER_TEXNES 8/30/13 11:39 AM Page 8
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Μύθοι και Ιστορία στα «Κύπρια 2013»
Το 20ό φεστιβάλ παρουσιάζει φέτος έντεκα παραγωγές με μειωμένο προϋπολογισμό και εισιτήριο
Το πρόγραμμα
• Faust
ΤΡΙΤΗ, 3/9
Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Κύπρου
Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός
ΔΕΥΤΕΡΑ, 30/9
• Μότσαρτ – Η Ζωή ενός Μύθου
που σημάδεψε την Ιστορία της
Μουσικής
• Η Γοργόνα του Πόρτο Μπέλλο
Θέατρο Στροβόλου
Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας
Γιώργος Παπαγεωργίου
ΤΕΤΑΡΤΗ, 2/10
ΤΕΤΑΡΤΗ, 11/9
Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου
Καρολίνα Κωνσταντίνου
• Άτιτλο
Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
• Συναυλία για την Ημέρα της Ανεξαρτησίας
Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου
ΣΑΒΒΑΤΟ, 14/9
ΠΕΜΠΤΗ, 3/10
Καρολίνα Κωνσταντίνου
• Άτιτλο
Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου
Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός
ΔΕΥΤΕΡΑ, 16/9
• Συναυλία για την Ημέρα της Ανεξαρτησίας
Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός
Καρολίνα Κωνσταντίνου
• Άτιτλο
Θεατρικός Οργ. Κύπρου
Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα για Δύο
Νέα Σκηνή ΘΟΚ, Λευκωσία
ΤΕΤΑΡΤΗ, 18/9
Κύρος Παπαβασιλείου
Η Λίμνη των Κύκνων, από το Russian Star Ballet Theatre.
Του ΜΙΧΑΛΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Το Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρια από τη
δημιουργία του το 1993, είχε ως στόχο
του να παρουσιάσει, τόσο σε Κύπριους
όσο και σε επισκέπτες, ένα φάσμα
από πολιτιστικές εκδηλώσεις του υψηλότερου δυνατού επιπέδου. Ξεκινώντας σε μια περίοδο που χαρακτηριζόταν από μία σχεδόν πλήρη έλλειψη
σημαντικών πολιτιστικών γεγονότων,
λειτούργησε ως ο καταλύτης για τη
δημιουργία μιας άνευ προηγουμένου
πολιτιστικής κίνησης που προσφέρει
στο κοινό μια πληθώρα επιλογών. Οι
Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού ακα-
info
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με
το φετινό πρόγραμμα μπορείτε να βρείτε
στο www.kypria.org.cy ή στο τηλέφωνο
70002212 κατά τις εργάσιμες ώρες
(09:00-17:00).
τάπαυστα ψάχνουν για νέες προσεγγίσεις με στόχο την περαιτέρω βελτίωση και αναβάθμιση του Φεστιβάλ,
όσον αφορά στη σύλληψη αλλά και
στην περαιτέρω πορεία και χαρακτήρα
των εκδηλώσεων που φιλοξενούνται
στο πρόγραμμά του. Στα 20 χρόνια
της ύπαρξής του, το Φεστιβάλ είχε
πάντα ως στόχο του την παρουσίαση
Κύπριων καθώς και ξένων καλλιτεχνών
και συνόλων με διεθνή αναγνώριση,
και να προβάλλει υψηλής ποιότητας
παραγωγές από διάφορους χώρους
των παραστατικών τεχνών. Επίσης,
κάθε χρόνο η επιλογή των συντελεστών φιλοδοξεί να δώσει την ευκαιρία
για την εκπροσώπηση και τη συμμετοχή, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό,
καλλιτεχνών και ομάδων από τη Κύπρο, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζεται
ο διεθνής χαρακτήρας του Φεστιβάλ.
Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, τα
Κύπρια έχουν φιλοξενήσει μια σειρά
από διακεκριμένους καλλιτέχνες και
σύνολα από τους χώρους του Θεάτρου,
της Μουσικής, του Χορού, των Εικα-
Carmina Burana, από το Spellbound
Contemporary Ballet
στικών Τεχνών και του Κινηματογράφου. Από φέτος, οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και
Πολιτισμού ανέθεσαν τη διοργάνωση
σε καλλιτεχνικό διευθυντή, τον κ.
Άντη Παρτζίλη, με την εντολή όχι
μόνο να βελτιώσει τα επίπεδα του Φεστιβάλ, αλλά και να ανανεώσει την
εικόνα του μέσω μιας νέας προσέγγισης και σύγχρονης αντίληψης. Στο
πλαίσιο αυτό, τόσο οι Πολιτιστικές
Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας
και Πολιτισμού όσο και ο καλλιτεχνικός
διευθυντής αποφάσισαν να υιοθετήσουν μια νέα προσέγγιση η οποία θα
χαρακτηρίζει το φετινό Φεστιβάλ με
σκεπτικό που θα διέπει τις παραστάσεις και το οποίο είναι: Μυθολογία,
Μύθοι και Ιστορία ως πηγή έμπνευσης
και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Επίσης,
από φέτος θα υπάρχει παγκύπριος
τηλεφωνικός αριθμός πληροφοριών,
ηλεκτρονική διάθεση εισιτηρίων, ανανεωμένη ιστοσελίδα, αλλά και επαφή με το κοινό μέσω ιστοσελίδων
κοινωνικής δικτύωσης.
Κυριάκος Κενεβέζος: Με προϋπολογισμό 500.000 ευρώ
Στην παρουσίαση των φετινών παραγωγών για τα «Κύπρια 2013» ο υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού κ. Κυριάκος Κενεβέζος αναφέρθηκε στο
κύριο μέλημα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για το 2013 που
είναι η διατήρηση των θεσμών που
καθιερώθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τον κ. Κενεβέζο για το
Φεστιβάλ «Κύπρια 2013» επελέγη,
μετά από διαδικασία προσφορών,
και καλλιτεχνικός διευθυντής στο
πλαίσιο του στόχου για την ουσιαστική αναβάθμιση της λειτουργίας
του Φεστιβάλ.
«Λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες που περνά ο τόπος, δόθηκε μεγάλη έμφαση σε κυπριακές παράγωγες, χωρίς ωστόσο να απολέσει
το Φεστιβάλ τον Διεθνή του χαρακτήρα» δήλωσε ο υπουργός κατά τη
διάρκεια πρόσφατης συνέντευξη Τύπου. Ένας από τους στόχους του φε-
Συναυλία για την Ημέρα της Ανεξαρτησίας από τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου.
τινού φεστιβάλ είναι η στήριξη και
οικονομική ενίσχυση των Κύπριων
παραγωγών και ανθρώπων του πολιτισμού. Παράλληλα, όμως, κατά
τη διάρκεια της διοργάνωσης για τα
«Κύπρια 2013» ελήφθησαν υπόψη
και οι δύσκολες οικονομικές συνθή-
κες. Έτσι αποφασίστηκε όπως τα εισιτήρια εισόδου για το Φεστιβάλ μειωθούν από 15 στα 10 ευρώ και από
τα 10 ευρώ στα 5.
Ένεκα, πάλι της δύσκολης οικονομικής κατάστασης του νησιού τα
Κύπρια φέτος διοργανώνονται με
προϋπολογισμό γύρω στις 500.000,
ευρώ, αισθητά μειωμένο σε σχέση
με προηγούμενες χρονιές. «Στη χρονική περίοδο που διανύουμε ως λαός,
ο πολιτισμός και οι θεσμοί που καθιερώθηκαν όπως αυτός των «Κυπρίων», περισσότερο από κάθε άλλη
φορά, μπορούν να αποτελέσουν διέξοδο από την καθημερινότητα και
έργο πολιτιστικής ανάπτυξης», ανέφερε ο κ. Κενεβέζος. Ταυτόχρονα, όμως, ο υπουργός τόνισε ότι «η ευκαιρία αυτή που δίνει το Φεστιβάλ θα
πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο,
τόσο για την επιβίωση του σημαντικού αυτού θεσμού, αλλά και για την
παραμυθία, μέσω της τέχνης, του λαού αυτή τη δύσκολη περίοδο που
περνά. Ο πολίτης μπορεί να εκτιμήσει
την προσφορά του πολιτιστικού προϊόντος και είμαι σίγουρος ότι θα ανταποκριθεί σε αυτήν και σε άλλες
παρόμοιες ευκαιρίες».
• Παρεξήγησις της Γλυκείας Χώρας Κύπρου
Αμφιθέατρο Αρχ. Μακαρίου ΙΙΙ,
Στρόβολος
ΠΕΜΠΤΗ, 19/9
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 4/10
Γιώργος Παπαγεωργίου
• Η Γοργόνα του Πόρτο Μπέλλο
Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
ΣΑΒΒΑΤΟ, 5/10
Θεατρικός Οργ. Κύπρου
Spellbound Contemporary Ballet
• Carmina Burana
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα για Δύο
Νέα Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 20/9
ΚΥΡΙΑΚΗ, 6/10
Θεατρικός Οργ. Κύπρου
Spellbound Contemporary Ballet
• Carmina Burana
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα για Δύο
Νέα Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
ΣΑΒΒΑΤΟ, 21/9
ΔΕΥΤΕΡΑ, 7/10
Γιώργος Παπαγεωργίου
Κύρος Παπαβασιλείου
• Παρεξήγησις της Γλυκείας Χώρας Κύπρου
Παττίχειον Δημοτικό Αμφιθέατρο, Λάρνακα
Spellbound Contemporary Ballet
• Carmina Burana
• Η Γοργόνα του Πόρτο Μπέλλο
Κηποθέατρο, Λεμεσός
ΤΡΙΤΗ, 8/10
Νένα Βενετσάνου
• 1000 + 1 Πόλεις
Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου
Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
ΔΕΥΤΕΡΑ, 23/9
ΤΕΤΑΡΤΗ, 9/10
Νένα Βενετσάνου
Russian Star Ballet Theatre
• Η Λίμνη των Κύκνων
• 1000 + 1 Πόλεις
Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός
Αμφιθέατρο Αρχ. Μακαρίου ΙΙΙ,
Στρόβολος
Κύρος Παπαβασιλείου
• Παρεξήγησις της Γλυκείας Χώρας Κύπρου
Κηποθέατρο, Λεμεσός
Θεατρικός Οργ. Κύπρου
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα για Δύο
Νέα Σκηνή ΘΟΚ, Λευκωσία
ΠΕΜΠΤΗ, 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Θεατρικός Οργ. Κύπρου
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα για Δύο
ΤΡΙΤΗ, 24/9
Russian Star Ballet Theatre
• Η Λίμνη των Κύκνων
Νέα Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 11/10
Κηποθέατρο, Λεμεσός
Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα για Δύο
ΤΕΤΑΡΤΗ, 25/9
Russian Star Ballet Theatre
• Η Λίμνη των Κύκνων
Παττίχειον Δημοτικό Αμφιθέατρο, Λάρνακα
Αίθουσα Εκδηλώσεων Δήμου
Σωτήρας
ΣΑΒΒΑΤΟ, 12/10
Θεατρικός Οργ. Κύπρου
• Ρωμαίος και Ιουλιέτα για Δύο
ΠΕΜΠΤΗ, 26/9
Θέατρο Ένα, Λεμεσός
Στέφανος Δρουσιώτης
• Faust
Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
ΤΕΤΑΡΤΗ, 16/10
Ομάδα Χορού «Διάσταση»
• Μυθωδεία
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 27/9
Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου
Στέφανος Δρουσιώτης
• Faust
Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ, Λ/σία
ΚΥΡΙΑΚΗ, 20/10
Ομάδα Χορού «Διάσταση»
ΚΥΡΙΑΚΗ, 29/9
Στέφανος Δρουσιώτης
• Μυθωδεία
Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός
ΕΠΙΣΗΣ / Του ΚΩΣΤΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ
Α
Το χρώμα της φλόγας
πό το χρώμα της φλόγας που θα ανάψει
στη δοκιμαστική γεώτρηση στο οικόπεδο
Αφροδίτη ( αχ! κι εδώ η μοιραία Αφροδίτη) θα καταδειχθεί η ποιότητα του κοιτάσματος
του αερίου. Δεν ξέρω εάν τελικά άναψε – Παρασκευή έλεγαν θα γινόταν ο έλεγχος- πάντως
μέχρι τώρα που γράφω δεν υπάρχουν νεώτερα. Χαρακτηριστικά του φυσικού αερίου όπως
πιέσεις ροής, σύνδεση και πυκνότητα θα δοκιμαστούν με το χρώμα και την ένταση της φλόγας. Αφού δεν γνωρίζω τα αποτελέσματα δικαιούμαι να ονειρευτώ τα καλύτερα. Θέλω φυσικό
αέριο μπόλικο σε ποσότητα, πλούσιο σε πυκνότητα, ορμητικό και συνεχές, να λαμπαδιάζει τον
ορίζοντα και να φουντώνει τη φλόγα των ονείρων μου! Σκέτος έρωτας…
Μου θυμίζει τις διαφημίσεις των τυχερών παιχνιδιών του ΟΠΑΠ με τη φωνή του Σάββα: «Αφού σε θέλει…». Είναι εκεί που τσακώνεις τον
εαυτό σου να ρωτάει με λίγη ενοχική ντροπή, εάν επιτρέπεται να ονειρευτεί τι θα έκανε με 4 εκατ. ευρώπουλα. Και αμέσως σε πιάνει άγχος!
20% φορολογούνται τα κέρδη από τα τυχερά
παιχνίδια; Πάνε τα 800 χιλιάρικα. Θα πρέπει να
δώσεις να βγάλουν τα χρέη τους οι αγαπημένοι
άνθρωποί σου. Πάνε άλλα 700 χιλιάρικα. Και τα
υπόλοιπα 2,5 εκατ. πού θα τα βάλεις; Κάτω από
το στρώμα δεν συζητιέται. Σε ποια τράπεζα; Αμάν άλλος βραχνάς…
Κι όμως με τα μισά θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί ένα εκκολαπτήριο ιδεών που να συγκεντρώνει νέους επιστήμονες και αγρότες και μικρομεσαίους επιχειρηματίες για την ανάδειξη
προτάσεων που θα διεκδικούσαν την ένταξή
τους στα ευρωπαϊκά προγράμματα ενισχύσεων.
«Απ’ το να δίνεις ψάρι στον πεινασμένο είναι
καλύτερο να τον μάθεις να ψαρεύει». Κάθε μεγάλη πόλη της Κύπρου θα έπρεπε να έχει ένα
παρόμοιο κέντρο. Με ανθρώπους ικανούς να
διαπιστώνουν τις αδυναμίες και τις αγκυλώσεις
του συστήματος και σε συνεργασία με τα τεχνικά επιμελητήρια να συστήνουν τις απαραίτητες
αλλαγές- τομές σε νόμους και διοίκηση.
Μπα, δεν θα φτάσουν τα λεφτά… Ακόμη κι αν
φτάσουν τα λεφτά, πώς θα αντέξουν όλοι αυτοί
οι νέοι άνθρωποι τη βραδύτητα των κατεστημένων θεσμών που προστατεύουν την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων και προστατεύονται από
αυτήν; Εδώ και χρόνια παλεύουν να μηχανοργανώσουν τη Δημόσια Υπηρεσία σε όλο το εύρος
της και δεν τα κατάφεραν ακόμη. Την εποχή που
με μια φορητή ταμπλέτα κάνεις το 90% της εργασίας σου και είσαι συνεχώς ενημερωμένος
για όλες τις εξελίξεις στον κλάδο σου. Θα απογοητευτούν οι νέοι από τη διαρκή παράκρουση
των «μεγάλων» που –έλεος!- ακόμη συγκρούονται για το ποιος ήξερε για το «κούρεμα» και από πότε.
Από τον Ιούνιο του 2012 είχε κυκλοφορήσει έγγραφο εργασίας της Κομισιόν για την «αυτοδιάσωση» των τραπεζών με «απαλλοτρίωση» ομολογιών, αξιογράφων, μετοχών και στην εσχάτη
και καταθέσεων. Από τον Ιούλιο του 2012, μέσω
της κας Βελκουλέσκου, το ΔΝΤ είχε βάλει στο
τραπέζι την πτώχευση-εκκαθάριση της Λαϊκής
και της Τράπεζας Κύπρου. Από το Φθινόπωρο αμερικάνικα δημοσιεύματα έβαζαν θέμα κουρέματος τραπεζικών καταθέσεων ή και κρατικών
ομολόγων. Την ίδια εποχή οι ενδιαφερόμενοι να
αγοράσουν κάποια από τις δύο τράπεζες όταν ερευνώντας ρωτούσαν στο ΔΝΤ ποια είναι η γνώμη του, τους συνιστούσε προσοχή, με δεδομένη
την πιθανότητα να κουρευτούν τα κυπριακά
κρατικά ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους
(PSI). Δεκέμβριο άρχισε από τον γερμανικό Τύ-
πο να κυκλοφορεί στην Ευρώπη το σενάριο
«κούρεμα» κυπριακού χρέους και ενορχηστρώνεται η προπαγάνδα για τον φορολογικό παράδεισο των Ρώσων ολιγαρχών. Και μετά την αποκάλυψη του εγγράφου της Κομισιόν από τους
Financial Times, ήδη από τις 10 Φεβρουαρίου
του 2013, τα σενάρια που μπήκαν στο τραπέζι έδειχναν κλείσιμο τραπεζών και απαλλοτρίωση
καταθέσεων για να μην επιβαρυνθούν, με ένα
μη βιώσιμο χρέος για τη διάσωσή τους, το κράτος και οι φορολογούμενοί του.
Ήρθε στις 11 Φεβρουαρίου του 2013 και το «επίσημο» σύνθημα για ένα bank running (μαζικές
αναλήψεις των καταθέσεων) από τις κυπριακές
τράπεζες από τον νέο επικεφαλής του
Eurogroup κ. Γερούν Ντάισελμπλουμ, όταν ρωτήθηκε σχετικά με το δημοσίευμα των Financial
Times και απέφυγε να αποκλείσει «κούρεμα»
στις καταθέσεις των κυπριακών τραπεζών, ή να
διαβεβαιώσει πως αν ήταν ο ίδιος καταθέτης σε
κυπριακή τράπεζα δεν θα ανησυχούσε για τα
χρήματά του… Και οι ξένες τράπεζες ήδη είχαν
αποσύρει τις καταθέσεις τους «καλού- κακού επερχόμενου» στη διάρκεια του 2012. (Από τον
ELA πληρώθηκαν κι αυτές, όπως και τα χιλιάδες
νοικοκυριά που σήκωναν δισεκατομμύρια ευρώ
από τα υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα επί μήνες πριν από τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις Μάη και Ιούνη του
2012).
Μετά τις εκλογές ο νέος πρόεδρος διαβεβαίωνε
ότι δεν θα δεχθεί κούρεμα καταθέσεων (άρα υπήρχε θέμα) και 7 Μαρτίου του 2013 δημοσιεύτηκε πως ο τότε υπαρχηγός του κόμματός του,
σε επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον, άφησε να
διαρρεύσει ότι: «Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θέτει εξαιρετικά σκληρούς όρους σε σχέση με τη σύναψη της δανειακής σύμβασης, κάνοντας λόγο για κούρεμα καταθέσεων».
Όλοι, τέως και νυν, γνώριζαν το πιο πιθανό σενάριο και είναι τουλάχιστον τραγικό, αφού χύθηκε το γάλα, να συνεχίζουν να το «ζαλίζουν»
το ζήτημα, όταν μια κοινωνία κρέμεται από τα
χείλη τους, μπας και της δείξουν έναν διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης του ανεκμετάλλευτου αποθέματος γνώσης και του άνεργου δυναμικού
της.
Τελικά, ξεχάστηκα και δεν έπαιξα δελτίο. Η φλόγα; Τι έγινε με τη φλόγα; Αχ, θα ονειρευτώ το
χρώμα της…
TEXNES-02 ATZENTA.QXP_TEXNES 8/30/13 11:39 AM Page 2
2
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΤΕΧΝΕΣ & ΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΒΙΒΛΙΟ
Εκδηλώσεις - Κύπρος
ΙΔΕΕΣ
ΠΡΟΣΩΠΑ
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Εκδηλώσεις - Ελλάδα
Μη χάσετε
παδημητρίου σε σκηνοθεσία
του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου,
καλοκαιρινή παραγωγή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. Η παράσταση είναι ένα θεατρικό οδοιπορικό που καλύπτει την περίοδο από τη μαζική εξόντωση
των Ποντίων και τη Μικρασιατική Καταστροφή ώς την Κατοχή
και τον Εμφύλιο και βασίζεται
σε αφηγήσεις ανώνυμων γυναικών. Παίζουν οι Λυδία Κονιόρδου, Ελένη Κοκκίδου, Μαρία
Κατσανδρή, Ελένη Ουζουνίδου
και Τάνια Παλαιολόγου. Στις 9
μ.μ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου
Από Κυριακή 1 μέχρι 8 Σεπτεμβρίου
Flying Away Festival 2013
Το φεστιβάλ Flying Away επανέρχεται φέτος, για
4η συνεχή χρονιά, ακόμη πιο ανανεωμένο και δημιουργικό. Μπαίνοντας στην 8η έκδοσή του, υπόσχεται στο κοινό που το αγάπησε και το έχει στηρίξει, να
εμφυσήσει και φέτος, ένα άκρως δημιουργικό αέρα
στην πόλη όπου διεξάγεται. Τα ταλέντα και οι δεξιότητες των δημιουργών που λαμβάνουν μέρος θα αποδείξουν για ακόμη μία φορά πώς μπορούν να μεταμορφωθούν σε ασπίδα, στους καιρούς που διανύουμε. Το φετινό φεστιβάλ που θα πραγματοποιηθεί
από την 1η Σεπτεμβρίου έως και τις 08 Σεπτεμβρίου, θα περιλαμβάνει ευρεία γκάμα εκδηλώσεων με
πτυχές που αφορούν στις χειροτεχνίες-κόσμημα,
ζωγραφική, illustration, photography, video art, ντοκιμαντέρ και θέατρο.
Το αναλυτικό πρόγραμμα του φεστιβάλ στο:
www.facebook.com/FlyingAwayFestival.
Πληρ. 96670494.
ΔΕΥΤΕΡΑ 2.9
ΠΑΙΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
«Γουρουνιάσματα»
στον Στρόβολο
Ο Δήμος Στροβόλου και η Silver Spotlight
παρουσιάζουν το πρωτότυπο, ξεκαρδιστικό
musical «Γουρουνιάσματα», της Kατερίνας Α.
Χριστοφίδου και Αίγλης Σπυριδάκι, σε μουσική Άλεξ Παναγή και στίχους Σταύρου Σταύρου. Παίζουν: Βασιλική Διαλυνά, Ηλιάνα Κάκκουρα, Μυρτώ Μελετίου, Έλενα Σάββα και
Νίκανδρος Σαββίδης. Η είσοδος είναι ελεύθερη, με την προσκόμιση Δελτίου Ελεύθερης
Εισόδου, το οποίο οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εξασφαλίσουν από τα Γραφεία του
Δήμου. Ώρα: 6:00 μ.μ., Δημοτικό Θέατρο
Στροβόλου, Λευκωσία. Πληρ. 22470470.
ΠΡΟΒΟΛΕΣ
Κυριακή 1.9
Αφιέρωμα
στον Μπουνιουέλ
Συνεχίζονται έως τις 11 Σε-
πτεμβρίου οι «14 μέρες αφιερωμένες στις καλύτερες ταινίες του Λουί Μπουνιουέλ»
στον κινηματογράφο «Αστυ».
Κάθε μέρα θα προβάλλονται
δύο ταινίες με ένα εισιτήριο (6
ευρώ). Κοραή 4, μετρό Πανεπιστήμιο, τηλ. 210-32.21.925
Από Παρασκευή 6 μέχρι Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου
ΜΟΥΣΙΚΗ
Παρασκευή 6.9
«Το ελιξίριο του έρωτα»
στο Pafos Aphrodite Festival
Με τη δημοφιλή, ρομαντική, κωμική όπερα του Ιταλού συνθέτη Gaetano
Donizetti L’Elisir d’Amore (Το Ελιξίριο
του Έρωτα) ανοίγει την αυλαία του το
Pafos Aphrodite Festival 2013. Πρόκειται για μία από τις πιο γοητευτικές
και μελωδικές όπερες του διεθνούς
ρεπερτορίου, αλλά και μία από τις αγαπημένες του κοινού της όπερας
παγκοσμίως.
Η επιλογή του έργου αυτού αποτελεί
ΤΡΙΤΗ 3.9
ΜΟΥΣΙΚΗ
Ο Γ. Θεοφάνους συναντά
τη Ν. Θεοδωρίδου
Imam Baildi
με... παλιά Αθήνα
καινοτομία για το Φεστιβάλ αφού εγκαταλείπεται το λυρικό δράμα για
χάρη της κωμικής όπερας. Η πλοκή
διαδραματίζεται σε ένα μικρό χωριό
στην Ιταλία και αφορά τον έρωτα που
αισθάνεται ο φτωχός χωρικός Νεμορίνο για την όμορφη, πλούσια και φιλάρεσκη Αντίνα η οποία φλερτάρει
με τον λοχαγό Μπελκόρε. Ώρα: 8:00
μ.μ., Μεσαιωνικό Κάστρο Πάφου.
Πληρ. 80008005.
Στον κήπο του Μεγάρου Μου-
ΘΕΑΤΡΟ
Δευτέρα 2.9
«Αγαμέμνων»
στο Ηρώδειο
Ο «Αγαμέμνων» του Αισχύλου,
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Στη συναυλία ο Γιώργος Θεοφάνους συναντά τη Νατάσα Θεοδωρίδου, σε μια μοναδική
μουσική φιλανθρωπική συνεύρεση. Όλα ανεξαιρέτως τα έσοδα από τη συναυλία θα δοθούν για την ενίσχυση των ταμείων άπορων
μαθητών του Υπ. Παιδείας, του οποίου η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα. Συμπαραστάτες σε αυτή την προσπάθεια είναι και ο Δήμος Στροβόλου. Ώρα 9:00 μ.μ., Αμφιθέατρο
Σχολής Τυφλών. Πληρ. 77777040.
ΤΕΤΑΡΤΗ 4.9
ΜΟΥΣΙΚΗ
Αφιέρωμα
στον Μάνο Χατζιδάκι
Το Ίδρυμα Ηλιακτίδα Ζωής διοργανώνει Φιλανθρωπική βραδιά Cheese and Wine, «Πάμε
μια βόλτα στο φεγγάρι» αφιερωμένη στον
Μάνο Χατζιδάκι με τους Βασίλη Σωκράτους
στο πιάνο, Δωρόθεο Σωκράτους στην κιθάρα
και στο τραγούδι η Σταύρη Παπαγαπίου. Αφήγηση: Μαρία Χρίστου. Η εκδήλωση τελεί υπό
την υψηλή προστασία της επιτίμου κυρίας Άντρης Αναστασιάδη, συζύγου του Προέδρου
της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ώρα 8:30 μ.μ.,
Αίθουσα δεξιώσεων «Αστέρια», Αραδίππου.
Πληρ. 24823882.
στην κίνηση της αγοράς, αλλά και στη διασκέδαση των συμμετεχόντων και των επισκεπτών. Το City Markets προτίθεται να διοργανώνει φεστιβάλ, σε διάφορες περιοχές της
Λευκωσίας και στη συνέχεια σε άλλες πόλεις, τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Ώρα
9:00 π.μ., Πάρκο Ακρόπολης, Λευκωσία.
Είσοδος ελεύθερη.
«Η αγελάδα που έπεσε
από τον ουρανό»
Στο πλαίσιο του Μαραθωνίου Θερινών Προβολών 2013 στο Κωνστάντια θα προβληθεί η
αργεντίνικη ταινία «Η
αγελάδα που έπεσε από τον ουρανό». Ο Ρομπέρτο είναι ένας μεσήλικος εργένης μανιακός συλλέκτης άρθρων που περιγράφουν ασυνήθιστες αληθινές ιστορίες με τραγική κατάληξη. Μια μέρα θα βρει στον δρόμο του τον
Γιουν, έναν ευγενικό Κινέζο που ψάχνει να
βρει τον θείο του στην Αργεντινή χωρίς να
ξέρει λέξη στα ισπανικά, παίρνοντας τη δύσκολη για τον ίδιο απόφαση να τον βοηθήσει.
Ο μεν Ρομπέρτο, χτυπημένος από τη μοίρα
της συντροφικότητας και της οικογένειας, ζει
αποκομμένος στο Μπουένος Άιρες. Ο δε Γιουν, χτυπημένος από μια… αγελάδα, τη στιγμή που έκανε πρόταση γάμου στην αγαπημένη του. Ώρα 9:00 μ.μ., Θερινός Κινηματογράφος Κωνστάντια, Λευκωσία. Πληρ.
22349085.
Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη
παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης σε σκηνοθεσία Νικαίτης
Κοντούρη παρουσιάζεται στο
Ηρώδειο. Παίζουν η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, ο Μηνάς
Χατζησάββας, η Θεοδώρα Τζήμου, ο Βασίλης Μπισμπίκης, ο
Θέμης Πάνου, ο Βασίλης Χαλακατεβάκης κ.ά. Στις 9 μ.μ.
Διονυσίου Αρεοπαγίτου
ΕΚΘΕΣΗ
Παρασκευή 6.9
Εικαστικές γραφές
του Δ. Δαββέτα
ΘΕΑΤΡΟ-ΠΑΝΤΟΜΙΜΑ
τεί την αγαπημένη του Ελέιν. Τώρα, πρέπει
να επισκεφθεί τις δύο γεροντοκόρες θείες
του, για να τους ανακοινώσει το ευχάριστο
γεγονός. Δυστυχώς, όμως, θα ανακαλύψει ότι αυτές οι γλυκές γριούλες έχουν ένα μακάβριο χόμπι: δηλητηριάζουν ηλικιωμένους μοναχικούς κυρίους κι ύστερα τους θάβουν στο
υπόγειο του σπιτιού τους. Τα πράγματα, ωστόσο, θα αποδειχθούν ακόμη χειρότερα. Ώρα 9:00 μ.μ., Θερινός Κινηματογράφος Κωνστάντια, Λευκωσία. Πληρ. 22349085.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6.9
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΣΑΒΒΑΤΟ 7.9
«Αρσενικό και παλιά
δαντέλα» του 1944
ΕΚΔΗΛΩΣΗ
Ο Μαραθώνιος Θερινών Προβολών 2013 συνεχίζεται και προβάλλει την ταινία του 1944
«Αρσενικό και παλιά δαντέλα». Ο κριτικός θεάτρου Μόρτιμερ Μπρούστερ, αν και ορκισμένος εργένης, αποφασίζει τελικά να παντρευ-
σικής δίνουν συναυλία οι
Imam Baildi. Το πρόγραμμα
περιλαμβάνει κομμάτια από
το νέο τους άλμπουμ, ενώ τη
μουσική θα πλαισιώνουν προβολές video με εικόνες από
την παλιά Αθήνα. Στις 9 μ.μ.
Το πρώτο City Markets
στη Λευκωσία
Συνδυάζοντας φτηνές αγορές, ποικιλία
προϊόντων, ψυχαγωγία και προωθώντας τα
κυπριακά προϊόντα και την τοπική κουλτούρα,
το City Markets βάζει το δικό του λιθαράκι
«Ταραμπούσκα», θες μια
θέση στη καρδιά μου;
Η ιστορία ενός
νεαρού που
φεύγει από τη
χώρα του με
προορισμό του
τη παραδεισένια
χώρα, ψάχνοντας την αληθινή
αγάπη. Μια παράσταση για την αποδοχή, τη φιλία και την αγάπη, για την επίτευξη των στόχων με υπομονή και επιμονή! Μια παράσταση για παιδιά
και οικογένεια, κατάλληλη για όλες τις ηλικίες με μια νότα αισιοδοξίας για μικρούς κα
μεγάλους! Συντελεστές: Αντρέι Κρουπά, Νικολέττα Χριστοφόρου. Σκηνοθεσία: Torkild
Lindebjerg. Μουσική: Ανδρέας Καμέρης. Σενάριο: Αντρέι Κρουπά. Καλλιτεχνική Επιμέλεια: Μαρία Χριστοφόρου. Παραστάσεις
29/09, 13/10, 20/10, 10/11, 17/11, 1/12, 15/12,
22/12, ώρα 11.00 π.μ. Χώρος: The little worry
people art and drama studio, Λευκωσία, Ορφέως 2, Έγκωμη. Πληρ. 99358663,
99621669, 22590197.
Eπιμέλεια: ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
[email protected]
Εγκαίνια στην Πάτρα της ατομι-
κής έκθεσης του εικαστικού
Δημοσθένη Δαββέτα με τίτλο
«Γραφές 2, Θωρώντας τον κόσμο», φόρος τιμής στην πορεία
της ανθρωπότητας με έργα ζωγραφικά και έργα μεικτής τεχνικής στην Γκαλερί Cube. Στις
8 μ.μ. Μιαούλη 39, Πάτρα
ΜΟΥΣΙΚΗ
Τρίτη 3.9
Συναυλία Zaz
με Μαρ. Φαφούτη
Στο Θέατρο του Λυκαβηττού
ΜΟΥΣΙΚΗ
Σάββατο 7.9
δίνει συναυλία η νεαρή Γαλλίδα τραγουδίστρια της τζαζ,
Zaz, η οποία στα τραγούδια
της συνδυάζει επιρροές από
την παραδοσιακή τσιγγάνικη
μουσική και pop αναφορές.
Πριν από το πρόγραμμά της
εμφανίζεται η Μαριέττα Φαφούτη. Η συναυλία θα αρχίσει
στις 8.15 μ.μ. Λυκαβηττός
Η περιοδεία
στην Τεχνόπολη
Τελευταία καλοκαιρινή συναυ-
λία των Νίκου Πορτοκάλογλου
και Φίλιππου Πλιάτσικα στην
Τεχνόπολη στο Γκάζι. Συμμετέχουν οι Μιχάλης Καλκάνης,
Γιώργος Θεοδωρόπουλος, Μιχάλης Βρέττας, Αλέξης Αποστολάκης, Νίκος Παππάς και
Περικλής Μαθιέλλης. Στις 9
μ.μ. Πειραιώς 100, Γκάζι
ΘΕΑΤΡΟ
Τετάρτη 4.9
«Κοινός λόγος»
για καταστροφή
Eπιμέλεια: ΝΕΛΛΗ ΑΜΠΡΑΒΑΝΕΛ
[email protected]
Στο Ηρώδειο παρουσιάζεται ο
«Κοινός Λόγος» της Ελλης Πα-
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
ΛΟΝΔΙΝΟ
ΘΕΑΤΡΟ
Τrafalgar Studios
www.thepridewestend.com
«The Pride». Το έργο του Αλέξι Κέι Κά-
μπελ, που πρωτοανέβηκε το 2008 και
κέρδισε το βραβείο Ολίβιε, εστιάζει στην
τεράστια αλλαγή που σημειώθηκε στη
Βρετανία όσον αφορά στην κοινωνική στάση απέναντι στην ομοφυλοφιλία, αντιπαραβάλλοντας τη δεκαετία του ’50 με τη
σημερινή εποχή. Το παρελθόν αντιπροσωπεύεται από ένα «τρίγωνο» – τον Φίλιπ, τη
σύζυγό του Σίλβια και τον Ολιβερ, με τον
οποίο ο Φίλιπ είναι ανομολόγητα ερωτευμένος. Στη σημερινή εποχή έχουμε και πάλι τρία άτομα με τα ίδια ονόματα, μόνο που
τώρα ο Φίλιπ και ο Ολιβερ είναι ζευγάρι
και η Σίλβια είναι η καλή φίλη του Ολιβερ,
στην οποία εξομολογείται τα προβλήματά
του. Εύστοχο, αιχμηρό αλλά και διασκεδαστικό, το έργο σκηνοθετήθηκε στο νέο ανέβασμά του από τον Τζέιμι Λόιντ, ο οποίος απέσπασε εξαιρετικές ερμηνείες από
τους τρεις ηθοποιούς που ερμηνεύουν
τους ήρωες του ’50 αλλά και του σήμερα:
τον Χάρι Χάντεν-Πάτον (Φίλιπ), τον Αλ Γουίβερ (Ολιβερ) και τη Χέιλι Ατγουελ (Σίλβια). Εως τις 9 Νοεμβρίου.
Palladium
www.londonpalladium.org
«Α Chorus Line». Εργο με μακρόχρονη
θητεία στο Μπροντγουέι, το πολυβραβευμένο μιούζικαλ «A Chorus Line» παρουσιά-
ζεται σε νέα παραγωγή στο θέατρο του Αντριου Λόιντ-Βέμπερ, για πρώτη φορά μετά τη λονδρέζικη πρεμιέρα του το 1976.
Γραμμένο από τον Τόνι Μπένετ και σε μουσική του συνθέτη Μάρβιν Χάμλις, ο οποίος
πέθανε πριν από ένα χρόνο, το έργο στρέφεται στους «αφανείς ήρωες» των μιούζικαλ, τους νεαρούς χορευτές και τραγουδιστές που πλαισιώνουν τους διάσημους
πρωταγωνιστές των μουσικών παραστάσεων. Την παράσταση σκηνοθέτησε ο έμπειρος Μπομπ Εϊβιαν, ο οποίος είχε χορογραφήσει την αρχική παράσταση (η τωρινή χορογραφία είναι της Μπάαγιορκ Λι). Μεταξύ
των πρωταγωνιστών είναι ο Τζον Πάρτριτζ,
η Σκάρλετ Στράλεν, η Βικτόρια ΧάμιλτονΜπάριτ, η Λι Ζίμερμαν και ο Γκάρι Γουντ.
Μπερτ Μοριζό (εδώ ο πίνακάς της «Η Ψυχή», 1876), τον Μαγκρίτ, τον Φράνσις
Μπέικον και τον Ρίτσαρντ Εστες. Εως τις
15 Σεπτεμβρίου.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
ΕΚΘΕΣΗ
Solomon R. Guggenheim Museum
www.guggenheim.org
ΜΑΔΡΙΤΗ
ΕΚΘΕΣΗ
Museo Thyssen-Bornemisza
www.museothyssen.org
«Reflejos. De
Van Eyck a
Magritte». Οι καθρέφτες και γενικά οι ανακλαστικές επιφάνειες
έχουν γοητεύσει
πολλούς ζωγράφους με τις εικαστικές δυνατότητες που προσφέρουν. Η αναπαράστασή
τους σε έργα ζωγραφικής είναι ένα συχνό
και διαχρονικό μοτίβο στην τέχνη από τον
15ο αιώνα έως τις μέρες μας. Αυτό το παιχνίδι ανάμεσα στην πραγματική εικόνα και
την αντανακλώμενη είναι το θέμα της έκθεσης, η οποία αποτελεί μέρος της σειράς
εκθέσεων του Μουσείου Τύσεν με τίτλο
«Διασταυρούμενα βλέμματα». Η έκθεση
παρουσιάζει μια ανθολογία πινάκων από
τη συλλογή του μουσείου, όπου αντιπροσωπεύονται πολλοί καλλιτέχνες, από τον
Βαν Ντάικ μέχρι τον Πολ Ντελβό, την
«New Harmony: Abstraction Between
the Wars, 1919-1939». Η έκθεση, που πήρε τον τίτλο της από έναν γεωμετρικό πίνακα του Πάουλ Κλέε του 1936, παρουσιάζει περίπου 40 έργα –ελαιογραφίες, γλυπτά και έργα σε χαρτί–, μερικά από τα οποία προέρχονται από την αποκαλούμενη
«ιδρυτική συλλογή» του μουσείου. Αν και
πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, οι οπτικές ερμηνείες της αφαίρεσης από καλλιτέχνες που εργάζονταν στην Ευρώπη στη
διάρκεια του Μεσοπολέμου αποκαλύπτουν το κοινό ενδιαφέρον τους για τη
σύνθεση και το χρώμα. Μεταξύ των καλλιτεχνών που αντιπροσωπεύονται είναι ο
Φερνάν Λεζέ, ο Τζακομέτι, ο Πικαμπιά, ο
Κάλντερ, ο Μιρό και ο Χοακίν Τόρες-Γκαρσία (εδώ το έργο του «Σύνθεση», 1938). Εως τις 8 Σεπτεμβρίου.
ΡΩΜΗ
ΕΚΘΕΣΗ
Museo dell’ Ara Pacis
www.arapacis.it
«Genesi: Fotografie di Sebastiao
Μοντερνισμός στις ΗΠΑ
Η έκθεση «American Modern:
Hopper to O’Keeffe», στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της
Νέας Υόρκης, αναδεικνύει μέσα από μια νέα σκοπιά τη συλλογή αμερικανικής τέχνης του
μουσείου μεταξύ 1915 και
1950. Εστιάζοντας στις ανησυχίες και τις αντιδράσεις του
καλλιτεχνικού κόσμου απέναντι στις ραγδαίες μεταβολές
που σημειώθηκαν στην αμερικανική κοινωνία κατά το πρώτο
μισό του 20ού αιώνα, η έκθεση παρουσιάζει πίνακες, σχέδια, χαρακτικά, φωτογραφίες
και γλυπτά, με θεματική διάταξη: τοπία από τις πόλεις και την
ύπαιθρο, βιομηχανικές σκηνές, πορτρέτα, νεκρές φύσεις.
Στα εκθέματα περιλαμβάνονται μερικά από τα φημισμένα
αριστουργήματα της συλλογής
του ΜOΜA, αλλά και λιγότερο γνωστά έργα, στα οποία εκφράζονται ισχυρά συναισθήματα και αποκαλύπτονται διαφορετικές εικαστικές τάσεις. Μεταξύ των
καλλιτεχνών που αντιπροσωπεύονται είναι ο Εντουαρντ Χόπερ, ο Τζορτζ Μπέλοους, ο Στούαρτ Ντέιβις, ο Τσαρλς Σίλερ, η Τζόρτζια Ο’ Κιφ, o Eλι Νάντελμαν
(εδώ το έργο του «Γυναίκα στο πιάνο, 1920-24») και ο Αλφρεντ Στίγκλιτς.
Salgado». Η σειρά φωτογραφιών «Γένεσις» είναι αποτέλεσμα ενός οκτάχρονου
σχεδίου που πραγματοποίησε ο Σεμπαστιάο Σαλγκάδο. Ο φημισμένος Βραζιλιανός φωτογράφος ταξίδεψε σε 32 χώρες
αναζητώντας τόπους που έχουν μείνει ακόμη άθικτοι από την επέλαση της «πολιτισμένης» ανθρωπότητας. Από την Αφρική μέχρι τα νησιά Γκαλάπαγκος, από τη
σκοτεινή, θερμή ζούγκλα του Αμαζονίου
μέχρι το παγερό φως της Αρκτικής, ο φακός του εστιάζει σε τοπία, ζώα, φυτά, αλ-
λά και κοινότητες αυτοχθόνων, εικόνες
που αντιπροσωπεύουν τις πιο αγνές και ανέγγιχτες, όπως ο ίδιος τις χαρακτηρίζει,
γωνιές του πλανήτη μας. Η έκθεση, η οποία έχει ήδη παρουσιαστεί στο Λονδίνο,
θα διαρκέσει έως τις 15 Σεπτεμβρίου.
ΤΟΚΙΟ
ΕΚΘΕΣΗ
The national Art Center
www.nact.jp
«Αμερικανική ποπ-αρτ: Από τη συλλογή του Ρόμπερτ και της Κιμίκο Πάουερς». Ο Τζον Πάουερς και η Γιαπωνέζα
σύζυγός του Κιμίκο απέδειξαν ότι είχαν
οξύτατο καλλιτεχνικό αισθητήριο όταν,
παράλληλα με τη συλλογή έργων παραδοσιακής ιαπωνικής τέχνης, άρχισαν να
συλλέγουν έργα ποπ-αρτ ήδη από τη δεκαετία του ’60. Στην έκθεση παρουσιάζονται πάνω από διακόσια έργα της συλλογής –πίνακες, σχέδια, μεταξοτυπίες,
γλυπτά– τα οποία εκτίθενται για πρώτη
φορά στην Ιαπωνία. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται πίνακες του Ράουσενμπεργκ και του Τζάσπερ Τζονς, προδρόμων
του κινήματος, όπως και των πιο φημισμένων εκπροσώπων της ποπ-αρτ – του
Αντι Γουόρχολ (εδώ ένα πορτρέτο της
Κιμίκο) και άλλων. Εως τις 21 Οκτωβρίου.
Επιμέλεια: ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΤΟΥΠΑΚΗ
TEXNES-03 CINEMA_TEXNES 8/30/13 11:40 AM Page 3
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΒΙΒΛΙΟ
ΙΔΕΕΣ
ΠΡΟΣΩΠΑ
Κινηματογραφώντας... αστέρια
Επανεκδόθηκαν τέσσερα ντοκιμαντέρ του Τόνι Πάλμερ για Μπιτλς, Ζάπα, Κοέν και Λιμπεράτσε
ΤΕΧΝΕΣ & ΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Δραστήριος
Του PHELIM O’ NEIL
THE GUARDIAN
Ο Τόνι Πάλμερ σπούδαζε ηθικές επιστήμες στο Κέμπριτζ τη δεκαετία
του ’60 όταν ένα μουσικό συγκρότημα
έφτασε στην πόλη. «Πήρα ένα τηλεφώνημα για να καλύψω στο περιοδικό της σχολής τη συνέντευξη
Τύπου που θα έδιναν οι Μπιτλς», θυμάται. «Είχαν ένα-δύο σινγκλ στην
κορυφή του Top 10 τότε, επομένως
ήταν γνωστοί, αλλά όχι παγκόσμιοι
αστέρες. Μετά τη συνέντευξη, ο Τζον
Λένον με ρώτησε γιατί δεν είχα κάνει
ερωτήσεις. Του είπα ότι έβρισκα το
όλο πράγμα μάλλον ανόητο. Γέλασε,
και όταν έμαθε ότι σπούδαζα ηθικές
επιστήμες μού είπε ότι και αυτό επίσης ήταν ανόητο. Ηθελε κάποιον
να τον ξεναγήσει στο πανεπιστήμιο.
Ετσι συναντηθήκαμε αργότερα και
ήρθε φριχτά μεταμφιεσμένος – ρεπούμπλικα, μακρύ αδιάβροχο και
ψεύτικη γενειάδα. Δεν υπήρχαν θαυμαστές που να τον ακολουθούν ουρλιάζοντας. Τον πήγα σε μέρη όπως
η Βιβλιοθήκη Ρεν, που του άρεσε πάρα πολύ. Αισθάνθηκα ότι ενδιαφερόταν να αποκτήσει μόρφωση, μια
ακαδημαϊκή μόρφωση που ποτέ δεν
είχε».
Δράση και αισθήματα
Αυτός είναι ο τρόπος που μιλάει
ο Πάλμερ, εβδομηντάρης τώρα πια:
αφήγηση γεμάτη χρώμα, περιστατικά,
διαίσθηση, δράση – και βέβαια αστέρια, τα πιο μεγάλα αστέρια. Το
ίδιο ισχύει και για τα περίφημα μουσικά ντοκιμαντέρ του, τέσσερα από
τα οποία κυκλοφόρησαν πρόσφατα
σε dvd. Θέματά τους είναι ο Λιμπεράτσε, ο Λέοναρντ Κοέν, ο Φρανκ
Ζάπα και οι Μπιτλς. Του αρέσει να
εξηγεί ότι οι Μπιτλς, και ιδιαίτερα ο
Λένον, του άνοιξαν τον δρόμο που
θα τον οδηγούσε σε πάνω από 100
ταινίες σχεδόν για τους πάντες, από
τη Μαρία Κάλλας μέχρι τον Ιγκόρ
Στραβίνσκι.
Ο Λένον έδωσε στον Πάλμερ το
τηλέφωνό του, λέγοντάς του να τον
βρει αν πήγαινε ποτέ στο Λονδίνο,
για να του ανταποδώσει τη χάρη. Ο
Αναρωτιέμαι τι σκέφτεται ο
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, έχοντας αφήσει το BBC, ο Πάλμερ έκανε τη σουρεαλιστική ταινία «Frank Zappa’s 200 Motels».
Πάλμερ δεν είχε σκοπό να πάει γιατί
ήθελε να κάνει ακαδημαϊκή καριέρα.
Ωστόσο, δύο χρόνια αργότερα κατέληξε στο Λονδίνο, δουλεύοντας
στο BBC. «Η πρώτη ταινία μου ήταν
για τον Μπέντζαμιν Μπρίτεν, το πρώτο βρετανικό ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στην τηλεόραση στις ΗΠΑ.
Αυτό θεωρήθηκε επιτυχία».
«Υπήρχαν όλες εκείνες οι μεγάλες
μπάντες τριγύρω, ο Τζίμι Χέντριξ, οι
Πινκ Φλόιντ, αλλά δεν είχαν σοβαρή
τηλεοπτική κάλυψη. Ο Τζον μού είπε
ότι ήταν καθήκον μου να τους βγάλω
στην τηλεόραση. “Τι μπορώ να κάνω,
Τζον;” του είπα. “Είμαι καινούργιος
στο BBC και δεν έχω επαφές με αυτά
τα συγκροτήματα”. Μου είπε, “εγώ
θα σε συστήσω, κι εσύ φρόντισε όλα
τα άλλα”».
Ετσι, ο Λένον έκανε τις επαφές
και ο Πάλμερ ασχολήθηκε απευθείας
με τους καλλιτέχνες, φιλμάροντας
τον Χέντριξ, τον Ερικ Μπάρντον,
τους Cream, τον Φρανκ Ζάπα, τον
Πιτ Τάουνσεντ. Ο Λένον έδωσε επί-
“
Η σχέση του με τον Τζον
Λένον και πώς το αστέρι
των Μπιτλς τού άνοιξε
τον δρόμο που θα
τον οδηγούσε σε πάνω
από 100 ταινίες.
σης τον τίτλο στο φιλμ όπου ο Πάλμερ
ιχνηλατεί την πολιτική του ροκ εν
ρολ –«All My Loving»– «εκφράζοντας
πλαγίως την επιθυμία να μην ασχοληθώ με τους Ρόλινγκ Στόουνς. Ο
Μικ Τζάγκερ ποτέ δεν με συγχώρησε
γι’ αυτό».
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70,
έχοντας αφήσει το BBC, ο Πάλμερ
έκανε τη σουρεαλιστική ταινία «Frank
Zappa’s 200 Motels». Ολοι τον έβλεπαν σαν τον μόνο άνθρωπο που θα
μπορούσε να τα βγάλει πέρα με το
σενάριο του Ζάπα για τον εαυτό του
και την μπάντα του.
Η ιδέα του Ζάπα για οπτικά «τριπ»
θα ήταν πολύ δαπανηρή, ο Πάλμερ
όμως είχε μια φαεινή ιδέα: Να γυρίσει
το φιλμ σε βιντεοταινία. Το πείραμα
λειτούργησε – δεν ήταν μόνο φθηνότερο, αλλά μπορούσε να μεταφερθεί και σε κανονική ταινία. Παράδοξο
μείγμα από μουσική, ψυχεδελικά ιντερμέδια, χίπικη αργκό, κινούμενα
σχέδια και αντισυμβατικό χιούμορ,
το «200 Motels» έγινε περιζήτητο
στο μεταμεσονύχτιο κύκλωμα προβολών, με τον ρόλο του Ζάπα να τον
παίζει ο Ρίνγκο Σταρ, με γένια και
περούκα.
Οταν, το 1972, έκανε το «Bird on
a Wire», την ταινία για την περιοδεία
του Λέοναρντ Κοέν στην Ευρώπη,
ο Πάλμερ ζήτησε να έχει απόλυτη
πρόσβαση. Στάθηκε τυχερός. «Ο
Κοέν ήθελε να αποσυρθεί μετά την
περιοδεία, η εταιρεία δεν ενδιαφερόταν κι έτσι δεν είχαμε παρείσακτους, ήταν μόνο οι μουσικοί και η
μικρή ομάδα των τεχνικών». Το αποτέλεσμα ήταν ένα μαγευτικό πορτρέτο του Κοέν. Κορυφώνεται σε μια
συναυλία στο Τελ Αβίβ, όπου το κοινό
δύσκολα συγκρατείται από την ασφάλεια για να μην πλησιάσει στη
σκηνή. «Τραγούδησε το “Bird on the
Wire” σ’ εκείνη τη συναυλία και τα
δάκρυα κυλούσαν στο πρόσωπό του».
Στις live συναυλίες, η κάμερα εστιάζει
σταθερά στον Κοέν· ο χώρος, η μπάντα και ο υπόλοιπος κόσμος χάνονται
στο φόντο.
Πάλμερ για το «Behind the
Candelabra», το νέο φιλμ του
Στίβεν Σόντεμπεργκ για τον
Λιμπεράτσε. «Είναι σπουδαία
ταινία, και ο Μάικλ Ντάγκλας
δίνει μια εκπληκτική ερμηνεία. Αλλά δεν είναι ο Λιμπεράτσε. Ολοι ήξεραν πως είναι γκέι. Περπατούσε όπως
όλοι και σε κοίταζε κατευθείαν στα μάτια. Ηταν ένας ίσιος
άνθρωπος, απόλυτα straight.
Και φοβερά γενναιόδωρος,
αυτό τουλάχιστον το έπιασαν
στην ταινία».
Καταξιωμένος σκηνοθέτης ο
Τόνι Πάλμερ εξακολουθεί να
γυρίζει μουσικά ντοκιμαντέρ
- είναι σχεδόν έτοιμο, ύστερα από μακρά κυοφορία, ένα
φιλμ για τον Βαγγέλη Παπαθανασίου. Και τώρα ασχολείται με την προβολή του
«Nocturne», ενός φιλμ για
τον Μπέντζαμιν Μπρίτεν, που
το γύρισε με την ευκαιρία
της εκατοστής επετείου από
τη γέννηση του συνθέτη. Μια
από τις προβολές θα γίνει
στον Λευκό Οίκο. «Η ημερομηνία δεν συμπίπτει ακριβώς
με τα γενέθλια του Μπρίτεν,
αλλά μου είπαν πως ήταν η
μόνη μέρα που μπορούσε να
παραστεί η κ. Ομπάμα».
* Οι τίτλοι των ντοκιμαντέρ
που επανεκδόθηκαν είναι
«All Υou Need Is Love: The
Beatles», «Leonard Cohen:
Bird on a Wire», «Frank
Zappa’s 200 Motels» και
«The World of Liberace»
l
3
TEXNES-04 BIBLIO_TEXNES 8/30/13 11:40 AM Page 4
4
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΤΕΧΝΕΣ & ΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΒΙΒΛΙΟ
ΙΔΕΕΣ
ΕΞ ΑΦΟΡΜΗΣ
Του ΣΤΑΥΡΟΥ
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Η δημοσιογράφος Ολγα Σελλά προτείνει:
ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ
Χριστιανοί στο Σινά
μικρή πόλη Sheikh Zwayd βρίσκεται
στο βορειότερο σημείο της χερσονήσου
του Σινά, πάνω ψηλά στη Μεσόγειο. Εκεί,
κοντά στο κοιμητήρι της, βρέθηκε στα μέσα
Ιουλίου, αλυσοδεμένος και αποκεφαλισμένος
ένας χριστιανός μαγαζάτορας (Τhe New
York Times, 10/8/2013). Στην πόλη Ελ Αρίς,
τη μεγαλύτερη του βόρειου Σινά, τον Ιούλιο
επίσης, ένας τουλάχιστον ιερέας δολοφονήθηκε, πολλοί χριστιανοί απήχθησαν, με
αίτημα για την απελευθέρωσή τους υψηλά
λύτρα, πολλοί άλλοι απειλήθηκαν. Συμμορίες
τζιχαντιστών που δρουν ανεξέλεγκτες στην
περιοχή είναι οι δράστες αυτών των εγκλημάτων. Ολοι οι χριστιανοί του Σινά ζουν σε
συνθήκες τρόμου, μόνοι και αβοήθητοι, στο
έλεος κυριολεκτικά του Θεού. Το μόνο που
σκέπτονται είναι πώς θα φύγουν από εκεί.
Οσοι έχουν τη δυνατότητα το κάνουν χωρίς
δεύτερη σκέψη. Εκκλησίες, σπίτια, μαγαζιά
κλείνουν καθημερινά. Ενώ θα φανταζόταν
κανείς ότι η ανατροπή του Μόρσι θα περιόριζε τις αντιχριστιανικές δραστηριότητες,
στη χερσόνησο του Σινά τουλάχιστον συνέβη
το αντίθετο. Μα και στην υπόλοιπη Αίγυπτο
τα πράγματα, και από την άποψη αυτή, δεν
πάνε καλύτερα: ογδόντα εκκλησίες έχουν
καεί από την ημέρα της ανατροπής του.
Μα καλά, θα μπορούσε δικαιολογημένα
να αναρωτηθεί κανείς, όταν στη Συρία υπάρχουν ήδη 100.000 νεκροί, όταν η Αίγυπτος
βρίσκεται στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου,
με τον στρατό να ρίχνει στο ψαχνό ενάντια
σε μουσουλμάνους διαδηλωτές, οπαδούς
του Μόρσι, εσύ μιλάς τώρα για μια φούχτα
χριστιανούς του Σινά; Πάλι τον χαβά σου
για τους διωκόμενους χριστιανούς; Ναι, τον
χαβά μου - το αποδέχομαι. Δεν είναι καθόλου
κακό να έχει ο καθένας τον χαβά του, αρκεί
να λέει την αλήθεια.
Το έχουμε ξαναγράψει αρκετές φορές: το
μέλλον του χριστιανισμού στον γενέθλιο
τόπο του και στις περιοχές της πρώτης ανάπτυξής του είναι εξαιρετικά δυσοίωνο.
Τα ισλαμιστικά κινήματα τον ξεριζώνουν
με τρόπο αιματηρό. Η τελική εξαφάνισή
των χριστιανών από τις περιοχές αυτές είναι
ζήτημα χρόνου. Οι χριστιανοί δεν είναι ανεκτοί ούτε στην έρημο του Σινά! Το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται στο
ΠΡΟΣΩΠΑ
Η
Οψιμα ξεκίνησα να διαβάζω αστυνομικά. Και γοητεύομαι όλο
και περισσότερο. Οχι απ’ όλα. Οχι πάντα. Με τα βιβλία του Γιάννη Μαρή, όμως, είναι αλλιώς. Που μόνο μέσα από τις κινηματογραφικές μεταφορές των βιβλίων του γνώριζα το ύφος του.
Μέσω των βιβλίων της «Αγρας» τον ξαναγνώρισα. Ισως γιατί οι
νέες αυτές εκδόσεις των μυθιστορημάτων, που κάποτε δημοσιεύονταν σε συνέχειες στον ημερήσιο και στον περιοδικό Τύπο
και ποτέ δεν είχαν γίνει αυτοτελή βιβλία, συμπεριλαμβάνουν
και το κλίμα της εποχής, τις ειδήσεις, τα γεγονότα. Και παρακολουθείς αλλιώς το αστυνομικό στόρι του ανθρώπου που μ’ έναν δικό του τρόπο προσέγγισε τη μετεμφυλιακή, τότε, ελληνική κοινωνία. Από τα πλέον αγαπημένα μου, το πιο πρόσφατο
«Τα χέρια της Αφροδίτης», προφητικό, λες, πολλών από τις συνήθειες, τις συμπεριφορές και τις «ιδιοτροπίες» και της σημερινής κοινωνίας.
REUTERS
Πρώτα σε πωλήσεις
Το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται στο νότιο Σινά. Είναι αφελείς όσοι πιστεύουν ότι
είναι ασφαλές λόγω της μεγάλης πολιτιστικής σημασίας του.
<
<
<
<
<
<
Το μέλλον του χριστιανισμού
στον γενέθλιο τόπο του
και στις περιοχές της πρώτης ανάπτυξής του είναι εξαιρετικά
δυσοίωνο. Τα ισλαμιστικά
κινήματα τον ξεριζώνουν
με τρόπο αιματηρό.
νότιο Σινά. Είναι αφελείς όσοι πιστεύουν
ότι είναι ασφαλές λόγω της μεγάλης πολιτιστικής σημασίας του. Τουναντίον. Οι βάρβαροι άλλωστε -οι τζιχαντιστές είναι ο ορισμός της βαρβαρότητας- απεχθάνονται παντού και πάντοτε τον πολιτισμό. Μόνη αξία
τους είναι το χυμένο αίμα του εχθρού. Το
βόρειο Σινά σήμερα αποτελεί ουσιαστικά
μια εκτός νόμου περιοχή. Τον λόγο έχουν
τα όπλα. Αυτό που επικρατεί εκεί προοιωνίζεται αυτό που είναι πολύ πιθανό να συμβεί
και στην υπόλοιπη Αίγυπτο, αν δεν εξομαλυνθεί σύντομα η πολιτική κατάσταση. Η
μαύρη μοίρα των λίγων χριστιανών του Σινά
προδιαβεβαιώνει για το τι έχουν να πάθουν
και στην υπόλοιπη χώρα.
Ο άγριος διωγμός των χριστιανών στη Μέση
Ανατολή εξελίσσεται εδώ και χρόνια μέσα
στη γενική παγκόσμια αδιαφορία. Δεν συγκινεί
σχεδόν κανέναν. Η προοπτική της εξαφάνισης
του χριστιανισμού από την ιστορική κοιτίδα
του, με τέτοιο βίαιο τρόπο, δεν ταράζει τον
ύπνο κανενός. Το πολύ πολύ να εκδοθεί κάποια
εκκλησιαστική ανακοίνωση, στην οποία ελάχιστοι θα δώσουν σημασία. Ο χριστιανισμός
δεν «πουλάει» στην Ευρώπη.
Η λύση του προβλήματος είναι βεβαίως
η δημοκρατία. Τότε μόνο θα προστατεύονται
πραγματικά όλοι ανεξαιρέτως οι πολίτες
των χωρών αυτών. Σύμφωνοι. Επειδή όμως
η δημοκρατία δεν είναι για αύριο στις χώρες
αυτές, το ερώτημα είναι τι γίνεται ώς τότε;
Πιστεύω ότι η Ευρώπη και η Αμερική έχουν
τα μέσα, τώρα, να πιέσουν και να προστατέψουν σε μεγάλο βαθμό τους χριστιανούς
και τα χριστιανικά μνημεία στην περιοχή.
Το ερώτημα είναι αν τους ενδιαφέρει να το
κάνουν.
ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ
Tης ΤΙΤΙΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΙΑ
ΛΙΟΥΜΠΙΤΣΑ ΑΡΣΙΤΣ,
ΝΤΕΓΙΑΝ ΜΙΑΪΛΟΒΟΤΣ (επιμ.)
Ετσι άρχισαν όλα. Σέρβοι συγγραφείς
γράφουν για την Ελλάδα
μετ.: Γκάγκα Ρόσιτς, Μαρία Κεσίνη
εκδ. Κονιδάρη
ίκοσι επτά Σέρβοι συγγραφείς, άντρες
και γυναίκες, γράφουν για την Ελλάδα.
Για να τη στηρίξουν στην κρίση που περνά.
Πέρυσι, στην Εκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, που μόνο να κερδίσει θα είχε αν
δεν παρίστανε επί ματαίω τη διεθνή και γινόταν πραγματικά βαλκανική, όταν το βιβλίο
αυτό ετοιμαζόταν ακόμη, ένας από τους
συμμετέχοντες στον τόμο συγγραφείς το
περιέγραφε ως αντίδωρο στην Ελλάδα που
όλοι θα εύχονταν ποτέ να μην είχε χρειαστεί
να της χαρίσουν. Εμπνέονται από την Ελλάδα, από τη δική του Ελλάδα ο καθένας,
των μύθων και των παραμυθιών (πολύ όμορφη η αφήγηση στο διήγημα του Χάτζιτς
ότι οι Ελληνες πήγαν στα βουνά του Μαυροβουνίου, έσπειραν τον Μάιο, αλλά χιόνισε
και έφυγαν τρέχοντας για πιο ήπια κλίματα),
της Ιστορίας. Αλλά και από τη βιωμένη Ελλάδα του καλοκαιριού, με τις παραλίες, το
σαγανάκι και το ούζο, τους κακούς δρόμους
και τους περίεργους έρωτες, την Ελλάδα
«χοντρή καλλονή με παλαβή οικογένεια»,
όπως τη χαρακτηρίζει ο Βούλε Ζούριτς, μια
«χώρα σε διαρκή μετάβαση», όπως και η
Σερβία κατά τον Ντέγιαν Στοΐλκοβις στην
πολύ ενδιαφέρουσα δυστοπία του. Μια χώρα
για την οποία οι Σέρβοι ίσως δεν ξέρουν εντέλει επί της ουσίας πολλά, όπως λέει η
Γέλενα Λένγκολντ: «Τι ξέρω για την Ελλάδα;
Σχεδόν τίποτα» - όπως κι εμείς δεν ξέρουμε
για τη Σερβία πολύ περισσότερα, πέραν της
Ε
περίφημης και διακηρυσσόμενης σε κάθε
ευκαιρία ελληνοσερβικής αδελφοσύνης,
λέω εγώ.
Πάντως, λίγα ή πολλά, ο καθένας από τους
γράφοντες ξέρει κάτι για την Ελλάδα και
προσέρχεται σ’ αυτήν για τους δικούς του
λόγους: αναζητώντας το νόημα των φυσικών
και των μετά τα φυσικά, του θείου και της
επιφάνειας, της ζωής,
του θανάτου και της ανάστασης, το νόημα του
κακού αλλά και της κοινοτοπίας του κακού, όπως μπορεί να το φωτίσει ο αρχαιοελληνικός
δαίμων της μοίρας, τη
φύση της μνήμης ως δημιουργικής φαντασίας
που χτίζει κόσμους στην
ομηρική απαρχή, το κείμενο καθαυτό, από το
διήγημα που δεν λέει να
γραφτεί ως ένα θαυματουργό χειρόγραφο· ή
τον έρωτα, τη θάλασσα,
τον ήλιο και το τέλειο
σαγανάκι, την αεί παρούσα Θεσσαλονίκη, του
παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.
Βρίσκοντας εντέλει, όπως λέει ο Χάτζιτς τον
ελληνικό αυτό πολιτισμό, που κυκλώνει τον
κόσμο εν αγνοία του, ακόμη και κάτω από
τις πέτρες. Σαν την πέτρα στο λουτρό όπου
οι Σικελοί έκαψαν τον Μίνωα για να μην
του παραδώσουν τον Δαίδαλο, όπως περιγράφει ο Χαλίλοβιτς, παρομοιάζοντας στο
τέλος ορισμένους σύγχρονους συγγραφείς
με τον τεχνίτη που του άρεσαν οι απολαύσεις
και δεν άφηνε κανέναν καλύτερο και νεότερο
να του χαλά την ησυχία. Για το βιβλίο του
Βίντοσαβ Στεβάνοβιτς, απόσπασμα από το
οποίο αναδημοσιεύεται εδώ, έγραφα στις
αρχές της δεκαετίας του 1990 στο περιοδικό
«Αντί» και το ξαναβρήκα ολοζώντανο, μαζί
με τον Χρήστο Παπουτσάκη και την Αντεια,
αρκετές σελίδες παρακάτω, σε ένα διήγημα
για την «Ανθολογία βαλκανικής ποίησης», που
καταλήγει σε μια ερωτική παραζάλη.
Το βιβλίο κλείνει με
ένα κείμενο για την Ελλάδα της Γκάγκας Ρόσιτς, μεσίτριας ανάμεσα
στις δύο λογοτεχνίες,
που και με αυτή τη δουλειά της, από κοινού με
την κόρη της, Μαρία Κεσίνη, μας καλεί να γνωρίσουμε καλύτερα την
ιδιαίτερης τονικότητας
εξαιρετική σερβική λογοτεχνία, όπου κυριαρχεί το χιούμορ, λιγότερο
ή περισσότερο μαύρο,
η σκοτεινότητα και η ανατρεπτική έως βέβηλη
παρωδία, ο παροξυσμός
και μαζί μια εσωτερικότητα των φωτοσκιάσεων (υπάρχουν αρκετά πια μεταφρασμένα
έργα στα ελληνικά)· αλλά και για μια πιο συστηματική καλλιτεχνική και διακαλλιτεχνική
ανταλλαγή, που δεν χρειάζεται εντέλει να
περιμένει την κρατική παρότρυνση και υποστήριξη, αλλά μπορεί να στηριχτεί σε
μικρά δίκτυα με μεγάλα οράματα.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Αντίδωρο στην Ελλάδα
ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
Νομοκανονικά
Επιθεώρηση Εκκλησιαστικού
και Κανονικού Δικαίου
τεύχος 1, έτος 2013
Εκτός από τα άρθρα,
τις μελέτες, τις γνωμοδοτήσεις και τις αποφάσεις των ελληνικών και διεθνών
δικαστηρίων καθώς
και τις βιβλιοκρισίες,
στη νέα περίοδο η Επιθεώρηση εγκαινιάζει μια καινούργια ενότητα η οποία,
εφ’ όσον συντρέχει
λόγος, περιλαμβάνει
βιβλιογραφική αποδελτίωση ή ενημέρωση επί της νεότερης εκκλησιαστικής νομοθεσίας, ή επιστημονικό διάλογο,
ή έναν συνδυασμό και των δύο αυτών κειμενικών κατηγοριών.
MEΛΕΤΗ
ΛΙΤΣΑ ΛΕΜΠΕΣΗ
Η μουσική και οι ήχοι στην ποίηση
του Γιάννη Ρίτσου
εκδ.Μανδραγόρας
σελ. 320
Η συγγραφέας αποδελ-
τίωσε και κατέγραψε όλους τους στίχους του ποιητή που περιέχουν αναφορά στη μουσική ή στους
ήχους, προκαλώντας μια
νέα ανάγνωση και συνθέτοντας έτσι ένα νέο ποιητικό σύνολο. «Το τραγούδι
της αδερφής μου», «Η Σονάτα του σεληνόφωτος», «Το εμβατήριο του ωκεανού», «Παλιά μαζούρκα σε ρυθμούς βροχής». Αποδεικνύεται έτσι πως παράλληλα προς
την εικόνα, η μουσική παίζει σημαντικότατο ρόλο στην ποίηση του Ρίτσου ο οποίος είχε πολυποίκιλες βιωματικές μουσικές-καλλιτεχνικές εμπειρίες όπως η ενασχόλησή του με την εκμάθηση πιάνου και η συγγραφή στίχων και τραγουδιών για μελοποίηση.
ΚΩΣΤΗΣ ΚΑΡΠΟΖΗΛΟΣ επιμ.
Αρχείο Σταύρου Καλλέργη: Ψηφίδες από τον
σχεδιασμό της σοσιαλιστικής πολιτείας
εκδ. Μουσείο Μπενάκη
σελ. 204
Ο Σταύρος Καλλέργης
πρωτοστάτησε στην
οργανωμένη έκφραση
των σοσιαλιστικών ιδεών στην ελληνική
κοινωνία τη δεκαετία
του 1890. Οργανωτής
του πρώτου εορτασμού της Πρωτομαγιάς το 1893, διέθεσε
απλόχερα την περιουσία του για τις ανάγκες
του κινήματος, συνελήφθη και φυλακίστηκε, κατέφυγε στη Γαλλία, συγκρούστηκε με το οικογενειακό του περιβάλλον, αλλά και με τους συντρόφους του. Στις αρχές του 20ού αιώνα, επέστρεψε στη γενέτειρά του Κρήτη, επιδόθηκε
στο εμπόριο, δημιούργησε οικογένεια και έζησε
ώς το 1926 μακριά από το σοσιαλιστικό κίνημα.
ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
CAROLINE MATTHEWS
Σαν ένα όνειρο
μετ.: Κλαίρη Λαϊνά
εκδ. Bell
σελ. 368 - 7,70 ευρώ
Η Νελ Μακναμάρα ζει ευ-
τυχισμένη. Εχει έναν σύντροφο που τη λατρεύει
και μια μικρή κόρη που είναι και για τους δυο τους
ένας θησαυρός. Κι έχει
σταθερή δουλειά σε ένα
εστιατόριο. Οταν αποφασίζεται η ανακαίνιση του εστιατορίου, η Νελ βρίσκει
την ευκαιρία να ξεδιπλώσει το δημιουργικό της ταλέντο. Και παίρνοντας
κουράγιο αποφασίζει να αρχίσει να σχεδιάζει
τις δικές της πρωτότυπες τσάντες που σύντομα
γίνονται ανάρπαστες. Φαίνεται πως τα πιο τρελά
της όνειρα γίνονται πραγματικότητα. Η επιτυχία
ωστόσο έχει ένα τίμημα. Σύντομα η Νελ θα βρεθεί να αναρωτιέται αν μπορεί στ’ αλήθεια να τα
έχει κανείς όλα.
ΟΔΗΓΟΣ
ALBERTA GALLA - MICHELE BUONSANTI
Οι ομορφότερες παραλίες της Κρήτης
εκδ. Mystis
σελ. 142 - 7,90 ευρώ
Οι ομορφότερες παραλίες
της Κρήτης: ήσυχες, χωρίς ομπρέλες και ξαπλώστρες,
σχεδόν κρυφές. Και οπωσδήποτε με πεντακάθαρα νερά.
Για να φτάσει κανείς πρέπει
να αφήσει το αυτοκίνητό του
και να περπατήσει. «Διαλέξαμε», λένε οι συγγραφείς, «ιδανικές τοποθεσίες και προσπαθήσαμε να δώσουμε όλες
τις απαραίτητες πληροφορίες για να πάτε εκεί».
Πολλές από τις παραλίες βρίσκονται σε θέσεις ιστορικού ή θρησκευτικού ενδιαφέροντος. Ο οδηγός απευθύνεται σε περιηγητές που προτιμούν να αποφεύγουν τα πλήθη. Κυκλοφορεί επίσης στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά
και ρώσικα.
TEXNES-05 IDEES_TEXNES 8/30/13 11:41 AM Page 5
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΒΙΒΛΙΟ
ΙΔΕΕΣ
ΠΡΟΣΩΠΑ
ΤΕΧΝΕΣ & ΓΡΑΜΜΑΤΑ
l
5
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Τραγικός πραγματισμός και δημόσια σφαίρα
Ο ιστορικός διάλογος ανάμεσα στον πρόεδρο Λίνκολν και τον Δημοκρατικό γερουσιαστή Ντάγκλας και η σημερινή κρίση
Του ΘΕΟΦΑΝΗ ΤΑΣΗ*
τευσης και «συμβιβάζεσθαι» σε ένα
ευρύτερο υπόβαθρο κοινών αξιών.
Στη συναρπαστική μελέτη «Lincoln’s
tragic pragmatism: Lincoln, Douglas,
and moral conflict» (Harvard
University Press, 2013), ο John Burt
διερευνά τον ιστορικό διάλογο του
1858 μεταξύ των Abraham Lincoln
και Stephen Douglas με θέμα την επέκταση της δουλείας. Το νομοσχέδιο
Kansas-Nebraska του 1854, που συνέταξε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής
Douglas, κατοχύρωνε το δικαίωμα
των αποίκων να αποφασίσουν οι ίδιοι
μέσω δημοψηφίσματος για την ύπαρξη ή μη δουλείας σε αυτά τα νέα
εδάφη των ΗΠΑ. Ο Douglas εκτιμά
ότι το δημοψήφισμα θα οδηγήσει
στην απόρριψη της δουλείας, επειδή
οι κλιματικές συνθήκες στα νέα εδάφη
δεν ευνοούν τη βαμβακοκαλλιέργεια.
Με στόχο τη συναίνεση
“
Η αξιοπιστία των «κόκκινων
γραμμών» καθορίζεται από τη
δυνατότητα και τους τρόπους
του «συμβιβάζεσθαι».
Επιπλέον, η έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας θα νομιμοποιήσει το αποτέλεσμα έναντι των νότιων πολιτειών.
Αυτό που ο Douglas θέλει να αποφύγει
πάση θυσία είναι η περαιτέρω όξυνση
της διαμάχης για την κατάργηση της
δουλείας. Η δημόσια σφαίρα είναι
πια τόσο φορτισμένη από τα πάθη
των αντιμαχόμενων παρατάξεων ώστε κινδυνεύει να διαρραγεί. Ο
Lincoln, από την άλλη, τάσσεται ενάντια στο δημοψήφισμα θεωρώντας
ότι η στρατηγική του Douglas θυσιάζει αυτό που σκοπεύει να προστατεύσει. Πιστεύει πως η δουλεία
είναι ηθικά απαράδεκτη και ως εκ
τούτου η επίκληση της λαϊκής έκφρασης ανεπίτρεπτη. Για τον Lincoln
η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για
την ύπαρξη ή μη της δουλείας διαφθείρει το δημοκρατικό ήθος των
πολιτών οδηγώντας στην αυτοκατάλυση της δημόσιας σφαίρας.
Πορτρέτο του Αβραάμ Λίνκολν.
Ο Burt ανασυγκροτεί φιλοσοφικά
τον διάλογο μεταξύ των Lincoln και
Douglas ως παράδειγμα μιας τραγικής
σύγκρουσης ηθικών αξιών στη βάση
δύο ανταγωνιστικών θεωρήσεων για
τη δημοκρατία. Από τη μια έχουμε
μια θεώρηση της δημοκρατίας ως αξιακά ουδέτερου πεδίου διαπραγμάτευσης με στόχο τη συναίνεση και
από την άλλη μια θεώρηση της δημοκρατίας ως συνυφασμένης με ηθικές αξίες. Και οι δύο θεωρήσεις ενέχουν τρομακτικούς κινδύνους. Η
πρώτη εργαλειοποιεί την πολιτική
υποβαθμίζοντας τη δημόσια σφαίρα
σε χώρο διαμεσόλαβησης συμφερόντων, ενώ η δεύτερη ηθικοποιεί την
πολιτική οδηγώντας στον ολοκλη-
ρωτισμό. Εγκλωβισμένοι οι Lincoln
και Douglas υπερασπίζονται μια δημόσια σφαίρα που αδυνατεί πλέον
να μετατρέψει μια ηθική σύγκρουση
σε πολιτική αντιπαράθεση, με συνέπεια τον εμφύλιο πόλεμο. Ωστόσο
αυτή η καταστροφική εμπειρία συνεισέφερε στη δημιουργία και την
καλλιέργεια ενός ήθους διαπραγμά-
Δυστυχώς, σήμερα στην Ελλάδα
ο διάλογος για την τρέχουσα κρίση
συμπυκνώθηκε στο ζήτημα των Μνημονίων με τέτοιο τρόπο ώστε μια
πολιτική αντιπαράθεση να λάβει τη
μορφή ηθικής σύγκρουσης μεταξύ
υπέρμαχων και πολέμιων, διαβρώνοντας επικίνδυνα τη δημόσια σφαίρα. Ομως η παρούσα πόλωση δεν αντιστοιχεί σε σύγκρουση ηθικών αξιών με βάση ανταγωνιστικές θεωρήσεις της δημοκρατίας, παρά σε
διαπάλη συμφερόντων με ιδεολογικό
μανδύα που συγκαλύπτει την αδυναμία παραγωγής δημιουργικών πολιτικών από τις εμπλεκόμενες παρατάξεις. Αν θεωρήσουμε ότι δημιουργικές πολιτικές ενδεχομένως προκύψουν ως προϊόντα της δράσης πολιτικών φορέων οι οποίοι θα εκφράζουν καινούργιες κοινωνικές δυνάμεις
κομίζοντας μια νέα αφήγηση και ένα
διαφορετικό λεξιλόγιο, τότε τίθεται
το επιτακτικό ερώτημα: Πώς είναι
δυνατόν να ενδυναμώσουμε τη δημόσια σφαίρα ώστε να επικρατεί ένα
ήθος διαπραγμάτευσης με στόχο τη
σύναψη συμφωνιών και την επίτευξη
συναίνεσης, έχοντας κατά νου ότι
αν και η πολιτική διέπεται από την
ανάγκη, συγχρόνως την υπερβαίνει;
Κατά τη γνώμη μου αυτό επιτυγχάνεται όταν ως πολίτες συναινούμε
σε ηθικά αποδεκτές βασικές αρχές
και κανόνες, αμφότερα απαραίτητα
για τη δημοκρατική λειτουργία της
δημόσιας σφαίρας. Αυτό δεν σημαίνει
ότι όλοι πρέπει να αντιλαμβανόμαστε
τις αρχές με τον ίδιο τρόπο ούτε ότι
πρέπει να τις υιοθετούμε για τους ίδιους λόγους. Το σημαντικό είναι να
τις αποδεχόμαστε και να σεβόμαστε
τους κανόνες που απορρέουν από
αυτές. Μιλούμε εδώ για μια πρωταρχική και αναγκαία συμφωνία ως προϋπόθεση διαφωνίας. Τα παραπάνω
δεν υποτιμούν το αγωνιστικό στοιχείο
της πολιτικής. Τουναντίον προσπαθούν να το καταστήσουν καρποφόρο
θέτοντας τους όρους διεξαγωγής του
αγώνα. Σε αυτό το πλαίσιο αποδεχόμαστε την ύπαρξη αντιπάλων,
αλλά δεν τους μετατρέπουμε σε εχθρούς, επειδή αργότερα μπορεί να
μας συντρέξουν ως σύμμαχοι. Αναγνωρίζουμε την ύπαρξη πληθώρας
λεξιλογίων, δηλαδή εναλλακτικών
περιγραφών της πραγματικότητας,
αλλά και ετερόκλητων συμφερόντων
υπό την προϋπόθεση ότι δεν απειλούν τη δημόσια σφαίρα. Κατανοούμε
ότι είναι άγονο να μεταφράζεται πάντοτε η διαφωνία επί των αξιών ή η
διαφορά συμφερόντων σε ιδεολογική
αντιπαράθεση στα επιμέρους. Είμαστε διατεθειμένοι να υποχωρήσουμε
σε κάποια ζητήματα ώστε να διασφαλίσουμε άλλα, αναγνωρίζοντας
ότι δεν μπορούμε πάντα να επιτυγχάνουμε όλους τους στόχους της ατζέντας μας. Αλλωστε η αξιοπιστία
των «κόκκινων γραμμών» καθορίζεται
από τη δυνατότητα και τους τρόπους
του «συμβιβάζεσθαι».
Τιθασεύουμε τον ναρκισσισμό
μας αποδεσμεύοντας την αυτοεικόνα μας από την επικράτηση των
πεποιθήσεών μας. Είμαστε πάντοτε
περισσότερα απ’ όσα πιστεύουμε
διότι διαθέτουμε την ικανότητα να
αναθεωρούμε, να υιοθετούμε και
να δημιουργούμε νέες αξίες. Είμαστε
επίσης περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε διότι δεν εξαντλούμαστε
στην ανάγκη, καθότι ο βίος υπερβαίνει τη ζωή. Κατευνάζουμε την
οργή και τον φθόνο μας ώστε να
διεκδικήσουμε αποτελεσματικότερα
όσα πρεσβεύουμε, αλλά και επειδή
επιθυμούμε οι άλλοι να πράξουν το
ίδιο ως προς εμάς. Χαλιναγωγούμε
τον φόβο μας ώστε να μη γεννήσει
βία, παραμένοντας αλληλέγγυοι.
Εν ολίγοις προστατεύουμε τη δημόσια σφαίρα για να μην καταλυθεί
από την κυριαρχία ανεξέλεγκτων
παθών. Κυρίως, κατανοούμε ότι η
δημόσια σφαίρα συνιστά κάτι περισσότερο από χώρο σύγκρουσης
αξιών, επιδίωξης συμφερόντων και
διεκδίκησης ισχύος, αποτελώντας
αυταξία.
* Ο κ. Θεοφάνης Τάσης διδάσκει Σύγχρονη
Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Klagenfurt.
Το τελευταίο του βιβλίο «Πολιτικές του Βίου:
Η Ειρωνεία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις
Ευρασία.
Για το «Μεγάλο Δικαστήριο της Ιστορίας»
O Άντης Ροδίτης υποστηρίζει ότι οι Αμερικανοί πρόσφεραν στην Ελλάδα την Κύπρο χωρίς εδαφικά ανταλλάγματα προς την Τουρκία
Του ΓΙΑΝΝΗ Κ. ΛΑΜΠΡΟΥ
Ο κ. Γιώργος Πετούσης έχοντας ως μοναδική
πηγή πληροφόρησης βιβλία του κ. Άντη Ροδίτη
ζητά (Καθημερινή, 18.8.2013) «να στηθεί το
μεγάλο δικαστήριο της Ιστορίας». Για να κρίνει
και να καταδικάσει ποιους; Όχι τον Δημήτριο
Ιωαννίδη και τη συμμορία του, που με το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 αποδεδειγμένα
κατέστρεψαν την Κύπρο, όχι την ΕΟΚΑ Β΄,
που με τις παράνομες και εγκληματικές της
πράξεις αποσταθεροποίησε την κατάσταση
στην Κύπρο και δημιούργησε τις συνθήκες
μέσα στις οποίες εκδηλώθηκε το πραξικόπημα,
στο οποίο τελικά μετέσχε, αλλά τον νόμιμο
Πρόεδρο αρχιεπίσκοπο Μακάριο, που είχε την
υποστήριξη της τεράστιας πλειοψηφίας του
κυπριακού λαού.
Ο κ. Άντης Ροδίτης, του οποίου τα βιβλία εντυπωσίασαν τον κ. Πετούση, είναι ένας εξαίρετος λογοτέχνης και παραγωγός ταινιών, όχι
όμως και αξιόπιστος ιστορικός. Δεν αναζητεί
νηφάλια την ιστορική αλήθεια, αλλά επιστρατεύει την ιστορική ύλη για να εξυπηρετήσει
το πάθος του κατά του Μακαρίου. Σ’ αυτή του
την επιδίωξη είναι αδίστακτος. Στήριξε μια
τεράστια διαφημιστική καμπάνια για το βιβλίο
του «Δέκα Χιλιάδες Μέλισσες» στην ψευδή
πληροφορία ότι οι Αμερικανοί δέχτηκαν την
Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα χωρίς κανένα
αντάλλαγμα προς την Τουρκία και ότι ματαίωσε
τη θαυμάσια αυτή ευκαιρία ο Μακάριος. Το
ίδιο υποστηρίζει και στο νέο του βιβλίο «Κουράγιο Πηνελόπη». Ήταν όμως ποτέ δυνατό οι
Αμερικανοί να ικανοποιήσουν 100% την Ελλάδα
και να δυσαρεστήσουν 100% την Τουρκία, με
κίνδυνο να χάσουν τον πολυτιμότερο σύμμαχό
τους στην περιοχή;
Ο κ. Πετούσης θαυμάζει το πολιτικό δαιμόνιο
του Γεώργιου Παπανδρέου, που έπεισε του Αμερικανούς ότι ήταν συμφερότερη για τη Δύση
η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα παρά η
ανεξαρτησία, επειδή έτσι θα απεσοβείτο ο κίνδυνος να καταστεί η Κύπρος «Κούβα της Μεσογείου». Οι Αμερικανοί όμως έκριναν ότι το
ίδιο και καλύτερο θα ήταν το αποτέλεσμα, αν
η Κύπρος βρισκόταν υπό την κυριαρχία όχι
μιας αλλά δύο χωρών του ΝΑΤΟ.
Έτσι με το Σχέδιο Άτσεσον πρότειναν να
δοθεί κατά κυριαρχία η Καρπασία στους Τούρκους, για να τους χρησιμεύσει ως στρατιωτική
βάση και η υπόλοιπη Κύπρος να ενωθεί με
την Ελλάδα. Θα παρεχωρείτο επίσης ευρεία
αυτονομία στον τουρκικό θύλακα Λευκωσίας
– Αγύρτας και σε μία ή δύο άλλες περιοχές με
πυκνούς τουρκοκυπριακούς πληθυσμούς. Οι
Τούρκοι δέχτηκαν την πρόταση, ενώ ο Παπανδρέου την απέρριψε. Τότε ο Άτσεσον πρότεινε η βάση στην Καρπασία να παραχωρηθεί
στους Τούρκους για 50 χρόνια με ενοίκιο και
όχι με κυριαρχικά δικαιώματα. Το Σχέδιο το
απέρριψαν ασυζητητί οι Τούρκοι, που δεν δέχονταν τίποτε άλλο παρά κυριαρχία σε σημαντικής έκτασης εδάφη στην Κύπρο ή την Ελλάδα. Ο Παπανδρέου το θεώρησε ως θαυμάσια
ευκαιρία για την Ένωση, αλλά ο Μακάριος
και σύμπας ο Κυπριακός Λαός το απέρριψαν.
Ακόμη και ο στρατηγός Γρίβας χαρακτήρισε
τα Σχέδια Άτσεσον «έκτρωμα». (Σπ. Παπαγεωργίου, Τα Κρίσιμα Ντοκουμέντα, τ.2, σελ.
254-255). Άποψη των Κυπρίων, που πονούσαν
τον τόπο τους περισσότερο από τον Γ. Παπανδρέου, ήταν ότι, είτε κατά κυριαρχία είτε
με ενοίκιο κατείχαν οι Τούρκοι την Καρπασία,
ο κίνδυνος για την Κύπρο θα ήταν εξίσου θανάσιμος. Θέση τους ήταν ότι, όταν ο εχθρός
είναι έξω από την πόρτα σου, δεν του ανοίγεις
να τον βάλεις μέσα.
Η απόφαση της Κύπρου να ζητήσει όπλα
από τη Σοβιετική Ένωση μετά τους βομβαρδισμούς της Τηλλυρίας τον Αύγουστο του 1964
θορύβησε τους Αμερικανούς, που εξέτασαν
σοβαρά και τη λύση της άμεσης ή πραξικοπηματικής Ένωσης. Σύμφωνα με αμερικανικά
έγγραφα το Σχέδιο ανήκε στον Γ. Παπανδρέου,
όμως ο τότε υπουργός Αμύνης Πέτρος Γαρουφαλιάς υποστηρίζει ότι ήταν δικό του. Δεν
είναι απίθανο να ήταν των ίδιων των Αμερικανών, οι οποίοι πρότειναν στους Έλληνες να
καταλάβουν την Κύπρο με την μεραρχία που
είχαν στο νησί και να ανακηρύξουν την Ένωση.
Υποσχέθηκαν ότι θα συγκρατούσαν τους Τούρκους από μια στρατιωτική ενέργεια, υπό τον
όρο ότι η Ελληνική Κυβέρνηση θα πρόσφερε
στην Τουρκία ανταλλάγματα μετά την Ένωση,
μεταξύ των οποίων και «την παραχώρηση στην
Τουρκική Κυβέρνηση ενός συμβολαίου ενοικίασης 50 χρόνων μιας κατάλληλης περιοχής,
η οποία αμοιβαίως θα συμφωνηθεί με τη συμβουλή του Ανωτάτου Αρχηγείου Συμμαχικών
Δυνάμεων Ευρώπης». (Document 479 secret,
Department of State, Central Files, POL 27
CYP, N.A.R.A., 23rd August 1964. Από υπουργό
Εξωτερικών Ντην Ρασκ προς μεσολαβητή Άτσεσον στη Γενεύη, πρέσβεις Λαμπουΐς στην
Αθήνα, Χέαρ στην Άγκυρα και Μπρους στο
Λονδίνο). Οι Αμερικανοί συμβούλευαν η Ένωση
να ανακηρυχθεί πραξικοπηματικά, χωρίς να
ενημερωθεί ο Μακάριος, ο οποίος εν ανάγκη
θα εξουδετερωνόταν.
Όμως στην Ελλάδα υπήρχε δημοκρατία και
ο Παπανδρέου φοβούμενος ότι θα ξεσπούσε
σάλος, αν ενεργούσε πραξικοπηματικά, προτίμησε να εξασφαλίσει τη συναίνεση του Μακαρίου. Έστειλε, λοιπόν, τον Πέτρο Γαρουφαλιά
στη Λευκωσία στις 20.8.1964, ο οποίος παρουσίασε το εξής Σχέδιο: «Σε μια καθορισμένη
μέρα θα συνεδρίαζαν την ίδια ώρα στη Λευκωσία η Κυπριακή και στην Αθήνα η Ελληνική
Βουλή. Η Κυπριακή θα ψήφιζε την Ένωση, η
δε Ελληνική θα αποδεχόταν το ψήφισμα και
συγχρόνως θα παρείχε στην Τουρκία εγγυήσεις
για την προστασία και την ασφάλεια της τουρκοκυπριακής μειονότητας. Οι Κύπριοι βουλευτές
θα γίνονταν δεκτοί στην Ελληνική Βουλή και
ύστερα από ορισμένη μεταβατική περίοδο θα
προκηρύσσονταν εκλογές σε ολόκληρη την
ελληνική επικράτεια ».
Ο Γαρουφαλιάς απέκρυψε από τον Μακάριο
ότι θα προσφέρονταν ανταλλάγματα προς την
Τουρκία μετά την Ένωση, γι’ αυτό και ο Αρχιεπίσκοπος δέχτηκε κατ’ αρχήν το Σχέδιο.
Συμφωνήθηκε μάλιστα να συζητηθούν λεπτομέρειες της εφαρμογής του την επομένη,
21.8.1964, το απόγευμα. Στο μεταξύ όμως ο
Μακάριος πληροφορήθηκε από τον Ανδρέα
Παπανδρέου την αλήθεια και αναίρεσε τη συμφωνία του. Αλλά και ο ίδιος ο Γεώργιος Παπανδρέου, πριν ακόμη πληροφορηθεί τη μεταβολή του Μακαρίου, τηλεφώνησε στον υπουργό του ότι είχε εγκαταλείψει το Σχέδιο
και ότι έπρεπε να απαγκιστρωθεί από την συμφωνία με τον Μακάριο και να επιστρέψει στην
Αθήνα. Όπως εξήγησε στον κ. Ροδίτη, στηριζόμενος σε αμερικανικά έγγραφα, ο καθηγητής
Μάριος Ευρυβιάδης (Φιλελεύθερος, 2.8.2010)
η μεταστροφή του Έλληνα Πρωθυπουργού οφειλόταν στο γεγονός ότι δεν πήρε ικανοποιητικές εγγυήσεις από τους Αμερικανούς ότι
θα εμπόδιζαν τουρκική επίθεση μετά την ανακήρυξη της Ένωσης.
Με το Σχέδιο της Ένωσης της Κύπρου με
την Ελλάδα χωρίς να προηγηθεί συμφωνία με
την Τουρκία είχε διαφωνήσει έντονα η Βρετανία,
όπως φαίνεται στο έγγραφο αρ. 10368 του
Foreign Office, 25.8.1964, που πρωτοδημοσιεύτηκε από τη Φανούλα Αργυρού και αναδημοσιεύτηκε στο «Δέκα Χιλιάδες Μέλισσες». Επικαλούμενος αυτό το έγγραφο ο κ. Ροδίτης
διατυμπάνισε ότι η Ένωση προσφέρθηκε στην
Ελλάδα χωρίς ανταλλάγματα προς την Τουρκία.
Εκείνο που λέει το έγγραφο είναι ότι η ενθάρρυνση της Ελλάδας να ανακηρύξει την Ένωση
προτού υπάρξει συμφωνία με την Τουρκία θα
εθεωρείτο από την Τουρκία «ως μία πράξη
προδοσίας εκ μέρους της Δύσης», διότι μπροστά
σε τετελεσμένα γεγονότα δεν θα μπορούσε
να επιτύχει «το μίνιμουμ των διεκδικήσεών
της». Επομένως θέση των Βρετανών ήταν ότι
τα ανταλλάγματα θα έπρεπε να συζητηθούν
και να συμφωνηθούν πριν και όχι μετά την
Ένωση.
Ουδέποτε ο Γ. Παπανδρέου, είτε δημοσίως
είτε σε εκμυστηρεύσεις προς φίλους του, ισχυρίστηκε ότι του είχε προσφερθεί η Ένωση
χωρίς εδαφικά ανταλλάγματα προς την Τουρκία.
Ώς το τέλος της ζωής του παραπονιόταν ότι
του είχε προσφερθεί μια πολυκατοικία (η Κύπρος) με μοναδική υποχρέωση να δώσει με ενοίκιο ένα διαμέρισμα (την Καρπασία) και ο
Μακάριος τον εμπόδισε να αδράξει την ευκαιρία.
Μόνο ο κ. Ροδίτης, κόντρα σε κάθε λογική, υποστηρίζει ότι οι Αμερικανοί πρόσφεραν στην
Ελλάδα την Κύπρο χωρίς εδαφικά ανταλλάγματα
προς την Τουρκία.
Ο κ. Πετούσης θα μπορούσε να διαβάσει μια
νηφάλια παρουσίαση των γεγονότων στις σελίδες 147-160 του βιβλίου μου «Ιστορία του
Κυπριακού: Τα Χρόνια μετά την Ανεξαρτησία,
1960 – 2008».
Σε προσεχές άρθρο μου θα ασχοληθώ με
όσα ανιστόρητα έγραψε ο κ. Πετούσης για τις
προτάσεις Χάρντινγκ.
O κ. Γιάννης Κ. Λάμπρου είναι φιλόλογος-ιστορικός,
συγγραφέας.
TEXNES-06 PROSOPA_TEXNES 8/30/13 11:41 AM Page 6
6
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
ΤΕΧΝΕΣ & ΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΒΙΒΛΙΟ
ΙΔΕΕΣ
ΠΡΟΣΩΠΑ
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
«Το αυθεντικό θα φέρει την αλλαγή»
Για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, που συνεχίζει σε Ελλάδα και Κύπρο, η μουσική μπορεί να κάνει την οργή, αλληλεγγύη
Της ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΑΝΟΥΔΟΥ
Aπό την Αθήνα στην Πάτρα, τη Λάρισα, την
Αρτα και την Κρήτη, πίσω στη Μαλακάσα
και από εκεί στις πλαγιές του Ελικώνα, τη
Φλώρινα και το Ελατοχώρι Πιερίας, ξανά
στο Μαρούσι για μία από τις καλύτερες κατά τη σύμφωνη γνώμη κοινού και μουσικών- συναυλίες της περιοδείας, αργότερα
στη Χαλκιδική, τη Γορτυνία, το Καρπενήσι...
Δέκα μουσικοί και πέντε τεχνικοί συνοδεύουν τον Θανάση Παπακωνσταντίνου
σε αυτή την περιπλάνηση από τη μία άκρη
της χώρας ώς την άλλη, που ξεκίνησε στις
αρχές Ιουνίου και ολοκληρώνεται στις 13
Σεπτεμβρίου. Το μέγεθος της ομάδας καθιστά τις μετακινήσεις δύσκολες και οικονομικά δαπανηρές, ύστερα όμως έρχεται
η ανταμοιβή: το αισθητικό αποτέλεσμα
πάνω στη σκηνή και η συντροφικότητα,
που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών του
σχήματος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
Για τον συνθέτη και μουσικό, που περνά
τους περισσότερους μήνες του χρόνου σε
ένα χωριό αρκετά χιλιόμετρα έξω από τη
Λάρισα, γράφοντας τραγούδια, η περιοδεία
προσφέρει ένα μικρό αλλά απαραίτητο διάλειμμα: «Επειδή ακριβώς η δημιουργική
διαδικασία είναι μοναχική, μετά έχω την
ανάγκη να βρίσκομαι με άλλους ανθρώπους», παραδέχεται. Αλλωστε, αν και είναι
προϊόντα μοναχικής ενασχόλησης, τα τραγούδια αλλάζουν μορφή όταν δουλεύονται
από ολόκληρο το σχήμα, συχνά εκπλήσσοντας και τον ίδιο τον δημιουργό τους, ο
οποίος δίνει μεγάλη σημασία στο στοιχείο
της έκπληξης και το «μη αναμενόμενο στη
μουσική».
Ομως η πολυτιμότερη ανταπόδοση προέρχεται από το κοινό, που τους ακολουθεί
πιστά ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα
ορεινά χωριά, τα ενθαρρυντικά λόγια του
κόσμου -«κάποια που είναι τόσο βαθιά και
σημαντικά για μένα που δεν τα ξεχνάω
ποτέ»- και, κυρίως, εκείνες οι σπάνιες στιγμές της μέθεξης, στο όριο της έκστασης.
«Είναι σχεδόν σαν ναρκωτικό, αν το νιώσεις
μια φορά το αναζητάς διαρκώς», υποστηρίζει
ο τραγουδοποιός, που κάποτε απέφευγε
να παίζει μπροστά στο κοινό, θεωρώντας
πως «ό,τι είχα να πάρω από τη μουσική,
το εισέπραττα τη στιγμή της δημιουργίας»,
αλλά και επειδή, εξαιτίας της φυσικής του
συστολής και της τάσης του να αμφισβητεί
τον εαυτό του, τη φωνή του ή τη σκηνική
του παρουσία, αισθανόταν «τρομοκρατημένος μπροστά στο πλήθος».
Σήμερα, δηλώνει ότι θα συνεχίσει τις περιοδείες «για όσο μπορώ», ενώ όσο κουρασμένος κι αν είναι απολαμβάνει να συζητά
με τον κόσμο μετά κάθε συναυλία, αφενός
«γιατί έχω την άποψη ότι η προσωπική
σχέση των ανθρώπων είναι ένα πολύ όμορφο
τραγούδι» και αφετέρου γιατί απεχθάνεται
να συντηρεί ένα μύθο γύρω από το πρόσωπό
του. «Βλέπουν, λοιπόν, έναν άνθρωπο, ο οποίος έχει τη λαρισέικη προφορά και τις α-
“
Θα συνεχίσω τις περιοδείες για όσο
μπορώ, γιατί έχω την άποψη ότι η
προσωπική σχέση των ανθρώπων είναι ένα πολύ όμορφο τραγούδι. Η
μουσική σπάει την κρούστα της θυμικότητας, φέρνει στην επιφάνεια ό,τι έχει μέσα του και του το έχουν καταχωνιάσει οι νόρμες, οι κανόνες, οι φόβοι
O τρομπετίστας Ανδρέας Πολυζωγόπουλος επί σκηνής, φωτογραφημένος από τον Κωστή Ζουλιάτη, ο οποίος κρατούσε μιας μορφής ημερολογιακή καταγραφή της περιοδείας με τη βοήθεια του κινητού του.
νεπάρκειές του, και κατευθείαν διαλύεται
ο μύθος», αναφέρει. «Ο μύθος, βέβαια, εξυπηρετεί και τους δέκτες, που είναι από κάτω,
αλλά κυρίως αυτούς, που είναι πάνω στη
σκηνή. Είναι πολύ βολικό».
Ομως πριν από την ανταλλαγή με το
κοινό, μετά τη λήξη μιας συναυλίας προέχει
το ξεστήσιμο και το κουβάλημα του εξοπλισμού - εργασίες στις οποίες μετέχει ενεργά, αποζητώντας την ευεργετική «γείωση» μετά τη συναισθηματική φόρτιση
της συναυλίας.
Διέξοδο στην τέχνη
Δύο δεκαετίες μετά την κυκλοφορία του
πρώτου του δίσκου, την «Αγία Νοσταλγία»,
και πλέον με πολυάριθμες περιοδείες στο
βιογραφικό του, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου μπορεί να αφουγκράζεται τις διακυμάνσεις στις διαθέσεις, τη συμπεριφορά και
τις προσδοκίες του κοινού.
Στις μέρες μας, η σημαντικότερη αλλαγή
σχετίζεται με την αύξηση της έντασης του
πλήθους, την οποία ερμηνεύει ως μία πιθανή
ένδειξη πως ο κόσμος αναζητά μια διέξοδο
στην τέχνη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα
αποτελεί η περίπτωση της συναυλίας στο
ορεινό χωριό Λόφου, έξω από τη Λεμεσό:
συνήθως, «οι Κύπριοι, σαν ακροατήριο, δεν
είναι εκδηλωτικοί. Στην τελευταία μας εμφάνιση, για πρώτη φορά άκουσα συνθήματα.
Αυτό και με συγκίνησε και μου έδειξε ότι ο
κόσμος εκεί έχει μεγαλύτερη ανάγκη την
τέχνη, ως αποκούμπι και ως εφαλτήριο για
να ξεπεράσει τις δυσκολίες του, να βρεθεί
με άλλους ανθρώπους και να μπορέσει να
κάνει τη ζωή του καλύτερη, τον κόσμο καλύτερο», λέει.
«Βέβαια, δεν ξέρω αν αυτό είναι καλό,
με την έννοια ότι μπορεί να σε αποσπά
από την κοινωνική συμμετοχή κάποιες φορές», σπεύδει να προσθέσει. Ως άνθρωπος
με έντονες κοινωνικές ανησυχίες προσεγγίζει με επιφύλαξη την αίσθηση της πληρότητας που βιώνει ένας δημιουργός, αφού
O Θανάσης Παπακωνσταντίνου στο αεροδρόμιο της Λάρνακας, σε μία από τις πολλές
διαδρομές της περιοδείας.
Με τη Μελίνα Κανά
Στις δύο τελευταίες συναυλίες της πε-
ριοδείας, τη Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου
στο Φράγμα της Θέρμης, στη Θεσσαλονίκη, και την Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη», στον Βύρωνα, στη σκηνή μαζί
με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου και
το δεκαμελές σχήμα, που τον συνόδευσε σε όλη την Ελλάδα, θα βρίσκεται και
η Μελίνα Κανά, 15 χρόνια μετά την τελευταία δισκογραφική τους συνεργασία. «Τώρα, που από τον πρώτο δίσκο έχουν περάσει 20 χρόνια, σκέφτηκα να
φωνάξω κάποιον συνεργάτη μου, που
υπήρξε βασικός στην πρώτη περίοδο
της δημιουργικότητάς μου. Το μυαλό
μου πήγε κατευθείαν στην Μελίνα», αναφέρει ο συνθέτης και μουσικός.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
αναπόφευκτα αμβλύνει τη διάθεση για δράση. Ταυτόχρονα, εκτιμά πως η τέχνη μπορεί
να ωφελήσει τον δέκτη: «Κι εγώ λειτουργώ
επίσης σαν δέκτης, δεν είμαι μόνο δημιουργός. Η τέχνη μπορεί να οδηγήσει τον
δέκτη σε στοχασμό και βαθιά συναισθήματα,
που από μόνα τους τον ανεβάζουν σε επίπεδο σαν άνθρωπο. Και όσο ανεβαίνεις σε
επίπεδο, τόσο περισσότερο ανασυντάσσεις
τις μεγάλες αξίες, όπως είναι η ελευθερία».
Η έμφαση στην αφυπνιστική διάσταση
της τέχνης δεν σημαίνει πως η καλλιτεχνική
δημιουργία πρέπει να περιορίζεται σε ιδεολογικά καλούπια: «Συνήθως η στρατευμένη
τέχνη βλέπει τον άνθρωπο σαν μάζα και
τον καθοδηγεί», υποστηρίζει, αναγνωρίζοντας πάντως πως οφείλουμε «σπουδαία
πράγματα» σε κάποιους στρατευμένους
καλλιτέχνες.
«Κατά τη γνώμη μου, η αυθεντικότητα
από μόνη της αρκεί για να οδηγήσει τον
άνθρωπο σε στοχασμό, ακόμα κι αν δεν
έχει άμεση πολιτική χροιά», υπογραμμίζει.
«Οταν γίνεται κάτι αυθεντικό αυτό από
μόνο του είναι επαναστατικό». Το σημαντικότερο, εν τέλει, είναι να «παραδινόμαστε» στη μουσική, όπως και στις υπόλοιπες
μορφές τέχνης. «Η ευφυΐα και η αντίληψη
του κόσμου είναι μεγάλη, όταν αφήνεται.
Η μουσική σπάει την κρούστα της θυμικότητας, φέρνει στην επιφάνεια ό,τι έχει μέσα
του και του το έχουν καταχωνιάσει οι νόρμες, οι κανόνες, οι φόβοι». Απελευθερώνοντας καταπιεσμένες δυνατότητες και καταργώντας τα φράγματα μεταξύ των ανθρώπων, η μουσική θα μπορούσε ίσως να
βοηθήσει στη μετατροπή της διάχυτης κοινωνικής οργής όχι σε «αλληλοσπαραγμό»,
ο οποίος «βολεύει την εξουσία και το σύστημα», αλλά σε «συντροφικότητα και αλληλεγγύη», συνεχίζει. «Ενώ υπάρχουν χιλιάδες καταστάσεις που μας χωρίζουν, μας
εκμεταλλεύονται, μας ελέγχουν, υπάρχουν
και λίγα πράγματα που μας ενώνουν. Ενα
από αυτά είναι η μουσική».
Νότες
και εικόνες
Αν και έχει διαγράψει τη δική του αξιόλογη
πορεία στον χώρο της μουσικής, ο Κωστής
Ζουλιάτης φέτος συμμετείχε για πρώτη
φορά σε μια περιοδεία τόσο μεγάλης διάρκειας και έκτασης, παίζοντας πλήκτρα στο
σχήμα του Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Οταν δεν βρίσκεται επί σκηνής, κρατάει
μιας μορφής ημερολογιακή καταγραφή
με το κινητό του και τη βοήθεια του
Instagram, απαθανατίζοντας συναυλιακά
στιγμιότυπα από τα παρασκήνια, τοπία
και σκηνές από το ταξίδι και ό,τι άλλο του
τραβούσε την προσοχή. Στις μέχρι τώρα
αναμνήσεις του από το καλοκαίρι κυριαρχεί
ο ενθουσιασμός για την εμπειρία της συνύπαρξης με «ανθρώπους, που έχουν την
ίδια ανησυχία και την ίδια αγωνία με σένα,
στο να πάνε όλα καλά», όπως και η συμμετοχή του κοινού - «πηγαίνουμε σε διάφορα απίθανα μέρη, στους πιο απομακρυσμένους προορισμούς και ξαφνικά βλέπεις
2.000 άτομα, αλλά απορείς πώς έχουν βρει
τον δρόμο να φτάσουν ώς εκεί». Συνηθισμένος να παρακολουθεί συναυλίες του
Θανάση Παπακωνσταντίνου ως ακροατής,
πριν αποκτήσει την ιδιότητα του συνεργάτη και τελικά του μέλους της μπάντας,
τώρα έχει την ευκαιρία να περιεργαστεί
τα πάντα από άλλη σκοπιά. «Νομίζω πως
η συμπεριφορά του Θανάση έχει αλλάξει
κάπως, με την έννοια ότι έχει προσαρμοστεί
στο ήθος μιας συναυλίας. Δηλαδή ότι είναι
μια μουσική πρόταση και όχι απλά ένα ξεφάντωμα, αυτό το πιο διονυσιακό που υπήρχε παλαιότερα», υποστηρίζει. «Εχουμε
τελειώσει τις τελευταίες συναυλίες με ήσυχο τρόπο, και το κοινό παρότι διψάει
για περισσότερη συναυλία, ακολουθεί.
Νομίζω πως υπάρχει μια πιο βαθιά επικοινωνία πλέον».
Της ΠΟΠΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ
Ποια τηλεόραση χρειαζόμαστε
οινοτοπία μεν, ότι τηλεόραση είναι
πρωτίστως εικόνα και ήχος που
τη συμπληρώνει, αλλά φαίνεται ότι
χρειάζεται να επιστρέψουμε σε αυτή
και να την ξανασυζητήσουμε σε ένα
τηλεοπτικό περιβάλλον, όπως το εγχώριο, όπου η έννοια «κανάλι» φαίνεται
εξόχως θολή. Εχει καθιερωθεί σαν ένα
είδος μάλλον, οπτικού ραδιοφώνου,
καθώς επίκεντρο των προγραμμάτων
αποτελούν αλλεπάλληλες «εκπομπές
λόγου» με συμπλήρωμα κατ’ εξαίρεση
σίριαλ παλαιάς κοπής ή φθηνά στην
αγορά τους (τούρκικα), ελάχιστα ντοκιμαντέρ και σχεδόν καθόλου αυθεντικές παραγωγές που να αντανακλούν
την εγχώρια παραγωγή πολιτισμού
με την ευρεία έννοιά του.
Αυτό σε γενικές γραμμές είναι το
εγχώριο τηλεοπτικό τοπίο, όπου αντανακλάται η κρίση σε όλες της τις
εκφάνσεις και όπου η αιφνίδια μεταγραφική έξαρση του καλοκαιριού, δεν
αποτυπώνει παρά την ένδεια σε ιδέες
και πρόσωπα ενός ήδη εξαντλημένου
μοντέλου λειτουργίας. Ενός μοντέλου
που διαμορφώθηκε σε τελείως διαφορετικές συνθήκες αγοράς, όταν το ό-
Κ
νειρο μιας αέναης ευμάρειας δικαιολογούσε το ακραία καταναλωτικό λάιφ
στάιλ, το οποίο ψευδοϊσορροπούσε
μια σκανδαλομηρυκάζουσα ραδιοφωνική, φτηνή σε μέσα παραγωγής, τηλεόραση (των «μικρών» καναλιών).
Την ίδια στιγμή το διεθνές περιβάλλον προτείνει ήδη νέους τρόπους
τηλεοπτικής ψυχαγωγίας με τη συνδρομή της ιντερνετικής τεχνολογίας
και η έννοια του «παρόχου προγράμματος» έχει εισαχθεί δυναμική με
τον πήχυ ποιότητας του προσφερόμενου προϊόντος να τοποθετείται
ψηλά από εταιρείες όπως η Hulu ή
η Netflix με το «House of cards» να
αποτελεί υποδειγματική παραγωγή
που ξεπέρασε σε επιτυχία τις προσδοκίες. Ηδη στη χώρα μας η «Φίνος»
διαθέτει από την περασμένη εβδομάδα δική της διεύθυνση στο
Yοutube, απ’ όπου ο χρήστης μπορεί
να παρακολουθήσει ελεύθερα όποια
ταινία επιλέξει ανά πάσα στιγμή.
Αυτά μόνον παραδείγματα από ένα
νέο τοπίο στο οποίο λέξεις-«κλειδιά»
δεν είναι πλέον ούτε η τηλεθέαση,
ούτε το τηλεχειριστήριο, αλλά η «σύ-
<
<
<
<
<
<
Η αιφνίδια μεταγραφική
έξαρση του καλοκαιριού
στο εγχώριο τηλεοπτικό
τοπίο, δεν αποτυπώνει
παρά την ένδεια σε ιδέες
και πρόσωπα ενός
ήδη εξαντλημένου
μοντέλου λειτουργίας.
γκλιση», η «αλληλεπίδραση», οι νέες
συνήθειες των χρηστών σε διαδραστικό
περιβάλλον και οι ιστότοποι ανταλλαγής
αρχειακού υλικού.
Oσο για τον τομέα της ενημέρωσης
και εδώ οι εξελίξεις ραγδαίες. Για παράδειγμα η κίνηση του μίστερ Aμαζον
Τζεφ Μπέζος να αγοράσει τον μύθο
της παραδοσιακής έντυπης δημοσιογραφίας «Ουάσιγκτον Ποστ» με κορυφαία στιγμή δόξας της το Γουοτεργκέιτ
είναι σημαντικότερη από όσο υπονοούν
θρήνοι για τη χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας από το Ιντερνετ ή προβλέπουν ενθουσιώδεις αρθρογράφοι που
μιλούν για το μέλλον της «παραδοσιακής» δημοσιογραφίας και για την ανυπέρβλητη «πολιτική επιρροή» των
εφημερίδων. Πρόκειται για την ολοκλήρωση ενός κύκλου της δημοσιογραφίας, που ξεκίνησε πριν από 40
χρόνια σχεδόν, όταν οι δύο προεδρικές
θητείες του Νίξον έγιναν το θέατρο
ενός πραγματικού πολέμου ανάμεσα
στον πρόεδρο και τα μίντια. Η επιλογή
του Νίξον ήταν τηλεόραση κατά εφημερίδων. Η αναδυόμενη τότε μαζική
τηλεόραση θα χρησίμευε ως μέσο «ά-
μεσης επικοινωνίας» με τον λαό «περνώντας πάνω από τα κεφάλια των παραδοσιακών δημοσιογράφων». Τέλος
πάντων εκείνος ο πόλεμος έληξε με
περίλαμπρη νίκη του Τύπου και την
παραίτηση του Νίξον. Σφράγισε όμως,
επί μακρόν την αντίληψη περί «τετάρτης εξουσίας» - που πάντως δεν ευνόησε ακριβώς τα ήθη του Τύπου, ούτε
της δημοσιογραφίας γενικότερα, αλλά
προκάλεσε απλώς τη δημιουργία ενός
νέου ηγεμονικού κλάδου, των «συμβούλων ενημέρωσης» με σκοπό τον
έλεγχό της. Κοινώς το σημερινό ενημερωτικό περιβάλλον δεν έχει καμιά
σχέση με την «προ Γουοτεργκέιτ» εποχή και η ενημέρωση αποτελεί πεδίο
άσκησης πολλών αντικρουόμενων εξουσιών και συμφερόντων.
Ως εκ τούτου προκαλεί απορία αν
μη τι άλλο σε ποια αγορά προτίθενται
να απευθυνθούν εγχώρια κανάλια,
τα οποία εμφανίζουν ίδια ήθη ανταγωνισμού με εκείνα περασμένων δεκαετιών. Τότε που θεωρούνταν για
παράδειγμα ότι οι τηλεδιασημότητες-πρότυπα του καταναλωτικού λάιφ
στάιλ (από τους ψυχαγωγούς των
πρωινάδικων μέχρι παρουσιαστές/ριες
ειδήσεων, που ανταγωνίζονταν μεταξύ
τους για το εντυπωσιακότερο ίματζ
της χλιδής) διαθέτουν πιστό κοινό.
Κοινό μάλιστα, έτοιμο να τις ακολουθήσει στις καναλικές τους διαδρομές,
άρα να προσθέσει διαφημιστικούς
ρούμπους στο κανάλι που τις εξασφάλιζε. Εκτός του ότι κάτι τέτοιο
δεν αποδείχθηκε στην πράξη, απορεί
κανείς και τι ακριβώς προτείνουν
στον κόσμο τηλεοπτικά προγράμματα
που αποτελούν τη σκιά του αλλοτινού
εαυτού τους!
Μπορεί να έχει γίνει συνείδηση ότι
όπως στον τομέα της οικονομίας έτσι
και σε αυτόν της τηλεόρασης αποτελούμε παγκόσμια πρωτοτυπία, αλλά
το εγχώριο τηλεοπτικό κοινό δεν διαφέρει όσο μας αρέσει να φανταζόμαστε
από το διεθνές. Ετσι όμως και όσο το
τηλεοπτικό περιβάλλον παραμένει άναρχο και δεν ανασχεδιάζεται με βάση
τις εξελίξεις και τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς, έχουμε το παράδοξο φαινόμενο μιας ακατάσχετης καναλικής
«παραφιλολογίας» με άρωμα σκανδάλων, αλλά δεν έχουμε τηλεόραση.
TEXNES-07 TV_Texnes 8/30/13 11:43 AM Page 7
Kυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΒΙΒΛΙΟ
ΙΔΕΕΣ
ΠΡΟΣΩΠΑ
ΤΕΧΝΕΣ & ΓΡΑΜΜΑΤΑ
l
7
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Σειρές βασισμένες σε βιβλία το φθινόπωρο
Δοκιμασμένες ιστορίες από αγαπημένα βιβλία μεταφέρονται αυτή τη σεζόν στην αμερικανική τηλεόραση
Του ΜΙΧΑΛΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Τι κοινό λέτε να έχουν το «True Blood», το «Dexter», το
«Game of Thrones», το «Sex and the City», το «Gossip
Girl» και το «Boardwalk Empire»; Πρώτον, είναι όλα επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές και δεύτερον, όλες αυτές
οι αμερικανικές παραγωγές έχουν βασίσει το σενάριό
τους σε βιβλία. Οι τηλεοπτικές σειρές για τα κανάλια αποτελούν τεράστιο ρίσκο και έξοδα, οπότε όταν τα πρωτότυπα σενάρια φαίνονται αδύναμα, κάποιος θα προτείνει
μια σειρά που βασίζεται σε ένα αγαπημένο βιβλίο. Φαίνεται
ότι οι θεατές θα είναι πιο πρόθυμοι να δώσουν μια ευκαιρία
στη προσαρμογή μιας υπόθεσης που ήδη γνωρίζουν έστω
για να αποφανθούν ότι «το βιβλίο ήταν καλύτερο» ή είναι
πιο πιθανό να αγαπήσουν την πλοκή όπως την αγάπησαν
πριν από αυτούς οι αναγνώστες του βιβλίου. Τα παραδείγματα αυτών των περιπτώσεων περισσεύουν τόσο
στην κυπριακή όσο και στην ελληνική ζωή. Αρκετές φορές
μάλιστα η τηλεοπτική μεταφορά ξεπερνά το βιβλίο όπως
είδαμε πριν από δύο χρόνια με «Το νησί» της Βικτώρια
Χίσλοπ και άλλες οδηγείται σε παταγώδη αποτυχία όπως
ακριβώς έγινε πριν μια πενταετία με τον «Γιούγκερμαν»
του Καραγάτση στον ΑΝΤ1. Η αμερικανική όμως τηλεόραση
επενδύει τεράστια ποσά σε αυτά τα πρότζεκτ που συνήθως
γίνονται παγκόσμια trends. Πολλές, λοιπόν, είναι και
φέτος οι σειρές που θα παίξουν στις ΗΠΑ, βασισμένες
πάνω σε βιβλία, και μερικές από αυτές παρουσιάζουν μάλιστα εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον.
“
«Αbout
a boy»
στο NBC
Αρκετές φορές μάλιστα
η τηλεοπτική μεταφορά
ξεπερνά το βιβλίο όπως είδαμε
πριν από δύο χρόνια με «Το
νησί» της Βικτώρια Χίσλοπ
Η νέα σειρά που θα μεταδίδεται από
το NBC γνωρίζουμε πάνω κάτω την
πλοκή της όχι μόνο από το βιβλίο
αλλά και από την κινηματογραφική
του μεταφορά με τον Χιου Γκραντ
στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Τώρα
θα γίνει τηλεοπτική σειρά με πρωταγωνιστές τον David Walton ως
τον άντρα που από μοναχικός θα
αποκτήσει οικογένεια και με πρωταγωνίστρια τη Minnie Driver.
«Surviving
Jack» στο Fox
Πρόκειται για μία σειρά που βασίζεται
στο βιβλίο του Τζάστιν Χάλπερν «I
suck at girls». Ο Χάλπερν έγινε διάσημος μέσω του Τwitter του, όπου
έγραφε τις ατάκες του πατέρα του
με γενικό τίτλο «Shit my dad says».
Το Twitter του έγινε παγκόσμιο φαινόμενο, τηλεοπτική σειρά και βιβλίο,
το οποίο μεταφράστηκε στα ελληνικά ως «Μπαμπακιές» παρακαλώ.
To δεύτερο βιβλίο του, το «I suck at
girls» έφτασε στο νούμερο 1 στα
μπεστ σέλερ των New York Times
και θα γίνει επίσης τηλεοπτική σειρά
από το Fox το φθινόπωρο. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στις αρχές του
1990 και έχει να κάνει με ένα πρώην
στρατιωτικό, τον Jack Dunlevy. Η
γυναίκα του αποφασίζει ξαφνικά να
φοιτήσει στη νομική και ο ίδιος αναλαμβάνει τη φροντίδα των δύο
εφήβων παιδιών τους.
ΡΙΚ1
ΤHΛ.: 22862000
ΡΙΚ2
Το κανάλι του NBC αυτό το φθινόπωρο
θα μας παρουσιάσει ένα λιγάκι διαφορετικό κόσμο των βαμπίρ από αυτό
που είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε
μέχρι τώρα μέσα από το γνωστό βιβλίο. Η σειρά «Dracula» αντί να προσπαθεί να εκσυγχρονίσει τα βαμπίρ
αντίθετα ακολουθεί την παλιά σχολή
προσφέροντας μία φρέσκια ματιά
μέσα από το γνωστό μυθιστόρημα
του 1897 στο οποίο και βασίζεται η
τεράστια παραγωγή. Η σειρά δεν θα
είναι αρκετά «χορταστική», αφού θα
αποτελείται από μόλις δέκα επεισόδια,
αρκετά όμως τσιμπημένου προϋπολογισμού. Η ιστορία της ξεδιπλώνεται
στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ο μυ-
ΤHΛ.: 22862000
MEGA
21.15
Πάμε παραδοσιακά
21.45
Ντετέκτιβ Βέρα
22.20
07.30
10.00
Θεία Λειτουργία
Σάββατο
κι απόβραδο (E)
Μαραθάσα
Ντοκιμαντέρ.
H ύπαιθρος (E)
Εβδομαδιαία εκπομπή
με θέματα από την
κυπριακή αγροτική ζωή.
Kύπρος ένα ταξίδι (E)
Ένα οδοιπορικό
και μια περιδιάβαση
στην Κύπρο του χθες
και του σήμερα.
EIΔHΣEIΣ
Mε καλή παρέα (E)
Ψυχαγωγική, ενημερωτική εκπομπή με
τη Bίβιαν Kανάρη.
Κάθοδος στον τάφο
Ντοκιμαντέρ.
Ττόφαλος
ο κλοναρίτης (E)
Κυπριώτικο σκετς.
Μέρος Β’.
EIΔHΣEIΣ
Πατάτες αντιναχτές (E)
Σατιρική εκπομπή.
Εγώ κι εσύ (E)
Ξυσσιεπάστε μου
να την δω (E)
Kυπριώτικο σκετς.
Μέρος Β’.
EIΔHΣEIΣ
Πάμε παραδοσιακά (Ε)
Εκπομπή με την
Άντρη Καραντώνη.
Τετ-Α-Τετ (Ε)
Εκπομπή με τον
Τάσο Τρύφωνος.
EIΔHΣEIΣ
Τετ-Α-Τετ (Ε)
Συνέχεια.
Κυπριώτικο σκετς (E)
Mε καλή παρέα (E)
08.00 Παιδική ζώνη
H Pόζι και οι φίλοι της
Μπομπ ο μάστορας
Σκούμπι-Ντου
Pinky and the Brain
Big Cartoonie Show
Σκούμπι Ντου
Μπάρνι
Τα τρελά Καρτούνς
Ντάφι Ντακ
Ανιμάνιακς
11.50 Στη χώρα του γιατί Γιατί TV (Ε)
Παιδικό πρόγραμμα.
12.35 Παιδική ζώνη (Ε)
16.20 Αlbum show
17.00 Μεγάλες κατασκευές
Σειρά ντοκιμαντέρ.
18.00 H Kύπρος κοντά σας (Ε)
Μια ζωντανή γέφυρα
επικοινωνίας με τους
όπου γης Κύπριους
συμπατριώτες μας.
19.00 EIΔHΣEIΣ (στην αγγλική)
19.10 EIΔHΣEIΣ (στην τουρκική)
19.20 Τετ-Α-Τετ (Ε)
Eκπομπή με τον
Τάσο Τρύφωνος.
(Σταμάτης Κραουνάκης).
20.20 Music Zone
21.00 Top Gear
21.45 Ντετέκτιβ Βέρα:
Aπόδειξη αθωότητας
Αστυνομική τηλεταινία
μυστηρίου με τους
Μπρέντα Μπλέθιν,
Ντέιβιντ Λιν, κ.ά.
23.15 EIΔHΣEIΣ (Ε)
07.00
12.30
13.00
13.30
14.00
14.15
16.15
17.30
18.00
18.15
18.45
19.30
20.00
21.15
22.45
23.30
23.45
00.30
01.00
«Once Upon A Time in
Wonderland» στο ABC
O «Dracula» στο NBC
στηριώδης Δράκουλας καταφθάνει
στο Λονδίνο, ποζάροντας ως ένας Αμερικανός επιχειρηματίας, με το όνομα Alexander Grayson, ο οποίος
θέλει να φέρει τη σύγχρονη επιστήμη
στη βικτωριανή κοινωνία. Ο Δράκουλας δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον
για τη νέα τεχνολογία της ηλεκτρικής
ενέργειας –καθώς το τεχνητό φως
θα κάνει ευκολότερη τη ζωή για τα
βαμπίρ– ενώ, παράλληλα, σχεδιάζει
να πάρει εκδίκηση ενάντια σε εκείνους που τον καταράστηκαν με αθανασία αιώνες νωρίτερα. Όλα αυτά
φαίνεται να πηγαίνουν σύμφωνα με
το σχέδιο μέχρι τη στιγμή που θα
συναντήσει μια γυναίκα που εμφα-
ΤHΛ.: 22477777
The specialist
Θεία Λειτουργία
Απευθείας μετάδοση.
10.00 Tom & Jerry Kids
Παιδικό πρόγραμμα.
10.30 Όλα για την υγεία μου
Ενημερωτική εκπομπή.
11.20 Μια στιγμή δύο ζωές
Ελληνική σειρά.
12.00 Μπουκιά
και συχώριο (E)
13.00 Γλυκές αλχημείες (E)
13.50 Chuk (E)
Ξένη σειρά με τους
Zάκχαρι Λέβι,
Iβόν Στράχοβσκ, κ.ά.
14.40 Όμορφος κόσμος 2 (E)
Ψυχαγωγική εκπομπή.
15.30 Κάτι τρέχει
με τους δίπλα (E)
Ελληνική σειρά.
16.00 Kανείς δε λέει
σ’ αγαπώ (E)
Ελληνική σειρά.
16.30 Οι αταίριαστοι (Ε)
Ελληνική σειρά.
17.30 Η ώρα η καλή (E)
18.00 EIΔHΣEIΣ
18.30 Συνέχεια της σειράς
19.30 Πενήντα πενήντα (E)
Ελληνική σειρά.
20.20 EIΔHΣEIΣ
21.20 Πού σου νέφκω
special... (E)
22.20 The specialist
Περιπέτεια, με τους
Σιλβέστερ Σταλόνε,
Σάρον Στόουν, κ.ά.
00.00 EIΔHΣEIΣ
00.10 Το σημάδι του έρωτα (Ε)
01.40 Alter Ego (E)
Eλληνική σειρά.
02.30 Law abiding citizen
Θρίλερ με τους Τζέιμι
Φοξ, Τζέραρντ
Μπάτλερ, κ.ά.
ANT1
17.40
07.20
ΤHΛ.: 22200200
Το καφέ της Χαράς
Oι Mεν και οι Δεν (E)
Ελληνική σειρά.
07.50 Σαν το σκύλο
με τη γάτα (E)
Ελληνική σειρά.
08.40 Ο κος και η
κυρία Πελς (E)
Ελληνική σειρά.
10.00 40 κύματα (E)
Eλληνική σειρά.
10.50 Πλάκα μου κάνεις (E)
Eλληνική σειρά.
11.40 Εκείνο το καλοκαίρι (E)
Κυπριακή σειρά.
13.50 Your face
sounds familiar (E)
Ψυχαγωγική έκπομπή.
16.50 Δείξε μου
το φίλο σου (E)
Κυπριακή σειρά.
17.40 Το καφέ της Χαράς (E)
Ελληνική σειρά.
18.00 Tα νέα του ANT1 σε 10’
18.10 Το καφέ της Χαράς
Συνέχεια.
19.30 Τύχη βουνό (E)
Ελληνική κωμική
σειρά με τους
Παύλο Κοντογιαννίδη,
Κλέων Γρηγοριάδη, κ.ά.
20.20 Tα νέα του ANT1
21.20 Κατά λάθος αστυνομικός
Θεατρικό.
00.00 Tίτλοι ειδήσεων
00.10 Searching for
David’s Heart
Δράμα με τους
Ντανιέλ Παναμπέικερ,
Ρίκι Ούλμαν, κ.ά.
01.40 Τολμηρές ιστορίες (Ε)
Ελληνική σειρά.
02.40 Πάνω από το Νόμο (E)
Ελληνική σειρά.
03.30 Tα νέα του ANT1 (E)
04.40 Laugh Attack (Ε)
νίζεται να είναι η μετενσάρκωση της
νεκρής συζύγου του. Τότε, τα πράγματα περιπλέκονται. Με τον Δράκουλα επιστρέφει και ο ηθοποιός
Jonathan Rhys Meyers γνωστός από
τις σειρές «The Tudors», «From Paris
with Love», «Match Point», ο οποίος
κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Ένα από τα μεγαλύτερα όμως πλεονεκτήματα της σειράς είναι το γεγονός
πως η σειρά έχει στο τιμόνι της τους
παραγωγούς του θρυλικού «Downton
Abbey» πράγμα που σίγουρα καθιστά
τη σειρά μία από τις πιο πολλά υποσχόμενες και ενδιαφέρουσες της καινούργιας σεζόν που μας έρχεται τόσο
στην Αμερική όσο και στον κόσμο.
ΣΙΓΜΑ
22.20
06.55
ΤHΛ.: 22580100
CSI Las Vegas
Με το Νι &
με το Σίγμα (Ε)
Παιδικό πρόγραμμα.
07.20 Άλφα Βήτα (Ε)
Παιδικό πρόγραμμα.
07.50 Tα χρυσόψαρα (Ε)
08.50 Βουράτε γειτόνοι (E)
Κυπριακή σειρά.
10.10 UEFA Champions
League Magazine
10.30 Max Steel
Παιδικό πρόγραμμα.
11.00 Αλλού ξημερωμένοι (Ε)
12.10 Το ημερολόγιο
της Μπάρμπι (Ε)
Παιδική ταινία
κινουμένων σχεδίων.
13.30 Oι Τάκκοι (Ε)
Kυπριακή σειρά,
με τους Σταύρο Λούρα,
Έλενα Ευσταθίου, κ.ά.
14.10 Στο χωρκόν μας (Ε)
Κυπριακή σειρά.
15.20 90210
Ξένη σειρά.
16.00 Στην υγειά μας (E)
Ψυχαγωγική εκπομπή.
18.00 Tομές στα γεγονότα
18.05 Στην υγειά μας
Συνέχεια.
19.00 7 ουρανοί και
σύννεφα αλήτες (E)
Kυπριακή σειρά.
20.15 Tομές στα γεγονότα
21.20 Βουράτε γειτόνοι (Ε)
22.20 CSI Las Vegas (Ε)
Ξένη σειρά.
23.10 Σ’ αγαπώ (Ε)
Κυπριακή σειρά.
00.00 Γεγονότα σε τίτλους
00.20 Μόνο μια φορά (Ε)
01.20 Ακτή ονείρων (Ε)
02.20 Σε φόντο κόκκινο (Ε)
Πρόκειται για spin-off του «Once
Upon A Time» το οποίο βασίζεται
στην «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», ένα βιβλίο που επίσης δεν
χρειάζεται περιγραφή – εκτός από
μια: αν δεν το έχετε διαβάσει, έχετε
στερήσει από τον εαυτό σας ένα
πολύ όμορφο βιβλίο. Η σειρά εκτυλίσσεται σε δύο παράλληλους κόσμους. Στον σύγχρονο δικό μας
κόσμο και στον κόσμο των παραμυθιών.
Κλασική
συνταγή
flashbacks και flashforwards, η οποία προσδίδει ενδιαφέρον στη
σειρά και εμβαθύνει στους χαρα-
MADcy
ΤHΛ.: 22877200
TV PLUS
κτήρες. Καθώς η σειρά προχωράει,
γεννιούνται ερωτήματα και απορίες, κρατώντας έτσι το ενδιαφέρον
των τηλεθεατών. Αν και η ιδέα δεν
είναι και τόσο πρωτότυπη (δηλαδή,
φανταστικοί χαρακτήρες να παίρνουν σάρκα και οστά στον κόσμο
μας), παρόλα αυτά, είναι μια πολύ
αξιόλογη σειρά, με ενδιαφέρον σενάριο, καλό καστ ηθοποιών και
παραμυθένια ατμόσφαιρα. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα οπτικοποιημένο σύγχρονο παραμύθι, που
θα γοητεύσει το φθινόπωρο με τον
τρίτο της κύκλο.
ΤHΛ.: 22600600
19.30 Fashion music project
19.30
My dog Skip
00.00
01.00
02.00
06.00
08.00
11.00
12.30
13.00
13.30
14.30
15.30
16.00
16.30
17.00
19.30
20.00
21.00
22.00
23.00
07.50
12.10
13.00
13.45
15.00
16.00
17.30
18.10
19.05
19.10
19.30
Παιδική ζώνη
Κουζίνα με την Ντίνα (Ε)
Εξελίξεις στη showbiz
Μεσημεριανή Μελέτη (Ε)
Τηλεαγορά
Μίλα (Ε)
Φ+Μ Live (Ε)
Nηστικοί πράκτορες (Ε)
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Εξελίξεις στη showbiz
My dog Skip
Κωμωδία.
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Εξελίξεις στη showbiz (Ε)
Cartel war
Περιπέτεια με τους
Τζακ Λουκαρέλι,
Μερσίτες Μπρίτο, κ.ά.
Eleventh Hour
Ξένη σειρά.
Dance zone
Flower Wars
Insomnia Mixer
Wake Up... Hits
Breakfast
Breaking MAD
Greeks Only Mixer
All Hits Non Stop
Greeks Only Mixer
Mixer
MAD Top 5
US Top 5
Games
30 Best Videos
Fashion Music Project
Tasos Diamonds
MAD VMA Mixer
Like sta ellinika
Μixer
EXTRA
ΤHΛ.: 25715111
21.00
21.10
22.00
23.30
LTV
ΤHΛ.: 22357272
21.00
Χωρίς αναισθητικό
21.00
Hanna
08.00
10.00
11.00
12.00
14.00
15.00
16.55
17.00
18.30
18.45
19.30
21.00
22.00
23.00
00.00
Παιδική ζώνη
Εργασία
Reportage
Ελληνική ταινία
Tο ταξίδι της ζωής
Eλληνική ταινία
EIΔHΣEIΣ - (Νοηματική)
Μagazino live
Moυσικό πρόγραμμα
EIΔHΣEIΣ - (Extra)
Διεθνείς Ειδήσεις
Χωρίς αναισθητικό
Κόντρες στον Extra
Ξένη ταινία
Κίτρινος Τύπος
07.30 Innerspace
09.00 Duma
11.10 Midnight in the garden
of good and evil
13.45 Agora
16.00 An education
18.00 Πρωτάθλημα Α΄
Κατηγορίας (Live)
20.00 LTV Sports News
21.00 Hanna
23.00 Hall Pass
01.00 Zώνη ενηλίκων
02.40 Fire Down Below)
04.30 Spoken Word
CAPITAL
06.50 Παιδική ζώνη 10.00 Κουζίνα με άποψη (Ε) 10.30 Κάθε
κατεργάρης στον πάγκο του (Ε)
11.00 Οι κληρονόμοι (Ε) 11.30
Καλλύτερα εν γίνεται (Ε) 12.00
Tηλεαγορά 13.45 Σ’ αγαπώ (Ε)
14.30 Tηλεαγορά 16.35 Mistral’s
daughter 17.35 Keeping up with
the stains 19.10 Pacific Blue (Ε)
20.05 Τop Models (Ε) 21.00
Johnson’s family vacation 22.50
Sonic Impact 01.00 Straw dogs
NOVACINEMA 1
06.00 Encounter With Danger
07.30 Cine News 07.50 High
Crimes 09.45 Shallow Hal
11.40 Crisis Point 13.15
Intolerable Cruelty 14.55
Fantastic Four 16.45 Amador
18.40 Deadly Hope 22.00 The
Expendables 2 23.55 Killer Joe
01.40 Tower Block 03.10 Cine
News 03.55 Wanderlust
NOVACINEMA 2
07.35 Unfaithful 09.40 Heaven
11.20 Bed Of Roses 12.50 Cine
News 13.30 Step Up 4:
Revolution 15.10 Brave 16.50
Jeff, Who Lives At Home
18.20 Johnny English Reborn
20.10 Coyote Ugly 22.00
Presumed Innocent 00.20
Martha Marcy may Marlene
02.05 Puncture 03.45 Coriolanus
LTV SPORTS 1
07.00 Ψάρεμα (Ε) 07.30 Αγγλικό
Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου
09.30 Αγγλικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 11.30 Αγγλικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 13.30 Ο
κόσμος του ράγκμπι 14.00 Χωρίς παρωπίδες 14.45 Ιπποδρομίες (Live) 20.00 Ισπανικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου (Live)
22.00 Ισπανικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου (Live) 00.00 Πρωτάθλημα Α΄ Κατηγορίας
2013/2014 02.00 Ε-60 03.00
Αγγλικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου
TEXNES-08-DIAF_TEXNES 8/30/13 12:32 PM Page 8
ΤΕΥΧΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Ζουμερές Μπριζόλες!
Χοιρινές μπριζόλες, λαιμού ή κόντρα, μπαίνουν στο τηγάνι και μέσα
σε μόλις 15 λεπτά μάς δίνουν συνταγές ανεπανάληπτης νοστιμιάς.
Ακόμη, εξωτικές γεύσεις από την Ταϊλάνδη. 8 ιδιαίτερες συνταγές από μια κουζίνα που
συνδυάζει αρμονικά το αλμυρό με το καυτερό, το γλυκό, το πικρό και το ξινό,
συνδυάζοντας με ευκολία φρούτα με λαχανικά και καυτερές πιπεριές!
Επίσης, γλυκά με σταφύλια και ελληνικά τυριά.
ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ - Ολυμπιακός

Ο εθνικός φάκελος εφαρμογής της Νέας ΚΑΠ

Τεύχος 09/2013

4 - pdf.kathimerini.com.cy_!

Γενάρης 2015

``Τα νέα μας`` στο iPad - Photos Photiades Group

ȓȄȔÖ ȖȄ ȕȗȔȌȉȄ - pdf.kathimerini.com.cy_!

31ο Συνέδριο ΠΟΜΙΔΑ: Οργή για τη φοροεπιδρομή

File

προγραμμα διπλωματικων εργασιων εξεταστικης φεβρουαριου

Αγγελίες Κοινωνικά

Οι εξελίξεις τρέχουν σε πολλά μέτωπα

Τ - pdf.kathimerini.com.cy_!

προβολη - ΑΕΚ ΠΑΕ

Συγκεντρώσεις και πορεία χθες στη Λαμία

Εδώ